Dergi Tasarýmýnýn Çöküþü

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Dergi Tasarýmýnýn Çöküþü"

Tunç Dağdelen
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Dergi Tasarýmýnýn Çöküþü Dizi dizi satýlýða çýkarýlmýþ dergilere þöyle bir göz atýn. Neredeyse birbirinin týpatýp aynýsý olan raflar dolusu dergi göreceksiniz. Ýster müzik, ister moda, ister bedensel zindelik, isterse kadýn dergisi olsun, dergilerin çoðu, kapaðýn üzerine, bir sürü kapak manþetinin arkasýndan sýrýtarak bakan bir ünlünün resmini koyuyor. Ama, bu hep böyle deðildi. 1920ler ve 1930lardaki dergi popülaritesinin altýn çaðý ndan 60lý yýllarýn baþlarýna kadar en ortalama dergiler bile okuyucularý kendine özgü bir tasarýmla, özgün tipografiyle ve çarpýcý çizimlerle cezbetmeye çalýþýyordu. Mehmet Fehmi Aða (Vogue, House & Garden, Vanity Fair), Alexey Brodovitch (Harper's Bazaar), ve Eleanor Treacy ve Francis Brennan (Fortune) gibi çýðýr açýcý sanat yönetmenlerince dergi kapaðý sadece bir ilan panosu olmaktan ziyade bir tuval olarak görülüyordu. O dönemdeki bu ve diðer tasarýmcýlar dergileri baþlýbaþýna sanat eserine dönüþtürdüler. Owen Edwards ýn The American Magazine de yazdýðý gibi, bu tasarýmcýlar ve onlarýn 30lardaki dergileri Amerikalýlar üzerinde Hollywood kadar görsel bir etkide bulunuyordu. Kapaklar için, Diego Rivera, Antonio Petruccelli, ve Margaret Bourke- White gibi günün en iyi sanatçýlarý, çizerleri ve fotoðrafçýlarýný görevlendiriyorlardý. O VANITY FAIR

2 dönemin tasarým ilkesi oldukça basitti: mümkün olan en büyüleyici kapaklarý yaratmak. Bu, derginizi rakiplerinden ayýrmanýn yoluydu. Bugün dergi kapaðý sanatý ünlülere tapýnma ve zevksizlik yüzünden heder oldu. Tasarýmcýlar sadece iþkollarýnýn gereklerini yerine getiriyorlar, yaptýklarý þey otomobil montaj hattýndaki boyacýnýn yaptýðýndan hiç de farklý deðil. Yenilik, yaratýcý ifade veya hatta zeka çoðu kez bir kenara býrakýlmýþ durumda. Sanatsa düþünceler, ünlü kiþinin kafa çekiminin Photoshop ta ne kadar oynanmasý gerektiði ve sýkýþ tepiþ görünmeksizin kapaða ne kadar baþlýk sýkýþtýrýlabileceði ile sýnýrlý. Sonuç: içini açýp bakmadan Playboy la Harper's Bazaar arasýndaki farký bulabilmenin zor olduðu bir dünya. Ortalama dergi yayýn endüstrisi neden bu sanatsal düþüklüðe geldi? Yayýncýlar size, televizyon ve internet ile rekabet edebilmenin tek yolunun ünlülerin gücünden yararlanmak olduðunu söyleyeceklerdir. Ve, üzerinde bir çizim veya Julia Roberts olan bir kapaðý tercih etmek durumunda kaldýklarýnda, tüketicilerin parmaklarýnýn her zaman için Julia ya uzanacaðýný da söyleyeceklerdir. Yayýncýlar haklý olabilir. Ama en son ürünlerinin tanýtýmýný yapan ünlülerin yavan fotoðraflarý niçin tek çýkýþ yolu haline geldi? Neredeyse bütün içindekiler sayfasýný kapaða koymak neden gerekli oldu? Elbetteki gözalýcý bir tasarýmý ihmal etmeyen, ünlü/süpermodel kapaklarýnýn kaliteli çeþitlemelerini yayýnlayan dergiler yok deðil. Ama ne yazýk ki bunlar da bilgi veya ilgi çekici bir okuma kaynaðý olarak tam bir fiyasko. Flaunt, Clear veya Surface gibi içeriksiz periyodikler görsel köpükçüklerden pek de fazla bir þey deðiller. Saygýnlýk görünümü yaratmaktan baþka hiçbir ciddi editoryal misyonlarý yok. Ýler tutar bir özü olmaksýzýn, bu dergilerin grafik cimnastiði gerçekte boþluktan fýrlayýp gelir. Fotoðraflar veya resimler, ne denli incelikli olurlarsa olsunlar, sahici fikirlerin yokluðunu resmederler sadece. Ortaya çýkan ürünler ruhsuz, ölü kaðýt israflarýdýr. (Belki de reklamlar dýþýnda.) Geçmiþin büyük dergileri güçlü editoryal hedefleri ýþýltýlý bir tasarýmla bir araya getiriyordu. Böylesi niyetlere Smithsonian veya the New Yorker gibi dergilerde tanýk olunabiliyorsa da, bunlar çok enderdir. Belki de, bir derginin içeriðini panoda göstermektense onu yorumlayan kapak çalýþmasý için pek sabrý olmayan bir çaðda yaþýyoruz. Ya da belki de okuyucular neyi kaçýrdýklarýný bilmiyorlar ve yayýncýlar da özel olarak umursamýyorlar. Ama kararý siz verin. Ýþte size günümüz dergileri ile ayný dergilerin 60 yýl önceki hallerini karþýlaþtýrma fýrsatý. Gazete bayisinden hangisini alýrdýnýz?

Tasarýmcýlar sadece iþkollarýnýn gereklerini yerine getiriyorlar, yaptýklarý þey otomobil montaj hattýndaki boyacýnýn yaptýðýndan hiç de farklý deðil.

3 ESQUIRE Kapak konseptinin oluþturulmasý için gereken beyin fýrtýnasýnýn Hilary Swank'ýn kalçalarý kadar takdire þayan olduðunu düþünmelisiniz: Tamam, buldum! Bize iç çamaþýrlarýyla poz versin! "Muhteþem!" Ama öte yandan 1955 yýlýnýn Esquire ý henüz Amerika için yeni olan otoyol sisteminin kültürel etkileri üzerine düþünüyordu. Bu geometrik resim gerçeðe uygun olduðu gibi mizahî bir yön taþýyor ve cuk oturuyordu.

" Ama öte yandan 1955 yýlýnýn Esquire ý henüz Amerika için yeni olan otoyol sisteminin kültürel

4 FORTUNE 1929 da Time ýn yayýncýsý Henry Luce yeni bir iþ dünyasý dergisi yaratmak istediðine karar verdi. Bu dergi Birleþik Devletler deki en güzel dergi olacaktý. Ve tam da bunu yaptý. Fortune hem tasarým hem de yönetim bakýmýndan dergilerin en büyüðüydü. Bugünün Fortune u zengin beyaz adamlarýn portre fotoðraflarýný kapaða koymada ihtisas sahibi.

5 GOOD HOUSEKEEPING Good Housekeeping bir zamanlar sanatsal bir bütünlüðe sahip miydi? Evet, ister inanýn ister inanmayýn 1919 un ev kadýnlarýnýn bile ilgi çekici tasarýmýn kýymetini bilecek kadar incelmiþ olduklarý düþünülüyordu. Þimdi, elbetteki, evde oturan kadýnlar kendilerine destek için sadece Kelly Ripa nýn sözlerine ihtiyaç duyuyorlar.

kýymetini bilecek kadar incelmiþ olduklarý düþünülüyordu.

6 HOUSE&GARDEN Witold Gordon'un 1938 de yaptýðý ve önplandaki kontrast oluþturan pastoral görünümün ortasýna yerleþtirilmiþ modern tarzdaki ev, geleceðin trendlerini çarpýcý bir þekilde önceden haber veriyor. Günümüzün The House & Garden ý ise keyifli bir mobilya kataloðundan pek fazla bir þey deðil.

geleceðin trendlerini çarpýcý bir þekilde önceden haber veriyor.

7 BAZAAR Sanat yönetmeni Alexey Brodovitch, beklentilerin de ötesine geçen bir kadýn moda dergisi yaratmak için Avrupa nýn en iyi sanatçýlarýný ve fotoðrafçýlarýný biraraya topladý, týpký 1939 New York Dünya Fuarý ný gösteren bu soyut kapak resmi gibi. Bugünün Bazaar ýnýn bulabildiði en þaþýrtýcý düþünce Elizabeth Hurley'in babasýz bebeðini kapaða koymak. Abartýnýn da bu kadarý!

týpký 1939 New York Dünya Fuarý ný gösteren bu soyut kapak resmi gibi.

8 PLAYBOY Bir zamanlar Playboy'un çoðu fotoðraflý kapaklarý þýktý, zekice düzenlenmiþti ve içerideki zarif grafik tasarýmý yansýtýyordu. Bugünse herhangi bir kadýn dergisinden pek farký yok: seksî bir ünlü, bildik kapak manþetleriyle çevrelenmiþ.

9 TOWN&COUNTRY 1846 dan beri yayýn hayatýnda olduðunu kapaðýnda gururla belirten Town & Country hala yayýnlanmakta olan en eski dergilerden biri. Bu dergi de kapaðýnda seksi, zengin beyaz kadýnlarý gösteren hafif bir yaþam tarzý dergisi haline geriledi.

10 VANITY FAIR Seksi ünlüler formülünü sonuna kadar kullanan günümüz Vanity Fair inin tasarýmý, olaðanüstü geçmiþinin bir gölgesinden ibaret. Ýtalyan fütürist sanatçý Fortunato Depero'nun zekice çizilmiþ sigara içen adam resminden, eskiden Julia Roberts la çýkmýþ eski TV yakýþýklýlarýnýn giydiði ýslak tiþörtlere... Ne utanç verici. Ama reklam alýyor.

Ýtalyan fütürist sanatçý Fortunato Depero'nun zekice çizilmiþ sigara içen adam

11 VOGUE Evet, bir zamanlar dünyanýn önde gelen moda dergisinin kapaðýnda Miguel Covarrubias ýn sürrealist sanatýný kullanmak revaçtaydý. Þimdi ise, moda, güzellerin sütyensiz göðüslerini dað baþlarýnda sergilemelerini gerektiriyor. Daðbaþýnda belki ama kýzýn saçlarý hala harika görünüyor.

Þimdi ise, moda, güzellerin sütyensiz göðüslerini dað baþlarýnda

Benzer belgeler

Gökyüzündeki milyonlarca yýldýzdan biriymiþ Çiçekyýldýz. Gerçekten de yeni açmýþ bir çiçek gibi sarý, kýrmýzý, yeþil renkte ýþýklar saçýyormuþ

Gökyüzündeki milyonlarca yýldýzdan biriymiþ Çiçekyýldýz. Gerçekten de yeni açmýþ bir çiçek gibi sarý, kýrmýzý, yeþil renkte ýþýklar saçýyormuþ çevresine. Bu adý ona bir kuyrukluyýldýz vermiþ. Nasýl mý