Eğitim Bilimine Giriş

Transkript

1 Eğitim Bilimine Giriş Yrd. Doç. Dr. Semiha KULA ÜNVER İlköğretim Matematik Eğitimi Hasan Ali Yücel Binası 4. kat

2 Derse devam ve katılım 14 Hafta %30 4 Hafta 8 saat

3 Ölçme ve Değerlendirme Ara-sınav : % 40 Test (doğru-yanlış, boşluk doldurma ve/veya çoktan seçmeli) Yarıyıl-sonu : % 60 Test

4 Dersin Amacı; Eğitim bilimine ilişkin temel düzeyde bilgi edinmeyi, Öğretmenlik mesleğine ilişkin bilgi, beceri ve tutum geliştirmeyi sağlamaktır.

5 Ders İçeriği Hafta Konular 1 Eğitimle İlgili Temel Kavramlar 2 Eğitimin Tarihsel Temelleri 3 Eğitimin Felsefik Temelleri 4 Eğitimin Toplumsal Temelleri 5 Eğitimin Bilimsel Temelleri 6 Eğitimin Psikolojik Temelleri 7 ARA SINAV 8 Eğitimin Ekonomik Temelleri 9 Eğitimin Hukuki Temelleri 10 Türkiye Eğitim Sistemi 11 Öğretmenlik Mesleğinin Özellikleri ve Öğretmenin Rolü 12 Öğretmen Eğitiminde Gelişmeler ve Uygulamalar 13 Eğitim Bilimlerinde Yeni Yaklaşımlar 14 FİNAL SINAVI

6 Eğitim Bilimi Kendine ait yöntem-teknik ve metotları olan bilim dalı. Öğretim ve eğitimi kurallara bağlayan bilim kolu, pedagoji. Öğretmenlik mesleği için gerekli bilgi ve becerileri kazandıran bilim dalı.

7 Eğitim Bilimi ne ile uğraşır? Belirli amaçlara ulaşmak üzere insanların davranışlarının planlı olarak değiştirilmesi ve geliştirilmesinin yasa ve ilkelerini bulmaya ve bu amaçla teknikler geliştirmeye çalışır.

8 Eğitimle ilgili temel kavramlar Eğitim Öğretim Öğretme Öğrenme Öğretmen Öğreten Program Hedef-Kazanım İçerik Öğrenme-Öğretme süreci Değerlendirme

9 Eğitim nedir? Eğitim, bedene ve ruha, yetenekli olduğu (yetkinliği) mükemmelliği vermektir ( Platon). Eğitim, çocuğu insan haline getirmek sanatıdır (Çiçeron). Eğitim, doğaya göre insan yetiştirmektir (J.J. Rousseu). Eğitim, yetileri, hep birden ve uyumlu olarak geliştirmektir (Stein).

10 Eğitim Çocukların ve gençlerin toplum yaşamındaki yerlerini almaları için gerekli bilgi, beceri ve anlayışları elde etmelerine, kişiliklerini geliştirmelerine yardım etme işidir.

11 Eğitim Davranışçı yaklaşıma göre, kişide öğrenme yaşantıları yoluyla istendik davranış değişikleri oluşturma sürecidir. Yapılandırmacı yaklaşıma göre ise, yaşantılar yoluyla, deneyimleyerek, gözlemleyerek, deneme-yanılma yoluyla, kendi bilişsel şemalarını yapılandırma sürecidir.

12 O halde Eğitim Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla kasıtlı olarak istenilen yönde (eğitimin amaçlarına uygun) değişme meydana getirme sürecidir. Eğitimin temel özellikleri EĞİTİM SÜREÇTİR DAVRANIŞ DEĞİŞTİRMEDİR YAŞANTI SONUCU OLUŞUR

13 Süreç Eğitim bir süreçtir. Süreç, belli bir sonuca ulaşmak veya bir oluşumu gerçekleştirmek için birbirini izleyen olayları ya da durumların akışıdır. Süreç içeriğinde belirli bir hedef, bu hedefi gerçekleştirmek için birbirini izleyen bir dizi işlem ve etkinlik ve son olarak da ürünün amaca uygunluğunu ortaya koyan değerlendirme yer alır.

14 Davranış Organizmanın gözlenebilen ya da gözlenemeyen açık ya da örtük etkinliklerinin tümüdür. Konuşma, yazma, düşünme, kalbin çalışması gibi. Psikologlara göre; organizmanın etkiye karşı gösterdiği tepki veya tepkiye karşı gösterdiği etkidir. Eğitimcilere göre; organizmanın gözlenebilir, ölçülebilir ve istendik olan hareketleridir. Eğitim tanımında sözü edilen davranış, sonradan öğrenilen, yani bir öğrenme ürünü olan davranışlardır.

15

16 Yaşantı Davranış değişikliği bireyin yaşantıları sonucu oluşur. Bireyin diğer bireylerle ve çevresiyle etkileşiminin bireyde bıraktığı izlenimdir. Yaşantının ortaya çıkması için bireyin çevreden uyarıları alması, işlemesi ve tepkide bulunması gerekir.

17 Eğitim açısından yaşantı kazanılmış ve yaşanılmış olarak iki kategoride ele alınabilir. Yaşanılmış yaşantı; bireylerin birbirleriyle olan etkileşimleri sonucundaki etkinliklerin tümü olarak ifade edilir. Fotoğraf albümüne bakmak. Kaza yapanları izlemek Kazanılmış yaşantı; ise birbirleri ve çevresiyle etkileşimi neticesinde bireyde iz bırakan ve bireyin davranışında değişiklik oluşturan etkinliklerdir. Yani kazanılmış yaşantı neticesinde bireylerde öğrenme gerçekleşir. Yemek yapan annesini izlerken yemek yapma davranışının öğrenilmesi. Kaza yapanları izlemesi sonucu araba kullanmaktan vazgeçmesi. KAZANILMIŞ YAŞANTIDA DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİĞİ MEYDANA GELİYOR.

18 Cevap: D

19 Cevap: A

20 Cevap: B

21 Eğitim için okula ihtiyaç var mıdır? Sizce?

22 Eğitim için bir kuruma gerek yoktur. bireyin içinde bulunduğu sosyal çevre yeterlidir. Örneğin; kişi temizlik alışkanlığından bihaber ise, burnunu mendil ile temizlemesi; sosyal meselelerin henüz başında ise yardımseverliğin iyi bir davranış olduğunu kazanması; yere çöp atmamayı öğrenmesi birer eğitim faaliyetidir.

23

24 Formal Eğitim Formal eğitim, planlı ve programlı olarak bir amaç doğrultusunda, belirli bir mekanda uzman kişilerin rehberliğinde düzenlenen bir etkinliktir.

25 Formal Eğitimin Özellikleri Amaçlıdır. Planlı ve programlıdır. Süreç profesyonel eğiticiler tarafından yürütülür. Süreç sonucunda olumlu davranışların kazanılması beklenir. Eğitim belirli bir mekanda sürdürülür. Amaçlı (kasıtlı) olarak hazırlanmış araç- gereç kullanılır. Süresi sınırlıdır.

26 İnformal Eğitim Plansız ve programsız, hayatın içerisinde kendiliğinden oluşan eğitimdir. Diğer bir değişle bireyin sosyalleşme ve kültürlenme sürecidir. Bu süreç sistemsiz ve denetimsiz bir şekilde doğuştan ölünceye kadar devam eder.

27 Örgün Eğitim Okullarda verilen eğitimdir. Yaş grupları yakındır. Zaman bellidir. Sonunda diploma vardır. Usta öğreticileri vardır. Resmidir.

28 Yaygın Eğitim Okullarda yeterli eğitimi alamamış ya da sonradan ihtiyaç duyulmuş yeterliliklerin verildiği eğitimdir. Planlıdır, programlıdır. Zaman bellidir. Usta öğreticileri vardır. Yaş grupları değişkendir. Sonunda bir sertifika verilir.

29 Bazı Yaygın Eğitim Kurumları Halk eğitimi merkezleri, Çıraklık eğitimi merkezleri, Kız sanat okulları, Olgunlaşma enstitüleri, Endüstri pratik sanat okulları, Mesleki eğitim merkezi, Yetişkinler teknik eğitim merkezleri, Özel kurslar, Uzaktan Eğitim

30

31 Cevap: C

32 Cevap: C

33 Cevap: D

34 Cevap: C

35 Cevap: D

36 Cevap: D

37 Cevap: D

38 Öğretim Eğitim kurumlarında belirli hedefler doğrultusunda yapılan planlı, kontrollü ve örgütlenmiş öğretme faaliyetlerinin tümüne verilen isimdir. Bireyin bir bilgi ya da beceriyi edinmesine yönelik öğretme faaliyetleridir. Öğrenmenin belli bir amaç doğrultusunda başlatılması, yönlendirilmesi, kolaylaştırılması ve gerçekleştirilmesi sürecidir. Öğrenmenin gerçekleşmesi ve bireyde istenen davranışların gelişmesi için uygulanan süreçlerin tümüdür.

39 Öğretim Öğretim bir süreçtir. Planlıdır. Amaçlıdır. Etkinlikler içerir.

40 Eğitim ve Öğretim Arasındaki Farklar Eğitim 1. Zaman ve yer yönünden çok boyutludur. 2. Her yerde oluşabilir. 3. Her türlü bilgi ve beceriyi kapsar. 4. Öğrenme ve öğretimi kapsar. 5. Eğitim genel anlamda temel amaçtır. Öğretim 1. Zaman ve yer yönünden sınırlıdır. 2. Planlı ve programlıdır 3. Önceden belirlenmiş etkinlikleri kapsar 4. Eğitimin alt kategorisidir. 5. Genel anlamda eğitimin temel aracıdır.

41 Öğretme Öğrenmeyi sağlama etkinliklerine öğretme denir. Öğrenmenin sağlanması ya da davranış değişikliği meydana getirmek amacıyla çevrenin düzenlenmesidir. Herhangi bir öğrenmeyi kılavuzlama faaliyetidir. Öğrenmenin etkililiğini arttıracak yolların tümüdür.

42 Öğrenme Günümüzde psikolog ve eğitimcilerin büyük bir bölümü öğrenmeyi yaşantı ürünü olan, kalıcı izli davranış değişikliği olarak tanımlanmaktadır. Bu tanıma göre öğrenmenin üç temel özelliği vardır: Bunlar; a) Öğrenme sonucu mutlaka bir davranış değişikliği meydana gelir. (i) Birey yeni bir davranış göstermeye başlar. (ii) Var olan davranışı değiştirir ya da geliştirir. (iii) Yanlış geliştirdiği davranışını düzeltir. b) Öğrenme yaşantı ürünüdür. c) Öğrenme kalıcı izlidir.

43 Öğrenme sonucunda davranışta gözlenebilir bir değişme olması. a) Yeni bir davranışı göstermeye başlar. Örnek: Örneğin; Doğu Anadolu Bölgesini hiç bilmeyen bir çocuk, öğrenme süreci sonunda bu bölgenin çeşitli özelliklerini bir harita üzerinde göstererek açıklayabilir. b) Var olan davranışını geliştirebilir. Örnek: Örneğin; Yazı yazmayı bilen bir çocuk öğrenme süreci sonunda kompozisyon yazmaya başlayabilir. c) Daha önce öğrendiği yanlış davranışı düzeltebilir. Örnek: Örneğin; daha önce yanlış telaffuz ettiği sözcüğü, çocuk yeni öğrenme süreci sonunda doğru telaffuz etmeye başlayabilir. Davranıştaki değişmenin kalıcı izli olması. Örnek: Örneğin; Hayat Bilgisi dersinde, çevre konusunu öğrenen bir çocuktan okulda ve okul dışında çevreye karşı daha duyarlı davranışlar sergilemesi ve bu davranışlarını yaşam boyu sürdürmesi beklenmektedir.

44 Bir davranışın öğrenme ürünü sayılabilmesi için 1. Yaşantı ürünü olması gerekir. 2. Öğrenmenin davranışta ya da potansiyel davranışta değişikliğe yol açması gerekir. 3. Kalıcı-izli olması gerekir.

45 Öğrenme Alanları Bilişsel (hücrenin tanımını yapabilme, teoremi ispatlayabilme) Duyuşsal (saygı, sevgi, hoşgörülü olma, tutum) Psiko-motor (Mikroskop kullanabilme, kesit alabilme, titrasyon yapabilme)

46 Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler öğrencinin kalıtım ile getirdikleri, öğrencinin hazırbulunuşluk düzeyi, öğrencinin alışkanlıkları, öğrencinin tutumu, öğrencinin kişisel özellikleri, öğretmenin kullanacağı strateji, yöntem, teknik, araç-gereç ve materyaller ve kaynaklar, öğrenme süreci, kazanım (amaç ve davranışlar), süre, konunun özelliği, değerlendirme biçimi ve fiziki çevre.

47

48 Öğretmen-Öğreten Öğretmen: Formal eğitim veren kurumlarda öğretimi organize eden (sağlayan) kişidir. Öğretmen hedeflere ulaşmayı amaçlar. Amaçlı, planlı ve düzenli şekilde öğretimi organize eder. Öğreten: Gelişigüzel öğretim yapar. Planlı ve düzenli bir organizasyon söz konusu değildir.

49 Hedeflere ulaşmak için yapılacak etkinlikler dizgesidir. Eğitimde dört çeşit programdan söz edilebilir. Bunlar ; Eğitim programı, Öğretim programı, Ders programı Örtük (Gizil) program dır. Program Nedir?

50 Program Türleri 1. Eğitim programı: Okul içinde ve dışında yapılabilecek tüm uygulamaları kapsamaktadır. Bu amaçla eğitim programları okullarda, okul dışındaki eğitim kurumlarında olabilecek planlardır. 2. Öğretim programı: Eğitim programı içerisindedir. Bir konu alanına ilişkin hedefleri, içeriği, öğrenme,-öğretme etkinliklerini ve değerlendirme çalışmalarını içeren programdır. 3. Ders programı: Öğretim programı içerisindedir. Bir dersin amaçlarının öğrenci davranışına dönüştürülmesini, bunların gerçekleşmesi için içeriğin konulara ve alt başlıklara ayrıştırılmasını, buna dayalı öğrenim ortamının organizasyonunun ve değerlendirme araçlarını kapsayan detaylı plandır.

51

52 Örtük Program Okulun, kazanmaları beklenen bilgiler, ilkeler, kurallar, değerler, tutumlar, alışkanlıklar ya da düşünceleri öğrencilerine resmi ya da yazılı bir program olmaksızın dolaylı olarak öğrettiği programdır. Okuldaki sosyal ve psikolojik etkileşimle oluşan yan ve informal öğrenmeleri kapsar. Okul kuralları Toplumsal normlar ve değerler Öğretmenlerin görüş ve beklentileri Sınıf kuralları Öğretmen davranışları

53 Cevap: E

54 Cevap: A

55 Eğitim Programının Öğeleri

56 Bir eğitim programı: niçin eğitim? ne öğretilecek? nasıl öğretilecek ne kadar öğrenildiği nasıl anlaşılacak? sorularının karşılığı olan üç öğeden oluşmaktadır.

57 Hedef-Kazanım (Neden?) Yetiştirilecek bireylerde bulunması istenilen, eğitim yoluyla kazandırılabilir nitelikli istendik özelliklere (bilgiler, yetenekler, beceriler, tutumlar, ilgiler, alışkanlıklar, vb.,) hedef denir. Hedef bir programın ilk öğesidir. Bir işe başlarken öncelikle hedef(ler) saptanır. Öğrenme süreci içerisinde planlanmış ve düzenlenmiş yaşantılar sayesinde öğrencide görülmesi beklenen bilgi, beceri, tutum ve değerlere kazanım denir.

58 Ortaöğretim Matematik Programının Hedefleri Dokuzuncu Sınıf Matematik Programı Üslü İfade Kazanımları

59 İçerik (Ne?) İçerik, saptanan hedeflere ve kazanımlara ulaşmak için ele alınması planlanan konu alanları, ilkeler, kavramlar, kurallar, olgular, tutumlardan oluşur.

60 Eğitim Durumları (Öğrenme-Öğretme Etkinlikleri) (Nasıl?) Eğitim durumu, saptanan hedef ve kazanımların öğrenciye en etkin bir biçimde kazandırılması için gerekli öğrenme yaşantılarını oluşturacak ortamın düzenlenmesi, bu amaçla geçerli öğretim yöntem ve teknikleri ile araç-gereç ve materyallerinin belirlenmesi ve bunlardan yararlanılması ile ilgilidir.

61 Ölçme-Değerlendirme (Ne kadar?) Ölçme, herhangi bir niteliği gözlemek ve gözlem sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etmektir. Değerlendirme ise ölçme sonuçlarını bir ölçüte vurarak, ölçülen nitelik hakkında bir değer yargısına varma/ karar verme sürecidir.

62 Ölçme Araçları

63 Matematikten GEÇTİ

64 Değerlendirme Değerlendirme, hedeflerin gerçekleşme düzeylerinin saptanması, verilen bilgilerin öğrenciler tarafından kazanılıp kazanılmadığının, kazanıldıysa ne düzeyde olduğunun saptanması açısından önemlidir. Değerlendirme ile hedeflerde, içerikte veya eğitim durumunda bir hata veya eksiklik varsa bunlar saptanır ve (başa dönülerek) programda gerekli değişiklikler yapılır.

65 Ölçme-Değerlendirme Dönütleri ile

66 Aşağıdakilerden hangisi bir değerlendirme işidir? a) Bir ödevdeki hataları saymak b) Öğrencilerin el yazılarını iyiden kötüye doğru sıralamak c) Test puanlarını standartlaştırmak d) Öğrencilerin derse karşı tutumlarını belirlemek e) Oyun kurallarını derecelendirerek basket takımına eleman seçmek Cevap: E

67 Cevap: B

68 Cevap: A

69 Cevap: A

70 İnsan davranışları; doğuştan gelen davranışlar, geçici davranışlar ve sonradan kazanılmış davranışlar olmak üzere üç gruba ayrılırlar. Buna göre, aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) Göz kırpmak: doğuştan gelen davranış B) Alkol nedeniyle nara atmak: geçici davranış C) Enstrüman çalma: sonradan kazanılmış davranış D) Çarpım tablosunu bilme : geçici davranış Cevap: D

71 Cevap: C

72 Eğitim bireylerin davranışlarında yaşantıları yoluyla istendik değişmeler oluşturma sürecidir. Bu tanımda istendik sözcüğüyle anlatılmak istenen temel koşul aşağıdakilerden hangisidir? A-Toplumun hedefleri ile ilgili olma B-Bİreylerin isteklerini dikkate alma C-Bireye fiziksel Güç kazandırma D- Güncel gereksinimleri kazandırma E-Toplumsal yardımlaşmayı arttırma Cevap: A

73 Aşağıdakilerden hangisinde eğitim ve öğretim arasındaki fark yanlış verilmiştir? A-Eğitim profesyonellerce yürütülürken, öğretim herkes tarafından yürütülür. B-Eğitimde zaman ve mekan sınırı yoktur, öğretim ise belli ortamlarda ve zamanlarda gerçekleşir. C-Eğitim yaşam boyu devam eden, öğretim ise belirlenmiş zaman bölmeleriyle sınırlanmış bir süreçtir. D-Eğitimde öğrenme kendiliğinden gerçekleşir, öğretimde ise yönlendirilmiş ve güdümlü öğrenmeler söz konusudur. E-Eğitim daha geniş kapsamlı, öğretim ise daha dar kapsamlı bir süreçtir. Cevap: A

74 Aşağıdakilerden hangisi örgün ve yaygın eğitimin ortak noktalarından biridir? A) Uzun süreli olması B) Planlı ve programlı olması C) Kapsamlı olması D) Tüm konuları kapsaması E) Bireyleri ortak yaşantılarını temel alması Cevap: B

75 Bir toplumun üzerinde taşıdığı ve nesilden nesile aktarılan maddi ve manevi ögelerdir. KÜLTÜR Düğünler Bayramlar Örf adetler Camiler Para Binalar Giysiler vs.

76 EĞİTİM VE KÜLTÜR İLİŞKİSİ Eğitim kasıtlı kültürleme süreci olup, kültürün aktarılmasında önemli bir araçtır. Kültürü etkileyen ve kültürden etkilenen bir yapıya sahiptir. Eğitim kültüre göre değişime daha açıktır. Kültür değişime dirençlidir. Ancak bu kültürün değişime tamamen kapalı olduğu anlamına gelmez. Eğitim görevini yerine getirirken kültürel olanaklardan yararlanır ve kültürel değerlerin izlerini taşır. Eğitim kültürel değerlerin izlerini taşır.

77 EĞİTİM VE KÜLTÜR İLİŞKİSİ Kültürleme kendi içinde 3 dala ayrılmıştır: Zoraki Kültürleme: Bireye hür iradesi dışında kültürel değerlerin zoraki olarak kabul ettirilmesi (Örnek: Propaganda, beyin yıkama) Gelişigüzel Kültürleme: Bireylere plansız, sistemsiz ve gelişigüzel bir biçimde kültürel değerlerin benimsettirilmesi.(örnek: Örf ve adetler, cinselliğin öğrenilmesi (İnformal eğitim)) Kasıtlı Kültürleme: Kültürel değerlerin belli amaçlar dahilinde ve belirli bir plan çerçevesinde bireylere aktarımı (Örnek: Ali nin çıraklık eğitim merkezine devam etmesi (Formal Eğitim)) Eğitim; kasıtlı ve gelişigüzel kültürleme süreçlerinin toplamından oluşur.

78

79

80

81 Cevap: A