SOSYAL MEDYANIN POLİTİKAYA ETKİLERİ

Transkript

1 1 SOSYAL MEDYANIN POLİTİKAYA ETKİLERİ Talha Yasin ÇAVUŞOĞLU 1 Özet Sosyal medya sayesinde insanlar artık dünya çapında olayların sunucuları, yorumcuları ve kameramanlarıdır. Kullanıcı sayısı günden güne büyürken sosyal medya artık ne düşündüğümüzü yazdığımız basit internet siteleri olmaktan çıkıp yeni bir güç alanı haline gelmiştir. Dünyanın her tarafından politikacılar bu hizmeti halkın arasında bir koruma ordusu olmadan yürümek için kullanmakta ve hatta bazıları seçim kampanyalarını dahi sosyal medya üzerinden başlatmaktadır. Bu çalışmanın birinci bölümünde sosyal meyanın tanımı yapılacak, iletişime, günlük hayatımıza ve medya sektörüne etkileri ele alınacaktır. İkinci bölümde ise sosyal medyanın politik alanda kullanımı, siyasi isimlerin sosyal medya kullanımı analiz edilecek, üç partinin genel başkanlarının Twitter takipçi sayıları ile bu partilerin 2014 yılı yerel seçimlerinde aldıkları oy oranları arasındaki ilişki incelenecektir. Üçüncü bölümde de sosyal medyanın politik eylemlere olan etkisi mercek altına alınacak ve eylemciler tarafından kullanımı incelenecektir. Anahtar Kelimeler: Sosyal Medya, Politika 1 İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi,

2 2 Abstract Through the agency of social media, people are now are the commentators, anchors and cameramans of the events all around the world. As it grows it s count of users day by day social networks are now becoming a new field of power, not just some websites that we write our opinions. Politicians around the world using this service to walk amongst the people without an army of bodyguards and some of them are even starting their election campaign over social networks. In the first part of this study, there would be the definition of social media and after that the effects of social media on our daily lives, the effect of social media on communication and media would be discussed. In the second part, the influence of social media over politics and the usage of social media by politicians would be analized, the connection between the follower counts of the leaders of the three parties and the result of the local elections would be examined. In the third part, the influence of social media on political riots and the usage of social media by activists would be analized. Key Words: Social Media, Politics

3 3 1. Sosyal medyanın tanımı: Sosyal medya, Web 2.0 'ın kullanıcı hizmetine sunulmasıyla birlikte, tek yönlü bilgi paylaşımından, çift taraflı ve eş zamanlı bilgi paylaşımına ulaşılmasını sağlayan medya sistemidir. 2 Bireylerin sınırları belirlenmiş bir sistem içinde halka yarı/açık profil oluşturmasına, bağlantıda olduğu diğer kullanıcıların listesini açıkça vermesine, bu diğer kullanıcıların sistemdeki listelenmiş bağlantılarını görmesine ve aralarında gezmesine izin veren web tabanlı hizmetlerin tümüne Sosyal Ağlar denmektedir. 3 Tanımda da söylendiği üzere sosyal medya insanlara çift taraflı ve eş zamanlı bilgi paylaşımı imkanı sunmaktadır. Bu durum bilginin, haberlerin veya genel itibariyle internetin paylaşma imkanı sunduğu her şeyin çok kısa bir süre içerisinde aynı anda çok fazla insan tarafından görüntülenebilmesi ve cevaplanarak geri bildirim almasını sağlıyor. Sosyal medya her geçen gün kullanıcı sayısını artıran Facebook ve Twitter kanalı ile iletişim sektöründe gücünü artırmış ve televizyondan daha çok kullanılan bir araç haline gelmiştir. Hatta öyle ki artık televizyon programları sosyal medyayı yayın içerisine ekleyerek izleyicilerin program dahilinde birbirleriyle ve program sunucuları, oyuncularla iletişimini sağlıyorlar. Pek çok haber kanalı ve gazete sosyal medyadan yaptıkları haberlerle fiziki yollarla ulaşabildiği insan sayısına göre çok daha fazla sayıda insana daha kısa sürede ulaşıyor. Bu durum insanları birbirlerine hiç olmadığı kadar yakın hale getiriyor Büyükşener, Ercüment; Türkiye de Sosyal Ağların Yeri ve Sosyal Medyaya Bakış, inet-tr 09 - XIV. Türkiye de İnternet Konferansı Bildirileri Aralık 2009 Bilgi Üniversitesi, İstanbul

4 4 Ülkemizde ve dünyada sosyal medyanın başlıca kullanım alanları arkadaş edinmek ve arkadaşlarla iletişim kurmak. Ancak bunun yanında sosyal medya çoğu şirket için büyük bir reklam panosu; şirketlerin bazıları sosyal ağları insanlara daha samimi görünmek için kullanırken bazıları da sadece reklam veriyor. Bazı sosyal ağlar mezun olduktan yıllar sonra bir arkadaşınızı bulmanıza yardım ederken bazı sosyal ağlar iş verenlere kalifiye eleman bulmak için bir kolaylık ve işsiz ya da daha iyi bir işte çalışmak isteyen insanlara da kendilerini tanıtmak ve işlerinde ne kadar iyi olduklarını sergilemek için bir tezgah oluyor. Her koşulda artık sosyal medya o gün ne yaptığınızı yazdığınız veya o an ne düşündüğünüzü insanlara anlattığınız belirli internet siteleri olmaktan çıkarak dijital ortama yeni bir küresellik getiriyor. 2. Siyasi Alanda Kullanımı İnsanların parmaklarıyla konuşup telefonlarıyla düşündükleri bu yeni dijital dünyada ülkemiz kullanıcı sayısı ve kullanım sıklığı gibi pek çok kulvarda birinci sırayı tutuyor. Türkiye de Sosyal Ağların yoğunluk sıralamasını şekillendiren en önemli faktörün, Türk insanının internet kullanım alışkanlıkları olduğunu bilmek gerek. Arkadaşlık ve çevre edinme amacıyla kullanılan Facebook, Türkiye de 13 milyona yakın Türk üyesiyle 1. sırayı kimseye kaptıracak gibi gözükmüyor Mayıs ayına ait rakamlarla bakacak olursak; Türkiye deki internet kullanıcı sayısı 18.1 Milyon kişi. İnternet başında geçirdiğimiz süre, ayda ortalama 30 saat. Bu rakamlar ile Avrupa da internette en çok vakit geçiren ülke sıralamasında 1. sırada yerimizi alıyoruz. 4 Bu durumun insanlarımız için yararları ve zararları her ne kadar tartışılır olsa da insanların birbirleriyle bu kadar sık iletişim kurabiliyor olması, sosyal medya üzerinde bir baskınlık sağlamış olmamız gerçeğiyle birlikte ülkemizde sosyal medyanın alt başlığını yeni bir güç alanı olarak değiştiriyor. 4 Ercüment Büyükşener, Türkiye de Sosyal Ağların Yeri ve Sosyal Medyaya Bakış

5 5 Sosyal medyanın siyasi alanda nasıl yeni bir güç alanı olduğunu daha iyi anlamak için en çok kullanılan sosyal ağların ülkemizdeki ve dünyadaki kullanıcı sayısına bakalım: Facebook aktif Türk kullanıcı sayısı (Kaynak: Facebook Ads, Temmuz 2011) 7.2 Milyon Twitter aylık aktif Türk kullanıcı sayısı (Kaynak: Monitera Blog 5 ) 284 Milyon Aylık Aktif Twitter kullanıcısı (Kaynak: Milyar Aylık Aktif Facebook kullanıcı sayısı Kasım ayı rakamları (Kaynak: Karşılaştırmayı daha iyi yapmak ve daha derin fikirler edinmek için bir de önde gelen birkaç siyasetçinin Twitter daki takipçi sayılarına bakalım: Barack Obama: 50.8 Mn Recep Tayyip Erdoğan 5.28 Mn Ahmet Davutoğlu: 2.18 Mn Kemal Kılıçdaroğlu: 2.42 Mn Devlet Bahçeli: 1.35 Mn Görüldüğü gibi bir sosyal ağ sitesi olan Twitter siyasi liderler için bir miting meydanının alamayacağı kadar çok kişiye hitap edebildikleri ve daha verimli bir geri bildirim alabildikleri bir alan. 5

6 6 Bir siyasi partinin veya siyasetçinin mitinglerine katılan ortalama insan sayısını düşündüğümüzde, bir miting için bu kadar insanı bir araya getirmenin ne kadar zor bir iş olduğu görülüyor.fakat sosyal ağlar sayesinde politikacılar, milyonlarca insana fikirlerini aynı anda anlatma imkânına sahipler. Politikacıları sosyal medya sitelerini kullanmaya yönelten bir diğer önemli etken de bu sitelerin gençler arasında oldukça yaygın olarak kullanılmasıdır. Yeni neslin haberleri daha çok web üzerinden takip etmesi ve görüşlerini yine bu araçlar üzerinden ifade ediyor olması politikacıların gençlere ulaşmasında sosyal ağların en önemli iletişim aracı haline gelmesine sebep oluyor. Yani sosyal medyada daha aktif olan politikacı, gençler arasında daha çok tanınıyor. Politikacının konuştuğu vatandaşın dinlediği siyaset dönemi kapanıyor. Yerine, etkileşimli iletişime dayanan yeni bir siyaset dönemi başlıyor ve yeni bir anlayış oluşuyor. Bu değişimi gerçekleştiren en önemli güç sosyal medya araçlarıdır. Belli ki, bu araçlar siyasette önemli bir güç haline geldiler ve bu güçlerini her geçen gün arttırıyorlar. Çünkü sosyal ağlar bir yandan iletişimi daha kolay, verimli ve anlık hale getirirken, diğer yandan da bunun maliyetini düşürüyorlar. 6 6 Akademik Bilişim 2012 Konferansı, Uşak, 1 February Sosyal Medyanın Politik Katılım ve Hareketlerdeki Rolü Cihan Çildan Mustafa Ertemiz H. Kaan Tumuçin Evren Küçük Duygu Albayrak Bilkent Üniversitesi, Bilgisayar Teknolojisi ve Bilişim Sistemleri Bölümü, Ankara

7 7 Mobil ortama da girmesiyle beraber her an kontrol ettiğimiz sosyal ağlar artık siyasiler tarafından halka ulaşmak, aralarında bulunmak ve hatta seçim propagandası yapmak için oldukça kolay ve ucuz bir yol haline gelmiş gibi görünüyor. Seçim propagandası yapmak amacıyla ilk olarak ABD devlet başkanı Barack Obama tarafından 2008 yılında kullanılan Twitter uzmanlara göre Obama nın oylarını %8 civarında etkiledi. İnternet üzerinden yürüttüğü seçim kampyansında mail listesinde 13 milyon kişiye, sosyal ağlar aracılığıyla da 5 milyon takipçiye ulaştı ve 3 milyon çervrimiçi bağışçı buldu 7. Obama başarılı sosyal medya stratejisi sayesinde internet üzerinde 500 milyon dolar bağış topladı. 8 Obama propagandalarına başlangıcı Twitter üzerinden yaptıktan sonra seçim günü Twitter dan seçimle alakalı yaklaşık 32 Milyon mesaj gönderildi. Öte yandan Çin in kendine özgü sosyal ağı Weibo da ABD deki seçimlerle ilgili 25 Milyondan fazla mesaj paylaşıldı. 7 Lutz, M. The Social Pulpit Barack Obama s Social Media Toolkit. SVP-Digital Public Affairs, Edelman Retrieved December, 20, 2011, from (2009) 8 Vargas, J. Obama raised half a billion online. (2008, November 20). Washington Post, fromvoices.washingtonpost.com/44/2008/11/obama-raised-half-a-billion-on.html (2008).

8 8 Sosyal Ağların ülkemizdeki konumu incelemek için önde gelen üç siyasi parti liderinin Twitter daki takipçi sayılarını bir pasta grafiği üzerine koyarsak ortaya çıkan sonucun 2014 yerel seçimlerine benzer olduğunu görüyoruz. Takipçi sayısı Recep Tayyip Erdoğan ; 58% Kemal Kılıçdaroğlu ; 27% Devlet Bahçeli ; 15% 2014 Yerel Seçim Sonuçları AKP: 43.2 CHP: MHP: Grafiğin doğruluğu tartışılabilir olmakla beraber seçim sonuçlarıyla arasındaki bağlantı başlı başına ayrı bir araştırma konusu olabilir. Ancak burada bir bağlantı olduğu ortada.

9 9 3. Politik Eylemlerde Sosyal Medyanın Rolü Sosyal medya Kuzey Afrika ve Ortadoğuyu etkisi altına alan Arap Baharı, Amerika da başlayıp küresel bir çapa ulaşan İşgal Et eylemleri gibi büyük olaylar başta olmak üzere bu gün hemen hemen bütün politik eylemlerde eylemciler tarafından örgütlenmek amacıyla kullanılıyor. Demokrasi, hak ve özgürlükleri için eylem yapan gruplar sosyal medyayı amaçları doğrultusunda kullanarak insanların daha güzel bir dünyada yaşamasını sağlamaya yardım ediyor. Sosyal medyanın yaygın kullanımı nedeniyle Arap Baharı nı mercek altına alalım. Twitter, Facebook devrimi gibi isimlerle de anılan ve Ortadoğu da Tunus, Cezayir, Libya, Bahreyn, Ürdün, Mısır gibi pek çok ülkede geniş çapta etki gösteren bu isyanlar ilk olarak 17 Aralık 2010 tarihinde Tunus da başladı. 16 Ocak 2011 tarihinde Tunus başbakanı Zine al-abidine Ben Ali nin ülke dışına kaçması ve eylemcilerin zafer ilan etmesiyle Tunus için sona erdi. Ancak sosyal medya bu noktada eylemlerin kısa sürede başka ülkelere sıçramasında ve hızlı bir şekilde çok fazla insanın organize olup sokağa çıkmasında etkili oldu. Mısırda başbakan Hüsnü Mübarek istifasını sunmadan önce haftalık tweet oranları 2,300 den 230,000 e çıkarken en tepedeki 23 videonun 5.5 Milyon görüntülenme sayısına ulaştığı görüldü. 9 9 CATHERİNE O'DONNELL, NEW STUDY QUANTİFİES USE OF SOCİAL MEDİA İN ARAB SPRİNG, SEPTEMBER 12, 2011, ARAB-SPRİNG/

10 10 4.Sonuç Bireyi merkeze alan yapısıyla insanların seslerini duyurmasında önemli bir yer tutan sosyal medya kullanım kolaylığı ve zengin içeriğiyle hayatımızın merkezine oturmuş durumda. Hemen hemen herkesin bu sitelerde bir profili olduğunun da altını çizersek sosyal ağlar gerek politikacılar için, gerek araştırmacılar için ya da bireylerin haklarını savunmasında önemli bir yere sahip. Bireyler arasında anlık ve zengin bir içerikle iletişim kurma imkanı vermesi sosyal ağları bir iletişim aracı olarak karşımıza çıkıyor. Ayrıca politikacılar için düşük maliyetlerle çok büyük insan kitlelerine ulaşma imkanı sağlayan bu ortamlar sansürlenme imkanının da zor olmasıyla politik tartışmalar için uygun bir ortam sağlıyor. Sonuç olarak soyal ağlar dünyada insanların daha demokratik bir ülkede yaşamasına katkı sağlıyor. Az gelişmiş ülkelerde yaşayan insanlar gelişmiş ülkelerdeki yaşam standartlarını, demokratik yönetimleri sosyal ağlar üzerinden öğrenip yine aynı ortamlarda paylaşarak çevrelerinde bir farkındalık yaratıyorlar. Bu durum sosyal ağların temsili demokrasiden katılımcı demokrasiye geçişte ektisini gözler önüne seriyor Akademik Bilişim 2012 Konferansı, Sosyal Medyanın Politik Katılım ve Hareketlerdeki Rolü

11 11 5. Kaynaklar Akademik Bilişim 2012 Konferansı, Uşak, 1 February Sosyal Medyanın Politik Katılım ve Hareketlerdeki Rolü Cihan Çildan, Mustafa Ertemiz, H. Kaan Tumuçin, Evren Küçük, Duygu Albayrak, Bilkent Üniversitesi, Bilgisayar Teknolojisi ve Bilişim Sistemleri Bölümü, Ankara Büyükşener, Ercüment Türkiye de Sosyal Ağların Yeri ve Sosyal Medyaya Bakış, inet-tr 09 - XIV. Türkiye de İnternet Konferansı Bildirileri Aralık 2009 Bilgi Üniversitesi, İstanbul Catherine O'Donnell, New study quantifies use of social media in Arab Spring, September 12, 2011, Lutz, M. The Social Pulpit Barack Obama s Social Media Toolkit. SVP-Digital Public Affairs, Edelman Retrieved, December, 20, 2011, from 20social%20media%20toolkit% pdf (2009) Vargas, J. Obama raised half a billion online. (2008, November 20). Washington Post, fromvoices.washingtonpost.com/44/2008/11/obama-raised-half-a-billionon.html (2008).

12 12