Dünya Liderliğine Yürüyor

Transkript

1 Dış Ticaret ve Ekonomi Dergisi Yıl 1 Sayı 10 Kasım 2012 Fiyatı: 10 TL Üretim ve İhracatın Can Suyu TEŞVİKLER Başbakan'ın 'TL Zone' Önerisine Tam Destek GIDA ve TARIM Dış Ticaret Fazlası Veriyor İbrahim Burkay / UTİB Başkanı İHRACATI Oynayarak Öğreniyorlar Türk Tekstili Dünya Liderliğine Yürüyor Ülke ekonomisinin bel kemiği olan tekstil sektörü, geçen yıl gerçekleştirdiği toplam 8 milyar dolarlık ihracatla önemli bir başarıya imza attı. Dünya tekstil ihracatında yüzde 3, ev ve mekân tekstilinde yüzde 5 ve teknik tekstilde yüzde 1,5 payı olan Türkiye, bu yıl da dış pazarda aynı başarıyı yakalamayı hedefliyor. ÜCRETSİZ KONYA EKİ

2 2

3 3

4 I omer.lekesiz@ihracat.info.tr KOBİ ULUSLARARASI TANITIM VE DAĞITIM A.Ş. ADINA; İMTIYAZ SAHİBİ : Ali Gazel GENEL YAYIN YÖNETMENİ (SORUMLU) Ömer Faruk Lekesiz YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ : Esra Torlak SANAT YÖNETMENİ : Mustafa Ceviz EDİTÖR : Yeliz Yirmibeş SAYFA YAPIMCISI : Tuba Karakuş PAZARLAMA MÜDÜRÜ : Dilek Demir HUKUK MÜŞAVİRİ : Av. Süleyman Boyalı FİNANS MÜDÜRÜ : Süleyman Demirhan İNTERNET SORUMLUSU : Tuba Koçaş HABER MERKEZİ : Canan Ilgın Havva Nur Sedef Sezen Bulut Serap Yardımcı Sibel Erol REKLAM MERKEZİ : Behlül Boyalı Gamze Bige Kılıç Makbule Koçaker SATIŞ YÖNETMENLERİ : Özge Sönmez Sema Kolay GÖRSEL DANIŞMAN : Himmet Büyükvadi LOJİSTİK : Berat Gözükızıl Osman Gök YAYIN TÜRÜ : Ulusal, Süreli, Aylık YÖNETİM MARKA DİREKTÖRÜ : Abdullah Yaprakcı KURUMSAL İLETİŞİM DİREKTÖRÜ : Harun Dikici FİNANS DİREKTÖRÜ : Nurettin Yıldıran YÖNETİM YERİ Ataşehir Üsküdar Yolu Topçu İbrahim Sk. Pak Plaza Kat:7 No:13 İstanbul/Türkiye T: F: TEMSİLCİLİKLER ANKARA : F. Özlem Yaylagül 0 (312) AFYON : Önder Çelik 0 (272) BURSA : Hayati Ata 0 (224) ISPARTA : Emre Hamamcı 0 (246) İZMİR : Demet Aktürk 0 (232) KOCAELİ : Satılmış Çiloğlu 0 (262) KONYA : Selma Alımcı 0 (332) K.MARAŞ : Ali Suyadal 0 (344) KÜTAHYA : Eyüp Cihan 0 (274) BASIMCI : Turkuvaz Matbaacılık Yayıncılık A.Ş. BASILDIĞI YER Akpınar Mah. Hasan Basri Cad. No:4 Sancaktepe-İstanbul Tel: Faks: DAĞITIM : MNG KARGO MERHABA MERHABA omer.lekesiz@ihracat.info.tr Dünya ekonomisi, istikrar arayışlarını sürdürmeye devam ediyor. Küresel ekonomide toparlanma süreci devam etse de belirsizlik ve kırılgan bir havanın doğurduğu baskıcı hava piyasalarda nefes almayı güçleştiriyor yılında yüzde 23 gerileyen dünya ticareti, 2010 yılında yüzde 22, 2011 yılında ise yüzde 16 artış kaydetti yılında yaşanan çöküşün Avrupa da oluşturduğu yaralar Türkiye nin bu ülkelere yapmış olduğu ihracatı da doğrudan etkiledi. Avrupa da yaşanan ekonomik krize rağmen Türkiye nin ortalamanın üzerinde yakalamış olduğu ihracat artışı ise Türk sanayicisinin yüzünü güldürüyor. Avrupa daki krize rağmen büyümesini sürdüren Türkiye, bu krizi turnusol kağıdı yaparak kendini ispat etme fırsatını da yakalamış oldu. Bu trendin bu yılda devam etmesi bekleniyor. Bunun ipuçlarını ise sıfırcı hoca olarak bilinen Fitch in 18 yıl aradan sonra Türkiye yi yatırım yapılabilir seviyeye çıkarmasından anlayabiliyoruz. Türkiye bu not artımından kaynaklanan olumlu havadan fazlasıyla yararlanacaktır. Türk ekonomisinin yüzünü güldüren başka bir gelişme de tekstil sektöründe yaşanıyor. Dünya ve Türkiye verilerine bakıldığında son iki yıldır tekstil sektörünün yükselen bir yıldız olduğunu görüyoruz. Geçtiğimiz yıl toplam 8 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren tekstilciler bu yılda büyümelerini sürdüreceğe benziyor. Türkiye tekstilinin 2011 yılı karnesini, 2012 beklentilerini ve 2023 vizyonunu Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay ile konuştuk. Sektörün röntgeninin çekildiği bu söyleşiyi dikkatle okuyacağınızı tahmin ediyorum. ÖmerFarukLekesiz 4

5 5

6 / İÇİNDEKİLER ihracat AKTuEL Dış Ticaret ve Ekonomi Dergisi SERBEST BÖLGELER İHRACATI BÜYÜTÜYOR Mısır a Yatırım Yapmak İçin Hangi Ülkeler Sıraya Girdi [ 9. SAYI KAPAĞI Üretim ve İhracatın Can Suyu; Teşvikler 18 Yıl 1 Sayı 9 Eylül 2012 Fiyatı: 10 TL MAKARNADA 5 YIL SONRA İTALYA'YI GEÇERİZ Hikmet TANRIVERDİ / İHKİB Başkanı Türkiye Avrupa nın konfeksiyon tedarikçisi Ü lke ekonomisinde 16,2 milyar dolar ihracatıyla önemli bir kale olan hazır giyim sektörü, imalat sanayi içinde üretimde yüzde 8,3, istihdamda ise yüzde 13,5 lik payla ilk sırada yer alıyor. FiNANS Ağırlıklı olarak Arap Baharı nın yaşandığı ülkelerden öğrenci çeken Türkiye nin 2015 hedefi 100 bin, 2020 hedefi ise 150 bin uluslararası öğrenci [ dunya ekonomi Türkiye ihracat odaklı çalışmalarını her yönden besliyor, daha çok ihracat hedefine odaklanan ülkemizin 2023 hedefine ulaşmak için attığı adımlar sağlanan teşviklerle birlikte stratejik bir yolda ilerliyor. Yatırım teşvik sistemine ilişkin verileri incelendiğinde 2011 yılında düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında 58 milyar lirayı aşan sabit yatırımın ve 133 binin üzerinde yeni istihdam olanağının sağlanması öngörülüyor. 24 SEKTÖREL BÜYÜME GIDA VE TARIM DIŞ TİCARET FAZLASI VERİYOR Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, tarım ve gıda alanında ihracatın devamlı olarak arttığını, ithalatın ise azaldığını bildirdi. Buna bağlı olarak dış ticaret fazlasının hızla arttığını aktaran Şemsi Bayraktar, Gıda ve tarımda 7 aylık dönemde dış ticaret fazlası yüzde 135,9 artarak 874,8 milyon dolardan 2 milyar 63,7 milyon dolara yükseldi. dedi. 26 TESPİT İHRACATÇIDAN, BAŞBAKAN'IN 'TL ZONE' ÖNERİSİNE TAM DESTEK Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın dile getirdiği 'TL Zone' (bölge) düşüncesini ihracatçılar olumlu karşıladı. Sektörün önde gelen aktörleri, söz konusu düşünceyi uygulamaya koyulduğunda bölge ülkelerle ticaretin kolaylaşacağını; TL nin değerinin ve itibarının artacağını ifade etti. İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Hikmet Tanrıverdi, Orta Anadolu Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği (OAİB) Adnan Dalgakıran ve İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkan Yardımcısı Dursun Topçu, 'TL Zone un, ekonominin kura karşı kırılganlığı ile ihracata olumlu etkisi olacağında hemfikir. 28 TESPİT 2013, 2012'DEN DAHA İYİ GEÇECEK Türkiye'nin önde gelen grupları, 2013'te yatırımlarını artırmayı ve inorganik büyümeyi hedefliyor. Gelecek sene üretim ile istihdamlarını artırmaya odaklanacaklarını belirten Koç, Sabancı, Doğuş, Borusan ve Doğan'ın üst yöneticileri (CEO), yeni sektörlere gireceklerinin de sinyalini veriyor. 30 NASIL BAŞARDILAR TÜRK TEKSTİLİ DÜNYA LİDERLİĞİNE YÜRÜYOR Ülke ekonomisinin bel kemiği olan tekstil sektörü, geçen yıl gerçekleştirdiği toplam 8 milyar dolarlık ihracatla önemli bir başarıya imza attı. Dünya tekstil ihracatında yüzde 3, ev ve mekân tekstilinde yüzde 5 ve teknik tekstilde yüzde 1,5 payı olan Türkiye, bu yıl da dış pazarda aynı başarıyı yakalamayı hedefliyor. 6

7 7

8 / İÇİNDEKİLER AR-GE ELEKTRONİK SEKTÖRÜNÜN İLACI Günümüzde, elektronik sektörü artık tek başına bir sanayi dalı olmaktan çıkarak diğer tüm sektörleri geliştiren, verimlilik artışını sağlayan lokomotif bir sanayiye dönüştü. MOBİLYADA İHRACAT ARTTI, İTHALAT DÜŞTÜ 34 KOBİ'LER ORTAKLIK KÜLTÜRÜNE TEŞVİK EDİLMELİ Ülke ekonomisinde oldukça önemli bir yeri olan KOBİ leri bir çatı altında toplayan KOBİDER, bin 200 ü aşkın üyesiyle sektörün sözcüsü Türk mobilya sektörü ihracat atağına devam ediyor yılı Ocak-Haziran aylarında, 2011 yılının Ocak- Haziran ayına göre mobilya ihracatı yüzde 18 artarken, ithalat ise yüzde 11 azaldı. 48 SEKTÖREL HEDEF HELAL ÜRÜN PAZARI 2 TRİLYON DOLAR Dünyada helal gıda talep potansiyeli 850 milyar dolara ulaşırken, gıda ve gıda dışı tüm helal ürün ve hizmetlerin ticaret hacmi 2.1 Trilyon dolar olarak tahmin ediliyor. 50 SEKTÖREL BÜYÜME DERİ SEKTÖRÜNDE İHRACAT ARTTI 2012 yılı Ocak-Eylül döneminde, ihracatını yüzde 12,1 oranında artarak 111,5 milyar dolar olarak gerçekleştiren Türkiye, deri ve deri ürünleri sektöründe yüzde 10 artışla 1 milyar 183 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. 52 SEKTÖREL BÜYÜME TÜRK FAKTORİNG SEKTÖRÜ, YÜZDE 57 BÜYÜDÜ Ticarette sağladığı güvenle Türkiye nin büyümesine dinamizm katan Faktoring sektörü, bu yılın ilk yarısında yüzde 11 oranında büyüyerek 16,8 milyar liraya ulaştı. 56 İHRACATLA OYNUYORLAR Günümüzde hayatımızın her alanını saran internet, teknolojiyle daha fazla haşır neşir olan Z kuşağı jenerasyonunun iş dünyasına katılmasıyla birlikte giderek önemini artırıyor. Bu gerçekten hareket eden bir proje olan Intels TR, ihracat eğitimini oyun ve animasyonlarla sanal ortama taşıyor. 60 YENİ PAZAR YENİ İHRACAT ANTALYA SERBEST BÖLGE EN ÇOK ABD İLE TİCARET YAPIYOR Geçtiğimiz yılda ticaret hacmini 731 milyon dolar, istihdamını ise 3 bin 324 kişiye ulaştıran Antalya Serbest Bölgesi Türkiye deki serbest bölgeler içerisinde ticaret hacminde 8 inci sırada yer alıyor. 62 BEŞİ BİR YERDE NİN İKİNCİSİ TÜRKİYE Altın mücevherat ihracatının geçmişi son yıla dayanıyor ve son yıllarda oldukça iyi bir performans gösteriyor. Türkiye, 2011 yılı Dünya değerli mücevherat ihracatında 11. sırada yer alırken, altın mücevherat ihracatında İtalya'dan sonra ikinci sırada yer alıyor. 70 Teşvik Yasası Doğu Anadolu'da Milat Olacak 74 Nevşehir Daha Çok İhracat Yapmalı 76 Rize Turizm İçin Teşvik Bekliyor 78 Trabzon Hong Kong Olsun 86 Sanayide Çarkları Yağlama Zamanı 88 Bulgaristan a Yabancı Sermeye Akıyor Ülkenin Tarlasını Erkunt Sürüyor 96 Ege Seramik, 50 Ülkenin Tasarım Anlayışını Değiştirdi 98 Tukaş Müşteri Memnuniyetinde İlk Sırada 100 Kilim İhracatını Yüzde 100 Büyüttü 102 Mutlu Makarna Kapasitesini 170 Bin Tona Çıkardı 104 Vatan Kablo nun İhracat Hedefi 100 Milyon Dolar 106 Yöneticiler Değişime Kapalı mı? 110 TGS, 743 Milyon Dolarlık İhracat Yaptırdı 111 Bir Lisan Bin Müşteri 112 Denizati Avrupa'nin İlk Mega Plant ini Kuruyor 113 Harput Tekstil in Hedefi Kara Afrika Pazarı 114 Dünyanın Gözü Türk Lojistik Sektöründe 116 Farmasi, Kozmetik Dünyasında 5 Kıtaya Yayılıyor 118 Elkima 35 Ülkeye Enerji Dağıtıyor 120 Sukar, AR-GE Ile Dış Ticarette Büyüyor 121 Özgün Çizgisi İhracatını Arttırdı Ülke'nin Rafında Işık Tarım Ürünleri Var 123 Mustafa Ceylan İnnovasyonla Büyüyecek 128 Örgütsel Destek Öz-Yeterliliği Arttırıyor 130 Mars Logistic'ten Çevreye Dost Yatırım 131 Yusen Türkiye'de Faaliyette 132 Kargotur, Five Star Freight Systems i İzmir e Taşıdı 134 KLG'nin Olmazsa Olmazı Avrupa 135 Globelink Ünimar 2011 i Yatırım Yılı Yaptı 136 Demtaş Lojistik Büyümesini Üçe Katladı 137 Tarihi Rekora Ünsped den Destek 137 Logitrans,24 Stralis Aldı 8

9 9

10 ihracat 01 İHRACATTA AB NİN PAYI 9 PUAN GERİLEDİ 03 ALEX GİTTİ, YERİNE BREZİLYALI İHRACATÇI GELDİ Avrupa Birliği (AB) ndeki ekonomik kriz sonrasında Türkiye nin ihracatının içinde AB nin payı yüzde 47 den yüzde 38 e geriledi. Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) nin ihracatında ise AB nin payı sadece 1 puan azaldı yılının Ocak-Eylül döneminde Ege İhracatçı Birlikleri nin Avrupa Birliği ne ihracatı 3 milyar 964 milyon dolar olarak gerçekleşti. EİB nin toplam ihracatında AB nin payı yüzde 47 de tutundu. Dünyaya futbolcu ihraç eden ülke olarak bilinen Brezilya, bu kez gıdadan, deriye, sağlıktan teknolojiye birçok yeni ürünle Türkiye'ye yaptığı ihracat kalemlerini artırmak istiyor. Bu kapsamda dün Türkiye'ye gelen Brezilyalı resmiler ve ihracatçılardan oluşan ticari heyet, Ceylan Otel'de düzenlenen görüşmelerde ürünlerini tanıtmayı hedefliyor. 04 AVRUPA SOFRALARINDAKİ HER DÖRT BALIKTAN BİRİ TÜRKİYE DEN GİDİYOR 02 GAZİANTEPLİ İŞADAMLARI, YÖNÜNÜ AFRİKA'YA ÇEVİRDİ Kara kıta Afrika ile ticari ve ekonomik ilişkilerini artıran Gaziantepli işadamları, Afrika ülkelerine ihracatı her geçen gün artırıyor. Gaziantep'in 1998 de Afrika'ya 13 milyon 201 bin dolar düzeyinde gerçekleşen ihracatının, 2011 yılında 474 milyon 557 bin dolara ulaştığını belirten Gaziantep Sanayi Odası (GSO) Yönetim Kurulu Başkanı Adil Konukoğlu, Afrika ülkelerine yapılan ihracat son 14 yıl dikkate alındığında büyük bir ivme göstererek yüzde 3 bin 495 arttı. dedi. Son yıllarda hızlı bir gelişme gösteren su ürünleri sektörü, 2023 yılında 3,5 milyar dolar ihracat hedefliyor. Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, su ürünleri sektörünün ihracatın yıldızı olduğunu belirterek, 2000 yılında 60 milyon dolar seviyesindeki ihracatımız, 2011 yılı sonunda 447 milyon 823 bin dolar seviyesine ulaştı. Avrupa sofralarında yenen her dört balıktan bir tanesi Türkiye den gidiyor dedi. 05 TİM BAŞKANI NDAN TL ZONE YORUMU: "TİCARETİN ÖNÜNÜ AÇAR" Başbakan Tayyip Erdoğan'ın dillendirdiği TL Zone düşüncesi ihracatçıları memnun etti. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, TL nin ortak para birimi olarak kullanımının ticaretin önünü açacağını vurguladı. Büyükekşi, 'TL Zone'un kurdan kaynaklanan sorunlara çare olabileceğini de ifade etti. 10

11 11

12 06 BEYAZ ET VE YUMURTA 08 İHRACATI REKORA KOŞUYOR DEPREM YARDIMI İŞ BİRLİĞİ GETİRDİ Geçen yıl yüzde 83 lük artışla 285 milyon dolarlık ihracat yapan Türkiye yumurtacılık sektörü, 2012 yılının ilk dokuz ayında 245 milyon dolarlık ihracat rakamına ulaştı. Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, son 10 yıllık ihracat değerlerinde belirgin bir artış gözlemlenen kanatlı sektöründeki ihracatın, ihracat rakamlarını yükselttiğini söyledi. Endonezya, Mısır, Kanada ve Sudanlı bir grup iş adamı, Bursa da sanayicilerle bir araya geldi. Açe Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Firmandez, Deprem ve tsunami felaketinde Türk iş adamlarımız yardımımıza koştu. Ülkemiz büyük potansiyele sahip. Türk iş adamlarıyla işbirliği yapmak istiyoruz dedi. 09 DERİ İHRACATÇILARI ÜÇ KOLDAN ATAĞA GEÇTİ 07 TÜRK BULGURU PARİS TE GÖRÜCÜYE ÇIKTI, AVRUPA VE UZAKDOĞULULAR İLGİ GÖSTERDİ Egeli deri ihracatçıları, Türkiye nin deri ve deri ürünleri ihracatında ilk iki sırayı alan Rusya ve İtalya dan ithalatçıları ağırlamaya hazırlanırken, Japnoya ya daha fazla ihracat yapmak için 'Japonya Deri Sektörü Pazar Araştırması Projesi' üzerinde çalışıyor. Güneydoğu Anadolu İhracatçılar Birliği (GAİB) bünyesinde kurulan Makarna, Bulgur, Bakliyat ve Bitkisel Yağlar Tanıtım Grubu (MBTG), ürünleriyle Fransa nın başkenti Paris te düzenlenen SIAL Uluslararası Gıda Fuarı nda Uzakdoğu ve Avrupalıların ilgisini çekti. Bulgurun dünya için stratejik ve yeni bir ürün olduğunu söyleyen MBTG Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Mustafa Bayram, Dünya, doğal besin maddesi olarak bulguru yeni keşfetti. Biz de bu ürünü hem Avrupa, hem de diğer pazarlara tanıtmak istiyoruz dedi. 10 ZEYTİNCİLER ÇİN E GİDİYOR Zeytin ağacı sayısını 90 milyondan 180 milyona çıkaran Türkiye, bu varlığıyla önümüzdeki yaklaşık beş yılda zeytin ve zeytinyağı üretiminde dünya ikinciliğine yerleşecek. Sektör, yıllık 650 bin ton zeytinyağı ve 1 milyon 200 bin ton sofralık zeytin üretimi hedefliyor. Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi (ZZTK), tüketimi arttırmak için yurt içi ve yurt dışında tanıtım atağına kalktı. 12

13 13

14 ihracat 11 BURSA'DAN HOLLANDA'YA İLK DOĞALGAZ SOBASI İHRACATI Metalco Mühendislik Genel Müdürü İlker Özaslan, Avrupa da doğalgaz sobası ihracatı gerçekleştirdikleri son ülkenin Hollanda olduğunu belirtti. Özaslan, "Dünyanın önemli doğalgaz üreticilerinden biri olan Hollanda ya doğalgaz sobası ihracatı yapmak, hem ülkemiz, hem Bursamız, hem de firmamız adına iyi bir kazançtır. Hedefimiz, dünyanın farklı ülkelerine de ulaşmak" dedi. 14 DOĞALTAŞ İHRACATÇILARININ ÇİN HEDEFİ 1 MİLYAR DOLAR Türkiye, 2011 yılında Çin e 560 milyon dolarlık doğaltaş ihracatı gerçekleştirdi. 2012'nin Ocak- Eylül döneminde ise ihracat, yüzde 21 oranında artarak 554 milyon 324 bin dolara çıktı. Sektörün yıl sonu hedefi ise 1 milyar doları aşmak. Ege Maden İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Arslan Erdinç, Türk mermerinin görünüm açısından güzelliği, sağlıklı ve kaliteli oluşundan dolayı Çinliler tarafından sevildiğini ve tercih edildiğini belirtti. 12 YEMEN E YATIRIM AFRİKA YA KAPI AÇAR Yemen Başbakanı Muhammed Salem Basendva, ülkesinde yatırım yapacak Türk müteşebbislere hiçbir protokolle karşılaşmayacakları sözünü verdi. Basendva, "Türkiye Asya ile Avrupa kıtaları arasında nasıl bir köprü ülkeyse Yemen de Asya ile Afrika arasında bir köprü ülkedir. Buraya yatırım yapan buradan Afrika'ya rahat açılır" diye konuştu. 13 EİB 10 BİNDEN FAZLA İHRACATÇIYA EĞİTİM VERDİ Ekonomi Bakanlığı, Türkiye nin 2023 yılında 500 milyar dolar ihracat hedefine ulaşabilmesi ve Türk ihracatçılarının rakipleriyle rekabet edebilmeleri için verdiği desteği sürdürüyor. Bu kapsamda ihracatçılara sağlanan devlet yardımlarının daha etkin kullanılması amacıyla Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Devlet Yardımları Şubesi nin 4 yıldır yürüttüğü Mikro Eğitim Projesi 2013 yılında da devam edecek. 15 İZİAD LİBERYA DAKİ YATI- RIM İMKANLARINI YERİNDE İNCELEDİ İzmir İşadamları Derneği (İZİAD) üyesi işadamları, Liberya nın başşehri Monrovia'da incelemelerde bulundu. TUSKON ve ESİDEF koordinasyonundaki ziyareti değerlendiren İZİAD Yönetim Kurulu Başkanı Resul Seçilmiş, Türkiye ile Afrika ülkeleri arasındaki ticaret hacmi 17 milyar dolara ulaştı yılı verilerine göre Türkiye olarak Afrika kıtasına olan toplam ithalatımız 6,8 milyar dolar, ihracatımız ise 10,34 milyar dolarken bu tutarın yüzde 75 i Kuzey Afrika ülkeleriyle ticaretten oluşuyor. dedi 14

15 15

16 16 18 OİB OTOMOTİV MERKEZİ, ALMANYA'DA BOY GÖSTERDİ Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB), Almanya da düzenlenen IAA Hannover Ticari Araçlar ve Yan Sanayi 2012 fuarında Türkiye yi temsil etti. OİB organizosyonuyla 16 Türk otomotiv firmasının yer aldığı fuar, ticari araçlar ve yan sanayi alanında dünyadaki son teknolojiyle birlikte yeniliklerin sergilenmesini sağladı. SURİYE'YE SEBZE MEYVE İHRACATI YÜZDE 75 AZALDI Hatay Genç İş Adamları Derneği(HAGİAD) ve Güney ve Güneydoğu İş Adamları Federasyonu Başkan Vekili Aydın Toksöz, Suriye de yaşanan iç savaşın Hataylı ihracatçıları yeni pazarlar bulmaya yönelttiğini söyledi. Aydın, Suriye Arap Cumhuriyeti'nde yaşanan olaylar dolayısı ile bu ülkeye olan meyve ve sebze ihracatının yüzde 75 azaldığına dikkati çekti TARIM ÜRÜNLERİ İHRACATI 9 AYDA YÜZDE 6,6 ARTTI Ocak-eylül döneminde tarım ürünleri ihracatı yüzde 6,6 arttı. Türkiye İstatistik Kurumu geçici dış ticaret verilerine göre; 2012 yılı Ocak-Eylül döneminde, 2011 yılının aynı dönemine göre ihracat yüzde 6,6 artarak 11 milyar 347 milyon dolara yükseldi. TATVAN DAN 20 ÜLKEYE EŞOFMAN İHRAÇ EDİYOR Bitlis in Tatvan ilçesinde iş adamı Sabahattin Okay tarafından açılan Bitlis in eşofman üzeri ilk tekstil atölyesinde üretilen eşofmanlar Asya, Avrupa, Rusya Federasyonu ve Arap ülkeleri başta olmak üzere 20 ülkeye ihraç ediliyor. 16

17 17

18 SÖ LEŞİ / Esra Torlak İbrahim Uslu Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Gen. Müd. Üretim ve İhracatın Can Suyu; Teşvikler Türkiye ihracat odaklı çalışmalarını her yönden besliyor, daha çok ihracat hedefine odaklanan ülkemizin 2023 hedefine ulaşmak için attığı adımlar sağlanan teşviklerle birlikte stratejik bir yolda ilerliyor. Yatırım teşvik sistemine ilişkin verileri incelendiğinde 2011 yılında düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında 58 milyar lirayı aşan sabit yatırımın ve 133 binin üzerinde yeni istihdam olanağının sağlanması öngörülüyor. Belge sayısı ve sabit yatırım tutarı incelendiğinde söz konusu yatırımların imalat sanayinde yoğunlaştığı görülüyor. İmalat sanayini sabit yatırım tutarı itibarıyla enerji, hizmetler tarım ve madencilik izliyor yılında yatırımcıların çoğunlukla genel teşvik uygulamalarından yararlandığına dikkat çeken Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürü İbrahim Uslu, yeni teşvik sistemiminin yatırımcılarımız tarafından daha iyi tanınmasını ve anlaşılması gerektiğini dile getirdi. Teşvik uygulamaları konusunda yeni çalışmalar ve projeler var mı? Bilindiği gibi yeni teşvik sistemimiz, Haziran ayında 1 Ocak 2012 den geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi. Mevzuatın yayımlanmasıyla birlikte, gerek yurt içinde gerekse yurt dışında yerli ve uluslararası yatırımcılar, özel sektör kuruluşları, hatta teşvik sistemlerini yenilemeyi planlayan yabancı ülke yetkilileri nezdinde yeni sistemimiz ile ilgili tanıtım faaliyetlerine başladık. Bunun yanı sıra, yeni sistemin sağladığı olanaklardan yararlanarak yeni yatırım yapmak ya da mevcut yatırımlarını büyütmek isteyen yerli ve uluslararası yatırımcılarla, Sayın Bakanımız Zafer Çağlayan da dahil olmak üzere bakanlık olarak birebir görüşmeler gerçekleştiriyor, yatırımcılarımızın yazılı ve sözlü bilgi edinme taleplerini karşılıyoruz. Bunun yanı sıra, yeni sistemin genel çerçevesinin Nisan ayında açıklanmasının hemen ardından, yatırımcılarımızın yeni 18

19 sistem ile ilgili sorularını daha etkili ve daha hızlı şekilde cevaplayabilmek için bir bilgi merkezi oluşturduk. Bu çerçevede yatırımcılarımız, yeni sistem ile ilgili öğrenmek istedikleri hususları uzmanlarımıza telefonla iletme ve anında cevap alma imkanına kavuşmuş oldular. Yeni teşvik sistemimiz sadece yerli yatırımcılar için değil, uluslararası yatırımcılar için de cazip fırsatlar sunuyor. Uluslararası yatırımcıların kamuoyuna açıkladıkları yatırım kararları, sistemin kısa zamanda etkili sonuçlar doğurmaya başlayacağını gösteriyor. Bu sonuçların hızlandırılması amacıyla ülkemizde yatırım yapma potansiyeli olan firmaların yoğun olarak yer aldığı 26 farklı ülkede 57 farklı merkez seçerek bu merkezlerdeki cicaret müşavirliklerimiz ile temasa geçtik. Hazırlamış bulunduğumuz program çerçevesinde, çok yakın bir zaman zarfında söz konusu merkezlerde kapsamlı bir tanıtım kampanyası başlatacağız. Bu tanıtımların, ülkemize yönelik son 9 yılda 110 milyar dolara yaklaşan bu rakamla uluslararası doğrudan yatırım akışını hızlandırmasını öngörüyoruz. Yeni teşvik sistemimiz, ilgili kamu ve özel sektör kuruluşlarının etkin şekilde katılım sağladığı, yatırımcıların tüm taleplerinin tek tek kaydedildiği, değerlendirildiği ve pek çoğunun sisteme entegre edildiği bir süreç sonucunda tamamlanmıştır. Bununla birlikte sistemimizin statik değil, dinamik bir yaklaşım çerçevesinde uygulanacağını vurgulamak isterim. Bunun anlamını şöyle açıklayayım; sistemin uygulanması döneminde yatırımcılarımızdan ve ilgili kamu kurumlarımızdan gelen talepleri kaydetmeye devam edeceğiz ve bu talepler içinde ülkemizin ekonomik ve sosyal hedefleri ile örtüşenleri, yine ilgili kurum ve kuruluşlar ile koordinasyon halinde sisteme dahil edebileceğiz. Teşvikler her sektör için aynı nitelikte yararlı olabiliyor mu? Elbette sektörlerin ihtiyaçları farklılaşıyor. Bu çerçevede yeni teşvik sistemi oluşturulurken, sektörlerden gelen tüm talepleri titizlikle inceleyerek sektörel ihtiyaçlara cevap veren uygulamalar ve destek unsurları oluşturmaya, ayrıca mevcut uygulama ve unsurlarda, bu ihtiyaçları en etkili şekilde karşılayacak yönde değişiklikler yapmaya özen gösterdik. Konuyu çarpıcı bir örnekle açıklamak istiyorum. Mevcut sistemin uygulanmasına ilişkin olarak bakanlığımıza iletilen talepler içerisinde ilk sırada vergi indirimi desteğinin uygulamasına ilişkin talepler yer alıyordu. Bu çerçevede yeni sistem, Vergi İndirimi desteğinin yatırım döneminde ve yatırımcıların diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına da uygulanmasını öngördü. Buna göre yeni sistemde Vergi İndirimi, sadece işletme döneminde ve sadece teşvik belgesi kapsamındaki yatırımdan elde edilen kazanca uygulanmayacak; yatırımcı, diğer faaliyetlerinden elde edilen kazanç üzerinden ödemesi gereken vergiyi de yeni yatırımı döneminde indirime tabi tutabilecek. Bu uygulama, 1. bölge dışındaki tüm bölgelerde geçerli olacak. Yatırım döneminde uygulanacak yatırıma katkı oranı da, bölgelere göre kademelendirilmiş bulunuyor. Diğer taraftan, biliyorsunuz Cumhuriyetimizin 100 üncü yılı olan 2023 yılında, dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasında yer almayı, 500 Milyar ABD Doları mal ihracatı, 150 Milyar ABD Doları hizmet ihracatı yapmayı ve Dolar kişi başına milli gelire ulaşmayı hedefliyoruz. Bu hedeflere en etkili şekilde ve en kısa sürede ulaşabilmesi için, birtakım yatırım konularının ve yatırım alanlarının daha avantajlı şekilde desteklenmesi gerekiyor. Bu çerçevede yeni teşvik sistemimiz, ilgili kamu ve özel sektör kuruluşlarımızla yaptığımız değerlendirmeler çerçevesinde madencilik, turizm, eğitim, ilaç, savunma, demiryolu ve denizyolu ile taşımacılık gibi alanlarda gerçekleştirilecek yatırımlara, Öncelikli Yatırım kategorisi kapsamında Türkiye nin hangi ilinde yapılırsa yapılsın, 5. bölge desteklerinden yararlanma imkanı sunuyor. Yine, ülkemizin sosyo-ekonomik açıdan en az gelişmiş bölgesi olan 6. bölgesinde yapılan yatırımlar için, istihdam maliyetinin düşürülmesine yönelik yeni destekler oluşturulmasının yanı sıra, bu bölgede yapılacak yatırımların mevcut destek unsurlarından en yüksek yardım yoğunluğu ile yararlanması öngörüldü. Bunun yanı sıra, organize sanayi bölgelerinde yapılacak yatırımlar, vergi indirimi ve sigorta primi işveren hissesi desteklerinden, bulundukları bölgenin bir alt bölgesinde uygulanan oran ve sürelerde yararlanabilecek. Bölgesel teşvik uygulamalarında ise her il için illerimizin potansiyeli dikkate alına- Yeni teşvik sisteminin, ithalat bağımlılığını azaltacak, yaratılan katma değeri arttıracak, yüksek ve orta-yüksek teknolojili ürün ihracatını artıracak yatırımların ekonomimize kazandırılmasına yönelik uygulaması olan Stratejik Yatırımların Teşviki Uygulamasının, cari açık sorunumuzun çözümüne orta ve uzun vadede katkı sağlayarak Türk sanayinin yapısal dönüşümünü hızlandıracağına inanıyoruz. 19

20 Ülkemizde yatırım yapma potansiyeli olan firmaların yoğun olarak yer aldığı 26 farklı ülkede 57 farklı merkez seçerek bu merkezlerdeki ticaret müşavirliklerimiz ile temasa geçtik. rak sektörler ve yatırım büyüklükleri tespit edilmiştir. Büyük ölçekli yatırım uygulamaları ise AR-GE ve teknoloji içeriği yüksek sektörlerin desteklenmesini hedeflemektedir. Yeni teşvik sistemimiz, farklı sektörlerin ihtiyaçlarını gözeten, ülkemizin ihtiyacı olan mal ve hizmetlerin üretimini arttıracak araçlara sahip bulunuyor. Bu çerçevede yeni dönemde, öncelikli yatırım konularımız ve alanlarımız başta olmak üzere, yatırımcılarımızın yeni teşvik sisteminin sağladığı olanaklardan en etkili şekilde yararlanmasını umuyoruz. Teşvik uygulamalarında üretici firmalar başvuru ve kabul edilme sürecinde zaman açısından sıkıntı yaşıyor mu? Yatırım teşvik belgesi kapsamındaki destek unsurlarından yararlanabilmek için yatırımcılarımızın, Uygulama Tebliği nde yer verilen başvuru belgeleri ile birlikte bakanlığımıza başvurmaları gerekiyor. Bu başvuruyu bizzat yapabilecekleri gibi posta yoluyla da gerçekleştirmeleri mümkün. Sektörel, mali ve teknik açılardan yapılan değerlendirmenin ardından, uygun görülen başvurular için Yatırım Teşvik Belgesi düzenleniyor. Başvuruların genel müdürlüğümüz nezdindeki değerlendirme süresini, evrak sistemimiz aracılığıyla tespit etme imkânına sahibiz. Yaptığımız çalışmalarda, süreyle ilgili herhangi bir olumsuzlukla karşılaşmadık. Bununla birlikte yatırımcılarımızın başvuru evraklarının eksiksiz, tam ve doğru olması da, sürecin hızlı ilerlemesi için kritik bir unsur. Bunun yanı sıra, yeni teşvik sistemimizin önemli bir yeniliği, yerel birimlere de başvuru yapma imkanının getirilmiş olmasıdır. Buna göre yatırımcılarımız, Genel Teşvik Uygulamaları kapsamında yer alan ve sabit yatırım tutarı on milyon Türk Lirasını aşmayan, Uygulama Tebliği nde belirlenen yatırımlar için, tercihlerine bağlı olarak yatırımın yapılacağı yerdeki kalkınma ajanslarına veya sanayi odalarına başvuru yapabilecekler. Önceki teşvik sistemi döneminde sanayi odaları ile yaptığımız benzeri uygulamayı, yeni dönemde kalkınma ajanslarını da içine alacak şekilde genişlettik. Ayrıca önceki dönemde Türkiye de yatırım yapan uluslararası yatırımcıların sanayi odalarına başvuru imkanı bulunmazken, yeni dönemde belirtilen koşullar çerçevesinde bu yatırımcıların da belirtilen şartlarda yerel birimlere müracaatı mümkün. Uygulamanın temel amacı, yatırım teşviklerine ilişkin olarak yerel düzeyde de uzmanlık birikimin sağlanması ve yerel ihtiyaçların 20

21 21

22 sisteme daha etkili şekilde yansıtılmasını kolaylaştıracak bir mekanizma oluşturulmasıdır. Bu uygulamanın, yerel birimlerle daha kapsamlı bir işbirliği için önemli bir başlangıç oluşturacağına inanıyorum. Geçtiğimiz yılda teşviklerden yararlanan firma sayısı hakkında bilgi verir misiniz? 2011 yılında ne kadar teşvik verildi? Yatırım teşvik sistemine ilişkin verileri incelediğimizde, 2011 yılında 4 bin 616 adet yatırım teşvik belgesi düzenlendiğini ve bu belgeler kapsamında 58 milyar lirayı aşan sabit yatırımın ve 133 binin üzerinde yeni istihdam olanağı sağlanmasının öngörüldüğünü tespit ediyoruz. Belge sayısı ve sabit yatırım tutarı itibarıyla inceleme yapıldığında, söz konusu yatırımların imalat sanayiinde yoğunlaştığı görülüyor. Buna göre, yatırım teşvik belgelerinin yaklaşık yüzde 55 i (2.557 adedi), sabit yatırımın ise yaklaşık yüzde 42 si (24,1 milyar TL) bu sektöre ilişkin bulunuyor. İmalat sanayiini sabit yatırım tutarı itibarıyla enerji (15,5 milyar TL), hizmetler (15,2 milyar TL), tarım (1,6 milyar TL ve madencilik (1,5 milyar TL) izliyor. Teşvik uygulamaları açısından dağılıma bakıldığında ise, sabit yatırım tutarı itibarıyla teşvik belgeli yatırımların yüzde 62 sinin Genel Teşvik Uygulamaları (36,1 milyar TL), yüzde 27 sinin Bölgesel Teşvik Uygulamaları (15,4 milyar TL), yüzde 11 inin ise Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki Uygulamaları (6,4 milyar TL) kapsamında düzenlendiğini görüyoruz. Öncelikli Yatırım kategorisi kapsamında Türkiye nin hangi ilinde yapılırsa yapılsın, 5. bölge desteklerinden yararlanma imkanı sunuyor. Bu istatistikler çerçevesinde, 2011 yılında yatırımcılarımızın çoğunlukla genel teşvik uygulamalarından yararlandıkları görülüyor. Ancak yeni teşvik sistemimizin yatırımcılarımız tarafından daha iyi tanınmasını ve anlaşılmasını müteakip bu durumun, genişleyen kapsamı ve etkinleştirilen uygulamaları ile daha cazip hale gelen bölgesel teşvik uygulamaları lehine değişeceğini ve teşvik sistemimizin, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması hedefine ulaşılmasında daha etkili bir araç konumuna geleceğini öngörüyoruz. Bunun yanı sıra yeni teşvik sisteminin, ithalat bağımlılığını azaltacak, yaratılan katma değeri arttıracak, yüksek ve orta-yüksek teknolojili ürün ihracatını artıracak yatırımların ekonomimize kazandırılmasına yönelik uygulaması olan stratejik yatırımların teşviki uygulamasının, cari açık sorunumuzun çözümüne orta ve uzun vadede katkı sağlayarak Türk Sanayisinin yapısal dönüşümünü hızlandıracağına inanıyoruz. Özellikle KOBİ ler Türkiye de nasıl bir büyüme içindeler? Teşviklerden faydalanma konusunda bilgi sahibi olduklarını düşünüyor musunuz? Yeni teşvik sistemimiz, firma ölçeğinden ziyade, yatırımın konusuna ve büyüklüğüne göre farklı uygulamalar içeren kapsamlı bir sistem niteliği taşıyor. Büyük yatırımların farklı destek süreleri ve oranları ile desteklenmesini amaçlayan büyük ölçekli yatırımların ve stratejik yatırımların teşviki uygulamalarının yanı sıra, belirlenen asgari sabit yatırım tutarlarını (1.ve 2. bölgede 1 milyon TL, diğer bölgelerde TL) karşılamak koşuluyla tüm yatırımcılarımızın yararlanabileceği bölgesel ve genel teşvik uygulamalarımız da mevcut. Diğer taraftan, yeni sistem, aynı sektörde faaliyet gösteren en az 5 yatırımcının gerçekleştireceği ve ortak faaliyet gösterilen alanda entegrasyonu sağlayacak yatırımlara, vergi indirimi ve sigorta primi işveren hissesi desteklerinden, bulundukları bölgenin bir alt bölgesinde uygulanan oran ve sürelerde yararlanma imkânı sağlıyor. Bu uygulamanın ve bahsettiğim diğer uygulamaların, KOBİ lerimizin büyümesi için önemli fırsatlar yaratacağına inanıyorum. Belirtmek isterim ki, sistemin uygulanmasına yönelik bilgilendirme faaliyetlerinin yarattığı katma değer, büyük ölçekli firmalara nazaran kaynakları daha sınırlı olan KOBİ lerimiz için çok daha fazla. Bu çerçevede, biraz önce de belirtmiş olduğum gibi gerek yerel kuruluşlar ile ortaklaşa gerçekleştirdiğimiz toplantılarda gerekse yatırımcılarımızla bire bir gerçekleştirdiğimiz görüşmelerde, yeni sistemin uygulanmasına yönelik tüm bilgileri, ayrıntılı şekilde sunuyoruz. Bunun yanı sıra, teşvik sisteminin uygulanması kapsamında kalkınma ajanslarıyla başlattığımız işbirliğimiz doğrultusunda, Kalkınma Bakanlığımız ile birlikte geniş katılımlı bir eğitim gerçekleştirdik ve ajans yetkililerine uygulamalı bilgiler Yeni teşvik sistemi, sadece yerli yatırımcılar için değil, uluslararası yatırımcılar için de cazip fırsatlar sunuyor. verdik. Eğitim ve bilgilendirme faaliyetlerimiz, önümüzdeki dönemlerde de ihtiyaç oldukça tekrarlanacak. Bahsettiğim faaliyetlerin de, KOBİ lerimizin yerel düzeyde bilgi edinme taleplerinin karşılanmasına büyük ölçüde katkı sağlayacağını öngörüyorum. Türkiye ye yabancı sermaye akışı hız kazandı mı? Geçtiğimiz yılı değerlendirir misiniz? Hangi ülkeler pazar olarak Türkiye ile ilgileniyor ve ticari ilişki kurmak istiyor? 2011 yılı uluslararası doğrudan yatırımları bir önceki yıl ile karşılaştırıldığında yaklaşık yüzde 76 lık bir artış sağlandı ve rekor düzeydeki döneminden sonra en yüksek seviyeye ulaşıldı yılında ise 2011 yılında gösterilen istikrar devam ederken ilk yedi ay itibarıyla toplam 8,9 milyar dolar tutarında uluslararası doğrudan yatırım seviyesine ulaşıldı. Son dönemde dünyada uluslararası doğrudan yatırım hareketleri yavaşlama eğiliminde iken Türkiye yatırım çekme konusunda sağlam bir duruş sergiledi. Önümüzdeki dönemde Türkiye ile ilgilenen ülke profillerinde çok büyük değişiklikler olması beklenmiyor, Avrupa Birliği üyesi ülkelerle yatırım ilişkilerinin devam etmesi öngörülüyor. Bununla birlikte son dönemde Yakın ve Orta Doğu ülkelerinin ülkemizde ortak oldukları uluslararası sermayeli firmaların sayısındaki artış, önümüzdeki dönemde söz konusu bölge ile yatırım ilişkilerinde hareketlenme olacağı beklentisini doğuruyor. 22