öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı

Transkript

1 kpss 2014 akıcı ayrıntılı güncel konu anlatımları örnekler yorumlar uyarılar pratik bilgiler ösym tarzında özgün sorular ve açıklamaları öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı 2013 kpss de 40 soru yeni konularla yeni sorularla yeni sınav sistemine göre hazırlanmıştır

2 Komisyon KPSS Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti. ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır. 4. Baskı: Kasım 2013, Ankara Yayın-Proje Yönetmeni: Özge Alpaslan Dizgi-Grafik Tasarım: Yakup Çiçek Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Tuna Matbaacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bahçekapı Mahallesi Sokak No: 7 Şaşmaz/ANKARA ( ) Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No: İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: Yayınevi Belgeç: Dağıtım: Dağıtım Belgeç: Hazırlık Kursları: E-ileti: pegem@pegem.net

3 SUNU Değerli Öğretmen Adayları; Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli bir yer tutan Materyal Tasarımı kapsamındaki yaklaşık 4 soruyu etkili bir şekilde çözebilmeniz amacıyla hazırlanmıştır. Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getirilmiş olup Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Araç Gereçlerin Eğitimdeki Yeri Materyal Tasarımı ve Öğretim Modelleri Öğretim Materyallerini Değerlendirme bölümlerinden oluşmaktadır. Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şekilde ele alınmasına ve bilgilerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim ve şekillerle somutlaştırılmasına ve tablolarla akılda kalıcı biçimde sunulmasına özen gösterilmiştir. Her ünitenin sonunda, özet, bulmaca, doğru - yanlış testi, boşluk doldurma, çözümlü test, cevaplı testlere yer verilmiştir. Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen meslektaşlarımıza, PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanları ile öğrencilerine teşekkürü bir borç biliriz. Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş ve önerileriniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle pegem@pegem.net aracılığıyla paylaşınız. Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle, KPSS de ve meslek hayatınızda başarılar. Komisyon

4 İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı TEMEL KAVRAMLAR... 4 HEDEFLERİN AŞAMALI SINIFLANDIRILMASI...6 HEDEF VE DAVRANIŞ YAZMADA FARKLI YAKLAŞIMLAR Aşamalı Hedef Yazma Yaklaşımı Yeterliğe (Ölçüte) Dayalı Amaç Yazma Yaklaşımı Modüler Amaç Yazma Yaklaşımı ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ VE İLETİŞİM İLETİŞİM SÜRECİ VE YAŞANTI ALANI YAŞANTI KONİSİ (Edgar Dale) BULMACA...23 DOĞRU - YANLIŞ TESTİ...24 BOŞLUK DOLDURMA...25 ÇÖZÜMLÜ TEST...26 ÇÖZÜMLER...28 CEVAPLI TEST BÖLÜM Araç Gereçlerin Eğitimdeki Yeri Materyal Tasarımı ve Öğretim Modelleri EĞİTİM ARAÇ GEREÇLERİNİN SINIFLANDIRILMASI ÖĞRETİM MATERYALLERİNİN TASARLANMASI VE ÖNEMİ MATERYAL TASARLAMA SÜRECİ Öğretim Materyali Hazırlama İlkeleri Öğretim Araç ve Gereçlerinin Seçimi Materyal Seçiminde/Hazırlanmasında Dikkat Edilmesi Gereken Özellikler GÖRSEL TASARIM Görsel Tasarım Türleri ve Tasarım Ögeleri TASARIM İLKELERİ...43 MATERYAL TASARIMINDA DİĞER İLKELER...46 SINIF ORTAMININ DÜZENLENMESİ...47 EĞİTİMDE KULLANILAN ARAÇ GEREÇLER...49 İKİ BOYUTLU GÖRSEL ARAÇLAR Kavram Haritaları Zihin Haritaları Bilgi Haritaları... 52

5 PEGEM AKADEMİ vi Gerçek Eşyalar ve Modeller TEPEGÖZ PROJEKTÖRLERİ SUNUM MATERYALLERİNİN HAZIRLANMASI Saydamlar (Yansılar) Slaytlar (Dialar) Film Şeritleri Televizyonlar Videolar GÖSTERİ TAHTALARI Karatahta ve Beyaz Tahta Manyetik Tahtalar Bülten Tahtaları Döner Levhalar YAZILI MATERYALLER Ders kitapları Grafikler Şemalar ÇOKLU ORTAM SETLERİ TEKNOLOJİ DESTEKLİ ÖĞRETİM MODELLERİ...73 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM...73 İNTERNET TABANLI ÖĞRETİM...78 HARMANLANMIŞ (Karma) ÖĞRETİM...79 UZAKTAN EĞİTİM...79 ÖZET BULMACA DOĞRU - YANLIŞ TESTİ BOŞLUK DOLDURMA ÇÖZÜMLÜ TEST ÇÖZÜMLER CEVAPLI TEST BÖLÜM Öğretim Materyallerini Değerlendirme ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME KAVRAMLARI ÖLÇME Ölçme Türleri DEĞERLENDİRME Değerlendirme Türleri ÖĞRETİM MATERYALLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ÖĞRETİM MATERYALLERİNİN DEĞERİNİN BELİRLENMESİ

6 vii PEGEM AKADEMİ Materyal Değerlendirme ve Amaçlara Uygunluk Materyal Değerlendirmede Sürecin Değerlendirme Materyal Değerlendirmede Ürün Değerlendirmesi Materyal Tasarımında Süreç ve Ürün Değerlendirmenin Karşılaştırılması Materyalleri Değerlendirmede Kullanılabilecek Formlar ÖZET BULMACA DOĞRU - YANLIŞ TESTİ BOŞLUK DOLDURMA ÇÖZÜMLÜ TEST ÇÖZÜMLER CEVAPLI TEST KAYNAKÇA BULMACA CEVAPLARI DOĞRU-YANLIŞ CEVAPLARI BOŞLUK DOLDURMA CEVAPLARI

7 ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI TEMEL KAVRAMLAR HEDEFLERİN AŞAMALI SINIFLANDIRILMASI İLETİŞİM SÜRECİ YAŞANTI KONİSİ Çıkmış Soru Ağacı Ne kadar bilirsen bil, anlatabildiklerin karşındakinin anlayabileceği kadardır. MEVLÂNÂ

8 KAVRAM HARİTASI Öğretim Teknolojisi Eğitim Teknolojisi Temel Kavramlar Sistem Yaklaşımı Teknoloji Bilişsel Duyuşsal Hedefler BÖLÜM 1 Devinişsel Yaşantı Konisi Kaynak İletişim Mesaj Dönüt Kanal Alıcı

9 1. BÖLÜM TEMEL KAVRAMLAR HEDEFLERİN AŞAMALI SINIFLANDIRILMASI İLETİŞİM SÜRECİ ve YAŞANTI KONİSİ Bölüm Öncesi Bu bölümde Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımında yer alan temel kavramlara, hedeflerin aşamalı sınıflandırılmasına, iletişim sürecine ve Edgar Dale nin yaşantı konisine yer verilmiştir. İletişim ile ilgili konular Sınıf Yönetimi dersinin temel konularından olduğundan iletişimle ilgili detaylı bilgilere sınıf yönetimi kitabında yer verilmiştir. Daha önce Öğretim Yöntem ve Teknikleri içerisinde ara ara sorular sorulan Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı dersinin kavramları ile ilgili soru sorulmamıştı. Ancak iletişim ve özellikle Edgar Dale nin yaşantı konisi ile ilgili sorular sorulmuştur. Aslında Edgar Dale nin yaşantı konisi, hemen hemen her yıl doğrudan veya dolaylı olarak soru beklenen bir konu olma özelliği taşımaktadır. Aynı zamanda Sınıf Yönetimi dersi ile ortak konu olan iletişim sürecine ve Program Geliştirme ile ortak konu olan hedeflerin aşamalı sınıflandırılmasına hakim olmak, hem Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı dersinin hem de Sınıf Yönetimi ve Program Geliştirme derslerinin soruları için yarar sağlayacaktır. YAŞAMDAN Türkü Öğretmen, tayininin çıktığı okula gelerek 4/B sınıfını okutacağını öğrenmiştir. Sınıfa giden Türkü Öğretmen, hem üniversitede aldığı Sınıf Yönetimi dersi hem de önceki deneyimleri sayesinde öğrencileriyle etkili bir iletişim süreci başlatmıştır. İletişimde sen dili yerine ben dili kullanmış, yargılayıcı ifadelerden çok, betimleyici ifadeler kullanmıştır. Programın kazanımlarını öğrencilere kazandırabilmek amacıyla aşamalı (bilişsel, duyuşsal, devinişsel) olarak incelemiş, yeni etkinlikler hazırlamış, her etkinlik için de kullanacağı materyalleri tasarlamıştır. Derslerin özel hedefleri için öğretim teknolojileri kavramlarından, tüm sürece yönelik materyaller için de eğitim teknolojileri kavramlarından yararlanmıştır. Etkili ve kalıcı öğrenmeler sağlayabilmek amacıyla öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeylerini belirlemiş, ilgi ve yeteneklerini dikkate almış ve yaşantı alanlarını geniş tutmuştur. Edgar Dale nin yaşantı konisinden faydalanarak öğrenme öğretme sürecini basitten karmaşığa, somuttan soyuta düzenlemiş, olabildiğince fazla duyu organına hitap edecek çalışmalara yer vermiştir. Böylece hazırladığı materyallerin öğrenme üzerinde olumlu etkileri olduğunu görmüş, etkili ve kalıcı öğrenmelerle öğrencilerinin kazanımlara ulaşmasını sağlamıştır.

10 PEGEM AKADEMİ 4 TEMEL KAVRAMLAR Teknoloji: İnsan yaşamını her yönüyle etkileyen teknoloji kavramı farklı şekillerde tanımlanmıştır. Türk Dil Kurumu teknolojiyi insanın maddi çevresini denetlemek ve değiştirmek amacıyla geliştirdiği araç gereçler ve bu araç gereçlere ilişkin bilgilerin tümü olarak tanımlarken Alkan bilim ile uygulama arasında köprü görevi yapan bir disiplin olarak tanımlamaktadır. Eğitim Teknolojisi: Eğitim teknolojisi, öğrenme öğretme faaliyetlerinin tasarlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve geliştirilmesi sürecidir. Aynı zamanda eğitim teknolojisi, insanın öğrenme olgusunun tüm yönlerini içeren problemleri sistematik olarak analiz etmek, bunlara çözümler geliştirmek üzere ilgili tüm unsurları (insan gücünü, bilgileri, yöntemleri, teknikleri, araç gereçleri, düzenlemeleri vs.) işe koşarak uygun tasarımlar geliştiren, uygulayan, değerlendiren ve yöneten karmaşık bir süreç olarak da tanımlanmaktadır. Öğretim Teknolojisi: Öğretim teknolojisi, özel amaçların gerçekleştirilmesinde etkili öğrenmeler sağlamak için öğretme öğrenme sürecinin tasarımlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesidir. Aynı zamanda öğretimin eğitimin bir alt kavramı olduğu anlayışından hareketle belirli öğretim disiplinlerinin kendine özgü yönlerini dikkate alarak düzenlenmiş teknoloji olarak da tanımlanmaktadır. Örneğin fen öğretimi teknolojisi, tarih öğretimi teknolojisi. Bu nedenle öğretim teknolojisi, özel hedeflere ulaşmak amacıyla öğrenme öğretme sürecini tasarlama, uygulama, değerlendirme ve geliştirme süreci olarak da karşımıza çıkar. Eğitim teknolojisi ve öğretim teknolojisi kavramları birbirine karıştırılabilmektedir. Öğretim teknolojisi belirli bir disipline ait teknolojiyi ifade ederken eğitim teknolojisi eğitimle ilgili tüm teknolojileri kapsar. Sistem Yaklaşımı: Sistem, karşılıklı etkileşim içerisinde bulunan unsurların, tasarlanan amaçları gerçekleştirmek amacıyla bir bütün meydana getirecek şekilde organize edilmesidir. Bu yönüyle bakıldığında program geliştirme ile sistem yaklaşımı arasında bir ilişki görülmektedir. Bu ilişkiye bağlı olarak öğretim sürecinde kullanılacak araç gereçlerin; kazanımlarla, konu alanıyla, öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyiyle, öğretim yöntem ve teknikleriyle uyumlu olması gerekir. Öğretimde kullanılan sistem yaklaşımı; a. analiz, b. tasarım ve geliştirme, c. değerlendirme süreçlerinden oluşur. Bu süreçlerde yapılması gereken çalışmalara aşağıdaki tabloda yer verilmiştir:

11 5 PEGEM AKADEMİ Analiz Tasarım ve Geliştirme Değerlendirme Öğretim amaçları ve kazandırılacak davranışlar belirlenir. Öğrencilerin sahip olması gereken ön koşul yeterlilikler belirlenir. İçerik ve etkinliklerin sırası belirlenir. Hazırda var olan araç gereç, kaynak ve fiziksel ortamın özellikleri belirlenir. Öğrencilerin amaçlara ulaşma düzeylerini belirleyecek test maddeleri ve ölçme araçları (ön test, ara test ve son test) hazırlanır. Kazanımlara ulaşılmasını sağlayacak materyaller, etkinlikler, yöntem-teknikler belirlenir, plan yapılır. Kazanımlara ulaştıracak araç gereçler seçilir, tasarlanır ve geliştirilir. Nasıl öğretelim sorusuna cevap aranır. Süreç ve ürün değerlendirmesi yapılır. Öğrencilerin öğrenme düzeyleri belirlenir. Programın üstün ve zayıf yönleri ile aksaklıklar belirlenerek giderilmeye çalışılır. Eğitim Programı: Eğitim programı, programın ögeleri olan hedef, içerik, öğretmeöğrenme süreci ve değerlendirme boyutları arasındaki dinamik ilişkiler bütünü veya okulda ve okul dışında planlanmış etkinlikler yoluyla sağlanan öğrenme yaşantıları düzeneği olarak tanımlanabilir. Eğitim programının hedefler, içerik, öğretme öğrenme süreci ve değerlendirme olmak üzere dört ögesi vardır. Bu ögelerden Hedef niçin?, İçerik ne?, Eğitim Durumları nasıl?, Değerlendirme ne kadar? sorularının cevabını verir kpss Bir öğretim programının içerik boyutu değerlendirilirken aşağıdaki sorulardan hangisine Evet. yanıtı alınırsa içerik için Uygundur. denilebilir? A) Çağdaş bulgulara dayalı mı? B) Öğrenci davranışı olarak ifade edilmiş mi? C) Öğrenci merkezli etkinliklere uygun mu? D) Eğitim süreci sonunda ortaya çıkacak ürün tanımlanmış mı? E) Öğretim materyalleri belirtilmiş mi? hoca notu Eğitim programı; akademik öğretimi, ders dışı sosyal kulüp faaliyetlerini, özel kutlamaları, rehberlik faaliyetlerini, kursları, seminerleri, konferansları, gezileri vb. kapsar. Çözüm: Program değerlendirme programın niteliğine karar verme sürecidir. Program değerlendirme sürecinde kullanılan çeşitli yaklaşımlar vardır. Ögelere dönük program değerlendirme yaklaşımında program ögelerinin sahip olması gereken birtakım nitelikler bazında oluşturulmuş sorular çerçevesinde değerlendirilir. Bu yaklaşıma göre her ögeye ait sorular çerçevesinde programın niteliği hakkında yargıya varılır. Bu kapsamda içerik ögelerini değerlendirmede; İçerik çağdaş bulgulara dayalı mı?, İçerik, hedeflerle tutarlı mı?, İçerik, öğrencilerin ilgi ve düzeyine uygun mu?, İçerikteki bilgi önemli, dayanaklı ve geçerli mi? İçerikteki bilgiler öğrenciler için anlamlı mı? ve İçeriğin sunuş sırası öğrenme ilkelerine uygun mu? sorularına cevap aranır. Seçenekler incelendiğinde Öğrenci davranışı olarak ifade edilmiş mi? ve Eğitim süreci sonunda ortaya çıkacak olan ürün tanımlanmış mı? soruları, hedef ögesinin değerlendirmesinde; Öğrenci merkezli etkinliklere uygun mu? ve Öğretim materyalleri belirtilmiş mi? soruları ise eğitim durumları ögesinin değerlendirilmesinde kullanılan sorulardır. Cevap A

12 PEGEM AKADEMİ kpss Öğretim planlamasında yer alan; I. kazanımların belirlenmesi, II. ölçme araç ve yöntemlerinin belirlenmesi, III. etkinliklerin belirlenmesi, IV. öğretimin değerlendirilmesi işlemleri aşağıdakilerin hangisinde sistematik olarak gerçekleştirilme sırasına göre verilmiştir? A) I, II, III, IV B) I, III, II, IV C) II, III, IV, I D) III, II, IV, I E) IV, III, II, I Çözüm: Öğretim programının ögeleri hedef, içerik, eğitim durumları ve sınama durumları olarak sıralanır. Buradan hareketle öğretimin planlanmasında sırasıyla; kazanımların belirlenmesi, etkinliklerin belirlenmesi, ölçme araç ve yöntemlerinin belirlenmesi, öğretimin değerlendirilmesi adımlarından oluşur. Öğretimin planlanmasında öncelikle kazanımlar belirlenir. Daha sonra sırasıyla kazanımların gerçekleştirilmesinde kullanılacak içerik, kazanımların gerçekleşmesine yönelik öğrenme yaşantıları ve etkinlikleri içeren eğitim durumları belirlenir. En son olarak da kazanımların gerçekleşme derecesini belirlemede kullanılacak sınama durumları belirlenir. Cevap B Öğretim Programı: Öğretim programı, okulda ya da okul dışında bireye kazandırılması planlanan bir dersin öğretimiyle ilgili tüm etkinlikleri kapsayan yaşantılar düzeneğidir. İlköğretim matematik programı, ilköğretim fen ve teknoloji programı, ortaöğretim edebiyat programı, ortaöğretim fizik programı vb. programlar öğretim programıdır. Öğretim programının belirlenmesinde ilk önce yapılacak çalışma hedeflerin belirlenmesidir. Hedeflerin belirlenmesi ve anlaşılması materyal tasarlama sürecine de önemli katkılar sağlamaktadır. Bu nedenle hedeflerin özelliklerini ve aşamalı sınıflandırılmasını öğrenmek gerekmektedir. HEDEFLERİN AŞAMALI SINIFLANDIRILMASI Amaçlar paralelinde öğrenciye kazandırılması planlanan niteliklere hedef denir. Materyal geliştirme ve tasarım sürecinde hedeflerin (kazanımların) önemi büyüktür. Çünkü araç gereçler, hedefler doğrultusunda geliştirilir. Hedeflere hizmet etmeyen araç gereçlerin eğitim açısından bir önemi bulunmamaktadır. Hedefler bilişsel, duyuşsal ve devinişsel (psikomotor) olmak üzere üç aşamalı sınıflandırılmaktadır. Hedeflerin Aşamalı Olarak Sınıflaması İnsanın biyolojik yapısını, toplumun beklentilerini, toplumsal olayların gerçekleştiği yeri ve doğa ile ilgili ilkeleri dikkate almadan hedef belirlemek mümkün değildir. A) Bilişsel Alan B) Duyuşsal Alan C) Devinişsel (Psikomotor) Alan 1. Bilgi 2. Kavrama 3. Uygulama 4. Analiz 5. Sentez 6. Değerlendirme 1. Alma 2. Tepkide bulunma 3. Değer verme 4. Örgütleme 5. Kişilik haline getirme 1. Algılama 2. Kuruluş 3. Kılavuz denetiminde yapma 4. Mekanikleşme 5. Beceri (karmaşık dışavuruk faaliyet) 6. Duruma uydurma (Uyarlama) 7. Yaratma

13 7 PEGEM AKADEMİ A) BİLİŞSEL ALAN (Bloom Taksonomisi) Bilgi ve bilgiden doğan zihinsel yetenekler ve becerilerle ilgili olan alandır. 1. BİLGİ (Hatırlama): Görünce tanıma, sorunca söyleme veya ezberden aynen tekrar etme davranışlarını kapsar. 2. KAVRAMA (Özümseme): Bilgiyi özümseme, kendine mal etme, çevirme, transfer etme gibi davranışları kapsar. Olgu, kavram, işlem ve ilkeleri tanıma, tekrarlama, hatırlama, eşleştirme, sıralama. Bilgiyi farklı bir şekilde ifade etme, grafiğini çizme, ana fikrini çıkarma, özetleme, çevirme, yorumlama (açıklama) ve tahmin etme (yordama/ öteleme). - Kuvvetin formülünü söyleme - Türkçede yazım kuralları bilgisi - Ankara Savaşı nın tarihini söyleme - Progelde Taba Modelinin basamaklarını sırasıyla yazma - Progelde verilen bazı tanımlarla ilgili kavramları seçip işaretleme - Verilen bir tablo veya grafikle ilgili özeti, bir dizi özet içerisinden seçip işaretleme - İngilizce bir cümleyi Türkçeye çevirme - Verilen bir ilkeyi kendi cümleleriyle açıklayıp yazma - Verilen ilkeye örnek yazma - Öğrenme-öğretme arasındaki ilişkiyi açıklama - Verilen bir toplumsal olgu veya olayın gelecekteki olası durumunu söyleme 3. UYGULAMA (Kullanma): Bildiklerini karşılaştığı yeni durumlarda kullanma ve problem çözmedir. Problem çözerken ilgili ilke, yöntem ve tekniklerin kullanılmasıdır. Deneme, gösterme, kullanma, çizme şeklindeki davranışları kapsar. Cümleler genellikle İlkeleri kullanma, bilimsel yöntemi kullanma veya problemi çözme gibi ifadelerle sonlandırılır. - Verilen problemi formül kullanarak çözme - Çemberin alanını hesaplama - Kuralına uygun cümleler yazma - Demokratik ilkeleri yaşamda kullanma - Pusula kullanarak yönünü bulma - Verilen deneyi kuralına uygun olarak yapma - Yapılandırmacı öğrenme ilkelerine göre bir ders planı yapma 4. ANALİZ (Ayrıştırma): Bilgiyi bölümlere ayırma; ögeleri, ilkeleri ve bunlar arasındaki ilişkileri saptama şeklindeki davranışları kapsar. Bilgiyi alt bölümlere ayırma, analiz etme, inceleme, ayrıştırma. - Cümleyi ögelerine ayırma - Progelin ögeleri arasındaki ilişkileri inceleme - Bir okuma parçasını bölümlerine ayırma - Tarih dersinde belirli tarihi olgular arasındaki ilişkileri inceleme - Bir saati parçalarına ayırma 5. SENTEZ (Bütünleştirme, Yaratma): Ögeleri belli ilişki ve kurallara göre birleştirip yeni ve özgün bir ürün veya bütün oluşturma şeklindeki davranışları kapsar. DEĞERLENDİRME (Eleştirme): Ölçme sonuçlarını bir ölçütle karşılaştırarak bir yargıya varma sürecidir. Bilişsel, duyuşsal ve devinişsel ürünler çeşitli ölçütlerle karşılaştırılarak değerlendirilir. Yenilik, özgünlük, buluş, icat ve yaratıcılık gibi özellikler söz konusudur. Kendine özgü benzeri olmayan yeni bir bilgi türü oluşturmak, proje hazırlamak gibi. Değerlendirme, eleştirme, yargıda bulunma veya karşılaştırma yapma, bir şeyi karşılaştırıp gerekçesiyle yazma, tutarsızlıklarını belirleme, ölçütlere uygunluğunu yazma gibi. - Eğitimde yeni bir ölçme yöntemi geliştirme - Eğitimde yeni bir program modeli tasarlama - Trafik sorununa çözüm önerme - Duygu ve düşüncelerini özgün bir kompozisyonla ifade etme - Klinik psikolojide davranış eğilimlerinin teşhisi için yeni bir yöntem önerme - Bir edebî metni eleştirme - Bir kompozisyonun eleştirisini yapma - Atatürk ilkelerinin ülkemiz ve dünya ülkeleri açısından önemini değerlendirme - Beden Eğitimi dersinde bir davranışı ölçütlerine göre eleştirme - Kimya dersinde öğrencilerin bir deneyi tam olarak yapıp yapmadıklarına karar verme