Belediyelerimizde Emlak ve Çevre Temizlik Vergisi Uygulamaları

Transkript

1 Belediyelerimizde Emlak ve Çevre Temizlik Vergisi Uygulamaları M. Cemal Özyardımcı * Belediyelerimiz, beldenin ve belde halkının yerel nitelikte, ortak ve medeni ihtiyaçlarını kendi karar ve yürütme organlarıyla düzenleyerek, kamu tüzel kişiliği olarak kanunların kendilerine verdiği yetkileri kullanmak suretiyle, kendilerine yine kanunlarla verilmiş olan görevleri yerine getirmektedirler. Belediyelerimiz, kendilerine kanunlarla verilen görevleri, etkin, süratli ve aksatmadan yerine getirebilmek, hizmet ve faaliyetlerini en iyi şekilde yerine getirebilmek için yine kanunların kendilerine verdiği hak, yetki ve imtiyazlarını sorumlulukları idrakinde kullanmaktadırlar. Belediyelerimize Anayasa'nın tanıdığı imkanlar çerçevesinde, özellikle Anayasa'nın ı 27. maddesinde ifade edildiği gibi, görevleri ile ilgili orantılı gelir kaynakları sağlanması önemli bir husustur. Yine Anayasa'nın 73. maddesinde, herkesin kamu giderinin karşılanması için mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlü olduğu, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin de kanunla konulacağı emredilmiştir. Ayrıca yasal dayanak bulunmadıkça hiçbir vergi, resim ve harcın tahakkuk ettirilemeyeceği ve tahsil olunamayacağı da hüküm altına alınmıştır. Belediyelere yukarıda da ifade edildiği gibi yasalarla birçok görevler verilmiştir. Özellikle 1580 sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesinde 77 fıkra halinde sayılan görevleri; sağlık, sosyal, bayındırlık, imar, veterineri ik, kültür, turizm, spor, ulaştırma, yol, su, kanalizasyon, temizlik, zabıta vb. şeklinde gruplandırmamız mümkündür. Görüldüğü gibi beldenin düzenlenmesi, ekonomik, sosyal, kültürel, sağlık, temizlik, imar, zabıta gibi birçok alanlarda belediyelere verilmiş bunca görevin yerine getirilebilmesi için belediyelerin de bunları yapmak veya yaptırmak için birtakım gelirlere, araç, gereç, personel ve diğer İstihdain unsurlarına ihtiyaçları olacaktır. Bunların sağlanması için de belediyelerimize kanunlarla vergi, harç * İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Şube MüdOrü. Çağdaş Yerel Yönetimler. Cilt 7 Sayı 3 Temmuz /998..l. R/-93.

2 82 Çağdaş Yerel Yönetimler. 7 (3) Temmıı= J998 ve katılma payı tahsiline imkan veren yasal düzenlemeler yapılmış ve başta 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu olmak üzere 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu ve daha birçok kanunlarla gelir toplamalarına imkan verilmiştir. Böylelikle, belediyelerimizin hizmet ve etkinlikleri, görevleriyle, özellikle görevlerinin yerine getirilebilmesi için yapılacak giderleriyle orantılı bir şekilde elde edilmeye çalışılan gelirleriyle, sağlıklı kentlerde ve temiz bir çevrede yaşamak için gereken çaba gösterilmektedir. Belediyelerimizde Emlak Vergisi Uygulamaları Emlak Vergisi Mevzuatı Bilindiği gibi Türkiye sınırları içinde bulunan binalarla, arazi ve arsalar 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu (EMK) hükümlerine göre bina, arazi ve arsa vergisine tabidir.(m. 1, 12 ). Emlak Vergisi Kanunu hükümlerine göre, belediyeler emlak vergisi uygulamasında vergi dairesi durumundadırlar. Bina, arsa veya a razinin maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa binaya, arsaya ve a raziye malik gibi tasarruf edenler bina, arsa veya arazi vergisi beyannamesi verecektir. Beyanname, belediyeye elden verilebileceği gibi posta ile taahhütlü olarak da gönderilebilir. Emlak vergisi beyannamesi vekaletname ile de verilebilir. Bu takdirde vekaletnamenin bir örneğinin beyannameye eklenmesi gerekmektedir. Emlak Vergisinin Tarh ve Tahakkuku Bina, arazi ve arsa vergisi, ilgili belediye tarafından mükellefin beyanı üzerine yıllık olarak tarh ve tahakkuk ettirilir. Şu kadar ki, bir il veya ilçe hududu i çerisinde birden fazla belediye olması halinde belediye ve mücavir alan sınırları dışında bulunan bina, arazi ve arsalara ait vergiyi tarha yetkili olacak belediye, ilgili valiler tarafından belirlenir (EMK, m. II ve 21). Emlak Vergisinin Beyan Esası Bina, arazi ve arsa vergisi, mükelleflerin yazılı beyanı üzerine tarh ve tahakkuk ettirilir. MlikelJeflerin beyan edecekleri değerleri, Maliye Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nca müştereken tespit ve ilan edilecek bina metrekare normal inşaat maliyet bedelleri ile arsa veya arsa payı değeri esas alınarak hesaplanacak maliyet bedelinden düşük olamaz. Düşük beyanda bulunulması halinde, mükellefin beyanı, vergi dairesince maliyet bedeline yükseltilerek tahakkuka esas alınır ve mükellefe bildirilir. Vergi dairesince hesaplanan miktar ile mükellefin beyam arasındaki farka kusur cezası uygulanır. Geçici ve daimi muafiyetten faydalanacak olanların da beyanname vermeleri zorunludur.

3 Emlak ve Çevre Temdik Vergisi Uygulamaları 83 Bir vergi dairesi faaliyet bölgesi içindeki bir mükellefe ait binalar aynı beyannamede birleştiri lerek beyan olunur (EMK, m. 10). Keza, mükelleflerin arsa ve arazi ile ilgili olarak beyan edecekleri değerler, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun asgari ölçüde birim değer tespitine ilişkin hükümlerine göre takdir komisyonlarınca her mahalle ve arsa sayılacak parseilenmemiş arazide her köy i çin cadde, sokak veya değer bakımından farklı bilgiler, arazide her il veya ilçe için arazinin cinsi (kıraç, taban ve sulak) itibariyle takdir olunan birim değerlere göre hesaplanan miktardan düşük olamaz. Düşük beyanda bulunulması halinde, mükellefin beyanı, vergi dairesince birim değere göre hesaplanan miktara yükseltilerek tahakkuka esas alınır ve mükellefe bildirilir. Vergi dairesince hesaplanan miktar ile mükellefin beyanı arasındaki farka kusur cezası uygulanır (EMK, m. 20). Emlak Vergisi Ödeme Şekli Beyanname üzerinde tahakkuk ettirilen bina, arsa ve arazi vergisi birinci taksidi Mart, Nisan ve Mayıs aylarında, ikinci taksidi Kasım ayı içinde olmak üzere iki eşit taksit halinde ödenmektedir. Beyannamelerin Şekli ve Muhtevası Belediyelere verilecek emlak vergisi beyannamelerinin şekli ve muhtevası Maliye Bakan1ığl'nca tertip ve tanzim olunur. Beyannamelerde mükellefin adı, soyadı (tüzel kişilerde unvanı), adresi, mükellefıyete giriş sebebi ve yılı ile birlikte asgari aşağıdaki bilgiler gösterilir: Bina vergisi beyannamesinde; binanın yeri, inşaatın nevi, inşa tarihi, arsanın buyükiiiğu, kullanış tarzı, getirebileceği yıllık gayrisafi kirası ve rayiç bedeli (vergi değeri) (bir çatı altında bulunan ama kullanış tarzı veya kapıları ayrı ayrı olan konut ve işyerleri birimlerinin vergi değerleri ayrı ayrı gösterilir). Araziye ait beyannamelerde; arazinin yeri, cinsi, büyüklüğü (dönüm, metrekare), yapılan tarımın nevi, getirebileceği yıllık gayrisafi hasılat tutarı ve rayiç bedeli (vergi değeri). Arsalara ait beyannamelerde; arsanın yeri, büyüklüğü (metrekare) ve rayiç bedeli (vergi değeri) (EMK, m. 24). Beyannamelerin Bilgisayar Çıktısı ile Verilip Verilemeyeceği Beyanname düzenlemenin mükellefler üzerinde yarattığı külfeti azaltmak ve kolaylık sağlamak amacıyla, mükelleflere ait emlak vergisi beyannamelerinin bilgisayarda doldurlılarak çıktısının verilip verilmeyeceği, birçok belediyemizde tereddüt konusu olmuştur.

4 84 Çağdaş Yerel Yönetimler, 7 (3) Temmuz /998 Belediyelerin mükelleflere ait emlak vergisi beyannamelerinin bilgisayarda doldurulması ve çıktı olarak alınan beyannamelerin mükelleflerce imzalanarak verilmesi, bazı şartlara uyulması kaydıyla mümkün bulunmaktadır.i Belediyelerimizde Çevre Temizlik Vergisi Uygulamaları Çevre Temizlik Vergisi Mevzuatı 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nda değişiklik yapan tarih ve 3914 sayılı kanunla uygulamaya konulan çevre temizlik vergisi, belediye sınırları ve mücavir alanları içinde bulunan ve belediyelerin katı atık toplama ve kanalizasyon hizmetlerinden yararlanan konut, işyeri ve diğer şekillerde kullanılan binalardan alınmaktadır. Vergi kapsamı içerisinde yer alan bazı kavramların açıklanması gerekirse, belediye sınırları, belediyelerin görev ve yetki alanlarını belirlemek üzere çızilen ve yetkili organlarca onaylanan sınırı ifade eder (I 580 sayılı kanun, m. 4 ve 5). Mücavir alan ise belediyelerin yetki ve kontrolü altında bulunan alanları ifade eder ( 3194 sayılı kanun, m. 45). Katı atık (çöp), yeme, içme ve kullanma sonucu oluşan, tehlikel i ve zararlı niteliği olmayan ancak çevre ve insan sağlığına olumsuz etkilerinin önlenmesi için toplanması, taşınması ve depolanması gereken birikintilerdir. Verginin Konusu Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin katı atık toplama hizmetlerinden yararlanan konut, işyeri ve diğer şekillerde kullanılan binalar çevre temizlik vergisine tabidir. Verginin Mükellefi Çevre temizlik vergisinin mükellefi, her ne şekilde olursa olsun binayı kullanandır. Boş olan binalarda ise malik veya malik gibi tasarruf edenlerdir. Yıl i çinde mükellefiyette değişiklik olması halinde değişikliklere ait bildirimler, takip eden taksit ayı içinde verilir ve vergilendirmeye esas teşkil eder. Yanan, yıkılan ve benzeri nedenlerle tamamen kullanılmaz hale gelen binalarla, kanuniarın verdiği yetkiye dayanılarak kullanılması yasak edilen binalarda mükellefiyet, bu durumların meydana geldiği tarihte sona erer. Verginin Miktarı Katı atıkların toplanması hizmeti karşılığında, kanunla belirtilen tarifeye göre, aylık olarak çevre temizlik vergisi alınır. Bina gruplarıyla hangi gruptan ne i Bu konuda bkz. Maliye Bakanlığı'nın 21 seri nolu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği, Resmi Gazete, i 988/23349.

5 Emlak ve Çevre Temizlik Vergisi Uygulamalan 85 miktarda aylık çevre temizlik vergisi alınacağı, gün ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, 93/5105 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile tespit edilmiştir. Verginin Tarh ve Tahakkuku Katı atıklardan alınacak çevre temizlik vergisine ilişkin bildirimler mükejlefler tarafından verilir. Bildirim örnekleri Maliye Bakanlığı'nın 14 seri nolu Belediye Gelirleri Genel Tebliği ile yayımlanmıştır. Belediyeler tarafından çoğaltıian bildirimler, mükeııefler tarafından doldurulup ilgili belediyeye verilir ve vergi yıllık olarak tarh ve tahakkuk ettirilir. Atık sularla ilgili çevre temizlik vergisi, su tüketim bedeli ile birlikte tarh ve tahakkuk ettirilir. Su ve kanalizasyon hizmetleri ayrı bir kanunla düzenlenmiş bulunan (iski vb.) belediyelerde ise, atık su bedellerinin tahsiline ilişkin uygulama kendi kanunlardaki hükümlere tabidir. Verginin Tahsilatı Katı atıklardan alınacak çevre temizlik vergisi, her yıl Ocak ve Temmuz aylarında iki taksit halinde tahsil edilmektedir. Atık sulardan dolayı alınan çevre temizlik vergisi, su tüketim bedeli ile birlikte tahsil edilmektedir. Verginin Gelecek Y"lar İçin Hesaplanması Aylık vergi tutarları, müteakip yıllarda, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun ilgili hükümleri uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranının yarısı kadar a111 rılmaktadır. Konuya ilişkin yeterli açıklama, 14 seri nolu Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliğinde yer almaktadır yılı uygulamasına esas olan yeniden değerleme oranı Maliye Bakanlığı'nın 259 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde % 80,4 olarak belirlenmiştir sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun mükerrer 44. maddesine göre bu miktarın % 50'si uygulanmak suretiyle 1998 yılında çevre temizlik vergisinin artış oranf% 40,2' dir. 2 Çevre Temizlik Vergisi Bildirimlerinin Emlak Vergisi Beyannanıeleri ile Birleştirilmesi Mükellefler tarafından emlakin bulunduğu yer belediyesine verilen bildirimler, sicil defterine kaydedildikten sonra ait oldukları binalara ilişkin emlak vergisi dosyası ile birleştirilir ve takip işlemleri bu dosya üzerinden yürütülür. 2 Bu konuda bkz. Maliye Bakanlığı'nın 259 sayılı Vergi Usul Kanunu Tebliği iii: 23 sayılı Belediye Gelirleri!\.anunu Genel Tebliği.

6 86 Çağdaş Yerel Yönetimler. 7 (3) Temmuz 1998 Boş Tutulan Binalarda Çevre Temizlik Vergisi Uygulaması Boş tutulan binalar da 2464 sayılı yasanın mükerrer 44. maddesi gereğince çevre temizlik vergisine tabidir. Ancak, boş bulunan binalar vergilendirilirken, ilgili belediyelerine durumlarının belgelendirilmesi şartıyla, 93/5105 sayılı Bakanlar Kurulu kararının 4. maddesine göre iki alt grupta değerlendirilecektir. Bildirimler Üzerinde 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu'nun Ceza Hükümlerinin Uygulanması Çevre temizlik vergisi bildiriminde bulunmayanlarla geç bildirimde bulunanlardan vergilerini süresinde vermemelerinden dolayı veya eksik bildirimde bulunanlardan 213 sayılı yasanın 352-II17. maddesine göre ve kanuna bağlı cetvelin ihtar bölümünün 5. bendi dikkate alınarak, bu cetvelin mükellefin grupları sütununun dördüncü sırasına göre ikinci derecede usulsüzlük cezası kesilmesi gerekir. Bu cezanın uygulanmasında ise, bildirimin yapılması gereken tarih itibariyle uygulanmakta olan usulsüzluk cezasının dikkate alınması gerekmektedir. Çevre temizlik vergisi bildirimini vermeyen veya eksik bildirimde bulunan mükellefler hakkında yukarıda belirtilen usulsüzlük cezası dışında, kusur, ağır kusur veya kaçakçılık cezası uygulanmayacaktır Bu konuda Maliye Bakanlığı'nın gün ve sayılı görüş yazısı da bulunmaktadır Çevre Temizlik Vergisinde 6183 Sayılı Kanunun SI. Maddesine Göre Gecikme Zammı Uygulaması 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil i Usulü Hakkında Kanun'un i. maddesinde, devlete, vilayet hususi idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim, harç, ceza tahkik ve takiplerine ait Illuhakeme masrafı, vergi cezası, para cezası gibi asli; gecikme zammı, faiz gibi fer'i amme alacakları ve aynı idarelerin a kitten, haksız fiil ve haksız iktisaptan doğanlar dışında kalan ve amme hizmetleri tatbikatından mütevellit olan diğer alacaklar ile bunların takip masrafları hakkında bu kanlin hükümlerinin uygulanacağı öngörülmektedir. Söz konusu hüklim uyarınca belediyeler tarafından takip ve tahsil edilmesi gereken ve bu kanuıı kapsamına giren amme alacaklarının da anılan kanun hükümlerine göre tahsili zorunludur. Belediyeler tarafından takip ve tahsil edilmesi kanunla öngörülmüş olmakla beraber bu işlemin yapılmaması durumunda belediye başkanı ve diğer ilgililcr sorumlu olacaktır. Ancak 6183 sayılı kanunda söz konusu görevleri yerine getirmeyenler hakkında uygulanacak müeyyidelere ilişkin herhangi bir hüküm

7 Emlak ve Çevre Teıııi=/ik Vergisi [)). gıı/amalart 87 bulunmamakla birlikte, bu durumdaki sorumlular hakkında Türk Ceza Kanunu'na ve ilgili genel hükümlere göre işlem yapılacağı açıktır. Madde hükmünde de ifade edildiği gibi, 2 ı 3 sayılı kanuna göre uygulanan kaçakçılık, ağır kusur ve kusur cezaları hariç olmak üzere ceza mahiyetinde o lan amme alacaklarına gecikme zammı tatbik edilmeyecektir. Ancak, tahakkuk eden verginin zamanında ödenmemesinden dolayı 6183 sayılı kanunun Sı' maddesine göre işlem yapılarak, vadesinde ödenmeyen vergi, her ay için % 12 gecikme zammı ilavesiyle tahsil edilecektir. Çevre Temizlik Vergisi Tahsilat. Üzerinden Ayrılacak Paylar Çevre temizlik vergisi tahsilatından % 10'unun, tahsilatı takip eden ayın on beşinci glinü akşamına kadar Çevre Kirliliğini Önleme Fonıına aktarılacağı hükme bağlanmıştır. Bu nedenle belediyelerin çevre temizlik vergisinin tahsilatı üzerinden % 1O'luk bir payı ayırarak Çevre Kirliliğini Önleme Fonunun Vakıflar Bankası Ankara şubesindeki 200S837 nolu hesabına yatırmaları gerekir. Ayrıca, büyükşehir belediye sınırları içerisinde bulunan belediyeler tarafından tahsil edilen katı atıklara iiişkin çevre temizlik vergisinin % 20'sinin, münhasıran çöp imha tesislerinin kuruluş ve işletmelerinde kuııanılmak üzere, tahsilatı takip eden ayın on beşinci glinü akşamına kadar büyükşehir belediyelerine aktarılacağı hükmü yer almaktadır. Büyükşehir belediye sınırları içinde bulunan ilçe ve alt kademe belediyelerince tahsil edilen katı atıklara ilişkin çevre temizlik vergisinin % 20'sinin tahsilatı takip eden ayın on beşinci günü akşamına kadar ilgili büyükşehir belediyesine yatırılması gerekmektedir sayılı kanunun mükerrer 44. maddesi hükmü uyarınca yukarıda belirtilen payların zamanında ödemnemesi halinde, bu paylar, 6183 sayılı kanunun Si. maddesine göre gecikme zammı ile birlikte yatırılacaktır. Kullanılmaz Halde Bulunan Binalardan Çevre Temizlik Vergisinin Alınıp Ahnamayac~ığı 2464 sayılı kanunun mükerrer 44. maddesine göre boş bulunan binalardan çevre temizlik vergisi alınmaktadır. Ancak, aynı madde hiikmüne göre de yanan, yıkılan ve benzeri nedenlerle tamamen kuııanılamaz hale gelen binatarla, kanunlarm verdiği yetkiye dayanılarak kullanılması yasak edilen binalardan vergi alınmayacaktır. Bu nedenle yanan, yıkılan ve benzer nedenlerle tamamen kullanılamaz hale gelen binalarla, kanunlarm verdiği yetkiye dayanılarak kullanılması yasak edilen binalardan vergi alınamayacaktır. Ancak mükellef sıfatıyla maliklerinin veya malik gibi tasarruf eden kimselerin ilgili belediyeye durumu belgelendirilmek şartıyla müracaatta bulunmaları gerekmektedir. Belediyeye

8 88 Çağdaş Yerel Yönetimler, 7 (3) Temmıı:: /998 müracaat edilmemesi veya durumun belgelendirilememesi halinde mükelleflerin muafiyetten faydalanabilmelerine imkan bulunmamaktadır. Ancak, daha önceden tahsil edilen vergiler ret ve iade edilmez. Yılı içindeki Değişikliklere ilişkin Yapılacak işlemler Yılı içinde yapılan değişikliklere ait bildirimler takip eden taksit ayı içinde verilerek takip eden taksit değişiklik üzerinden tahsil edilecektir. İşyeri iken konuta çevrilmiş veya konut iken işyerine çevrilmiş binalarla, işyeri niteliğinde olan yerlerin grup ve derecelendirilmelerinde roloynayan personel artış ve eksilişleri, yatak, kapasite, kullanım alanları, koltuk sayısı ve diğer sayısal artış ve eksilişlerin olduğu dönemi takip eden dönem için bildirimde bulunulması halinde vergi durumunda değişiklik yapılabilecektir. Bilindiği gibi, çevre temizlik vergisinin uygulanması ile ilgili olarak yayımlanan 14 seri nolu Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliğinin, "Bildirim, Tahakkuk ve Ödeme" başlıklı kısmının altıncı fıkrasında grup, derece veya I11Ükellefiyette değişiklik olmadığı sürece yeniden bildirimde bulul1ulmayacağl ve verginin her yılın Ocak ayında kendiliğinden tahakkuk etmiş sayılacağı belirtihnektedir. Tebliğin sekizinci fıkrasında ise, "yılı içinde işyerinin konuta veya konutun işyerine döniişmesi, işyerinin faaliyet konusu ya da personel sayısında değişiklik olması, ayrıca yılı içinde mükellefin şahsında meydana gelen değişiklikler gibi grup ve derecelerde meydana gelebilecek değişikliklere ait bildirim, takip eden taksit ayı içinde verilir ve vergilendirmeye esas teşkil eder, taksit tutarı bu dönem içinde ödenir" denilmektedir. Diğer taraftan, söz konusu tebliğin "Vergi Kapsamına Dahil Edilmeyen Binalar" başlıklı kısmınııı 2. fıkrasına göre, yıl içinde vergi kapsamına giren veya verginin kapsamından çıkan binalar için mükeııefiyet, bu durumların meydana geldiği tarihi takip eden taksit döneminin başlangıcından itibaren tesis edilecek veya sona erecektir. Ocak ve Temmuz aylarında binaların kullanımı nedeniyle her taksit dönemi itibariyle her bir bina için bir defa vergi alınacağından, dönem içindeki değişikliklerden dolayı mükerrer vergi alınmamasına özen gösterilmelidir. Çevre Temizlik Vergisinin indirimli Olarak Uygulanması 8.I.J994 gün ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 14 seri nolu Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliğinin 11. maddesindeki diğer hususlar başlığı altında belirtilen hükmüne göre; tarifedeki vergi miktarları sll1lrları içinde bulunanlar hariç olmak üzere, kalkınmada öncelikli yörelerdeki belediyeler ile nüfusu S.OOOlden aşağı olan belediyelerde % 50 indirimli uygu biiyükşehir belediye

9 Emlak ve Çevre Temizlik Vergisi Uygulamaları 8Y lanacak, bu indirirnin uygulanmasında ı. yapılmayacaktır. ve 2. derecede öncelikli yöre ayırımı Çevre Temizlik Vergisi Bildiriminin Damga Vergisine Tabi Olup Olmadığı 2464 sayılı kanuna 3914 sayılı kanunla eklenen mükerrer 44. maddede, çevre temizlik vergisinin mükelleflerce bir beyanname ile bildirileceğine dair bir hüküm bulunmamaktadır. Çevre temizlik vergisi bildiriminin damga vergisine tabi olmaması gerekir. Maliye Bakanlığı 'nın gün ve sayılı yazısında da "Çevre Temizlik Vergisi Bildirimi" başlıklı kağıdın damga vergisine tabi olmayacağı görüşü belirtilmiştir. Bu nedenle, mükelleflerin belediyeye verdikleri çevre temizlik vergisi bildirim kağıdına damga pulu yapıştırılmayacaktır. Çevre Temizlik Vergisi Bildirimlerinden Eğitime Katkı Payı Alınıp Alınmayacağı Bilindiği gibi gün ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 4306 sayılı kanunun geçici 1. maddesinin (A) fıkrasının ]. bendi ile vergilerin tarh ve tahakkuku ile ilgili olarak mükellef ve sorumlularca vergi dairelerine ve belediyelere verilen beyannameler ile Sosyal Sigortalar Kurumu'na verilen sigorta prim bildirgelerinden TL eğitime katkı payı a lınacağı hükme bağlanmıştır. Ayrıca, Maliye Bakanlığı'nca i 997 gün ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 seri nolu Eğitime Katkı Payı Genel Tebliğinin (b) fıkrasında beyanname türleri sayılmıştır. Gerek 4306 sayılı kanunun geçici 1. maddesinde gerekse Maliye Bakanhğı'nın anılan tebliğinde, çevre temizlik vergisinin tarh ve tahakkuk ettirilmesi İ çin alınan bildirimler üzerinden eğitime katkı payının alınacağına ilişkin bir hüküm yer almamıştır. Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü'nUn konu ile ilgili görüş yazılarında şöyle denilmektedir: '''... i seri No.lu Eğitime Katkı Payı Genel Tebliğinin A-lIb 'Belediyelere verilen beyannamelerde... ' başlıklı bölümünde, belediyelere verilen beyannamelerin hangilerinden eğitime katkı payı alınacağı sayılmış olup, çevre temizlik vergisi bildirimi bunlar arasında sayılmamıştır. Ayrıca, beyannamelerin ekleri ile her türlü bildirimler ve herhangi bir verginin tarh ve tahakkukıı ile ilgili olmayan beyannameler için katkı payı ödenmesinin söz konusu olmadığı belirtilmektedir. "Buna göre, çevre temizlik vergisi bildirimlerinden eğitime katkı payı alınmaması gerekmektedir..." Maliye Bakanlığı'nca da belirtildiği gibi çevre temizlik vergisi bildirimlerinden eğitime katkı payı alınmayacaktır.

10 90 Çağdaş Yerel Yönetimler. 7 (3) Temmıı:: /998 Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Ait Lojmanların Vergiye Tabi Olup Olmadığı Yasaya göre genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyelere, köy tüzel kişiliğine ve bunların kuracakları birliklere, kanunla kurulan üniversitelere ait ve münhasıran bunların hizmetlerinde kullanılan binalar ile dini hizmetlere ait umuma açık ibadethaneler, Kızılay genel merkezi, şubeleri ve kampları, karşılıklı olmak şartıyla yabancı devletlere ait olup elçilik ve konsolosluk hizmetlerinde kuııanılanlarla elçilerin ikametine mahsus olan binalar, merkezi Türkiye'de bulunan uluslararası kuruluşlara, uluslararası kuruluşların Türkiye'deki temsilciliklerine ait binalar ve bunların müştemilatı, bu verginin kapsam ına dah i i deği Id ir. Vergi kapsamına dahil edilmeyen binalar içinde kamu kurum ve kuruluşlarına ait lojmanlar yer almamaktadır. Bu nedenle kamu kurum ve kuruluşlarına ait lojmanların vergiye tabi tutulması gerekmektedir. Atıklarını Kendi Tesislerinde İmha Edenler ile Arıtma ve Geri Kazanma Tesisi Bulunanlardan Çevre Temizlik Vergisinin Tahsili 93/5105 sayılı Bakanlar Kurulu kararında, atıkları arıtma, geri kazanma veya imha tesisi olan ve bu tesisleri faaliyette bulunan binalar ile boş tutulan binaların, bu durumlarının belgelendirilmeleri şartıyla iki alt grupta değerlendirileceği belirtilmiştir. Bu tür yerlerin altıncı ve yedinci grupta yer alması halinde en son grup dikkate alınacaktır. Buna göre atıklarını arıtma, geri kazanma veya imha tesisi olan ve bu tesisleri faaliyette bulunan binaların durumlarının ilgili belediyeye belgelendirilmesi şartıyla müracaatta bulundukları takdirde, vergilendirmeleri iki alt grupta değerlendirilecektir. Bağ-Kur Genel Müdürlüğü Binalarından Çevre Temizlik Vergisi Alınıp Alınmayacağı 2464 sayılı kanunun mükerrer 44. maddesinin 2. fıkrasında çevre temizlik vergisi kapsamına dahil edilmeyen binalar sayılmış olup, bunların arasındcı Bağ-Kur Genel MüdürHiğü'ne ait binalar yer almamaktadır. Ancak, 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu'nun vergi, resim ve harçlara ilişkin n1l1ufıyetleri düzenleyen 20. maddesinin (c) fıkrasında; kuruma ait taşınır ve taşınmaz mallar, bunların alım ve satım işlemleri ile kurunuııı hizmet gereği ihtiyaç duyduğu Türkiye'de temini mümkün olmayan malların ithalinin ve kiralanmasın ın her türlü vergi, resim ve harçlardan muaf tutu lacağı belirti Imektedir. Bu nedenle, Bağ-Kur Genel Müdürlüğü'ne ait olup, bizzat resmi hizmetlerinde kulla

11 Em/ak ve Çevre Temizlik Vergisi Uygıılama/arı 91 nılan binalardan (lojmanlar hariç), 1479 sayılı kanunun 20. maddesi hükmüne göre çevre temizlik vergisi alınmayacaktır. Sosyal Sigortalar Kurumu Binalarından Çevre Temizlik Vergisinin Alınıp Alınmayacağı 2464 sayılı kanunda, çevre temizlik vergisinin kapsamına dahil edilmeyen binalar arasında Sosyal Sigortalar Kurumu'na (SSK) ait binalar yer a.lmamaktadır. Ancak, 4792 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu'nun vergi, harç ve resimlere ilişkin istisnaları düzenleyen 24. maddesinin (a) fıkrasında, kuruma ait taşınır ve taşınmaz mallar ile bunlardan elde edilen hak ve gelirlerin her türlü vergi, resim ve harçlardan muaftutulacağı belirtilmektedir. Bu nedenle, SSK'ya ait hizmet binaları ile hastanelerden 4792 sayılı kanununun 24. maddesi hükmüne göre çevre temizlik vergisi alınmayacaktır. Ancak, SSK'ya ait olup başkaları tarafından kullanı lan binalardan çevre temizlik vergisi al ınacaktır. T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü Binahırından Çevre Temizlik Vergisinin Alınıp Alınmayacağı 2464 sayılı kanun, Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü'ne ait binaları vergı kapsamı dışında bırakmamıştır. Ancak, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu'nun 21. maddesinde, sandığın her çeşit menkul ve gayrimenkul malları ile hak, gelir ve alacakları ve muameleleri ve bunların tahakkuk, tahsil ve ödemelerine ait kağıt, makbuz ve ilanlarm her çeşit vergi, resim ve harçlardan muaf tutulacağı belirtilmektedir. Bu nedenle, Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü'ne ait olup, bizzat kurunhill hizmetlerinde kullanılan binalardan (lojmanlar hariç), 5434 sayılı kanunun 21. maddesine göre çevre temizlik vergisi alınmayacaktır. Ancak, kuruma ait olmakla beraber başkaları tarafından kullanılan binalardan çevre temizlik vergisi alınacaktır. Devre Mülk Binalarından Çevre Temizlik Vergisi Alınıp Alınmayacağı Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliğine göre, belediye sınırları dahilinde verginin alınabilmesi için temizlik hizmetlerinin belediye bünyesinde tesis e dilmesi gerekmektedir. Belediye ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin katı atık toplama ve kanalizasyon hizmetlerinden yararlandırılan devre mülk binaları da çevre temizlik vergisine tabidirler. Devre mülk binalarının vergi mükeııefleri, binayı kullanan malikleri veya malik gibi tasarruf edenlerdir.

12 92 Çağdaş Yerel Yönelimler, 7 (3) Temmuz /998 Söz konusu tebliğ gereğince, yıl içinde mükellefin şahsında meydana gelen değişiklikler gibi grup ve derecelerde meydana gelebilecek değişikliklere ait bildirim, takip eden taksit ayı içinde verilecek ve vergilendirıneye esas teşkil e deceğinden taksit tutarı bu dönem içinde ödenecektir. Yıliçinde vergi kapsamına giren veya verginin kapsamından çıkan binalar için ml\kellefiyet, bu durumların meydana geldiği tarihi takip eden taksit döneminin başlangıcından itibaren tesis edilecek veya sona erecektir. Ocak ve Temmuz aylarında binaların kullanımı nedeniyle her taksit dönemi itibariyle her bir bina için bir defa vergi alınıp, dönem içindeki değişikliklerden dolayı mükerrer vergi alınmayacaktır. Dernek Binaları ile Yurt Binalarından Çevre Temizlik Vergisi Alınıp Alınmayacağı 2464 sayılı kanunun çevre temizlik vergisi kapsamı dışında tuttuğu binalar a rasında dernek ve yurt binaları bulunmadığından derneklere ait binalarla yurt binalarından çevre temizlik vergisinin alınması gerekmektedir. Emekliler İçin Çevre Temizlik Vergisinin İndirimli Olarak Uygulanıp Uygulanamayacağı Bilindiği gibi tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 98/ sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Türkiye sınırları içinde tek meskeni olup, bu meskenlerinde bizzat oturan ve münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıklardan başka geliri olmayanların bu meskenlerine ait binde 4 olan bina vergisi oranı % 50 indirim sağlanmak suretiyle 1998 yılı için binde 2 'ye indirilmiştir. Buna göre bu mükellefler emlak vergilerini binde 2 oranında ödeyebilmektedirler. Ancak 2464 sayılı kanunda çevre temizlik vergisi için emeklilere bu tür bir muafiyet getirilmemiştir. Bu nedenle çevre temizlik vergisinin emeklilerden indirimli alınabilmesine imkan bulunmamaktadır. Ayrıca, hiçbir yerden geliri olmayan, yoksul durumda bulunan ve aceze halde bulunması nedeniyle bedelsiz olarak bir konutta iskan edjjen fakir, muhtaç ve aceze durumda olanlara mevzuatımızda vergi istisnası uygulanabilmesine dair bir hüküm yer almamaktadır. Bu nedenle, çevre temizlik vergisinin bu kişilere de bila istisna uygulanması ve kendilerinden vergilerinin tahsil edilmesi gerekmektedir. Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu Binalarından Çevre Temizlik Vergisinin Alınıp Alınmayacağı 2464 sayılı kanunda çevre temizlik vergisinin kapsamıııa dahil edilmeyen binaların içinde Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu'na bağlı binalar yer almamaktadır.

13 Emlak ve Çevre Temizlik Vergisi Uygu/ama/arı 93 Ancak, 507 sayılj Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunu'nun vergi, resim ve harçlara ilişkin muafiyetleri düzenleyen ek 11. maddesinde, "Dernek, birlik Federasyon ve Konfederasyonun kuruluş amaçlarına uygun olarak kuııanılmak ü zere iktisap ettikleri ve edecekleri gayrimenkuller ile gelirleri her tür1ü vergi, resim ve harçlardan muaftır" denilmektedir. Bu nedenle 507 sayıh kanun kapsamına giren dernek, birlik, federasyon ve konfederasyonun kuruluş amaçlarına uygun olarak kuııanılmak üzere iktisap ettiği gayrimenkullerden hizmetlerinde kullandığı binaların, çevre temizlik vergisine tabi olmaması gerekmektedir. Ancak, kuruluş amaçları dışında kuııanılan gayrimenkuller ile başkalarına ait gayrimenkullerin kiralanarak kullanılması halinde, bu binalara ait çevre temizlik vergisi ödenecektir. Posta İşletmeleri Genel Müdürlüğü Binalarından Çevre Temizlik Vergisi Alınıp Alınmayacağı Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü katma bütçeli idarelerden olmayıp 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tabi bir kamu iktisadi teşebbüsü olduğundan, adı geçen genel müdürlüğe ait hizmet binalarının çevre temizlik vergisinden istisna tutulması mümkün değildir (Maliye Bakanlığı'nın tarih ve B.07.0.GEL.0.66/660l-4l9-l6590 sayıjı görüş yazısı). Bu durumda, Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü'nün, kullandığı binalar için çevre temizlik vergisi ödemesi gerekmektedir.