Türkiye de vergi nasıl kaçırılıyor? Zeki Gündüz Avukat, YMM PwC Türkiye Vergi Hizmetleri Ortağı

Transkript

1 Türkiye de vergi nasıl kaçırılıyor? Zeki Gündüz Avukat, YMM PwC Türkiye Vergi Hizmetleri Ortağı

2 Yazının başlığına bakıp: Acaba yeni veya değişik neler varmış? merakıyla bu çalışmamızı okuyanlar olabileceğini, halen mali idarede görevli veya müşavir olarak çalışan meslekdaşlarımızın, Sonunda işi vergi kaçırmak için kitap yaparak yol gösterme kertesine de getirdiler diyebileceklerini tahmin edebiliyoruz. Peşinen belirtelim ki bu çalışmayı yaparken amacımız bir Vergi Kaçakçılık Rehberi oluşturmak değil. Gerek maliye müfettişi olarak çalıştığımız dönemlerde, gerekse müşavirlik yapageldiğimiz dönemde gördük ki, vergilerini yasal olmayan yöntemlerle azaltanlar uyguladıkları yöntemleri büyük keşişer, zeka ürünü yöntemler sanmaktalar. Uzun yıllardır kapılarının çalınmamasını, cezalandırılamamalarını da hep bu uyanıklık ları ile açıkladıkları düşüncesindeyiz. Sınıflamaya tabi tutarak hazırladığımız bu liste ile tüm vergi kaçırma yöntemlerini sıralayabildiğimizi iddia edemeyiz. Eminiz ki, mali idare çeşitli denetim birimlerinde yıllar içinde oluşmuş birikimini birleştirebilse çok daha geniş bir liste oluşturabilir. Ve neden oluşturmaz hep merak etmişizdir. Bu listeyi oluştururken ki amacımız, çeşitli yöntemler uygulayanların dahi ya da çok uyanık olmadıklarını, aşikar yöntemlerinin bir inceleme anında kolayca ortaya çıkarılabileceğini ortaya koymak ve böylelikle caydırıcılık yaratarak işletmelerin kör parmağım gözüne yöntemleriyle gereksiz büyük riskler almamalarını sağlamaktır. Bu listede uyguladıkları yöntemi göremeyenler de: Güzel, daha kimse bu yöntemleri keşfedememiş diye sevinmesinler. Şu an bulunduğumuz ekonomik şartlar dikkate alındığında artık yadsınamaz bir gerçeklikle karşı karşıyayız. Kayıt dışı ekonomi kayda alınmadıkça, vergi kayıp ve kaçakları gelişmiş ülkeler seviyesine çekilmedikçe içinde yaşanabilir bir vergi sistemi oluşturabilmek olanaklı değil. İçinde yaşanılabilir bir vergi sistemi kurulmadıkça kayıtdışılığın, vergi kaçaklarının önüne geçilemeyeceği de çok haklı gerekçelerle ve aynı ağırlıkla ileri sürülebilir. Dolayısıyla konunun Yumurta mı tavuktan, tavuk mu yumurtadan çıkar sorusunun cevapsızlığı gibi bir öncelik belirsizliğini de içerdiğini kabul etmek gerekiyor. Bizim önerimiz bir sıralama yapmaksızın iki amacı da gerçekleştirecek düzenlemelerin eş zamanlı yürürlüğe konmasıdır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının, Türkiye Cumhuriyet Devleti nin bunu yapacak kuvveti ve kudreti olduğuna inanıyoruz. Hesap veren, hesap soran vatandaş; hesap veren, hesap soran devlet; kuralları olan ve kurallarına uyulan bir sistem mutlaka hakim kılınmalıdır, kılınacaktır. Kayıtdışılığın traji komik sonuçları Çiftçilere doğrudan destek programı çerçevesinde yapılan başvuruların incelenmesi neticesinde ekili alanların çok üzerinde başvuru yapıldığı ortaya çıktı, Ölen kişilerin emekli aylıklarının yakınları tarafından alındığı anlaşılınca Bağ-Kur ve SSK emeklilerinden sağ olduklarını ispatlamaları istendi. Gümrük çalışanları arasında yapılan ankette rüşvet alanların oldukça yüksek bir yüzdeye ulaştığı sonucu çıktı. Elektrikte kaçak kullanımın 1 milyar USD yi aşkın olduğu hesaplandı. Kayıt dışı ekonominin hacminin kayıtlı ekonominin en az yarısını geçtiği tahmin ediliyor. Hapisten çıkan suçluları kahramanlar gibi karşılıyoruz. Hız yapan trafik canavarlarını sellektörlerle polise yakalanmamaları için uyarıyoruz. Velevi trafik polisine yakalansınlar, TESEV anketine göre rüşvet verip kurtuluyorlar.

3 Kooperatif kazığı yemeyen var mı? Yediğimiz, içtiğimiz standart dışı (aynı zamanda kayıt dışı) yiyecek ve içecekler nedeniyle büyük bir ihtimalle mutasyona uğradık ama henüz farkında değiliz. Güncel yöntemler 1. İthalatın (yatırım malları ithali dahil) veya ihracatın vergi cennetlerinden (buralarda bulunan kardeş şirketlerden) geçirilerek (önce oralara faturalamak suretiyle) bir kısım kârın (örtülü dağıtımı yoluyla) buralarda bırakılması Vergi cennetlerinde şirket kurulup, ithalat yapılıyorsa önce vergi cennetindeki ilişkili şirkete faturalanır, burada üzerine bir miktar kâr ilave edilerek Türkiye ye faturalanır. Aynı şekilde ihraç edilen mallar önce vergi cennetine faturalanır, daha sonra üzerine kar ilave edilerek gerçek alıcılara gönderilir. Her iki halde de Türkiye de oluşması gereken kâr yurt dışında vergisiz veya düşük vergili bir şekilde oluşturulmuş olur. Ancak her yurtdışı oluşumunu bu şekilde itham edebilmek mümkün değildir. Yurtdışında oluşturulan yapının iktisadi, ticari, teknik icaplar çerçevesinde makul bir açıklaması varsa ve burada bırakılan kâr payı bu birimin üstlendiği fonksiyona uygunsa eleştirilecek bir yan bulunmayacaktır. 2. Solventin kaçak getirilmesi ya da başka amaçlarla (boya sanayi gibi) getirildiğinin ileri sürülüp daha pahalı olan benzine katılarak satılması örneğinde olduğu gibi, çok amaçlı kullanılabilen ve gerçekte kullanıldığı yer gizlenerek yapılan kaçakçılık. 3. Gelişmiş yörelerde ticari faaliyette bulunduğu halde, daha az vergi verilen kalkınmada öncelikli yöreleri merkez göstermek (oralarda faaliyetde bulunuluyormuş gibi) yoluyla, 5084 sayılı kanunla, bu kanun kapsamında bulunan illerde yapılan faaliyetlerden elde edilen gelirlerden bir süre vergi alınmaması benimsenmiştir. Bazı işletmeler bu yörelerdeki faaliyetlerden elde edilmeyen gelirlerini de bu yörelerden elde edilmiş gibi vergi dışında tutma yoluna gitmektedirler. 4. Serbest bölgelerin karın bir kısmının iktisadi, ticari, teknik, mantıki icapları aşacak şekilde buralara kaydırılması suretiyle kullanılması Türkiye deki bir çok şirket serbest bölgelerde şube açmış ya da bu bölgelerde aynı gruba dahil bir şirket kurulmuştur. İthalat veya ihracat bu şube veya şirketlerden geçirilerek kârın bir kısmı buralarda bırakılmaktadır. Bu şube veya şirketlerin bu işlemlerle ilgili fonksiyonları ölçüsünde kâr etmeleri doğaldır. Ancak, ticari, iktisadi, teknik, mali, mantıki icapları aşan kâr paylarının bu bölgelerde bırakılması kârın örtülü yoldan bu bölgelere kaydırılması şeklinde değerlendirilebilecektir. 5. Dışarıdan ilişkili şirketlerden gönderilen, Türkiye deki işle ilgisi açık olmayan, işle mütenasip olmayan, ispatlanamayan gider payları

4 6. Transfer fiyatlaması yoluyla ilişkili şirkete düşük ya da yüksek bedelle mal veya hizmet satarak veya alarak bir kısım kârın (malı satın alırken veya satarken buralardan geçirerek) yurt dışında daha az vergili bir yerde oluşturulması 7. Solvent gibi çok amaçlı kullanılan maddeler (2. maddedeki. açıklamalarımız) ve gübre gibi destekli (13. maddedeki açıklamalarımız) ürünlerin farklı amaçlarla (desteksiz alanlarda) kullanılmasının tek örnek olmayabileceği düşüncesindeyiz. 8. İş merkezi Türkiye olduğu halde, Türkiye deki faaliyet yabancı bir şirketin şubesiymiş gibi gösterilip bir kısım karın dışarıda (daha az vergili ülkelerde) oluşturulması 9. Geçici ithalat (dahilde işleme rejimi) yöntemiyle Türkiye ye sokulup normalde işlendikten sonra ihraç edilmesi gereken malların Türkiye de satılması fakat yurt dışına satılmış gibi gösterilmesi Dahilde işleme rejimi yöntemi kullanıldığında yabancı menşeli mal Türkiye ye gümrük vergisi, fon, KDV ödenmeksizin sokulmaktadır. Bu şekilde Türkiye ye sokulan malın bir süre sonra yurt dışına çıkarılması gerekmektedir. Oysa bazen bu mallar Türkiye de satılmakta (belgesiz, sahte belgelerle) fakat ihraç edilmiş gibi (hayali ihracatda olduğu gibi sahte belgelerle) gösterilmektedir. Bu yöntemle gümrük vergisi, fon, KDV, karın vergisi bu organizasyonu oluşturanlara kalmaktadır. 10. Basit usulde vergilendirilenlerce (örn. taksi işletmelerinde) her isteyene istediği kadar belge verilmesi, bu belgelerin (verenlerce) kayda alınmaması veya daha farklı tutarlar (düşük) olarak kayda alınması, 11. Serbest meslek niteliğindeki (danışmanlık veya ücret mahiyetindeki) hizmetlerin, düşük vergileniyor olması nedeniyle bir eser varmışcasına telif kazancı adı altında ödenmesi ve elde edilmesi 12. İrtibat bürosu faaliyetleri kapsamı dışında ticari faaliyetlerde bulunulduğu halde yabancı irtibat bürosu olduğundan bahisle faaliyetlerin (ve çalışanların ücretlerinin) vergi dışı bırakılması Yabancı irtibat bürolarına Türkiye de ticari faaliyetde bulunmamak kaydıyla izin verilmektedir. Bu büroların çalışanlarından bu kayıtla gelir vergisi de alınmamaktadır. Vergi idaresi zaman zaman yaptığı incelemelerde ticari faaliyette bulunduğunu tespit ettiği irtibat büroları için cezalı vergi tarh etmektedir. 13. Bir kısım gübreler aynı zamanda sanayi hammaddesi (plastik, boya vb.) olarak da kullanılmaktadır. Gübrede sadece çiftçi alımları desteklenmekte fakat sanayi alımları desteklenmemektedir. Çiftçiye satılmış gibi gösterilerek sanayiye satış yapılmıştır. Mali enstrümanlar yoluyla Öncelikle bu noktada tekrar bir hatırlatma yapmakta fayda olduğunu düşünüyoruz. Vergi kaçakçılığı suç iken, bir kısım hukuki yolların kullanılması suretiyle verginin azaltılabilmesi

5 vergiden kaçınma, verginin planlanmasıdır. Bazen bu ikisi arasındaki ayrım oldukça zordur. Bu nedenle irdelemenin ayrıntılı yapılması şarttır. 14. Bıyıklı (back to back) krediler yoluyla, sermaye olarak girmesi gereken tutarların borç olarak getirilmesi ve böylelikle kur farkı ve faizin gider olarak dikkate alınması 15. Bıyıklı fonlar yoluyla (sanki yabancı fonmuş gibi) daha az vergi ödenmesi 16. Option, futures, forward, swap yoluyla sentetik, peçeli, muvazaalı işlemler (örn. Ortada kredi, altın veya hisse senedi olmadığı halde, tamamen kağıt üzerinde çeşitli kombinasyonlarla gider oluşturma) yapılması 17. Bir kısım mali enstrümanlar (örn. Forward) kullanılarak zararın endekslenerek ötelenmesi 18. Kârın bazı mali enstrümanlar (örn. Forward) kullanılarak ileriki yıla taşınması 19. Gerçekte yıl sonunda değerlemeye tabi iken (tahvil), hisse senedi imiş gibi gösterip, vergileme döneminin ötelenmesi 20. Bankacılık alanında yaşanan ve literatüre hortumlama diye geçen işlemlerin vergilemeye de etkisi olmuştur. Klasik yöntemler Vergi inceleme oranının düşük olması, yoğun, yaygın, sürekli denetimlerin sınırlı, yüzeysel kalması, bazı alanlarda işlem döneminden sonraki dönemlerde tespitin zorluğu mükelleferi daha kolay risk alır hale getirmiştir. Özellikle işletme güçlükleri ilk etapta verginin feda edilmesi yoluyla çözülmüş, bazen rekabet gücü ve sermaye birikimi bu yolla sağlanmıştır. Ancak belki tek tek irdelendiğinde haklılık gerekçeleri yaratılabilecek örnekler, genel toplum yararı dikkate alındığında, devletin vergi alamayıp borç alarak kendini Şnanse etmesi sonucunu doğurmuştur. Yaşanan krizlerin en önemli sebebi de budur. 21. Mal ve hizmet satışlarına fatura, fiş düzenlememek veya eksik düzenlemek 22. Vergi dairesine kayıt olmaksızın çalışılması, 23. Cari döneme ait hasılatın sanki sonraki yılın geliriymiş gibi ertesi yıla kaydırılması. Örn: Sıklıkla ciro primi faturalarının sonraki yıllarda kesilmesi eğilimi mevcuttur. 24. Envanter kayıtlarında oynanması. Örn: Stokların yüksek gösterilerek gerçekte satılmış malın satılmamış gibi gösterilmesi veya satılan malın maliyetinin farklılaştırılması. 25. Şartlar taşınmadığı halde muaşık ve istisnalardan yararlanılması. Örn: Vergiden muaf esnaf olunmadığı halde vergiden muafmış gibi vergi kaydının bulunmaması. 26. Vergiye tabi işe başlamanın geç bildirilmesi: Yakalanana kadar kayıtsız çalışıp, yakalandığı dönemde yeni işe başlanmış gibi gösterilmesi. 27. Yurt içinden veya yurt dışından (ithalat veya ihracat nedeniyle) alınan hediye, ücret, eşantiyon, faiz, prim, iskonto, promosyon, komisyon vb. dolaylı gelirlerin kaydedilmemesi.

6 28. Taksitli satışlarda gerçekleşen vade farkının (kur farkları da dahil) yasal defterlere gelir olarak işlenmemesi. 29. İmal edilen mal miktarının gizlenmesi ve farkın belgesiz satılması. 30. Korsan mal üretilmesi ve bunların belgesiz satılması. 31. Emlak alım-satımlarında emlağın değerinin altında bildirilmesi. 32. Kooperatif olmadığı halde inşaat kooperatifi gibi örgütlenip, gelirlerin gizlenmesi, giderlerin şişirilmesi vb. yöntemler izlenmesi. 33. Vergiden muaf tutulan vakıf ve dernek adı altında faaliyetlerde bulunulması. 34. Şahıslar arasında yaşanan borç alıp vermelerde gerçekleşen vade farkı ya da döviz kuru farkının beyan edilmemesi. 35. Hava parası olarak bilinen ödemelerin gelir olarak kayda alınmayarak beyan edilmemesi. 36. İnşaat ve imalat maliyetlerinin gerçek olmayan belgelerle şişirilmesi. 37. Satış hasılatının avans ya da teminat gibi gösterilerek gelir (vergi) beyanına dahil edilmemesi. 38. İşletmeye ait kaynakların ortaklar tarafından bedelsiz ya da düşük bedelle kullanılması, 39. Kargo ve PTT yoluyla yapılan satışların belgelenmemesi, 40. Aktifleştirilmesi gereken (dolayısıyla amortisman ayrılmak suretiyle taksitler halinde giderleşecek ödemelerin) bir kerede doğrudan gider olarak dikkate alınması, 41. Gelecek döneme ilişkin giderlerin cari döneme işlenmesi: Örn: Peşin ödenen kiralar, sigorta bedelleri vb. 42. Bazı alacakların, gerçekte olmadığı halde şüpheli veya değersiz alacak haline sokulması. Sırf gider yazabilmek için alacak için dava açılması ve dava açılan alacak tutarı kadar giderin vergi matrahından indirilmesi, 43. Fazla (kanunen belirlenen orandan yüksek) amortisman gideri ayrılması, 44. Amortismana tabi bir şeyin doğrudan gider yazılması, 45. Henüz kullanılabilecek hale gelmeden yatırımın aktişeştirilerek amortisman ayrılmaya başlanması, 46. Kanuni şartların yerine getirilmemesine rağmen yatırım indiriminden yararlanılması,

7 47. Yıllara yaygın inşaatlarda gerçekte geçici kabul cari yılda yapıldığı halde, sanki izleyen yılda iş bitmiş gibi gösterilerek kurumlar vergisi beyanının ertesi yıla sarkıtılması ve böylelikle verginin bir yıl daha ertelenmesi, 48. Taşeron, aracı, iş takipçilerine işin dağıtılması suretiyle, kayıt dışılığın sorunlarının (kayıtsız işçi çalıştırma vb.) başkalarına iteklenmesi, 49. Sporcu transfer ücreti, telif ücreti vb. konularda yaratılan yasal kolaylıklardan (düşük vergileme imkanlarından) yararlanarak giderleri şişirme, şirket dışında fon yaratma, 50. Yapılan, sosyal amaçlı yardımların kanundaki şartları dikkate almaksızın kazançtan düşülmesi, 51. Turistik amaçlı gezilerin, yemek, hediye vb. şahsi harcamaların işletme ile ilgili gösterilmesi, 52. Kira gelirlerinin gizlenmesi, 53. Yüksek oranlı KDV ye tabi malların satışlarında düşük oranlı KDV li satışı gibi yazar kasa fişi kesilmesi, 54. Canlı hayvan ticaretinde satışların gizlenmesi, 55. Değişik sektörlerde faaliyet gösterdiği halde bir kısım faaliyetlerin gizlenmesi suretiyle tek sektörde faaliyet gösteriyor gibi beyanname verilmesi, 56. Tek kişi adına vergi kaydı yaptırıp, birkaç kişinin aynı işi ya da değişik işi tek bir kayıt numarası üzerinde yapması, 57. Ücretlilere yapılan iadelerde gerçek olmayan, o kişi ile ilgili olmayan belgeler kullanılması, 58. Fire oranının olandan daha yüksek gösterilip, gerçek Şre farkı ile farkın faturasız satılması, 59. Aynı irsaliye ile irsaliyesiz veya irsaliyelerde tahrifat yaparak belgesiz mal sevk edilmesi, 60. Kredinin şirketde kullanıyor gibi gösterilip özel işlerde kullanılması, 61. KDV veya kurumlar vergisi ödememek için veya gruba dahil şirketlerdeki birikmiş zarar, devreden KDV, daha düşük vergilenme imkanı veren enstrümanlardan (yatırım indirimi gibi) grup içinde karşılıklı mal, hizmet faturaları düzenlenmesi suretiyle yararlanılması, 62. Kârın gruptaki zararlı şirkete aktarılması, 63. Dağıtılması gereken masraşarın dağıtılmayarak veya eksik dağıtılarak karşı şirketde bırakılması, zararlı şirketde oluşacak giderin böylelikle grubun kârlı şirketinde oluşturulması, 64. Mal bedelinin kısmen veya tamamen açıktan alınması,

8 65. Şirketin parasının kasada gibi gösterilip ortaklarca kullanılması, 66. Kırpıntı, düşük kalite mal, artık vb. dolaylı hasılat unsurlarının kayıt dışı satılması, 67. İthal edilen veya satın alınan malların bir kısmının hiç kayıtlara girmeksizin satılması, dolayısıyla bu ticari gelirlerin beyanlarda yer almaması, 68. Damga vergisine tabi işlem ve belgelerin damga vergisine ancak takip amacıyla işlemlere başlandığında tabi tutulması, 69. Dövizli alacaklarda kur farkı gelirlerinin gizlenmesi, Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanılması Suretiyle Vergi Kaçırılması (Aynı zamanda konusu hapis cezası olan kaçakçılık fiilleri) Son yıllarda yapılan vergi incelemelerinde en büyük bölümü sahte belge incelemeleri almaktadır. Kullanılan belgelerin hacmi, kullanıcı sayısının çokluğu vergi idaresini adeta paranoyaya sokmuş, bu nedenle de kurunun yanında yaşın da yanması hesabı, bir çok mükellef mali idarenin uygulamalarından etkilenmiştir. En fazla etkilenenler de ihracat yapıp, KDV iadelerini almaya çalışan ihracatçı şirketler olmuştur. İncelemelerin uzun sürmesi, kara listeler, istenen belgeler iade sürecini uzatmıştır. Bu nedenle içinde yaşanılır bir vergi sistemi kurulamamasından belki de en fazla etkilenenler, şu an için adeta kurtarıcı gibi görülen ihracatçılar olmaktadır. 70. Mal veya hizmetin bedelinin faturada düşük ya da yüksek gösterilmesi, 71. Mal veya hizmetin tanımının faturada farklılaştırılarak yer alması: Örn: Normalde amortisman yoluyla beş yılda gider yazılabilecek bir gayrimaddi hak bedeli devrinin danışmanlık hizmeti gibi faturalanması, 72. Gerçekte mal ve hizmet alınmadığı halde alınmış gibi faturalamak veya fatura almak, 73. Faturanın üst suretine farklı, alt suretine farklı rakam yazılması, 74. Belgelerde tahrifat yapılması, 75. Gerçek alıcı, satıcı yerine başka birisinden belge alınması veya alıcıdan başkası adına belge düzenlenmesi, 76. Sahte belgelerle vergi iadesi ya da diğer çeşitli teşvikler alınması, 77. Gayri faal ya da ticari faaliyetine son vermiş firmaların faturalarının kullanılması, 78. Fiilen ihraç edilmemiş malın ihraç edilmiş gibi gösterilerek KDV iadesi alınması ve ihracat taahhüdünün yerine getirilmiş gibi gösterilmesi, 79. Varlıksız, hayali veya ölü kişiler adına vergi kaydı açılması, ortaklıklar, şirketler kurulması ve faaliyetlerin (özellikle vergi kayıp ve kaçağına yol açan faaliyetlerin) bunlar üzerinden yürütülmesi,

9 80. Vasfının veya miktarının veya fiyatının doğru beyan edilmemesi suretiyle ithalat yapılması, Maliye Bakanlığı nın kara listesi İstanbul Defterdarlığı 40,000 şirketi fişlemiş (kara listeye almış) vaziyette. Bu liste çeşitli sütunlardan oluşmakta. Listede ismi bulunan şirketler; Sahte belge düzenleyenler, Sahte belge düzenleme ihtimali olanlar, Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler, Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme ihtimali olanlar, Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullananlar, Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanma ihtimali olanlar, Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyen şirketlerin ortaklarının ortak olduğu şirketler, şeklinde sınışanmıştır. Kara listeye nasıl girilir? Vergi incelemeleri nedeniyle İncelemede sahte/muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullandığı iddia olunanlar, Bu şirketlerden mal veya hizmet alanlar, Bu şirketlere mal veya hizmet satanlar, İhbarlar, Polis raporları, Adreste bulunamama vb. Kara listeden nasıl çıkılır? Danıştay aşamasından geçerek kesinleşmiş yargı kararıyla, Dilekçe ile başvurulup somut belgelerle yanlışlıkla girildiği ispatlanabilirse, Tarhedilen vergi, ceza ve faizler tamamen ödenirse. Kara listeye girdiğinizden nasıl haberiniz olur? Müşterileriniz birden bire azalır, Tesadüfen Neden sahte belge kullanılıyor? Gelir-Kurumlar vergisi matrahını azaltmak (gider yaratmak), Belgesiz bir harcamayı belgeli hale getirmek, Tahsil edilen KDV yi devlete ödememek, KDV iadesi alabilmek, alınan iade tutarını yükseltebilmek, Teşviklerden yararlanmak, Şirkette bir yolsuzluğu gizlemek, Önceki süreçlerde mal kayıt dışı ise, Türkiye ye kaçak giren mallar için, Tarım sektöründe müstahsilden yapılan alımlar (KDV ve stopaj nedeniyle), Belgelenemeyecek komisyon vb. harcamalar nedeniyle, Enflasyon nedeniyle sermayeyi kaybetme kaygısı ile, Vergi veriyor olmayı haksız rekabet olarak algılamak,

10 Kazancı şahsi servete dönüştürme hırsı, Vergi vermek yerine yatırım yapıyoruz düşüncesi, Suç gibi algılanmıyor, Suçlu gibi hissedilmiyor. Kör parmağım gözüne yöntemleri Aşağıda örnekleyeceğimiz yöntemler, herhangi bir inceleme anında bırakınız bir vergi inceleme elemanını, ilkokul mezunu, toplama, çıkarma bilen bir kişinin incelemeleri sırasında dahi çok kolayca ortaya çıkarılabilecek mahiyettedir. 81. Kesilen fatura ve fişlerin ticari defterlere eksik geçilmesi, hasılatın eksik (örn: takdim tehir hatası ya da basit toplama hatası yapılmış gibi) toplanarak gösterilmesi, 82. Hasılatın defterde tam olmasına, belgeli olmasına (fatura, fiş kesiliyor olmasına) rağmen beyannamede eksik bildirilmesi, 83. Beyannamelerde veya ekindeki bilanço veya işletme hesabı özetinde hayali indirilebilir gider veya KDV beyanlarında, kayıtlarda farklı olduğu halde daha yüksek indirilecek KDV gösterilmesi, 84. İşletme veya serbest meslek kazanç defterlerinde gider kalemlerinin fazla toplanması, Ücretlerde kaçakçılık Şu an istihdamın önündeki en büyük engellerden biri bir nevi istihdam vergisine dönüşen doğrudan (gelir vergisi) ve dolaylı (SSK, işsizlik sigortası vb.) yüklerdir. Doğrudan üretim ve desteklenmesine karar verilen alanlardan başlamak üzere bu konunun süratle gözden geçirilmesi gerekmektedir. Ancak başta yaptığımız belirlemede de ifade ettiğimiz gibi, vergi vermesi gerekenlerden vergi alınamadıkça devlet, gelir kaybı endişesi ile bu alanlarda yeterince iyileştirmeye gidememektedir. Bu alanda en radikal değişiklik 1998 yılında 4369 sayılı kanunla yapılmış ve ücretliler için vergi oranları önemli ölçüde düşürülmüştür. 85. Çalıştırılan kişilerin çalıştıkları gün sayısının eksik gösterilmesi, 86. Verilen ücretlerin düşük gösterilmesi, 87. Kaçak işçi (yerli-yabancı) çalıştırılması, 88. Yabancı çalışanların bir kısım ücretlerinin Türkiye de vergilenmemesi, 89. Serbest bölgede çalışmadıkları veya Türkiye faaliyetleri için de çalışıyor oldukları halde ücretler üzerinden vergi vermemek için buralarda çalışılıyor gösterilmesi, 90. Ortak veya çalışanlara uzun süreli avans verilmiş gibi gösterilmesi, 91. Şirket çalışanlarına tahsis edilmiş olan dolayısıyla normal şartlarda ücret olarak vergilenmesi gereken bu işlemin (ödemenin) evin misaşrhane olarak gösterilmesi yoluyla vergisiz bırakılması, Dolandırıcılık

11 Türkiye de bu iş adeta suç olmaktan çıkmıştır. Dolandırıcı tabiri örn: Türkmenistan da halen, tüccar, iş adamı tabiri olarak kullanılmaktadır. Belki eski Türkçe den gelen bir alışkanlıkla bu tür adamları dışlamıyor, benimsiyor, gıpta ediyor ve o yöntemleri genelleştirmeye çalışıyoruz. 92. Devletin ödediği teşviklerden yararlanmak için teşvikin tanımına göre gerçek olmayan iş alanları, harcamalar yaratılması Belki çok iddialı bulacaksınız ama, devletin teşvik ettiği tüm alanlarda kısa sürede üç kağıtçılarda örgütlenmiştir. Örn: Bir dönem, belge düzeninin de oturtulabilmesine yardımcı olur düşüncesiyle çiftçilere, serbest meslek erbabına da vergi iadesi imkanı verilmiştir. Bu alanda yapılanlar sonunda bu uygulamanın iptali sonucunu doğurdu. Çünkü iadelerde kullanılan sahte belge adedi çok büyük boyutlara ulaşmış sistemden beklenen fayda sağlanamamıştı. Kara para Boyutları konusunda rivayet muhtelif olmakla birlikte, senede onlarca milyar USD nin aşıldığı konusunda hemen herkesim mutabık. Bu gelirlerin sosyal dokuda yaratabileceği tahribat, siyasal yapıyı nasıl etkilediği halen net değil. 93. Kumar, bahis, silah, uyuşturucu, rüşvet, zimmet, fuhuş, kaçak mal, hayali KDV iadesi, bankaların soyulması organizasyonları, kredi vurgunları, her türlü yasak madde satışı vb. yasa dışı faaliyetlerden elde edilen (kara) gelirler Denetimin zayıf olduğu ortamlarda en hızlı güçlenen sektör budur. Hemen her taşın altında mafya vari organizasyonlar çıkmasının nedeni kayıt dışılığın yaygınlığıdır. Sonuç Toplum olarak takkeyi önümüze koyup düşünme zamanının geldiğini hatta geçtiğini düşünüyoruz. Dünyada hiç bir devletin başaramadığı bir şeyi denedik. Vergi vermeyelim, Devlete borç verelim. Devlet her konuda her istediğimizi versin. tezimiz tutmadı. Başkalarını suçlayıp, bahaneler aramayalım. Türkiye de trafik kazalarındaki ölüm ve yaralanmalar normal seviyelere inmeden, kurallara uyum doğal yaşam biçimi haline gelmeden, bu konuda da bir gelişme beklemek mümkün değil galiba.