Yrd.Doç.Dr. Ömer Faruk Usluoğulları İnşaat Mühendisliği Bölümü

Transkript

1 Yrd.Doç.Dr. Ömer Faruk Usluoğulları İnşaat Mühendisliği Bölümü

2 Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği AMAÇ ve KAPSAM AMAÇ:, Kazaların en sık görüldüğü iş kollarından biri olan İNŞAAT SEKTÖRÜNDE, meydana gelen iş kazası sayılarını ve kaza sonucunda meydana gelen maddi ve manevi zararları azaltmak, çalışanların meslek hastalıklarından korunmalarını sağlamak dolayısıyla sektördeki mevcut iş sağlığı ve güvenliği durumunu iyileştirmek.

3 Kapsam Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliğini sağlama adına alınacak tedbirler. Dünyada Yapı İşlerinde İş Güvenliği Örnekleri Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı Ve Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen A B C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı sınavlarına hazırlık Sunum yapma, araştırma yapma kabiliyetlerini arttırmaya yönelik Sunum Ödevleri (Tedbirlerin Çalışılan yerde veya çalışılması planlanan yerde uygulanması)

4 Konular Yapı işlerinin tanımı ve ilgili mevzuatlar Yapı İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri Kazı İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri Yapı İskelelerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri Merdivenlerde Alınacak Güvenlik Tedbirleri Beton İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri Tesis, Makina ve Ekipmanlarda Alınacak Güvenlik Tedbirl Yıkım İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri Çeşitli İşlerde Alınacak Güvenlik Tedbirleri

5 Sağlık ve güvenlik koordinatörü Projenin hazırlık ve uygulama aşamalarında, işveren veya proje sorumlusu tarafından sorumluluk verilen ve «YAPI İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ» nin onuncu ve onbirinci maddelerinde belirtilen sağlık ve güvenlikle ilgili görevleri yapan gerçek veya tüzel kişi ve kişileri

6 Sağlık ve güvenlik koordinatörü Gerekli olduğu durumlar: Yapı işi 30 iş gününden fazla sürecek ve devamlı olarak 20 den fazla çalışan, istihdam edecekse, İşin büyüklüğü 500 yevmiyeden fazla çalışma gerektirecekse, Aşağıdaki riskleri bulunduran işlerde: 1 Özellikle, yapılan işin ve işlemlerin niteliği veya işyeri alanının çevresel özelliklerinden dolayı, çalışanların toprak altında kalma, bataklıkta batma veya yüksekten düşme gibi risklerin fazla olduğu işler. 2 Yasal olarak sağlık gözetimi gerektiren veya kimyasal ve biyolojik özelliklerinden dolayı çalışanların sağlık ve güvenlikleri için risk oluşturan maddelerle yapılan işler. 3 Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği uyarınca, denetimli ve gözetimli alanların belirlenmesini gerektiren iyonlaştırıcı radyasyonla çalışılan işler. 4 Yüksek gerilim hatları yakınındaki işler. 5 Boğulma riski bulunan işler. 6 Kuyu, yer altı kazıları ve tünel işleri. 7 Hava beslemeli sistem kullanan dalgıçların yaptığı işler. 8 Basınçlı keson içinde yapılan işler. 9 Patlayıcı madde kullanımını gerektiren işler. 10 Ağır prefabrike elemanların montaj ve söküm işleri.

7 Sağlık ve güvenlik koordinatörü Listede yer almayan benzer işlerin kapsama girip girmeyeceğine, listeye eklemeler ve çıkarmalar yapmaya Bakanlık yetkilidir. Aynı yapı alanında birden fazla işveren veya alt işverenin iş yaptığı durumda, işveren veya proje sorumlusu, sağlık ve güvenlik konularında bir veya daha fazla sağlık ve güvenlik koordinatörü atar. İşveren veya proje sorumlusu, yapı işine başlamadan önce, sağlık ve güvenlik planını hazırlar veya hazırlanmasını sağlar. Bu bildirimde belirtilen bilgilerin yer aldığı levha, açıkça görünecek şekilde yapı alanının uygun bir yerine konulur. Gerektiğinde bu bilgiler güncellenir.

8 Sağlık ve güvenlik koordinatörü Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin proje hazırlama aşamasındaki görevleri Yapı işinin, aynı anda veya birbiri ardına gerçekleşen farklı unsur ve aşamalarını planlamak amacıyla mimari, teknik ve organizasyonel konulara ilişkin karar alınmasını, işin ya da iş aşamalarının tamamlanması için gereken sürenin hesaplanmasını, koordine eder. Sağlık ve güvenlik planını hazırlar veya hazırlanmasını sağlar. Yapı alanında ilgili işe göre özel tedbirlerin planda yer almasını sağlar. Yapı üzerinde daha sonra yapılacak işler sırasında dikkate alınacak sağlık ve güvenlik bilgilerini içeren bir dosya hazırlar.

9 Sağlık ve güvenlik koordinatörü İş Sağlığı ve güvenliği planı içeriği 1-Organizasyon planı, 2-Saha planı, 3-İş akış planı, 4-Yangın, kazalardan korunma ve çalışanlar ve ziyaretçiler için kaçış planı, 5-Belli risklerin bulunduğu alanlarda dahil yapı işinin yürütümü sırasında uyulması gerekli şartlar ve alınan önlemler 6-Kontrol edilmesi gereken yapı, makine ve ekipman listesi, 7-Kontrollerden, eğitimden, acil durum görevlerinden sorumlu kişilerin, her bir müteahhidin planların koordinasyonundan sorumlu elemanlarının listesi (isim, görev, ). 8-Trafik, yaya, acil çıkış yolları ile ilgili düzenlemeler ve güvenlik önlemleri, 9-İki veya daha fazla müteahhidin çalışmasının öngörüldüğü alanların gösterimi, 10-İş sağlığı ve güvenliği konusunda özel risk taşıyan alanların gösterimi, 11-Kaldırma araçlarının ve iskelelerinin konumlarının gösterimi,

10 Sağlık ve güvenlik koordinatörü İş Sağlığı ve güvenliği planı içeriği 12-Depoların, atölyelerin, atık alanlarının gösterimi, 13-Sıhhi ve dinlenme tesislerinin gösterimi, 14-Elektrik, su, ısıtma, kanalizasyon hatlarının gösterimi, 15-Aydınlatmaların konumları ve çalışma saatlerinin gösterimi, 16-Afet, yangın, kaza vb. acil durum sinyallerinin tiplerinin ve ilk yardım odalarının yerlerinin gösterimi. ( İş Kanunu Madde: 77; Yapı İşlerinde İş sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde: 5 / b, 6, 7 / b, 8 / b-c, 9; 4/ EK I; Madde:5/EK-II; İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik Madde: 7/c; İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Madde: 5-8)

11

12 İş Sağlığı ve güvenliği planı örneği Yalnızca bir müteahhit tarafından yapılan bir veya birkaç bloktan oluşan yaklaşık 5-10 veya dairelik inşaatlar için en basit şekliyle sağlık ve güvenlik planı örneği: İş Defteri tutabilir veya İstenirse aşağıda anlatılanlar için bir dosya oluşturulabilir. İlk sayfasına inşaatın mimari projesi kroki şeklinde çizilir veya yapıştırılır. Önemli görülen yerlere numara verilir: İnşaatın dış sınırlarını belirten çevreleme ve inşaata giriş yeri gösterilir. (1) Kroki üzerine, işçilerin elbiselerini soyunup giyinecekleri yere 2, el yüz yıkayacakları yere 3, tuvalet ihtiyacını giderecekleri yere 4, iş güvenliği malzemelerini alacakları yere 5, yemekhaneye 6 gibi numaralar verilir. Malzemenin üst katlara çekileceği alan kroki üzerinde örneğin 6 gibi numaralandırılır. Daha sonraki sayfalara kroki üzerinde belirtilen rakamların açıklamaları yapılır ve alınan güvenlik önlemleri açıklanır. Örneğin: ** Bina girişinde yukarıdan düşebilecek cisimlere karşı önlem olarak işçiler ve ziyaretçiler 1 nolu yerden inşaata giriş yapacaktır. Bu yer yoldan inşaatın giriş kısmına kadar üzeri çinko ve ahşap kaplı sundurma şeklinde yapılmıştır. ** İşçiler 2 nolu yerde elbiselerini değiştirecek, 5 nolu yerde baret, eldiven, emniyet kemeri vb kişisel koruyucularını alacaklardır. Tuvalet ihtiyaçlarını 4 nolu yerde gidereceklerdir. Yemeğe geçmeden el-yüz temizliği 3 nolu yerde yapılıp daha sonra 6 nolu yemekhaneye geçilecektir. ** Yük asansörü ile üst katlara malzeme çekileceği zaman, asansörün yerde yükleme yapılan yerinde (6 numaralı yerde) başkalarının yaklaşmalarını önlemek için sıpa iskelelerle (veya demir çubuklara bağlanmış kırmızı beyaz şeritlerle) çevreleme yapılacaktır. Bu alana yalnızca yükleme yapan kişi girecek ve mutlaka baretini takacaktır (**Bu ifadeye gerek var mı**). ** Üst katlarda malzeme çeken kişi ise mutlaka emniyet kemerini uygun sağlam bir yere bağlayacak ve malzeme kovasını emniyet kemerini kullanmadan kesinlikle çekmeyecektir (**Bu ifadeye gerek var mı**)..

13 Sağlık ve güvenlik koordinatörü Sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin proje uygulama aşamasındaki görevleri İşverenlerin gerekli tedbirleri uygulamasını ve gerektiğinde çalışanların ve kendi adına çalışanların korunmasını, işverenin genel yükümlülükerini istikrarlı bir şekilde uygulanmasını, sağlık ve güvenlik planının yapılmasının gerektiği durumlarda bu planın uygulanmasını koordine eder. Yapılan işteki ilerlemeleri ve meydana gelen değişiklikleri dikkate alarak gerekli düzenlemeleri yapar veya yapılmasını sağlar. Aynı yapı alanında, işe sonradan katılan işverenler de dâhil olmak üzere, işverenler arasında organizasyonu sağlar, iş kazaları ve meslek hastalıklarından çalışanları korumak üzere işverenlerce yapılan çalışmaları koordine eder, işverenler arası bilgi alış verişinin sağlanmasına katkıda bulunur ve gerekli hallerde kendi adına çalışan kişilerin de bu çalışmalarda yer almasını sağlar. Yapı işyerinde güvenli bir şekilde çalışılmasını sağlamak üzere yapılması gerekli kontrolleri koordine eder. İzin verilen kişiler dışındakilerin yapı alanına girmesini önlemek üzere gerekli düzenlemeleri yapar.

14 Proje sorumlusu veya işverenlerin sorumlulukları İşveren, yapı işlerini, fenni yeterliliği bulunan proje sorumlusunun, teknik gözetimi ve sorumluluğu altında yürütür. İş sağlığı ve güvenliği konularında, bir veya birden fazla sağlık ve güvenlik koordinatörü atanması proje sorumlusunun veya işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.

15 Proje sorumlusu veya işverenlerin sorumlulukları a) Yapı alanının düzenli tutulması ve yeterli temizlikte olmasını, b) Yapı alanındaki çalışma yerlerinin seçiminde; buralara ulaşımın nasıl sağlanacağının ve ekipman, hareket ve geçişler için alan veya yolların belirlenmesini, c) Malzemenin kullanım ve taşıma şartlarının düzenlenmesini, ç) Tesis ve ekipmanın kullanılmaya başlamadan önce ve periyodik olarak teknik bakım ve kontrollerinin yapılmasını, d) Çeşitli malzemeler ve özellikle tehlikeli malzeme ve maddeler için uygun depolama alanları ayrılmasını ve bu alanların sınırlarının belirlenmesini, e) Tehlikeli malzemelerin kullanımı ile uzaklaştırılma koşullarının düzenlenmesini, f) Atık ve artıkların depolanmasını, atılmasını veya uzaklaştırılmasını, g) Çeşitli işler veya işin aşamaları için öngörülen sürelerin yapı alanındaki işin durumuna göre yeniden belirlenmesini, ğ) İşverenler ve kendi adına çalışanlar arasında işbirliğini, h)yapı alanındaki veya yakınındaki endüstriyel faaliyetler ile etkileşimin dikkate alınmasını, ı) Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmeliğe ve Kişisel Koruyucu Donanımlarla İlgili Uyumlaştırılmış Ulusal Standartlara Dair Tebliğde belirtilen standartlara uygun kişisel koruyucu donanımların bulundurulmasını ve çalışanlar tarafından kullanılmasını,

16 İşverenin Genel Yükümlülükleri İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz, Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri işverenin sorumluluklarını etkilemez, İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.

17 Çalışanların Yükümlülükleri Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatlarına uymak, Verilen KKM Kişisel Koruyucu Malzemeleri kullanmak, Kendisinin hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür.

18 Çalışanların Yükümlülükleri Çalışanların, işveren tarafından verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda yükümlülükleri şunlardır: a) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek. b) Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak.

19 YAPI ALANINDAKİ ÇALIŞILAN YERLER İÇİN GENEL ASGARİ KOŞULLAR 1. Yüksekte çalışma 2. Geçitlerde güvenlik 3. Düşen cisimler 4. Enerji dağıtım tesisleri ve elektrikle çalışma 5. Düzen,temizlik,istif ve depolama 6. Sağlamlık ve dayanıklılık 7. Acil cıkış yolları ve kapıları 8. Yangın algılama ve yangınla mücadele 9. Havalandırma 10.Özel riskler 11.Sıcaklık 12 Çalışma yerlerinin, barakaların ve yolların aydınlatılması 13 Kapılar ve geçitler 14 Trafik yolları ve tehlikeli alanlar 15 Yükleme yerleri ve rampaları 16 Çalışma yerinde hareket serbestliği 17 İlk yardım 18 Soyunma yeri ve elbise dolabı duşlar ve lavabolar 19 Tuvaletler ve lavabolar 20 Dinlenme ve barınma yerleri 21 Gebe ve emziren kadınlar 22 Engelli çalışanlar

20 Yüksekte Çalışmada Korunma Yöntemleri Düşmeyi Durdurucu ve Önleyici Sistemler: 1- Korkuluklar 2- Kapamalar 3- Güvenlik ağları 4- İkaz bantları, bariyerler Pasif sistemler 5- Mobil çalışma platformları 6- Kişisel Koruyucu Sistemler Aktif sistemler

21 YAPI İŞLERİNDE İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜ Yapı İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri Kişisel Koruyucuları korudukları bölgeye göre Kişisel Korunma Araçları Yapı işyerinde çalışanların birlikte korunmaları sağlanamadığı hallerde, yapılan işlerin özelliği itibariyle gerekli kişisel korunma araçları verilecektir. Bu araçlar işçilerin fizik yapılarına uygun olacaktır. Bir işçinin kullandığı koruyucu araçlar başka işçilere verilmeden önce uygun şekilde temizlenecektir. şöyle sınıflandırabiliriz: A. Baş koruyucuları B. Kulak koruyucuları C. Göz ve yüz koruyucuları D. Solunum sistemi koruyucuları E. Ayak ve bacak koruyucuları F. Cilt koruyucuları G. El ve kol koruyucuları H. Gövde ve karın bölgesi koruyucuları I. Tüm vücut koruyucuları

22 PLASTİK BARET L ALÜMİNYUM BARET YALITK YALITKAN BARET MADEN MADENCİ BARETİTİ 22 22

23 K U L A K T I K A Ç L A R I ve KULAKLIKLAR K U L A K L I K L A R 23 23

24 DARBEYE DAYANIKLI GÖZLÜK ULTRAVİYOLE, ENFRARUJ, KAYNAKÇI GÖZLÜKLERİ ÇOK AMAÇLI GÖZLÜK 24

25 ÇELİK BURUNLU AYAKKABI GİYİNİZ 25

26 KORUYUCU ELDİVENLER METAL ÖRGÜLÜ ELDİVEN LASTİK ELDİVEN 26 26

27 Floreson veya fosforesan yansıtıcı özellikli giysiler Health and Safety 27

28 YAPI İŞLERİNDE İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜ Yapı İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri Emniyet Kemerleri Yüksekliği tabandan itibaren 3 metreden daha fazla olan ve düşme veya kayma tehlikesi bulunan yerlerde çalışanlarla, kiremit döşeyicilerine, oluk ve her türlü dış boya işleri yapanlara, gırgır vinçlerini çalıştıranlara ve kuyu, lağım, galeri ve benzeri derinliklerde çalışanlara güvenlik kemerleri verilecek ve işçiler de verilen bu kemerleri kullanacaklardır. Ülkemizde 3 m olan yükseklik kavramı Amerika'da 1.2m Avrupa'da ise 1.8m dir.

29

30 Geçitlerde güvenlik 7 Çalışma platformları ve geçitler kişileri düşmekten ve düşen cisimlerden koruyacak şekilde yapılır, boyutlandırılır, kullanılır ve muhafaza edilir. Düşen cisimler 8 Yüksekte yapılan çalışmalarda kullanılan el aletleri ve diğer malzemelerin düşmelerini engelleyecek tedbirler alınır. 9 Çalışanlar, düşen cisimlere karşı öncelikle toplu olarak korunur. 10 Yapı alanında, cisimlerin düşerek tehlike oluşturabileceği bölgelere girişler önlenir veya gerektiğinde kapalı geçitler yapılır. 11 Yapı alanında, çalışanlara uygun baş koruyucu donanımlar verilerek kullanımı sağlanır. 12 Yapı alanında, malzemelerin hangi yükseklikten olursa olsun doğrudan yere atılmaması, dengeli ve güvenli bir şekilde indirilerek uygun bir yere istif edilmesi sağlanır. Atık malzemelerin uzaklaştırılması için moloz kaydırakları gibi güvenli çalışma yöntemleri tercih edilir.

31

32 Enerji dağıtım tesisleri ve elektrikle çalışma 13 Enerji dağıtım tesisleri, yangın veya patlama riski oluşturmayacak şekilde tasarlanarak kurulur ve işletilir. Kişilerin, doğrudan veya dolaylı teması sonucu elektrik çarpması riskine karşı korunması sağlanır. 14 Elektrikle ilgili bütün ekipman ve bağlantıların kurulması, sökülmesi, tamirat ve tadilat işleri sadece ilgili mevzuatın öngördüğü yetkili elektrikçiler tarafından yapılır. 15 Elektrikli tesisatın bütün parçalarının, güç gereksinimleri için yeterli kapasite ve kalitede ve yapı işlerindeki çalışma koşullarına dayanıklı olması sağlanır. 16 Yapı alanı içerisindeki ana pano ve tali elektrik panolarında uygun kaçak akım rölesi kullanılır. 17 Yapı alanında veya çalışanların erişebileceği yerlerde bulunan elektrik panoları, tevzi tabloları ile kontrol tertibatı ve benzeri tesisat, kilitli dolap veya hücre içine konulur. Bakım, onarım ve yenileme nedeniyle gerilim altındaki tesisatın tecritlerinin çıkarılması gerektiğinde uyarı ve koruma amacıyla gerekli tedbirler alınır. 18 Yapı alanında elektrik bağlantıları için uygun bağlantı elemanları kullanılır, açık uçlu kablolarla bağlantı yapılmaz. 19 Yapı alanında kullanılan sabit ve seyyar iletkenler ile teçhizatların dış etkenlerden korunması sağlanır, eskimiş veya yıpranmış olanlar kullanılmaz. 20 Ekipman ve koruyucu cihazların tasarımı, yapımı ve seçiminde, dağıtılan enerjinin tipi ve gücü, dış şartlar ile çalışma alanının çeşitli bölümlerine girmeye yetkili kişilerin eğitim ve deneyimleri göz önünde bulundurulur. 21 Elektrik teçhizatı, iletim hatları ve elektrikli aletlerin üzerlerinde voltajları belirtilir. 22 Elektrikle çalışan iş ekipmanlarının gövde güvenlik topraklaması yapılır. 23 Her türlü elektrik kullanımı ve elektrik tesisatının işletilmesiyle ilgili olarak, bu Yönetmelik hükümleri yanında ilgili diğer mevzuat hükümleri de uygulanır.

33 Düzen,temizlik istif ve depolama 24 Yapı alanının düzenli ve temiz tutulması sağlanır. Sivri uçları veya keskin kenarları bulunan malzeme ve atıklar düzenli periyotlarla çalışma alanlarından uzaklaştırılır. Yapı alanından uzaklaştırılması mümkün olmayan sivri veya keskin kenarları bulunan malzemelerin saplanma riskine karşı gerekli koruyucu malzemeler ile korunması/kaplanması sağlanır. 25 Buz, kar, yağmur, kullanılan malzemeler ve diğer etkenlerle kaygan hale gelen çalışma yerleri ve geçitler temizlenerek kaymayı önleyici tedbirler alınır. 26 Yapı alanında malzemelerin, yıkılma ve devrilmeleri önlenir, kazaya sebep olmayacak şekilde istif edilmeleri sağlanır. 27 Yapı alanında, yanıcı veya patlayıcı maddelerin depolandığı depo alanlarında ve patlayıcı ortam oluşan çalışma alanlarında bakım, onarım işleri dahil her türlü çalışmalarda 30/4/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik hükümleri ve iş ekipmanları ve koruyucu sistemlerin kullanımında 30/12/2006 tarihli ve üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemlerle İlgili Yönetmelik (94/9/AT) hükümlerine uygun çalışılır. YOLLAR: Yapı iş yerinde yollar, geçitler gelişi güzel konan yapı malzemesinden tuğlalardan, tahtalardan ve elektrik malzemelerinden serbest bulunmalıdır. Buz tutmuş yerlere tuz serpilerek kaymalar önlenmelidir. MALZEME İSTİFİ: Yapı iş yerlerindeki alanlarda ve atölyelerde malzeme istifi için ayrılan yerler ve yapılan istif şekilleri işletmenin bir aynasıdır. Buralardaki bir düzensizlik derhal göze çarpar, istif veya stok yerlerinde düzen iyi olursa aranan malzeme veya araç ve gerecin bulunması çok kolay olur. Bilhassa malzeme istiflerinde en önemli husus güvenliğin sağlanmasıdır, bu itibarla büyük yığınların devrilmesine ve yıkılmasına karşı gerekli güvenlik tedbirleri alınmalıdır. Yani istifler çok yüksek olmamalı, sağlam zemine yapılmalı ve muntazam yapılarak gerektiğinde desteklenmelidir.

34 BARINAKLAR: Yapı işyerlerinde önemli hususlardan biriside işçilerin yatıp kalkması için maksada uygun barınak ve şantiye binalarının yapılmasıdır. Bu gibi yerlerde işçinin sağlığı en başta gelir, barınak ve şantiye binalarında gerekli temizliğin yapılmasına dikkat edilmeli ve bunun sağlanması için ilgili yasaklar işçilere duyurulmalıdır. Buralarda siyah bir ilan tahtası bulundurulmalı ve bu ilan tahtasına işçiler ile ilgili hususlar yazılmalı veya yazılı ilanlar asılmalıdır. Bilhassa bu ilan tahtasına -İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği - tüzüklerinin işçilerle ilgili maddeleri, talimatnameler yazılı olarak asılmalıdır. Sağlamlık ve dayanıklılık 28 Beklenmeyen herhangi bir hareketi nedeniyle çalışanların sağlık ve güvenliğini etkileyebilecek her türlü malzeme, ekipman ile bunların parçaları güvenli ve uygun bir şekilde sabitlenir. 29 İşin güvenli bir şekilde yapılmasını sağlayacak uygun ekipman ve çalışma şartları sağlanmadıkça, yeterli dayanıklılıkta olmayan yüzeylerde çalışılmasına ve bu yerlere girilmesine izin verilmez. 30 Kurulmakta, sökülmekte, bakımda, tamirde ya da yıkılmakta olan yapılarda çalışanları yapının dayanıksızlığından ve kırılganlığından kaynaklanan risklerden korumak için yeterli tedbirler alınır.

35 Acil çıkış yolları ve kapıları 31 Acil çıkış yolları ve kapıları ile ilgili aşağıdaki hususlara uyulur: a) Acil çıkış yolları ve kapıları doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana açılır ve çıkışı önleyecek hiçbir engel bulunmaz. b) Acil çıkış yolları ve kapıları herhangi bir tehlike durumunda, bütün çalışanların işyerini derhal ve güvenli bir şekilde terk etmelerine imkan sağlar. Acil çıkış kapıları sadece acil çıkış durumlarında kullanılmalıdır, kesinlikle günlük kullanımlar için değildir.

36 c) Acil çıkış yollarının ve kapılarının sayısı ile yerleşimi ve boyutlarının, yapı alanının ve çalışan barakalarının kullanım şekline ve boyutlarına, içinde bulunan ekipmana, bulunabilecek azami çalışan sayısına ve 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olması sağlanır. ç) Acil çıkış yolları ve kapıları, 11/09/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliğine göre işaretlenir. İşaretlerin uygun yerlere konulması ve kalıcı olması sağlanır. d) Acil çıkış yolları ve kapıları ile buralara açılan yol ve kapılarda çıkışı zorlaştıracak hiçbir engel bulunmaz. e) Aydınlatılması gereken acil çıkış yolları ve kapılarında elektrik kesilmesi halinde yeterli aydınlatmayı sağlayacak sistem bulundurulur. Acil Çıkış Yönlendirme Tabelaları Acil Durumlarda çıkış yönlerini gösteren ışıklı tabelalardır.

37 Yangın algılama ve yangınla mücadele 32 Yapı alanının özelliklerine, çalışan barakalarının ve diğer tesislerin boyutlarına ve kullanım şekline, alandaki ekipmana, alanda bulunan maddelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerine, bulunabilecek azami kişi sayısına bağlı olarak uygun nitelikte ve yeterli sayıda yangınla mücadele araç ve gereci ile gerekli yerlerde yangın dedektörleri ve alarm sistemleri bulundurulur. 33 Yangınla mücadele araç ve gereçleri, yangın dedektörleri ve alarm sistemlerinin düzenli bakımlarının ve mevzuata uygun sürelerde periyodik kontrollerinin yapılması sağlanır. 34 Otomatik olmayan yangın söndürme ekipmanı görünür ve kolayca erişilebilir yerlere konulur ve önlerinde engel bulundurulmaz. Yangın söndürme ekipmanları kolay kullanılabilir nitelikte olup, Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliğine göre işaretlenir. İşaretlerin uygun yerlere konulması ve kalıcı olması sağlanır. Binaların yangından korunması hakkındaki yönetmelik

38 Havalandırma 35 Çalışanların harcadıkları fiziksel güç ve çalışma şekli dikkate alınarak yeterli temiz hava sağlanır. Cebri havalandırma sistemi kullanıldığında, sistemin her zaman çalışır durumda olması sağlanır ve bu sistem çalışanların sağlığına zarar verebilecek hava akımlarına neden olmayacak şekilde tesis edilir. Çalışanların sağlığı yönünden gerekli hallerde havalandırma sistemindeki herhangi bir arızayı bildiren sistem bulundurulur. Havalandırma öncelikle kapalı ortamlarda yapılan çalışmalarda düşünülmesi gereken bir husustur.açık ortamlarda yapılan çalışmalarda havalandırma ve iklimlendirme söz konusu değildir. Öncelikle kapalı ortamlardaki çalışmalarda,çalışma ortamının her bir çalışan için 10 metre küp temiz havanın varlığı düşünülmelidir.bununla birlikte çalışan tarafından solunan havanın karışımında %20-21 oksijen bulunmasına özen gösterilmelidir. İkinci olarak çalışan kişinin soluduğü hava içersinde hava kalitesini bozan ve yapılan çalışmalardan kaynaklanan ortama yayılan gaz ve tozlar dikkate alındığında,ortamdaki değerlerinin çalışanların sağlığını bozmayacak maximum değerleri geçmemesi için gerekli aspirasyon ve vantilasyon sistemlerinin devreye girmesi sağlanmalıdır

39 Özel riskler 36 Çalışanların zararlı düzeyde titreşim, gürültü, gaz, buhar veya toz gibi zararlı dış etkenlere maruz kalmaları önlenir. 37 Zehirli veya zararlı madde bulunması muhtemel veya oksijen düzeyi yetersiz veya parlayıcı olabilecek bir ortama girmek zorunda kalan çalışanların, herhangi bir tehlikeye maruz kalmalarını önlemek üzere kapalı ortam havası kontrol edilir ve gerekli tedbirler alınır. 38 Çalışanlar, sınırlı hava hacmine sahip yüksek riskli ortamlarda çalıştırılmazlar. Zorunlu hallerde, her türlü tedbir alındıktan sonra çalıştırılabilirler. Bu durumlarda çalışanlar dışarıdan sürekli izlenir ve gerektiğinde derhal yardım yapılması için bütün tedbirler alınır. Sıcaklık 39 Ortam sıcaklığının, çalışma süresince, çalışanların yaptıkları işe ve harcadıkları fiziksel güce uygun düzeyde olması sağlanır. Yapılan işin niteliği sebebiyle ortam sıcaklığının değiştirilemeyeceği hallerde çalışanları fazla sıcak veya soğuktan koruyacak tedbirler alınır.

40 Yapı alanındaki çalışma yerlerinin, barakaların ve yolların aydınlatılması Çalışma yerleri, barakalar ve yollar mümkün olduğu ölçüde doğal olarak aydınlatılmalı, gece çalışmalarında veya gün ışığının yetersiz olduğu durumlarda uygun ve yeterli suni aydınlatma sağlanmalı, gerekli hallerde darbeye karşı korunmalı taşınabilir aydınlatma araçları kullanılmalıdır. Suni ışığın rengi, sinyallerin ve işaretlerin algılanmasını engellememelidir. Çalışma yerleri, barakalar ve geçiş yollarındaki aydınlatma sistemleri, çalışanlar için kaza riski oluşturmayacak türde olmalı ve uygun şekilde yerleştirilmelidir. Çalışma yerleri, barakalar ve geçiş yollarındaki aydınlatma sistemindeki herhangi bir arızanın çalışanlar için risk oluşturabileceği yerlerde acil ve yeterli aydınlatmayı sağlayacak yedek aydınlatma sistemi bulundurulmalıdır.

41 Aydınlatma Aydınlatma işyerlerinde, Çalışanların sağlığı ve güvenliği, Ürün ve üretim kalitesi, Verimlik yönünden özel önem taşımaktadır.

42 Aydınlatma İşyerlerinde aydınlığın yeterli olmayışı, İş kazalarının artmasına, Çalışanların morallerinin olumsuz etkilenmesine, Aşırı yorgunluğa, Çalışma hızının düşmesine, Göz yaşarması Hatalı imalatın artmasına

43 Aydınlatma İyi aydınlatmanın olduğu yerde ise ; görmede çabukluk ve doğruluk; zaman kazancı sağlar. En önemlisi iş kazalarının azalmasında etkin rol oynar.

44 Aydınlatma Doğal ışıkla Yapay ışıkla Doğal + yapay ışıkla

45 Doğal Işıkla Aydınlatma Doğal ışıkla aydınlatma gün ışığı ile yapılır. -Direkt gün ışığı ile aydınlatma (güneş ışığının doğrudan çalışma yerine gelmesi) -Dolaylı aydınlatma ( yayılmış ve yansımış ışının iş yerine gelmesi)

46 Doğal Işıkla Aydınlatma Aydınlatmanın en etkin yoludur, Çalışanların moralini yükseltir, (SAD Seasonal Affective Disorder) Ekonomiktir, Uzmanlar, en iyi ışığın beyaz ışık (gün ışığı) olduğunu belirtmektedirler. Bu nedenle beyaz ışıktan olanaklar ölçüsünde yararlanmak gerekir.

47 Doğal Işıkla Aydınlatma Dikkat edilmesi gereken bazı hususlar; Gün ışığının doğrudan girmesi önlenmelidir Aydınlatma tekdüze olmalıdır Pencerelerin uygun yerde olması ve mat camlar kullanılması Çalışma alanlarının pencere yakınında konuşlandırılması Pencerelerin yüksekte yer alması Çalışanların ısıdan korunması Gün ışığının parlaklığı Parlayıcı maddelerin direkt ışıktan etkilenmesi Gün ışığının kontrol edilememesi gibi

48 Yapay Işıkla Aydınlatma Genel Aydınlatma Lokal Aydınlatma

49 Genel Aydınlatma

50 Lokal Aydınlatma

51 Yapay Işıkla Aydınlatma İşin konusu veya işyerinin inşa tarzı nedeniyle gün ışığından faydalanılamayan hallerde yahut gece çalışmalarında, suni ışıkla yeterli aydınlatma sağlanmalıdır. Gerek tabii ve gerek suni ışıklar, işçilere yeterli derecede ve eşit olarak (tekdüze) dağılmayı sağlayacak şekilde düzenlenmelidir. Elektriğin sağlanabildiği yerlerde elektrik ışığı kullanmalı. Tesisat, teknik usul ve koşullara uygun bir şekilde yapılmış olmalıdır. Suni ışık tesis ve araçları; Havayı kirletecek nitelikte gaz, koku çıkararak işçilerin sağlığına zarar vermemeli, Keskin, göz kamaştırıcı ve titrek ışık meydana getirmeyecek şekilde olmalıdır. Lambalar portatif olduğu takdirde, yere konulduğunda devrilmeyecek şekilde oturaklı olmalıdır. Parlayabilen ve buhar çıkaran sıvılar, aydınlatma cihazlarında kullanılmamalıdır. Sıvı yakıtlarla aydınlatma yapılan yerlerde, en az bir adet yangın söndürme cihazı bulundurulmalıdır.

52 Kapılar ve Geçitler Ana giriş kapıları ve diğer kapıların yeri, sayısı ve boyutları ile yapıldıkları malzemeler, bulundukları yer ve odaların, niteliğine ve kullanım amacına uygun olmalıdır. Saydam kapıların üzeri kolayca görünür şekilde işaretlenmelidir. Her iki yöne açılabilen kapılar saydam malzemeden yapılacak veya karşı tarafın görülmesini sağlayan saydam kısımları bulunmalıdır. Saydam veya yarı saydam kapıların yüzeyleri güvenli malzemeden yapılmamış ve çarpma sonucu kırılmaları işçilerin yaralanmalarına neden olabilecek ise, bu yüzeyler kırılmalara karşı korunmuş olmalıdır. Raylı kapılarda, raydan çıkmayı ve devrilmeyi önleyecek güvenlik tertibatı bulunmalıdır. Yukarı doğru açılan kapılarda, aşağı düşmeyi önleyecek güvenlik tertibatı bulunmalıdır. Kaçış yollarında bulunan kapılar ve geçitler uygun şekilde işaretlenmelidir. Araçların geçtiği geçit ve kapılar yayaların geçişi için güvenli değilse bu mahallerde yayalar için ayrı geçiş kapıları bulunmalıdır. Bu kapılar açıkça işaretlenecek ve önlerinde hiçbir engel bulunmamalıdır. Mekanik kapılar ve geçitler, işçiler için kaza riski oluşturmamalıdır. Bu kapılarda kolay fark edilebilir ve ulaşılabilir, acil durdurma sistemleri bulunacak ve herhangi bir güç kesilmesinde otomatik olarak açılmıyorsa, kapılar el ile de açılabilir olmalıdır.

53 Acil Çıkış Kapıları Acil çıkış kapıları dışarı doğru açılmalıdır. Acil çıkış kapıları; acil durumlarda çalışanların hemen ve kolayca açabilecekleri ve güvenli bir alana açılacak, çıkışı önleyecek hiçbir engel bulunmayacak şekilde olmalıdır. Acil çıkış yolları ve kapılarının sayısı, boyutları ve yerleri yapılan işin niteliğine, iş yerinin büyüklüğüne ve çalışanların sayısına uygun olmalıdır. Aydınlatılması gereken acil çıkış yolları ve kapılarında elektrik kesilmesi halinde yeterli aydınlatmayı sağlayacak yedek aydınlatma sistemi bulunmalıdır. Bu kapılar kilitli ve bağlı bulundurulmayacaktır. Acil çıkış kapısı olarak raylı veya döner kapılar kullanılmamalıdır. Acil çıkış yolları ve kapıları yönetmeliğe uygun şekilde işaretlenmiş olmalı ve işaretler uygun yerlere konulmalı ve kalıcı olmalıdır. Acil çıkış kapıları bütün yapılarda aksi belirtilmedikçe en az iki çıkış tesis edilmesi ve korunmuş olması gerekir. Acil çıkış ve ilk yardım işaretlerinin temel özellikleri ; - Dikdörtgen veya kare biçiminde - Yeşil zemin üzerine beyaz piktogram üzerinde belirtilir.

54 Trafik yolları Tehlikeli alanlar Trafik yolları üzerinde taşıma işi yapılması durumunda, bu yolu kullanan diğer kişiler için yol kenarında yeterli güvenlik mesafesi bırakılacak veya uygun koruyucu önlemler alınacaktır. Yollar görülebilir şekilde işaretlenecek, düzenli olarak kontrolü yapılarak her zaman bakımlı olması sağlanacaktır. Merdivenler, sabitlenmiş geçici merdivenler, yükleme yerleri ve rampaları da dahil olmak üzere trafik yolları; kolay ve güvenli geçişi sağlayacak, buraların yakınında çalışanlar için tehlike yaratmayacak şekilde tasarlanıp yapılacaktır. Yayaların kullandığı ve yükleme boşaltma için kullanılanlar da dahil, araçlarla malzeme taşımada kullanılan yollar, potansiyel kullanıcı sayısı ve işyerinde yapılan işin özelliğine uygun boyutlarda olacaktır.

55 Trafik yolları Tehlikeli alanlar Yapı alanlarında girilmesi yasak bölgelere yetkisiz kişilerin girişi uygun araç ve gereç kullanılarak engellenecektir. Tehlikeli bölgeler belirgin olarak işaretlenecek, bu bölgelere girme izni verilen işçileri korumak için gerekli önlemler alınacaktır.

56 Yükleme Yerleri ve Rampaları Yükleme yerleri ve rampaları, taşınacak yükün boyutlarına uygun olacaktır. Yükleme yerlerinde en az bir çıkış yeri bulunacaktır. Yükleme rampaları işçilerin düşmesini önleyecek şekilde güvenli olacaktır. Yükleme yerleri, rampalar ve merdivenler dahil bütün yollar, yaya ve araçların güvenli hareketini sağlayacak ve yakınlarında çalışanları tehlike oluşturmayacak şekilde ve boyutlarda olacaktır.

57 Çalışma yerinde hareket serbestliği Çalışılan yerlerin, gerekli her türlü ekipman ve araçlar dikkate alınarak, çalışanların işlerini yaparken rahatça hareket edebilecekleri genişlikte olması sağlanır.

58 İlk Yardım TANIM: Herhangi bir hastalık, kaza veya yaşamın tehlikeye girmesi durumunda; kişinin hayatını kurtarmak ya da durumunun kötüye gitmesini önleyebilmek amacı ile olay yerinde, sağlık personelinin yardımı sağlayıncaya kadar tıbbi araç gereç aramaksızın, eldeki mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır. İşyerinde, 18/6/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe uygun sayıda, ilkyardım yapabilen eğitilmiş çalışanların her an hazır bulundurulması sağlanır. İşyerinde kaza geçiren veya aniden rahatsızlanan çalışanların, tıbbi müdahale yapılan yerlere en kısa zamanda ulaşmalarını sağlayacak gerekli tedbirler alınır. Yapı alanının büyüklüğü, yapılan işin niteliği ve kaza riskine göre, gerektiğinde işyerinde bir ya da daha fazla ilk yardım ve acil müdahale odası bulundurulur. İlkyardım odaları yeterli ilk yardım malzeme ve ekipmanı ile teçhiz edilir ve sedyeler kullanıma hazır halde bulundurulur. Çalışma koşullarının gerektirdiği her yerde ilkyardım ekipmanları kolay erişilebilir yerlerde bulundurulur ve Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir. Acil servis adresleri ve telefon numaraları görünür yerlerde bulundurulur. Kişisel ilk yardım paketleri; kazaya uğrayanın ilk yardımcı gelinceye veya bir sağlık tesisine gönderilinceye kadar, kendi kendine gerekli pansumanı yapacak veya ağrısını giderecek nitelikte malzeme ve ilaçlarla donatılacaktır

59 Soyunma Yeri ve Elbise Dolabı İş elbisesi giymek zorunda olan çalışanların, etik olarak veya sağlık nedenleriyle, uygun olmayan bir yerde soyunmalarına izin verilmez. Bu durumda çalışanlar için uygun soyunma yerleri sağlanır. Soyunma yeri gerekmeyen işyerlerinde çalışanların elbiselerini koyabilecekleri uygun bir yer tahsis edilir. Soyunma yerlerinin aşağıda belirtilen hususlara sahip olması sağlanır; Kolay ulaşılabilir yerde olması, Yeterli kapasitede olması, Yeterli sayıda oturma yerleri bulunması, Kadınlar ve erkekler için ayrı soyunma yerleri olması,

60 Soyunma Yeri ve Elbise Dolabı Her çalışan için çalışma saatleri içinde giysilerini koyabilecekleri yeterli büyüklükte kilitli dolaplar bulunması, Nemli, tozlu, kirli, tehlikeli maddeler ile çalışılan yerlerde ve benzeri işlerde iş elbiseleri ile harici elbiselerin ayrı yerlerde muhafaza edilmesi için, her çalışan için yeterli nitelikte iki bölmeli dolap veya iki ayrı elbise dolabı bulunması. Dolapların yüksekliği, 150 cm aşağı olmayacak, üstte şapka ve altta ayakkabı konacak gözleri bulunacak ve ortasında 2 elbise asmak için; özel bir çubuğu olacaktır. Soyunma yerlerinin boyutu 2x1 metre den aşağı olmayacaktır. İşçiler, ıslak elbise ile çalıştırılmayacaktır.

61 Duşlar ve Lavabolar Bu yerlerin ısıtılması, temizliği ve bunlarla ilgili diğer hususlar ve gerekli personel, işveren tarafından sağlanacaktır. Duşların ve banyoların, bölmelere ayrılmış bir şekilde birer kişilik olması şarttır. Birlikte kullanılan duş yerleri ile banyo ve hamamlarda sıcak ve soğuk su tertibatı bulundurulacak, ihtiyaca göre, sıcaklığın ayarlanacak durumda olması sağlanacaktır. Duşlar ve lavaboların her zaman çalışanların kullanımına hazır halde olması sağlanır, buralarda gerekli temizlik malzemeleri bulundurulur. Duş veya lavaboların soyunma yerlerinden ayrı yerlerde bulunması durumunda, duş ve lavabolar ile soyunma yerleri arasında kolay geçiş yolları sağlanır. Duş kabinlerinin taban ve duvarları, kolaylıkla temizlenecek malzemeden yapılacak, yan duvarların ve kapıların yüksekliği 170 cm az olmayacak, yerlerdeki kirli suların kolayca akması için, gerekli tedbirler alınacak, sağlık şartlarına önem verilecektir. Duş kabinleri, mevsime göre yeteri kadar ısıtılacak, bu sıcaklık 25 C den aşağı olmayacak ve yeterli şekilde aydınlatılacaktır. Duşlar, normal temizlik ve bakım dışında, her 15 günde bir, iyice yıkanıp temizlenecek ve dezenfekte edilecektir. Duş kabinlerinin boyutları 1x1 metre den aşağı olmayacaktır.

62 Tuvaletler Helalar, en az 100lüks (lux) ile aydınlatılacaktır. Helalar, su depolarından ve su geçen yerlerden uzak bir yerde yapılacaktır. Duşlar ve lavaboların her zaman çalışanların kullanımına hazır halde olması sağlanır, buralarda gerekli temizlik malzemeleri bulundurulur. 100 kişiye kadar işçi çalıştıran işyerlerinde 30 erkek işçi için, bir kabin ve pisuvar, her 25 kadın işçi için de en az bir kabin (hela) hesap edilecek, 100 den sonrası için her 50 kişiye 1 tane hesabı ile hela bulundurulacaktır. Hela çukurlarının toprakla örtülmesi halinde, çukurun durumunu belirten bir işaret veya yazı konacaktır. Açıktaki işyerlerinde çalıştırılan işçiler için, işyerleri çevresinde uygun yerlerde yapılacak helalar, üstü ve etrafı kapalı barakalar şeklinde olacak, içlerinde musluklu kaplarda temizlik suyu bulundurulacak ve çukurlarına her gün bol miktarda sönmemiş kireç tozu dökülecektir. İşçiler de bu helaları kullanmak zorundadırlar.

63 Dinlenme ve Barınma Yerleri Çalışanlara, kolay ulaşılabilen dinlenme veya barınma yerleri sağlanır. Bu tür imkânlar yoksa iş aralarında çalışanların dinlenebileceği uygun yerler sağlanır. Dinlenme ve barınma yerlerinin yeterli genişlikte olması sağlanır ve bu yerlerde çalışanlar için yeterli sayıda masa ve arkalıklı sandalye buldurulur. Dinlenme ve barınma yerlerinde sigara içmeyenlerin sigara dumanından korunmaları için gerekli tedbirler alınır. Dinlenme ve barınma yerleri, sağlık şartları ve dış etkilerden korunma bakımından yeterli nitelikte, mahfuz bir yere, zemini düzeltilerek kurulur ve drenaj için gerekli tedbirler alınır. Sabit barınma tesislerinde; bir dinlenme odası, boş vakit değerlendirme odası, yeterli duş, tuvalet, lavabo ve temizlik malzemesi bulundurulur. Çalışan sayısı göz önünde bulundurularak bu yerlerde yatak, dolap, masa ve arkalıklı sandalyeler bulundurulur ve bunlar, kadın ve erkek çalışanların varlığı dikkate alınarak yerleştirilir. Baraka ve çadırlar, sağlık şartları ve dış etkilerden korunma bakımından yeterli nitelikte olacaktır. Baraka ve çadırlarda, yere yatak sermek suretiyle yatmak yasaktır. İşveren, karyola, ranza ve benzerini sağlamak zorundadır. Baraka ve çadırlarda, işçilerin gerekli şekilde örtünmeleri için, yeteri kadar battaniye,işverence verilir. Yatak, battaniye ve benzerleri temiz bir halde bulundurulup, gerektiğinde dezenfeksiyonu yapılır.

64 Gebe ve Emziren Kadınlar Gebe ve emziren kadınların yatıp uzanarak dinlenebilecekleri uygun koşullar sağlanır. Engelli Çalışanlar Kazaya maruz kalanlara veya ailesine mahkeme tarafından hükmedilecek tazminat işveren tarafından ödenecektir. hükmünü getiren ve iş güvenliği konusunda Osmanlı İmparatorluğu döneminde Tanzimat tan sonra çıkarılan Maadin Nizamnamesi nde yer almıştır. Engelli çalışanların çalıştığı işyerlerinde, engel durumları dikkate alınarak gerekli olan her türlü düzenlemeler yapılır. Bu düzenlemeler engelli çalışanların özellikle çalışma yerleri ile kullandıkları kapılar, geçiş yerleri, merdivenler, duşlar, lavabolar ve tuvaletlerde yapılır. Çeşitli hükümler Yapı alanının çevresi ve çalışma alanının etrafı kolayca görülebilecek, fark edilebilecek ve yetkisiz kişilerin girişine engel olacak şekilde çevrilerek işaretlenir. Çalışılan yerlerde ve barakalarda, çalışanlar için yeterli miktarda içme suyu ve mümkünse başka bir alkolsüz içecek bulundurulur. Çalışanlara uygun koşullarda, yemeklerini yiyebilecekleri ve gerektiğinde yemeklerini hazırlayabilecekleri imkânlar sağlanır.

65 O işi bizim çalışan değil, müteahhit yapıyor. Kaç senedir böyle yapıyoruz bir şey olmaz Bizim adamlar şerbetlidir, bir şey olmaz Güvenli görünüyordu! Kaç keredir ikaz ediyorum! Bizde sadece kesik ve çürük olur, Böyle olacağını hiç düşünmemiştim Bu sözler ne kadar bildik, ne kadar tanıdık geliyor 65