14.Bölüm. Bankaların Birleşme, Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi. Yrd. Doç. Dr. Ferhat Sayım

Transkript

1 14.Bölüm Bankaların Birleşme, Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi Yrd. Doç. Dr. Ferhat Sayım

2 Amaçlarımız Bu bölümü tamamladıktan sonra; aģağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz: Bankaların birleģme iģlemlerinin tabi kılındığı prosedür ve asgari sözleģme Ģartlarının neler olduğunu bilmek. Bankaların devir iģlemlerinin tabi kılındığı prosedür ve asgari sözleģme Ģartlarının neler olduğunu bilmek. Bankaların bölünme iģlemlerinin tabi kılındığı prosedür ve asgari sözleģme Ģartlarının neler olduğunu bilmek. Bankaların hisse değiģimi iģlemlerinin tabi kılındığı prosedür ve asgari sözleģme Ģartlarının neler olduğunu bilmek. Anahtar Kavramlar BirleĢme Devir Bölünme Hisse DeğiĢimi 1

3 Ġçindekiler BANKALARIN BĠRLEġME, DEVĠR, BÖLÜNME VE HĠSSE DEĞĠġĠMĠ ÖZEL TANIMLAMALAR KURUL ĠZNĠ BĠRLEġME, DEVĠR, BÖLÜNME VE HĠSSE DEĞĠġĠMĠ ĠġLEMLERĠNE BAġLANILMASI BĠRLEġME GENEL KURUL ĠZNĠ BĠRLEġME SÖZLEġMESĠ BĠRLEġME SÖZLEġMESĠ SONRASI ĠġLEMLER TESCĠL VE ĠLAN DEVĠR GENEL KURUL ĠZNĠ DEVĠR SÖZLEġMESĠ TESCĠL VE ĠLAN BÖLÜNME GENEL KURUL ĠZNĠ BÖLÜNME SÖZLEġMELERĠ BÖLÜNME SÖZLEġMESĠ SONRASI ĠġLEMLER TESCĠL VE ĠLAN HĠSSE DEĞĠġĠMĠ GENEL KURUL ĠZNĠ HĠSSE DEĞĠġĠMĠ SÖZLEġMESĠ HĠSSE DEĞĠġĠMĠ SÖZLEġMESĠ SONRASI ĠġLEMLER BĠRLEġME, DEVĠR, BÖLÜNME VE HĠSSE DEĞĠġĠMĠNE ĠLĠġKĠN ÖZELLĠKLĠ DURUMLAR ÖZEL ĠZĠNLER BORÇLARIN ÖDENMESĠ VEYA TEMĠNAT GÖSTERME ZORUNLULUĞU BULUNMAMASI PAY EDĠNĠM VE DEVĠRLERĠ ĠMTĠYAZLI PAY SAHĠPLERĠNĠN HAKLARI ÖZET ÇALIġMA SORULARI ÇALIġMA SORULARI YANIT ANAHTARI 2

4 1 GĠRĠġ Bankaların BirleĢme, Devir, Bölünme ve Hisse DeğiĢimi hususlarında BDDK yetkili kılınmıģtır. Bu yetkilendirme 5411 Sayılı Bankalar Kanununun 19. Maddesine istinaden ortaya çıkmaktadır. BDDK, 19. Maddedeki bu yetki ve 93. Maddedeki genel düzenleme yetkilerini kullanarak yaptığı düzenleme ile birleģme, bankalar için devir, bölünme ve hisse değiģimlerinin tabi olacağı özel Ģartları belirlemiģtir. BDDK konuyla ilgili olarak 1 Kasım 2006 tarihinde bir yönetmelik çıkarmıģtır. Yönetmeliğin amacı; bir bankanın; diğer bir veya birden fazla banka veya finansal kuruluģ ile birleģmesi veya bütün aktif ve pasifi ile diğer hak ve yükümlülüklerini diğer bir bankaya devretmesi, bütün aktif ve pasifleri ile diğer hak ve yükümlülüklerini devir alması veya bölünmesi ya da hisse değiģimi ile ilgili usul ve esasları düzenlemek olarak belirlenmiģtir. Bu düzenleme, hisseleri ve/veya yönetim ve denetimi Fona intikal eden bankaların birleģme, devir, bölünme veya hisse değiģimleri için geçerli olmayacaktır. 2 ÖZEL TANIMLAMALAR Bankaların BirleĢme, Devir, Bölünme ve Hisse DeğiĢimi hususlarında kurul tarafından yapılan tanımlamaların, düzenlemelerin kapsamının tam anlaģılması için önemi vardır. Bu konu ile ilgili özel tanımlamalar Ģu Ģekilde ifade edilir. BirleĢme: Bir bankanın, bir veya birden fazla banka ya da finansal kuruluģ ile tüzel kiģilikleri sona ermek suretiyle tüm hak ve alacakları ile mevduat veya katılım fonları dahil tüm borç ve yükümlülüklerinin yeni kurulacak bir bankaya devrini, Bölünme: Bir bankanın tüzel kiģiliği sona ermek kaydıyla tüm malvarlığının bölümlere ayrılmak suretiyle birden fazla banka, finansal kuruluģ veya diğer anonim Ģirketlere devredilmesi Ģeklindeki tam bölünmeyi veya bir bankanın malvarlığının bir veya birden fazla bölümünün bankanın infisah etmesine neden olmayacak Ģekilde banka, finansal kuruluģ veya diğer anonim Ģirketlere devredilmesi Ģeklindeki kısmi bölünmeyi, Devir: Bir bankanın tüzel kiģiliği sona ermek kaydıyla bütün aktif ve pasifi ile birlikte diğer hak ve yükümlülüklerini diğer bir bankaya devretmesini veya diğer bir veya birden fazla bankayı bütün aktif ve pasifi ve diğer hak ve yükümlülükleri ile birlikte devralmasını, Hisse değiģimi: Bir bankanın diğer bir banka ya da finansal kuruluģun hisselerini, söz konusu banka veya finansal kuruluģu kontrol edecek Ģekilde devralması ve karģılığında söz konusu banka veya finansal kuruluģun ortaklarına kendi sermayesini temsil eden hisse verilmesini, ifade eder. 3

5 Ayrıca 5411 sayılı kanundaki özel tanımlamalar bu konuyla ilgili yönetmelik için de geçerli olmaktadır. 3 KURUL ĠZNĠ Bankaların birleģme, devir, bölünme ve hisse değiģimi iģlemleri Kurulun iznine tabi kılınmıģtır. Buna göre; izin için Kuruma verilecek baģvuru dilekçesine, birleģme, devir, bölünme ve hisse değiģimi iģlemlerine taraf olan banka veya finansal kuruluģlar tarafından, birleģme, devir, bölünme ve hisse değiģiminden beklenen sonuçları analiz eden detaylı fizibilite raporu, birleģme, devir, bölünme ve hisse değiģiminin yapıldığı tarihten itibaren üç yıllık hedeflerin ortaya konulduğu tahmini bilanço ile kâr ve zarar cetvelleri eklenir. Kurum bunların dıģında da gerekli göreceği ilave bilgi ve belgeleri talep etmeye yetkilidir BirleĢme, Devir, Bölünme Ve Hisse DeğiĢimi ĠĢlemlerine BaĢlanılması Düzenlemeye göre; Ġzin tarihinden itibaren üç ay içinde ilgili kuruluģların düzenlemede belirtilen Ģekilde genel kurullarında karar almaları suretiyle birleģme, devir, bölünme ve hisse değiģimi iģlemlerine geçilmediği takdirde verilen izin geçersiz olur, yeniden izin alınmadan bu iģlemlere devam edilemez. 4 BĠRLEġME 4.1. Genel Kurul Ġzni Düzenlemeye göre; BirleĢmeye katılacak banka veya finansal kuruluģ yönetim kurullarının müģtereken tespit edecekleri bağımsız denetim kuruluģu tarafından tasdik edilmiģ birleģmeye esas bilançolar ve birleģme sözleģmesi taslağı, genel kurulların onayına sunulur ve genel kurullarda ana sözleģmelerinde öngörülen nisaplara göre oylanır. Banka veya finansal kuruluģların ana sözleģmelerinde nisap öngörülmemiģ ise, genel kurulda esas veya çıkarılmıģ sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiģ olması Ģartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır. BirleĢmeye esas bilançoların ve birleģme sözleģmesi taslağının uygun görülmesi halinde genel kurullar tarafından birleģme sözleģmesinin ve yeni kurulacak bankanın ana sözleģme taslağının düzenlenmesi ve imzalanması hususunda yönetim kurullarına yetki verilir BirleĢme SözleĢmesi Konu ile ilgili yönetmeliğin sekizinci maddesine göre; BirleĢme sözleģmesinde; a) BirleĢmenin koģulları ile öngörülen aģamalarına iliģkin bilgilerin, b)birleģerek tüzel kiģiliği sona erecek banka ve finansal kuruluģ ile yeni kurulacak banka unvanlarının ve merkezlerinin, 4

6 c)yeni kurulacak bankanın ana sözleģme taslağının düzenlendiğine ve imza edildiğine iliģkin kaydın, ç)yeni kurulacak bankanın sermaye miktarının, birleģecek banka veya finansal kuruluģların malvarlıklarının yeni bankanın sermayesini teģkil ettiğine ve birleģme sonucu yeni kurulacak bankanın kurucu ortakları tarafından ödenmiģ sermaye miktarının Bankalar Kanununda belirtilen asgari(m.7-f) sermayeden az olması halinde, aradaki farkın yeni bankanın ticaret siciline tescilini izleyen üç ay içerisinde nakden yapılacak bir sermaye artırımı ile karģılanacağına iliģkin kaydın, d)birleģecek banka veya finansal kuruluģların bütün aktif ve pasifleri ile hak ve yükümlülüklerinin yeni kurulacak bankaya geçeceğine iliģkin kaydın, e) BirleĢecek banka veya finansal kuruluģların ortaklarına verilecek hisse miktarı, türü, ortaklık paylarının değiģim oranı, nominal değeri, imtiyazlı pay söz konusu ise miktarına iliģkin kayıtların, f) BirleĢmenin her türlü muvazaadan arî olarak gerçekleģeceği ve aksi halde meydana gelecek zararlardan müģtereken ve müteselsilen sorumlu olunacağına iliģkin kaydın, yer gerekmektedir. BirleĢme sözleģmesinde müģterilerin ve üçüncü Ģahısların hak ve alacaklarını ihlal eden hükümlere yer verilemez. BirleĢme sözleģmesindeki imzaların noter tarafından tasdik edilmiģ olması zorunluluğu yoktur BirleĢme SözleĢmesi Sonrası ĠĢlemler Düzenleme göre birleģme sonrası iģlemler Ģu Ģekilde gerçekleģecektir. Yönetim kurulu tarafından imzalanan sözleģme taslağı, imzalanmasını izleyen yedi gün içinde, birleģecek banka veya finansal kuruluģların; bağımsız denetim kuruluģu tarafından tasdik edilmiģ birleģmeye esas mali tabloları, ana sözleģme taslağı, Bankalara Değerleme Hizmeti Verecek KuruluĢların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre hazırlanacak hisse değer tespitine yönelik raporları ve sermaye artırımı mevzu bahis ise bunun için gereken tutar ve sağlanacağı kaynakları içeren bir rapor ile birlikte Kuruma gönderilir. Kurum gerekli göreceği ilave bilgi ve belgeleri talep etmeye yetkilidir. BirleĢme talep eden bankaların durumu, Kanun ve ilgili diğer mevzuata uygunluk, standart oranlar ve kredi sınırlarına uyum, organizasyon ve Ģube yapısı, iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemlerinin etkinliği gibi hususlar bakımından değerlendirmeye 5

7 4.4. Tescil Ve Ġlan alınarak incelenir. Kurum, talepte bulunan bankalardan birleģmeden beklenen faydanın gerçekleģtirilmesi ve mali bünyelerinin güçlendirilmesi bakımından ilave tedbirlerin alınmasını isteyebilir. Kurumca gerekli incelemelerin yapılmasından sonra, Kurul tarafından uygun görülen birleģme sözleģmesi ile yeni kurulacak bankanın ana sözleģme taslağı, birleģecek banka veya finansal kuruluģların bilanço ve kâr zarar cetvelleri ile birlikte genel kurullarının onayına sunulur ve genel kurullarda ana sözleģmelerinde öngörülen nisaplara göre oylanır. Banka veya finansal kuruluģların ana sözleģmelerinde nisap öngörülmemiģ ise, genel kurulda esas veya çıkarılmıģ sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiģ olması Ģartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır. BirleĢmede, yeni kurulacak bankanın sermayesi birleģmeye katılan bankaların veya finansal kuruluģların sermayeleri ile birleģmeye katılan bankaların veya finansal kuruluģların ortaklarına verilecek hisseler dikkate alınarak belirlenir. Kurul tarafından uygun görülmeyen birleģme sözleģmesi ve yeni kurulacak bankanın ana sözleģmesi hakkında genel kurulda görüģme yapılamaz ve karar alınamaz. BirleĢmeye katılan banka veya finansal kuruluģların birleģmeye dair genel kurul kararları ve yeni bankanın ana sözleģmesi, genel kurulu izleyen yedi gün içinde BDDK ya gönderilecektir. Kurulun birleģmeye dair genel kurul kararlarının tescil edilebilmesine iliģkin onayı, Kanunun 6 ncı maddesi uyarınca yeni bankanın kurulmasına izin verilmesine ve yeni kurulan bankanın tescil ve ilan iģlemlerinin tamamlanması ile hüküm ifade etmek üzere Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca faaliyet izni verilmesine dair kararı Resmî Gazete de yayımlanır. BirleĢmeye dair genel kurul kararları ile genel kurullar tarafından onaylanan ana sözleģme ve yeni bankanın kuruluģu, Kurul kararının Resmî Gazete de yayınlanmasını izleyen yedi gün içinde, birleģmeye katılan bankaların kayıtlı bulundukları Ticaret Sicil Memurluklarına tescil ve ilan olunur. Tescil ile birleģmeye katılan banka veya finansal kuruluģların bütün aktif ve pasifleri ile hak ve yükümlülükleri yeni kurulan bankaya intikal eder ve birleģmeye katılan bankaların ve finansal kuruluģların tüzel kiģilikleri sona ererek kayıtları Ticaret Sicilinden silinir. 6

8 5 DEVĠR 5.1. Genel Kurul Ġzni Konuyla ilgili yönetmeliğin onbirinci maddesine göre; Bir veya birden fazla bankanın diğer bir banka tarafından devralınmasında, devralan ve devredilen bankaların yönetim kurullarının müģtereken tespit edecekleri bağımsız denetim kuruluģu tarafından tasdik edilmiģ devre esas bilançolar ile devir sözleģmesinin taslağı, genel kurulların onayına sunulur ve genel kurullarda ana sözleģmelerinde öngörülen nisaplara göre oylanır. Bankaların ana sözleģmelerinde nisap öngörülmemiģ ise, genel kurulda esas veya çıkarılmıģ sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiģ olması Ģartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır. Devre esas bilançoların ve devir sözleģmesi taslağının uygun görülmesi halinde genel kurullar tarafından, devir sözleģmesinin düzenlenmesi ve imzalanması hususunda yönetim kurullarına yetki verilir Devir SözleĢmesi Devir sözleģmesinde; a) Devrin koģulları ile öngörülen aģamalarına iliģkin bilgilerin, b) Devredilen ve tüzel kiģiliği sona eren, devralan ve varlığını sürdüren banka unvanlarının ve merkezlerinin, c) Devralan bankanın sermayesinin, kendi sermayesi ile birlikte devredilen bankaların malvarlıklarından teģekkül ettiğine ve devir sonucu ulaģılacak ödenmiģ sermaye miktarının Bankalar Kanununda belirtilen asgari(m.7-f) sermayeden az olması halinde, aradaki farkın devralan banka ortakları tarafından üç ay içerisinde devralan banka sermayesinin nakden artırılması suretiyle karģılanacağına iliģkin kaydın, ç) Devredilen bankaların bütün aktif ve pasifleri ile hak ve yükümlülüklerinin devralan bankaya geçtiğine iliģkin kaydın, d) Devredilen bankaların ortaklarına verilecek hisse miktarı, türü, nominal değeri, ortaklık paylarının değiģim oranı, imtiyazlı pay söz konusu ise miktarına iliģkin kayıtların, e) Devrin her türlü muvazaadan ari olarak gerçekleģeceği ve aksi halde meydana gelecek zararlardan müģtereken ve müteselsilen sorumlu olunacağına iliģkin kaydın yer alması gerekmektedir. 7

9 (2) Devir sözleģmesinde müģterilerin ve üçüncü Ģahısların hak ve alacaklarını ihlal eden hükümlere yer verilemez. Devir sözleģmesindeki imzaların noter tarafından tasdik edilmiģ olması zorunluluğu yoktur. Devir sözleģmesi sonrası iģlemler 5.3. Tescil Ve Ġlan Yönetim kurulu tarafından imzalanan sözleģme taslağı, imzalanmasını izleyen yedi gün içinde, devir iģlemine taraf bankaların; bağımsız denetim kuruluģu tarafından tasdik edilmiģ devre esas mali tabloları, ana sözleģme taslağı, Bankalara Değerleme Hizmeti Verecek KuruluĢların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre hazırlanacak hisse değer tespitine yönelik raporları ve sermaye artırımı mevzu bahis ise bunun için gereken tutar ve sağlanacağı kaynakları içeren bir rapor ile birlikte Kuruma gönderilir. Kurum gerekli göreceği ilave bilgi ve belgeleri talep etmeye yetkilidir. Devir talep eden bankaların durumu, Kanun ve ilgili diğer mevzuata uygunluk, standart oranlar ve kredi sınırlarına uyum, organizasyon ve Ģube yapısı, iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemlerinin etkinliği gibi hususlar bakımından değerlendirmeye alınarak incelenir. Kurum, talepte bulunan bankalardan devirden beklenen faydanın gerçekleģtirilmesi ve mali bünyelerinin güçlendirilmesi bakımından ilave tedbirlerin alınmasını isteyebilir. Kurumca gerekli incelemelerin yapılmasından sonra, Kurul tarafından uygun görülen devir sözleģmesi ile eski ve yeni metinleri kapsayan ana sözleģme değiģiklik taslağı, bilanço ve kâr zarar cetveli ile birlikte banka genel kurullarının onayına sunulur ve genel kurullarda bankaların ana sözleģmelerinde öngörülen nisaplara göre oylanır. Bankaların ana sözleģmelerinde nisap öngörülmemiģ ise, genel kurulda esas veya çıkarılmıģ sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiģ olması Ģartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır. Devralma yoluyla birleģmede, devralan bankanın sermayesi devrolunan bankanın ortaklarına verilecek hisse ölçüsünde artırılır. Kurul tarafından uygun görülmeyen devir sözleģmesi ve ana sözleģme değiģikliği hakkında genel kurulda görüģme yapılamaz ve karar alınamaz. Devre dair genel kurul kararları ile ana sözleģme değiģikliği genel kurulu izleyen yedi gün içinde Kuruma gönderilir. Kurulun devre dair genel kurul kararlarının tescil edilebilmesine iliģkin onayı Resmî Gazete de yayımlanır. 8

10 Devre dair genel kurul kararları ile ana sözleģme değiģiklikleri, Kurul kararının Resmî Gazete de yayınlanmasını izleyen yedi gün içinde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı veya Ġl Sanayi ve Ticaret Müdürlüklerine müracaat aranmaksızın, devredilen ve devralan bankanın kayıtlı bulundukları Ticaret Sicil Memurluklarına tescil ve ilan olunur. Devredilen ve devralan bankaların genel kurul kararlarının tescilinden sonra, devredilen bankanın bütün aktif ve pasifleri ile hak ve yükümlülükleri devir alan bankaya intikal eder ve devredilen bankaların tüzel kiģiliği sona ererek kayıtları Ticaret Sicilinden silinir. 6 BÖLÜNME 6.1. Genel Kurul Ġzni Bölünme iģlemlerine taraf olan banka, finansal kuruluģ veya diğer anonim Ģirketlerin yönetim kurullarının müģtereken tespit edecekleri bağımsız denetim kuruluģu tarafından tasdik edilmiģ bölünmeye esas bilançolar ile bölünme sözleģmesinin taslağı, genel kurulların onayına sunulur ve genel kurullarda ana sözleģmelerinde öngörülen nisaplara göre oylanır. Banka, finansal kuruluģ veya diğer anonim Ģirketlerin ana sözleģmelerinde nisap öngörülmemiģ ise, genel kurulda esas veya çıkarılmıģ sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiģ olması Ģartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır. Bölünmeye esas bilançoların ve devir sözleģmesi taslağının uygun görülmesi halinde genel kurullar tarafından, bölünme sözleģmesinin düzenlenmesi ve imzalanması hususunda yönetim kurullarına yetki verilir. Kredi kuruluģlarının tam ve kısmi bölünmesinde, bunların bünyesinde bulunan mevduat veya katılım fonu hesapları sadece diğer kredi kuruluģlarına devredilebilir Bölünme SözleĢmeleri Bankanın bölümlere ayrılmıģ malvarlığını devralacak her bir banka finansal kuruluģ veya diğer anonim Ģirketler ile ayrı ayrı bölünme sözleģmesi imzalanır. (2) Bölünme sözleģmelerinde; a) Bölünme koģulları ile öngörülen aģamalarına iliģkin bilgilerin, b) Kısmi bölünen veya tam bölünüp tüzel kiģiliği sona eren banka ile bölümleri devralan banka, finansal kuruluģ veya diğer anonim Ģirketlerin unvanlarının ve merkezlerinin, c) Devralan banka, finansal kuruluģ veya diğer anonim Ģirketlerin sermayesinin, bölünen bankaya ve banka ortaklarına verilecek hisseler ölçüsünde arttırılacağına iliģkin kaydın ve kısmi bölünmede bankanın 9

11 ödenmiģ sermaye miktarının Bankalar Kanununda belirtilen asgari(m.7-f) sermayeden az olması halinde, aradaki farkın üç ay içerisinde banka ortakları tarafından bölünen banka sermayesinin nakden artırılması suretiyle karģılanacağına iliģkin kaydın, ç) Bölünen bankanın bölünen kısım veya kısımlarına iliģkin aktif ve pasifleri ile hak ve yükümlülüklerinin devralan banka, finansal kuruluģ veya diğer anonim Ģirketlere geçtiğine iliģkin kaydın, d) Bölünen bankaya veya bankanın ortaklarına verilecek hisse miktarı, türü, nominal değeri, ortaklık paylarının değiģim oranı, imtiyazlı pay söz konusu ise miktarına iliģkin kayıtların, e) Bölünmenin ve devrin her türlü muvazaadan ari olarak gerçekleģeceği ve aksi halde meydana gelecek zararlardan müģtereken ve müteselsilen sorumlu olunacağına iliģkin kaydın yer alması gerekmektedir. Bölünme sözleģmesinde müģterilerin ve üçüncü Ģahısların hak ve alacaklarını ihlal eden hükümlere yer verilemez. Bölünme sözleģmesindeki imzaların noter tarafından tasdik edilmiģ olması zorunluluğu yoktur Bölünme SözleĢmesi Sonrası ĠĢlemler (1) Yönetim kurulu tarafından imzalanan sözleģme taslağı, imzalanmasını izleyen yedi gün içinde, bölünmeye taraf banka, finansal kuruluģ veya diğer anonim Ģirketlerin; bağımsız denetim kuruluģu tarafından tasdik edilmiģ bölünmeye esas mali tabloları, ana sözleģme taslağı, Bankalara Değerleme Hizmeti Verecek KuruluĢların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre hazırlanacak hisse değer tespitine yönelik raporları ve sermaye artırımı mevzu bahis ise bunun için gereken tutar ve sağlanacağı kaynakları içeren bir rapor ile birlikte Kuruma gönderilir. Kurum gerekli göreceği ilave bilgi ve belgeleri talep etmeye yetkilidir. (2) Bölünme talep eden bankanın durumu, Kanun ve ilgili diğer mevzuata uygunluk, standart oranlar ve kredi sınırlarına uyum, organizasyon ve Ģube yapısı, iç kontrol, risk yönetimi iç denetim sistemlerinin etkinliği gibi hususlar bakımından değerlendirmeye alınarak incelenir. Kurum, talepte bulunan bankanın bölünmeden beklenen faydanın gerçekleģtirilmesi ve mali bünyelerinin güçlendirilmesi bakımından ilave tedbirlerin alınmasını isteyebilir. (3) Kurumca gerekli incelemelerin yapılmasından sonra, Kurul tarafından uygun görülen bölünme sözleģmesi ile eski ve yeni metinleri kapsayan ana sözleģme değiģiklik taslakları, bilanço ve kar zarar cetveli ile birlikte banka, 10

12 finansal kuruluģ veya diğer anonim Ģirketlerin genel kurullarının onayına sunulur ve genel kurullarda ana sözleģmelerinde öngörülen nisaplara göre oylanır. Banka, finansal kuruluģ veya diğer anonim Ģirketlerin ana sözleģmelerinde nisap öngörülmemiģ ise, genel kurulda esas veya çıkarılmıģ sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiģ olması Ģartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır. (4) Bölünmede, devralan bankanın sermayesi, bölünen bankaya ve bankanın ortaklarına verilecek hisseler ölçüsünde artırılır. (5) Kurul tarafından uygun görülmeyen bölünme sözleģmesi ve ana sözleģme değiģikliği hakkında genel kurulda görüģme yapılamaz ve karar alınamaz Tescil Ve Ġlan Bölünmeye dair genel kurul kararları ile ana sözleģme değiģikliği genel kurulu izleyen yedi gün içinde Kuruma gönderilir. Kurulun bölünmeye dair genel kurul kararlarının tescil edilebilmesine iliģkin onayı Resmî Gazete de yayımlanır. Bölünmeye dair genel kurul kararları ile ana sözleģme değiģiklikleri, Kurul kararının Resmi Gazete de yayınlanmasını izleyen yedi gün içinde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı veya Ġl Sanayi ve Ticaret Müdürlüklerine müracaat aranmaksızın, bölünen banka ve devralan banka, finansal kuruluģ veya diğer anonim Ģirketlerin kayıtlı bulundukları Ticaret Sicil Memurluklarına tescil ve ilan olunur. Bölünen banka ile devralan banka, finansal kuruluģ veya diğer anonim Ģirketlerin genel kurul kararlarının tescilinden sonra, bankanın bölünmeye konu olan aktif ve pasifleri ile hak ve yükümlülükleri, devralan banka, finansal kuruluģ veya diğer anonim Ģirketlere intikal eder. Tam bölünme halinde bölünen bankanın tüzel kiģiliği sona ererek kayıtları Ticaret Sicilinden silinir. 7 HĠSSE DEĞĠġĠMĠ 7.1. Genel Kurul Ġzni Hisse değiģimi yapacak bankanın yönetim kurulunun tespit edeceği bağımsız denetim kuruluģu tarafından tasdik edilmiģ hisse değiģimine esas bilanço ve hisse değiģimi sözleģmesi taslağı, genel kurulun onayına sunulur ve genel kurulda ana sözleģmede öngörülen nisaplara göre oylanır. Banka ana sözleģmesinde nisap öngörülmemiģ ise, genel kurulda esas veya çıkarılmıģ sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiģ olması Ģartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır. 11

13 Hisse değiģimine esas bilançonun ve hisse değiģimi sözleģmesi taslağının uygun görülmesi halinde genel kurul tarafından hisse değiģimi sözleģmesi taslağının düzenlenmesi ve imzalanması hususunda yönetim kuruluna yetki verilir. Hisse değiģimi iģlemleri Bankalar Kanununun 56 ncı maddesinde belirtilen Ortaklık paylarına iliģkin sınırlamalara dikkat edilmek suretiyle yapılacaktır Hisse DeğiĢimi SözleĢmesi Hisse değiģimi sözleģmesinde; a)hisse değiģiminin koģulları ile öngörülen aģamalarına iliģkin bilgilerin, b)hisse değiģimine taraf olan bankaların veya finansal kuruluģların unvanlarının ve merkezlerinin, c)hisse değiģimi yapacak banka sermayesinin, hisseleri devredilen banka veya finansal kuruluģların ortaklarına verilecek hisseler ölçüsünde arttırılacağına iliģkin kaydın, ç)hisse değiģiminde hisseleri devredilen banka veya finansal kuruluģların ortaklarına verilecek hisse miktarı, türü, ortaklık paylarının değiģim oranı, nominal değeri, imtiyazlı pay söz konusu ise miktarına iliģkin kayıtların, d)hisse değiģiminin her türlü muvazaadan arî olarak gerçekleģeceği ve aksi halde meydana gelecek zararlardan müģtereken ve müteselsilen sorumlu olunacağına iliģkin kaydın yer alması Ģarttır. Hisse değiģimi sözleģmesinde müģterilerin ve üçüncü Ģahısların hak ve alacaklarını ihlal eden hükümlere yer verilemez. Hisse değiģimi sözleģmesindeki imzaların noter tarafından tasdik edilmiģ olması zorunluluğu yoktur Hisse DeğiĢimi SözleĢmesi Sonrası ĠĢlemler (1) Yönetim kurulu tarafından imzalanan sözleģme taslağı, imzalanmasının izleyen yedi gün içinde, hisse değiģimi yapacak bankanın; bağımsız denetim kuruluģu tarafından tasdik edilmiģ hisse değiģimine esas mali tabloları, ana sözleģme taslağı, Bankalara Değerleme Hizmeti Verecek KuruluĢların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre hazırlanacak hisse değer tespitine yönelik raporu ve sermaye artırımı mevzu bahis ise bunun için gereken tutar ve sağlanacağı kaynakları içeren bir rapor ile birlikte Kuruma gönderilir. Kurum gerekli göreceği ilave bilgi ve belgeleri talep etmeye yetkilidir. 12

14 (2) Hisse değiģimi yapacak bankaların durumu, Kanun ve ilgili diğer mevzuata uygunluk, standart oranlar ve kredi sınırlarına uyum, organizasyon ve Ģube yapısı, iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemlerinin etkinliği gibi hususlar bakımından değerlendirmeye alınarak incelenir. Kurum, hisse değiģimi yapacak bankalardan hisse değiģiminden beklenen faydanın gerçekleģtirilmesi ve mali bünyelerinin güçlendirilmesi bakımından ilave tedbirlerin alınmasını isteyebilir. (3) Kurumca gerekli incelemelerin yapılmasından sonra, Kurul tarafından uygun görülen hisse değiģimi sözleģmesi, hisse değiģimi yapacak bankanın bilanço ve kar zarar cetvelleri ile birlikte genel kurulun onayına sunulur ve genel kurulda ana sözleģmede öngörülen nisaplara göre oylanır. Banka ana sözleģmesinde nisap öngörülmemiģ ise, genel kurulda esas veya çıkarılmıģ sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiģ olması Ģartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır. (4) Hisse değiģiminde, hisse değiģimi yapacak bankanın sermayesi, hisseleri devredilen banka veya finansal kuruluģların ortaklarına verilecek hisseler ölçüsünde arttırılır. (5) Kurul tarafından uygun görülmeyen hisse değiģimi sözleģmesi hakkında genel kurulda görüģme yapılamaz ve karar alınamaz. (6) Hisse değiģimi yapacak bankanın hisse değiģimine dair genel kurul kararı, genel kurulu izleyen yedi gün içinde Kuruma gönderilir. 8 BĠRLEġME, DEVĠR, BÖLÜNME VE HĠSSE DEĞĠġĠMĠNE ĠLĠġKĠN ÖZELLĠKLĠ DURUMLAR BirleĢme, devir, bölünme ve hisse değiģimine dair yönetmeliğin son kısmında bazı özellikli durumlara iliģkin eklemeler yapılmıģtır. Bu özellikli durumlar Ģu Ģekildedir Özel Ġzinler BirleĢme, devir, bölünme ve hisse değiģimi iģlemlerinde banka ve finansal kuruluģların en az birinin 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi olması halinde, birleģme, devir, bölünme veya hisse değiģimi sözleģmeleri için sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde izin alınır Borçların Ödenmesi Veya Teminat Gösterme Zorunluluğu Bulunmaması BirleĢme, devir, bölünme ve hisse değiģimi iģlemlerinin kesinleģmesi için devrolunan, birleģmeye katılan, bölünen ya da hisse değiģiminde yer alan banka ve/veya finansal kuruluģların borçlarının ödenmiģ veya teminat altına alınmıģ olması zorunluluğu bulunmaz. YapılmıĢ sözleģmelerde aksine bir hüküm bulunmadığı sürece birleģme, devir, bölünme ve hisse değiģimi sebebiyle borçlar veya alacaklar muacceliyet kesbetmez. 13

15 8.3. Pay Edinim Ve Devirleri BirleĢme, devir, bölünme ve hisse değiģimi iģlemleri sonunda bankanın ortaklık yapısında aģağıda alıntılanan Kanunun 18 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen oranlarda değiģiklik olması ve yönetim veya denetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren veya intifa hakkı tanınan hisse senetlerinin devredilmesi hallerinde, bu ortakların kurucularda aranan Ģartları taģıdıklarının yürürlükte bulunan mevzuata uygun olarak belgelenmesi ve Kanunun 18 inci maddesi çerçevesinde Kuruldan izin alınması Ģarttır. Yeni kurulacak banka hakkında Bankalar Kanununun 10 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi ve 18 inci maddesinin üçüncü fıkrası ile 130 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (d) bentleri hükümleri uygulanmaz. Atıflar: Bank.Kanunu 10/2-b Kurucuları tarafından 7 nci maddede belirtilen asgarî sermayenin yüzde onu tutarındaki sisteme giriģ payının en az dörtte birinin Fon hesabına yatırıldığına dair belgenin ibraz edilmesi Bank.Kanunu 18.M: Bir kiģinin, bir bankada doğrudan veya dolaylı pay sahipliği yoluyla sermayenin yüzde onunu ve daha fazlasını temsil eden payları edinmesi veya bir ortağa ait doğrudan veya dolaylı payların sermayenin yüzde on, yüzde yirmi, yüzde otuzüç veya yüzde ellisini aģması sonucunu veren pay edinimleri ile bir ortağa ait payların, bu oranların altına düģmesi sonucunu veren pay devirleri Kurulun iznine tâbidir. Yönetim kuruluna veya denetim komitesine üye belirleme imtiyazı veren payların tesisi, devri veya yeni imtiyazlı pay ihracı yukarıdaki oransal sınırlara bakılmaksızın Kurulun iznine tâbidir. Bu izinlerin verilmesinde, bankanın devralınan hisselerinin nominal değerinin yüzde biri oranında devir payının devralan tarafından Fona yatırılması zorunludur. Ortak sayısının beģten aģağı düģmesine yol açan iģlemler ile izin alınmadan yapılan pay devirleri pay defterine kaydolunmaz. Bu hükme aykırı olarak pay defterine yapılan kayıtlar hükümsüzdür. Oy hakkı edinilmesi ve hisseler üzerinde intifa hakkı tesisinde de bu hüküm uygulanır. Nitelikli paya sahip olan ortakların kurucularda aranan nitelikleri taģıması Ģarttır. Kurucularda aranan nitelikleri kaybeden nitelikli paya sahip ortaklar temettü dıģındaki ortaklık haklarından yararlanamaz. Bu halde, diğer ortaklık hakları Kurumun bildirimi üzerine Fon tarafından kullanılır. Bu ortaklar sermayedeki doğrudan ve dolaylı payları yüzde onun altına düģene kadar rüçhan haklarını kullanamazlar. Bir bankanın sermayesinin yüzde on veya daha fazlasına sahip olan tüzel kiģilerin paylarının doğrudan veya dolaylı olarak birinci fıkrada belirtilen 14

16 oranlar veya esaslar dahilinde el değiģtirmesi, devralacak ortağın kurucularda aranan nitelikleri taģıması Ģartıyla Kurulun iznine tâbidir. Kurulun izni olmadan payların devredilmesi hâlinde, bu paylara ait temettü hariç ortaklık hakları Fon tarafından kullanılır. Hisseleri borsada iģlem gören bankaların hisselerinin borsadan alınması ve bir bankanın hisselerinin 2004 sayılı Ġcra ve Ġflas Kanunu hükümlerine göre icra dairesinden satın alınması durumunda gerçekleģtirilecek iģlemlere ve bu maddenin uygulanmasına dair usûl ve esaslar Kurulca belirlenir. Bank.Kanunu 130 Fonun gelirleri /: c) KuruluĢ izni verilen bankaların kurucularının, faaliyete geçiģ tarihinden itibaren bir yıl içerisinde, bu Kanunun 7 nci maddesinde belirtilen asgarî sermayenin yüzde onu tutarında Fona yatıracakları sisteme giriģ payından, d) 18 inci madde hükümleri çerçevesinde, Fona yatırılacak tutarlardan, 8.4. Ġmtiyazlı Pay Sahiplerinin Hakları Yönetmelikteki ilgili maddeler gereği toplanacak genel kurulların, imtiyazlı pay sahiplerinin haklarını etkileyebilecek kararlarının imtiyazlı pay sahipleri genel kurulunca da onaylanması zorunlu tutulmuģtur. 15

17 9 ÖZET Birleşme: Bir bankanın, bir veya birden fazla banka ya da finansal kuruluş ile tüzel kişilikleri sona ermek suretiyle tüm hak ve alacakları ile mevduat veya katılım fonları dahil tüm borç ve yükümlülüklerinin yeni kurulacak bir bankaya devrini ifade eder. Bölünme: Bir bankanın tüzel kişiliği sona ermek kaydıyla tüm malvarlığının bölümlere ayrılmak suretiyle birden fazla banka, finansal kuruluş veya diğer anonim şirketlere devredilmesi şeklindeki tam bölünmeyi veya bir bankanın malvarlığının bir veya birden fazla bölümünün bankanın infisah etmesine neden olmayacak şekilde banka, finansal kuruluş veya diğer anonim şirketlere devredilmesi şeklindeki kısmi bölünmeyi ifade eder. Devir: Bir bankanın tüzel kişiliği sona ermek kaydıyla bütün aktif ve pasifi ile birlikte diğer hak ve yükümlülüklerini diğer bir bankaya devretmesini veya diğer bir veya birden fazla bankayı bütün aktif ve pasifi ve diğer hak ve yükümlülükleri ile birlikte devralmasını ifade eder. Hisse değişimi: Bir bankanın diğer bir banka ya da finansal kuruluşun hisselerini, söz konusu banka veya finansal kuruluşu kontrol edecek şekilde devralması ve karşılığında söz konusu banka veya finansal kuruluşun ortaklarına kendi sermayesini temsil eden hisse verilmesini ifade eder. Bankaların birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi işlemleri Kurulun iznine tabi kılınmıştır. Buna göre; izin için Kuruma verilecek başvuru dilekçesine, birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi işlemlerine taraf olan banka veya finansal kuruluşlar tarafından, birleşme, devir, bölünme ve hisse değişiminden beklenen sonuçları analiz eden detaylı fizibilite raporu, birleşme, devir, bölünme ve hisse değişiminin yapıldığı tarihten itibaren üç yıllık hedeflerin ortaya konulduğu tahmini bilanço ile kâr ve zarar cetvelleri eklenir. Kurum bunların dışında da gerekli göreceği ilave bilgi ve belgeleri talep etmeye yetkilidir. Bir veya birden fazla bankanın diğer bir banka tarafından devralınmasında, devralan ve devredilen bankaların yönetim kurullarının müştereken tespit edecekleri bağımsız denetim kuruluşu tarafından tasdik edilmiş devre esas bilançolar ile devir sözleşmesinin taslağı, genel kurulların onayına sunulur ve genel kurullarda ana sözleşmelerinde öngörülen nisaplara göre oylanır. Bankaların ana sözleşmelerinde nisap öngörülmemiş ise, genel kurulda esas veya çıkarılmış sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiş olması şartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır. Hisse değişimi işlemleri Bankalar Kanununun 56 ncı maddesinde belirtilen Ortaklık paylarına ilişkin sınırlamalara dikkat edilmek suretiyle yapılacaktır. 16

18 Birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi işlemlerinde banka ve finansal kuruluşların en az birinin 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi olması halinde, birleşme, devir, bölünme veya hisse değişimi sözleşmeleri için sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde izin alınır. Birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi işlemlerinin kesinleşmesi için devrolunan, birleşmeye katılan, bölünen ya da hisse değişiminde yer alan banka ve/veya finansal kuruluşların borçlarının ödenmiş veya teminat altına alınmış olması zorunluluğu bulunmaz. Yapılmış sözleşmelerde aksine bir hüküm bulunmadığı sürece birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi sebebiyle borçlar veya alacaklar muacceliyet kesbetmez. Toplanacak genel kurulların, imtiyazlı pay sahiplerinin haklarını etkileyebilecek kararlarının imtiyazlı pay sahipleri genel kurulunca da onaylanması zorunlu tutulmuştur 17

19 10 ÇALIġMA SORULARI Soru No Soru 1. Bir bankanın, bir veya birden fazla banka ya da finansal kuruluģ ile tüzel kiģilikleri sona ermek suretiyle tüm hak ve alacakları ile mevduat veya katılım fonları dahil tüm borç ve yükümlülüklerinin yeni kurulacak bir bankaya intikalini aģağıdakilerden hangisi ifade eder. a. BirleĢme b. Devir c. Bölünme d. Hisse DeğiĢimi e. Ġmtiyaz Kazanımı 2. Bir bankanın tüzel kiģiliği sona ermek kaydıyla bütün aktif ve pasifi ile birlikte diğer hak ve yükümlülüklerini diğer bir bankaya devretmesini veya diğer bir veya birden fazla bankayı bütün aktif ve pasifi ve diğer hak ve yükümlülükleri ile birlikte devralmasını aģağıdakilerden hangisi ifade eder. a. BirleĢme b. Devir c. Bölünme d. Hisse DeğiĢimi e. Ġmtiyaz Kazanımı 18

20 3.Bir veya birden fazla bankanın diğer bir banka tarafından devralınmasında, devralan ve devredilen bankaların yönetim kurullarının müģtereken tespit edecekleri bağımsız denetim kuruluģu tarafından tasdik edilmiģ devre esas bilançolar ile devir sözleģmesinin taslağı yasal zorunluluk olarak nereye sunulur. a. Yönetim Kurulu b. UzlaĢtırma kurulu c. Hazine müsteģarlığı d. Genel Kurul e. TeftiĢ Kurulu 4. Hisse değiģimi iģlemlerinde Bankalar Kanununun 56 ncı maddesinde belirtilen Ortaklık paylarına iliģkin sınırlamaların durumu ne olur. a. Bu sınırlamalar dikkate alınır. b. Sınırlamalar geçerliliğini yitirir. c. BDDK yeni sınırlama oranlarını karara bağlar. d. 5 yıl süre verilir. e. Ortaklar kurulu kararı gerekir. 5. BirleĢme, devir, bölünme ve hisse değiģimi iģlemlerinin kesinleģmesi için devrolunan, birleģmeye katılan, bölünen ya da hisse değiģiminde yer alan banka ve/veya finansal kuruluģların borçlarının ödenmiģ veya teminat altına alınmıģ olması hakkında hangisi doğrudur. a. Zorunludur. b. ÖdenmiĢ olmalıdır. c. Teminat gösterilmiģ olmalıdır. d. Bağımsız denetim kuruluģunun görüģüne bırakılmıģtır. e. Zorunluluk bulunmaz 19