İşyerlerinde İlkyardım Örgütlenmesi ve Acil Tıbbi Müdahale. Dr. Naci YILDIZ İş Yeri Hekimi / İ.S.G. Eğiticisi

Transkript

1 İşyerlerinde İlkyardım Örgütlenmesi ve Acil Tıbbi Müdahale Dr. Naci YILDIZ İş Yeri Hekimi / İ.S.G. Eğiticisi

2 Oturumun Amacı Katılımcıların, işyerinde ilkyardım organizasyonu ile acil tıbbi müdahale uygulamalarına dair bilgi sahibi olmalarını sağlamaktır.

3 Öğrenim hedefleri Bu dersin sonunda katılımcı: İlkyardımın tanımını ve uygulamalarını bilir. İşyerinde ilkyardım gerektiren durumları sıralar. İşyerinde ilkyardım organizasyonunu açıklar. İlk yardım hizmetlerinin organizasyonu ve yürütümünde yapılacak işlemleri bilir. Acil tıbbi müdahale ile ilgili görevlerini bilir. İlkyardım veya acil tıbbi müdahale sonrası gerçekleştirilmesi gerekenleri bilir. İlkyardım kiti ve acil tıbbi müdahale araç ve gereçlerinin içerik ve kullanımını bilir.

4 Alt başlıklar İlkyardımın tanımı İşyerinde ilkyardım ve acil tıbbi müdahale gerektiren durumlar İşyerinde ilkyardım organizasyonu İşyerinde görevlendirilecek ilkyardımcı destek elemanlarının organizasyonu İşyerinde ilkyardım kiti ve acil tıbbi müdahale araç ve gereçlerinin eksiksiz olarak ve hijyenik şartlarda muhafazası ve periyodik kontrolü İlgili mevzuat

5 OLAY; HERKES, BİRİSİ, HİÇKİMSE ve HERHANGİBİRİ adında 4 kişi ile ilgilidir. Bir Gün Birine Bilinçli İlkyardım Yapılması Gerekiyordu ve HERKES BİRİSİNİN o işi yapacağından emindi. HERHANGİBİRİ o işi yapabilirdi ama HİÇKİMSE yapmadı. BİRİSİ buna çok kızdı. Çünkü bu HERKES in işi idi. HERKES, HERHANGİBİRİ'nin o işi yapabileceğini düşündü. Fakat HİÇKİMSE, HERKES 'in o işi yapmadığını fark etmedi. HERHANGİBİRİSİ'nin yapabileceği o işi HİÇKİMSE yapmayınca O BİRİ ÖLDÜ ve HERKES, BİRİSİNİ DR.N.Y. suçladı... 5

6 İLK YARDIMIN ÖNEMİ *Kazalardan sonra geçen her saniyenin değerini biliyoruz. Ancak kaza sonrasında ne yapmamız gerektiğini maalesef bilemiyoruz. *Yararlıları sağlık durumlarına bakmadan karga tulumba bir taksiye atıp en yakın hastaneye götürmeyi ilkyardım sanıyoruz DR.N.Y. 6

7 Kazalar her yıl dünyada 3,5 milyon kişinin ölümüne, yüz binlerce kişinin sakat kalmasına neden olmaktadır. Ülkemizde ise her yıl trafik kazalarında yaklaşık 6000, iş kazlarında 1200 kişi hayatını kaybetmektedir DR.N.Y. 7

8 Trafik canavarına her yıl binlerce kurban verilen bir ülkede yaşıyoruz. Bunun yanında iş ve ev kazaları, şiddet olayları, acil tıbbi hastalıklar, deprem ve diğer afetler nedeniyle oluşan kayıplar da küçümsenmeyecek kadar çoktur. Bununla birlikte bilinçsiz yapılan ilkyardım uygulamaları nedeniyle insanlara yarar yerine zarar da verilebilmektedir DR.N.Y. 8

9 Kaza sonrası ölümlerin % 50 si ilk yarım saat içerisinde gerçekleştiğinden yaralılara ilk müdahale büyük önem taşımaktadır. İlkyardımın zamanında yapılması kadar, doğru yapılması da gerekiyor. Aksi takdirde kazazedeye fayda yerine zarar veririz DR.N.Y. 9

10 TEMEL EĞİTİM/HAYATA HAZIRLIK Belirlenmiş Kişiler için Değil Tüm Toplumun Günlük Hayatta Öncelikli Olan Gereksinimleri İlk Ve Orta Öğretim (Temel eğitim) Kurumlarımızda Mutlaka Verilmelidir.(sağlıklı yaşama ve bilgi edinme) 1-) Temel İlk Yardım Eğitimi 2-) Temel İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitimi 3-) Temel sağlık eğitimi - Beslenme eğitimi - Hijyen eğitimi 4-)Günlük hayattaki gereksinimleri öncelikleyen bir temel eğitim... 5-) DR.N.Y. 10

11 DR.N.Y. 11

12 İlk yardımın kapsamı Yanlış yapılan ilkyardım uygulamalarından kaynaklanan zararları ortadan kaldırmak, İnsanlığa sağlıklı ve mutlu bir yaşam sunmak, Kaza ve yaralanmalardan sağ kalımı arttırmak, Kalıcı sakatlanmaları en aza indirgemek İlkyardımın bilinçli ve doğru bir şekilde yapılabilmesi için, ilkyardım eğitimlerinin yaygınlaştırılması gerekmektedir DR.N.Y. 12

13 Bunu sağlayabilmek için de toplumun tüm fertlerine ilkyardım eğitimi verilmesi zorunlu hale gelmiştir. Bu nedenle İlkyardım eğitiminin önemi, her geçen gün daha çok fark edilmekte, bu alanda kamu ve özel sektör olarak çeşitli düzenlemeler yapılmaktadır DR.N.Y. 13

14 DR.N.Y. 14

15 İlkyardımın Öncelikli Amaçları Nelerdir? Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak, Yaralının durumunun kötüleşmesini önlemek, İyileşmeyi kolaylaştırmak DR.N.Y. 15

16 Bildirme: İLKYARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI Olay / kaza mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir. Türkiye'de ilkyardım gerektiren her durumda telefon iletişimleri, acil telefon numarası üzerinden gerçekleştirilir İlk tercihimiz bu olmalıdır. Türkiye nin her yerinden, ev, işyeri, cep telefonu, ankesörlü telefonlarından ücretsiz aranabilmektedir. DR.N.Y. 16

17 Ambulans çağrılmadan gelmez, onlara kaza olduğu DR.N.Y. 17 veya hastanın olduğu malum olmaz

18 112 YE NE SÖYLEMELİYİZ? Kesin yer ve adres, Kim, hangi numaradan arıyor? Olayın tanımı, Hasta / yaralı sayısı, Hasta / yaralıların durumu, Nasıl bir yardım aldıkları? Açıklanmalıdır DR.N.Y. 18

19 Olay Yerini Değerlendirmenin Amacı Nedir? Olay yerinde tekrar kaza olma riskini ortadan kaldırmak, Olay yerindeki hasta/yaralı sayısını ve türlerini belirlemek DR.N.Y. 19

20 DR.N.Y. 20

21 Neden Erken? TYD = Beyin fonsiyonları 4 dakika İÇİNDE BAŞLANIRSA GERİ DÖNER 4-6 dakika BEYİN HASARI BAŞLAR > 6 dakika BEYİN HASARI DEVAM EDER 10 dakika BEYİN ÖLÜMÜ OLUR DR.N.Y. 21

22 KALP MASAJI Dolaşımın Etkinliği Nasıl Sağlanır? KALP MASAJINA BAŞLAMADAN ÖNCE NABZIN OLMADIĞINDAN KESİNLİKLE EMİN OLUNMALIDIR!!! DR.N.Y. 22

23 İ l k y a r d ı m n e d i r? Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacı ile olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın, ortamda var olan araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır.

24 Acil Tedavi Nedir? Acil Tedavi Acil tedavi ünitelerinde, hasta/yaralılara doktor ve/veya sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi uygulamalardır.

25 İlkyardım ve acil tedavi arasındaki fark nedir? İlkyardım bu konuda eğitim almış herkesin olayın olduğu yerde bulabildiği malzemeleri kullanarak yaptığı hayat kurtarıcı müdahaledir. Acil tedavi ise sağlık mesleği üyeleri tarafından gerekli donanımla yetki ve yeterlilikleri oranında yapılan uygulamalardır.

26 İlkyardımcı İlkyardım tanımında belirtilen amaç doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araç gereç kullanmaksızın var olan araç gereçlerle, ilaçsız uygulamaları yapan, sertifikalı en az temel ilk yardım eğitimi almış kişi ya da kişilere ilkyardımcı denir.

27 İşyerlerinde ilkyardım konusu Bakanlar Kurulu (Başbakanlık) Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği Sağlık Bakanlığı İlkyardım Yönetmeliği Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 6331 İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İşyeri Hekimleri ve Diğer Sağlık Personelinin Görev Yetki Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik

28 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU RG: / 6331 sayılı Kanun Madde :11 (1) İşveren; c) Acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer kişileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda kişiyi görevlendirir, araç ve gereçleri sağlayarak eğitim ve tatbikatları yaptırır ve ekiplerin her zaman hazır bulunmalarını sağlar.

29 İlkyardım Yönetmeliği RG: /24762 sayılı yönetmelik Madde 16 - (Başlığıyla birlikte değişik:rg- 18/03/ ) -Tüm kurum ve kuruluşlarda istihdam edilen her yirmi personel için bir, -Ağır ve tehlikeli işler kapsamında bulunan işyerlerinde, her on personel için bir olmak üzere, en az Temel İlkyardım Eğitimi sertifikası almış "İlkyardımcının bulundurulması zorunludur.

30 İşyerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik Görevlendirilecek çalışanların belirlenmesi MADDE 11 (1) İşveren; işyerlerinde tehlike sınıflarını tespit eden Tebliğde belirlenmiş olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 30 çalışana, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 40 çalışana ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 50 çalışana kadar;

31 İşyerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik a) Arama, kurtarma ve tahliye, b) Yangınla mücadele, konularının her biri için uygun donanıma sahip ve özel eğitimli en az birer çalışanı destek elemanı olarak görevlendirir. İşyerinde bunları aşan sayılarda çalışanın bulunması halinde, tehlike sınıfına göre her 30, 40 ve 50 ye kadar çalışan için birer destek elemanı daha görevlendirir.

32 İşyerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik (2) İşveren, ilkyardım konusunda 22/5/2002 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan İlkyardım Yönetmeliği esaslarına göre destek elemanı görevlendirir. (3) Her konu için birden fazla çalışanın görevlendirilmesi gereken işyerlerinde bu çalışanlar konularına göre ekipler halinde koordineli olarak görev yapar. Her ekipte bir ekip başı bulunur. (4) İşveren tarafından acil durumlarda ekipler arası gerekli koordinasyonu sağlamak üzere çalışanları arasından bir sorumlu görevlendirilir. (5) 10 dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde birinci fıkrada belirtilen yükümlülüğü yerine getirmek üzere bir kişi görevlendirilmesi yeterlidir

33 İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Pers Yönetmelik İşyeri Hekiminin Görevleri: İşyerinde ilkyardım ve acil müdahale hizmetlerinin organizasyonu ve personelin eğitiminin sağlanması çalışmalarını ilgili mevzuat doğrultusunda yürütmek.

34 İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Pers Yönetmelik Diğer Sağlık Personelinin Görevleri: İlk yardım hizmetlerinin organizasyonu ve yürütümünde işyeri hekimi ile birlikte çalışmak.

35 İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik İ l k y a r d ı m o d a l a r ı İşyerinin büyüklüğü, yapılan işin niteliği ve kaza riskine göre, işyerinde bir ya da daha fazla ilk yardım ve acil müdahale odası bulunması sağlanır.

36 İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik İlkyardım odaları yeterli ilk yardım malzemesi ve ekipmanı ile teçhiz edilir ve buralarda sedyeler kullanıma hazır halde bulundurulur. Bu yerler, Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir.

37 İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik Çalışma şartlarının gerektirdiği her yerde ilkyardım ekipmanları kolay erişilebilir yerlerde bulundurulur. Acil servis adresleri ve telefon numaraları görünür yerlerde bulundurulur.

38 Acil Tedavi Hizmetleri Yönetmeliği İstasyon: Acil çağrılara olay yerinde ve nakil sırasında sağlık hizmeti vermek üzere ambulans ve ekiplerin bulunduğu birimleri, Acil Servis: Sağlık hizmeti sunan kamu kurum ve kuruluşları ile özel hukuk tüzel kişileri ve gerçek kişiler tarafından kurulmuş yataklı tedavi kuruluşları bünyesinde yer alan acil servisleri,

39 Acil Tedavi Hizmetleri Yönetmeliği Acil Sağlık Hizmetleri: Acil hastalık ve yaralanma hallerinde, konusunda özel eğitim almış ekipler tarafından, tıbbi araç ve gereç desteği ile olay yerinde, nakil sırasında, sağlık kurum ve kuruluşlarında sunulan tüm sağlık hizmetlerini, Acil Yardım: Acil sağlık hizmetleri konusunda özel eğitim görmüş ekipler tarafından, tıbbî araç ve gereç desteği ile olay yerinde ve hastaneye nakil sırasında verilen hizmetlerin bütününü,

40 İşyerlerinde ilkyardım örgütlenmesi Finansman ayrılması İnsan Gücü (Sağlıkçı İşçi-İlkyardımcı İşçi) Eğitim (Tekrar Eğitimleri) İlkyardım malzemeleri İlkyardım Odaları

41 İlkyardım Eğitimine Kimleri Gönderelim? Genç, dinamik, okumayı seven, diğer çalışanlar arasında sayılan, sevilen, sözü dinlenen, o işyerinde uzun yıllar çalışmayı düşünen, sağlık konularına ilgili

42 İlkyardımcının özellikleri Olay yerinde genellikle kargaşa vardır. Kaza ya da yaşamı tehdit eden durumlar insanların heyecanlı oldukları ortamlardır. Bu durumda ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli müdahaleleri doğru olarak yapmalıdır. Önce kendi can güvenliğini korumalıdır. (Müdahale etmeden önce kendi güvenliğini sağla!)

43 İlkyardımcının özellikleri İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmalıdır. Sakin ve kararlı olmalıdır. Kendine güvenli olmalıdır. Pratik olmalı, hızlı karar vermelidir.

44 İlkyardımcının özellikleri Eldeki olanakları değerlendirebilmelidir. Çevredeki kişileri organize edebilmeli ve onlardan yararlanabilmeli, doğru İlk yardımı uygulamalarına engel olabilecek kişileri olay yerinden uzaklaştırabilmelidir. İyi bir iletişim becerisine sahip olmalıdır.

45 İlkyardımcının özellikleri Hasta ya da yaralıyı kayıp olarak görmemeli, kalbi durmuş kişilerin uygun temel yaşam desteğiyle tekrar yaşama döndürülebildiğinin bilincinde olmalıdır. Olayı anında ve doğru olarak 112 ye haber vermelidir. Yeni bilgilere açık olmalı, okumayı sevmeli ve İlkyardım uygulamalarındaki yeniliklerden haberdar olmalıdır.

46 A C İ L T I B B İ M Ü D A H A L E

47 Acil tıbbi müdahale Hasta ya da yaralılara; Hastane, ambulans ve İSG gibi ünitelerde, doktor ve sağlık personeli tarafından, ilaç ve tıbbi malzeme kullanılarak, iyileştirme amacıyla yapılan tıbbi müdahalelerdir

48 İşyerinde ilkyardım ve acil tıbbi müdahale gerektiren durumlar İşyerine,yapılan işe ve kullanılan malzemelere göre farklılık gösterir. Yaralanmalar Kafa yaralanmaları Boyun ve omurga yaralanmaları Kesici,delici alet yaralanmaları Uzuv kopmaları Yumuşak doku yaralanmaları (Ezilme/Sıkışma) Kırık,Çıkık ve Burkulmalar Yanıklar( kaynak, sıcak metal, su-buhar, kimyasallar)

49 Zehirlenmeler Ağız yoluyla( Gıdalar,kimyasal maddeler) Solunum yoluyla (CO, Metan gazı,kimyasal uçucular ) Cilt yoluyla (Kimyasal maddeler) Havayolunun yabancı cisim tıkanmaları Sıcak çarpması / Donmalar Elektrik çarpması Hayvan ısırma ve sokmaları Göze yabancı cisim kaçması

50 Bilinç kaybına neden olan durumlar Bayılmalar Sara nöbeti Kan şekeri düşmesi Göğüs ağrıları Koma

51 İşyerinde ilkyardım organizasyonu 1. İlkyardımcı adaylarının belirlenmesi 2. Eğitim almalarının sağlanması 3. Aylık çalışma programı hazırlanması 4. İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personeli tarafından desteklenmesi ve İşbirliği yapılması

52 1 İlkyardımcı adaylarını belirlemek İşveren / işveren vekili ve işçi temsilcileri ile birlikte belirlemek doğru olur. Sorumluluk gerektirir: Kişinin istekli olması esastır. Sınavda başarı gerektirir: Çalışkan ve zeki olmalıdır Mali yük getirir: Uzun süre çalışacak kişiler olmalıdır. Etkin yararlanmak için: İşyerinin farklı bölümlerden olmalıdır. Her vardiyada yeter sayıda olmalıdır Yıllık izin, hastalık vb. durumlar göz önüne alınarak Her durumda yeter sayıda ilkyardımcı olacak şekilde (% 10 dan fazla) belirlenmeli Bu işi yapabileceğine İnandığınız kişileri seçin

53 2 İlkyardım Eğitimi aldırmak Amaç çalışanların iyi bir İlkyardım Eğitimi almasını sağlamaktır. Yetkili ve başarı oranı yüksek Eğitim Merkezleri tercih edilmelidir. Eğitimin daha verimli geçmesi için,çalışanların eğitime dinlenmiş olarak katılmaları sağlanmalıdır. Mevzuat gereği Eğitimin maliyeti çalışana yansıtılmaz,işverence karşılanır.

54 3 Aylık çalışma programı hazırlamak İlkyardımcı Sertifikası olan çalışanları her vardiyaya ve farklı birimlere dağılacak şekilde bir çalışma programı yapılmalı Yedek ilkyardımcı listesi hazırlanmalı İlkyardımcıların isimleri tüm çalışanlara duyurulmalı, İlkyardım Odalarına ilkyardımcı kimliklerinin fotokopileri asılmalıdır.

55 İlkyardım Sertifikalı Çalışanları desteklemek İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personeli, İşyerindeki İlkyardımcılar ile işbirliği halinde olmalı, Gerektiğinde kullanabilecekleri sedye, sargı bezi, gazlı bez gibi malzemeler temin edilmeli, kolay ulaşabilecekleri yerlerde(ecza Dolapları gibi) bulundurmalı

56 İşyerinde görevlendirilecek ilkyardımcı destek elemanlarının organizasyonu İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU RG: / 6331 sayılı Kanun Destek elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişi. İlkyardımcı destek elemanı= Sertifikalı İlkyardımcı

57 İşyerinde ilkyardım kiti ve acil tıbbi müdahale araç ve gereçlerinin eksiksiz olarak ve hijyenik şartlarda muhafazası ve periyodik kontrolü

58 İşyerinde bulunan; acil tıbbi müdahale araç ve gereçleri Muayene masası Steteskop, Tansiyon aleti, Otoskop, Oftalmoskop, Işık kaynağı gibi araçlar Cerrahi set, Pansuman seti, Oksijen tüpü ve maskesi EKG cihazı Buzdolabı Sedye / tekerlekli sandalye Ecza dolapları ve İlkyardım Çantası

59 Ecza dolabında ve İlkyardım çantasında neler bulunduralım? Sargı bezi, Hidrofil gazlı bez Hidrofil pamuk Yara Bandı Flaster Tıbbı Eldiven Küçük Makas Üçgen Sargı bezi Çengelli İğne

60 Tıbbi araç-gereçlerin periyodik kontrolleri İSG odasında bulunan araç-gereçler ile işyerinde bulunan Ecza dolapları belirli aralıklarla; hijyen, sağlamlık ve miktar yönünden kontrol edilir; Kullanılan malzemeler temiz tutulur, Sarf edilen malzemeler tamamlanır, Araç-gereçlerin çalıştığından emin olunur. Sorun varsa giderilir. Bu işlemler kayıt altına alınır.

61 İlk Yardımda Amaç Hayat kurtarmaktır. Hava yolunu aç, Solunumu düzelt, Dolaşımı sağla, Hayat kurtar DR.N.Y. 61

62 DR.N.Y. 62

63 DR.N.Y. 63

64 TEŞEKKÜRLER Dr. Naci YILDIZ İş Yeri Hekimi / İ.S.G. Eğiticisi