Ceza Hukuku Genel Hükümler TCK m.1-75

Transkript

1 I Prof. Dr. Hamide Zafer Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Ceza Hukuku Genel Hükümler TCK m.1-75 Genel Bilgiler Suç Hukuku Suçun Objektif ve Sübjektif Yapısı Hukuka Aykırılık Kusurluluk Suçun Özel Beliriş Şekilleri Cezalandırılabilirliğin Diğer Koşulları Yaptırım Hukuku Uluslararası Ceza Hukuku Beta

2 II Yayın No : 2993 Hukuk Dizisi : Baskı - Şubat İSTANBUL ISBN Copyright Bu kitabın Türkiye deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağıtım A.Ş. ye aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Baskı - Cilt Kapak Tasarım : Beta Basım A.Ş. : Ertem Basım Yayın Dağıtım San. Tic. Ltd. Şti. Eskişehir Yolu 40. Km. Başkent Organize Sanayi Bölgesi 22. Cadde No: 6, Malıköy / Sincan / Ankara (Sertifika No ) (0312) : Gülgonca Çarpık Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. (Sertifika No: 16136) Narlıbahçe Sok Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 III Dördüncü Basıya Önsöz Ceza Hukuku Genel Hükümler TCK m.1-75 kitabımızın dördüncü basısını hayata geçirmiş olmaktan dolayı mutluyum. Meslektaşlarımıza ve müstakbel hukukçular olan öğrencilerimize kitaba gösterdikleri ilgi nedeniyle teşekkür ederim. Çalışmamızın Dördüncü Basısı da önceki basılar gibi mevzuattaki tüm değişiklikler ışığında tekrar gözden geçirilmiş, yeni yayınlar ve içtihatlar olabildiğince dikkate alınmış ve yazım hataları düzeltilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmamızı da her zamanki gibi özenli bir biçimde yayına hazırlayan sevgili Gülgonca Çarpık a en içten sevgi ve teşekkürlerimi iletiyorum. Ayrıca, kitaplarımızın daima en kısa sürede yayınlanmasını sağlayan sayın Seyhan Satar ile tüm Beta çalışanlarına da çok teşekkür ederim. Atalar/Kartal - İstanbul, 10 Şubat 2015 Prof.Dr. Hamide Zafer

4

5 Ü ç ü n c ü B a s ı y a Ö n s ö z Bu çalışmanın başlangıçta bir el kitabı olması öngörülmüştü. Kitabın amacı, ceza hukukunun genel hükümlerine ilişkin temel bilgileri çok fazla teorik tartışmalara girmeden ortaya koymaktı. Ancak baskı aşamasına geldiğimizde çalışmanın el kitabı formatından çıktığını gördük ve ders kitabı olarak yayınladık. Bu basıda da kitabın bu özelliğini korumaya çalıştık. Kitabın bu özelliğine halel getirmemek, yeni çalışmaları da atlamamak adına mümkün olduğunca yeni eserleri değerlendirmeye ve ilgili yerlere işlemeye çalıştık. Teorik konuların örneklerle renklendirilmesi öğrenmeyi kolaylaştırmaktadır. Bu nedenle bu basıda mümkün olduğunca yeni Yargıtay kararlarını da kitaba yansıtmaya çalıştık. Bundan sonraki basılarda da Yargıtay kararlarına ağırlık verilerek teorik konuların somutlaştırılmasına çalışılacağını belirtmek isterim. Kitabı, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. de her zamanki gibi özenle baskıya hazırlayan sevgili Gülgonca Çarpık a ve tüm Beta çalışanlarına içtenlikle teşekkür etmek isterim. Kartal-İstanbul, 31 Ekim 2013 Prof.Dr. Hamide Zafer İ k i n c i B a s ı y a Ö n s ö z Haziran 2010 da ilk basısını yaptığımız Ceza Hukuku Genel Hükümler kitabımızın ilk basısı kısa sürede tükendi. Kitaba gösterdikleri ilgiden dolayı okuyuculara çok teşekkür ederim. Kitabın bu ikinci basısında, tüm konular dil bakımından gözden geçirilmiş ve anlaşılmayı kolaylaştıracak şekilde genişletilmiştir. Öğrencilerimizin olay üzerinden öğrenme isteklerini karşılamak ve soyut konuların somutlaşmasını sağlamak amacıyla 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu döneminde verilen Yargıtay kararları olabildiğince değerlendirilmiş ve ilgili konularda dipnotlara işlenmiştir. Bu basıda da çalışmanın öğrenme kitabı niteliğine sadık kalınmış ve teorik tartışmalar genişletilmemiştir. Yasal değişikliklerin takip edilebilmesi için her önsözde iki bası arasındaki değişiklikleri kısaca belirtmeyi bir yöntem olarak benimsedik. Bu bağlamda, başta çocuk ceza hukukunda önemli değişiklikler öngören ve basında Taş Atan Çocuklar Yasası olarak yer alan tarih ve 6008 sayılı Terörle Mücadele Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (RG No.27652) olmak üzere yürürlüğe giren değişiklik

6 VI Hamide Zafer / Ceza Hukuku Genel Hükümler (TCK m.1-75) kanunlarının suç ve yaptırım genel teorisini ilgilendiren hükümleri, ilgili konulara işlenerek çalışma güncel hale getirilmiştir sayılı Değişiklik Kanunu ile yaş aralığında olan çocukların terör suçu sayılan eylemlerinden dolayı hükmedilen kısa süreli hapis cezalarının adli para cezasına ve tedbirlere çevrilemeyeceğine, terör suçu sayılan eylemlerinden dolayı hükmedilen hapis cezalarının ertelenemeyeceğine ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumunun haklarında uygulanamayacağına dair yasak kaldırılmış ve çocukların yetişkinlerden farklı olarak suç işlemek için örgüt kurmaktan veya yönetmekten ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde suç işlemekten mahkûm olmaları halinde, haklarında hükmedilen cezanın koşullu salıverilme sürelerinin uzamaması hükme bağlanmıştır (CGİK m.107/4). Yine aynı Kanun ile çocukların terör suçu sayılan eylemlerinden dolayı hükmedilen cezalarının, Terörle Mücadele Kanunu m.5 hükmü gereğince arttırılamaması diğer bir söyleyişle Terörle Mücadele Kanunu m.5 hükmünün çocuklara uygulanamaması ve çocukların CMK m.250 hükmüne göre kurulan özel yetkili ağır ceza mahkemelerinde yargılanmayıp kendi mahkemelerinde yani çocuk mahkemelerinde yargılanması ve özel yetkili ağır ceza mahkemelerine özgü soruşturma ve kovuşturma hükümlerinin çocuklara uygulanmaması kabul edilmiştir. Yine 6008 sayılı Kanunla TCK m.79 a fıkra eklenerek göçmen kaçakçılığı suçu, teşebbüs suçuna dönüştürülmüştür. Bir kitabın Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş de baskı yapması, benim için daima zevkli bir süreç olmuştur. Basım aşamasını zevkli hale getiren ve çoğu zaman mesaisi bitmesine rağmen özveriyle çalışmaya devam eden sevgili Gülgonca Çarpık a çok teşekkür ederim. Ayrıca çalışmanın kısa sürede yayınlanmasını sağlayan sayın Seyhan Satar ile tüm Beta çalışanlarına içtenlikle teşekkür etmek isterim. Kartal-İstanbul, 1 Ekim 2011 Prof.Dr. Hamide Zafer

7 VII Ö n s ö z Ceza Hukuku Genel Hükümler isimli bu kitap ceza hukukuna giriş yapmak isteyen veya kısa sürede ceza hukukuna ilişkin bilgilerini tekrarlamak isteyen okuyucular için hazırlanmıştır. Bu çalışma, bir öğrenme kitabı olarak kaleme alınmıştır. Bu nedenle kitapta, üzerinde tartışma olmayan konularda dipnot vermekten kaçınılmış ve kural olarak temel ders kitapları ile monografilere yollama yapılmaya çalışılmıştır. 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nun genel hükümleri ve yine aynı tarihte yürürlüğe giren 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu nun özellikle hüküm çeşitlerini düzenleyen 223. maddesi, Türk öğretisinde ve uygulamasında kabul gören bazı klasik yaklaşımların ve kavramların gözden geçirilmesini zorunlu kılmıştır. Bu çalışmada, klasik öğreti ile yeni yaklaşımlar birlikte değerlendirilerek bir senteze ulaşılmaya çalışılmış; teorik tartışmalara pozitif kuralların anlamını ve amacını kavramaya yetecek ölçüde ve derinlikte yer verilmiştir. Öğretide birçok konuda kavram birliği bulunmamaktadır. Öğreti bakımından bu husus bir zenginliktir. Ancak kavram farklılıkları, farklı kitaplardan farklı konuları takip etmek isteyen okuyucular bakımından öğrenmeyi zorlaştırmaktadır. Bu husus üst düzeyde yapılan tartışmaların dahi zaman zaman gereksiz yere uzamasına ve tartışmaların esasa girilemeden sonlandırılmasına neden olabilmektedir. Ayrıca farklı üniversitelerden mezun olanların merkezi bir sınava girmeleri halinde öğretide zenginlik olarak değerlendirilebilecek olan bu durum adayların aleyhine sonuç verebilecek niteliktedir. Bu nedenle kavramların farklı kullanımlarına dikkat çekmek amacıyla zaman zaman parantez içinde, zaman zaman bu hususa özel olarak dikkat çekmek suretiyle bu konunun dezavantaşa dönüşmesini en aza indirgemeyi amaçladık. Ceza Hukuku Genel Hükümler isimli bu çalışmanın birinci bölümünde, Ceza Hukukuna İlişkin Genel Bilgiler, ikinci bölümünde Suç Hukuku, üçüncü bölümünde Yaptırım Hukuku ve nihayet dördüncü bölümünde ise Uluslararası Ceza Hukuku incelenmiştir. Kitabın amaçlarından birisi de sınavlara hazırlığa yardımcı olmak olduğundan, Pratik Çalışma ve Sınav Sorusu örneklerine yer vermenin gerekli ve yararlı olacağını düşündük ve kitaba Sınavlara Hazırlık başlığıyla beşinci bir bölüm ekledik. Bir kitabın yazılması kadar o kitabın okuyucuya ulaşmadan önce üçüncü bir göz tarafından değerlendirilmesi de son derece önemlidir. Kanımca bu değerlendirme aşaması bir çalışmanın en zevkli aşamalarındandır. Bu vesileyle belirtmek isterim ki, sevgili hocam Prof. Dr. Nur Centel ile yaptığım çalışmalarda daima bunun hazzını ve yarattığı güven duygusunu yaşadım. Bu çalışmaya da önsöz yazarak beni onurlandırdığı için hocama çok teşekkür ederim.

8 VIII Hamide Zafer / Ceza Hukuku Genel Hükümler (TCK m.1-75) Çalışmayı başından sonuna kadar okuyarak, getirdiği olumlu eleştirilerle ve görüşlerle destekleyen, çok sevgili arkadaşım, meslektaşım Doç. Dr. Handan Yokuş Sevük e teşekkürü bir borç biliyorum. Ayrıca kitaba tashih yaparak katkı sağlayan genç asistan arkadaşlarım Gülfem Pamuk a ve özenli ve özverili çalışmasından dolayı Aysun Altunkaş a çok teşekkür ediyorum. Burada adını zikretmediğim ancak kitaba emeği geçmiş olan tüm arkadaşlarıma da teşekkürü zevkli bir borç biliyorum. Bu vesileyle kitabı, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. de baskıya hazırlayan sevgili Gülgonca Çarpık a ve çok kısa sürede yayınlanmasını sağlayan sayın Seyhan Satar ile tüm Beta çalışanlarına içtenlikle teşekkür etmek isterim. İstanbul, 4 Haziran 2010 Hamide Zafer

9 Ö n s ö z 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu 1 Haziran 2005 de yürürlüğe girdi. Aradan geçen beş yıllık süreçte bir çok eserde ceza hukukunun genel ve özel hükümleri akademisyenler ve uygulamacılar tarafından yeni mevzuat temelinde incelendi. Elinizdeki bu kitap, bu eserlerin en yenilerinden biri olmaktadır. Ceza hukuku kurumlarının farklı bakış açılarıyla irdelenmesi, yeni sentezler yapılması ceza hukukumuzun gelişmesini sağlayacaktır. Profesörlüğe hazırlık aşamasında takdim tezi ile diğer yayınlarının yanı sıra Ceza Hukuku Genel Hükümler i ele alan değerli meslekdaşım Doç.Dr. Hamide Zafer i bu çalışmasından dolayı candan tebrik eder, başarılarının devamını dilerim. Eser beş bölümden oluşmaktadır: Ceza Hukukuna İlişkin Genel Bilgiler, Suç Hukuku, Suçun Hukuki Sonucu Olarak Yaptırım, Uluslararası Ceza Hukuku ve Sınavlara Hazırlık. Kitapta alt başlıklar ise 28 paragrafta toplanmıştır. Eserin dili sade ve akıcıdır; konular yeteri kadar ayrıştırılmış, bilimsel çalışma kurallarına uyulmuştur. Ceza hukuku ile ilgilenenlerin bu kitaptan çok yararlanacakları kuşkusuzdur. Ceza hukuku sistemi insanı ve onun haklarını ön plana alan ilkeleri içermelidir. Devlete kişilik vererek onun çıkarlarını koruma kaygısıyla bireyi ikinci plana iten ceza hukuku anlayışı günümüzde aşılmıştır. Uluslararası sözleşmeler ve demokratik anayasal kurallar yasakoyucunun suç ve ceza yaratma konusundaki takdir hakkını sınırlandırmaktadır. Toplumu oluşturan bireylerin demokratik düzende yaşama hakkının gerçekleştirilmesinde en etkili işleve ceza hukuku kuralları sahiptir. Bu kuralların oluşmasında evrensel temel ilkeler, karşılaştırmalı hukuk, Yargıtay içtihatları ve ceza hukukçularının eserlerindeki yorumlar etkili olmaktadır. Ülkemizde ceza hukukunun teorik ve pratik yönüyle hedeflenen çağdaş düzeye ulaşması, temel hak ve özgürlüklere saygılı, demokrasiyi özümsemiş ceza hukukçularının yayınlarının katkısıyla gerçekleşecektir. Bu açıdan, olan hukukun yanı sıra olması gereken hukukun açıklanması da büyük önem taşımaktadır. Sadece olan hukuku açıklamak yeterli değildir. Ceza hukukuna ilişkin hükümlere eleştirel bakış açısı, olması gereken hukuka giden uzun ve zahmetli yolun temel taşlarını oluşturmaya yarayacaktır. Türkiye Cumhuriyetinin ilk batılı yasalarına dayanan seksen yıllık ceza hukuku birikimi de bu çalışmalarda hiç bir zaman gözardı edilmemelidir. Eseri hukukçu çevrelerine takdim ederken, çalışma arkadaşım, değerli meslektaşım Doç.Dr. Hamide Zafer i özverili ve kapsamlı çalışmasından ötürü bir kez daha kutlar, başarılarının ve ceza hukuku literatürümüzün zenginleşmesine katkılarının devam etmesini dilerim. 3 Haziran 2010 Prof.Dr. Nur Centel

10

11 İçindekiler Önsöz...VII Kısaltmalar... XXIX. Birinci Bölüm Ceza Hukukuna İlişkin Genel Bilgiler 1. Ceza Hukukuna Giriş I. Kavram... 1 II. Ceza Normunun Özellikleri... 2 III. Ceza Hukukunun İşlevi... 5 IV. Ceza Hukukunun Bölümleri... 6 V. Ceza Hukukunda Genel Hükümler - Özel Hükümler İlişkisi... 8 VI. Ceza Hukukunun Özellikleri... 9 VII. Ceza Bilimleri VIII. Ceza Hukuku ile Diğer Hukuk Dalları Arasındaki İlişki Ceza Hukuku ve Anayasa Hukuku Ceza Hukuku ve Ceza Muhakemesi Hukuku Ceza Hukuku ve İnfaz Hukuku Ceza Hukuku ve Devletler Hukuku Ceza Hukuku ve İdare Hukuku Ceza Hukukunun Tarihi Gelişimi I. Genel Olarak II. Eski Ceza Hukuku Dönemi III. Türk Ceza Hukukunun Tarihi Gelişimi İslamiyet in Kabulünden Önceki Dönem İslamiyet in Kabulünden Sonraki Dönem Cumhuriyet Dönemi a. 765 sayılı Türk Ceza Kanunu dönemi b sayılı Türk Ceza Kanunu dönemi IV. Kıta Avrupası Ceza Hukukunun Tarihi Gelişimi Genel Olarak Roma Ceza Hukuku Cermen Hukuku Ortaçağ (Kanonik-Kilise) Ceza Hukuku Müşterek Ceza Hukuku Aydınlanma Çağı Ceza Hukuku... 35

12 XII Hamide Zafer / Ceza Hukuku Genel Hükümler (TCK m.1-75) 3. Ceza Hukukunun Temel İlkeleri I. Suç Siyaseti II. Hukuk Devleti İlkesi III. Eşitlik İlkesi IV. Orantılılık İlkesi V. İnsancıllık (Hümanizm) İlkesi VI. Kusur İlkesi VII. Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği İlkesi Herkesin Kendi Fiilinden Sorumlu Olması Tüzel Kişilerin Sorumluluğunun Esası a. Genel olarak b. 765 sayılı Türk Ceza Kanunu dönemi c sayılı Türk Ceza Kanunu dönemi VIII. Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesi Tanım İlkenin Lehinde ve Aleyhindeki Görüşler Uluslararası Belgelerde Kanunilik İlkesi Türk Anayasalarında ve Ceza Kanunlarında Kanunilik İlkesi Kanunilik İlkesini Tamamlayan İlkeler a. İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza yaratılamaması aa. Genel olarak bb Anayasası dönemi cc Anayasası dönemi dd Anayasası dönemi ee sayılı Türk Ceza Kanunu dönemi b. Kanunun belirli olması: Geniş yorum ve kıyas yasağı c. Suçun işlendiği zamanın kanununa tâbi olması: Geçmişe uygulanma yasağı Ceza Hukukunun Kaynakları ve Yorum I. Genel Olarak II. Ceza Hukukunun Doğrudan Kaynakları Anayasa Uluslararası Sözleşmeler Kanunlar a. Genel olarak b. Ceza kanunlarının yürürlük süreleri c. Türk Ceza Kanunu ile özel ceza kanunları ve ceza içeren kanunlar arasındaki ilişki d. Ceza normunun yorumu aa. Genel olarak bb. Yorumda amaç... 75

13 İçindekiler XIII cc. Yorum çeşitleri dd. Yorum araçları e. Ceza kanunlarında bırakılan boşlukları kıyas yoluyla doldurma yasağı (Analoji benzetme yasağı) III. Ceza Hukukunun Dolaylı Kaynakları Genel Olarak Örf ve Âdet (Gelenek) Kuralları Mahkeme İçtihatları Öğreti Hukukun Genel İlkeleri Yabancı Kanunlar Ceza Normu İçeren Kanunların Zaman Yönünden Uygulanması I. Genel Olarak II. Kanunların Yürürlüğe Girmesi ve Yürürlükten Çıkması III. Ceza Kanunlarının Yürürlüğü Açısından İlkeler Genel Olarak Suçun, İşlendiği Zamanın Ceza Kanununa Tâbi Olması a. Genel olarak b. Neticeli suçlarda suçun işlendiği zaman c. Şekli suçlarda suçun işlendiği zaman d. Kesintisiz (mütemadi) suçlarda suçun işlendiği zaman e. Zincirleme (müteselsil) suçlarda suçun işlendiği zaman f. İhmali suçlarda suçun işlendiği zaman g. İtiyadi suçlarda suçun işlendiği zaman Lehe Olan Süresiz Ceza Kanunlarının Geriye Yürümesi a. Genel olarak b. Lehe kanunun tespiti c. Lehe kanunun uygulanması Süreli ve Geçici Ceza Kanunlarının İleri Yürümesi IV. İnfaz Kanunlarının Yürürlüğü V. Ceza Muhakemesi Kanunlarının Yürürlüğü VI. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararlarındaki Değişikliklerin Etkisi VII. Anayasa Mahkemesi nin İptal Kararlarının Etkisi Türk Ceza Kanunu nun Kişi Bakımından Uygulanması I. Genel Olarak II. Cumhurbaşkanının Sorumsuzluğu III. Yasama Dokunulmazlığı (Yasama Bağışıklığı) Mutlak Yasama Dokunulmazlığı (Yasama Sorumsuzluğu) Geçici Yasama Dokunulmazlığı

14 XIV Hamide Zafer / Ceza Hukuku Genel Hükümler (TCK m.1-75) a. Genel olarak b. Dokunulmazlığın istisnaları c. Dokunulmazlığın sona ermesi Mutlak ve Geçici Dokunulmazlık Arasındaki Farklar IV. Diplomasi Dokunulmazlığı (Diplomasi Bağışıklığı) V. Kuzey Atlantik Anlaşması ndan Doğan Dokunulmazlık İkinci Bölüm Suç Hukuku Birinci Alt Bölüm Suçun Yapısı 7. Suça İlişkin Ön Açıklamalar I. Genel Olarak II. Suç ile Diğer Haksızlıklar Arasındaki Farklar Suç ve Disiplin Suçu Arasındaki Farklar Suç ve Muhakeme Düzenine Aykırı Fiiller Arasındaki Farklar Suç ve Haksız Fiil Arasındaki Farklar Suç ve Kabahat Arasındaki Farklar a. Genel olarak b. Kabahatler hukukunun kaynakları c. Kabahatler hukukunun anayasal prensipleri aa. Kanunilik ilkesi bb. Geriye etkili olma yasağı cc. Kıyas yasağı dd. Kusursuz idari yaptırım olmaz ee. Kabahatlerde şahsilik d. Kabahatin yapısı (kabahatler genel teorisi) aa. Kabahatin maddi unsuru bb. Kabahatin manevi unsuru cc. Kabahatin hukuka aykırılık unsuru dd. Kabahat dolayısıyla kusur e. Kabahatin özel beliriş şekilleri aa. Kabahate teşebbüs bb. Kabahate iştirak cc. Kabahatlerin içtimaı f. Suç ve kabahat arasındaki farklılıklar III. Suçun Hukuki Konusu: Suçla Korunan Hukuki Değer IV. Suç Kalıbına Dahil Olan Ancak Fiillin Özellikleri Dışında Kalan Yapısal Unsurlar Suçun Faili a. Genel Olarak b. Çok Failli Suç

15 İçindekiler XV c. Özgü suç Suçun Mağduru Suçun Maddi Konusu Suçun Ön şartı Suçun Yapısı Suç Genel Teorisine Giriş I. Genel Olarak II. Alman Hukukunda Suçun Unsurlarının Sınıflandırılması ve Kusurun Yeri III. Suçun Kurucu (Temel) ve Tamamlayıcı (Tâli) Unsurları IV. Türk Hukukunda Suçun Kurucu (Temel) Unsurlarının Sınıflandırılması Suçun Kanunilik Unsuru (Tipiklik) I. Genel Olarak II. Kanunilik Unsurunun Kapsamı III. Kanuniliğin Unsur Niteliği IV. Kanunilik Unsurunun Fonksiyonu V. Suçun Kanunilik Unsurunda Hata - Hukuki Hata Suç Kalıbında Yer Alan Maddi (Objektif) Yapısal Unsurlar I. Genel Olarak II. Hareket (Fiil) Unsuru Genel Olarak Hareketin Sayısı ile Suç Sayısı Arasındaki İlişki Hareketin Özelliği Bakımından Suçlar a. Serbest hareketli suç - Bağlı hareketli suç b. Seçimlik hareketli suç c. Tek hareketli - Çok hareketli suç III. Netice (Sonuç) Genel Olarak Neticesinin Özelliği Bakımından Suçlar a. Zarar suçu - Tehlike suçu (Neticesi hareketten ayrılabilen suç - Neticesi harekete bitişik suç) b. Tek neticeli suç - Çok neticeli suç - Seçimlik neticeli suç c. Ani suç - Kesintisiz (mütemadi) suç IV. Nedensellik İlişkisi (İlliyet Bağı) Genel Olarak Nedensellik Bağının Tespitine İlişkin Görüşler a. Doğal nedensellik (şartların eşitliği) teorisi ve sınırlandırılması (objektif isnadiyet) b. Kuralcı teori (uygun nedensellik teorisi)

16 XVI Hamide Zafer / Ceza Hukuku Genel Hükümler (TCK m.1-75) 3. Türk Ceza Kanunu ve Nedensellik İlişkisi V. Hareketsizlik - İhmal Genel Olarak İhmali Suç Şekilleri a. Gerçek ihmali suçlar b. Gerçek olmayan ihmali suçlar (ihmal benzeri icrai suçlar) İhmali Suçlarda Nedensellik (İlliyet) Bağı İhmali Suçlarda Manevi (Sübjektif) Unsur İhmali Suçlarda Hukuka Aykırılık Unsuru İhmali Suçlarda Kusurluluk Suçun Manevi (Sübjektif) Yapısal Unsuru I. Genel Olarak II. Türk Ceza Kanunu nda Manevi (Sübjektif) Unsurla İlgili Hükümler III. Suçun Manevi (sübjektif) Unsuru: Kast Genel Olarak Kastın Unsurları Kastın Kapsamı Kast Çeşitleri a. Doğrudan kast b. Dolaylı (olası) kast c. Ani kast (tehevvür kastı) d. Düşünce kastı (tasarlama, taammüt) e. Başlangıçtaki kast - Hem zaman kastı Sonradan ortaya çıkan (eklenen) kast f. Genel kast g. Özel kast h. Zarar kastı - Tehlike kastı Kastın Tespiti Kastı Engelleyen Hata: Maddi Unsurlarda (Fiili) Hata a. Genel olarak b. Fiilde hata aa. Araçta hata bb. Suçun maddi konusunda hata cc. Mağdurun kimliğinde hata c. Neticede hata d. Nedensellik ilişkisinde hata e. Hukuka aykırılık unsurunda hata f. Suçu nitelikli hale getiren unsurlarda hata (TCK m.30/2) g. Hata ve sapma ayrımı IV. Suça Özgü Özel Nitelikteki Sübjektif Unsurlar Genel Olarak

17 İçindekiler XVII 2. Taksir a. Genel olarak b. (Bilinçsiz) Taksir aa. (Bilinçsiz) Taksirin unsurları bb. Dikkat ve özen yükümlülüğünün kaynağı cc. Taksirin belirlenmesi dd. Taksirin kapsamı ee. Bileşik taksir ff. Taksirli suçlarda kusurluluk gg. Taksirli suçlarda hata c. Bilinçli taksir d. Taksirle işlenen suçlara özgü şahsi cezasızlık nedeni e. Taksir ve teşebbüs Saik, Maksat ve Amaç (Gaye) V. Kast - Taksir Kombinasyonu (Neticesi Sebebiyle Ağırlaşan Suçlar) Genel Olarak Gerçek Neticesi Sebebiyle Ağırlaşan Suçlar Gerçek Olmayan Neticesi Sebebiyle Ağırlaşan Suçlar Suçun Hukuka Aykırılık Unsuru I. Genel Olarak II. Şekli ve Maddi Hukuka Aykırılık III. Objektif ve Sübjektif Hukuka Aykırılık IV. Hukuka Özel Aykırılık V. Hukuka Uygunluk Nedenleri Kanunun Hükmünü Yerine Getirme (Görevin ifası) Amirin Hukuka Uygun Emrini Yerine Getirme a. Genel olarak b. Koşulları aa. Amir-memur veya üst-ast ilişkisinin bulunması bb. Bir emrin bulunması cc. Emrin hukuka uygun olması Meşru (Yasal) Savunma a. Genel olarak b. Meşru savunmanın koşulları aa. Saldırıya ilişkin koşullar aaa. Saldırının varlığı bbb. Saldırının haksız olması ccc. Saldırının bir hakka yönelik olması bb. Savunmaya ilişkin koşullar aaa. Savunmada zorunluluk olması bbb. Savunmanın saldırı ile eşzamanlı olması

18 XVIII Hamide Zafer / Ceza Hukuku Genel Hükümler (TCK m.1-75) ccc. Savunmanın saldırana karşı olması ddd. Savunmanın saldırıyla orantılı olması c. Üçüncü şahıs lehine meşru savunma Zorunluluk Hali a. Genel olarak b. Genel ve özel zorunluluk hali c. Zorunluluk halinin koşulları aa. Tehlikeye ilişkin koşullar aaa. Bir tehlike bulunması bbb. Tehlikenin ağır ve muhakkak olması ccc. Tehlikenin kişiye ait bir hakka yönelmiş olması ddd. Tehlikeye bilerek sebebiyet verilmemiş olması bb. Tehlikeden korunmaya ilişkin koşullar aaa. Tehlikeye karşı korunmada zorunluluk bulunması bbb. Tehlikeye karşı koyma yükümlülüğünün bulunmaması ccc. Korunma ile tehlike arasında orantı bulunması d. Üçüncü şahıs lehine zorunluluk hali e. Zorunluluk hali ve meşru savunma f. Zorunluluk haline benzeyen ve kanunda yer almayan diğer hukuka uygunluk nedenleri Hakkın Kullanılması a. Genel olarak b. Hakkın kullanılmasının koşulları c. Belirli bazı haklar İlgilinin Rızası a. Genel olarak b. Fiili hukuka uygun kılan rızanın koşulları aa. Rızanın konusunun kişinin üzerinde mutlak surette tasarruf edebileceği bir hak olması bb. Rıza gösterenin rıza gösterme yeteneğinin bulunması cc. Rızanın açıklanması c. Genel ve özel hukuka uygunluk nedeni olarak rıza VI. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Nedenlerde Sınırın Aşılması VII. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Nedenlerin Maddi Koşullarında Kaçınılmaz Hata Kusurluluk: Cezanın Yüklenebilirliği I. Genel Olarak II. Kusurluluğu Etkileyen Nedenler Kusurluluğu Etkileyen Nedenlerin Aranacağı Zaman Kusurluluğu Kaldıran Genel Nedenler a. Yaş küçüklüğü aa. Genel olarak

19 İçindekiler XIX bb yaş dönemi b. Tam akıl hastalığı c. Sağır ve dilsizlik d. İrade dışı alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisi e. Geçici nedenler f. Hukuka aykırı bağlayıcı emrin yerine getirilmesi g. Mücbir neden olan zorunluluk hali h. Kaza ve tesadüf ı. Cebir ve şiddet (maddi zorlama) i. Korkutma ve tehdit (manevi zorlama) j. Meşru savunmada sınırın heyecan, korku ve telaş nedeniyle aşılması Kusurluluğu Azaltan Genel Nedenler a. Yaş küçüklüğü aa. Genel Olarak bb yaş dönemi cc yaş dönemi dd yaş döneminde olan çocuklara ilişkin özel hükümler b. Kısmi akıl hastalığı c. Sağır ve dilsizlik d. Haksız tahrik aa. Genel olarak bb. Haksız tahrikin koşulları cc. Haksız tahrik ve meşru savunma dd. Haksız tahrik ve tasarlama ee. Haksız tahrike ilişkin bazı özel sorunlar e. Hukuka uygunluk nedenlerinde sınırın aşılması f. Hata (Yanılma) aa. Hukuka uygunluk nedenlerinin maddi koşullarında kaçınılabilir hata bb. Kusurluluğu etkileyen nedenlerde hata aaa. Kusurluluğu kaldıran veya azaltan nedenlerin maddi unsurlarında hata bbb. Fiilin haksızlık içeriğine ilişkin hata a. Doğrudan haksızlık yanılgısı (Hukuki hata) b. Dolaylı haksızlık yanılgısı Cezalandırılabilirliğin Diğer Koşulları: Suçun Yapısal Unsurları Dışında Kalan Hususlar I. Genel Olarak II. Cezalandırmaya Etki Eden Nedenler Cezalandırmayı Etkileyen Şahsi Nedenler a. Suçun işlendiği anda var olan şahsi nedenler (Şahsi cezasızlık nedenleri) b. Suçun işlenmesinden sonra ortaya çıkan şahsi nedenler: Etkin pişmanlık hali

20 XX Hamide Zafer / Ceza Hukuku Genel Hükümler (TCK m.1-75) 2. Cezalandırmayı Etkileyen Objektif Nedenler (Objektif Cezalandırılabilme Şartları) Takdiri İndirim Nedenleri III. Ceza Muhakemesi Şartları Genel Olarak Şikâyet a. Genel olarak b. Şikâyet hakkına sahip olanlar c. Şikâyet süresi d. Şikâyetin bölünmezliği e. Şikâyet makamları ve usulü f. Şikâyetten vazgeçme ve feragat İzin Talep ve karar İkinci Alt Bölüm Suçun Özel Beliriş Şekilleri 15. Suçun Özel Beliriş Şekillerine Giriş 16. Suça Teşebbüs (TCK m.35-36) I. Genel Olarak II. Teşebbüsün Cezalandırılma Nedeni III. Teşebbüsün Koşulları Failin Suç İşleme Kastının Bulunması Failin Elverişli Hareketin İcrasına Başlaması a. Genel olarak b. Hazırlık hareketi - Elverişli hareket (icra hareketi) ayrımı c. Elverişli icra hareketi -Yetersizlik- İşlenemez suç aa. Genel olarak bb. Aracın elverişliliğinin belirlenmesi Engel Nedenle Suçun Tamamlanamaması IV. Teşebbüs Halinde Uygulanacak Ceza İndirimleri V. Teşebbüse Elverişli Olmayan Suç Çeşitleri VI. Gönüllü Vazgeçme Genel Olarak Vazgeçmenin Gönüllü Olması Gönüllü Vazgeçmenin Hukuki Sonucu Gönüllü Vazgeçmede Ceza Verilmemesinin Hukuki Esası Gönüllü Vazgeçme ve Etkin Pişmanlık İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme

21 İçindekiler XXI 17. Suça İştirak (Suç Ortaklığı) (TCK m.37-41) I. Genel Olarak II. Suça İştirakin Hukuki Niteliği III. Suça İştirak ve Çok Failli Suçlar: Geçici iştirak ve Zorunlu İştirak Ayrımı IV. Suça Katılanların Ceza Sorumluluğuna İlişkin Sistemler V. Suça İştirakin Koşulları Failin Suçun İcrasına Başlamış Olması Failin Fiilinin Kasti ve Hukuka Aykırı Olması (Bağlılık Kuralı) Birden Çok Kişinin Birden Çok Fiilinin Bulunması Suça İştirak İradesi VI. Suça İştirak Şekilleri Faillik a. Müstakil faillik b. Müşterek faillik c. Dolaylı faillik d. Yan yana faillik Azmettirme Yardım Etme a. Manevi yardımda bulunma şekilleri aa. Suç işlemeye teşvik etme bb. Suç işleme kararını kuvvetlendirme cc. Fiilin işlenmesinden sonra yardımda bulunmayı vaat etme dd. Suçun nasıl işleneceği konusunda yol gösterme b. Maddi yardımda bulunma şekilleri aa. Suçun işlenmesinde kullanılan araçları sağlama bb. Yardımda bulunarak suçun icrasını kolaylaştırma VII. Suç Ortaklarının Cezalandırılması Failin Cezası Azmettirenin Cezası Yardım Edenin Cezası VIII. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme IX. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Suça ve Dolayısıyla Cezaya Etki Eden Nedenlerin Suça Katılanlara Geçmesi X. Taksirli Suça İştirak XI. Özgü Suça İştirak XII. Tahrikçi Ajanın Sorumluluğu

22 XXII Hamide Zafer / Ceza Hukuku Genel Hükümler (TCK m.1-75) 18. Suçların İçtimaı (Suçların Toplanması) (TCK m.42-44) I. Görünüşte Normlar Çatışması (Görünüşte İçtima) II. Suçların İçtimaı Genel Olarak Bileşik (Mürekkep) Suç a. Genel olarak b. Bileşik suç kapsamında görülmeyen haller Zincirleme (Müteselsil) Suç a. Genel olarak b. Zincirleme suçun hukuki esası c. Zincirleme suçun koşulları aa. Birden fazla suçun işlenmesi bb. Birden fazla suçun aynı suç olması cc. Suçların farklı zamanlarda işlenmesi dd. Suçların bir kişiye karşı işlenmiş olması (Mağdurun aynı olması) ee. Suçların bir suç işleme kararının icrası kapsamında işlenmesi d. Zincirleme suçun hukuki sonucu: Arttırılmış tek ceza e. Zincirleme suçta zamanaşımı f. Zincirleme suça ilişkin muhakeme hukuku kuralları Fikri İçtima (Düşünsel Birleşme) a. Genel olarak b. Fikri içtimaın koşulları aa. Tek fiilin bulunması bb. Birden fazla farklı suçun oluşması c. Fikri içtimaın hukuki sonucu Suça Etki Eden Nedenler (Suçu Nitelikli Hale Getiren Unsurlar) I. Genel Olarak II. Suça Etki Eden Nedenler (Suçu Nitelikli Hale Getiren Unsurlar) III. Suça Etki Eden Nedenlerde (Suçu Nitelikli Hale Getiren Unsurlarda) Hata (TCK m.30/2) Üçüncü Bölüm Suçun Hukuki Sonucu Olarak Yaptırım ve Suçlu 20. Yaptırım Hukukuna Giriş I. Türk Ceza Kanunu nun Yaptırımlar Sistemi: Üç İzlilik II. Yaptırım Çeşitleri

23 XXIII 21. Cezalar Cezanın Amacı, Nitelikleri, Türleri, Belirlenmesi ve İnfazı I. Cezanın Amacı II. Cezanın Özellikleri III. Ceza Hukuku Anlamında Ceza ve Diğer Kamusal Cezalar IV. Cezanın Soyut Olarak Belirlenmesi V. Türk Ceza Kanunu nda Kabul Edilen Cezaların Nevileri ve Süreleri Özgürlüğü Bağlayıcı Ceza: Hapis Cezası a. Genel olarak b. Hapis cezasının türleri c. Kısa süreli hapis cezasının seçenek yaptırımlara çevrilmesi Malvarlığına Yönelik Ceza: Adli Para Cezası a. Genel olarak b. Para cezalarının türleri c. Adli para cezasının özellikleri VI. Somut Sonuç Cezanın Belirlenmesi Temel Cezanın Belirlenmesi Temel Cezanın Belirlenmesinden Sonraki Aşamalar Cezanın Belirlenmesine Hakim Olan İlkeler VII. Özgürlüğün Kısıtlandığı Sürenin Mahkûmiyetten (Somut Cezadan) Düşülmesi (Mahsup) Genel Olarak Mahkûmiyetten Mahsubun Koşulları VIII. Mahkûmiyet Kaydının Adli Sicil e İşlenmesi, Adli Arşiv e Aktarılması ve Kayıtların Silinmesi Genel Olarak Adli Sicil e Kaydedilecek Bilgiler Adli Sicil e Kaydedilen Bilgilerin Adli Sicil den Silinerek Arşiv Kaydına Alınma Nedenleri Adli Sicil ve Arşiv Kayıtlarının Tamamen Silinme Nedenleri Adli Sicil ve Arşiv Kayıtlarının Kullanılması IX. Cezaların İnfazı Hapis Cezasının İnfazı a. Genel olarak b. Hapis cezasının infaz edileceği kurumlar ve infaz rejimleri c. Mahkûmiyet ilâmının icraya konulması d. Hükümlülerin cezalarını hangi infaz kurumunda çekeceğinin belirlenmesi: Gözlem ve sınıflandırma e. Hapis cezasında özel infaz yöntemleri f. Hapis cezasının infazının denetlenmesi g. Hükümlünün hakları Adli Para Cezasının İnfazı

24 XXIV Hamide Zafer / Ceza Hukuku Genel Hükümler (TCK m.1-75) 22. Cezanın İnfazının Ertelenmesi ve İnfaza Ara Verilmesi I. Genel Olarak II. Hapis Cezasının İnfazının Ertelenmesi Cezanın İnfazının Ertelenmesinin Koşulları a. Önceki mahkûmiyete ilişkin koşul b. Ertelemeye konu olan mahkûmiyete ilişkin koşul c. Sübjektif koşul: Failin yeniden suç işlemeyeceği kanaatinin oluşması Erteleme Kararının Verilmesi Ertelemenin Koşula Bağlanması Ertelemenin Sonucu: Denetim Süresi Belirleme Denetim Süresinin İyi Halli Geçirilmesinin Sonucu Denetim Süresinin İyi Halli Geçirilmemesi: Ertelemenin Düşmesi Erteleme İle İlgili Bilgilerin Adli Sicil e Kaydedilmesi III. Hapis Cezasının İnfazının Hükümlünün Talebiyle Ertelenmesi IV. Hapis Cezasının İnfazının Hastalık Nedeniyle Geri Bırakılması V. Hapis Cezasının İnfazının Gebelik Nedeniyle Geri Bırakılması VI. Diğer Haller VIII.Koşullu Salıverilme (Meşruten Tahliye) Genel Olarak Koşullu Salıverilmenin Şartları a. Cezanın belirli bir kısmının infaz edilmiş olması b. İnfaz süresince iyi halli olunması Koşullu Salıverilmeden Yararlanamayacak Olanlar Kararın Verilmesi Koşullu Salıverilmeden Sonra Uygulanan Rejim Koşullu Salıverilme Kararının Geri Alınması Koşullu Salıverilmenin Denetimli Serbestlik Tedbiri ile Bir Yıl Erkene Çekilmesi: Koşullu Salıverilme Sürelerinin Kısalması (CGİK m.105/a) a. Denetimli serbestlik tedbiri altında erken tahliye kararı verilmesi b. Erken tahliye kararının geri alınması Cezalandırma İmkânının Ortadan Kalkması Dava ve Cezanın Düşürülmesi (TCK m.64-75) I. Genel Olarak II. Şüpheli, Sanık veya Hükümlü Failin Ölmesi III. Af IV. Dava ve Ceza Zamanaşımı Genel Olarak Dava ve Ceza Zamanaşımına Uğramayan Suçlar Dava Zamanaşımı

25 İçindekiler XXV a. Genel olarak b. Dava zamanaşımı süreleri c. Dava zamanaşımı süresinin durması d. Dava zamanaşımı süresinin kesilmesi Ceza Zamanaşımı a. Genel olarak b. Ceza zamanaşımı süreleri c. Ceza zamanaşımının durması d. Ceza zamanaşımının kesilmesi V. Şikâyetten Vazgeçme VI. Önödeme VII. Uzlaşma VIII. Kamu Davasının Açılmasının (İddianamenin Düzenlenmesinin) Ertelenmesi IX. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Güvenlik Tedbirleri I. Güvenlik Tedbirlerinin Amacı ve Nitelikleri II. Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanma Şartları III. Güvenlik Tedbirlerinin Türleri Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma a. Hakları kullanmaktan yoksun bırakılma aa. Ceza mahkûmiyetinin kanuni sonucu olan hak yoksunluğu bb. Cezaya ek olarak hükmedilen hak yoksunlukları cc. Hak yoksunluğunun kaldırılması: Yasaklanan hakların iadesi b. Meslek ve sanatın icrasının yasaklanması c. Sürücü belgesinin geri alınması Müsadere a. Genel olarak b. Müsadere çeşitleri ve müsaderenin konusu c. Müsaderenin koşulları d. Müsadere usulü Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbiri: Tedavi Alkol ya da Uyuşturucu veya Uyarınca Madde Bağımlılarına Özgü Güvenlik Tedbiri: Tedavi Denetimli Serbestlik Sınır Dışı Etme Özel Hukuk Tüzel Kişisi Hakkında Uygulanan Güvenlik Tedbirleri

26 XXVI Hamide Zafer / Ceza Hukuku Genel Hükümler (TCK m.1-75) 25. Suçlu Özel Tehlikeli Suçlular (İtiyadi Suçlular-Suçu Meslek Edinenler-Mükerrirler) I. Kavram II. Suçluların Sınıflandırılması İtiyadi Suçlu Suçu Meslek Edinen Suçlu Örgüt Mensubu Suçlu Mükerrir Suçlu: Tekerrür Hali a. Genel olarak b. Tekerrür sistemleri c. Tekerrürün koşulları d. Tekerrürün sonuçları aa. Seçenek cezalardan ağır olanın uygulanması bb. Özel bir infaz rejiminin uygulanması cc. Cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbirinin uygulanması dd. Koşullu salıverme sürelerinin uzaması e. Tekerrür hükümlerinin uygulanamayacağı haller Dördüncü Bölüm Uluslararası Ceza Hukuku 26. Uluslararası Ceza Hukukuna Giriş I. Geniş ve Dar Anlamda Uluslararası Ceza Hukuku II. Avrupa İnsan Hakları Hukuku Türk Ceza Kanunu nun Yer Yönünden Uygulanma Alanı (TCK m.8-17,19) I. Genel Olarak II. Suçun İşlendiği Yer Mesafe Suçlarında Suçun İşlendiği Yer Şekli Suçlarda Suçun İşlendiği Yer Tehlike Suçlarında Suçun İşlendiği yer Kesintisiz (Mütemadi) Suçlarda Suçun İşlendiği Yer Zincirleme (Müteselsil) Suçlarda Suçun İşlendiği Yer İtiyadi Suçlarda Suçun İşlendiği Yer Görsel veya İşitsel Yayınlarla İşlenen Suçlarda Suçun İşlendiği Yer Transit Suçlarda Suçun İşlendiği Yer Teşebbüs Halinde Kalan Suçlarda Suçun İşlendiği Yer İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Suçun İşlendiği Yer

27 İçindekiler XXVII III. Türk Ceza Kanunu nun Yer Yönünden Uygulanma Alanına İlişkin İlkeler Mülkilik (Ülkesellik) İlkesi Şahsilik (Kişisellik) İlkesi a. Faile göre şahsilik ilkesi aa. Türkiye adına görevli olanların yabancı ülkede işledikleri suçlar bb. Türk vatandaşlarının yabancı ülkede işledikleri suçlar b. Mağdura göre şahsilik ilkesi Koruma (Gerçeklik) İlkesi İkame (Başka Devlet Adına) Yargı İlkesi Evrensellik İlkesi Suç Faillerinin İadesi (Geri Verme) (TCK m.18) I. Genel Olarak II. İade Kaynakları III. İadenin Koşulları İade Konusu Suçun veya Cezanın Belirli Ağırlıkta Olması İadeye Engel Nedenlerin Bulunmaması a. İade engeli oluşturan suçlar aa. İade talebine konu olan suçun düşünce (ifade) suçu olması bb. İade talebine konu olan suçun siyasi suç olması cc. İade talebine konu olan suçun askeri suç olması dd. İade talebine konu olan suçun mâli suç olması IV. İade Usulü V. İadede Hususilik (Özellik) Kuralı Yararlanılan Kaynaklar

28

29 İçindekiler XXIX K ı s a l t m a l a r ABD AD Adli Teşkilat K. AdliSK AMKD AÜHFD Ay AyM AyMK Bak. BK CGİK CİK CMK CMK Yürürlük K. CYMDKAS çev. ÇKK ÇMK DÜHFD EÜHFD geç. HFD HUMK İBD İHAM İHAS İHK İKK İÜHFD : Ankara Barosu Dergisi : Adalet Dergisi : Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun : Adli Sicil Kanunu : Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi : Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi : Anayasa : Anayasa Mahkemesi : Anayasa Mahkemesi Kararı : Bakınız : Borçlar Kanunu : Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun : Ceza İnfaz Kanunu : Ceza Muhakemesi Kanunu : Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun : Ceza Yargılarının Milletlerarası Değeri Konusunda Avrupa Sözleşmesi : Çeviren : Çocuk Koruma Kanunu : Çocuk Mahkemelerinin Kuruluşu, Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun : Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi : Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi : geçici : Hukuk Fakültesi Dergisi : Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu : İstanbul Barosu Dergisi : İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi : İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi : İnfaz Hakimliği Kanunu : Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları Kanunu : İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

30 XXX Hamide Zafer / Ceza Hukuku Genel Hükümler (TCK m.1-75) K. : Kanun k.no. : kenar numarası KHK : Kanun Hükmünde Kararname m. : madde M.Ö. : Milattan önce M.S. : Milattan sonra MHAD : Milletlerarası Hukuk Araştırmaları Dergisi MHB : Milletlerarası Hukuk Bülteni MK : Medeni Kanun N.A.T.O. : Kuzey Atlantik Andlaşması Örgütü No. : Numara RG : Resmi Gazete s. : Sayfa SBFD : Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi TBMM : Türkiye Büyük Millet Meclisi TCK : Türk Ceza Kanunu TCK Yürürlük K. : Türk Ceza Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun TMK : Terörle Mücadele Kanunu TPKKK : Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu TTK : Türk Ticaret Kanunu vd. : ve devamı YCD : Yargıtay Ceza Dairesi YCGK : Yargıtay Ceza Genel Kurulu YD : Yargıtay Dergisi YİBK : Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı YKD : Yargıtay Kararları Dergisi