İçindekiler. Sunuş 4. Birlik Faaliyetleri 66. Türkiye Sigorta Birliği Hakkında 9. A. Mevzuata Yönelik Faaliyetler 66

Transkript

1 Sektör Raporu 2015

2 İçindekiler Sunuş 4 Türkiye Sigorta Birliği Hakkında 9 Tarihçe 10 Türkiye Sigorta Birliği 12 Türkiye Sigorta Birliği Organları 13 Sosyo-Ekonomik Gelişmeler 15 Sosyo-Ekonomik Gelişmeler 16 Türk Sigorta Sektörü Genel Bakış Prim Gelirleri Sigorta Branşları Kaza Sigortaları Hastalık/Sağlık Sigortaları Kara Araçları Sigortaları Raylı Araçlar Sigortaları Hava Araçları Sigortaları Su Araçları Sigortaları Nakliyat Sigortaları Yangın ve Doğal Afetler Sigortaları Genel Zararlar Sigortaları Kara Araçları Sorumluluk Sigortaları Hava Araçları Sorumluluk Sigortaları Su Araçları Sorumluluk Sigortaları Genel Sorumluluk Sigortaları Kredi Sigortaları Kefalet Sigortaları Finansal Kayıp Sigortaları Hukuksal Koruma Sigortaları Destek Sigortaları Hayat Sigortaları Bireysel Emeklilik Sektörün Hasar Değerlendirmesi Zorunlu Deprem Sigortası Verileri Türk Reasürans Piyasası Sigorta, Emeklilik ve Reasürans Şirketlerinin Yatırımları 54 Yasal Düzenlemeler Kanunlar Yönetmelikler Genelgeler Sektör Duyuruları Tebliğler Kararlar 63 Birlik Faaliyetleri 66 A. Mevzuata Yönelik Faaliyetler Birlik Görüş ve Değerlendirmeleri Kamu Kurumları ile Çalışmalar Yargı Süreçleri 78 B. Uygulamaya Yönelik Faaliyetler Oto Sigortaları Projesi Özel Sağlık Sigortaları Projesi Mortalite Tablolarının Güncellenmesi Mali Düzenlemeler Motorlu Kara Taşıtları Kasko Araç Değer Listesi Sektörel İstatistiklerin Oluşturulması Maden Çalışanları Zorunlu Ferdi Kaza Sigortası ile İlgili Çalışmalar Solvency II 81 C. Uluslararası Kuruluşlar ve Avrupa Birliği ile İlgili Faaliyetler Avrupa Sigorta ve Reasürans Federasyonu (Insurance Europe) Avrupa Sigorta Birlikleri ile İlişkiler Uluslararası Kuruluşlarla İlişkiler Diğer Kuruluşlarla İlişkiler 83 Türk Sigorta Sektörünün İstatistiki Tabloları Sigorta ve Reasürans Şirketlerinin Konsolide Bilançoları Hayat Dışı Branşların Konsolide Kâr Zarar Hesabı (Sigorta Şirketleri) Hayat Branşı Konsolide Kâr Zarar Hesabı (Sigorta Şirketleri) Hayat Dışı Branşların Konsolide Kâr Zarar Hesabı (Reasürans Şirketleri) Hayat Branşının Konsolide Kâr Zarar Hesabı (Reasürans Şirketleri) Emeklilik Branşının Konsolide Kâr Zarar Hesabı Branşlar Göre Teknik Kârlar ve Artış Oranları Sigorta ve Reasürans Şirketlerinin Konsolide Mali Kâr Zarar Tablosu Hayat Dışı Branşların Hasar/Prim Oranları (%) Sigorta ve Reasürans Şirketlerinin Özkaynakları Sigorta ve Emeklilik Şirketlerinin Toplam Prim - Genel Gider - Teknik Kâr - Bilanço Kârı İlişkisi İtibarı ile Şirketlere ve Branşlara Göre Primler 102 Ek: Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketlerinin İsim ve İletişim Bilgileri 106

3

4

5 Sunuş

6 4 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu Sunuş Dünya ile kıyaslandığında sigortacılık ülkemizde henüz doyum noktasına ulaşmamış, gelişmesini sürdüren ve yüksek potansiyel barındıran bir sektör olarak öne çıkıyor. Bu çerçevede, Birliğimiz sigorta sektörünün finansal sistem içerisinde hak ettiği yere gelmesi çabasıyla çalışmalarına devam etmektedir. Ülkemizde sigorta sektörü, 1990 yılında korumacılığın kalkması ve aşamalı olarak serbest tarife rejimine geçilmesiyle ivme kazandı. Hem şirket sayısı arttı hem de şirketlerimiz, ticari yaklaşımları ve politikaları doğrultusunda var olan ürün yelpazelerini geliştirdi. Bu gelişmeler neticesinde sektörde kriz yılları hariç reel olarak büyüme sağlandı. Sonrasında, ekonomide yaşanan olumlu gelişmeler, AB ye uyum süreci kapsamında gerçekleştirilen reformlar ve ülkemizin sahip olduğu genç nüfus yabancı yatırımcıların gözünde Türkiye yi yatırım yapılabilecek bir pazar haline getirdi. Uluslararası finansal aktörlerin serbestçe hareket ettiği bir ortamda 2006 yılından itibaren sektörümüzde yaşanan birleşmeler ve satın almalar neticesinde yabancı sermaye girişinde önemli bir artış oldu. Düzenlemeler açısından var olan yasal boşluğun doldurulması ve sektörün sağlıklı bir yasaya kavuşması için yıllardır üzerinde çalışılan Sigortacılık Kanunu ise 13 yıl beklemenin ardından 2007 yılında yürürlüğe girdi. Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra sektörümüz ikincil mevzuat düzenlemesi açısından yoğun bir dönem geçirdi. Temelleri 150 yıl kadar önce atılan ve geçtiğimiz 25 yılını yukarıdaki üç temel madde ile özetlemeye çalıştığımız sektörümüzün, bugün gelinen noktada toplam prim büyüklüğüyle milli gelir ve finansal sistem içindeki payının henüz istenen düzeye ulaşmamış olduğunu görüyoruz. Dünya ile kıyaslandığında da sigortacılık ülkemizde henüz doyum noktasına ulaşmamış, gelişmesini sürdüren ve yüksek potansiyel barındıran bir sektör olarak öne çıkıyor. Bu çerçevede, sigorta sektörünün finansal sistem içerisinde hak ettiği yere gelmesi çabasıyla çalışmalarına devam eden Birliğimizin 2015 yılında gerçekleştirdiği temel faaliyetler ile sektör uygulamalarına önemli değişiklikler getiren düzenlemelere kısaca değineceğim Ülkemizde uygulanan ekonomik politikalar diğer tüm sektörleri olduğu gibi sigortacılığı da etkilemektedir yıllarını kapsayan 10. Kalkınma Planı nda, 1. Öncelikli Dönüşüm Programları kapsamında Yurtiçi Tasarrufların Artırılması ve İsrafın Önlenmesi Programı doğrudan sektörümüzle ilgili 3 temel bileşenden oluşmaktadır. İlk bileşen olan Bireysel Emeklilik Sistemi nin (BES) daha da genişletilmesi için yönetim ve işletim giderlerinin uluslararası düzeylere yaklaştırılması kapsamında yapılan kesintiler 1 Ocak 2016

7 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu 5 tarihinden geçerli olmak üzere yeniden düzenlendi. Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile kesinti yapısı değiştirildi ve oranlar düşürüldü. İkinci bileşen olan uzun vadeli hayat sigortaları ürünlerinin geliştirilmesi hedefi doğrultusunda, Birliğin de uzun süredir aktif bir şekilde faaliyet gösterdiği, mevcut sistemdeki eksik halkayı tamamlamak açısından önemli bir düzenleme olan Yıllık Gelir Sigortaları Yönetmeliği 1 Ekim 2015 tarihinde yürürlüğe girdi. Yıllık gelir sigortalarına ilişkin yeni dönemin yönetilmesi, sigorta şirketleri açısından pazarlanabilir, halkımız açısından ise tercih edilebilir ürünlerin ortaya konulabilmesi ve neticede tasarrufların artırılmasında önemli bir araç olarak yıllık gelir sigortalarının ekonomideki yerini alabilmesi adına şirketlerin ürün geliştirme çalışmaları ise devam etmektedir. Üçüncü bileşen ise tamamlayıcı sağlık sigortacılığının geliştirilmesi hedefidir yılında tamamlayıcı sağlık sigortası ve uzun süreli özel sağlık sigortacılığının geliştirilmesine ilişkin öneriler, kullanılabilecek teşvik yöntemleri, istatistiki veriler ve riskler hakkında bilgi toplanması amacıyla yurtdışı işleyiş modellerinin incelendiği bir proje Birlik bünyesinde yürütülmüş olup ülkemiz şartlarında uygulanabilecek en uygun tamamlayıcı sağlık sigortası modeli üzerinde çalışmalara devam edilmektedir. Sektörümüz 2015 yılında iki yeni branş ile tanışmıştır sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamındaki ön ödemeli konut veya devre tatil satışlarında satıcıdan kaynaklanan nedenlerle tüketicinin mağduriyetinin karşılanmasını amaçlayan Bina Tamamlama Sigortası Genel Şartları 16 Mart 2015 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir. Maden Çalışanları Zorunlu Ferdi Kaza Sigortası Hakkında Kararın 6 Şubat 2015 tarihinde yürürlüğe girmesi sonrasında yapılan mevzuat düzenlemeleri ile söz konusu branşa ilişkin poliçe düzenlenmesine başlanmıştır yılında sektörde en çok konuşulan konu, hayat dışı prim üretiminin yaklaşık yarısını oluşturan oto sigortalarıdır. Özellikle trafik sigortasında bedeni hasarlarda ve kusurlu sürücülerin mirasçılarına destekten yoksun kalma tazminatı ödenmesine yol açan boşluklar nedeniyle

8 6 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu Sunuş yaşanan sorunlar, sağlıklı büyüme ve sürdürülebilir kârlılık açısından şirketlerimizi olumsuz etkilemektedir. 1 Haziran 2015 tarihinde yürürlüğe giren genel şartlar, teminat kapsamının netleşmesinde önemli bir adım olmuştur yılında başlatılan Oto Sigortaları Projesi ile sigorta suiistimalleriyle mücadele modellemesi oluşturulmuş ve bu kapsamda 2015 yılında Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi bünyesinde Sigorta Suiistimalleri Bilgi Paylaşım Sistemi (SİSEB) kurulmuştur. SİSEB le üçüncü şahıslardan ve sigorta şirketlerinden sağlanan yanlış sigorta uygulamaları ve sigorta suiistimaline konu olabilecek verilerin tutulduğu merkezi bir veri tabanı oluşturulmuştur. Yedek parça ve onarım servislerinin sertifikasyonu çalışmaları kapsamında geçtiğimiz yıl içerisinde Birlik bünyesinde Oto Yedek Parça ve Servis Sertifikasyonu Merkezi (OSEM) kurulmuştur. OSEM, otomotiv yedek parça sertifikasyonu konusunda uluslararası en iyi uygulama örnekleri ile uyumlu modelin hayata geçirilmesi amacıyla 1 Aralık 2015 tarihi itibarıyla faaliyete başlamıştır. OSEM in öncelikli amacı, eşdeğer yedek parça takip sistemini oluşturmak, sigorta şirketlerinin kullanımına açmak ve sigorta şirketleri hasar birimi tedariğinde kullanılması planlanan sertifikalı eşdeğer parçaların takibini yapmaktır. Ayrıca sigorta şirketlerine hizmet veren ya da vermek isteyen servisler için, hasar onarımlarındaki hizmet kalitesini ve müşteri memnuniyetini artırmaya yönelik hazırlanan oto bakım ve onarım merkezi standardı kapsamında servisleri belgelendirmektir. Destekten yoksun kalma tazminatı ile ilgili çalışma tamamlanarak Hazine Müsteşarlığı ile paylaşılmış olup hesaplama yöntemi Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları ekinde yayımlanmıştır. Gerek suiistimal ile mücadele gerekse eşdeğer parça sertifikasyonuyla doğrudan ilgili bir uygulama olan doğrudan tazmin sisteminin teorik altyapısı 2015 yılında tamamlanmış olup hali hazırda faaliyete geçme takvimi üzerinde çalışılmaktadır. Bireysel Emeklilik Sistemi tarafında 2015 yılsonu itibarıyla katılımcı sayısı 6 milyonu aşmış, toplam fon tutarı da 48 milyar TL ye yaklaşmıştır. Emekliliğe yönelik tasarruf sağlayan uzun vadeli bir yatırım aracı olan BES te getirilerin performansının uzun vadede değerlendirilmesi, getirilerin kısa vadeli yatırım araçları ve spekülatif amaçlı yatırımların getirileriyle kıyaslanmaması ve otomatik katılım ile sistemin tabana yayılması konusunda çalışmalar sürdürülmektedir. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaşam sürelerinin uzadığı göz önüne alındığında, gelirin azaldığı sağlık harcamalarının ise arttığı dönemde ilave gelirin öneminin ve katılımcıların karşı karşıya kalacağı risklerin daha çok anlatılması ve sistemde kalmanın daha çok özendirilmesi gerekmektedir yılında Hazine Müsteşarlığı, Sermaye Piyasası Kurulu ve Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği temsilcilerinin katılımıyla birlikte emeklilik yatırım fonlarının sadeleştirilmesi ve basitleştirilmesi üzerine çalışmalara başlanmıştır. Diğer taraftan, 1 Ocak 2016 tarihinde yürürlüğe giren ve BES te uygulanmakta olan kesintiler için yeni bir yapı getiren değişiklikler ve bu değişikliklerin ikincil mevzuat düzenlemelerine yansımaları ile ilgili olarak yapılan çalışmalar Hazine Müsteşarlığı ile koordineli olarak yürütülmüştür. Türkiye de mevcut sigorta ve BES algısını daha olumluya çevirebilmek, uzun vadede sigorta ve BES ürünleri sahipliğinin daha fazla benimsenmesine yönelik tüketici davranışlarını yönlendirebilecek iletişim içeriklerinin belirlenmesine katkı sağlamak amacıyla gerçekleştirilen Sigorta/BES Segmentasyon Araştırması 2015 yılında tamamlanmıştır. Araştırmayla, sigorta ve bireysel emeklilik ürünleri satın alınırken hangi eğilimlerle hareket edildiği, satın alma sürecinde hangi motivasyonların etkili olduğu belirlenmiştir.

9 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu 7 Türkiye mortalite ve anüite tablolarının güncellenmesi projesi kapsamında Hazine Müsteşarlığı, Hacettepe Üniversitesi ve Başkent Üniversitesi ile birlikte yapılan çalışmalar ile ülkemizin Solvency II ye uyum çalışmalarının yol haritası ve içeriğinin oluşturulması amacıyla Birlik bünyesinde yürütülen çalışmalara 2015 yılında da devam edilmiştir. 3 Ekim 2015 tarihinde T.C. Yargıtay Başkanlığı 11. ve 17. Hukuk Daireleri, İstanbul Şehir Üniversitesi ve Birlik işbirliğiyle mesleki sorumluluk sigortası, inşaat sigortası, trafik sigortaları destekten yoksun kalma tazminatı konularının değerlendirildiği bir çalıştay gerçekleştirilmiştir. Birlik, 2015 yılı içerisinde de dünya sigortacılığındaki ve Avrupa Birliği sigorta piyasasındaki gelişmeleri ve yasal düzenlemeleri yakından takip ederek, gelişmelerin, düzenlemelerin ve uygulamaların sektörümüze iletilmesine yönelik olarak çeşitli faaliyetler gerçekleştirmeye devam etmiştir. Uluslararası Nakliyat Sigortaları Birliği nin (IUMI), 2015 yılı Yönetim Komitesi toplantısı 29 Mayıs 2015 tarihinde Birliğin ev sahipliğinde İstanbul da yapılmıştır. Son dönemde uluslararası deniz sigortaları piyasasındaki gelişmelerin ve küresel nakliyat sigortalarının görünümünün değerlendirildiği konferans, IUMI ile sektörümüzü bir araya getiren ilk organizasyon olması açısından da ayrı bir öneme sahiptir. Ülkemizin G20 Dönem Başkanlığı kapsamında, Birliğimiz ve Küresel Sigorta Birlikleri Federasyonu (Global Federation of Insurance Associations - GFIA) işbirliğinde Insurance and the G20 Goals/Sigorta ve G20 Hedefleri başlıklı konferans 29 Temmuz 2015 tarihinde İstanbul da gerçekleştirilmiştir. G20 gündeminde de yer alan yatırım, uygulama ve kapsayıcılık gibi küresel sigortacılık piyasalarını yakından ilgilendiren konuların ele alındığı konferansta başta kamu kesimi temsilcileri olmak üzere sigorta ve bireysel emeklilik şirketleri yöneticileri, finans sektöründeki yurtiçi ve yurtdışı paydaşlar ve ekonomi temsilcileri bir araya gelmiştir. Sigorta Haftası; Hazine Müsteşarlığı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Türkiye Sigorta Birliği nin oluşturduğu Sigorta Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi Komisyonu nun önderliğinde sigorta bilincinin tabana yayılması ve geleceğin bugünden yapılandırılması için sigorta alanında faaliyette bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından eş zamanlı etkinliklerle Mayıs 2015 tarihleri arasında kutlanmıştır. Yine söz konusu komisyon sponsorluğunda Eylül 2015 tarihlerinde 2. Ulusal Sigorta ve Aktüerya Kongresi yapılmıştır. Kamu kurumları ile sigorta sektörünü ilgilendiren konularda temaslarımız 2015 yılında da devam etmiştir. Bu çerçevede Hazine Müsteşarlığı, Maliye Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Sosyal Güvenlik Kurumu, Mali Suçları Araştırma Kurulu gibi kurumlarla toplantılar yapılmış ve görüşlerimiz paylaşılmıştır. Bu çerçevede faaliyetlerini yürüten Birliğimizin yıl içerisindeki gelişmeleri içeren 2015 yılı Sektör Raporu ilişikte sunulmaktadır. Saygılarımla, TÜRKİYE SİGORTA, REASÜRANS VE EMEKLİLİK ŞİRKETLERİ BİRLİĞİ Ramazan ÜLGER Başkan

10

11 TSB Hakkında

12 10 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu Tarihçe Temmuz 1952 de Türkiye Sigorta Şirketleri Birliği adıyla tüzel kişiliği haiz bir meslek birliği kurulmuştur. 16 Temmuz 1952 tarihinde Bakanlar Kurulu tarafından Türkiye Sigorta Şirketleri Birliği ana sözleşmesi tasdik edilmiştir. Türkiye de sigortacılık faaliyetleri ve hizmetleri, 1870 lerden itibaren yabancı sigorta şirketleri tarafından başlatılmıştır. Daha sonra sigorta şirketleri, aralarında meslek kuruluşu şeklinde örgütlenme ihtiyacı duymuşlar ve 12 Temmuz 1900 tarihinde Beyoğlu TEUTONIA salonunda 44 yabancı şirket tarafından İstanbul da Faaliyette Bulunan Yangın Sigorta Şirketleri Sendikası adıyla ilk meslek kuruluşu oluşturulmuştur. 13 Aralık 1914 tarihinde Ecnebi Anonim ve Sermayesi Eshama Munkasem Şirketler ile Ecnebi Sigorta Şirketleri Hakkındaki Kanun-u Muvakkat kabul edilmiştir. Bu sendika daha sonra 1916 yılında Türkiye de Çalışan Sigorta Şirketleri Cemiyeti ne dönüştürülmüştür. Bu cemiyetin, o tarihlerde tamamı yabancı olan 81 üyesi bulunmakta idi yılında Türkiye Cumhuriyeti nin kurulmasından sonra, 11 Mart 1924 tarihinde bu cemiyet kaldırılarak, yerine Sigortacılar Kulübü kurulmuştur. Daha sonra bu Kulüp yerini 1925 yılında kurulan Sigortacılar Daire-i Merkeziyesi ne bırakmıştır. Bu ibare ilk kez 21 Aralık 1926 tarihli Ticaret Bakanlığı yazısında görülmüştür Sayılı Sigorta Şirketlerinin Teftiş Murakabesi Hakkında Kanun 31 Temmuz 1927 tarihinde yürürlüğe girmiştir sayılı Kanun un bazı maddelerinin değiştirilmesine ve bazı maddelerin ilave edilmesine ilişkin 3392 sayılı Kanun kabul edilerek 28 Mayıs 1938 tarihinde yürürlüğe girmiştir yılında Ankara da toplanan Sigorta Şurası nda sigorta şirketlerinin denetlenmesi konusunda yeni bir yasa taslağı hazırlanmış ve sigortacılık meslek kuruluşu konusu gündeme gelmiştir. Yasa taslağı Sigortacılar Daire-i Merkeziyesi ne görüş almak üzere gönderilmiştir. Sigortacılar Daire-i Merkeziyesi üyeleri arasında bu taslakla ilgili anlaşmazlıklar çıkmış ve Genel, Güven, Halk, Ankara ve İnan Sigorta üyelikten istifa etmişlerdir. Temmuz 1952 de üyelikten ayrılan bu şirketlere Anadolu Sigorta ve Destek Reasürans şirketlerinin katılımıyla Türkiye Sigorta Şirketleri Birliği adıyla tüzel kişiliğe haiz bir meslek birliği kurulmuştur. 16 Temmuz 1952 tarihinde Bakanlar Kurulu tarafından Türkiye Sigorta Şirketleri Birliği ana sözleşmesi tasdik edilmiştir.

13 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu 11 Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği nin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 2 Ocak 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir yılları arasında bir tarihte Sigortacılar Daire-i Merkeziyesi nin adı Türkiye Sigortacılar Cemiyeti olarak değiştirilmiştir. Ocak 1954 te Türkiye Sigorta Şirketleri Birliği kapanmış ve Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nizamnamesi yayınlanmıştır. 22 Ocak 1954 tarihinde Türkiye Sigorta Şirketleri Birliği ile Türkiye Sigortacılar Cemiyeti nin birleşmesi ile oluşturulan Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nin ilk umum toplantısı yapılmıştır. 21 Aralık 1959 tarihinde Sigorta Şirketlerinin Murakabesi Hakkında 7397 Sayılı Kanun kabul edilmiş ve 30 Aralık 1959 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 10 Haziran 1976 tarihinde Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği Ana Tüzüğü yürürlüğe girmiştir. 11 Haziran 1987 tarihinde 7397 sayılı Kanun un bazı maddelerini değiştiren ve kanuna bazı maddeler ekleyen 3379 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu yürürlüğe girmiştir. Bu kanunla, Birliğe kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu hüviyeti verilmiştir. Bu kanunla yapılan bir başka değişiklikle de, Birliğin organ seçimlerinin yargı gözetimi altında, yani hakim nezaretinde yapılması esası getirilmiştir. 14 Haziran 2007 tarihli Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu nun 24 üncü maddesinde de Birlik e ilişkin düzenlemeler yer almış ve bu kanuna dayanılarak çıkartılan Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nin Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik 1 Temmuz 2008 tarihli Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Yönetmelik 2 Ocak 2014 tarihinde yürürlükten kaldırılmış ve Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği nin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, aynı tarihte yürürlüğe girmiştir.

14 12 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu Türkiye Sigorta Birliği Sigorta şirketleri, reasürans şirketleri ve 4632 sayılı Kanun a göre kurulan emeklilik şirketleri, merkezi İstanbul da bulunan ve kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olan Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği ne üye olmak zorundadır. Bu zorunluluk, sigorta şirketleri ve reasürans şirketleri için sigortacılık ruhsatı, emeklilik şirketleri için emeklilik ruhsatı almalarından itibaren en geç bir ay içinde yerine getirilir yılı sonu itibarıyla 64 ü sigorta ve emeklilik şirketi, 2 si de reasürans şirketi olmak üzere, Birliğin toplam 66 üyesi bulunmaktadır. Üyelerimizin isim ve adres bilgileri Ek te yer almaktadır. Vizyon Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği nin vizyonu, güvenilir ve tarafsız bir otorite olarak sigortacılık konusunda araştırmalar yapmak, eğitim ve tanıtım faaliyetlerinde bulunmak, sektördeki tüm paydaşların çalışmalarını koordine etmek ve sigorta alanında referans bir kurum olma özelliğini devam ettirmektedir. Misyon Sigortacılık mesleğinin ve sigortacılık hizmetlerinin gelişmesi ve yaygınlaşması, Yurt içinde ve dışında sigortacılığa ait gelişmelerin izlenmesi ve sigortacılık alanında araştırmalar yapılması, Sigortacılığı ilgilendiren konularda Kamu İdaresine görüş bildirilmesi, Yurt içinde ve dışında sigortacılıkla ilgili diğer meslek kuruluşları ile ilişkiler kurulması, Sigorta şirketleri arasındaki ilişkilerde mesleki dayanışmanın güçlendirilmesi, Sigortacılık alanında etik kuralların saptanması, Üyeler arasında haksız rekabetin ortadan kaldırılması, Sigortacılık mesleğinin geliştirilmesi amacına yönelik kuruluşlar kurulması, eğitim faaliyetlerinde bulunulması.

15 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu 13 Türkiye Sigorta Birliği Organları Birlik Başkanı Ramazan ÜLGER Groupama Sigorta AŞ (11 Nisan ) Yönetim Kurulu Ramazan ÜLGER Groupama Sigorta AŞ (11 Nisan ) Mehmet Akif EROĞLU Ziraat Sigorta AŞ (1 Eylül Mayıs 2015 ) Fikrettin AKSU Ziraat Sigorta AŞ (1 Mayıs ) Uğur GÜLEN Aksigorta AŞ (11 Nisan ) Cemal ONARAN Garanti Emeklilik ve Hayat AŞ (30 Haziran ) Taylan TÜRKÖLMEZ Allianz Yaşam ve Emeklilik AŞ (2 Haziran ) Hayat Dışı Yönetim Komitesi Mehmet Akif EROĞLU Ziraat Sigorta AŞ (1 Eylül Mayıs 2015 ) Fikrettin AKSU Ziraat Sigorta AŞ (1 Mayıs ) H. Hulki YALÇIN Millî Reasürans TAŞ (11 Nisan ) Mine AYHAN Generali Sigorta AŞ (11 Nisan ) Musa ÜLKEN Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketi (11 Nisan ) Uğur GÜLEN Aksigorta AŞ (11 Nisan ) Can Akın ÇAĞLAR Eureko Sigorta AŞ (6 Mayıs ) Erdinç YURTSEVEN Mapfre Genel Sigorta AŞ (11 Nisan ) S. Defne TÜRKEŞ Liberty Sigorta AŞ (1 Eylül ) Ceyhan HANCIOĞLU HDI Sigorta AŞ (11 Nisan ) Hayat ve Emeklilik Yönetim Komitesi Raif Deniz YURTSEVEN MetLife Emeklilik ve Hayat AŞ (11 Nisan ) Cemal ONARAN Garanti Emeklilik ve Hayat AŞ (11 Nisan ) M. Uğur ERKAN Anadolu Hayat Emeklilik AŞ (30 Haziran ) Fikrettin AKSU Ziraat Hayat ve Emeklilik AŞ (2 Haziran ) Cüneyt Cem ÇİÇEK Asya Emeklilik ve Hayat AŞ (7 Ağustos Ekim 2015 ) Ergin İÇENLİ Asya Emeklilik ve Hayat AŞ (27 Ekim ) İzzet Cemal KİŞMİR BNP Paribas Cardif Emeklilik AŞ (11 Nisan ) Ali ERSOY Demir Hayat Sigorta AŞ (11 Nisan ) Taylan TÜRKÖLMEZ Allianz Yaşam ve Emeklilik AŞ (11 Nisan ) Nurullah OKUR Halk Hayat ve Emeklilik AŞ (11 Nisan ) Denetim Kurulu Sema TÜFEKÇİLER AIG Sigorta AŞ (11 Nisan ) Kemal GÜL Hür Sigorta AŞ (11 Nisan Mart 2015 ) Suat ÖZGÜL Coface Sigorta AŞ (11 Nisan ) Disiplin Kurulu Baturalp PAMUKÇU Türk Nippon Sigorta AŞ (11 Nisan ) Ahmet TURUL Allianz Hayat ve Emeklilik AŞ (11 Nisan ) Burak Reis ÖZEN S.S. Doğa Sigorta Kooperatifi (7 Ağustos )

16

17 Giriş

18 16 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu Sosyo-Ekonomik Gelişmeler 2015 yılında GSYH %11,7 artış göstererek milyar TL olarak gerçekleşirken kişi başına GSYH değeri cari fiyatlarla TL olarak hesaplanmıştır. Bir önceki yıl cari fiyatlarıyla %11,5 artan Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH), 2015 yılında %11,7 artış göstererek milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Buna göre, 2015 yılında kişi başına GSYH değeri cari fiyatlarla TL olarak hesaplanmıştır. ABD doları cinsinden açıklanan rakamlara bakıldığında, GSYH 720 milyar ABD dolarına gerilemiştir yılında ABD doları olan kişi başına GSYH, 2012 yılında ABD doları, 2013 yılsonu itibarıyla ABD doları, 2014 yılsonu itibarıyla ABD doları ve 2015 yılsonu itibarıyla ABD doları olarak hesaplanmıştır yılında tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) %8,81, üretici fiyatları endeksi (ÜFE) %5,71 oranında artmıştır. TÜFE de en yüksek artış %13,23 ile lokanta ve oteller grubunda gerçekleşmiştir. Bir önceki yılın aynı ayına göre eğlence ve kültür %11,56, çeşitli mal ve hizmetler %11, ev eşyası %10,95, gıda ve alkolsüz içecekler %10,87 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları olarak yer almıştır. Dış ticaret hacmi 2012 yılında 389 milyar ABD doları, 2013 yılında 403 milyar ABD doları, 2014 yılında 400 milyar ABD doları, 2015 yılında ise 351 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. İhracat (FOB) 143,9 milyar ABD doları, ithalat (CİF) ise 207,2 milyar ABD doları olmuştur. Dış ticaret açığı 84 milyar ABD dolarından 63 milyar ABD dolarına düşmüştür yılında %65,1 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı 2015 yılında %69,4 olarak gerçekleşmiştir yılında ülkemizi ziyaret eden yabancı turist sayısı 35,85 milyon iken bu sayı %0,7 lik azalarak 2015 yılında 35,59 milyon kişi olarak gerçekleşmiştir. Turizm geliri 27,7 milyar ABD dolarından 25,4 milyar ABD dolarına düşmüştür yılı yerli ve yabancı toplam turizm geliri 31,5 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın harcamalarından oluşan turizm gideri, 2014 yılına göre %4,17 artarak 2015 yılında yaklaşık 5,7 milyar ABD doları olmuştur yılında 16,583 milyar ABD doları doğrudan yatırım girişi gerçekleşmiştir. Uluslararası doğrudan yatırım girişlerinin, 2015 yılında, bir önceki yıla göre %32,4 oranında arttığı

19 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu 17 görülmektedir. Türkiye ye 16,583 milyar ABD dolarlık girişin 11,414 milyar ABD dolarını net doğrudan yabancı sermaye girişleri oluşturmuştur. Cari işlemler dengesi 2015 yılında bir önceki döneme göre %26 azalarak 32,1 milyar ABD doları açık vermiştir. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, 31 Aralık 2015 itibarıyla Türkiye nüfusu kişidir yılında Türkiye nin yıllık nüfus artış hızı, 13,4 olarak gerçekleşmiştir. Kilometrekareye 102 kişi düşmekte olup, ülke nüfusunun %92,1 i il ve ilçe merkezlerinde yaşamaktadır. Nüfusun ortanca yaşı önceki yıla göre artış göstererek 31 olmuştur yaş grubunda bulunan çalışma çağındaki nüfus ise, toplam nüfusun %67,8 ini oluşturmaktadır. Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı %50,9 olarak gerçekleşmiştir. İstihdam edilenlerin %20,6 sı tarım, %27,2 si sanayi, %52,2 si ise hizmetler sektöründedir. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında hizmet sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 1,2 puan artarken, tarım sektörünün payı 0,5 puan, sanayi sektörünün payı ise 0,7 puan azalmıştır yılında işsizlik oranı %10,3 seviyesinde gerçekleşmiş olup, tarım dışı işsizlik oranı %12,4 tür Yılı Temel Sosyo-Ekonomik Göstergeleri Nüfus (2015 sonu) Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (%) 0-14 Yaş Grubu 24, Yaş Grubu 67, Yaş Grubu 8,2 Kentsel Nüfus (%) 92,1 İstihdam (15+Yaş) İşsizlik Oranı (%) 10,3 Okul Öncesi Eğitim Net Okullaşma Oranı-2014 (%) 3-5 Yaş 32, Yaş 41,57 5 Yaş 53,78 İlkokul Net Okullaşma Oranı-2014 (%) 96,30 Ortaokul Net Okullaşma Oranı-2014 (%) 94,35 Orta Öğretim Net Okullaşma Oranı-2014 (%) 79,37 Yüksek Öğretim Net Okullaşma Oranı-2014 (%) 39, kişiye düşen hekim sayısı kişiye düşen yatak sayısı kişiye düşen hemşire sayısı 18 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (milyar TL) Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (milyar ABD doları) GSYH Büyüme Oranı (%) 11,7 Kişi Başına GSYH - Cari Fiyatlarla (ABD doları) İthalat - CIF (milyar ABD doları) İhracat - FOB (milyar ABD doları) Turizm Gelirleri (milyar ABD doları) ,2 143,9 31,5 TÜFE (%) 8,81 ÜFE (%) 5,71 Sigorta Prim Geliri (milyar TL) 30,8 Sigorta Prim Geliri/GSYH (%) 1,58

20

21 Türk Sigorta Sektörü

22 20 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu 1. Genel Bakış 31 Aralık 2015 tarihi itibarıyla Türkiye Sigorta Birliği ne kayıtlı 64 sigorta şirketi ve 2 reasürans şirketi bulunmaktadır yılında yeni faaliyete başlayan sigorta şirketi olmazken üç sigorta şirketinin faaliyeti sona ermiştir. 31 Aralık 2015 tarihi itibarıyla Birliğe kayıtlı 64 sigorta şirketi ve 2 reasürans şirketi bulunmaktadır yılında yeni faaliyete başlayan sigorta şirketi olmamıştır yılında yeni faaliyete başlayan sigorta şirketi olmazken üç sigorta şirketinin faaliyeti sona ermiştir. Hür Sigorta AŞ nin tüm branşlardaki ruhsatı 27 Mart 2015 tarihinde, CIV Hayat Sigorta AŞ nin tüm branşlardaki ruhsatı 4 Ağustos 2015 tarihinde ve Ege Sigorta AŞ nin tüm branşlardaki ruhsatı 7 Ağustos 2015 tarihinde Hazine Müsteşarlığı tarafından iptal edilmiştir. Inter Sigorta AŞ, Merkez Sigorta AŞ, New Life Yaşam Sigorta AŞ, Rumeli Sigorta AŞ ve Artı Reasürans AŞ aktif olarak yeni sigorta ve reasürans sözleşmesi yapmamaktadırlar yılında iki şirketin ticaret unvanı değişmiştir. ING Emeklilik AŞ nin unvanı 5 Şubat 2015 tarihli Ticaret Sicil Gazetesi nde yayınlandığı hali ile NN Hayat ve Emeklilik AŞ olarak değiştirilmiştir. Aviva Sigorta AŞ nin unvanı 15 Eylül 2015 tarihli Ticaret Sicil Gazetesi nde ilanı ile Unico Sigorta AŞ olarak değiştirilmiştir.

23 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu 21 Sigorta, Emeklilik ve Reasürans Şirketleri Sayısı Şirket Türü Sigorta Şirketleri Hayatdışı Hayat Emeklilik Şirketleri Reasürans Şirketleri Toplam Branşlara Göre Sigorta Şirketi Sayıları Branşlar Kaza Hastalık/Sağlık Kara Araçları Raylı Araçlar Hava Araçları Su Araçları Nakliyat Yangın ve Doğal Afetler Genel Zararlar Kara Araçları Sorumluluk Hava Araçları Sorumluluk Su Araçları Sorumluluk Genel Sorumluluk Kredi Kefalet Finansal Kayıplar Hukuksal Koruma Destek Hayat

24 22 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu 2. Prim Gelirleri 2015 yılında toplam prim üretimi bir önceki yıla oranla %18,61 oranında artış göstermiştir. Hayat dışı branşlardaki prim üretimi artışı %19,18 olarak kaydedilirken hayat branşının büyümesi %14,66 oranında olmuştur. Branşlara Göre Prim Gelirleri, Yıllara Göre Değişimler ve Branşların Yüzde Payları Branşlar Prim (TL) Bir Önceki Yıla Göre Değişim (%) Toplam İçindeki Payı (%) Prim (TL) Bir Önceki Yıla Göre Değişim (%) Toplam İçindeki Payı (%) Kaza ,89 4, ,74 3,86 Hastalık/Sağlık ,51 12, ,20 11,64 Kara Araçları ,40 22, ,52 22,07 Raylı Araçlar ,21 0, ,04 0,00 Hava Araçları ,15 0, ,09 0,40 Su Araçları ,15 0, ,36 0,71 Nakliyat ,54 2, ,06 2,09 Yangın ve Doğal Afetler ,61 14, ,64 13,46 Genel Zararlar ,84 7, ,38 8,59 Kara Araçları Sorumluluk ,57 18, ,87 17,34 Hava Araçları Sorumluluk ,69 0, ,88 0,44 Su Araçları Sorumluluk ,27 0, ,96 0,00 Genel Sorumluluk ,38 2, ,96 2,25 Kredi ,92 0, ,97 0,30 Kefalet ,21 0, ,98 0,07 Finansal Kayıplar ,55 0, ,71 0,82 Hukuksal Koruma ,63 0, ,29 0,30 Destek ,00 0, ,01 0,01 Hayat Dışı Toplam ,08 84, ,17 84,35 Hayat ,70 15, ,13 15,65 Toplam ,05 100, ,47 100,00

25 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu Prim (TL) Bir Önceki Yıla Göre Değişim (%) Toplam İçindeki Payı (%) Prim (TL) Bir Önceki Yıla Göre Değişim (%) Toplam İçindeki Payı (%) Prim (TL) Bir Önceki Yıla Göre Değişim (%) Toplam İçindeki Payı (%) Prim (TL) Bir Önceki Yıla Göre Değişim (%) Toplam İçindeki Payı (%) ,59 3, ,99 3, ,24 3, ,47 3, ,43 11, ,01 10, ,49 11, ,28 11, ,71 22, ,85 20, ,19 19, ,93 17, ,56 0, ,94 0, ,27 0, ,03 0, ,46 0, ,05 0, ,64 0, ,28 0, ,91 0, ,07 0, ,39 0, ,94 0, ,40 1, ,07 1, ,53 1, ,23 1, ,56 13, ,67 13, ,66 14, ,97 14, ,32 8, ,40 9, ,09 9, ,56 9, ,34 19, ,75 22, ,70 21, ,97 23, ,27 0, ,48 0, ,05 0, ,70 0, ,60 0, ,50 0, ,57 0, ,11 0, ,75 2, ,95 2, ,85 2, ,40 2, ,49 0, ,92 0, ,35 0, ,31 0, ,17 0, ,94 0, ,79 0, ,79 0, ,36 0, ,37 0, ,87 0, ,25 0, ,14 0, ,71 0, ,18 0, ,22 0, ,04 0, ,10 0, ,12 0, ,09 0, ,23 86, ,69 85, ,02 87, ,18 87, ,94 13, ,25 14, ,40 12, ,66 12, ,52 100, ,18 100, ,28 100, ,61 100,00

26 24 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu 2. Prim Gelirleri Toplam prim üretiminin 2015 yılında ABD doları cinsinden bir önceki yıla oranla %4,65 oranında azaldığı görülmektedir. Hayat dışı branşlardaki azalış %4,19, hayat branşındaki azalış ise %7,82 oranında olmuştur. ABD Doları Bazında Prim Gelirleri ve Yıllık Değişim Branşlar Prim (ABD Doları) Bir Önceki Yıla Göre Değişim (%) Toplam İçindeki Payı (%) Prim (ABD Doları) Bir Önceki Yıla Göre Değişim (%) Toplam İçindeki Payı (%) Kaza ,51 4, ,24 3,86 Hastalık/Sağlık ,41 12, ,51 11,64 Kara Araçları ,24 22, ,37 22,07 Raylı Araçlar ,00 0, ,05 0,00 Hava Araçları ,46 0, ,28 0,40 Su Araçları ,05 0, ,09 0,71 Nakliyat ,28 2, ,07 2,09 Yangın ve Doğal Afetler ,96 14, ,02 13,46 Genel Zararlar ,39 7, ,32 8,59 Kara Araçları Sorumluluk ,31 18, ,22 17,34 Hava Araçları Sorumluluk ,14 0, ,77 0,44 Su Araçları Sorumluluk ,00 0, ,16 0,00 Genel Sorumluluk ,60 2, ,20 2,25 Kredi ,64 0, ,55 0,30 Kefalet ,00 0, ,10 0,07 Finansal Kayıplar ,74 0, ,78 0,82 Hukuksal Koruma ,44 0, ,16 0,30 Destek ,00 0, ,04 0,01 Hayat Dışı Toplam ,77 84, ,06 84,35 Hayat ,61 15, ,80 15,65 Toplam ,78 100, ,33 100,00

27 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu Prim (ABD Doları) Bir Önceki Yıla Göre Değişim (%) Toplam İçindeki Payı (%) Prim (ABD Doları) Bir Önceki Yıla Göre Değişim (%) Toplam İçindeki Payı (%) Prim (ABD Doları) Bir Önceki Yıla Göre Değişim (%) Toplam İçindeki Payı (%) Prim (ABD Doları) Bir Önceki Yıla Göre Değişim (%) Toplam İçindeki Payı (%) ,25 3, ,68 3, ,06 3, ,39 3, ,01 11, ,77 10, ,15 11, ,71 11, ,74 22, ,62 20, ,91 19, ,43 17, ,66 0, ,06 0, ,34 0, ,84 0, ,29 0, ,71 0, ,43 0, ,13 0, ,66 0, ,84 0, ,61 0, ,25 0, ,62 1, ,88 1, ,31 1, ,19 1, ,93 13, ,60 13, ,69 14, ,37 14, ,44 8, ,35 9, ,29 9, ,48 9, ,53 19, ,06 22, ,60 21, ,90 23, ,74 0, ,46 0, ,83 0, ,68 0, ,43 0, ,98 0, ,87 0, ,18 0, ,51 2, ,15 2, ,69 2, ,01 2, ,86 0, ,82 0, ,48 0, ,17 0, ,43 0, ,46 0, ,56 0, ,74 0, ,80 0, ,26 0, ,57 0, ,30 0, ,81 0, ,20 0, ,98 0, ,18 0, ,98 0, ,84 0, ,28 0, ,71 0, ,36 86, ,85 85, ,09 87, ,19 87, ,78 13, ,20 14, ,90 12, ,82 12, ,83 100, ,31 100, ,61 100, ,65 100,00

28 26 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu 3. Sigorta Branşları 2015 yılı toplam prim üretiminde hayat dışı branşlarda en büyük payı %23,85 ile kara araçları sorumluluk branşının aldığı görülmektedir. Bu branşı %17,97 ile kara araçları, %14,22 ile yangın ve doğal afetler izlemektedir. Hayat branşının ise toplamdaki payı %12,20 dir. 1. Mal Sigortaları 2. Can Sigortaları 3. Sorumluluk Sigortaları A. Yangın ve Doğal Afetler A.1. Yangın Sigortası A.2. Yangına Bağlı Kâr Kaybı Sigortası A.3. Zorunlu Deprem Sigortası B. Kara Araçları B.1. Kara Araçları Kasko Sigortası C. Raylı Araçlar D. Hava Araçları E. Su Araçları E.1. Tekne Sigortası F. Nakliyat F.1. Kıymet Nakliyat Sigortası F.2. Emtea Nakliyat Sigortası G. Genel Zararlar G.1. Hırsızlık Sigortası G.2. Cam Kırılmasına Karşı Sigorta G.3. Makine Kırılması Sigortası G.4. Montaj Sigortası G.5. İnşaat Sigortası G.6. Elektronik Cihaz Sigortası G.7. Devlet Destekli Bitkisel Ürün Sigortası G.8. Devlet Destekli Büyükbaş Hayvan Hayat Sigortası G.9. Devlet Destekli Küçükbaş Hayvan Hayat Sigortası G.10. Devlet Destekli Kümes Hayvanları Hayat Sigortası G.11. Devlet Destekli Sera Sigortası G.12. Devlet Destekli Su Ürünleri Sigortası G.13. Devlet Destekli Arıcılık (Arı Kovanı) Sigortası G.14. Tarım Ürünleri Dolu Sigortası G.15. Hayvan Hayat Sigortası G.16. Kümes Hayvanlarının Hayat Sigortası G.17. Sera Sigortası H. Kredi H.1. Kredi Sigortası H.2. Tek Risk Sigortası H.3. Borç Ödeme Sigortası I. Kefalet I.1. Bina Tamamlama Sigortası J. Finansal Kayıplar K. Hukuksal Koruma L. Destek L.1. Seyahat Araç Destek Sigortası A. Hayat B. Kaza B.1. Ferdi Kaza Sigortası B.2. Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası B.3. Maden Çalışanları Zorunlu Ferdi Kaza Sigortası C. Hastalık/Sağlık C.1. Sağlık Sigortası C.2. Seyahat Sağlık Sigortası A. Kara Araçları Sorumluluk A.1. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası A.2. Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası A.3. Motorlu Kara Taşıt Araçları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası B. Hava Araçları Sorumluluk C. Su Araçları Sorumluluk C.1. Deniz Araçları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası D. Genel Sorumluluk D.1. Asansör Kazalarında Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluk Sigortası D.2. İşveren Sorumluluk Sigortası D.3. Üçüncü Şahıslara Karşı Mali Mesuliyet Sigortası D.4. Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası D.5. Tüpgaz Zorunlu Sorumluluk Sigortası D.6. Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortası D.7. Zorunlu Sertifika Mali Sorumluluk Sigortası D.8. Mesleki Sorumluluk Sigortası D.9. Kıyı Tesisleri Deniz Kirliliği Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası D.10. Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası D.11. Çevre Kirliliği Mali Sorumluluk Sigortası D.12. Bağımsız Denetçilik Mesleki Sorumluluk Sigortası D.13. Ürün Sorumluluk Sigortası

29 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu Kaza Sigortaları 57 şirketin faaliyet gösterdiği kaza branşında prim gelirleri 2015 yılında önceki yıla göre cari fiyatlarla %11,5 oranında yükselerek TL ye ulaşırken, ABD doları bazında %10,39 oranında azalış göstermiştir. Kaza branşı prim gelirlerinin toplam prim gelirleri içindeki payı 2014 yılında %3,99 iken bu oran, 2015 yılında %3,75 olmuştur yılında %21,5 olan hasar prim oranı 2015 yılında %19,3 olarak gerçekleşmiştir TL 57 şirketin faaliyet gösterdiği kaza branşında 2015 yılında prim gelirleri TL ye yükselmiştir. Kaza Sigortaları (TL)

30 28 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu 3. Sigorta Branşları 3.2. Hastalık/Sağlık Sigortaları Genel olarak bakıldığında, son yıllarda sağlık branşında kârlılık açısından olumlu gelişmeler olduğu, olumlu değişimin 2015 yılı içerisinde de pozitif anlamda devam ettiği görülmektedir. Sağlık branşının 2015 yılında kârlılığını artıran önemli iki faktör yabancılar için sağlık sigortası ve mali gelirdeki artıştır. Geçen yılın ortalarından itibaren yazılmaya başlanan ve düşük hasar prim oranına sahip yabancı sağlık sigortasından kazanılan primin önemli ölçüde bu yıla yansıması ve kambiyo kârlarının branşa aktarılan mali gelirde yarattığı pozitif etki sağlık branşını teknik kârlılığa taşımıştır. Geçen yılın sonunda 119 milyon TL kâr elde eden hastalık/sağlık branşı, bu yıl 180 milyon TL teknik kârlılığa ulaşmıştır. Özel sağlık sigortası gelir ve kârlılıkta büyük ölçüde büyüme potansiyeline sahiptir. Tamamlayıcı sağlık sigortacılığının ürünler arasında yerini almış olması da sağlık branşında 2015 yılı içerisinde de yeni sigortalı kazanımının devam etmesini sağlamıştır yılsonu verilerine bakıldığında hastalık/sağlık branşında toplam sigortalı sayısının olduğu görülmektedir. Yalnızca sağlık branşında ise 2015 sonunda sigortalı sayısına ulaşılmıştır. 36 şirketin faaliyet gösterdiği hastalık/sağlık branşında 2015 yılında prim gelirleri TL ye yükselerek bir önceki yıla göre cari fiyatlarla %17,28 oranında artmıştır. TÜFE nin etkisi göz önünde bulundurulursa, prim geliri reel olarak %7,78 oranında artmıştır. Hastalık/sağlık branşı prim gelirlerinin 2014 yılında toplam prim gelirleri içinde %12,9 olan payı, 2015 yılında %12,6 ya düşmüş ve branş olarak 5. sıradaki pozisyonunu korumuştur yılında %76,6 olarak gerçekleşen hasar prim oranı 2015 yılında %75,9 olmuştur. Hastalık/Sağlık Sigortaları (TL)

31 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu Kara Araçları Sigortaları Otomobil, hafif ticari araç ve ağır ticari araç satışları 2015 yılında %25 oranında artarak adede ulaşmıştır. Sadece otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı olarak bakıldığında ise toplam satışlar adet olarak gerçekleşmiş ve 2014 yılına göre %26,1 oranında artış göstermiştir. Kasko branşında sıfır araç satışlarındaki artışa paralel olarak kasko yaptıran araç sayısı %11 artarak 5,5 milyon adede ulaşmıştır. 32 şirketin faaliyet gösterdiği Kara Araçları branşında 2015 yılında prim gelirleri TL ye yükselerek bir önceki yıla göre cari fiyatlarla %8,9 oranında artmış, ABD doları bazında %12,43 oranında azalış göstermiştir. Kara araçları branşı prim gelirlerinin 2014 yılında toplam prim gelirleri içinde %19,57 olan payı, 2015 yılında %17,97 ye düşmüştür yılında %63,16 olarak gerçekleşen hasar prim oranı 2015 yılında %71,82 ye çıkmıştır. %71, yılında %63,16 olarak gerçekleşen hasar prim oranı 2015 yılında %71,82 ye çıkmıştır. Kara Araçları Sigortaları (TL)

32 30 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu 3. Sigorta Branşları 3.4. Raylı Araçlar Sigortaları Tek şirketin faaliyet gösterdiği Raylı Araçlar branşında 2015 yılında prim gelirleri TL olarak gerçekleşmiş ve bir önceki yıla göre cari fiyatlarla %59,03, ABD doları bazında %27,84 oranında artış göstermiştir yılında %54,1 olarak gerçekleşen hasar prim oranı 2015 yılında %52,8 e düşmüştür. %52, yılında %54,1 olarak gerçekleşen hasar prim oranı 2015 yılında %52,8 e düşmüştür. Raylı Araçlar Sigortaları (TL)

33 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu Hava Araçları Sigortaları 15 şirketin faaliyet gösterdiği Hava Araçları branşında 2015 yılında prim gelirleri TL olarak gerçekleşmiş ve bir önceki yıla göre cari fiyatlarla %28,28 oranında, ABD doları bazında %3,13 oranında artış göstermiştir. Hava Araçları branşı prim gelirlerinin 2014 yılında toplam prim gelirleri içinde %0,23 olan payı, 2015 yılında %0,24 e çıkmıştır yılında %15,83 olarak gerçekleşen hasar prim oranı 2015 yılında %98,7 olmuştur TL 15 şirketin faaliyet gösterdiği Hava Araçları branşında 2015 yılında prim gelirleri TL olarak gerçekleşmiştir. Hava Araçları Sigortaları (TL)

34 32 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu 3. Sigorta Branşları 3.6. Su Araçları Sigortaları 2015 yılında tekne sigortaları prim üretiminde, yat ve tenezzüh tekne sigortalarına olan talebe ve döviz kurlarındaki yükselmeye bağlı olarak, artış gerçekleşmiştir. Diğer taraftan, gemi inşaat sektöründeki durgunluğun sürmesi, navlun fiyatlarının ve dolayısıyla tekne sigorta bedellerinin düşük seyretmesi, yoğun fiyat rekabetinin hız kaybetmemesi gibi faktörler prim artışını baskılamaya bu yıl da devam etmiştir yılında %75,07 olarak gerçekleşen hasar prim oranı 2015 yılında %85,09 a yükselmiştir. %85, yılında %75,07 olarak gerçekleşen hasar prim oranı 2015 yılında %85,09 a yükselmiştir. Su Araçları Sigortaları (TL)

35 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu Nakliyat Sigortaları 2015 yılında Nakliyat sigortaları prim üretiminde, döviz kurlarındaki yükselmeye bağlı olarak, sınırlı bir artış kaydedilmiştir. Dünya ticaretinin zayıfladığı, ekonomik büyümelerin yavaşladığı, jeopolitik risk baskılarının devam ettiği ve bunun yansımalarının ülkemizde de hissedildiği 2015 yılında özellikle dış ticaret hacminin daralması, emtia bedellerinin düşmesi, sigorta fiyatlarında sert rekabetin sürmesi gibi faktörler prim üretimindeki büyümeyi kısıtlamıştır. Dünya Nakliyat Sigortacılarını tek küresel mesleki kuruluş olarak temsil eden Uluslararası Nakliyat Sigorta Birliği nin (IUMI - International Union of Marine Insurance) Yönetim Komitesi toplantısı Mayıs 2015 tarihlerinde Türkiye de yapılmıştır. Toplantı vesilesiyle yapılan konferansta, Asya ve Avrupa kıtaları arasında ulaşım ve ticaret gibi birçok alanda köprü görevi gören Türkiye nin kıtalar arasında her türlü ekonomik ilişkilerin gelişmesinde merkezi bir konuma sahip olduğu, bu özel coğrafi konumun ülkenin dış ticaret potansiyelini yükselttiği ve küresel ticarete etkisini artırdığı vurgulanmıştır. Güncel gelişmeleri ve mevzuat değişikliklerini yansıtması amacıyla Yük Sigortası Genel Şartları adıyla yenilenen 1953 tarihli Emtia Nakliyat Sigortası Genel Şartlarına ve kendine özgü hükümler içeren bir genel şarta ihtiyaç duyulması nedeniyle ilk kez kaleme alınan yeni Yurtiçi Taşıyıcı Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarına ilişkin çalışmalar tamamlanmıştır yılında %28,73 olan hasar prim oranı 2015 yılında %47,22 olarak gerçekleşmiştir. %47, yılında %28,73 olan hasar prim oranı 2015 yılında %47,22 olarak gerçekleşmiştir. Nakliyat Sigortaları (TL)

36 34 Türkiye Sigorta Birliği 2015 Sektör Raporu 3. Sigorta Branşları 3.8. Yangın ve Doğal Afetler Sigortaları Yangın ve doğal afetler branşındaki rekabetten dolayı, bu poliçelerin neredeyse sadece deprem primi ile düzenleniyor olması, poliçenin ana teminatı olan yangın riski ve deprem dışındaki doğal afetler riski için düşük primler alınması ve son yıllarda yaşanan iklimsel değişikliklerin yarattığı hasarların toplam hasardaki payında artış olması, sektörümüzün doğal afetler nedeniyle aldığı primlerin yeterli gelmediğini göstermektedir yılında özellikle ilk çeyrekte yaşanan yoğun kar yağışı başta olmak üzere kar ağırlığı, sel gibi olumsuz hava koşulları ve üçüncü çeyrekteki aşırı yağmur ve sel; yangın ve doğal afetler branşını olumsuz yönde etkilemiştir. İklim değişikliğinin etkisiyle son yıllarda sel/seylap kaynaklı hasar ihbarlarında ciddi artış yaşandığı görülmekte ve bu tür sellerin sigorta şirketlerinin teknik sonuçları üzerinde olumsuz etki yaptığı değerlendirilmektedir. Diğer taraftan önceki yıllardaki doğal afet hasarları katastrofik boyutlu olmaları nedeniyle ağırlıklı olarak reasürörler üzerinde kalmış ancak, 2015 yılında sigorta şirketlerinin üzerinde kalan frekansı yüksek doğal afet hasarları branşın teknik sonuçlarını olumsuz etkilemiştir. Geçtiğimiz yıl içerisinde döviz kurlarında yaşanan artış şirketlerin finansal gelirlerini artırmıştır. Öte yandan, poliçe sayıları artarken hasar prim oranının değişmemesi de konservasyon hasarlarının yoğun olduğu bir yıl geçirildiğini işaret etmektedir yılında %39,23 olarak gerçekleşen hasar prim oranı, 2015 yılında %39,84 olmuştur. %39, yılında %39,23 olarak gerçekleşen hasar prim oranı, 2015 yılında %39,84 olmuştur. Yangın ve Doğal Afetler Sigortaları (TL)