EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI

Transkript

1 T.C. OSMANİYE VALİLİĞİ Düziçi Ticaret Meslek Lisesi EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÜZİÇİ TİCARET MESLEK LİSESİ REHBERLİK SERVİSİ DERGİSİ 01 DÜZİÇİ

2 GİRİŞ Okulumuz Düziçi Ticaret Meslek Lisesi olarak ilçemizdeki öğrencilerimiz öğretmenlerimiz ve ailelerimizle buluşmak istedik. Günden güne kendini gerçekleştiren okulumuzun da bu bağlamda rehberlik servisimiz aracılığı ile sizlere ulaşmasını sağlamaya çalıştık. Günümüzde kendini geliştiren rehberlik servislerinin aslında erdem kazanma, kendini gerçekleştirme ve zirveye ulaşma konusunda kişiler üzerinde ne denli önemi olduğunu bu dergi ile sizlere ulaştırmaya çalıştık. Amacımız sizlere merhaba demek ve değerli öğrenci, veli, öğretmen arkadaşlarımızla eğitim sistemimiz, sınav sistemimiz ve bilinmesi gereken değerler hakkında ortak paydaya yaklaşma çabasıdır. Gösterilen çabanın sonucu en büyük dileğimiz pozitif değişimler görmektir. Geniş konu alanı, sizlere faydalı başlıklar ve ilginç bilgilerle bezenen dergimizi bu anlamda keyifle okumanızı dileriz. DÜZĐÇĐ TĐCARET MESLEK LĐSESĐ OLARAK KATKILARINDAN DOLAYI ÇAVUŞOĞLU AVM YE TEŞEKKÜR EDERĐZ.. DÜZĐÇĐ TĐCARET MESLEK LĐSESĐ REHBERLĐK SERVĐSĐ

3

4 Geçmişten çok geleceğe dönük olmak... Değişmeye ve yeni yaşantılaraa açık olmak... Değişen dünyaya ayak uydurmak.... Yetenekleriminn ve ilgilerimin farkına varmak... Yeteneklerime ve ilgime uygun mesleği seçmek... Problemlerimi sağlıklı bir şekilde çözümlemek... Zamanımı en iyi şekilde kullanmak.... Başarılı olmak.... Geleceğim hakkında gerçekçi kararlar almak... Kısacası, KENDĐMĐN FARKINA VARMAK ĐÇĐN; REHBERLİK

5 REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA NEDİR? Günümüz toplumlarda değişen koşullar, bireyin gelecekteki planları, ulaşılmak istenen hedefler, bireylerin seçimlerine dikkat etmesi, planlı çalışma zorunluluğu rehberliğin oluşmasını sağlamıştır. Gelişen çağda ortaya çıkan kişisel mesleki ve toplumsal problemler ve bunların çözümünde uzman kişilere duyulan ihtiyaç psikolojik danışmanlık hizmetini oluşturmuştur. Son yüzyılda eğitim, sanayi ve hizmet sektörünün büyük gelişimi ile önemi artan rehberlik ve psikolojik danışma, günümüzde ihtiyaç duyulan önemli bir hizmet olarak devam etmektedir. Öğrenci; okulunda eğitim verilen dallar içinde kendi yetenek, ilgi ve kişilik yapısına en uygun olana yönelmesi lazımdır. Ayrıca, girdiği programda birçok seçmeli dersler olabilir. Hele daha geniş seçme imkânı olan çoklu-program sistemi olursa, öğrenciler, birçok seçmeli dersler arasından kendi amaçlarına en uygun olanları seçme ve ana programı aksatmadan zamanında mezun olma problemleri ile karşılaşacaklardır. Çocukların bu alanda da rehberliğe ihtiyaçları vardır. Okullar yıllar yılı gittikçe kalabalıklaşmaktadır. Genç kuşakların okulda geçen eğitim süreleri bu suretle çok kısıtlanmış olmaktadır. Bu durum kaliteyi de etkilemektedir. Bu şartlar içinde, öğrencilerle kişi olarak ilgilenen psikolojik hizmetlere ihtiyaç daha da büyüktür. Bu ihtiyaçlar ve çağın koşulları doğrultusunda gelişen rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri, okullarda da hizmet vermeye başlamıştır. Rehberlik, bireyin kendini anlaması, kapasitesini kendine uygun düzeyde geliştirmesi, çevresiyle dengeli ve sağlıklı bir uyum içine girmesi, karar verme mekanizmasını doğru bir şekilde çalıştırması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce yapılan yardımdır. Psikolojik danışma, kişisel, sosyal, eğitimsel ve mesleki konularda kişilerin amaçlarını belirleme, karar verme, var olan problemlerini çözme ve benzeri konularda tarafsız, kişilik haklarına saygılı, güven ve gizliliğe önem veren uzman kişilerden aldığı gelişim sürecidir. Rehberlik ve psikolojik danışma bireyin kendini ve çevresindeki imkânları tanıması, gizil güçlerini geliştirmesi, farklı sorunlarını çözebilmesi ve kendini gerçekleştirmesi için yapılan düzenli bir yardım

6 sürecidir. Rehberlik tanımlarının ortak anahtar kelimeleri kişi, kendini tanıma, çevre olanaklarını tanıma, yardım ve süreç kavramlarıdır. Bu kavramlara eğitim kurumu açısından tek tek göz atacak olursak: Kişi sözcüğü okulda bulunan tüm öğrencileri ifade ediyor. Kendini tanıma, öğrencinin genel ve özel yeteneklerini, ilgi tutum ve davranışlarını güçlü ya da zayıf yanlarını bilmesini anlatıyor. Çevresel olanakları tanıma, içinde yaşanılan ortamın gelişimi sağlayıcı ya da engelleyici özelliklerini bilmek demektir. Yardım, gizil güçlerini geliştirerek sorunlarını çözmesi için değişik seçenekleri görebilmesi, bunlardan kendisine en uygun olanını seçebilmesi, yapılacak işlemleri belirleme kararını verebilmesi amacıyla öğrenciyi bilgilendirme, dışsal baskıların ve iç çatışmalarının bilincine vardırma anlaşılmalıdır. (Öğrenciye; öğüt verme, onun adına karar verme, onun sorununu çözme anlamı çıkarılmamalıdır.) Süreç ise, rehberliğin bireye arada bir yapılan bir yardım olmadığını, yaşamın her evresinde karşılaşabileceği karar verme durumlarında ona verilebilecek bir hizmet olduğunu belirtir.

7

8 OKULUMUZDA EĞĐTĐM/ÖĞRETĐM / ÖSS SINAV SĐSTEMĐ Düziçi Ticaret Meslek Lisesi nde 9. sınıftaki temel derslerden sonra 10. ve 11. sınıfta Muhasebe ve Finansman alanının Bilgisayarlı Muhasebe dalında eğitim/öğretime geçmekte ve bu dalda eğitim görmektedirler. 1. sınıfta iki gün okulda eğitim görüp kalan üç gün ise belirledikleri işletmelerde staj görmektedirler. Bilindiği gibi artık tüm liselerde katsayı farkı ortadan kaldırılmıştır. Öğrenci meslek lisesinden mezun olduğunda da mühendislik, öğretmenlik vs. tüm yükseköğretim bölümlerini ortaöğretim puanı kesilmeden, aynı katsayı ile (0,1) tercih edebilmektedir. Bir öğrencinin yerleştirme puanı hesaplanırken hangi tür lise mezunu olursa olsun AOBP si 0,1 ile çarpılmaktadır. Meslek lisesi mezunu kişi sınavsız geçiş hakkına sahip olduğu bölümleri tercih ettiğinde ise yerleştirmede diploma puanı göz önünde bulundurulmaktadır. Eğitim gördüğü alanı ile ilgili diğer bölümlerden tercih yaptığında ise puanı; Yerleştirme Puanı=(Sınav Ham Puan) + (AOBP)x0,1 + (AOBP)x(0,06) şeklinde hesaplanmaktadır. Yani yerleştirme puanına ekstradan (AOBP)x(0,06) eklenmektedir. Meslek lisesi öğrencilerinin kendi eğitim gördükleri meslek grupları için yükseköğretime yerleştirmede sınavsız geçiş hakkı bulunmaktadır. Okulumuzda Muhasebe ve Finansman alanının Bilgisayarlı Muhasebe dalında eğitim/öğretim verilmektedir. Buna göre Muhasebe ve Finansman alanının Bilgisayarlı Muhasebe dalında verilecek eğitim/öğretimin ardından yükseköğretime geçişte, belirli meslek branşlarının bulunduğu bölümlere sınavsız geçme hakkı mevcuttur. Bu meslek grupları tablo ile belirtilmiştir.

9 MUHASEBE VE FĐNANSMAN ALANI BĐLGĐSAYARLI MUHASEBE DALI MEZUNLARININ SINAVSIZ GEÇĐŞ HAKKI BULUNAN YÜKSEKÖĞRETĐM BÖLÜMLERĐ BÖLÜM YIL BÖLÜM YIL BANKACILIK VE FİNANS DIŞ TİCARET ENERJİ TESİSLERİ İŞLETMECİLİĞİ HAVACILIKTA YER HİZMETLERİ YÖNETİMİ İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ LOJİSTİK MARKA İLETİŞİMİ MUHASEBE VE VERGİ UYGULAMALARI PERAKENDE SATIŞ VE MAĞAZAYÖNETİMİ SAĞLIK KURUMLARI İŞLETMECİLİĞİ SİVİL HAVACILIK KABİN HİZMETLERİ TARIMSAL İŞLETMECİLİK DENİZ VE LİMAN İŞLETMECİLİĞİ EMLAK VE EMLAK YÖNETİMİ HAVA LOJİSTİĞİ İŞLETME YÖNETİMİ KOOPERATİFÇİLİK MARİNA İŞLETME MENKUL KIYMETLER VE SERMAYE PİYASASI PAZARLAMA POSTA HİZMETLERİ SİVİL HAVA ULAŞTIRMA İŞLETMECİLİĞİ SOSYAL GÜVENLİK TARIMSAL ÜRÜNLER MUHF. VE DEPOLAMA TEKN. TURİZM VE SEYAHAT HİZMETLERİ

10

11 SINAV SĐSTEMĐNĐ TABLO HALĐNDE ĐNCELEYELĐM

12 MARANGOZ Yaşlı bir marangozun emeklilik çağı gelmişti. Đşveren müteahhidine, çalıştığı konut yapım işimden ayrılmak ve eşi, büyüyen ailesi ile birlikte daha özgür bir yaşam sürmek tasarısından söz etti. Müteahhit işçisinin ayrılmasına üzüldü. Ve ondan, kendine bir iyilik olarak, son bir ev daha yapmasını rica etti. Marangoz kabul etti ve işe girişti, ne var ki gönülsüzdü. Baştan savma bir işçilik yaptı ve kalitesiz malzeme kullandı. Kendini adamış olduğu mesleğine böyle son vermek ne talihsizlikti!.. Đşini bitirdiğinde, işveren, evi gözden geçirmek için geldi. Dış kapının anahtarını marangoza uzattı. Bu ev senin dedi, sana benden hediye. Marangoz şoka girdi. Ne kadar utanmıştı! Keşke yaptığı evin kendi evi olduğunu bilseydi! O zaman onu böyle yapar mıydı? Bizim için de bu böyledir. Gün be gün kendi hayatımızı kurarız. Çoğu zamanda, yaptığımız işe elimizden gelenden daha azını koyarız. Sonra da, şoka girerek, kendi kurduğumuz evde yaşayacağımızı anlarız. Eğer tekrar yapabilsek, çok daha farklı yaparız. Ne var ki, geriye dönemeyiz. Marangoz sizsiniz. Her gün bir çivi çakar, bir tahta koyar ya da bir duvar dikersiniz. hayat kendin yap tasarımıdır demiştir biri. Bugün yaptığınız davranış ve seçimler, yarın yaşayacağınız evi kurar. Öyle ise onu akıllıca kurun..

13 NEREYE GĐDECEĞĐNĐ BĐLMĐYORSAN HANGĐ YOLDAN GĐTTĐĞĐNĐN ÖNEMĐ YOK HEDEFĐMĐZĐ EN KISA ZAMANDA BELĐRLEYELĐM VE BAŞARMAK ĐÇĐN KENDĐMĐZE BĐR YOL ÇĐZELĐM Öğrenme Đlkeleri: - Çalışma planı hazırlarken hangi dersi hangi saatte çalışılacağınıza karar veriniz. - Çalışma planında her derse belirli bir süre ayırmalısınız. Bu süre çalışacağınız dersin kolay yada zorluğuna, konunun uzun yada kısalığına göre değişebilir. - Çalışma için ayrılacak zaman saptanırken dersin sınıfta verileceği gün ve saate yakın olmasına dikkat ediniz. - En verimli çalışma aralıklı çalışmadır. Ara vermeden uzun süre çalışma kadar uzun süre dinlenme verilerek çalışmada veriminizi olumsuz etkiler. Çalışma ve dinlenme süresi dak için 10 dakika dinlenmedir. - Birbirine benzeyen iki dersi üst üste çalışmayınız. Örneğin psikolojiden sonra sosyoloji çalışmayın. Tarih ve matematik dersini arka arkaya çalışırsanız daha verimli olur. Böylelikle öğrenilenler birbirine karışmaz. - Öğrenme üzerinde en az bozucu etki yapan etkinlik uykudur. Yatmadan önce 10 dakika konuya göz atın ve uykudan kalkarken 10 dakika konuya göz atınız. Böylece bilgiler daha kalıcı olur.

14 Çalışma Planı Hazırlamadan Önce: 1. Adım: Önceliklerinizi belirleyiniz. Önce neyin önemli olduğuna karar verin. Ders çalışmamı yoksa film izlemek mi sizin için öncelikli buna karar verin. Yapacağınız etkinlikler için kendinize şu soruyu sorun. benim için bu etkinlikler arasında en önemlisi hangisidir? Hangisinden vazgeçebilirim en az önemli olan hangisidir? önceliklerin net bir biçimde saptanabilmesi için şöyle bir uygulama yapın: Gelecek hafta için planlarınızı düşünün. Yapmak istediğiniz ve yapmak zorunda olduğunuz etkinlikleri listeleyin: Yapmak Đstediklerim Yapmak zorunda olduklarım....//......//...//...//.....//.....//..adım: Zamanınızı analiz edip planlayınız. Önce bir hafta zamanı nasıl kullandığınızı bir çizelgeye yazınız. Günlük alışkanlıklarınızı değiştirmeden, dürüst olarak ne yapmanız gerektiğini yazınız. Bir hafta sonunda kendinize şu soruları sorunuz? - Zamanı geçirme şeklim beni mutlu ediyor mu? - Önemsiz durumlara harcadığım zaman ne kadar? (sokakta dolaşma, televizyon izleme gibi) - Boşa harcanmış zaman var mı? (hayal kurma gereksiz şeylerle ilgilenme) - Çalışma için ayırdığım zamanı gerçekten çalışma için kullanabilir miyim? Kullanamıyorsanız nedenlerini bulmaya çalışın - Okul sonrası etkinliklere ev ödevlerine ve sosyal faaliyetlere yeterince zaman ayırdım mı? Bu soruları yanıtladıktan sonra eksiklerinizi gözden geçirin ve haftalık Zaman çizelgesine yerleştiniz. ŞUNLARI DĐKKATE ALINIZ Yanlış yapma hakkınızın olduğunu unutmayın! Yanlış yapın ama yanlışa yenilmeyin. Mükemmelliği hedeflemeyin hedefiniz başarı olsun. Ümitsiz olmayın inancınızı yitirmeyin. Başarının arkasında ümit ve başarma inancı yatar. Bir düşünüre sormuşlar Sen nasıl oluyor da neşenden hiçbir şey kaybetmiyorsun o da: Neden kaybedeyim ki ben en karanlık saatin altmış dakika olduğuna inanıyorum diye cevap vermiş.

15

16 ÖSS/LYS/ HAFTALIK DERS ÇALIŞMA ÇĐZELGESĐ Adı Soyadı: Tarih: / / Sınıfı / No : / ZAMAN PAZARTESĐ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA ZAMAN CUMARTESĐ PAZAR 08:00 16:00 OKUL + YEMEK+ DĐNLENME OKUL + YEMEK+ DĐNLENM E OKUL + YEMEK+ DĐNLENME OKUL + YEMEK+ DĐNLENME OKUL + YEMEK+ DĐNLENME 08:00 10:00 UYANMA+ KAHVALTI + SABAH UĞRAŞISI UYANMA+ KAHVALT I+ SABAH UĞRAŞISI 16:00 17:00 GÜNLÜK OKUL KONULARI TEKRARI GÜNLÜK KONU TEKRARI GÜNLÜK KONU TEKRARI GÜNLÜK KONU TEKRARI GÜNLÜK KONU TEKRARI 10:00 1:00 TÜRKÇE DENEME VE ÇÖZME 17:30 19:30 MAT. TÜR. MAT. TÜR. MAT. 1:30 14:00 GEO DENEME VE ÇÖZME 0:00 1:00 TAR. GEO. COĞ. GEO. TAR. 14:30 16:00 TAR. DENEME VE ÇÖZME 1:30 :30 COĞ. TAR. TAR. COĞ. COĞ. 16:00 1:00 ÖZEL ZAMAN ÖZEL ZAMAN :45 3:30 KĐTAP OKUMA SAATĐ KĐTAP OKUMA SAATĐ KĐTAP OKUMA SAATĐ KĐTAP OKUMA SAATĐ KĐTAP OKUMA SAATĐ 1:00 :30 KĐTAP OKUMA SAATĐ KĐTAP OKUMA SAATĐ Günlük Planda Şu etkinlikler Yer almalıdır. 1-) Uykudan kalkılan saat -) Kahvaltının bitiş saati 3-) Okula geliş gidiş saati 4-) Ulaşımda geçen süre 5-) Yemek için verilen aralar 6-) Öğrenme için ayrılan süre 7-) Dinlenme, gezme, spor, tv izleme, arkadaşlarla beraber olmak için belirlenen süreler 8-) Tekrar Yapmak Đçin ayrılan süreler 9-) Ev ödevlerine ayrılan sürel 10-) Uykuda geçen süre

17 Sınav Stresi Đle Nasıl Başedebiliriz? Sınav stresi, belki de sınav performansınızı etkileyen en önemli sorundur. Sınav stresinin temel kaynağı endişedir ve yanlış yere bakmaktır. Her insanın zihninde hayali bir zaman çizgisi vardır. Zihnimizdeki zaman çizgisinden sınav günü, sınav saatinden bize adeta devamlı yanıp sönen bir uyarı gelir. Bu bizim sınav anına odaklanmamızdan kaynaklanmaktadır. Üstüne üstlük, bir de zihnimizde "Yapabilecek miyim acaba" gibi bir sorunun dolaşması da bu etkiyi daha fazla artırmaktadır. Öğrenciler, yanlış yere (sınav anına) baktıkları için olumsuz bir duyguya kapılmaktadırlar. Yani öğrenci sınavı gereğinden fazla abartıp, zihninde büyüterek kontrolü sınav stresine vermektedir. Oysa sınav stresini yenmenin en önemli yolu, sınav sonuna odaklanmaktır ve sınavın başarılı bir şekilde geçtiğini görmektir. Yani sınavın sonundaki en iyi ihtimale odaklanmaktır. Sınav yaklaşırken, öğrencileri hem duygusal, hem de zihinsel olarak en üst seviyede tutan düşünce "Elimden gelinin en iyisini yapacağım" düşüncesidir.. Bir basketbol maçının son saniyelerini düşünün. Durum 7-7 ve Mehmet Okur, son saniyede topu eline geçiriyor. Eğer o anda, "Acaba atabilir miyim, bütün Türkiye benden bir sayı bekliyor" diye düşünürse, büyük ihtimalle atamaz. Çünkü zihninde atacağı basketin performansı ile ilgili bir düşünce oluşturmadı. Tam tersine, stres oluşturan bir düşünce oluşturdu. Bunun yerine "En iyi atışımı yapacağım" diye düşünürse, zihni, hem fizyolojisini hem de duygularını ve enerjisini en iyi atışını yapmaya yoğunlaştırır ve büyük ihtimalle en iyi atışını yapar. Öğrenciler de sınav için "Elimden gelenin en iyisini yapacağım" düşüncesini içselleştirmelidir. Unutmayın, siz neye hazırsanız, o da sizin için hazırdır.

18 Hayatta başarılı olan insanlar, hep yapacakları işe en iyi hazırlanan insanlardır. Bu hazırlık sadece fiziksel olarak yapılan hazırlık değil, asıl hazırlık zihinsel hazırlıktır. Çünkü insanlar ancak zihinlerinde gerçekleştirdikleri şeyleri gerçek hayatta gerçekleştirebilirler, zihinlerinde gerçekleştiremedikleri işleri gerçek hayatta gerçekleştiremezler. Televizyon kanallarını karıştırırken bir kanalda BBC yapımı bir belgesel gözüme çarptı. Belgeselde biri bayan diğeri erkek iki karatecinin karşılaşmalarını gösteriyordu. Bayan karateci ile sunucu röportaj yapıyordu. Sunucu: - Bu erkek karatecinin karşısına çıkmadan önce neler yapıyorsunuz, kendinizi nasıl hazırlıyorsunuz? Bayan karateci: - Önce sakin bir yer buluyorum. Gözlerimi kapatıp derin nefes alıyor ve kaslarımı gevşeterek rahatlıyorum. Daha sonra karşımdaki rakibimi hem duygusal olarak hem de zihinsel olarak yendiğimi görüyorum ve "kazanacağım" diyorum. Böylelikle, rakibimin karşısına zaten 1-0 galip çıkıyorum. Eğer hedefiniz daima zihninizdeyse engelleri görmezsiniz, aşarsınız, fark bile etmezsiniz. Gözleriniz hedefinizde değilse engelleri görmeye başlarsınız. Çünkü zihin boşluk kabul etmez. Bu nedenle gözünüz daima hedefinizde olsun. Bütün bunları yaparken kendinize gayet insani, küçük hata yapma payı bırakın. Çünkü herkes hata yapabilir. Önemli olan yapılan hatayı abartmamak, doğal görmek ve normalize etmektir. Aksi taktirde yapılacak hataları büyültüp, abartıp yeni hatalar yapmaya başlarız. Unutmayın hata yapmak insani bir durumdur ve herkes hata yapar..

19 Stresi yenmek için pratik öneriler: 1- Nefes egzersizi Bir birim zamanda, burundan nefes alın. Bu nefesi diyaframdan yani karından almanız gerekir. Bunu da nefesi alırken karnınızın şişmesine dikkat ederek anlayabiliriz. Diyelim ki nefes alma işlemi iki saniye sürdü. Đki birim zamanda içinizde tutun. Karnınız nefesle dolduktan sonra nefesi içinizde biraz tutun. Bu süre nefes alma sürenizin iki katı olmalıdır. Yani saniyede aldıysanız, 4 saniye içinizde bekletin. Çünkü hemen alıp verdiğinizde aldığınız oksijeni içerde kullanma imkanı bulamadan dışarı veriyorsunuz demektir. Yani yetersiz oksijen alıyorsunuz. Bu nedenle beyninizi etkin kullanamazsınız. Dört birim zamanda ağzınızdan nefesinizi yavaş yavaş verin. Bu zaman da 8 saniye olabilir. Bu egzersizi gün içerisinde sabah ve akşam 5-10 dakika yapın. Nefes egzersizi neler sağlar? Ciddi bir rahatlama sağlar ve geriliminizi atarsınız. Özellikle yavaş yavaş nefes verişinize odaklanırsanız, konsantrasyon gücünüz inanılmaz derecede artar. Çünkü şimdi de olma bilinciniz güçlenir. Kendinizi daha canlı ve neşeli hissedersiniz. Beyninizi daha etkin kullanırsınız. Beyninizi daha etkin kullandığınız için bilgileri daha güçlü kaydeder ve belleğinizdeki bilgilere çok kolay ulaşırsınız. Çünkü gerilim anında hafızanızın önemli bir bölümü devredışı kalır. Duygularınızı daha kolay kontrol edersiniz. Sabahları daha erken ve dinç kalkarsınız.

20 - Kasları gevşetmek Đnsanlar, eğer son zamanlarda yoğun olarak gerilim yaşıyorlarsa kaslarını nasıl gevşeteceklerini bilemezler. Kasları gevşetmenin en iyi yolu bölgesel olarak kasları gerip yavaşça serbest bırakmak ve bunu vücudun bütün kaslarına sırayla uygulamaktır. Germe ve serbest bırakma işlemini en az iki defa yapmanız uygulamayı daha etkili yapacaktır. Nasıl mı? Örneğin el kaslarınızdan başlayabilirsiniz. Ellerinizin kaslarını önce gerin sonra yavaşça serbest bırakın. Ardından kol kaslarınızı gerin ve serbest bırakın. Sonra omuz kaslarınızı. Daha sonra boyun kaslarınızı... Bunu bütün vücudunuza sırayla uyguladıktan sonra bütün vücut kaslarınızı hep birlikte kasıp yavaşça gevşetin. Bunu birkaç kez yapın. Burada özellikle alın, göz, yüz, çene ve omuz kaslarınızın gevşemesine özel önem verin. Bu kaslar gevşediğinde diğer kaslara aynı gevşekliğin yayılması daha kolaydır. Zihin ve beden aynı bütünün parçalarıdır. Zihinde bir gerilim yaşadığınızda vücudunuzda da bir gerilim oluşur. Bunun tam tersi de doğrudur. Bedenen de bir rahatlama yaşarsanız zihniniz de rahatlama moduna girer. Yani fizyolojinizdeki değişiklikler beyninizi, beyninizdeki değişiklikler vücudunuzu etkiler. 3- Olumlu olmak Bir önceki bölümde detaylı olarak aktardığım için kısaca hatırlatıyorum. (Ayrıntılar için önceki bölüme bakınız) Olumlu olmanın iki şartı vardır. 1- Olumlu telkinde bulunun. - Sınavın sonundaki en olumlu ihtimale odaklanın Hiçbir şey hatırlamıyorum sendromuna dikkat! Sınava çok yakın zamanda en çok duyduğum sorun: Hiçbir şey hatırlamıyorum, sanki zihnimdeki bütün bilgiler silindi. Bu, aslında sınava girecek herkesin yaşadığı çok doğal bir sorundur. Gerçekte hiçbir şeyin silindiği yoktur. Onun için gönlünüz ve zihniniz bu konuda rahat olsun. Her şey zihninizde kayıtlıdır; sadece hatırlayamadığınızı hissedersiniz. Çünkü bu dönemin yoğunluğu, yorgunluğu, uykusuzluğu ve stresi buna neden olur. Ben, çok sayıda arkadaşın sınavdan bir gün öncesinde bile Hiçbirşey hatırlamıyorum, her şey silindi deyip ertesi gün sınava girip tıkır tıkır hatırlayarak çok iyi netler yaptığına şahit oldum. Çünkü bu sorun doğaldır ve geçicidir. Aslında bir sorun değildir, sadece öyle hissetmekteyizdir.

21 Benim Afrikam Her sabah bir ceylan uyanır Afrika da Kafasında bir tek düşünce vardır. En hızlı koşan aslandan daha hızlı koşabilmek, Yoksa aslana yem olur. Her sabah bir aslan uyanır Afrika da. Kafasında bir tek düşünce vardır. En yavaş koşan ceylandan daha hızlı koşabilmek, Yoksa açlıktan ölecektir. Đster aslan olun, Đster ceylan olun hiç önemi yok. Yeter ki güneş doğduğunda koşuyor olmanız gerektiğini, Hem de bir önceki günden daha hızlı koşuyor olmanız gerektiğini bilin. (Yaşam adlı koşuyu ne kadar güzel anlatmış Afrika atasözü) Bir önceki günden daha hızlı koşmak gerekmektedir. Çünkü eğer aslansanız, Ve en yavaş koşan ceylanı bir önceki gün yakalamışsanız Ve bugün bir ceylan yakalamak niyetindeyseniz, Artık bilmelisiniz ki en yavaş ceylan sizden daha hızlıdır, O halde düne göre hızınızı artırmanız gerekmektedir. Yok eğer ceylansanız Ve henüz aslana yem olmamışsanız Hızınızı düne göre mutlaka artırmalısınız, Çünkü sıra size gelmiş olabilir. Yani... Hayat koşusunda, devam edebilmenin tek şartı var... Dünden daha hızlı olabilmek...

22 MESLEĞĐMĐ SEÇERKEN!!! Meslek Nedir? Meslek, sürekli olarak yapılması düşünülen, öğrenilmesi için belli bir eğitim ve/veya iş tecrübesi gerektiren, insanın hayatını kazanmak için yaptığı, ona manevi doyum da sağlayan ve ahlak kuralları ile çelişmeyen bir faaliyettir.meslek sadece maddi kazanç elde etmek olarak düşünülmemelidir. Bir meslek edinmenin temelinde para kazanmak ve fizyolojik ihtiyaçları karşılamanın dışında sosyal ve psikolojik ihtiyaçların doyumu da söz konusudur. MESLEKLE ĐLGĐLĐ OLARAK BĐLĐNMESĐ GEREKENLER NELERDĐR? Hangi Yetenek ve Đlgileri Gerektiriyor Gelir Düzeyi Çalışma Ortamı Çalışma Saatleri Meslekte Yükselme Đmkânı Eğitim Meslek Seçimi, Meslek seçimi bireyin hayat tarzını ve bütün hayat akışını temelden etkileyen bir karardır. Đnsanlar bir meslek sahibi olarak; sadece hayatlarının devam ettirmelerini sağlayacak kazancı elde etmemekte, aynı zamanda seçtikleri meslek yoluyla bir yandan da yaşam biçimlerini belirlemektedirler. MESLEK SEÇĐMĐ Bireyin gelecekteki yaşam tarzının belirlenmesinde dönüm noktası olan mesleki tercihini yaparken doğru ve isabetli karar vermesi gerekmektedir. Bir mesleği seçmekle, Gelir düzeyi, Yaşanılacak olan çevre, Toplumsal ilişkiler, Eş seçimi, Çalışma koşulları, Saygınlık, statü vb. belirlenir. BĐLĐNÇLĐ TERCĐH ĐÇĐN Ben neler yapabilirim? (Bireyin yeteneklerinin belirlenmesi) Ben neleri yapmaktan hoşlanırım? (Đlgi alanlarının belirlenmesi) Karakterim nasıl? (Kişilik özelliklerinin belirlenmesi ) Ben ne istiyorum? (Đş değerlerinin belirlenmesi) Đlgi duyduğum meslekleri tanıyor muyum? Bu bölüm bana bir meslek kazandıracak mı? Seçilmesi düşünülen alan ilgilere ve yeteneklere uygun mu? Bu mesleğin bana getireceği yaşam biçimi beni mutlu edecek mi? gibi sorular cevaplanmalıdır. Đnsan Nasıl Yaşayacağını Yaptığı Seçimlerle Belirler

23 EMPATĐ Bir kişinin kendini karşısındakinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi sürecine empati adı verilir. Diğer bir tabirle ötekinin ayakkabılarını giyebilmek. Eğer bir insanı anlamak istiyorsak, dünyaya onun bakış açısıyla bakmalı, olaylara onun gibi algılamaya çalışmalıyız. Karşımızdakinin rolüne girerek o kişinin rolünde girerek o kişinin rolünde kısa bir süre kalmalıyız ve sonrada bu rolden çıkarak kendi yerimize geçebilmeliyiz. Karşımızdakinin olumsuz davranışlarını değiştirmek için genelde yapılan ona yanlışlarını göstermek, eleştiride bulunmak ya da yol göstermek yöntemlerine başvururuz. Oysa araştırmalar sonucu başkalarının olumsuz davranışlarını değiştirmede en gerekli koşulun onları olduğu gibi kabul etme tutumu olduğunu göstermiştir. Her insan kabul görme ve anlaşılma ihtiyacı duyar. Hele problem yaşadığı anda buna daha çok ihtiyaç duyar. Karşımızdakinde bir problem olduğu anda daha iyi bir dinleyici olup, kendimizi onun yerine koyduğumuzda ona daha fazla yardımcı olabiliriz. Problemi onun yerine çözmeyi üstlenmek yerine çözüm önerileri sunmalıyız. Doğru iletişim için; (Aktif dinleme Empati kurmak Çözüm önerileri sunmak)

24 BEN DĐLĐ Ben dili veya mesajı bir kalıp halinde verilecek olsa Duygu+etki=Ben Mesajı şeklinde açıklanır. Ben dili iletişimde ödül, övgü ve ceza yönteminin olumsuz sonuçlarını ortadan kaldırmak amacıyla sunulmuş bir alternatiftir. Ben dilinde duygu ve düşünce açıklandıktan sonra duygunun üzerimizdeki etkisi de açıklanır. ÖRN: Test çözerken ses yapan birine suçlayıcı şekilde; kes sesini anlayışsız demek yerine çözdüğüm soruyu anlayamıyorum şeklinde belirtmek kişinin mesajı almasını ve hata yaptığını anlamasını uygun bir dille sağlar.

25 SĐGARA VE KURTULMANIN YOLLARI Sigara ham maddesi tütün olan bağımlılık düzeyi toplumlarda en yüksek ve en çok öldürücü olan maddelerdendir. Sigarada bulunan ve bağımlılığı yapan madde nikotindir. Dumanı içinize çektiğinizde nikotin ciğerlerinize taşınır, çabucak kan dolaşımına karışır, kalbe ve beyne gider. Nikotinin ilk dozu kişiye uyanıklık hissi verir, sonrakiler ise sakinlik ve rahatlama hissi getirir. Nikotin, kalbi, damarları, hormon sistemini, vücut metabolizmasını ve beyni etkiler. Kalp atışını dakikada 3 atış arttırır. Vücut sıcaklığını düşürür ve bacaklar ile ayaklardaki kan dolaşımını yavaşlatır. Sigara dumanında hava pasajlarını ve ciğerleri rahatsız eden kimyasallar vardır. Bunları içinize çektiğinizde vücut öksürerek kendini korumaya çalışır. Sabah öksürüğü ise farklı bir sebepten doğar. Normalde hava geçişlerinde siller bulunur, bunlar yabancı maddelerin ciğere girmesini engellemek için dışarı doğru hareket ederler. Duman, bu süpürme işlemini yavaşlatır, bu sebeple de dumandaki bazı zehirli maddeler ciğerde kalmaya devam eder. Fakat insanlar uyuyunca bu siller iyileşerek yeniden çalışmaya başlar. Kişi uyanınca da daha önceki günden kalan zehirli maddeleri atabilmek için ciğerler harekete geçer. Ancak sürekli sigara içilmesi sillerin hareket kabiliyetini öldürdüğünden havadaki bakteriler ve virüsler çok daha kolayca ciğerlere girebilir.

26 Neden Bırakmalı? Sigarada 4000 adet zehirli madde vardır. Đnsanların sigarayı bırakma nedenleri arasında sağlık birinci sırayı almaktadır. Sigara akciğer kanserinin yanı sıra, ağız, gırtlak, böbrek, pankreas ve rahim kanserine de yol açmaktadır. Sigara içenlerin kalp krizi geçirme riski, içmeyenlerin iki katı kadardır. Sigara alışkanlığı, damar sertliğinin de temel sebeplerinden biridir. Bunun dışında kronik bronşit ve pek çok solunum yolu hastalığına da yol açmaktadır. Bayanlar için başka riskler de söz konusudur. 35 yaşın üzerindeki sigara içen ve doğum kontrol hapı kullanan bayanlarda kalp krizi riski çok yüksektir. Düşük yapma ve normalden küçük bebek doğum riski de fazladır. Ayrıca, sigara içenler sadece kendi sağlıklarını değil, çevrelerindeki insanların sağlıklarını da riske atmaktadırlar. Sigarayı Bırakmakla Elde Edilecek Yararlar Şunlardır: Sigarayı bırakanlar içmeye devam edenlerden daha uzun yaşar. Sigarayı bırakmak, akciğer kanseri, kalp krizi, kronik akciğer hastalıkları ve solunum yolu hastalıklarına yakalanma riskini azaltır. Sigarayı bırakanların sağlıkla ilgili şikâyetleri azalır. Yiyeceklerin tadını ve kokusunu çok daha iyi almaya başlarlar. Uyku düzensizliği olanların bu problemi de ortadan kalkar, verimli şekilde uyumaya başlarlar. Kendilerini çok daha iyi hissederler, eğer bu enerjiyi düzenli yürüyüşler veya başka türlü bir spora dönüştürmeyi başarırlarsa düzenli spor yapmanın getirdiği başka avantajları da elde edebilirler. Bu, sigarayı bırakınca alınabilecek kilolarla ilgili sorunlara da çözüm getirmiş olacaktır. Ayrıca, sigara içmek maliyetli bir iştir. Sigarayı bırakınca, bu masraf sona ermiş olacaktır. Nasıl Bırakmalı? Sigarayı bırakabilmek için üç basamağı geçmek gerekir; karar verme, hazırlanma, devam etme Karar Verme Neden bırakmak istediğinizi düşünün. Herkesin kendine göre sebepleri vardır. Bırakabilmek için gerçekten istemeniz gerektiğini unutmayın. Eğer daha önce birkaç kez bırakmayı denediyseniz bilirsiniz ki

27 insan yeniden başlamak için binlerce anlamsız, gerçekte hiç de mantıklı olmayan birçok bahaneyi akla yatkın hale getirir ve tekrar başlar. Bunu engellemek için motivasyonunuzun çok iyi olması gerekir. Kendinizi böyle bir başarısızlıktan alıkoymak için bırakma nedenlerinizi kendi sözcüklerinizle kâğıda dökün. Dayanamayacağınızı düşünüp tekrar başlamayı istediğinizde önce bunları okuyacağınıza kendinizi ikna edin. Eğer daha önce bırakmayı denediyseniz neden tekrar başladığınızı da yazabilirsiniz. Tekrar başladığına pişman olmayan insan yoktur. Ama şunu da akılda tutmakta yarar var: Đlk iki haftadan sonra dayanmak çok daha kolaylaşır ve yeniden başlama olasılığı büyük ölçüde azalır. Hazırlanma Bunun için aşağıdaki faktörleri göz önünde bulundurmak gerekir: Ne kadar zamandır sigara içiyorsunuz? Günde kaç tane içiyorsunuz? Sizi sigara içmeye iten nedenler nelerdir? Düzenli bir plana göre mi içiyorsunuz, yoksa değişken mi? Sabahları çok yoğun sigara içme isteği duyuyor musunuz? Daha önce bırakmaya çalıştınız mı? Bırakırken neden sorunlar yaşadınız? Bu tip faktörler kişinin sigarayı bırakmasında yaşayacağı birkaç günlük sıkıntılı süreci şekillendirir. Stres, depresyon, sinirlilik halleri sigara bıraktıktan sonraki hafta kişide görülecek problemlerdir. Sebebi ise vücudun alışkın olduğu nikotin düzeyinden gitgide aşağı düşüş yaşanmasıdır. Ancak bu süreden sonra vücut nikotin dengesini tekrar sağlamaktadır. Böylece bıraktıktan sonra yaşanan bu sorunlar yavaş yavaş ortadan kalkmaktadır. Devam etme Sigaranın bırakılması ile birlikte fizyolojik direnmeyle birlikte alışkanlığın getirisi olarak psikolojik direnç de başlar. Birey, bulunduğu ortamda sigara içildiğinde, yemeklerden sonra, üzgün veya mutlu olduğunda, çalışan kişi ise fırsat bulduğu dar zamanlarda bu alışkanlıklarını hatırlayacaktır. Şu var ki biz bir kez sigarayı bırakmaya karar verdiysek kararlı duruşumuzu ortaya koymalıyız; zira bu süreç belirli dönem yaşanır ve geçer. Uzmanlara göre sigara içilme isteği

28 duyulduğunda bol su içilmesi bu ihtiyacı bastırmaktadır. Böyle zamanlarda bol su içilmesi de tavsiye edilir. Bıraktıktan sonra vücudunuzda neler değişecek? Eğer rejim yapıyorsanız; hiç zorlanmayacaksınız. Kendinizi tutabilirseniz, kilo almazsınız. Rejim yapanlar, bu konuda deneyimli ve avantajlıdır. Sigarayı bırakınca kendinizi çok daha enerjik hissedeceksiniz. Üşenmeyin, spora başlayın. En kolayı yürüyüş yapmaktır. Eğer sigarayı bırakmanızı destekleyen birileri varsa, onlardan size eşlik etmesini isteyebilirsiniz. Eğer rejim yapmıyorsanız (veya yapamıyorsanız); belki de iradenize hâkim olamadığınızı düşünüyorsunuz. Sigarayı bırakan biri, yemek yerken de kendini kontrol edebilir. Siz çok daha zor bir işi başaracaksınız. Đkisini bir anda yapamam diyorsanız; bir iki kilo alırım diye kaygılanmayın. Bu kiloları sonra verirsiniz. Böylece kendinize hâkim olabildiğinizi kanıtlayacak, gerçekten istemenin ve kararlı olmanın ne kadar önemli olduğunu göreceksiniz. Sigarayı bırakınca vücutta ne gibi değişiklikler meydana gelir? 8 saat sonra: Kandaki karbondioksit seviyesi normale döner 4 saat sonra: Kalp krizi riski azalmaya başlar hafta 1 Ay sonra: Dolaşım düzelmeye başlar. Akciğerlerin kapasitesi %30 artar. 1 9 ay sonra: Öksürme, yorgunluk, nefes darlığı azalır. Ciğerlerdeki siller normal işlevlerini yapabilir hale gelir. Siller ciğerleri temizleyerek enfeksiyon riskini azaltırlar. 1 yıl sonra: Koroner kalp rahatsızlıkları riski sigara içenlerin yarısı kadardır. 5 yıl sonra: Kalp krizi riski sigara içmeyenlerle aynı düzeye iner. Sigarayı bırakmanın sosyal açıdan sağlayacağı faydalar: Kontrolün kendinizde olduğunu, iradenizin ne kadar kuvvetli olduğunu hissedersiniz. Kendinize güveniniz artar. Daha sağlıklı görünürsünüz. Aileniz daha sağlıklı olur. Egzersiz yaparken zorlanmadığınız için daha sportif olursunuz, bu da görüşünüzü değiştirir.

29 TEBESSÜM Küçük kız, hüzünlü bir yabancıya gülümsedi. Bu gülümseme adamın kendisini daha iyi hissetmesine sebep oldu. Bu hava içinde yakın geçmişte kendisine yardım eden bir dosta teşekkür etmediğini hatırladı. Hemen bir not yazdı, yolladı. Arkadaşı bu teşekkürden o kadar keyiflendi ki, her öğlen yemek yediği lokantada garsona yüklü bir bahşiş bıraktı. Garson, ilk defa böyle bir bahşiş alıyordu. Akşam eve giderken, kazandığı paranın bir parçasını her zaman köşe başında oturan fakir adamın şapkasına bıraktı. Adam öyle ama öyle minnettar oldu ki... Đki gündür boğazından aşağı lokma geçmemişti. Karnını iki günden beri ilk defa doyurduktan sonra, bir apartman bodrumundaki odasının yolunu ıslık çalarak tuttu. Öyle neşeliydi ki, bir saçak altında titreyen köpek yavrusunu görünce, kucağına alıverdi. Küçük köpek gecenin soğuğundan kurtulduğu için mutluydu. Sıcak odada sabaha kadar koşuşturdu. Gece yarısından sonra apartmanı dumanlar sardı. Bir yangın başlıyordu. Dumanı

30 koklayan köpek öyle havlamaya başladı ki, önce fakir adam uyandı, sonra bütün apartman kalktı. Anneler, babalar dumandan boğulmak üzere olan yavrularını kucaklayıp, ölümden kurtardılar. Bütün bunların hepsi, bir TEBESSÜM ün sonucuydu... UNUTMAYIN!! ĐNSANLARA TEBESSÜM ETMEK HAYATI DEĞĐŞTĐRMEKTĐR