HABER BÜLTENĐ. Haber Özetleri. Irak. 26 Ocak 2006

Transkript

1 HABER BÜLTENĐ 26 Ocak 2006 Haber Özetleri Irak Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri Büyükelçi Yiğit Alpogan Washington daki temasları sırasında Washington Enstitüsü adlı düşünce kuruluşunda bir konuşma yaptı. Büyükelçi Alpogan bir soru üzerine Kerkük konusuna da değindi. Büyükelçi Yiğit Alpogan, Kerkük te 2007 yılında yapılması planlanan ve Kerkük ün hangi idari bölgeye dahil edileceğini belirleyecek olan referandumun son derece tehlikeli olduğunu kaydetti. Kerkük ün son derece önemli bir şehir olduğunu ve Irak ı simgelediğini söyleyen, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri, Kerkük giderse, Irak gider şeklinde konuştu; Kerkük herhangi bir idari bölgeye katılırsa, Irak ın toprak bütünlüğünün korunmasının çok zor olacağını; hatta mümkün olmayacağını vurguladı. Alpogan, Kerkük ün nüfus yapısının bilinçli olarak değiştirildiğini belirtti ve bu nedenle ya referandumun ertelenmesi ya da anayasanın değiştirilmesi gerektiğini kaydetti. Alpogan, Kerkük ün geleceği konusunda sadece Kerküklülerin değil, bütün Iraklıların oy kullanması için anayasanın değiştirilmesi gerektiğini vurguladı. PKK konusuna da değinen Yiğit Alpogan, Amerika nın birkaç PKK liderini yakalayıp Türkiye ye teslim etmesinin ilişkilerin daha da iyileşmesinde etkili olabileceğine dikkat çekti. (VOANEWS) Irak Uzlaşma Cephesi üyesi Hüseyin El-Felluci, Cephenin Irak Cumhurbaşkanlığı mertebesini istediklerini ileri sürdü. El-Araci, Şiilerin bu konuyu prensip olarak kabul ettiklerini bildirdi. ( Irak Ulusal Diyalog Cephesi Başkanı Salih El-Mutlak ın açıklamasına göre, Abdulaziz El-Hekim le görüşen parlamento üyeleri yeni hükümet henüz kurulma aşamasında olduğundan, El-Hekim den Irak ın güneyinde federal bir hükümet kurulması konusundan vazgeçmesini istediler. ( Đsviçre de bulunan Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa, Reuters la yaptığı görüşmede, ABD güçlerinin çekilmesinden sonra Arap Devletlerinin askeri güçlerinin Irak a gönderilmesi konusunu tartışabileceklerini bildirdi. Arap devletleri Irak Ulusal hükümetinin talebiyle bu konuyu ciddi bir şekilde gündeme alacaklarını beyan etti; fakat Arap güçlerinin ABD komutanlığı altında olmasının mümkün olmadığını söyledi. ( ( 1

2 Irak Başbakanı Đbrahim El-Caferi ye yakın çevrelerden alınan bilgilere göre, El- Caferi hafta sonu Davos taki Dünya Ekonomik Forumu Zirvesi ne katılmak üzere Davos a gidecek. ( Irak ta petrol konusundaki yetkililerin yaptığı açıklamada, Kerkük ten Ceyhan limanına petrol akımının 1 günlük hacminin varilden varile yükseldiği bildirildi. ( Musul da bulunan Çok Uluslu Güçler, 25 Ocak Perşembe günü güvenliği Musul daki güvenlik güçlerine teslim etti. Bu teslim, Musullu yetkililerin öncülüğünde gerçekleşti. ( Irak ın Kuzeyinde KDP tarafından Erbil de yargılanan ve 30 yıl hapis cezası verilen gazeteci yazar Kemal Sayyit Kadir (Kürt), 24 Ocak Salı günü serbest bırakıldı. ( Orta Doğu Filistinliler, yeni parlamento üyelerini seçmek üzere 10 yıl aradan sonra sandık başına gitti. Seçimlere yoğun ilgi gösteren Filistinli seçmenler, Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs te oy kullandı. Katılım oranının yüzde 73 olarak açıklandığı seçimler genel olarak sakin bir havada geçti. Hamas liderlerinden Đsmail Haniye; seçimlerde, iktidardaki El Fetih e üstünlük sağladıklarını açıkladı. Đktidardaki El Fetih yetkilileri de, Hamas ın bu açıklamasını doğruladı. Adlarının açıklanmasını istemeyen Fetih yetkilileri, Hamas ın 132 sandalyeli parlamentoda 70 sandalye kazanmasının beklendiğini söyledi. Hamas ın seçimleri kazanmasının barış sürecini canlandırmaya yönelik yeni adımları tehlikeye atabileceği belirtiliyor. Seçimin gayriresmi sonuçları bugün açıklanacak. Seçimleri, aralarında Türkiye nin de bulunduğu çeşitli ülkelerden 900 ün üzerinde gözlemci izledi. (NTV)(AP) Đran, ülkenin güneybatısındaki Ahvaz kentinde düzenlenen bombalı saldırılarda Đngiltere'nin de rolü olduğunu savundu. Tahran, Đngiliz istihbarat elemanlarının sekiz kişinin ölümüne yol açan saldırıların failleriyle iş birliği yaptığını öne sürdü. Đran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki, "Đngiltere bu olaylar konusunda Đranlıların şüphelerine yanıt vermeli", dedi. Bakan, bombalama eylemini gerçekleştirenlerin "beyinleri" olarak nitelediği kişilerin Đngiliz yetkililerle birlikte çekilmiş fotoğraflarının olduğunu savundu. (BBC) Çin yönetimi, Rusya'nın, Đran'ın uranyumunu Rus topraklarında zenginleştirme önerisini desteklediğini ve Tahran'a nükleer programından dolayı keyfi yaptırım uygulanmasına karşı olduğunu açıkladı. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Kong Çüen, haftalık olağan basın toplantısında, uranyumun Rusya'da zenginleştirilmesinin şu andaki çıkmazın aşılmasına yardımcı olabileceğini belirterek, sorunu Güvenlik Konseyi'ne taşımanın durumun daha karmaşık hale gelmesine yol açabileceğini söyledi. Güvenlik Konseyi'nin veto hakkına sahip beş üyesinden biri olan Çin'in Đran'a yönelik cezai yaptırımlara karşı çıkacağı sanılıyor. Bu arada Đran'ın nükleer programıyla ilgili görüşmelerdeki baş müzakerecisi Ali Laricani, Çin Dışişleri Bakanı Li 2

3 Caoşing le bir araya geldi. Pekin'e 26 Ocak sabahı gelen Laricani daha sonra Çin Devlet Müşaviri Tang Ciaşüen le görüştü. Moskova'da hafta başında Rus yetkililerle görüşen Laricani, Đran'ın, uranyumu Rusya'da zenginleştirilmesi önerisine olumlu yaklaşmıştı. (AA) Kafkasya ve Orta Asya Kırgızistan, Afganistan'daki koalisyon güçlerine destek amacıyla başkent Bişkek'te faaliyetini sürdüren Amerikan askeri hava üssünün (Gansi) kira bedelinin artırılması için ABD'ye nota verdi. Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Gansi Üssü'nün kiralanmasına yönelik yeni anlaşma şartlarını içeren nota ABD'nin Bişkek büyükelçisine verildi. Notada, başkent Bişkek'teki Manas Havaalanı'nda bulunan askeri üsle ilgili kira, çevreye verdiği zararlara ve uçuş trafiğine ilişkin yeni şartlar bulunuyor. Açıklamaya göre, yeni şartlarda Kırgızistan'ın çıkarları ön planda tutuluyor. Açıklamada, Kırgızistan'ın uluslararası terörizmle mücadeleye her zaman olduğu gibi ilk katılan ülkeler arasında yer alacağı da kaydedildi. Başkente 45 kilometre uzaklıkta bir Rus askeri hava üssünün de bulunduğu Kırgızistan'da, Amerikan üssü, 24 Mart Devrimi'nden sonra sürekli gündeme gelmiş, bunun üzerine ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice Kırgızistan'a ziyarette bulunmuştu. Rice'ın Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev ile görüşmesinin ardından yapılan ortak basın toplantısında, ''askeri üssün, koalisyon güçlerinin Afganistan'daki görevi sona erinceye kadar faaliyetini sürdüreceği'' bildirilmişti. (AA) Azerbaycan Cumhurbaşkanı Đlham Aliyev, Bakü'de temaslarda bulunan Avrupa Güvenlik ve Đşbirliği Teşkilatı (AGĐT) Dönem Başkanı Belçika'nın Dışişleri Bakanı Karel De Gucht ve beraberindeki heyeti kabul etti. Cumhurbaşkanlığı basın merkezinden verilen bilgiye göre, kabulde Azerbaycan-AGĐT işbirliği ve Ermeni işgali altındaki Yukarı Karabağ ile ilgili sorunun barışçı çözümünü amaçlayan müzakereler süreci ele alındı. De Gucht'un temasları kapsamında ziyaret ettiği Yukarı Karabağ'ın Azeri toplumu lideri Nizami Behmanov da görüşmeden sonra gazetecilere yaptığı açıklamada, AGĐT Dönem Başkanı'na işgal altındaki Yukarı Karabağ'da bulunan gizli cezaevleri ve bu bölgedeki uyuşturucu trafiği hakkında bilgi verdiklerini bildirdi. Ermenistan'ın, işgal altında tuttuğu bölgelerde gizli cezaevleri kurduğunu ve burada Azeri esirler tuttuğunu söyleyen Behmanov, Yukarı Karabağ'ın geleceği için referandum yapılmasının gündemde olmadığını, böyle bir uygulamanın ancak bölgedeki her iki toplumun katılımıyla mümkün olabileceğini belirtti. (AA) Avrupa Birliği Ankara nın Kıbrıs eylem planını açıklamasından bir gün sonra, Đngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw Kıbrıs ta temaslarda bulundu. Önce Rum Yönetimi Dışişleri Bakanı Yorgo Yakovu yla görüşen Straw, daha sonra KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ı makamında ziyaret etti. Straw, Abdullah Gül ün Kıbrıs eylem planındaki önerilerinin ciddiyetle ele alınması gerektiğini kaydetti. Ada dan ayrılmadan önce temaslarını değerlendiren Straw, Talat ı makamında ziyaret etmesinin KKTC yle ilişkilerin siyasi düzeyinin yükseldiği 3

4 anlamına gelmediğini söyledi. Straw, Đngiltere nin taraf tutmadığını, Ada ya dostça amaçlarla geldiğini söyledi. BM Genel Sekreteri Kofi Annan ın desteğini alarak Ada ya gittiğini anımsatan Straw, çözüm girişimlerini yeniden başlatmak için çaba harcadıklarını ve 2006 da ilerleme beklediklerini ifade etti. Bütün Ada nın Kıbrıs ın bir parçası olduğunu belirten Straw, kuzeyde de müktesebatın uygulanmasını beklediklerini söyledi. Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ise, kendisini makamında ziyaret ettiği için Straw a teşekkür etti ve Đngiltere nin çözüm için aktif bir rol almasını istedi. Rum kesimi ise, Straw a, KKTC Cumhurbaşkanı Talat la makamında görüşmesi nedeniyle tepkili. Straw la görüşmeyeceğini açıklayan Rum lider Papadopulos, Ziyaret, çözüm çabasının bir uzantısı olarak gösterilmek isteniyorsa, böyle bir role soyunanlar önce objektif olmalı ve iki tarafın da güvenini kazanmalı, dedi. Papadopulos ayrıca, Straw un ziyaretinin Kıbrıslı Rumların duyarlılıklarına saldırı olduğunu savundu. (NTV) Dünya Basını Daily Telegraph gazetesinin iç sayfalarındaki haberin başlığı, "Straw'un ziyareti Kıbrıslılarca hiçe sayıldı". Dün Kıbrıs'a giden Đngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw'un KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat'ı makamında ziyaret etmesi Rumların tepkisini çekmişti. Rum lider Tasos Papadopulos, Straw'la görüşmesini iptal etmişti. Daily Telegraph'ın haberinde, Đngiltere Dışişleri Bakanı'na Lefkoşa'da büyük tepki gösterildiği ve Rumların "Jack Straw evine dön", diye bağırdıkları aktarılıyor. Đngiliz gazeteleri, Filistin Parlamentosu için yapılan seçimlere geniş yer ayırmış. Seçimler sonrası yapılan sandık çıkış anketleri Hamas'ın ikinci sırada yer aldığını ve El-Fetih'i iktidarını paylaşmaya zorlayabileceğini gösteriyordu. Guardian Hamas'ın, El-Fetih'e karşı özellikle Gazze Şeridi'nde zafer umduğunu belirtip ekliyor: "Đsrailliler, Gazze Şeridi'ni Hamasistan olarak adlandırıyor." Guardian'a yazan Filistin Yönetimi'nin Kudüs'ten sorumlu bakanı Hink Huri ise, dünkü seçimde Doğu Kudüs'teki Filistinlilerin sadece yüzde 6 kadarına oy şansı verildiğini yazıyor. Filistinli bakan oy kullanan Filistinlilerin de Đsrail'in çeşitli yıldırma taktiklerine maruz kaldığını belirtiyor ve ekliyor: "Yıldırma ve engelleme taktikleri, Đsrail'e hiçbir şey kazandırmıyor." Daily Telegraph ise seçimlere katılımın yüksek olduğunu ve Filistin siyasetinde güç dengesinin değiştiğini vurguluyor. Gazeteye demeç veren Hamas'ın önde gelen adaylarından Đsmail Haniye ise Batı'nın baskılarına boyun eğmeyeceklerini söylüyor: "Amerikalılar ve Avrupalılar Hamas'a, 'Silah bırakmadan meclise giremezsiniz', diyor. Biz de hem silah bırakmayacağımızı, hem de meclise gireceğimizi söylüyoruz. Bu ikisi çelişmiyor." Financial Times yazarı Quentin Peel'in yazısının başlığıysa, "Filistin seçimi bir sağırlar diyaloğunu açığa çıkarıyor". Peel, Gazze sokaklarında Hamas'ın başarısının altında yatan nedenler arasında üst düzey El-Fetih yetkililerine dek uzanan yolsuzluklar ve örgütün destekçilerine sosyal hizmetler sunmaktaki başarısının da görüldüğünü söylüyor. Peel yazısını şöyle noktalamış: "Đsrail'in yeni Dışişleri Bakanı Tizpi Livni, ülkesinde Filistinlilerle ilgili tüm tartışmanın, Đsrail devletinin 1967 sınırlarını nasıl muhafaza edeceğinden ibaret olduğunu 4

5 söyledi. Filistin tarafında ise dikkatlerin merkezinde hala 1948'de evlerini terk eden mülteciler var. Eğer taraflar bir başlangıç noktası üzerinde bile anlaşamazlarsa, yine sağırlar diyaloğunu sürdürecekler." Davos'taki Dünya Ekonomik Forumu toplantılarına katılan Pakistan lideri Pervez Müşerref, Financial Times'a özel bir demeç vermiş. Pervez Müşerref, Đran'la birlikte planladıkları boru hattı konusunda ABD'nin baskılarına boyun eğmeyeceklerini söylüyor. Müşerref ülkesinin ekonomik kalkınma için doğal gaza gereksinim duyduğunu, hiçbir ülkenin proje hakkında kendilerine söz söyleme hakkının bulunmadığını belirtiyor. Filistin deki parlamento seçimini değerlendiren USA Today ( ), dinci Hamas ın seçimden başarıyla çıkmasının Ortadoğu da demokrasinin gelişimi açısından bir risk oluşturacağını savunuyor. Ancak gazete, Đsrail ve Amerika nın Hamas ı demokratik sürece çekmek için her türlü çabayı harcaması gerektiğini belirtiyor ve El-Fetih in de bir zamanlar Đsrail in yok edilmesini savunan ve terör yöntemine başvuran bir örgüt olduğunu hatırlatıyor: "Hamas ı demokratik sürece çekmek mümkün olsa bile, bu hiç kuşkusuz yıllar alacaktır. Ancak Ariel Şaron un hayatının son dönemindeki değişim, bize her şeyin mümkün olduğunu gösteriyor; hatta Đsrail le yapılacak görüşmeleri bile bir gün Hamas başlatabilir. Eski Đsrail başbakanı Ariel Şaron un da dediği gibi Barışı dostlarınızla değil, en aşağılık düşmanlarınızla yaparsınız." Washington Times da ( ) gazetenin yazarlarından Tony Blankley nin kaleme aldığı Đran ın nükleer programına ilişkin bir yorum, dikkat çekiyor. Yapılan yorumda Đran ın nükleer silah geliştirme çabasının arkasında Pers emperyalizminin yattığı ifade ediliyor, Tahran ın daha fazla petrol ve bölgesel hegemonya peşinde koştuğu öne sürülüyor. Türkiye nin Đran ın tarihsel düşmanı olduğu iddia edilen yorum şöyle devam ediyor: "Türkiye, Tahran ın tavrı karşısında endişesini giderek daha yüksek sesle ifade ediyor. Eğer Đran nükleer bir güç olma yolunda yeni adımlar atarsa, Türkiye, Suudi Arabistan ve Mısır da nükleer silah edinmek ihtiyacı duyabilir. Türkiye ayrıca Đran daki rejimin bir biçimde yıkılması halinde Irak, Đran ve kendi topraklarındaki Kürtlerin bağımsızlık istemesinden korkuyor" 5