Afitap An l, Tuncay Peker, Hasan Basri Turgut, Nadir Gülekon. Bülent Oran. Cenk KILIÇ, Levent YAMANEL, Bilgin CÖMERT, Hasan OZAN

Transkript

1 .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri GÜNÜMÜZDE TIBB RES M May s 2008; s Poster Bildiri Özetleri P1. Gazi Üniversitesi T p Fakültesi Anatomi Anabilim Dal nda Yap lm fl Baz Yay nlarda Kullan lan T bbi Çizimler Afitap An l, Tuncay Peker, Hasan Basri Turgut, Nadir Gülekon P2. Do umsal Kalp Hastal klar Diyagram Atlas Bülent Oran P3. Çocuklara ve nfantlara Uygulanan Yaflam Deste i ile lgili Çizimler Cenk KILIÇ, Levent YAMANEL, Bilgin CÖMERT, Hasan OZAN P4. Eriflkinlere Uygulanan leri Yaflam Deste i ile lgili Çizimler Cenk KILIÇ, Levent YAMANEL, Bilgin CÖMERT, Hasan OZAN P5. Eriflkinde Bafl ve Çene Kald rma ve Çene Açma Sonucunda Havayolu T kan kl n n Giderilmesi ile lgili Çizimler Cenk KILIÇ, Levent YAMANEL, Bilgin CÖMERT, Hasan OZAN P6. Eriflkinlere Uygulanan Temel Yaflam Deste i ile lgili Çizimler Cenk KILIÇ, Levent YAMANEL, Bilgin CÖMERT, Hasan OZAN P7. Meme Kanserli Hastada Nöbetçi Lenf Bezi Biyopsisi ile lgili Çizim Cenk KILIÇ 85

2 Poster Bildiri Özetleri P8. N. lingualis'in Gingival Dal n Gösteren Çizim Cenk KILIÇ, Necdet KOCABIYIK, Hasan OZAN P.9 T pta Görsel Ögelerin Kullan m ve Önemi M. Metin Donma, Orkide Donma P10. Depresyonun Baz Biyokimyasal Parametreler ve Farmakolojik Ajanlarla Olan liflkisinin fiekil le Aç klanarak Anlat m n Güçlendirilmesi M. Metin Donma, Orkide Donma P11. Anatomide Desen Çal flmalar Ozan Fatih Sar kaya P12. Üç Boyutlu T bbi Animasyon: Düflünce Ve Hayallerin Dans Tuncay Peker P13. Resimlerle nsan Vücudunun Keflfi Sarm - te BOKA, Mara P LMANE, Vatan KAVAK 86

3 Poster Bildiri Özetleri P.1 Gazi Üniversitesi T p Fakültesi Anatomi Anabilim Dal nda Yap lm fl Baz Yay nlarda Kullan lan T bbi Çizimler Afitap An l, Tuncay Peker, Hasan Basri Turgut, Nadir Gülekon Gazi Üniversitesi T p Fakültesi Anatomi Anabilim Dal, Ankara T bbi çizim (Medical llustration) binlerce y ld r yap lmakta olan profesyonel bir sanat dal d r. Orta ça döneminde ozellikle Türkler taraf ndan de iflik anatomik resimler ve bunlara ait patolojiler hakk ndaki resimler bilimsel çal flmalarda resmedilmifltir. Buna en güzel örnek fiemsettin-i taki nin resimli anatomi kitab d r. Öte yandan Andreas Vesalius 1542 de yay nlad De Humani Corporis Fabrica adl eserinde 600 den fazla çizim kulland. Bu çizimler bizzat kendisinin yapt disseksiyon çizimleriydi. T bbi çizim konusunda ilk akla gelen isim olan, Leonorda Vinci nin 500 y l önce kalp kapakç klar ile ilgili yapt t bbi çizimler Dr.Françis Wells e ilham kayna olmuflt r. Dr.Françis Wells mitral kapakç fleklini bozmadan tamir ederek, devrim niteli inde bir tedaviye imza atm flt r. T bbi çizimin bir meslek olarak hikayesi daha yak n tarihlere dayan r. Bu konunun öncülerindan biri kuflkusuz Max Brödel dir. Max Brödel 1911 de ilk akademik t bbi çizim departman n oluflturmufltur. T bbi çizim ülkemizde halen çok fazla bilinmeyen bir profesyonel sanatt r. Profesyonel yaklafl mlar d fl nda ülkemizde doktorlar n bir k sm eserlerine kendi çizimleri ile katk sa lamaya çal flmaktad r. Bunun en önemli nedeni ise profesyonel sanat çizimlerinin çok pahal yap lmas, di eri ise bu konuda çal flan çok fazla kiflinin olmamas d r. Gazi Üniversitesi T p Fakültesi Anatomi Anabilim Dal nda yap lan baz uluslararas ve ulusal yay nlarda kulland m z, ço unlukla karakalem ve renkli boya kalemleri ile yapt m z t bbi çizimleri toplu olarak izleyenlerin be enisine sunmaya çal flt k. 87

4 Poster Bildiri Özetleri P.2 Do umsal Kalp Hastal klar Diyagram Atlas Bülent Oran Selçuk Üniversitesi, Meram T p Fakültesi, Çocuk Sa l ve Hastal klar Anabilim Dal, Çocuk Kardiyolojisi Bilim Dal, Konya Günümüzde modern anatomi e itiminde atlaslar n vazgeçilmez katk lar herkes taraf ndan kabul edilmektedir. Kardiyoloji e itimine yeni bafllayanlar için, önce normal kalp ve damar sisteminin morfolojisini, arkas ndan da tüm do umsal kalp hastal klar n n morfolojilerini gözden geçirmek öncelikli konular n bafl nda gelir. Do umsal kalp hastal klar n ö renmeye bafllarken, onlar n diyagramlar n görmeden, yüzlerce do umsal kalp hastal n n yap s n kavramak oldukça zordur. Ayr ca giriflimsel veya cerrahi düzeltme sonras anatomik görüntüleri de göz ard edilmemelidir. Görsel bir kaynak olarak e itime katk da bulunabilecekleri düflüncesi ile haz rlanan bu kalp diyagramlar sunulmufltur. Kardiyoloji e itiminin önündeki önemli engellerden biri de anatomik yap lar n isimlendirilmesindeki kar fl kl k ve hatta kimi zaman çeliflkilerdir. Haz rlanan kalp diyagramlar n isimlendirmede, Avrupa Çocuk Kardiyoloji Derne i Tan Kodlar (EPCC, European Paediatric Cardiac Codes), Uluslararas Hastal k S n flamas 9 ve 10 (International Classification of Disease ICD-9 &10), Amerikan Toraks Cerrahisi Derne i (STS, The Society of Thoracic Surgeons) ve Avrupa Kalp ve Toraks Cerrahisi Derne i (EACTS, The European Association for Cardio Thoracic Surgery) tan kodlar birlikte ve karfl laflt rmal olarak kullan lm flt r. Bu amaçla 150 de iflik kalp diyagram dijital ortamda haz rlan p renklendirilmifl ve bir araya getirilerek, bir kalp diyagramlar arflivi oluflturulmufltur. Atlas n hem do umsal kalp hastal klar alan nda e itim alanlar için hem de hastalara veya hasta çocuklar n anne ve babalar na bilgi verilmesinde kullan labilecek bir kaynak olmas planlanm flt r. Bu diyagramlar n bir di er özelli i de çocuk veya eriflkin kardiyoloji kateter raporlar n n haz rlanmas nda kullan lmaya uygun olmalar d r. 88

5 Poster Bildiri Özetleri 89

6 Poster Bildiri Özetleri P.3 Çocuklara ve nfantlara Uygulanan Yaflam Deste i ile lgili Çizimler Dr. Cenk KILIÇ*, Doç. Dr. Levent YAMANEL**, Doç. Dr. Bilgin CÖMERT**, Prof. Dr. Hasan OZAN* *GATA Anatomi A.D. Etlik-ANKARA **GATA Acil T p A.D. Etlik-ANKARA ÖZET Girifl: Bu çal flman n amac çocuklara ve infantlara yaflam deste i uygulanmas e itimine fayda sa layacak bir kitap için çizimler yaparak t p e itimine katk da bulunmakt r. Yöntem: Çal flmam zda öncelikle GATA Acil T p A.D. da pratik uygulamalar yap l rken eskiz ve çizimler yap ld. Daha sonra çizimler UG Logic Pen Tablet WP5540-TAB19 ve Adobe Photo Shop 6.0 CE program kullan larak detayland r ld ve tamamland. 90

7 Poster Bildiri Özetleri P.4 Eriflkinlere Uygulanan leri Yaflam Deste i ile lgili Çizimler Dr. Cenk KILIÇ*, Doç. Dr. Levent YAMANEL**, Doç. Dr. Bilgin CÖMERT**, Prof. Dr. Hasan OZAN* * GATA Anatomi A.D. Etlik-ANKARA ** GATA Acil T p A.D. Etlik-ANKARA ÖZET Girifl: Bu çal flman n amac eriflkinlere ileri yaflam deste i uygulanmas e itimine fayda sa layacak bir kitap için çizimler yaparak t p e itimine katk - da bulunmakt r. Yöntem: Çal flmam zda öncelikle GATA Acil T p A.D. da pratik uygulamalar yap l rken eskiz ve çizimler yap ld. Daha sonra çizimler UG Logic Pen Tablet WP5540-TAB19 ve Adobe Photo Shop 6.0 CE program kullan larak detayland r ld ve tamamland. 91

8 Poster Bildiri Özetleri P.5 Eriflkinde Bafl ve Çene Kald rma ve Çene Açma Sonucunda Havayolu T kan kl n n Giderilmesi ile lgili Çizimler Dr. Cenk KILIÇ*, Doç. Dr. Levent YAMANEL**, Doç. Dr. Bilgin CÖMERT**, Prof. Dr. Hasan OZAN* * GATA Anatomi A.D. Etlik-ANKARA ** GATA Acil T p A.D. Etlik-ANKARA ÖZET Girifl: Bu çal flman n amac eriflkinlere bafl ve çene kald rma ve çene açma sonucunda havayolu t kan kl n n giderilmesi uygulanmas e itimine fayda sa layacak bir kitap için çizimler yaparak t p e itimine katk da bulunmakt r. Yöntem: Çal flmam zda öncelikle GATA Acil T p A.D. da pratik uygulamalar yap l rken eskiz ve çizimler yap ld. Daha sonra çizimler UG Logic Pen Tablet WP5540-TAB19 ve Adobe Photo Shop 6.0 CE program kullan larak detayland r ld ve tamamland. 92

9 Poster Bildiri Özetleri P.6 Eriflkinlere Uygulanan Temel Yaflam Deste i ile lgili Çizimler Dr. Cenk KILIÇ*, Doç. Dr. Levent YAMANEL**, Doç. Dr. Bilgin CÖMERT**, Prof. Dr. Hasan OZAN* * GATA Anatomi A.D. Etlik-ANKARA ** GATA Acil T p A.D. Etlik-ANKARA ÖZET Girifl: Bu çal flman n amac eriflkinlere temel yaflam deste i uygulanmas e itimine fayda sa layacak bir kitap için çizimler yaparak t p e itimine katk - da bulunmakt r. Yöntem: Çal flmam zda öncelikle GATA Acil T p A.D. da pratik uygulamalar yap l rken eskiz ve çizimler yap ld. Daha sonra çizimler UG Logic Pen Tablet WP5540-TAB19 ve Adobe Photo Shop 6.0 CE program kullan larak detayland r ld ve tamamland. 93

10 Poster Bildiri Özetleri P.7 Meme Kanserli Hastada Nöbetçi Lenf Bezi Biyopsisi ile lgili Çizim Dr. Cenk KILIÇ GATA Anatomi A.D. Etlik-ANKARA ÖZET Girifl: Bu çal flman n amac meme kanserli hastada nöbetçi lenf bezi biyopsisi uygulanmas e itimine fayda sa layacak bir yay n için çizimler yaparak t p e itimine katk da bulunmakt r. Yöntem: Çal flmam zda çizim UG Logic Pen Tablet WP5540-TAB19 ve Adobe Photo Shop 6.0 CE program kullan larak yap ld, detayland r ld ve tamamland. 94

11 Poster Bildiri Özetleri P.8 N. lingualis'in Gingival Dal n Gösteren Çizim Uzm. Dr. Cenk KILIÇ, Yrd. Doç. Dr. Necdet KOCABIYIK, Prof. Dr. Hasan OZAN GATA Anatomi A.D. Etlik-ANKARA ÖZET Girifl: Bu çal flman n amac daha önce sadece Gray s Anatomy de basitçe gösterilmifl olan n. lingualis'in mandibula iç yüzünden duyu alan dal n ayr nt l flekilde tan mlamakt r. Yöntem: Çal flmam zda öncelikle GATA Anatomi A.D. da diseksiyon uygulamalar yap l rken eskiz ve çizimler yap ld. Daha sonra çizimler UG Logic Pen Tablet WP5540-TAB19 ve Adobe Photo Shop 6.0 CE program kullan larak detayland r ld ve tamamland. Bulgular: N. lingualis'in mandibula iç yüzünden duyu alan bu dal n, n. lingualis'in gingival dal olarak adland rd k. Çizim: Cavitas oriste n. lingualis'in gingival dal görülmekte. L, n. L Lingualis; G, n. lingualis'in gingival dal ; M, son molar difl; Mm, m. mylohyoideus. 95

12 Poster Bildiri Özetleri P.9 T pta Görsel Ögelerin Kullan m ve Önemi Doç. Dr. M. Metin Donma,* Prof. Dr. Orkide Donma** (*) T.C. Sa l k Bakanl, Süleymaniye E itim ve Araflt rma Hastanesi, Çocuk Sa l ve Hastal klar Klini i (**) stanbul Üniversitesi, Cerrahpafla T p Fakültesi, Biyokimya Anabilim Dal T p ö renimi kapsam nda yer alan disiplinlerin ders programlar n oluflturan konular n resimler, flekiller ya da foto raflarla anlat larak ö retilmesi, t p e itiminin ayr lmaz bir yönüdür. Karmafl k bilgilerin anlafl labilmesi için, flekillerin öncelikle ana hatlardan oluflmas, bilgilerin flematik olarak özetlenmesi yerinde olacakt r. Resim, flekil ve foto raflar iki flekilde kullan labilirler: 1. Resim, metin içinde uygun bir yere yerlefltirilebiliyorsa çok k sa bir resim alt yaz s ile verilebilir. 2. Resim, büyük ebatl olup detaylar içeriyor ise, ayr bir sayfaya yerlefltirilmesi ve anlafl lmas için metnin okunmas na gerek duyulmayacak bir biçimde hac ml bir alt yaz ile beraber verilmesi uygun olur. Her iki durumda da resim ya da çizimde kullan lan k saltmalarla ilgili bölümün resim alt nda yer alan aç klay c yaz n n hemen sonras nda yer almas okuyucuya büyük kolayl k ve rahatl k sa lar. K sa bir süre öncesine kadar, elle ya da teknik resim yard m yla resimlendirilen yaz l bilimsel materyal yeterli olabilirken, günümüzde bilgisayar ve konu ile ilgili photoshop, power point gibi uygun software ve uygulamalar n kullan m güzel, etkili ve verimli bir sunum için zorunlu hale gelmifltir. Illustration softwareleri bafll ca iki farkl tipte gurupland r labilir: 1. Foto raflar ve t bbi görüntülemeler gibi piksele dayal oluflturulan görüntüler, kaliteleri resolution a ba l olan görüntülerdir. 2. Bununla beraber, flekiller, görüntüler resolution a ba l olmayan bir biçimde; örne in grafikler, e riler, çizgiler, daire, dikdörtgen ya da kare biçiminde kutucuklar yarat larak da haz rlanabilir. 96

13 Poster Bildiri Özetleri Sözlü sunumlar olsun, yaz l /bas l materyal olsun bu konuda dikkat edilecek, özen gösterilecek en önemli husus, bilgisayarda yarat lan çizimlerin, bilgisayara aktar lan foto raf ya da filmlerin barkovizyonla perdeye aktar larak ya da dergi ve kitap sayfalar nda yerlerini alarak izleyiciye sunulmas s ras nda görülemez, anlafl lamaz, okunamaz bir biçimde olmamalar n n sa lanmas d r. Ana hatlar n vurguland, olay n bütününün bir arada görülebildi i flema ve diyagramlar n oluflturulmas ö rencinin öncelikle olaya kufl bak fl olarak bakabilmesini ve onu bütün olarak alg layabilmesini sa layacak, konunun temelini anlayan ö rencinin ayr nt lar, bunun üzerine infla edebilmesi mümkün olacakt r. Verilen bilgilerin bu yöntemlerle görsel olarak desteklenmesi bilgilerin çok daha kolay ve çabuk anlafl lmas n n yan s ra daha uzun süre hat rlanmas na da olanak sa lar. Bunlar makale, dergi ve kitaplar n okunma aflamalar nda okuyucuya, sunumlar s ras nda izleyiciye fl k veren, içerdikleri bilgilerin daha iyi anlafl labilmesi için son derece gerekli ögelerdir. 97

14 Poster Bildiri Özetleri P.10 Depresyonun Baz Biyokimyasal Parametreler ve Farmakolojik Ajanlarla Olan liflkisinin fiekil le Aç klanarak Anlat m n Güçlendirilmesi Doç. Dr. M. Metin Donma,* Prof. Dr. Orkide Donma** (*) T.C. Sa l k Bakanl, Süleymaniye E itim ve Araflt rma Hastanesi, Çocuk Sa l ve Hastal klar Klini i (**) stanbul Üniversitesi, Cerrahpafla T p Fakültesi, Biyokimya Anabilim Dal stanbul Üniversitesi Bilimsel Araflt rma Fonu taraf ndan desteklenen UDP- 576 say l proje kapsam nda yarat lan afla da yer alan flekil, University of London, King s College London, Institute of Psychiatry taraf ndan düzenlenen International Mental Health Kongresi nde taraf m zdan verilen bir konferansta kullan lm flt r. Figure 1: Depression and its cul-de-sac, suicide: Could this quartet help to open the way to happiness? 98

15 Poster Bildiri Özetleri fiekilde, depresyon tedavisinde kullan lmakta olan ilaçlar n intiharlar art rabildi i yönündeki çal flmalar n fl alt nda, depresyonun halen çözümlenememesine ve olas tehlikeli sonuna dikkat çekilmekte ve çözüm aray fllar kapsam nda metabolic yollar n kavflak noktalar nda rol oynayan esansiyel ve toksik metaller ile, antioksidan savunma sisteminin önemli bileflenleri olan fitokimyasallar n, reaktif oksijen ya da azot türevleri ile olan yak n iliflkileri ve tedavi sürecinde SSRI ya da SNRI lerin yaln z olmad klar vurgulanarak, karmafl k konu içeri i, taraf m zdan konuyu özetleyecek flekilde yarat lan tek bir illustrasyon ile, daha yal n ve daha kolay anlafl labilir biçimde izleyicilere sunulmufltur. 99

16 Poster Bildiri Özetleri P.11 Anatomide Desen Çal flmalar Ozan Fatih Sar kaya Ege Üniversitesi T p Fakültesi 2.S n f Ö rencisi Desen çal flmalar m n amac daha iyi bir görsellik yaratabilmek ve t bbi aç dan katk sa layabilmektir. Anatomi derslerine çal flmak amac yla bafllad m desen çizimleri, beni daha da iyisini çizmeye teflvik eden önemli bir faktör olmufltur. Bunun sonucunda anatomi e itiminin sürmesiyle birlikte ben de çizimlerime devam ettim ve desen çal flmalar m flekillendi. Çizilecek nesnelerin detaylar - na girmeden önce kompozisyonlar genel hatlar yla ka da yerlefltirdim ve desen içindeki orant lar kontrol ettim. Hata yapma ihtimaline karfl taslaklar m 2B kalemle çizdim. Ard ndan çal flmalar m 4B, 5B, 6B kalemlerle tamamlad m. Resim kalemleri neredeyse tüm kurflun kalem izlerini gizledi. 100

17 Poster Bildiri Özetleri Resim kalemi kurflun kalemden daha koyu tonlar yaratt için daha yumuflak bir sonuç verdi. Ifl k miktar na, kalitesine ve yönüne göre desende az ya da çok kontrast yaratt m; böylece hem resimlerin perspektifi 3 boyutlu bir görünüm ald hem de gerçek görüntülere daha fazla benzedi. Çizdi im desenlere bakarken yar kapal k s k gözlerle bak p fl k ve gölgelerin en belirgin alanlar n görmeye çal flabilirsiniz. 101

18 Poster Bildiri Özetleri P.12 Üç Boyutlu T bbi Animasyon: Düflünce Ve Hayallerin Dans Tuncay Peker Gazi Üniversitesi T p Fakültesi Anatomi Anabilim Dal, Ankara Animasyon birbiri ard na kayan görüntülerden oluflan bir filmdir. T bbi animasyon ise karmafl k t bbi kavramlar n hareketli olarak izleyiciye sunulmas d r. Her görüntü hemen bir sonrakinin ard ndan geldi inden dolay hareket ediliyor izlenimiyle alg lan r. Her kare gözümüzde görüntünün bir izini b rak r (görüntü say s film için saniyede 24, televizyon için saniyede dir). Üç boyutlu bir t bbi animasyon çal flmas nda dört ana bileflen bulunur. Tek bafl - na çal flan bir sanatç n n bu dört alanda da uzmanlaflmas gerekmektedir. Bu bileflenler Modelleme, Doku atama, Ifl kland rma-rendering ve Animasyon dan oluflmaktad r. T bbi animasyon, içeri i ile konular n daha iyi anlafl lmas na ve daha yüksek düzeyde bilgi sahibi olunmas na olanak sa lar. Bir baflka deyiflle insanlar n beyinlerine kay tedilen uzaysal veriler ve alg lan labilen grafikler toplulu- udur. T bbi animasyonun t bbi çizime göre üstünlü ü, t bbi çizimdeki dura- anl n olmamas d r. Günümüzde t bbi animasyon stüdyolar n n ço u A.B.D. de bulunmaktad r. Bu durumun nedeni t bbi animasyonlara olan ilginin bu ülkede fazla olmas d r. En büyük müflteriler ise kuflkusuz ilaç firmalar d r. Ancak son y llarda e itim sektöründe de giderek artan yayg n animasyon kullan m söz konusu olmaktad r. Bir Anatomi Anabilim Dal çal flan olarak, insan vücuduyla u raflmam z ve t bbi animasyona olan kiflisel ilgimiz nedeniyle kendi olanaklar m zla haz rlad m z bu ön çal flmalar sunmak ve böylece kafam z n içindeki düflünce ve hayalleri paylaflmak istedik. Bu çal flmada sunulan t bbi animasyon materyallerini, Gazi Üniversitesi T p Fakültesindeki anatomi derslerimize uyarlayarak, ö rencinin konuyu daha iyi anlamas n ve dolay s yla ö renci memnuniyetini artt rmay hedeflemekteyiz. 102

19 Poster Bildiri Özetleri Resimlerle nsan Vücudunun Keflfi Sarm - te BOKA*, Mara P LMANE*, Vatan KAVAK** *Riga Stradins, ˇ University, Institute of Anatomy and Anthropology, Latvia **Dicle Üniversitesi T p Fakültesi, Anatomi Bölümü P.13 ÖZET Anatomi; resimde, çizimde ya da heykelde kullan lmas gerekli olan önemli bir araçt r. Ayn zamanda, do ru kullan ld ve yarat c geliflmeyi engellemesine izin verilmedi i takdirde, güçlü ve etkileyici bir araçt r. Anatomiyi anlaman n en iyi yolu ihtiyaç duyulan bilgiyi yaratmakt r. Bilgi almak, her bireyde davran fl de iflikli ine yol açmaktad r. Bilgi edinmek gözlem, deneyim ve süreklilik gerektiren bir eylemdir. Anatomi alan ndaki çal flmam z Anatomi ve Embriyoloji kitab nda resimlerle ifade ederek bilgi ve deneylerimizi aktarmay amaçlad k de ERASMUS ö retim üyesi de iflimi program çerçevesinde Riga Stradins Üniversitesi nden Prof. Dr. Mara P LMANE, Prof. Dr. Sarm te BOKA ve Dicle Üniversitesi nden flahs m n (Y. Doç. Dr. Vatan KAVAK) karfl l kl gerçeklefltirdi imiz ziyaretlerde bilginin resimlerle desteklenerek anatomi kitab - n n yaz m na karar verdik. Kitab, ngilizceden ve Latinceden terimler kullanarak haz rlad k. nsan Anatomisi organ sistemleri içerisinde tan mlanm flt r. Kitab n Embriyoloji bölümünde, temel bilgiler ve sistemlerin geliflmesini; organlar n geliflmesi üzerine farkl genlerin/gen geçifllerinin ve büyüme faktörlerinin günümüzdeki ba lant lar n tan mlad k. Orant n n temel kurallar, tarih boyunca ressamlar için bir iskelet görevi görmüfltür. Anatomi çal flmalar - n n en önemli yönü çizim esnas nda orant ya dikkat etmektir. Bizde çal flmam z esnas nda bu kurala sad k kald k. Sonuç olarak, kitapta kulland m z çizimlerimizde orant ya ve simetriye büyük önem verdik. Desen çal flmam z, insan formunun üç boyutlu alg lanmas n sa layacak derinli e önem verecek flekilde ayr nt l karakalem çizimleriyle oluflturduk. Bu kitab T p Fakültesi ö rencilerinin yan s ra biyoloji, farmakoloji ve sa l k meslek yüksek okullar nda okuyan ö rencilerin de faydalanabilece i temel bir kaynak olarak haz rlad k. 103

20 KONGRE NOTLARI