T.C. YARGITAY 1. Hukuk Dairesi. Karar Tarihi:

Transkript

1 TAPU İPTALİ VE TESCİL DAVASI - DAVALI YARARINA VEKALET ÜCRETİ TAKDİR EDİLMESİ VE BİRLEŞTİRİLEN DAVALAR GÖZ ARDI EDİLEREK TEK BİR DAVA VARMIŞ GİBİ İŞİN ESASI HAKKINDA HÜKÜM KURULMASININ İSABETSİZLİĞİ - HÜKMÜN BOZULDUĞU ÖZET: Davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi ve davada kendisini vekil aracılığı ile temsil ettiren davalı... yararına vekalet ücreti takdir edilmesi ve birleştirilen davalar göz ardı edilerek tek bir dava varmış gibi işin esası hakkında hüküm kurulması isabetsizdir. (4721 S. K. m. 342, 419, 1023, 1024) Dava ve Karar: Taraflar arasında birleştirilerek görülen tapu iptali ve tescil, tazminat (terditli) davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davacı... vekili, davalı... vekili ve davalı... vekili tarafından yasal süre içerisinde duruşma istekli temyiz edilmiş olmakla, duruşma günü olarak saptanan Salı günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davalı... vekili Avukat... geldi, davetiye tebliğine rağmen temyiz eden davalı... vekili Avukat, davacılar vd. vekili Avukat, temyiz edilen davalı... gelmediler, yokluklarında duruşmaya başlandı, süresinde verildiği ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelen vekilin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı. Bilahare Tetkik Hakimi... tarafından düzenlenen rapor okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü: Asıl dava, hile hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ile tescil; birleştirilen 2007/277 E. sayılı dava ehliyetsizlik hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ile tescil; birleştirilen 2008/16 E. sayılı dava hile ve ehliyetsizlik hukuksal nedenlerine dayalı tapu iptali ile tescil olmazsa tazminat istemine ilişkindir. Davacı... kendi adına asaleten küçük çocukları... ve...'a velayeten açtığı davada; eşi olan mirasbırakan......'ın ölümü ile 1/4 er oranda kendisine ve müşterek küçük çocukları... ve...'a intikal eden 4125 parsel sayılı taşınmazdaki payları diğer dava dışı reşit olan oğlu...'ın payı ile birlikte ,00 TL bedel karşılığında davalı...'a satmak için anlaştıklarını, resmi işlemi 4.000,00 TL üzerinden yaparak taşınmazdaki tüm payları davalı...'a satış aktiyle devrettiklerini, davalı...'ın hiç para ödemediği gibi kooperatif üyeliğine ilişkin iki adet sahte tahsis belgesi verdiğini, davalı...'ın taşınmazı muvazaalı olarak diğer davalı...'e devrettiğini, kandırıldığını ileri sürerek, tapunun iptali ile payları oranında tesciline; birleştirilen 2007/277 E. sayılı davada davacı... vasisi..., akit tarihinde...'ın fiil ehliyetinin bulunmadığını ileri sürerek, tapunun iptali ile payı oranında... adına tesciline; birleştirilen 2008/16 E. sayılı davada davacı... kendi adına asaleten küçük çocukları... ve...'a velayeten ve...'a vesayeten açtığı davada, çekişmeli taşınmazın davalı... tarafından 3. kişi...'ye satış suretiyle devredilmesi nedeniyle yeni malike husumet yöneltmiş olup iptal-tescil olmazsa tazminata karar verilmesini istemiştir. Sayfa 1 / 5

2 Davalı..., husumet itirazında bulunarak, aktin tarafının gerçekte davalı... olduğunu,... ile yaptığı anlaşma doğrultusunda kendisine ait 3 adet daireye ilişkin kooperatif üyelik hakkının davacı...'ye devredildiğini, ancak dairelerin teminatı olarak taşınmazın davalı...'e değil kendisine devrinin yapılıp dairelerin borcunun ödenmesi üzerine davalı...'e devrettiğini ve bunun için davalı... ile aralarında satış protokolü yaptıklarını belirtip davanın reddini savunmuştur. Davalı..., cevap vermemiştir. Davalı..., tapuya güvenerek ve iyiniyetli olarak taşınmazı iktisap ettiğini belirtip davanın reddini istemiştir. Mahkemece, hile ve hata hukuksal nedenine dayalı tapu iptal davası bakımından davacı...'nin tapuda devir işlemleri sırasında bedelin tamamını nakden aldığı, bedel karşılığında davacıya kooperatif payları verildiği, davacının kooperatifteki dairede bir süre oturarak tasarruf ettiği bu durumda davalıların hileli hareketlerinin ispatlanamadığı gerekçesi ile davanın reddine; davacılar ile yönünden ise davacıların akit tarihinde reşit olmadığı, velisi tarafından yapılan devir işlemine onay vermedikleri bu durumda ehliyetsizlik nedeniyle iş bu davacılar yönünden iptal-tescil isteğinin kabulüne; davacı... yönünden Adli Tıp Kurumu Dördüncü İhtisas Dairesi'nden elde edilen raporla akit tarihinde davacının fiil ehliyetine haiz olmadığının belirlendiği gerekçesi ile iptal-tescil isteğinin kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; mirasbırakan......'a ait 4125 parsel sayılı taşınmazın tarihinde ölümü üzerine eşi davacı... ile müşterek çocukları davacılar...,... ve...'a intikal ettiği, davacı... kendi adına asaleten küçük çocukları doğumlu... ve doğumlu...'a velayeten ve reşit...'ın asaleten 1/4'er paylarını davalı...'a tarihinde satış suretiyle temlik ettikleri ve davalı...'ın da diğer davalı...'e tarihinde devrettiği,...' in de taşınmazı...'ye tarihinde yine satış suretiyle aktardığı, davacı... ile diğer davalı... ve dava dışı komisyoncu... arasında tarihli alım satım ve komisyon anlaşması yapıldığı, bu anlaşma doğrultusunda satış bedelinin ,00 TL olarak belirlendiği ve satış bedeli olarak ,00 TL nin nakten ödenmesinin (14.500,00 TL peşin ve 8.000,00 TL nin tarihinde) ve Çerkezköy ilçesi Kapaklı beldesinde 3 adet dairenin davacıya verilmesinin kararlaştırıldığı, dava dışı... Yapı Kooperatifine ait... ilçesi... beldesinde kain 174 ada 9 parselde bulunan davalı...'a isabet eden 13 ve 19 nolu ve dava dışı...'e isabet eden 2 nolu dairedeki üyelik hakkının tarihinde davacı...'ye devredildiği, dairelerin parasının teminatı olarak çekişmeli taşınmazın davalı...'a devredildiğine dair davalı... ile... arasında tarihli satış protokolü düzenlendiği, Adli Tıp Kurumu Dördüncü İhtisas Dairesinin tarihli raporuna göre akit tarihinde davacı...'ın fiil ehliyetine haiz olmadığının belirlendiği ve... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2008/417 E. 2009/2 K. sayılı ilamı ile davacı...'ın akıl hastalığı nedeniyle 4721 sayılı Kanunun 419/3. maddesi uyarınca velayet altında bırakıldığı anlaşılmaktadır. Hemen belirtilmelidir ki; temliki işlemin tarafların anlaşmalarına uygun biçimde gerçekleştirildiği, işlemin iradi ve geçerli bir hukuki sebebe dayalı olduğu olayda hilenin Sayfa 2 / 5

3 gerçekleştiğini söyleyebilme olanağı bulunmadığına göre davacı...'nin taşınmazdaki kendi payının satışına ilişkin davanın reddine karar verilmesi doğru olduğu gibi davacı (kısıtlı)...'ın işlem tarihinde Adli Tıp Kurumu Dördüncü İhtisas Dairesi'nden elde edilen rapor gereğince ehliyetsiz olduğu belirlenmekle...'ın payına ilişkin ilk el konumundaki davalı...'a satış suretiyle yapılan temlikin hukuken geçersiz olduğunun benimsenmesinde de bir isabetsizlik yoktur. Davacı... vekilinin tüm temyiz itirazları ile davalı... vekilinin bu yönlere değinen temyiz itirazları yerinde değildir. Reddine. Davalı... vekilinin öteki temyiz itirazları ile davalı... vekilinin temyiz itirazlarına gelince; Davalı 2. el durumundaki...'in 4721 sayılı TMK'nın maddesi hükmü uyarınca durumu bilen ve bilmesi gereken konumda olduğu ve aynı Yasa'nın maddesinin koruyuculuğundan yararlanamayacağı tartışmasızdır. Davalı... da taşınmazı edinen 2. el olup Türk Medeni Kanununun maddesinde öngörülen koşulların gerçekleşmesi halinde sicilin aleniyeti ve güvenirliği prensibine dayalı olarak edinmesinin korunacağı açıktır. Ne var ki; mahkemece bu konuda hükme elverişli olacak nitelikte bir araştırma yapıldığı söylenemez. Bilindiği üzere; Hukukumuzda, diğer çağdaş hukuk sistemlerinde olduğu gibi kişilerin huzur ve güven içerisinde alış verişte bulunmaları satın aldıkları şeylerin ilerde kendilerinden alınabileceği endişelerini taşımamaları, dolayısıyla toplum düzenini sağlamak düşüncesiyle, alan kişinin iyi niyetinin korunması ilkesi kabul edilmiş tir. Bu amaçla Medeni Kanunun 2.maddesinin genel hükmü yanında menkul mallarda 988 ve 989, tapulu taşınmazların el değiştirmesinde ise 1023.maddesinin özel hükümleri getirilmiştir. Öte yandan bir devleti oluşturan unsurlardan biri insan unsuru ise bunun kadar önemli olan ötekisi topraktır. İşte bu nedenle Devlet, nüfus sicilleri gibi tapu sicillerinin de tutulmasını üstlenmiş, bunların aleniliğini (herkese açık olmasını) sağlamış, iyi ve doğru tutulmamasından doğan sorumluluğu kabul etmiş, değinilen tüm bu sebeplerin doğal sonucu olarakta tapuya itimat edip, taşınmaz mal edinen kişinin iyi niyetini korumak zorunluluğunu duymuştur. Belirtilen ilke M.K.nun 1023.maddesinde aynen "tapu kütüğündeki sicile iyi niyetle dayanarak mülkiyet veya başka bir ayni hak kazanan 3 ncü kişinin bu kazanımı korunur" şeklinde yer almış, aynı ilke tamamlayıcı madde niteliğindeki maddenin 1.fıkrasına göre "Bir ayni hak yolsuz olarak tescil edilmiş ise bunu bilen veya bilmesi gereken 3 ncü kişi bu teşcile dayanamaz" biçiminde öngörülmüştür. Ancak; tapulu taşınmazların intikallerinde, huzur ve güveni koruma, toplam düzenini sağlama uğruna, tapu kaydında ismi geçmeyen ama asıl malik olanın hakkı feda edildiğinden iktisapta bulunan kişinin, iyi niyetli olup olmadığının tam olarak tespiti büyük önem taşımaktadır. Gerçekten bir yanda tapu sicilinin doğruluğuna inanarak iktisapta bulunduğunu ileri süren kimse diğer yanda ise kendisi için maddi, hatta bazı hallerde manevi büyük değer taşıyan ayni hakkını yitirme tehlikesi ile karşı karşıya kalan önceki malik bulunmaktadır. Sayfa 3 / 5

4 Bu nedenle yüzeysel ve şekilci bir araştırma ve yaklaşımın büyük mağduriyetlere yol açacağı, kişilerin Devlete ve adalete olan güven ve saygısını sarsacağı ve yasa koyucunun amacının ilk bakışta, şeklen iyi niyetli gözükeni değil, gerçekten iyiniyetli olan kişiyi korumak olduğu hususlarının daima göz önünde tutulması, bu yönde tüm delillerin toplanıp derinliğine irdelenmesi ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Nitekim bu görüşten hareketle "kötü niyet iddiasının def'i değil itiraz olduğu, iddia ve müdafaanın genişletilmesi yasağına tabii olmaksızın her zaman ileri sürülebileceği ve mahkemece kendiliğin den (re'sen) nazara alınacağı ilkeleri 8.ll.l99l tarih l990/4 esas l99l/3 sayılı İnançları Birleştirme Kararında kabul edilmiş, bilimsel görüşlerde aynı doğrultuda gelişmiştir. Öte yandan; Ana ve baba veya velayet bunlardan yalnızca birinde ise, velayet hakkına sahip olan ebeveyn, velayet hakkı kapsamında kural olarak çocuk malları üzerinde hakimden izin almaksızın tasarrufta bulunabilirler. Eş deyişle, velayet hakkına sahip olanın, bu hak çerçevesinde çocuğun yasal temsilcisi sıfatıyla çocuk malları üzerinde tasarrufta bulunabilmesi için kural olarak hakimin iznine ihtiyacı yoktur (4721 sayılı TMK. m. 342/3). Ancak, çocuğun bakımı, yetiştirilmesi ve eğitimi için zorunluluk varsa, hakim ana ve babaya, ilerde sorumluluk davasıyla karşılaşmamaları için belirlediği miktarlarda çocuğun mallarına başvurma yetkisi tanıyabilir (4721 sayılı TMK. m. 356/2). Dolayısıyla Türk Medeni Kanununun 462. maddesindeki vesayet kurumundan farklı olarak; velayeti üstlenen kişileri (veli) velayet altındaki küçüğün mallarını satarken hakim iznine tabi tutmamıştır. Somut olaya gelince; davacı anne (...) akit tarihi itibariyle küçükler... ve...'ın velisi ve yasal tek temsilcisidir. Bu itibarla, davacı...'nin (velinin) 4721 sayılı TMK. nun 342/3. maddesinde tanınan izin almaksızın tasarruf yetkisi bulunduğu gözetildiğinde küçükler... ve...'ın payının satışı geçerli olduğu gibi temliki işlemin tarafların anlaşmalarına uygun biçimde gerçekleştirildiği açıktır. Hal böyle olunca;... ve...'ın asıl ve birleştirilen 2008/16 E. sayılı davasının reddine karar verilmesi, birleştirilen 2008/16 E. sayılı davada kısıtlı...'ın payına ilişkin olarak yukarıda açıklanan ilkeler gözetilmek suretiyle davalı kayıt maliki Abdullah'ın iyiniyetli olup olmadığının araştırılması, bu konuda taraf delillerinin toplanması ve varılacak sonuca göre bir hüküm kurulması gerekirken noksan soruşturma ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmadığı gibi birleştirilen 2007/277 E. sayılı davada dava ( ) tarihinde davalı... ve...'in kayıt maliki olmadıkları (tapu iptal davalarının kayıt malikine yöneltilmesinin zorunlu bulunduğu) gözetilerek davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi ve davada kendisini vekil aracılığı ile temsil ettiren davalı... yararına vekalet ücreti takdir edilmesi ve birleştirilen davalar göz ardı edilerek tek bir dava varmış gibi işin esası hakkında hüküm kurulması isabetsizdir. Davalı... vekili ve davalı... vekilinin bu yönlere değinen temyiz itirazları yerindedir. Sayfa 4 / 5

5 Kabulü ile yerel mahkeme kararının açıklanan nedenlerle (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince gelen temyiz eden taraflardan davalı... vekili için TL. duruşma vekalet ücretinin diğer temyiz eden davacılardan alınmasına, tarihinde oybirliği ile, karar verildi. ( ) Sayfa 5 / 5