DÖKME DEMİRLER: Mikroyapı ve Alaşım Elementleri

Transkript

1 DÖKME DEMİRLER: Mikroyapı ve Alaşım Elementleri

2 Mikroyapı Dökme demirler mikroyapıya duyarlı alaşımlara örnek teşkil ederler, bir başka deyimle metal özellikleri büyük ölçüde metalografik yapıya bağlı olarak değişir. Dökme demirin yapısal bileşikleri ayrı tipte dökme demirlerin ve değişik şekilli grafitlerin oluşumuna neden olurlar. En önemli yapı bileşen ve türleri şunlardır

3

4

5 Grafit Yoğunluğu=2.23 gr/cm 3 Dökme demirlerde karbon bileşik veya serbest halde bulunabilir. Gri dökme demirde katılaşmayla beraber grafit lamelleri de oluşur ve düşük yoğunlukları nedeniyle toplam döküm hacminin % 6 ila 17 sine erişebilirler. Dökme demirde lamel'den farklı şekilde de grafitler oluşabilir ; örneğin beyaz dökme demirin ısıi işlemi ile temper karbonu veya rozet şekilli grafitler oluşabilir veya dökme demire az magnezyum seryum veya bir başka özel element ilavesiyle küre şekilli grafitler elde edilebilir

6 Karbon En gerekli element Grafit yapısı Atom ağırlığı= Atom sayısı= 6 Metal değil (Non-metallic) Grafitin Yoğunluğu= 2.23 Elmasın Yoğunluğu= 3.52 Ergime Noktası =3527 C Gri Silindirik Küresel

7 Dökme Demirlerin yoğunluğu Gri Dökme Demirler Çekme Mukavemeti (N/mm2) C deki yoğunluğu (g/cm3) Küresel Grafitli Dökme Demirler Çekme Mukavemeti (N/mm2)/% uzama 350/22 400/12 500/7 600/3 700/2 350/22 400/12 20 C deki yoğunluğu (g/cm3) Temper Dökme Demir Çekme Mukavemeti (N/mm2)/% uzama 350/10 450/6 550/4 600/3 700/2 350/10 450/6 20 C deki yoğunluğu (g/cm3) Diğer Dökme demirler Beyaz Dökme Demirler Ostenitik Gri Dökme D. Alaşımsız 15 30%Cr Ni-Cr Ni-hard high-si (6%) 20 C deki yoğunluğu (g/cm3)

8 Dökme demirlerdeki grafit şekil ve boyut dağılımının özellikler üzerinde önemli etkisi vardır. Gri dökme demirlerdeki grafit şekil ve boyut karakteristikleri AFS ve ASTM tarafından kabul edilen standardlarla tariflenmiştir.

9

10 Gri dökme demirde sünelik özelliğinin olmayışı lamel grafitler nedeniyiedir.temper dökme demir yapısındaki rozet şekilli grafitler veya küresel grafitli dökme demirdeki küre şekilli grafitler sünekliğe lameller kadar kötü etki etmez. Küresel Grafitli Silindirik Grafitli Lamel grafitli

11 Sementit Dökme demirlerde karbon tamamen veya kısmen Fe 3 C (sementit) halinde kimyasal olarak birleşmiş durumda bulunabilir, serbest veya kitle şeklinde sementit, beyaz ve çil uygulanmış dökme demirlerin katılaşması esnasında oluşur. Sementit çok sert ve kırılgan olup, ana bileşenini teşkil ettiği dökme demir tiplerine de bu özelliğini yansıtır. Serbest halden başka perlit ve ledeburit içinde de bulunur. Karbon dökme demir bileşimindeki % sinin 15 katı mertebesinde Fe 3 C meydana getirebilir. Buna göre % 2.5 C içeren bir beyaz dökme demirde yaklaşık % 37.5 demir karbür bulunacak ve dolayısıyla çok sert ve kırılgan olacaktır. Demir Karbür olarak bilinen sementit, demir ve karbo bileşiğidir. Fe 3 C (veya Fe 2 C) formundadır. Ağırlıkça, 6.67% karbon ve 93.3% Fe içerir. Ortarombik kristal yapısındadır. Sert ve gevrek bir malzemedir.

12 Ferrit Oda sıcaklığında kübik hacim merkezli yapıda, demir ile az miktarda karbonun oluşturduğu nispeten yumuşak sünek ve orta derece mukavemetli bir katı eriyik olarak tarifienebilir. Dökme demirlerde ferrit bileşimdeki silisyum'u içeren fazdır. Silisyum ferriti sertleştirir ve mukavemetini arttırır. Si miktarına bağlı olarak ferrit sertliği Brinell, uzaması % ve mukavemeti de kg/cm2. değerlerinde olabilir.

13 Yapısal açıdan, dökme demirlerde ferrit ya serbest halde veya perlit içinde oluşur. Dökme demirin karbonu serbest olarak oluşabiliyorsa, bileşim de grafitleştiriciler varsa ve soğuma yavaş ise serbest ferrit in oluşma şansı yüksektir

14 Perlit Yan yana sıralanmış ferrit ve sementit tabakalarından oluşmuş iki faz karışımıdır. Dökme demirlerde perlit mukavemetli (84 kg/cm civarında çekme mukavemeti), orta sertlikte ( Brinell) ve bir dereceye kadar sünektir. Oluşan perlit miktarı grafitleşme mertebesine bağlıdır. Perlitik gri dökme demir yaklaşık olarak % birleşik karbon içerir. Birleşik karbonun daha düşük % de oluşu ise, genellikle serbest ferritin bulunduğuna işaret eder.

15 Steadit Dökme demirlerde, özellikle gri dökme demirde, mevcut fosfor, düşük ergime dereceli ( C) bir demir - demir fosfür ötektiği olan Steadit şeklinde bulunur. Steadit % 10.2 fosfor içerir. Fosfor, katılaşmada en son katılaşan bölgelere toplandığından mikro yapıda steadit bölgeleri ekseri hücresel bir görünürne sahiptir. Demir fosfür de demir karbür gibi çok sert ve kırılgandır.

16 Ostenit Demirin yüksek sıcaklıklardaki allotropik şekli olan kübik yüzey merkezli demir ile karbonun meydana getirdiği, katılaşma esnasında oluşan ve yavaş soğuma ile perlit, ferrit veya ikisinin karışımına dönüşen bir katı eriyik olarak tanımlanabilir. Oda sıcaklığındaki mikroyapıda ostenitin bulunuşu, ancak dökme demirin özel olarak osteniti bu sıcaklıkta kararlı hale getiren, Nikel ile alaşımlandırılması halinde mümkündür.

17 Dökme Demirlerde Temel Alaşım Elementleri 1 - KARBON Dökme demirin bileşiminde bulunan karbon % 2-4 arasındadır. karbon dökme demirin ergime sıcaklığını düşürür ve akıcılığını artırır. Karbon, dökme demirin bileşimine ve soğuma hızına bağlı olarak serbest karbon veya bileşik karbon (karbür) halinde bulunur. Bileşimde, serbest karbon bulunması, alaşımın grafitli olduğunu veya grafitleşmeyi artırıcı elementlerin bulunduğunu; bileşik karbon bulunması ise, alaşımın sementit (Fe 3 C) olduğunu veya karbürleşmeyi artırıcı elementlerin bulunduğunu gösterir. Dökme demir bileşimindeki karbonun serbest veya bileşik halde bulunması genel olarak, bileşimdeki diğer elementlerin cins ve % miktarlarına bağlıdır. Saf demir, ergime sıcaklığının üzerindeki sıcaklıklarda yaklaşık % 5 ikadar karbonu eritebilir. Dökme demirde, saf demir gibi karbon eritebiiir. Ancak dökme demirin. ne kadar karbon eriteceği, içindeki elementlere, özellikle silisyuma bağlıdır.

18

19 Dökme demir sıvı halde iken, bileşimindeki karbon, demirle bileşik (demir karbür - Fe 3 C) olarak bulunur. Soğuma anında demir bileşiği ayrışır ve karbonun bir kısmı grafit olarak serbest hale geçer. Bir kısmı da, gene demirle bileşik halde kalır. Soğuma hızı artırılırsa, karbonun büyük bir kısmı demirle bileşik olarak kalır ve serbest hale geçemez. Bu arada dökme demirin bileşiminde bulunan silisyumun ve manganezin de, karbon üzerinde büyük etkileri vardır. Silisyum, karbonun grafit halinde ayrışmasına yardım ederken, mangan, karbonun demirle bileşik halde kalmasına sebep olur. Bileşimindeki karbonun büyük bir kısmı serbest karbon (grafit) halinde ayrışan dökme demirler, yumuşak olur. Karbonun bileşik halde kaldığı dökme demirler ise, çok sert ve kırılgandır.

20 Silisyumun, karbon üzerindeki etkisi nedeniyle, ince kesitli veya küçük tip parçalar, silisyum miktarı fazla dökme demirden, kalın kesitli parçalar silisyum miktarı daha az dökme demirden dökülürler. Bunun sebebi, ince kesitli parçalar hızlı soğuduklarından bileşimdeki karbon, bileşik halde kalır. Dökülen parçalar sert ve kırılgan olur. Böyle parçalarda makina işçiliği çok zordur. Kalın kesitli parçalarda ise durum, bunun tersi olduğundan parçalar, silisyum miktarı daha az olan dökme demirlerden dökülür. Makina işçiliği olan küçük veya ince kesitli parçalar % 2-3 silisyumlu, büyük veya kalın kesitli parçalar silisyum miktarı % 1'e kadar olan dökme demirlerden dökülürler. 2 - SİLİSYUM Dökme demir bileşimindeki silisyum % 0,50-3,50 arasında değişir. Dökme demirin katılaşmasında karbonun bileşik halden, grafit halinde ayrılmasına yardım eder. Dökme demirin özellikleri üzerinde oldukça etkili olan silisyumun bileşiminde % 3,50 den daha fazla bulunması arzu edilmez. Çünkü alaşımın sert ve kırılgan olmasına sebep olur. Dökme demirlerden istenen özellikler, bileşimdeki silisyum miktarının ayarlanması ile sağlanır.

21 Gri Dökme Demir Beyaz D.D. Perlitik Ferritik Benekli Ferrit + perlit Maurer Diyagramı Dökme demirlerde Karbon ve Silisyuma bağlı olarak yapı gelişimi

22 3-MANGAN Dökme demir içinde genel olarak % 0,50-1,00 arasındadır. Bileşimdeki karbonun, demirle bileşik MnS bulunmasına yardım ederek, dökme demirin sert ve kırılgan olmasına sebep olur. Mangan, kükürtün kötü tesirlerini gideren bir elementtir. Kükürt ile birleşir ve (Mn S) halinde cürufa karışır. Çok az bir miktarı ise, yapı içinde kalabilir. Yapıda kalan MnS, mikroskop altında geometrik bir şekilde görülür Mn miktarı, bileşimdeki kükürtün kötü tesirlerini gidermek için gerekli miktardan daha fazla olmamalıdır. Aksi halde dökme demirin özelliklerini değiştirir, sert ve kırılgan olmasına sebep olur. Kısaca, Mn miktarı, bileşimdeki kükürt miktarına bağlıdır.

23 4 - FOSFOR Dökme demirlerin bileşimindeki fosfor miktarları değişiktir. Dökme demir bileşiminde bulunan az miktardaki fosfor, serbest halde olmayıp. demirle birleşmiş olarak Demir Fosfür (FeP) halinde bulunur. Fosfor, demir içinde ergir ve yapılan mikroskobik icelemede görülmez. Fakat bileşimdeki fosfor miktarı fazla olursa, tamamı eriyemediğinden, yapıda yer yer hücresel olarak STEADİT (fosfür ötektiği) halinde görülür. Fosfor, dökme demirin akıcılığını artırır. Ayrıca karbonun, grafit halinde ayrılmasını sağlar. Ancak bu, silisyuma göre daha azdır. Süslü (motifli) ve küçük şekilli parçalar fosforlu dökme demirden dökülür. Bu gibi işler için kullanılan dökme demirlerin bileşimindeki fosfor % 1 kadardır. Fakat makina işçiliği olan döküm parçaların dökümündeki fosfor en fazla % 0,35 dir. Fosfor miktarı arttıkça dökme demirin sertliği artar, dayanımı azalır. Bundan başka, dökülecek parçaların kesit kalınlıkları da önemlidir. Kesit kalınlıkları büyük olan parçaların dökümünde bileşimdeki fosfor % 0,20 yi geçmez. İnce kesitli parçaların dökümünde fosfor % 0,35'e kadar olabilir. Çünkü fosfor miktarı arttıkça dökme demirin katılaşması gecikir ve karbonun grafit halinde ayrışması mümkün olur.

24

25 5 - KÜKÜRT: Karbonun, grafit halinde ayrışmasını güçleştirir. Dökme demirin bileşiminde, demirle birleşmiş olarak demir-sülfür (Fe S) ve mangan ile birleşmiş olarak mangansülfür (MnS) halinde bulunur. Demir alaşımları içinde daima zararlı etkisi olan kükürt, Gri dökme demir bileşiminde % 0,15 den fazla bulunmamalıdır. Kalın kesitli parçalarda kükürt % 0,10 dan ve ince kesitli parçalarda ise % 0,08 den az olduğu durumlarda, dökme demirin özelliklerini fazla etkilemez. Fakat bileşimde bu miktarlardan daha fazla kükürt olması, dökme demirin sertliğini arttırır ve akıcılığını azaltır. Bunun sonucu olarak da döküm parçalar gaz boşluklu çıkarlar. Bunun için silisyum miktarı artırılarak, kükürtün bu zararlı etkileri azaltılır. Kükürt, dökme demire, hamdemirden (pik) karışır. Bununda sebebi demir filizleri ve hamdemirin yapımında kullanılan yakacaklardır. Aynı zamanda dökme demirin ergitilmesinde kullanılan yakacaklar da, kükürt miktarını artırır. Bu nedenle ergitmede, kükürtü en az olan yakacaklar kullanılmalıdır.

26

27 Dökme Demir Gri Dökme Demir Karbon % Silis % Mangan % Kükürt % Fosfor % Küresel Grafitli D.D Silindirik Grafitli D.D Temper D.D Beyaz D.D

28 Dökme Demirlerde Eser Elementlerin Etkileri Dökme demirlerin karakteristiklerini oluşturan C,Si,Mn gibi ana katkı elementlerinin haricinde, bünyede çok az veya ihmal edilebilir seviyede bulunabilen çeşitli elementler dökme demirlerin mikroyapı, mekanik ve katılaşma özelliklerini etkilemektedir. Bu elementler genellikle dökme demirin üretiminde kullanılan hammaddelerde bulunmakta bazı durumlarda ise bilinçli olarak ilave edilmektedir. Söz konusu elementlerin etkileri 4 ana grupta toplanabilir.

29 GRUP 1 : Yapıda ötektik karbür oluşturan elementler. Krom, Tellür, Bizmut, Bor GRUP 2 : Perlitik yapı oluşturan elementler. Krom, Arsenik, Vanadyum, Kalay, Antimuan, Bakır, Azot GRUP 3: Grafit şekil ve boyutlarını etkileyen elementler.mağnezyum, kurşun, tellür, bizmut, antimuan, azot, seryum, bor, aluminyum GRUP 4: Çekinti ve mikroporoziteye neden olan elementler. Hidrojen, aluminyum, titanyum, azot

30

31 Elementlerin Dökme demire Etkileri Etkileri Yüksek küreleştirici Hafif küreleştirici Küre bozucular Aşılayıcı Grafitleştirici Karbür yapıcı Perlit yapıcı Ferrit yapıcı Elementler Mg-Sc-Y-Ce-Pr-Nb-Pm-Sm-Eu-Gd-Tb-Dy-Ho-Th-Am Li-K-Rb-Cs-Fr-Ca-Sr-Ba-Ra-Zr-Hf-La-Ac-Pu H-Ti-Zn-Ag-Cd-Au-Hg-B-Al-Ga-In-Ge-Sn-Pb-N-As-Sb-Bi-O-S-Se-Te Ca-Sr-Ba-Zr-Al-C-La-Ce-Ac Co-Ni-Cu-Al-C-Si H-Mg-Y-Ti-V-Cr-Mo-W-Mn-B-Pb-S-Te-La-Ce-Ac-U Mg-Cr-Mn-Ni-Cu-Zn-Al-Sn-Pb-N-P-As-Sb-Bi Ca-Sr-Ba-Si

32 Elementler Geliş Yeri Element (%) Etkileri Gri Dökme Demir Küresel Grafitli Dökme Demir Temper Dökme Demir Aluminyum (Al) Kasıtlı ilave Ferro Alaşımlar Aşılayıcılar Hurdadan Max % 0.03 Yaş kum kalıplarda %0.005 i geçtiğinde hidrojen bazlı karıncalanma hatalarına neden olur. Azotu bağlar. hidrojen bazlı Grafit çekirdeklerini karıncalanma arttırır ve sonuç olarak hatalarına neden olur. tavlanma kabiliyeti iyileşir %0.005 in üzerinde yaş kum kalıplarda karıncalanma hatalarına sebep olur. %0.005 in üzerinde grafit kürelerinin yönlenmesine sebep olur ve mekanik özellikleri azaltır. Azotu bağlar. Antimuan (Sb) Emayeli hurda Çelik hurda Yatak malzemesi içeren hurda Kasıtlı ilave Max % 0.02 Perlit oluşturur. %0.01 ilave maçalı yüzeylerde ferrit oluşmasını önler Perlit oluşturur. Yapıda Seryum yoksa grafit yapısını bozar Seryum varsa ötektiküstü bileşimde kalın kesitli parçalarda grafitlerin küreselliğini arttırır. Perlit oluşturur, fakat genelde çok küçük seviyede bulunur.

33 Elementler Geliş Yeri Element (%) Etkileri Gri Dökme Demir Küresel Grafitli Dökme Demir Temper Dökme Demir Arsenik (As) Pik demir Çelik hurda Max % 0.05 Perlit oluşturur. % 0.05 ilavesi maçalı yüzeylerde ferrit oluşmasını önler Perlit oluşturur. Seryum varsa ötektiküstü bileşimde kalın kesitli parçalarda grafitlerin küreselliğini arttırır. Perlit oluşturur, fakat genellikle önemsiz seviyelerde bulunur. Bizmut (Bi) Bor (B) Kasıtlı ilave Bizmut içeren kalıp ve maça boyaları Emayeli hurda Çelik hurda Kasıtlı ilave Max % 0.02 Max % 0.01 Karbür oluşturur ve Yapıda seryum varsa İstenmeyen grafit şekilleri İstenmeyen grafit oluşturarak mekanik şekilleri oluşturur. özellikleri düşürür. Yapıda seryum bulunması durumunda, % 0.01 miktarında ilave edilmesi halinde küre sayısı arttırılır veya kalın kesitli dökümlerde chunky grafit önlenebilir. İnce kesitli parçalarda karbürler oluşturur. Bu etki % den sonra görülür. Karbür oluşturur ve mekanik özellikleri düşürür. Bu etki % den sonra görülür. % 0.02 ilave edildiğinde, özellikle beyaz Temper dökme demirlerde kalın kesitlerde benekli (mottle) grafit yapısı önlenir. Küre sayısını arttırmak ve tavlanabilirliği iyileştirmek için Potaya % ilave edilir. Bor içeriği % aştığı takdirde grafit kürelerinin yönlenmesine ve küreselliğin bozulmasına yol açar.

34 Elementler Geliş Yeri Element (%) Etkileri Gri Dökme Demir Küresel Grafitli Dökme Demir Temper Dökme Demir Seryum (Ce) Krom (Cr) Kobalt (Co) Bazı aşılayıcılar çoğunlukla Mg içeren alaşımlar mischmetal olarak sıvı metale ilave Alaşımlı çelik hurda Paslanmaz hurda Bazı Pik demir Takım Çelikleri hurdasından Max % 0.02 Max % 0.02 Genelde bulunmaz İnce kesitlerde sementit ve karbür oluşturur. Etkisi yoktur. Magnezyumla küreleştirilen dökme demirde grafitlerin küreselliğini bozan elementlerin etkisini azaltır. Aşılamanın zayıflama etkisini azaltır. Yüksek saflıkta ham madde kullanıldığında ve ötektiküstü bileşimlerde Kalın kesitli parçalarda chunky grafit oluşumuna neden olur. % 0.01 miktarlarını geçtiğinde karbür oluşturur. karbür oluşturur. Kalın kesitlerde kararlı karbürler oluşturmak için tane sınırlarında birikir. Genelde bulunmaz. Karbürleri kararlı kılar ve tav süresini uzatır. Bakır (Cu) Bakır tel Demir dışı hurda Çelik hurda Bazı pik demirler Max % 0.3 Bu elementin Perlit oluşturur ve mukavemet ile sertliği düşük arttırır miktarlarının etkisi yoktur ve dikkate alınmaz Bilinen etkisi yoktur.

35 Elementler Geliş Yeri Element (%) Etkileri Gri Dökme Demir Küresel Grafitli Dökme Demir Temper Dökme Demir Hidrojen (H) Kurşun (Pb) Magnezyum (Mg) Molibden (Mo) Nemli refrakterler Kalıp malzemeleri ilaveleri Max % Emayeli hurda Max % Boyalı hurda Çelik hurda Demirdışı alaşımlar Lehimli teneke hurdası Yatak malzemesi Bazı pik demirler Kasıtlı ilave Max % 0.07 Bazı pik demirler Alaşımlı çelikler Max % 0.05 Yüzeyaltında karınca boşluklarına neden olur. Bazı durumlarda kesit boyunca uzanan boşluk ve kılcal çatlaklar oluşur. Zayıf bir çil (sementit) etkisi vardır. Kükürdü bağlayacak Mn bulunmadığı zaman da çil oluşturur Kaba grafit oluşumuna sebep olur. Sürekli bir grafit filmi halinde yüzeyaltında karıncalanma boşlukları oluşturur Diğer dökme demir tiplerinden daha az oluşmasına rağmen karınca boşlukları ve kılcak çatlaklar oluşur. Yüksek Hidrojen içeren kalın kesitli Seryumun varlığı Düşük parçalarda Widmanstätten ve iğneli grafit yapısı oluşturur. Çekme dayanımı yarıya düşer. halinde istenmeyen grafit yapısı oluşturur. seviyelerde etkisi yoktur. Bu etkiler % oranlarında dahi Perlit oluşturur. görülebilir. Perlit oluşturur. Genelde bulunmaz Küresel grafit oluşumuna sebep olur. Genelde bulunmaz. Karbür oluşturucu Karbür oluşturucu Karbür oluşturucu

36 Elementler Geliş Yeri Element (%) Etkileri Gri Dökme Demir Küresel Grafitli Dökme Demir Temper Dökme Demir Nikel (Ni) Pik demirler Çelik hurda Max % 0.1 Bu elementin düşük miktarlarının etkisi yoktur ve dikkate alınmaz Azot (N) Tellur (Te) Kalay (Sn) Kok Karbon vericiler Kalıp ve maça bağlayıcılar Bazı ferro Alaşımlar Çelik hurdası Bakır hurda Tellur içeren kalıp ve maça boyaları Kasıtlı ilave Lehimli hurda Çelik hurda Demir dışı Hurdalar Pik demir Kasıtlı ilave Max % 0.02 Max % Max % 0.15 Grafitleri küçültür ve mukavemeti arttırır. Perlit oluşturur. Çil oluşumunu arttırır. Karınca ve kılcal çatlaklara neden olur. Azotun etkisi Al veya Ti yada her ikisi ile önlenir. Genelde bulunmaz ancak, karbür oluşturucu potansiyeli vardır. Güçlü perlit oluşturucudur. % 0.1 oranında ilave edilerek perlitik yapı oluşturulur. Geç katılaşan bölgelerde karınca boşluklarına neden olur. Grafit küre sayısını azaltır. Karbür ve perliti kararlı yapar. Etkisi Al veya Ti yada her ikisi ile önlenir Genelde bulunmaz Benekli yapıyı önlemek için ilave edilir. Güçlü perlit oluşturucudur. % 0.1 oranında ilave edilerek perlitik yapı oluşturulur. % 0.1 den fazla ilave edilirse gevrekliğe neden olur. Ferritleme işlemini uzatır. Perlit oluşturur, fakat normal olarak önemsiz oranlarda bulunur.

37 Elementler Geliş Yeri Element (%) Etkileri Gri Dökme Demir Küresel Grafitli Dökme Demir Temper Dökme Demir Titanyum (Ti) Tungsten (W) Bazı pik demirler Çelik hurda Emayeli ve boyalı hurda Kasıtlı ilave Max % 0.15 Takım çelikleri Max % 0.05 Aşırı soğumaya neden olarak D ve E tipi grafitler oluşturur Aluminyum mevcutsa karınca boşluklarına neden olur. Azot ile birleşerek zararlı etkilerini giderir. Perlit oluşturur Yapıda seryum varsa grafitlerin küre şeklinde oluşmasını önler Aluminyum mevcutsa karınca boşluklarına neden olur. Genellikle önemsiz seviyelerde bulunur. Vanadyum (V) Çelik hurda Bazı pik demirler Max % 0.08 Vanadyum karbürler ve Perlit oluşturur. Vanadyum (V) Çelik hurda Bazı pik demirler