İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ MART/NİSAN 2014 SAYI 3

Transkript

1 İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ MART/NİSAN 2014 SAYI 3 Ayrıntı Yayınları Basım Dağıtım Tic. San. ve Ltd. Şti. Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No.:3 Cağaloğlu/Fatih/İstanbul Tel: Faks: ayrintidergi@ayrintiyayinlari.com.tr

2 Sayı: 3 Mart/Nisan 2014 Sahibi Ayrıntı Yayınları Basım Dağıtım Tic. ve San. Ltd. Şti. adına Erol Mut Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İlbay Kahraman Yayın Kurulu Dinçer Demirkent, İlbay Kahraman, Burak Özçetin, Abdurrahman Aydın, Tuba Emiroğlu, Doğuş Sarpkaya, Mutlu Arslan Danışma Kurulu A. Ömer Türkeş, Burhan Sönmez, Enis Rıza, L. Doğan Tılıç, Meltem Gürle, Necmi Erdoğan, Selami İnce, Selçuk Candansayar, Süreyya Karacabey, Cahide Sarı, Duygu Tanış Zaferoğlu, Duygu Türk, Özkan Agtaş, Yavuz Yıldırım, Doğu Eroğlu, Aydın Ördek, Kurtul Gülenç, Önder Kulak, Şerif Onur Bahçecik, Bora Erdağı Görsel Tasarım ve Uygulama Mutlu Arslan Baskı Kayhan Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Davutpaşa Cad. Güven San. Sit. C Blok No.:244 Topkapı/İstanbul Tel.: (0212) Sertifika No.: Sertifika No.: AYRINTI YAYINLARI Basım Dağıtım Tic. San. ve Ltd. Şti. Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No.:3 Cağaloğlu/İstanbul Tel.: (0212) Faks: (0212) & ayrintidergi@ayrintiyayinlari.com.tr

3 İçindekiler SUNUŞ Temsil-Demokrasi-Siyaset AYRINTI DERGİ YAYIN KURULU 5 GÜNDEM Kent-çevre rantı ve Tape siyaseti: Cengiz için küçük, insanlık için büyük bir yıkım DOĞU EROĞLU 7 Sol ve Seçimler L. DOĞAN TILIÇ 15 Alternatif Bilişim Derneği Yuvarlak Masa Toplantısı 5651 Sayılı Yasa ve İnternetin Geleceği MUTLU BİNARK, YELDA GIZEM ÜNAL, IŞIK MATER, OSMAN COŞKUNOĞLU, ÖZGÜR ÜÇKAN, MELIH KIRLIDOĞ, AHMET A. SABANCI, TUĞRUL ÇOMU, ALI RIZA KELEŞ, BURAK ÖZÇETİN 23 Tanrı ölmedi, paraya dönüştü GIORGIO AGAMBEN 37 POLİTİKA-DÜNYA Etnik-Dinsel Paradigmanın Ötesine Geçmek: Bosna-Hersek Ayaklanmaları VLATKA JAKIR / ONUR YILDIZ 41 Uygulamalı Kent Hakkı Mücadelesi ÇAĞRI KAHVECI 46 Ukrayna da Görünenin Ötesindeki: Dobrynya Nikitich mi Maidan a Çıkan, Yoksa? EMEK YILDIRIM 51

4 DOSYA Siyasal Temsil Üzerine Temel Belirlemeler DEMET SAYINTA 56 Siyasal Temsil ve Devlet Duvarı: Siyasal Örgütlenme Üzerine Düşünmek DINÇER DEMIRKENT 61 Halk, Halk Egemenliği ve Temsil Kavramlarına İlişkin Soruşturma NUR BETÜL ÇELIK, AYDIN ÇUBUKÇU, ERTUĞRUL KÜRKÇÜ, SELAHATTIN DEMIRTAŞ, ALEV ÖZKAZANÇ, MURAT SEVINÇ, ALPER TAŞ 66 Feminist Politika ve Temsil Sorunu EZGI SARITAŞ 79 AKP nin Milleti BÜLENT ÖZÇELIK 86 Bilmekten Saymaya Kitleler ve Denetlenebilme Stratejileri Üzerine Bir Deneme DURDU BARAN ÇIFTÇI 98 POLİTİKA TEORİ Eksiltili Bir İktidar Teorisi İçin GIORGIO AGAMBEN 109 DOSYA TAKİP 12 Eylül ün Yargılanamaz Hafifliği KEREM ALTIPARMAK Eylül Tanıklarının Geçmişle Hesaplaşma Talepleri TUBA EMIROĞLU 120 Türkiye de Dijital Delil Kullanımı ALTERNATIF BILIŞIM DERNEĞI 130 SİNEMA Materyalist Bir Teolojinin Olanaklarına İlişkin: Dekaloglar Üzerine ABDURRAHMAN AYDIN 135 Yeni Amerikan Bilimkurgusunun Muhafazakâr Karakteri Üstüne Notlar MURAT TIRPAN 152 KİTAP Komünizm: Tarih, Politika ve Felsefe BORA ERDAĞI 157 İşçi Sınıfı Çalışmaları ve Muhtelif Araştırma Gündemleri VEFA SAYGIN ÖĞÜTLE / HÜSEYIN ETIL 163

5 İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ Temsil-Demokrasi-Siyaset Ayrıntı Dergi Yayın Kurulu 30 Mart Yerel Seçimlerine girerken siyasal iktidarın baskıcı yüzünün hemen sağ tarafında bulunan sermaye ile ilişkisindeki cıvık cıvık ve tiksinti verici yüzünü de görmüş dinlemiş olduk. Seçimler bize seçimli(k) demokrasilere geçildiğinden beri sorulan soruyu bir daha soracak? Düzenimizin sürmesi için adaylarımızdan hangisini seçeceksiniz? Bütün kriz dönemlerinde mevcut düzenin bir adım solunda olmama adına tarihsel tutarlığını göstermiş ve bu defa Gezi direnişine rağmen reel-politik hesaplarla AKP li ve MHP li adayları Gezi ayaklanmasının iki önemli siyasal mekânı Antakya ve Ankara da halka seçenek olarak sunacak kadar kendini açık etmiş CHP yi mi? Yoksa tapeler, paralar, utanmazlıklar yapsa da birilerine iyi hizmet eden AKP yi mi? Düzenin savunuculuğu için başka yöntemleri de devreye sokabilecek MHP de denklemin içinde tabi. Bakınca özgürüz de. Kimin bizim adımıza ihale dağıtmasını, şehir girişlerine kapılar, ormanlara hava alanları kurmasını istiyorsak ona oy vereceğiz. Bu anlamda hizmeti beceremeyeceklerini bilsek de düzeni zorlayacak siyasal partilerin de seçimlere girme hakkı var sonuçta. Ayrıntı Dergi, yerel seçim öncesi Temsil-Demokrasi-Siyaset dosyası ile karşınıza çıkıyor. Seçim ile temsil arasındaki ilişkinin ötesinde, siyasi temsil fikrinin kendisini sorguluyor ve işlevini masaya yatırıyor. Dosya, siyasi temsilin yarattığı dışlamalara karşı, farklı dışlama pratikleri ile mücadele eden siyasi yapıların kendilerinden başlayarak temsil ilişkisini yeniden düşünmesi fikrinden yola çıkıyor. 5

6 6 SUNUŞ Bu doğrultuda dosya içinde yer alan Halk Kavramı Üzerine Soruşturma da Aydın Çubukçu, Ertuğrul Kürkçü, Alper Taş, Selahattin Demirtaş, Nur Betül Çelik, Alev Özkazanç ve Murat Sevinç Halk nedir? Halk Egemenliği Nedir? ve Halk temsil edilebilir mi sorularına yanıt veriyor. Ayrıca Demet Sayınta, siyasal temsile ilişkin temel kavramları; Dinçer Demirkent, devlet ve temsil ilişkisini, Ezgi Sarıtaş Feminist politika bağlamında temsili; Bülent Özçelik AKP nin seçtiği milleti ve Durdu Baran Çiftçi de kitle korkusu konularını dosya bağlamında ele alıyor. Derginin Gündem bölümü, hızına yetişilmez memleket gündemi üzerine düşünmeye fırsat verecek yazılardan oluşuyor. Doğu Eroğlu, Türkiye de inşaat sektörünün siyasal iktidarla organik ilişkisini ve bu ilişkinin ülkemize ve doğamıza verdiği zararı ele alıyor. Usta gazeteci Doğan Tılıç ise 30 Mart Yerel Seçimleri ışığında Sosyalist/ Devrimci Solun seçim siyasetine odaklanan bir değerlendirme yapıyor. Hızla akan gündemin en önemli unsurlarından biri olan internet yasakları konusunda ise Alternatif Bilişim Derneği üyelerinin gerçekleştirdiği sanal yuvarlak masa toplantısı nın notlarına yer ver veriyoruz. Alt metninde boylu boyunca bir neoliberalizm hikâyesi yatan bu gündemin bize has bir tesadüf olmadığını kavrayabilmemiz için İtalyan düşünür Giorgio Agamben in 2012 yılında verdiği Tanrı Ölmedi, Paraya Dönüştü başlıklı mülakatının çevirisi de gündem yazılarımız arasında yer alıyor. Dergimizin en beğeni toplayan kısımlarından biri olan Politika-Dünya bölümümüzde bu sayıda, AKP nin de sürdürücüsü olduğu neoliberal politikaların Bosna da yarattığı patlamaya, Hamburg daki kent hakkı mücadelesine ve dünya gündemine (savaş ihtimali bağlamında) oturmuş bulunan Ukrayna daki harekete ayrıldı. Ülkemiz de dahil olmak üzere dünyanın farklı coğrafyalarında farklı gündemlerle yükselen halk hareketlerinin kendine özgü ve genel niteliklerini bir arada görebilmemiz, yaşadığımız dünyayı anlayabilmemiz açısından önemli olduğuna inanıyoruz. Politika-Teori bölümünde Giorgio Agamben in bir başka yazısının çevirisi bulunuyor. Abdurrahman Aydın ın çevirisi ile kurucu iktidar kavramına karşı eksiltili iktidar (destituent power) kavramını öneren Agamben in bu kavramsallaştırması ilk kez dergimiz aracılığıyla Türkiyeli okurun tartışmasına sunuluyor. Geçtiğimiz sayımızda yer verdiğimiz Siyasi Davalar konulu dosyamızda yürütmeye çalıştığımız tartışmayı bu sayımızda üç farklı yazı ile derinleştiriyoruz. Bu bağlamda Kerem Altıparmak 12 Eylül davasını ele alırken, Tuba Emiroğlu da 12 Eylül tanıklarının geçmişle hesaplaşma taleplerine odaklanıyor. Bu bölümdeki son yazı ise son yıllarda ülkemizdeki davaların olmazsa olmaz unsuru haline gelen Dijital Deliller le ilgili Alternatif Bilişim Derneği üyelerinin ortak bir değerlendirmesi. Bu sayımızdaki Eleştiri bölümümüzde sinema yazıları ön plana çıkıyor. Abdurrahman Aydın ın Zizek ile tartışa dövüşe giriş yaptığı Kieslowski sineması üzerine makalesi, görüntüden düşünceye, düşünceden görüntüye akan doyurucu bir değerlendirme. Bu bölümün diğer sinema eleştirisi Amerikan bilim kurgusu üzerine, Murat Tırpan a ait. Kitap eleştirisi bölümünde Bora Erdağı başladığı çalışmaya devam ediyor. Bu yazısında tek bir kitap yok. Komünizm: Tarih, Politika ve Felsefe başlıklı yazı tehlikeli düşünceler etrafında dolaşıyor. Dergideki son eleştiri yazısı ise Vefa Saygın Öğütle ve Hüseyin Etil e ait, İşçi Sınıfı Çalışmaları ve Muhtelif Araştırma Gündemleri başlığını taşıyor. İki ay sonra yayımlanacak bir sonraki sayımızda dosya konumuz Barış olacak. Katkı ve eleştirilerinizi eksik etmeyin. İyi Okumalar!

7 İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ Kent-çevre rantı ve Tape siyaseti: Cengiz için küçük, insanlık için büyük bir yıkım Doğu EROĞLU 17 Aralık rüşvet ve yolsuzluk operasyonuyla gündeme gelen ilk isim, 29 yaşında olmasına rağmen başarılarıyla tanınan, ne iş yaptığı tam olarak bilinmediğinden kamuoyunda Ebru Gündeş in kocası biçiminde anılan Reza Zarrab dı. Yaklaşık 10 haftalık tutukluluğun ardından 28 Şubat ta tahliye olan Zarrab ın kendisiyle birlikte cezaevine düşürdüğü isimler arasında İçişleri Bakanı Muammer Güler in oğlu Barış Güler ile Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan ın oğlu Salih Kaan Çağlayan da vardı. Operasyonun ilk kısmını, yani yasadışı altın trafiğinin yasal yaptırımlardan vareste tutulması, Zarrab ın yanında çalışan kişilerin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı yapılması ve pek çok gümrük sorununun çözülmesi için kurulan rüşvet ve nüfuz ticareti şebekesini Türkiye deki süregelen kent ve çevre hakkı mücadelesiyle kesiştiren, yani operasyonun ikinci cephesini daha ilk günden açansa Erdoğan ın en eski yol arkadaşlarından biri oldu. İddianamede yer alan imar planı usulsüzlüklerinin altında imzası olduğu söylenen Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, yaklaşık bir hafta direndikten sonra Soruşturma dosyasında varolan ve onaylanan imar planlarının büyük bir bölümü Sayın Başbakan ın talimatıyla yapıldı. Başbakan ın istifa etmesi gerekir diyerek bakanlıktan ve AKP den istifa etti lardan itibaren Erdoğan la beraber çalışan Bayraktar ın istifası, soruşturmanın ilk iddianamedeki inşaatçılar ve belediyelerle sınırlı kalmayacağının da işaretini vermiş oldu. SERMAYEYLE SİYASETİ BULUŞTURAN ADAM 1989 a kadar 21 yıl boyunca özel sektörde müteahhit olarak çalışan Bayraktar ın yolu, 1989 da İstanbul Büyükşehir ve Eminönü Belediyelerin- 1. Bayraktar 3 Şubat ta yaptığı bir açıklamayla AKP den istifa kararından geri adım attı. 7

8 GÜNDEM İlk kısmı İran-Türkiye arasındaki altın trafiği ile nüfuz ticareti yapan bakanlar ve mahdumları üzerinden şekillenen 17 Aralık operasyonu, sermayenin iktidarla olan ilişkisini tapeler üzerinden göstermeye devam ederken, yaşam hakkı savunucularının karşı çıktığı kent ve çevre yatırımlarına hangi şartlarda karar verildiğini de gözler önüne seriyor. 8 de belediye meclis üyeliği yapmaya başlayınca Recep Tayyip Erdoğan la kesişti. Erdoğan ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olmasıyla, Bayraktar da İstanbul Konut İmar Plan Sanayi ve Ticaret A.Ş. nin, yani KİPTAŞ ın başına geçti a kadar görevini sürdüren Bayraktar, İstanbul un yapı stokunu yenilerken 2001 de ortaya çıkacak AKP nin inşaat sermayesiyle olan ilişkilerini de kurmuş oldu. Bir dönem Ankara Büyükşehir Belediyesinde de çalışan Bayraktar, 3 Kasım 2002 seçimlerinin hemen ardından Toplu Konut İdaresinin (TOKİ) başına getirildi. AKP yurtiçi piyasalara giren yabancı yatırımları ve cari açığı inşaat ve enerji yatırımlarına bağlı hızlı büyümeyle finanse ederken, TOKİ ve peşine takılan inşaat sermayesi bu büyümenin lokomotifliğini yaptı. Özel müteşebbislikten gelme Bayraktar ın sermaye ile merkezi hükümet arasındaki köprü görevi de büyüyerek sürdü. Her türlü mevzuatın etrafından dolanarak inşaattaki büyümeyi yüksek tutmakla görevli Bayraktar TOKİ nin başında mucizeler yaratınca, enerji yatırımlarını yetersiz bulan AKP onun kalibresine uygun yeni bir pozisyon yarattı. 12 Haziran 2011 genel seçimlerinden hemen önce çıkartılan kanun hükmünde kararnameler yoluyla Çevre ve Orman Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığı feshedildi; inşaat ve enerji yatırımlarının çoğu grotesk Çevre ve Şehircilik Bakanlığında toplanırken, orman alanları ise Orman ve Su İşleri Bakanlığına bırakıldı Haziran 2011 genel seçimlerine girilirken oluşturulan bakanlıklar arası işbölümü, ortaya çıkan kaos ve görev karmaşası bakımından, bir anlamda neoliberal çevre ve enerji politikalarının Türkiye ye ne kadar da geç geldiğini işaret ediyor. Seçime giderken ardı sıra yayınlanan kanun hükmünde kararnamelerle Çevre ve Orman Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığı ortadan kalktı. Bu bakanlıkların yerlerine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Orman ve Su İşleri TOKİ de rüştünü bir defa daha ispat eden Bayraktar, görev alanı belirsiz yeni Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilk bakanı oldu. BAKANI ÜZEN YOLSUZLUK AKP nin inşaat ve enerji imparatorluğundaki en kritik görevi üstlenen Bayraktar ın sermaye ile iktidar arasındaki bağı nasıl kurduğunu, her türlü mevzuata, yasadışılığa, basın-kamuoyu baskısına rağmen ve yalancı çıkmak pahasına inşaat büyümesini nasıl sürdürebilir kıldığını basit bir örnekle anlayabiliriz. 1 Kasım 2012 tarihinde TBMM Genel Kurulunda Bakan Bayraktar ile CHP Milletvekili Aykut Erdoğdu arasında ilginç bir diyalog geçti. 3 TOKİ ile KC Grup isimli inşaat şirketi hakkındaki yolsuzluk iddialarına Bayraktar sert yanıt verdi ve Tek dava bile varsa istifa etmezsem şerefsizim dedi. Ancak Bayraktar daha sonra basın mensuplarına bir itirafta bulundu ve KC nin TOKİ yi dolandırdığını göremediğini, bu hatasından ötürü çok pişman olduğunu Bakanlığı ve görev alanı muğlak bir başka birim olan Kalkınma Bakanlığı kuruldu. Bunlara bir de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı eklenince çevre ve enerji yatırımlarının karar verme mekanizması konusundaki karmaşa inanılmaz bir boyuta ulaştı. Yeni regülasyonlar kılığındaki neoliberal deregülasyon işlevini başarıyla yerine getirdi ve çevresel yıkımı artırdı. Deregülasyon o kadar kapsamlı ve belirsizdi ki, AKP bakanlığın ismine bile karar verememiş, 636 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan Çevre, Orman ve Şehircilik Bakanlığı sonradan gelen bir başka KHK ile feshedilmişti. 3. Bayraktar 1 Kasım 2012 tarihinde TBMM Genel Kurulundaki birleşimde TOKİ hakkında beş senede ihaleden dolayı bırakın davayı, bir araştırma, soruşturma yoktur dedi. Erdoğdu Sayıştay ın TOKİ de 770 trilyon lira zarar tespit ettiğini söyledi. Bayraktar, TOKİ deki 35 bin ihaleden bir soruşturma bir dava varsa, Yüce Meclis önünde söz veriyorum, bu dakika bakanlıktan da vekillikten de istifa edeceğim. İstifa etmezsem şerefsizim yanıtını verdi. Erdoğdu KC Grup la ilgili iddiaları dile getirdi ancak Bayraktar bu iddiaları yanıtlamadı.

9 İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ dile getirdi. 4 TOKİ nin dolandırıldığı Sayıştayın 2011 TOKİ Raporu yla da ortaya kondu. Rapora göre, TOKİ idarecilerinin KC Grup a verdiği usulsüz vekâletname yüzünden, inşaat şirketi TOKİ yi 106 milyon 524 bin TL zarara uğratmıştı. Başka projeler için kaynak arayan KC Grup, TOKİ den birlikte yürüttükleri Ankara 8 ve 9 ncu etap konut projeleri kapsamında vekâletname almış, tam yetkili vekâletnameye dayanarak TOKİ için inşa ettiği konutları kendi kurduğu iki şirkete satmıştı. Bu satışı teminat gösteren grup, Denizbank tan kredi çekmiş ancak KC Grup krediyi anlaşılan şartlarla geri ödeyemeyince Denizbank a bağlı şirketler TOKİ projelerine haciz koydurtmuştu. İşler işte tam da bu noktadan sonra garipleşmeye başladı. KC Grup un sahipleri olan işadamları, Sarp Grup adında yeni bir şirket kurdular ve dolandırıcılığı itiraf eden Bayraktar a bağlı TOKİ den ihale almayı sürdürdüler. Bakanı üzen yolsuzluğa imza atan KC Grup sahiplerinin yeni şirketi Sarp Grup, Diyarbakır, İstanbul ve Samsun da TOKİ ihaleleri almaya devam etti. İNŞAAT YA RESULULLAH! KC ve Sarp Grup şirketlerinin, AKP döneminde göze batan müteahhitlerin en aleladelerinden olduğunu söylesek ne bu şirketlerin sermaye birikimi yapma becerisine haksızlık etmiş oluruz ne de diğerlerini gözümüzde büyütürüz. Dönemin karakteristik özelliklerinin tümü, Türkiye deki siyasete belki bir daha silinmeyecek bir iz bırakan tape [Genel bir alışkanlık olarak, kelime yazıldığı gibi telaffuz ediliyor] furyasının da işaret ettiği Cengiz-Limak-Kolin üçlüsünde berraklaşıyor. Belki bizim kâğıt paralarımız bir şekilde döne dolaşa bu müteahhitlerin cebine girmeye AKP döneminde başlamadı ancak üç büyük şirketin de 2002 sonrasında imparatorluklara dönüştüğü yadsınamaz bir gerçek. 4. Bayraktar basın mensuplarına konuyla ilgili şunları söyledi: KC nin, TOKİ nin malını vekâletname alıp satmasını görememek... Hâlâ hatırladıkça cinlerim tepeme çıkıyor. O olay bizi çok üzdü. 55 milyon lira dolandırmışlar, TOKİ zarara uğratılmış. Burada dolandırıcılık, hırsızlık var. Bir idareci olarak orada yapılan yanlışlığı görebilmeliydik. Tüm bu imparatorlukların temelleri Turgut Özal ın azgelişmiş serbest piyasa modeli egemenliğindeki dönemde atıldı; Demirel ile Tansu Çiller in DYP si, Rizeli Mesut Yılmaz ın ANAP ı ve Erbakan ın Milli Görüş üne, son 10 yıldaysa bir başka Rizeli Tayyip Erdoğan ın AKP sine sırtlarını yaslayarak bugünkü azametlerine ulaştılar. 17 Aralık savaşı başlayıncaya kadar zaman zaman başarılarına kuşkuyla bakılsa da, egemen basın, sivil toplum ve kitle partilerinden korkuyla karışık bir aldırmazlıktan başka karşılık görmediler. Ta ki, Cemaatin ortaya döktüğü dinleme kayıtları sayesinde, bu ülkede iş bitirmeye muktedir tek lobinin müteahhitler lobisi olduğu bir defa daha anlaşılana dek. Her üç holding de kuruluşlarının ardından ufak çaplı devlet ihaleleriyle yola çıktılar. Okullar, lojmanlar ve diğer devlet binalarını; karayolları, oteller, turizm tesisleri otoyollar, köprüler, tüneller, arıtma tesisleri, sulama projeleri, barajlar, HES ler, boru hatları, enerji iletim hatları, limanlar, havaalanları, madenler ve termik santraller izledi. Bir süredir güçlerini birleştiren bu üç firmanın kamuoyunun dikkatini çekmesi ise önce İstanbul a yapılması planlanan Üçüncü Havalimanı ihalesi ve takip eden süreçte dev medya gruplarının satın 1984 yılında ANAP Hükümeti döneminde kurulan Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, AKP döneminde adeta yeniden keşfedilerek hükümetin en önemli kaynak aktarım mekanizması haline geldi. 9

10 GÜNDEM Üçüncü havalimanı ihtiyacın çok üzerinde bir kapasite ile projelendirilmesi, ihaleyi kazanan şirketlere sağlanan gelir garantilerinin de normalin çok üzerinde olmasını sağladı. 10 alınacağı söylentileri ile 17 Aralık operasyonu ardından basına verilen tapelerle oldu. 5 RANT HAVAYOLLARI 17 Aralık sonrasında servis edilen tapeler Başbakan Erdoğan ve ailesinin en ufak ihale kararlarında bile söz sahibi olduğunu gösterip bizi şaşırttığı kadar, Konsorsiyumun gücü karşısında da hayrete düşmemizi sağladı. Cengiz- Limak-Kolin üçlüsü tren yolları, garlar, enerji yatırımları ve dev havaalanı gibi yatırımlar söz konusu olduğunda Erdoğan ve alt seviye bürokratlarıyla bitmeyen bir pazarlık halindeydiler. 47 milyar dolarlık bedeliyle Türkiye nin gelmiş geçmiş en büyük ihalesi niteliğinde 5. Cengiz-Liman-Kolin ortaklığının Üçüncü Havaalanı ndan önce ortaya çıktığı örnek, Türkiye genelindeki özelleştirilen elektrik dağıtım şirketleriydi. Boğaziçi, Akdeniz, Uludağ ve Çamlıbel Dağıtım şirketlerinin sahibi olan Konsorsiyum, şirketlerin yönetimlerini de kendi içinde bölüştü. 4,3 milyon aboneye hizmet veren Boğaziçi nin yönetim kurulu başkanlığını Mehmet Cengiz, 2 buçuk milyon aboneli Uludağ ın yönetim kurulu başkanlığını Nihat Özdemir, 750 bin aboneye elektrik sağlayan Akdeniz in yönetim kurulu başkanlığını ise Naci Koloğlu yapıyor. Tüm şirketlerde Konsorsiyumun diğer ortakları yönetim kurullarındaki öteki pozisyonları dolduruyorlar. olan ve yılda 150 milyon yolcuya ev sahipliği yapacağı iddia edilen Üçüncü Havaalanı nın bürleskliği, gazete sayfalarına sığmayacak cinstendi. İstanbul a yapılacak üçüncü havaalanı projesiyle ilgili en büyük soru, 7 bin 650 hektarlık acele kamulaştırma yapılan havaalanının hizmet vereceği iddia edilen 150 milyon yolcunun nereden bulunacağı. Dünyanın en yoğun trafiğe sahip havalimanlarını olan ABD deki Atlanta Hartsfield-Jackson Havalimanı nın yıllık 95 milyon yolcuya hizmet verdiği gerçeği, Avrupa ve Asya havaalanlarınınsa bu kapasitenin hayli altında oluşu, yıllık 150 milyon yolcu trafiği iddiasını tekrar tekrar sorgulamamıza yol açıyor Atlanta Hartsfield-Jackson Havalimanı kesinleşmiş 2012 verilerine göre, 95 milyon 462 bin 867 kişiye hizmet verdi ün ilk 10 aylık dönemindeyse havalimanı 79 milyon 196 bin yolcu tarafından kullanıldı. Avrupa ve Asya daki havalimanları ise Atlanta nın oldukça gerisinde kaldı. Çin in başkenti Pekin 2012 de 81 milyon 929 bin yolcuyu ağırlarken, Asya daki bir diğer havalimanı olan Japonya daki Tokyo Uluslararası Havalimanı 67 milyon 788 bin yolcuya hizmet verdi. Avrupa ile Kuzey ve Güney Amerika arasındaki uçuşların sıklıkla gerçekleştiği Londra ve Paris havaalanları da yıllık 70 milyon yolcunun üzerine çıkamadılar. Lonrda daki Heathrow Havaalanı 2012 de 70 milyon 38 bin yolcu tarafından kullanılırken, Paris Charles de Gaulle Havalimanı nın yolcu sayısı 61 milyon 687

11 İstanbul a yapılacak üçüncü havalimanı, 17 Ocak tarihinde Resmi Gazete de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararına göre, yapılması halinde sahip olacağı 7 bin 650 hektarlık araziyle dünyanın en büyük havaalanı unvanını da ele geçirecek. Kesinleşmiş 2012 yılı verilerine göre, 44 milyonu Atatürk Havalimanı, 18 milyonu ise Sabiha Gökçen Havalimanı na ait olmak üzere, toplamda 62 milyon yolcunun kullandığı İstanbul a yapılacak dünyanın en büyük havalimanı, dünyanın en yoğun havalimanı olan ABD Atlanta Hartsfield-Jackson Havalimanı nın 5 katı büyüklüğünde olacak. 7 Elbette, kamulaştırılan 7 bin 650 hektarlık alanın yalnızca havalimanı için kullanılacağına inanacak kadar safsanız. İstanbul a kurulacak üçüncü havalimanının, dünyanın en yoğun trafiğe sahip havalimanlarından katbekat büyük oluşu, kamulaştırılan alanın kentsel rant kaygısıyla büyük tutulduğu iddialarını destekler nitelikte. Üçüncü havaalanı beraberinde organize sanayi bölgeleri, oteller, çılgın projeler, lüks konut projeleri ve ticaret merkezleriyle gelecek ve Kuzey İstanbul un göbeğine oturacak. Halihazırda Kuzey İstanbul da kamulaştırmaya uğrayan köy ve beldelerde yaşayanlar arazilerini TOKİ ye satma baskısı altındalar; TOKİ nin ilk tekliflerini kabul etmemeleri halinde çok daha düşük bedellere razı olmaları gerekeceğini hissetmekte haksız değiller. Ağaçlı, Yeniköy ve Akpınar sakinlerinin bir takım karanlık kimseler tarafından da zaman zaman ziyaret edildiği, alınan bilgiler arasında. bin olarak ölçüldü. Türkiye nin rekabet etme iddiasında olduğu Dubai ve Frankfurt havalimanları da 2012 yi 50 milyon yolcu sayısının üzerinde tamamladı. Dubai Uluslararası Havalimanı 57 milyon 684 bin yolcu tarafından tercih edilirken, 57 milyon 520 bin yolcu ise Frankfurt Havalimanı nı kullandı. İstanbul Atatürk Havalimanı ise 2012 de 44 milyon 992 bin yolcuya ev sahipliği yaptı hektarlık alana kurulu Atlanta daki Hartsfield Havalimanı, yıllık 95 milyon yolcuya ev sahipliği yapıyor. Dünyanın en yoğun trafiğe sahip diğer havaalanlarından Pekin Havalimanı 2330 hektar, Londra Heathrow Havalimanı 1216 hektar, Tokyo Havalimanı 1445 hektar, Chicago Havalimanı 2610 hektar, Paris Charles de Gaulle Havalimanı 3100 hektar, Dubai Havalimanı ise 1445 hektarlık alan üzerine kurulu. İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ Üçüncü havaalanı beraberinde organize sanayi bölgeleri, oteller, çılgın projeler, lüks konut projeleri ve ticaret merkezleriyle gelecek ve Kuzey İstanbul un göbeğine oturacak. Hâlihazırda Kuzey İstanbul da kamulaştırmaya uğrayan köy ve beldelerde yaşayanlar arazilerini TOKİ ye satma baskısı altındalar; TOKİ nin ilk tekliflerini kabul etmemeleri halinde çok daha düşük bedellere razı olmaları gerekeceğini hissetmekte haksız değiller. Ağaçlı, Yeniköy ve Akpınar sakinlerinin bir takım karanlık kimseler tarafından da zaman zaman ziyaret edildiği, alınan bilgiler arasında. BAŞBAKAN REDDEMEYECEKLERİ BİR TEKLİF YAPTI Nereden geleceği meçhul 150 milyon yolcuya hizmet verecek 7 bin 650 hektarlık Üçüncü Havaalanı nın Konsorsiyuma maliyetinin yalnızca ihale bedeli olmadığı tapeler ortaya çıkınca anlaşıldı. Erdoğan Konsorsiyuma dev ihaleyi vermiş ancak tüm muhataplarını kendine borçlu hale getirmişti. Bu yüzdendir ki Cengiz Holding in sahibi Mehmet Cengiz, Skytürk ve Akşam ın satın alınması talimatına direnemedi. Tapelere göre, medya grubunu Kolin ve Limak la birlikte satın almak isteyince Cengiz Başbakan dan azar işitti. 8 Anlaşmazlık üzerine Skytürk ve Akşam ın kendisine en yakın işadamlarından biri olan Ethem Sancak tarafından satın alınmasını sağlayan Başbakan, Cengiz e verdiği görevi değiştirdi. Havaalanı ihalesinden ötürü Başbakan a borçlanan üçlü, Skytürk ve Akşam dan daha büyük bir görevi, içerisinde ATV ve Sabah ın da olduğu Turkuvaz Medya Grubu nun satın alınması talimatını patlamaya hazır bomba gibi kucaklarında 8. Görüşme kayıtlarına göre, 17 Ağustos ta Aksa Enerji nin patronu Şaban Cemil Kazancı ile görüşen Mehmet Cengiz, Ağzıma s.çtı. Bu yaşıma geldim, bu kadar iyilik yapıp da böyle fırça yediğim tek iş oldu, tek! ifadesini kullandı. 11

12 12 GÜNDEM buldular. Özellikle Mehmet Cengiz in ayak dirediğini fark eden Başbakan, Nihat Özdemir le yaptığı bir toplantıda, Mehmet e söyle, bu işi halledeceksiniz ifadelerini kullanarak kararlılığını ortaya koydu. Cengiz de görevi kabul edip 630 milyon dolar karşılığında alınacak olan medya grubu için ortaklar havuzunu kurma hazırlıklarına başladı. 9 Cengiz, Koloğlu ve Özdemir eşit düzeyde ortak olduklarından 100 er milyon dolarla havuza katkı yaparken, üçüncü havaalanı konsorsiyumuna dahil olmak isteyen işadamı İbrahim Çeçen 100, Adnan Çebi 30, Hayrettin Özaltın 20 milyon dolarla havuza katıldılar. Emri yerine getiriyor olmanın verdiği huzurla, Cengiz ve Özdemir ulaştırma projeleri için iktidarla pazarlık etmeyi de ihmal etmediler. 10 Nihayetinde Konsorsiyum Turkuvaz Medya Grubu nu almadı fakat satın alma görüşmelerinden geriye kalan ses kayıtları iktidar-basın-sermaye ilişkisine dair hep bilinen ancak belgelenemeyen verileri karşımıza getirdi. Yine de Türkiye deki tüm ihaleler medya gruplarının satın alınması yoluyla kazanılmıyor; bazı iş kollarındaki köklü alışkanlıklar ve eski dünya kalkınmacılığı anlayışı hâlâ değişmiyor. DÜNYA ISINIYOR, SEÇKİNLER KÖMÜR YAKIYOR Dünya gezegeni tarihi boyunca buzul çağları arasında gidip gelir; bir buzul çağı gerilerken ormanlar tropik kuşakların ötesine kadar iler- 9. Kayıtlara göre Cengiz, kendisi yerine Skytürk ve Akşam ı alan Ethem Sancak la 5 Ekim de telefonla görüştü. Sancak, zor görevi kendisine bıraktığı için Cengiz e sitem ederken, Cengiz ise SkyTürk ve Akşam ın alımı için çalışma yaptıklarını ama başka bir görev alındığı için vazgeçtiklerini anlattı. Sancak ın, El sıkıştık. Sen zor işleri sevmiyorsun, bana bırakmıyorsun hiç kolay işleri sözlerine Cengiz, Ben daha zorlarındayım, merak etme, son anda başka görev aldık oradan vazgeçtik cevabını verdi. 10. Mehmet Cengiz, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım la yaptığı bir görüşmeden sonra Nihat Özdemir i aradı. Cengiz, Şimdi 4 milyar dolar civarında bir işler var, onları beraber çalışacağız. Karayolu falan filan Ben akşam bitirdim işi ama yüzde 10 dedi. Özdemir bu teklifi kabul etti. Cengiz, tüm bu ihalelerin Sabah-ATV grubu konusunda verilen göreve bağlı olduğunu şu sözlerle ifade etti: Öbür işleri de biz bir çalışalım da, biz onların işinden talip olalım. Üçümüz, 1-2 milyar birimiz ne alabilirsek alalım işte ler. Bu dönemde dünyadaki karbondioksit gazı artar ve buzul kütlelerinde azalmalar meydana gelir fakat buzullar bir sonraki döngü yaklaştıkça yeniden eski kuvvetlerini kazanırlar. Gel gör ki bu döngü daha önce hiçbir zaman bir canlı türünün teknoloji üretip endüstriyelleşmesini deneyimlememişti. En iyimser tahminlere göre gezegen 2100 yılına dek şimdikinden 1,4 ile 5,8 santigrat derece daha sıcak olacak. Birkaç binyıl sonra yeniden başlayacak buzul döngüsü öncesindeki güzel iklimin keyfini çıkarmak varken, yükselen bir ivmeyle karbon salınımını artırıyoruz. Karbon emisyonundaki artışın en önemli sebeplerinden birisi de fosil yakıt kaynakları üzerinden enerji elde edilmesi. Bu küresel gerçeğe karşın Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığıyla eşgüdümlü çalışan Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) özellikle kömüre dayalı termik santral yatırımlarını çoğaltıyor, kamu elindeki termik santralleriyse daha fazla enerji üretimi yapılmak üzere özel sektöre devrediyor. 11 EÜAŞ ın kömüre dayalı termik santral yatırımlarına sıcak bakması, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumununsa çarçabuk verdiği üretim lisansları, inşaatçı iş çevrelerinin de gözlerini bu yatırımlara dikmelerini sağlıyor. Kömüre dayalı termik santrallerin deniz kıyılarına kurularak enerji ve hammadde taşınması için kullanılabilecek limanların yapımına izin vermesi, enerji üretiminden geriye kalan kömür tozunun çimento yapımında hammadde olarak kullanılması da inşaat baronlarının termik santrallere olan iştahını kabartan etkenler arasında. HUKUKTA SEÇİCİ GEÇİRGENLİK Kamusal olması gereken bilginin özelleşmesi ve özel kanallardan servisinin basında ya- 11. Avrupa Birliği ne üyelik sürecinde Türkiye pek çok alanda düzenlemeleri içeren AB Müktesebatı nı kabul etmekle ve kendi yasa ve yönetmeliklerini AB ye uydurmakla mükellef. Uyum yasalarının en kabarık alanlarından birisi çevre ve iklim değişikliği ile çalışma güvenliği ve kamu sağlığını ilgilendiren fasıllar. EÜAŞ, AB nin bu alandaki kriterlerinin Türkiye yasalarına adapte edilmesinden önce davranarak elindeki tüm termik santralleri bir an önce özelleştirmeye çalışıyor; bu bağlamda katılım öncesi finansal yardım enstrümanı aracılığıyla Türkiye ye aktarılan fonlarla oluşturulan yeni yönetmelikler ve teknik şartnamelerin yürürlüğe giriş tarihleri Bakanlar Kurulu kararlarıyla erteleniyor.

13 İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ rattığı tahribatın bir benzerini, kamu kurumlarının bilgi edinme hakkına aykırı davranarak toplumdan bilgi saklaması yaratıyor. Yatırımların hangi şekillerde, hangi kanunlar yok sayılarak, yurttaşlara ve kamu adına denetim görevi yapan meslek odaları, basın ve sivil toplum örgütlerine nasıl yalanlar söylendiğini ortaya koyması bakımından Konsorsiyumun küfürbaz ortağı Mehmet Cengiz in Çanakkale nin Karabiga beldesine planladığı termik santrali incelemekte fayda var. Bu aynı zamanda çevre mevzuatının en önemli parçalarından Çevresel Etki Yönetmeliği Yönetmeliği nde her sene yapılan değişikliklerin, deregülasyon yoluyla yaratılan yetki alanları karmaşasının toplum aleyhine çalışmasının, yamalı bohçaya dönüşen Kamu İhale Mevzuatı ve temsili demokrasinin bile görmezden gelemediği kamu denetimi geleneğine taban tabana zıt torba yasa geleneğinin de hikâyesi. Mehmet Cengiz in şirketi Cengiz Holding ile Alarko ortaklığının çevre hareketinin gündemine gelmesi, şirketlerin ortaklaşa kurduğu Cenal (Cengiz ve Alarko nun ilk hecelerinde oluşuyor) Elektrik A.Ş. nin Çanakkale nin Karabiga beldesine yatırım kararı almasıyla oldu. Karabiga da ithal kömüre dayalı bir termik santral kurmak isteyen ortaklar, ilk Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporlarını 2012 de sundular ve rapor Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kabul edildi. Ancak raporda çevre korunumuna ilişkin pek çok detayın atlanması, raporun iptaline yol açtı. Ziraat Mühendisleri Odası ve yerel derneklerin başvurusu sonrasında 19 Temmuz 2013 te ÇED olumlu kararının yürütmesi durduruldu. Yürütmeyi durdurma kararı üzerine Cenal Elektrik farklı bir yola saptı; yönetmelikte kesin olarak belirtilmesine karşın, tek bir projeyi 4 farklı projeymiş gibi idarenin önüne getirdi. Projeler 4 e bölünüp her bir kısmın doğaya yaptığı etki azalınca, ÇED raporlarının kabul görme şansı da artmış oldu. 4 e bölünen projelerin 3 tanesi ÇED Olumlu veya ÇED gerekli değildir kararlarıyla idare tarafından onay gördüler. Cengiz Holding le ters düşmeyen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ÇED raporunun 4 e bölünmesiyle ilgili açılan davada yaptığı savunmasında kendi yönetmeliklerini bile dikkate almadığını gösterdi. Bakanlık, 17 Aralık sarsıntısına karşın ortağını yalnız bırakmadı. KAMUSALLIK SORUNU VE KARABİGA Cengiz Holding le devlet arasındaki bağlar, ikinci bir olayla reddedilemez hale geldi. Orman ve Su İşleri Bakanlığına bağlı Orman Genel Müdürlüğü (OGM) İzin ve İrtifak Dairesi Başkanlığı, 11 Haziran 2013 te ithal kömürlü termik santraller hakkında bir karar aldı. OGM, Orman Bölge Müdürlüklerine gönderdiği yazıda, devlete ait ormanlar içerisine kurulmak istenen ithal kömüre dayalı termik santraller hakkında olumlu görüş bildirilmemesi yönünde kesin talimat verdi. Kaynağı orman alanı içinde bulunmayan ithal kömüre dayalı termik santrallerin orman sayılan alan içinde yapılmasında kamu yararı ve zaruret olmadığından olumlu görüş bildirilmemesi, izin taleplerinin değerlendirmeye alınmadan talebin geri çevrilmesi ve izin raporu düzenlenmemesi yönünde kesin karar belirten OGM, ithal kömüre dayalı termik santrallerin ormanlık alanlara kurulmasının önünü kesti. Ancak Müdürlük bu kararının arkasında uzun süre duramadı. OGM, 23 Eylül Balıkesir Karabiga halkı, bölgeye yapılmak istenen termik santral karşısında mücadelelerini sürdürüyor... 13

14 GÜNDEM Gezi ye kadar yıllarca kulakların tıkandığı, postmodern bir siyaset unsuru olarak değerlendirilegelen ekoloji ve kent hakkı hattı ilk defa geniş kitlelerce tartışılıyormuş gibi gözüküyor. Fakat bu aldatıcı görüngüye kanmamak lazım; dünya toplumlarından bu özelliğiyle hiç de farkı olmayan Türkiye halkları, insan türü merkezci düşünüş biçimleri gereği kent ve çevre talanını yalnızca reel politikaya etki edebildiği ölçüde dikkate almayı sürdürüyor tarihinde Orman Bölge Müdürlüklerine gönderdiği yazıyla, 11 Haziran tarihli kararını iptal etti ve orman alanına kurulacak termik ve nükleer santrallerde, kamu yararı ve zaruret olup olmadığının tespiti yetkisini Orman ve Su İşleri Bakanlığına devretti. OGM kararına karşın, Karabiga daki orman arazileri bu iki kararname arasında Cenal Enerji Santrali için tahsis edildi. Kesin yasak kararına karşın 133 buçuk hektarlık araziyi termik santral için Cenal Enerji ye veren Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü, en büyük skandala ise yurttaşlardan bilgi saklayarak imza attı. Karabiga Temiz Doğa Derneği Başkanı Aslı Badem termik santrale tahsis edilen orman arazilerini sorunca, OGM kararlarına aykırı hareket ettiğinin farkında olan Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü orman arazilerinin Cenal Enerji ye tahsisini gizledi. Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü orman alanının Cenal Enerji Santrali ne 28 Ağustos ta devrini gösterir belgeleri, ticari sır ve ülkenin ekonomik çıkarlarına ilişkin bilgi ve belgeler olduğu gerekçesiyle sakladı. Tapeleri ortaya çıkmadıysa da Cengiz Holding ve diğer inşaat devlerinin yereldeki işlerini nasıl yoluna koyduklarını Karabiga örneği açıkça gösterdi. Yargı yeni Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Yasası gibi düzenlemelerle iktidara bir seviye daha yakınsarken, erkin basın ile arasındaki bağ da kopma noktasına doğru ilerliyor. Konsorsiyumun niçin önce Çukurova Medya Grubu bünyesindeki Akşam ve Skytürk, sonrasındaysa Turkuvaz Medya Grubu na ait ATV ve Sabah ı satın alma girişimlerinde bulunduğunu açıklar biçimde, dev inşaat-enerji kartelleri tarafından yönetilen medya gruplarında kamu adına denetimin düsturuyla kaleme alınan haberlere yer verilmiyor; anaakım dışındaki medyanın bu yöndeki çabaları ise yargı erki tarafından maksatlı biçimde görmezden geliniyor. Dolayısıyla tüm bu olgulara ilişkin pek çok haber yayınlanmasına, holdinglerin medya, iktidar ve toprakla kurduğu çarpık ilişkilerin tapelerle ortaya çıkmasına karşın Cengiz Holding Karabiga için yeni termik santral kazanlarının siparişini gönül rahatlığıyla verebiliyor. GEZİ DEN KALMA YALANCI YAŞAM HAKKI BAHARI Gezi ye kadar yıllarca kulakların tıkandığı, postmodern bir siyaset unsuru olarak değerlendirilegelen ekoloji ve kent hakkı hattı ilk defa geniş kitlelerce tartışılıyormuş gibi gözüküyor. Fakat bu aldatıcı görüngüye kanmamak lazım; dünya toplumlarından bu özelliğiyle hiç de farkı olmayan Türkiye halkları, insan türü merkezci düşünüş biçimleri gereği kent ve çevre talanını yalnızca reel politikaya etki edebildiği ölçüde dikkate almayı sürdürüyor. Cengiz Holding in hazırlıklarını yaptığı bir ithal kömüre dayalı termik santral yatırımı diğer zamanlarda karşılaşabileceğinin katbekat fazlası toplumsal muhalefetle karşı karşıya kalabiliyor fakat aynı sırada ismi tapelerde geçmeyen fakat en az Cengiz, Limak veya Kolin Holding kadar icazet alma zorunluluğu bulunan bir şirket Rize nin Andon Vadisi nde merkezi enerji anlayışı için içme suyuna Rize Belediyesi ile birlikte HES inşa ediyor ve karşısına oranın köylüleri dışında kimsecikler çıkmıyor. Ayrı dünyaların çakıştığı, galaksilerin birbirine girdiği şu dönemi farklı seviyelerdeki yerel yaşam savunucuları çok verimli kullanmalı; yatay örgütlenmiş ve toplumla paylaşılmış bir iktidar değil, yalnızca iktidarın el değiştirmesi hedefiyle servis edilen, reel siyasetin nükleer silahlanma yarışı haline dönüşen tapelerin tozu dağılınca geriye merkezi enerji politikalarını, beton baronlarına ilişikli basını ve 77 milyonluk belediye anlayışlı iktidarı reddeden, öz yönetişimci bir örgütlenme kalmalı.

15 İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ Sol ve Seçimler L. Doğan TILIÇ Seçimler öncesinde sol ve seçim üzerine düşünüp yazmak adettendir. Bu yazı da o alışkanlığın bir ürünü aslında. Sol epeyce geniş bir kavram. Başlığı sosyalist/devrimci sol olarak değiştirdiğimizde bile homojen ve tek bir hareketten, yapıdan söz ediyor olamayacağız ve kendisini bu adla tanımlarken aynı ada talip başkalarını dışarda tutanlar olacak. Geniş anlamıyla sol, sosyal demokratlardan sosyalist ve komünistlere kadar uzanan bir yelpazeyi kapsıyor. Bu yazının asıl derdi, seçim bahsi etrafında sosyal demokratlara değinse de, sosyalist/devrimci sol un seçimlerle ilişkisi olacak. Dar çerçevede kullanılan anlamıyla solun, onun da bir kesiminin, seçimlere yaklaşımı epey mesafeli olmuştur. Bu mesafe, seçimi ve seçimlere dört elle asılmayı adeta devrim hedefine ve devrimci mücadele tarzına ihanetmiş gibi gören bir hissiyattan beslenir. Kuşkusuz seçim, devrimci bir sol hareketin tek seçeneği, tek siyaset aracı olamaz. Bu nedenle de seçimlere mesafeli ve gönülsüz yaklaşımın anlaşılabilir bir yanı var. Öte yandan, seçimi önemsemek ve bir seçime asılmak; seçimi farklı devrimci mücadele tarzlarına tercih etmek, diğer tarzları dışlamak, sandığı öne çıkarırken sokağı boşlamak değil. Öyle olmak zorunda değil. Sokağı temel alan bir siyasi hareketin, aradaki çizgiyi göz ardı etmedikçe, seçim dönemlerinde sandığı işaret etmesinin yanlış bir yanı yok. Tersine, böyle zamanlarda sandığın ihmali hata olur. Sokağı her zaman temel alanlar, seçim döneminde sandığa işaret ettiklerinde sokaktan vazgeçmiş olmazlar. Sol için sandık, kazanmanın ya da kaybetmenin tek göstergesi değil. Bu böyle! Hayatın sandık dışında da kazanılan ya da kaybedilen pek çok 15

16 GÜNDEM Türkiye de her seçim, Türkiye tarihinin en önemli seçimi dir. 30 Mart da öyle alanı var ve bir devrimci sol hareket onların tümünü birer mücadele alanı olarak önemsemek zorunda. Bu alanların birindeki başarının diğerini beslemesi de, başarı kazanılan bir alanda bir başka alandaki başarıyla desteklenmediğinde gerilemek de bir alandaki başarısızlığın başka başarısızlıklara yol açması da olası. Güçlü bir ideolojik arka planı olduğu için anlaşılabilir olan seçimi ciddiye almama hali nin, bu hissiyatın, solun uğraşması gereken bir sorunu olduğunu düşünüyorum. Bunu söylerken, sokağın ve diğer mücadele alanlarının önemine dair yukarıdaki vurgulamaları ihmal ediyor değilim. Sandık sokağın alternatifi değil ve aslında yalnızca sol için değil, sandığı iktidara ulaşmanın asıl hatta tek yolu olarak görenler için de önemli sokak. Gezi bu öneme dair yakın dönemde yaşanmış bir anımsatmaydı. Siyasette ve siyasi mücadelelerde sokağın Gezi de tanık olduğumuz gücü dün de vardı, yarın da olacaktır. Şöyle birkaç vurgudan sonra devam etmek belki yazının kastını açan yorumların önüne geçecektir: Sosyalist sol için seçim tek siyaset yapma biçimi değildir, olamaz. Öte yandan, seçimler sol için de, sokakta örgütlenmenin ve sokağı örgütlemenin önemini göz ardı etmemek koşuluyla, son derece önemlidir, önemsenmelidir. Esasen, solun sandığa dönük mesafeli yaklaşımı onun kendi tercihi olmaktan çok, burjuvazinin sandıktan çıkarak iktidar olmaya yaklaştığı her dönemde karşısına ordusunu, polisini, tankını topunu dikmesi olmuştur. Devrimci solun sandığa dair mesafeli hali bir tercihin değil, tarih boyunca defalarca bu yolla iktidara gelmesinin önünün şiddet ve zorbalıkla kesilmiş olması tecrübesinin sonucudur. Sokakla sandık arasında bunun ötesinde bir zıtlık kurmanın, sokağı kazanamayan bir devrimci hareketin sandığı da kazanamayacağı gerçeği karşısında fazla bir anlamı da yoktur. CHP VE SEÇIM Bu noktada, CHP ve seçim üzerinde bir şeyler söylemek gerek. Seçim-savar bir hali olan sosyalist/devrimci solun aksine ve anlaşılır nedenlerle, CHP seçim-sever bir parti. İktidarı mevcut düzeni tehdit etmediğinden, seçimle iktidar olmasının yolu açık. Tarihsel tecrübesi de, becerebildiğinde, sandıktan iktidara gidebildiğini gösteriyor. Seçim süreçleri ve kampanyaları, sosyalist/devrimci solun sağındaki partiler için bir tür şova dönüşüyor. Görücüye çıktıkları bir an seçim. Kaderlerini o anda kendilerini beğendirip oylarını alacaklara seçmenlere, bir gün belli bir zaman aralığında