Uluslararası Bilişim Sanayii Zirvesi: Bilişim Ekonomisi, İstihdam ve Yatırım. 17 Şubat 2010

Transkript

1

2 İçindekiler Açılış Konuşmaları Turgut Gürsoy, TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı... 4 Çiğdem Ertem, Intel Türkiye Genel Müdürü... 6 Konuk Konuşmacılar Dr. Robert Atkinson, ABD Bilgi Teknolojileri ve İnnovasyon Vakfı Başkanı... 9 Binali Yıldırım, Ulaştırma Bakanı Dr. Tayfun Acarer, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı Lucilla Sioli, Avrupa Komisyonu Ekonomik Forum ve İstatistik Analiz Bilim Başkanı Dr. Graham Vickery, OECD Bilim ve Teknoloji Direktörü Mario Franco, Portekiz Bilim ve Haberleşme Vakfı Başkanı John Davies, World Ahead Programı, Intel Kıdemli Başkan Yardımcısı Paneller Panel 1: Bilişim sektörü, ekonomi canlandırma ve kamu destek programları Panel 2: Yerli bilişim sanayiinin büyümesi, gelişmesi, istihdam yaratılması için uygulanabilecek politikalar Panel 3: Başarılı e Devlet örneklerine bakış ve bilgi toplumuna geçiş politikaları Biyografiler Zirve konuşmaları, paneller ve sunumlarının derlemesi TÜBİSAD YK Başkan Danışmanı Hilmi Güngen tarafından hazırlanmıştır. 2

3 3

4 Açılış Konuşmaları Turgut Gürsoy TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Çiğdem Ertem Intel Türkiye Genel Müdürü 4

5 Turgut Gürsoy, TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Sizleri sevgi ve saygı ile selamlıyor, hoş geldiniz diyorum. Bugün, temsil ettiğimiz bilgi ve iletişim teknolojileri sektörünün Türkiye nin geleceği için ne denli stratejik bir öneme sahip olduğunu birlikte değerlendirebilmek amacıyla buradayız. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin ülke ekonomilerine küresel ölçekte sağladığı stratejik önem konuyu sadece sektörel bazda değil, ülke ekonomileri boyutunda konuyu ele almamızı gerektirir. Bu nedenle, sektörümüzün ülkelerin rekabet gücüne olan etkisini hem yerel, hem de uluslararası boyutta tartışabilmek için TÜBİSAD ve üyemiz Intel le birlikte konularında lider tüm paydaşlarla biraradayız. Biz Bilişim Sanayicileri Derneği olarak Türkiye deki telekomünikasyon, bilgi iletişim ve yeni medya alanlarında faaliyet gösteren şirketlerin güçlü ortak sesini temsil ediyoruz. TÜBİSAD 200 den fazla üye şirketiyle yıllık toplam 30 milyar dolarlık iş hacmine ulaşmış olan sektörün yüzde 95 lik kesimini temsil etmektedir. Son kongremizde ülkenin önde gelen telekom ve yeni medya şirketlerinin de derneğimize aktif katılımıyla TÜBİSAD Türkiye teknoloji ve telekomünikasyonu aynı hedefte birleştiren tek platform haline gelmiştir. Bizler, bu avantajlı platformda ülkemizin sağlıklı ve sürdürülebilir büyümesinde anahtar rolü olan bilişimin ülke çapında stratejik bir sektör olduğunu anlatmak için gayret göstereceğiz. Değerli Konuklarımız, Türkiye de bilişim için büyük fırsat vardır, çünkü dünya ortalaması ile karşılaştırıldığında bilişim sektöründeki hizmetlerin oranı 5 kat daha küçük durumdadır. KOBİ lerimizin bilişim kullanımı gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin yarısından daha aşağı bir seviyededir. Sektörün tüm sektörlerdeki istihdam payı bizim gibi büyümekte olan ülkelerin payına göre çok geridedir. Sayısal Türkiye hedefine ulaşmak 5

6 için uygulanması gereken oldukça fazla proje birikmiştir. Bizler bilişim sektörü temsilcileri olarak ülke gündemine sorunlarına ve fırsatlarına yabancılaşmadan ülkemizin hedeflerine ve politikalarına bütünleşik olarak çalışmak bilişimi Türkiye resminin en önemli parçalarından biri olarak görebilmek istiyoruz. Bugün hem kamuda, hem özel sektörde, hem de kamuoyumuzda yerleşmiş farkındalık seviyesinin bugüne kadar yapılan tespit ve önerilerin hayata geçirebilmemiz için fazlasıyla yeterli olduğunu düşünüyoruz. Değerli Konuklarımız, Geçtiğimiz günlerde bilişim sektörünün hak ettiği yere gelmesi ve milli gelir içindeki payını yüzde 8 e çıkarması hedeflerini ortaya koyan, sektörümüzün potansiyeline inanan ve desteklerini sürekli hissettiğimiz Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırıma katılımı ve katkıları için teşekkür ediyoruz. Bu zirveyi gerçekleştirmemizde, bizlere çok büyük destek veren başta Başkan Dr. Tayfun Acarer olmak üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu na, yine katkı ve katılımlarını esirgemeyen en büyük paydaşlarımız olarak gördüğümüz Devlet Planlama Teşkilatı na, Türkiye İş Kurumu na, Vergi Konseyi ne ve Türkiye İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı na teşekkür ediyoruz. Ayrıca, Amerika ve Avrupa OECD ülkelerinin sayısal ekonomiye geçiş politikalarında liderlik yapmış ve halen aktif çalışan değerli konuşmacılarımız ABD Bilgi Teknolojileri ve İnnovasyon Vakfı (Information Technology and Innovation Fund) Başkanı Dr. Robert Atkinson a, OECD Bilim ve Teknoloji Direktörü Graham Vickery, Avrupa Komisyonu Ekonomik Forum ve İstatistik Analiz Bilim Başkanı Lucilla Sioli ye, Portekiz Bilim ve Haberleşme Vakfı Başkanı Mario Franco ya World Ahead Programından Sorumlu Intel Kıdemli Başkan Yardımcısı John Davies e teşekkür ediyorum. Son olarak zirvenin hazırlanmasında her kademede birlikte çalıştığımız Ayşegül İldeniz ve Genel Müdürü Çiğdem Ertem olmak üzere tüm Intel ekibine teşekkür ediyorum. 6

7 Çiğdem Ertem, Intel Türkiye Genel Müdürü Sayın bakanım, milletvekillerim, değerli müsteşarlar, kurum başkanları, tüm konuklar ve değerli basın temsilcileri hepiniz hoş geldiniz. Bugün bizim için çok heyecanlı bir gün. Biliyorsunuz, tüm dünyada küresel krizin etkilerinden nasıl çıkılır? Bir an önce nasıl toparlanılır? konusunda çalışmalar yapılıyor. Türkiye nin küresel krizden bir an önce çıkmasına ve 2023 hedeflerin arasında bulunan Türkiye nin dünyanın 10 büyük ekonomik ülkesinin içinde yer alması hedefine bilişim sektörü olarak nasıl destek olabiliriz? Türkiye bu hedefe giderken, bilişim sektörünü bir kaldıraç olarak kullanarak, gerekli hızı nasıl sağlayabiliriz? Bu toplantıda bunları tartışacağımız için çok heyecanlıyız. Bilişim sektörü, bir yandan tüm sektörlerde verimlilik, üretkenlik, yeni pazarlara açılma gibi büyük etkileri sağlamaktadır, bir yandan da bireylerin hayatlarını zenginleştirmekte ve kişilerin küresel rekabette öne çıkmalarını sağlamaktadır. Türkiye nin genç nüfusunu göz önüne aldığımız zaman, bilişimin Türkiye yi ileriye taşıyacak etkileri sağlayabilecek çok önemli bir sektör olduğu görülmektedir. Bizler biliyoruz ama bunu hep beraber burada birlikte tartışalım ve Türkiye nin geleceğini oluşturmada nasıl bir yol haritasında olalım, ne gibi aksiyonlar alalım, stratejik sektör haline getirmede neler yapılması gerekli diye bugün bu konuları tartışmak istedik. Bugün baktığımızda istatistiklerimiz istediğimiz noktada değil. Örneğin, bilişim sektörü şu anda gayri safi hasılanın ancak yüzde birini oluşturuyor. İstihdam boyutundan baktığınız zaman 130 bin kişilik bir istihdama ulaşıyor. Ve Türkiye bugün dünyanın 17. büyük ekonomisi diyoruz ama, birtakım karşılaştırma endekslerine baktığımız zaman, Türkiye nin sıralarda olduğunu görüyoruz. Eğer biz Türkiye yi büyüyen ilk 10 ekonomi arasına sokacağız diyorsak, bilişim sektörümüzün de bu altyapıyı sağlayacak ve bu zıplamayı oluşturacak halde olması gerekli. Onun için, bir hedef koymamız lazım. Biz diyoruz ki, hedefimiz 2023 te bir milyon bilişim çalışanı istihdamı ve 10 milyar dolar bilişim ihracat olmalı. Böyle bir hedefle çalışmalıyız. Bu noktada, bu heyecanla buradayız. Ben öncelikle bakanımızı, BTK başkanımızı, BTK çalışanlarına teşekkür etmek istiyorum. Her 7

8 zaman bizi çok destekliyorlar. Özellikle son yıllarda bilişimle telekomünikasyonun birlikte olduğu noktada, çok daha etkin çalışmalar yapmaya başladık. Bunun yanında gördüğünüz gibi burada bizi destekleyen kurumlarımız var, DPT gibi, İşkur gibi. Özellikle Vergi Konseyi 2004 yılından beri bilişimi destekliyor ve bizimle çok yakın ve aktif çalışıyor. Kendilerine de çok teşekkür etmek istiyorum. Yabancı konuklarımız geldiler ve bizi burada onurlandırdılar. Kendi görüşlerini anlatacaklar. Onlara da teşekkür etmek istiyorum. Tabii ki, fikir aşamasından beri birlikte çalıştığımız, her alanda Türkiye yi nasıl ileriye götürürüz diye güç birliği yaptığımız TÜBİSAD ve tüm yönetim kurulu üyelerine çok teşekkür etmek istiyorum. 8

9 Konuk Konuşmacılar Dr. Robert Atkinson ABD Bilgi Teknolojileri ve İnnovasyon Vakfı Başkanı Binali Yıldırım Ulaştırma Bakanı Dr. Tayfun Acarer Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı Lucilla Sioli Avrupa Komisyonu Ekonomik Forum ve İstatistik Analiz Bilim Başkanı Dr. Graham Vickery OECD Bilim ve Teknoloji Direktörü Mario Franco Portekiz Bilim ve Haberleşme Vakfı Başkanı John Davies World Ahead Programından Sorumlu Intel Kıdemli Başkan Yardımcısı 9

10 Dr. Robert Atkinson, ABD Bilgi Teknolojileri ve İnnovasyon Vakfı Başkanı Bu sabah sizlerle birlikte olduğum için çok memnunum ve beni bu bilişim teknolojileri konferansına davet etmenizden onur duydum. Hemen sunumuma başlıyorum. Bilgi Teknolojisi ve İnnovasyon Vakfı (ITIF), Amerika Birleşik Devleri nde Washington DC de kurulu olan, verimlilik, innovasyon ve teknoloji yanlısı kamu politikaları üzerine düşüncelerini açık bir şekilde ifade etmeye ve geliştirmeye adanmış bir düşünce kuruluşudur. ITIF, bilişim teknolojileri, ekonomik verimlilik, innovasyon politikaları üzerine odaklanmaktadır; çünkü bilişim teknolojileri, bizleri bugüne getiren ve geleceğe götürecek, çok önemli bir teknolojidir. Bugünkü sunumuma bir test ile başlıyorum. Bir şirkete yada ülkeye şu yatırımlardan hangisi en yüksek getiriyi sağlar? Bir fabrika gibi bir üretim yerine yatırım mı?, bir makinaya yatırım mı? Yoksa bilişim teknoljileri cihazlarına yatırım mı? 10

11 Dünya çapında birçok başarı öyküsü sonuçlarına göre bilişim teknolojileri cihazlarına yatırım, binaya yada geleneksel makinaya yapılan yatırıma göre 3 ile 7 kat arasında fazla getiri sağlamaktadır. ABD de Massachusetts Institute of Technology de (MIT) yapılan araştırmalarda,bilgi Teknolojisi alanında yapılan 1 dolar yatırım, topluma getirisi 2 dolar mertebesinde olduğunu göstermektedir. O zaman, neden bilişim teknolojileri bu kadar önemli? Neden bilişim teknolojilerinden bahsediyoruz da, plastikten, kimyasallardan yada başka malzemelerden bahsetmiyoruz? Çünkü, bilişim teknolojileri, ekonomistlerin genel amaçlı teknoloji olarak tanımladıkları teknoloji; bu, bugün ekonomimizde yeralan tüm sektörlerin içinde bulunan, içine sanal olarak gömülmüş anlamına geliyor. İsterseniz tarım, üretim, hizmetleri, devlet hizmetleri, yada eğitim olsun; Bilişim teknolojileri bir büyüme makinası, bir innovasyon makinasıdır. BilişimTeknolojileri büyümeye nasıl iki alanda güç sağlar? Birincisi, doğal olarak kendi alanında. ABD de mesela BT endüstrisindeki işlere, diğer endüstrilere göre %70 daha yüksek ücret ödenmektedir. Bu OECD verisine göre, 30 OECD ülkesinde bilişim teknolojileri sektörü neredeyse yılda yüzde 1 daha hızlı büyümüştür. Fakat bilişim teknolojilerinin neden olduğu büyüme en fazla bilişim teknolojileri sektöründe değildir; gerçekte diğer sektörlerin 11

12 büyümesinde etken olmaktadır. Örnek olarak John Deere in pamuk hasat makinasını kullanırım, o aslında üzerinde uydu haberleşme sistemleri, güçlü kişisel bilgisayarlar bulunan bir mobil bilgisayar sistemidir. RFID ve uygulama cihazlarıyla, yıl öncesinin biçerdöğerinden çok daha yeteneklidir. ABD ekonomisi de son 15 yılda sağlam adımlarla büyüdü. Amerikan ekonomisinin 1995 den sonra hızlı büyümesinin nedeni olarak ekonomistler bilişim teknolojilerinin kullanımı olduğunda fikir birliğindedirler. Tabloda görüldüğü gibi, bilişim teknolojileri verimliliğe güç sağlamaktadır. Mavi sütunda, 1995 yılından sonra Amerikan ekonomisindeki verimlilik artışının tüm nedeninin bilişim teknolojileri olduğu gösterilmektedir. Bu son çeyrekte ABD durağanlıktan kurtulmakta ve verim lilikte yüzde 6 dan fazla büyümekte oluşu daha önce ABD ekonomisinde görülmemişti ve burada yanıt: Şirketlerin bilişim teknolojilerini kullanarak daha yüksek verimliliğe kavuşmalarıdır. Bilişim teknolojilerinin dünya çapında etkileri nelerdir? Dünya Bankası verilerinin gösterdiği şekilde, düşük ve orta gelir sahibi ülkelerde bulunan ve bilişim teknolojilerinden yararlanan şirketlerde satışlar ve istihdam daha hızlı artmakta olması, bilişim teknolojilerinin istihdam artışını teşvik ettiği açıkça göstermektedir. Bilişim teknolojilerine yatırım yapan şirketlerde BT ye yatırımın getirisi BT alanı dışına konan sermayenin getirisinden çok daha fazla olmuştur. 12

13 Yakın zamanda yapılan bu Dünya Bankası çalışmasında, telekom altyapılarına ve genişbanta yapılan yatırım en yüksek getiriyi vermektedir. Teknoloji penetrasyonunda her yüzde 10 artış, yani her yüzde 10 daha fazla genişbant, Gayri Safi Milli Hasıla da yüzde 1.2 ile yüzde 1.4 artış yaratmaktadır. Avrupa nın durumu nasıl? Verimlilik söz konusu olunca, Avrupa, ABD nin gerisinde kalmış durumda. Tablo da gösterildiği gibi, 1995 yılına kadar Avrupa da verimlilik ABD ye nazaran 2 kat hızlı büyümektedir. Sonra, 1995 te birşey oluyor ve Avrupa da verimlilik ABD nin yarısı kadar hızla büyüyor. Avrupa da verimlilik neden ABD den daha yavaş büyüyor? Cevabı basit: Çünkü Amerikan şirketleri bilişim teknolojilerine daha çok yatırım yaptılar ve bilişim teknolojilerinden daha iyi yararlandılar. 13

14 ABD li şirketler bilişim teknolojilerini kullanmak konusunda, Avrupalı meslektaşlarına göre daha iyi bir performans göstermektedir. Baktığımızda, Türkiye nin farklı alanlarda daha fazla yatırıma ihtiyacı olduğunu söyleyebiliyoruz. İnternet kullanımı, web sitesi, geniş bant gibi alanlara baktığınızda pek çok fırsat olduğunu görüyoruz. Bilişim, ülkelerin gelişimi için faydalı ve önemli bir sektör. Peki, ne yapmamız gerekiyor? 14

15 Pek çok ülke, geçtiğimiz 18 ay boyunca ekonomik inişi gerekli bilişim yatırımlarını yapmak için bir fırsat olarak değerlendirdi. Mesela, Amerika Birleşik Devletleri nde Obama yönetimi altında yapılan şey şu oldu. İstenen sayıda iş yaratma açısından, acaba ne kadar bilişim teknolojisi yatırımı gerekli olacak diye düşünüldü. Yapılan hesaplamalar sonucu, Obama yönetimi bilişim alanında ne kadar yatırım yapılacağını ve iş yaratılacağını belirledi. Mesela, genişbanta 7.2 milyar dolar tutarında bir yatırım ile yaratılan iş sayısı 358 bin olurken ve 189 bin küçük iş bu şekilde kurulmuş oldu. Yani, yaratılan işlerin yarısı KOBİ lerde gerçekleşti. Toplamda, bilişim teknolojilerine 39.2 milyar dolar tutarında yatırım ile yaklaşık 1 milyon iş yaratıldı ve 600 bin küçük iş kurulmuş oldu. Peki, diğer ülkeler ne yaptı? Amerika Birleşik Devletleri nde 7.2 milyar dolarlık geniş bant ağları yatırımı yapılırken, Kanada 3 yıl içinde 200 milyon dolardan fazla yatırım yaptı. 10 yılda 13 milyar dolar yatırım yapmayı planlayan Fransızlar 1 milyar dolar tutarındaki bir kısmı serbest bıraktılar. Japonya da iki yıl içinde 370 milyon dolarlık yatırımla geniş bant ağını geliştirdi ve hizmet sunulmamış alanlara genişletti. Artık Japonya da hanelerin yüzde yüzü geniş bant bağlantısına sahip. Dört yıl içinde Güney Kore de de 3.2 milyar dolarlık yatırım yapılmış. 15

16 Mesela: Uluslararası Bilişim Sanayii Zirvesi: Bilişim Ekonomisi, İstihdam ve Yatırım Japonya da telekom dönüşüm sistemleri ve ulaştırma sistemleri için 31 milyar dolar harcanıyor. Fransa e devlet yatırımlarına 10 yılda 13 milyar $ yatırım öngören 73 milyon dolarlık bir yatırım yapmış. Kanada bütün şirketler yatırımlarını iki yıl boyunca bilişim yatırımlarına ayırmış. Dünyanın farklı alanlarındaki fırsatlara baktığımızda, bilişim teknolojilerini sağlık alanında kullanmak, sağlık hizmetlerini daha etkin ve etkili hale getirebiliyor. Amerika Birleşik Devletleri nde sağlık alanında kullanılacak bilişim teknolojileri için yılları arasında harcanmak üzere 22 milyar dolar planlanmış. Kanada da sağlık hizmet lerinde bilişim teknolojilerinden yararlanılma sı için 3.75 milyar dolarlık yatırım öngörmüş. Yıl sonuna kadar Kanada vatandaşlarının yarısının elektronik sağlık kayıtlarının olması planlanmış. Elektronik sağlık kayıtlarını kullanan doktorların sayısı gitgide artıyor. Baktığımız zaman, gerçekten büyük meblağlarda yatırımlar söz konusu. Bizim ne yapmamız gerekiyor? Ülkeler ne yapabilir? Ülkelerin yapabileceklerinden bir tanesi hem kısa vadede, hem uzun vadede vergi politikalarında düzenlemeler yapmak. Washington daki ekonomistler ve Obama yönetiminin baş danışmanlarına baktığınız da Dr. Austan Goolsbee bunlardan bir tanesi. Chicago Üniversitesi nde bir araştırma yapmış: 16

17 Genişbanta yapılan her bir dolar vergilendirme, beş dolarlık bir kayıp ortaya çıkarıyor. 1 Başka ülkelerde de böyle. Hindistan da böyle olduğunu gösteriyor. Hükümetin bilişim ithalatı alanında yaptığı her bir dolarlık vergi artışı bir kayba neden oluyor. Vergiler ve tarifeler çok önemli, çünkü (bilişim) büyümenin ardındaki büyük bir itici güç olduğundan bunların serbest bırakılması gerçekten çok önemli. Doğrudan yatırım açısından yapılması gerekenler var. Bazı politikaların da ortaya konulması gerekiyor. Mesela, Amerika Birleşik Devletleri nde TV alanı serbest bırakılan alanlardan birisi oldu. Peki, nihai olarak yapmaları gereken şey nedir? En üst seviyede liderlerin buna öncülük etmesi ve birtakım taahhütlerde bulunmasıdır. Mesela, Japonya, Kore gibi ülkeleri en üst kategoriye yerleştirebiliriz. Geçtiğimiz on yılda Japonya da yapılan her dönüşümde en üst seviyede katılım sağlandı. Benim de katıldığım bir toplantıda 1 THE VALUE OF BROADBAND AND THE DEADWEIGHT LOSS OF TAXING NEW TECHNOLOGY Austan Goolsbee, University of Chicago, GSB, American Bar Foundation, and NBER, January 2006 Abstract With fixed costs of developing technology, taxes can generate large efficiency costs by slowing the rate of diffusion and these costs are not accounted for in conventional analyses. This paper illustrates this by analyzing the impact that taxes would have had on broadband Internet access at an early stage of its diffusion around the country, combining data on individual demand by area with data on supplier entry in those markets. Applying a tax to broadband in 1998 would have reduced the quantity and generated a large deadweight loss in the conventional model but when the analysis accounts for the fixed costs of entering new markets, taxes would have also delayed entry in several markets. In these places, the lost consumer surplus from delay is an additional deadweight loss and it more than doubles the estimated efficiency costs of taxation. The conventional model also dramatically understates the share of the tax burden that would have been borne by consumers. 17

18 o zaman hiçbirimizin kartvizitlerinin üzerine e posta adresleri yoktu. Çok düşük seviyede başladı her şey. Artık on yıl sonra baktığımızda, Japonya nın bu konuda dünya lideri olduğunu söyleyebilirim. Sadece bu alanda değil, pek çok alanda lider bir ülke. Dediğimiz gibi, üst seviyede taahhüt çok önemli. Kamu yatırımları da bu açıdan büyük bir yardım sağlayabilir. Teknolojilerin çoğu özel sektörde ortaya çıkacaktır, ama eğitim, ulaştırma, elektrik, sağlık gibi alanlarda kamu yatırımları da büyük önem arz edecek. Son olarak değinmek istediğim konu da düzenleyici kurallar ve vergi sistemleri. Pek çok ülkeye baktığımız zaman bilişim yatırımlarının üzerine istemeden de olsa birtakım engeller konulabiliyor. Burada bilişimin en önemli sektör olduğunu ortaya koymak lazım. Yönetimlerin Ekonomimizi ileriye götürecek alan budur demeleri ve desteklemeleri lazım. Dikkatiniz için çok teşekkür ederim. Binali Yıldırım, Ulaştırma Bakanı Konuşacağım konuların büyük bir kısmını TÜBİSAD Başkanı Turgut Gürsoy, Çiğdem Hanım ve Robert Atkinson ifade etti. Esasında bilişim teknolojileri bir sektör olmaktan çıkmıştır. İletişim mi, bilgi mi kavgası anlamsız hale gelmiştir. 18

19 Bundan sonra artık iş bilgi dedir. Bu sektör ses le başladı. Ama bugün faaliyetleri dökümüne bakın, ses in payı gittikçe azalıyor. Bilgi nin payı daha artmaya başladı. Demek ki telekomünikasyon mudur, bilgi midir, hangisi daha önemlidir? gibi bir tartışmanın boş bir tartışma olduğunu böylece rakamlar ve gelişmeler bize gösteriyor. Bu bakımdan, bundan sonra planlarını yapacak olanlar, bu gerçeği göz önüne alarak yapmaları gerekir diye düşünüyorum. Bundan beş yıl önce bir başka tartışma vardı. Bu tartışma da mobil midir, sabit midir? tartışmasıydı. Bu tartışma da ona benziyor, zaman içinde gördük ki gelecek mobil de, şimdi bütün bunları da bir tarafa bırakalım. Yakınsama var. Her şey bir paket haline geliyor. Birini diğerinden ayırmamıza imkan yok. Hatta bilişimle uğraşıyoruz işimiz bu, telekomünikasyonla uğraşıyoruz başka işlere aklımız ermez demek çok büyük yanılgıdır. Amerikalı misafirimizin de söylediği gibi, hangi işle uğraşırsanız uğraşın, işin içine bilgiyi koyduğunuz zaman, yazılımı koyduğunuz zaman, bilgi teknolojilerini koyduğunuz zaman, oradaki grafikleriniz süratle yukarıya doğru yükselmeye başlıyor. Amerika ile Avrupa karşılaştırmasını verdi, yarı yarıya fark ediyor. Türkiye ile de böyle. Eğer, yaptığınız işte bilgi teknolojilerinin getirdiği imkanlardan istifade ediyorsanız, bunları işinize yansıtıyorsanız mutlaka rakiplere göre çok daha önde gitmeyi başarabiliyorsunuz. Aksi halde, babadan kalma usullerle işe devam ederseniz, sonunda tezgahı kapatmak durumunda kalırsınız. Bu bakımdan bilgi iletişim teknolojileri artık öyle bir hale geldi ki, kalkınmak için gerek fertlerin, gerekse şirketlerin, toplumun, ülkelerin geleceği oldu. Büyük yatırımlar, büyük makineler, büyük binalar kuruyorsunuz ve küçük paralar kazanıyorsunuz. Şimdi bir beyin, bir masa, bir bilgisayar ile üç beş yıl sonra 200 yıllık şirketlerin cirolarını geride bırakıyorsunuz. Microsoft, Google, Youtube u örnek gösterebiliriz. Bakın Türk Telekom 167 yıllık tarihi var. 8 9 milyar cirosu var. Öte yandan 10 yıl önce kurulmuş bir bilişim şirketi, bugün 200 milyar cirolara ulaşmış, çalıştırdığı adam sayısı da Telekom kadar yok. Değişim bu! Hizmet sektörü de bilişimin içinde. Bilişim hizmetlerinden Hindistan 78 milyar dolar para kazanıyor. Avrupa ve Amerika hizmet sektörü hizmetlerinin büyük bir kısmını Hindistan üzerinden sunuyor: Çağrı merkezleri, teknik destek servisleri, bütün dış kaynak hizmetleri. Hindistan anadil İngilizce avantajını da kullanıyor. Hem istihdam alanı, hem döviz kazanma alanı. Bilişim sınırları da ortadan kaldırıyor. Ben Amerikalıyım, ben Türküm, ben Japonum farkı kalmıyor. Zaman kavramını da ortadan kaldırıyor. 19

20 Amerika daki doktor bulgularını Hindistan daki doktora gönderiyor, Hindistan daki doktor raporunu yazıyor ve tekrar Amerika ya gönderiyor, Amerikalı doktor sabah ofisine gittiğinde bakıyor ki her şey hazır. Bilişim sektörü küresel yardımlaşma, küresel dayanışma ve küresel işbirliği vasıtasıyla küresel barışa da çok büyük katkı sağlıyor. O bakımdan hep benim söylediğim bir şey var. Alın terinin yerini artık akıl teri aldı. Çok çalıştık çabaladık, büyük fabrikalar kurduk, ülkemizi kalkındırmak için uğraştık. Bütün bunlar yapılmalıydı ama bundan sonra yapacağımız başka işler var. Bundan sonra akla yatırım yapmamız lazım, araştırmaya yatırım yapmamız lazım, yenilikçiliğe yatırım yapmamız, bilişime yatırım yapmamız lazım. Gelecek bilişimle gelecek, biz buna inanıyoruz ve yatırımlarımızı buna göre yapıyoruz. Türkiye nin 2023 hedeflerini beraber koyduk. Cumhuriyetin yüzüncü yılında 2023 Türkiye sinin hedefi dünyanın on büyük ekonomisi arasına girmek. Bunu başarmak için, sağlık, eğitim, sanayi, tarım ve ulaşımda yapacaklarımız var. Hayatın her alanında yapacağımız ve hedeflerimiz var; ama bütün bunlar tepesinde bilişimde yapacağımız işler var. Bilişimde yapacağımız işleri yapmazsak, diğer hedeflerimizi tutturmamıza imkan yok. Bilişim bir üst şemsiye niteliğinde, herkes şemsiyenin altına sığınacak. Dr. Atkinson sunumunda rakamlarla ortaya koydu. Gelişmiş ülkelerin genişbanta, sağlığa, elektriğe ve birçok alana ne kadar büyük bütçeler ayırdığını gördük. Amerikan yönetimi bu alana (bilişime) 40 milyar dolar yatırım yapıyor, öteyandan ulaşıma (karayollarına, demiryollarına), 48 milyar dolar yatırım yapıyor; neredeyse aynı miktar yatırımı gözükmeyen işlere yapıyor. İşi, elle tutulur bir şey anlarız. Şu masa, şu kürsü burada varsa, bu bir iştir. Yıllarca bizim memleketimizde akıla, projeye, düşünceye para vermem kardeşim diye diye biraz geciktik, ama şimdi akılsız hiçbir şey olmuyor. Her şeyin yerini akıl aldı. Akıl olmazsa yaptığınız yatırım da boşa gider, heba olur gider. Paranız da gider, zamanınız da gider, yapacaklarınız da umutlarınız da kaybolur gider. Onun için, bu bilişime yatırım yapmaya devam edeceğiz. Sorunlarımızı biliyoruz, yüksek vergilerimiz var. İnternetten başladık, hafif hafif indiriyoruz. Krizden de çıkıyoruz, diğer kısımlardan da indireceğiz, Bizim bu işe başladığımız tarihle, onların bu işe başladığı tarih aynı değil. Biz genişbanta yatırıma 2003 yılında başladık, ama Türkiye nin heryerine dağılmış yedi milyonun üzerinde haneye genişbant götürdük. Yedi yılda kullanıcı sayısı nüfusun yarısına yaklaştı. Amerika genişbanta ne zaman başlamış, kıyaslamak lazım. Her şey hayal edemediğiniz şekilde hızlı gelişiyor. Hızlı büyüyen bir sektörden bahsediyoruz. Eğer rehavet içinde olursanız, adımları hızlı atmazsanız, treni kaçırırsınız! Onun için, zamanı yıllarla değil, aylarla değil, gün bile değil, bilişimde zamanı saniyenin binde biri, milyonda biri gibi konuşuyoruz. Elle tutulur, gözle görülür olmayan bir sektörden bahsediyoruz. Sadece akıl var, bir de aklın ürettiği ürün. 20

21 Bakıyorsunuz bütün alışkanlıkları ve bütün yaşam tarzımızı değiştiriyor. Bunu, her gün vatandaşlarımız kullanırken, biraz daha iyi anlıyor. Bu alanın ne kadar hayati olduğunu ve ne kadar gerekli olduğunu görüyoruz. AR GE ye ayrılan payı artırıyoruz. Bakın yüzde 0,1 2 idi, bu sene yüzde 0,9 a çıktı hedeflerinde AR GE nin toplam gayri safi milli hasıladaki payı yüzde 2,5 olacak. Bilgi iletişim teknolojileri ciromuz en az 160 milyar dolar olacak. Ve 2023 te genişbant: evlere olan genişbant abone sayısının 30 milyona çıkmasını hedefliyoruz. Şu anda genişbant kullanıcı sayısı 37 milyon, 2023 te nüfusumuzun daha da üzerinde olmasını bekliyoruz te 3,5 milyon bilgisayar sahipliği vardı. Bugün bilgisayar sahipliği 10 milyonu aşmıştır. Bilgisayar okur yazarlığı bizim en önemli hedefimizdir. Bu hedefe erişmek için de, şu anda Milli Eğitim Bakanlığı ile okullarda çok ciddi çalışmalarımız var. Okulların genişbant bağlantılarını yaptık. Öğrenim ve malzemelerini temin ettik. Gençler bu işin öncüleri! Bizi bilgi temelli topluma taşıyacak en büyük gücümüz, en büyük kaynağımız gençlerimizdir. Çünkü bu gençlerin işi. Yenilikçilik, bilgisayar gençlerin işi, bizim nesil bilgisayara uzak duruyor, teknolojiye uzak duruyor; bizi onlara yakınlaştıracak, hayatımızı kolaylaştıracak bu işlere sokacak olan da yavrularımızdır, gençlerimizdir. Bu ülkenin nüfusunun yarıdan fazlası 30 yaşın altındadır. Bundan büyük sermaye yok. Bu sermayeye her ülke sahip değil, bu sermayeyi çok iyi kullanmamız lazım. Ve bilgi iletişim teknolojilerinde hedeflerimizi gerçekleştirmemiz lazım. Tabii ki, bilişim içerisinde BT kısmını artırmamız lazım. Bugün, 30 milyon dolar üzerinde bir ciromuz var. Bu ciroyu 160 milyarın üzerinde çıkarırken, bunun içindeki yazılım payını ve bilgi kısmını da artırmamız gerekiyor. Bunu nasıl yapacağız? Bunu sizler yapacaksınız. Artık kamu eliyle, devlet eliyle kalkınma dönemi bitmiştir. Bundan sonra, özel sektörde özel girişimle kamunun işbirliği: kalkınma modeli olarak bizim ülkemizde de, dünyada da kabul gören model olmuştur. Bu anlamda, bizim yapacağımız, sizin işinizi kolay etmek, önünüzü açmak, engelleri ortadan kaldırmak. Gerekiyorsa stratejik alanları belirleyip oraya yoğunlaşmak. Ondan sonra, siz de yol almaya devam edeceksiniz. Ülke de kazanacak, devlet de kazanacak, herkes kazanacak. Amacımız hem istihdama katkı sağlamak, hem ülkemizin kalkınmasında itici güç olmak ve böylece büyük Atatürk ün hedef gösterdiği çağdaş uygarlık seviyesinin üzerine çıkma ilkesini gerçekleştirmek. 21

22 Geçtiğimiz beş yıl içerisindeki rakamları sizinle paylaşmak istiyorum. Biz göreve başladığımızda, teknoloji bölge sayısı ikiydi, bugün 37 olmuş. Şirket sayısı 200 ün altındaydı, bugün 1235 e çıkmıştır. İstihdam 10,806 ya çıkmış, proje sayısı 3475 e yükselmiş. BT sektörüne yatırım yapan Türkiye de şirket yoktu, 53 e çıkmış. Ve bu 53 şirketin Türkiye deki yatırımı 450 milyon dolara, ihracatı da 540 milyon dolara çıkmış. Bu rakamlar çok mütevazi rakamlar. Yabancı dostlarımız bunları çok mütevazi bulabilir, ama bunlar beş yıllık bir iştir. Bunun çok süratle artacağına adım gibi inanıyorum. Ve bunu sizlerle birlikte başaracağız. TÜBİSAD ın düzenlemiş olduğu bu çalışma, şüphesiz yurtdışından gelen konuklarımızın katılımıyla daha da zenginleşecek. Ortaya önemli sonuçlar çıkacaktır. Sonuçlar nedir, tecrübelerimizi paylaşacağız. Bunlar bize gelecekte hangi adımları atmamız gerektiğini hangi teşvikleri ortaya koymamız gerektiğini, hangi tarafa ağırlık vermemiz gerektiğinde bir fikir verecek. John Davies de Ulaşım Şurası nda vardı ve bu konularda da hedeflerimizi aşağı yukarı biliyor. Bizim samimi inancımız, sadece Türkiye değil, dünyanın bütün ülkelerinin kalkınması geleceği bilişim sektöründedir. Bilgiye sahip olan, bilgiyi kullanan, paylaşan toplumlar ilerlemeye devam edecek. Buna itibar etmeyenler dünya topluluğundan kopacaktır. Dünya nüfusu bugün 5 milyara yaklaştı. Mobil iletişim abone sayısı da dünyada 5 milyara ulaştı. Daha biz göreve başladığımızda, 2 milyarın altındaydı. Dünyanın her tarafında yaşayan insanlar birbiri ile konuşuyorlar, görüşüyorlar. Bu küresel huzursuzluğu da ortadan kaldırıyor, küresel barışa katkı sağlıyor. Ülkelerin yöneticilerinden ayrı olarak bireyler sürekli temas halinde, dostluklar kuruyorlar, alışveriş yapıyorlar, gece gündüz kış yaz, sürekli muhabbetlerini sürdürüyorlar. O yüzden küresel barışa, küresel anlamda da demokrasinin gelişmesine, şeffaflığın artmasına, kayıt içinde olmaya, hesap verilebilirliğe müthiş katkısı var. Bu bilişim iletişim her derde deva! Çaya çorbaya limon neyse, insanlar ve ülkeler için de bu iş aynı anlam ifade ediyor. Yapacağınız bu çalışmanın ülkemize bilgi iletişim sektörünün gelişmesine katkı sağlamasını diliyorum. Tüm katılımcıları, değerli dostlarımızı, ülkemizin her yerinden gelen uzmanları, akademisyenleri, girişimcileri tebrik ediyorum. Son olarak da şunu söylüyorum: bu alanda desteğimiz hız kesmeden devam edecek. Durmak yok, yola devam. Siz çalışmaya devam edin, destek arkanızdan geliyor. Hepinize saygılar sunuyorum. 22

23 Dr. Tayfun Acarer, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı Sektörümüzün değerli temsilcileri, kıymetli katılımcılar, öncelikle hepinizi saygıyla selamlıyorum. Yapılan bir araştırma çok ilgimi çekti. Bu araştırmaya göre bilgi teknolojileri ile iletişim sektörünün değişik ülkelerin ekonomileri üzerinde etkisini içeriyordu bu araştırma. Ve son 10 yıllık süreci almışlar, çok ilginç sonuçlar vardı. Bu sektörün ABD deki büyüme etkisi yüzde 50 olmuş. İngiltere yüzde 73, Almanyada en yüksek, yüzde 78. Almanya hep sanayi toplumu olarak bilinirdi, ama özellikle son birkaç yıldır, Almanya da bu sektöre inanılmaz yatırım yapılıyor. Ve herhalde 5 10 yıl sonra, bilişim sektörünün en önde gelen ülkelerinden biri olarak göreceğiz. Bilişim sektörünün en önemli özelliklerinden biri, istihdam için devletlerin yatırım yaptıkları sektör olması. Yine bir araştırmada, bir ülkede bir kişilik istihdam için ağır sanayiye yüz bin dolar yatırım yapılıyor. Ama bilişim sektöründeki bu yatırım miktarı dolar. Bu gerçekten çok ilginç. Daha önce özellikle Bakan ımın da belirttiği gibi, bilişim sektörü sadece Türkiye için değil, tüm ülkeler için çok ciddi bir fırsatlar teşkil ediyor. 6 7 yıldır bilişim sektöründeki gelişmeleri tek tek belirtmek istemiyorum, genişbantta kaydedilen gelişmeye dikkatinizi çekmek istiyorum: 2003 yılında hiç genişbant abone yokken, bugün özellikle mobil genişbantın da devreye girmesi, ki şu andaki en hızlı gelişme orada oluyor. Abone sayısı, 6 aylık bir süre içinde yaklaşık 700 bine ulaştı. Bu artış daha da hızlanabilir. 7.5 milyona yakın genişbant abone sayısı var ve bunun da hızlanarak gideceğini düşünüyorum. Ancak yabancı konuklarımız istatistiklerinden de gördüm: Türkiye deki genişbant penetrasyonu hiçbir zaman Avrupadaki ülkeler gibi olmaz. Bunun en önemli nedeni, altyapı yatırımlarından ziyade Türkiye nin sosyal yapısıdır. Türkiye deki ortalama aile nüfusu

24 kişiyken, Avrupada Yani, Avrupa da hane sayısı daha fazla. Ve genişbantta özellikle sabit genişbant hane sayısıyla da oldukça ilişkili. Türkiye de elektronik haberleşme kanununu son derece önemli bir mihenk noktası olarak görüyoruz. Gerçekten, bir buçuk yıldan az bir süre önce bu kanun yürürlüğe girmesine rağmen, Türkiye de özellikle BT kısmında çok ciddi bir hareketlenme oldu. Bu kanunun, bana göre, en önemli hususlarından bir tanesi Türkiye de bilişim sektöründe politika ve strateji belirleyici kurumun belirlenmesiydi. Bu Ulaştırma Bakanlığı ydı. Ve yine sektörün özellikle icra kısmı ve daha sonra da bizim sahiplendiğimiz bir çalışma, çok kısa bir süre sonra sonuçlanacak. Bu sektörde, gerçekten bir güven ortamının ortaya çıkmasında ve gelişiminde hatta dünya ölçeğinde çok önemli rol oynayacağına inandığımız bir çalışma. Bilişim sektörünün BT (bilgi teknolojileri) kısmı, belki T ye nazaran (iletişime nazaran) çok daha fazla fırsatlar içeriyor, buna inanıyoruz. Çünkü, daha bireysel çalışmaya ve gelişmeye uygun bir kısım bu. Özellikle türkiyenin genç nüfusu bunda çok önemli avantajlar içeriyor. Bu yeni konuda alınacak kararlar ve düzenlemelerde, mutlaka ilgili oyuncular ve özellikle STKlar ile hareket etmenin son derece önemli olduğuna inanıyorum. Çünkü, her şey o kadar hızlı gelişiyor ki, doğru girdiler olmadan sağlıklı ve doğru kararlar almak gerçekten güçleşiyor. Biz bu süreç içinde, biraz önce söylediğim standardizasyon ve sertifikasyon çalışmasının yanı sıra, yine değişik kuruluşlar ve STKlarla birlikte, internet protokolünün IP6 ya dönüştürülmesi, internet hatlarının yeniden tahsisi, kayıtlı e posta çalışması gibi birçok çalışma yaptık ve halen devam ediyor yılının ilk altı ayından itibaren, bu çalışmalar peyderpey sonuçlanacak. Yine sonuçlandırdığımız bir çalışma, TTNET diğer ISS lerle birlikte spamla mücadele çalışması oldu ve gerçekten çok kısa bir sürede çok olumlu sonuçlar elde ettik. Bu tür çalışmaların ilgili kuruluşça ve yine STK larla beraber yapmamızın kesinlikle gerekli olduğunu düşünüyorum. Kişisel olarak söylüyorum, rekabetin geliştiği alanlarda düzenlemelerin azaltılması ve denetime ağırlık verilmesinin gerekli olduğunu düşünüyorum. Ancak özellikle gelişmekte olan ve kuralların tam oturmadığı alanlarda, mutlaka düzenlemelerin yapılmasının şart olduğunu düşünüyorum. Örnek olarak, interneti vermek istiyorum. Gün geçtikçe yaşantımıza biraz daha fazla giren ve her geçen gün yeni uygulamaları gördüğümüz internet ve internetteki siber güvenlik konusunda çok dikkatli olmamız gerektiğine inanıyorum. Çünkü internet hayatımızın vazgeçilmez bir parçası. Ailemizin temel öğelerinden bir tanesi. Bu kadar içimize giren bir konuda, mutlaka özellikle siber güvenlik konusunda düzenlemelerin ve denetimlerin daha etkin yapılması gerekli oluduğunu düşünüyorum. Son olarak dikkat çekmek istediğim bir konu, Green teknoloji olarak tanımlanan konu. Hem ülkemiz, hem dünyamızın geleceği açısından büyük önem arz eden bu konuda hepimizi kısa süreçte çok yakından ilgilendiren gelişmeler olacaktır. Kurum olarak bizim bundan sonra yapacağımız düzenlemelerde tüm sistemlerin çevreye olan etkilerini göz önüne alacak ve yeşil bilişim teknolojilerine önem verecek kararlar almayı, uygulamalar yapmayı hedefliyoruz. Bu düşüncelerle bu zirvenin başarılı geçmesini diler, düzenleyenleri tebrik eder, 24

25 Hepinize saygılar sunarım. Uluslararası Bilişim Sanayii Zirvesi: Bilişim Ekonomisi, İstihdam ve Yatırım 25

26 Lucilla Sioli, Avrupa Komisyonu Ekonomik Forum ve İstatistik Analiz Bilim Başkanı Hanımlar, Beyler, Öncelikle bu toplantıya davet ettiğiniz için teşekkür ederim. Bugün burada bulunmak benim için büyük keyif. Avrupa Birliği nin bilişim alandaki deneyimlerini size iletmek büyük keyif olacak. Geçtiğimiz 15 yıl Avrupa Birliği (AB) nin bilişim alandaki deneyimleri çok önemli. AB, en dinamik bilgi temelli ekonomilerden biri haline geldi. Bunun nedenlerinden bir tanesi de bilişim kullanmaları. Tabii ki, bu alanda diğer ülkelerdeki gibi (Japonya, Kore, Birleşik Devletler gibi) erken davranamadığı için, meyvelerini gecikmiş bir şekilde topluyor. Bildiğiniz gibi, bilişimin Avrupa daki gelişimine ve aynı zamanda Avrupa daki kriz den kurtulma paketine baktığımızda, üye ülke lerimiz bu alanda gerçekten büyük katkılarda bulunmuş durumdalar. Yeni bir komiserimiz var: Neelie Kroes. AB Dijital Gündemi (the Digital Agenda) içerisinde bilişim olarak yeni bir program hazırlamaktayız. Konuşmamın ilk kısmı Dr. Atkinson un bahsettikleriyle paralel bir şekilde olacak. Bilişime yapılan yatırım, üretkenlik, gelişim konuları hepsi birbiriyle çok ilintili. İş gücünün gelişimine, bilişim sektöründen elde edilen verimliliğe ve bilişimin yoğun kullanıldığı sektörlerde elde edilen gelire etkinliğe baktığımızda, bilişimin ne kadar önemli bir katkısı olduğunu söyleyebiliyoruz. 26

27 yılları arasında bilişim teknolojilerinin ekonomik etkisi bu tabloda özetlenmekte. Burada işgücü üretkenliği açısından AB, ABD yi yakalamaya başlıyor yılında ABD den daha az üretken. Bu dönemdeki yükselmeye baktığınız zaman ABD den çok yüksek iş gücü verimliliği var. Bunun % 75 i ise, bilişime yapılan yatırım sonucunda çıkan gelir ve verimlilik. Avrupa daki işgücü verimliliğine baktığınızda, Avrupa daki diğer ekonomilerin varlığı nedeniyle, ABD ye göre biraz daha altta. Ama hala bu dönemdeki verimlilik artışının yarısı, bilişime yapılan yatırımlarla ortaya çıkmış olan bir verimlilik artışı. Burada AB nin ilerleyen yıllarda bahsedilen ülkelere göre daha az bir verimlilik artışı söz konusu. Ama görüyorsunuz, bilişim Avrupa daki büyümenin yarısını, ABD nin üçte birini teşvik etti. Ama şu açık, bilişim teknolojisinin bilişim dışındaki sektörlerde de kullanılması çok önem arz ediyor. Ekonomik literatür açısından önemli olan bir konu da şu: Bilişimin diğer sektörlerde kullanılması % 2 oranında iken, Amerika da çok daha yüksek. Amerikalılar, iş hizmetlerinde ve programlarında bilişim teknolojilerini çok erken kullanmaya başladılar. Avrupa Birliği ise çok geç girdi bu alana. O nedenle, bilişim teknolojilerinin kullanımının ekonomik etkisi Amerika da çok net şekilde görülebilirken, Avrupa için faydaları görülebilir hale gelmedi. Buradaki rakamlar EU KLEMS Database * denilen bir veritabanından geliyor. Bu proje Avrupa Komisyonunun yürüttüğü bir araştırma programı tarafından da destekleniyor. Geçtiğimiz hafta yeni veriler elde ettik yılları için şunu görmek bizi çok memnun ediyor: Avrupa daki işgücü verimliliği yeniden ABD seviyesine gelmekte, bunun nedeni de AB nin bilişime yapılan yatırımların önemini görmeye devam etmesi. Meyvelerini şimdi toplamaya başlıyoruz. 27

28 Ekonominin pazar hizmetlerine baktığımızda bilişimden elde edilen bir verimlilik söz konusu. Ama dediğimiz gibi, faydaları biraz geç de olsa görmeye başladık. İyi bir şey bu. Ne yazık ki, ekonomik kriz çok zamansız geldi. Tam da bu gelişmelerin ortasında ortaya çıktı. Burada biliyoruz AB deki gayri safi milli hasılanın % 5 i bilişim teknolojilerinden geliyor ve yine bilişim sektörü (önümüzdeki sunumlarda da göreceğiz) daha da artan bir şekilde üretkenlik büyümesinin % 20 sini sağlamakta. * EU KLEMS, 6.Çerçeve Programı tarafından desteklenen, 3 yıl süreli, istatistiksel ve analitik araştırma projesidir. Amacı: AB üyesi ülkelerde endüstri bazında ve kapital (K), işgücü (L), enerji (E), malzeme (M) ve servis girdileri (S)katkı kırılımlarından oluşan büyüme üzerine bir veri tabanı oluşturmaktır. bkz. Baktığımız zaman toplam AR GE çalışmalarının % 25 inden fazlasını yine bilişim sektörü almakta. Diğer bütün sektörlerden daha fazla AR GE çalışması yapılmakta. Tabii ki, bu alanda yapılan çalışmalar yetmeyecektir. Bu tabloda, AB de ve ABD de AR GE harcamaları milyar avro olarak verilmiştir. Mavi renkle özel yatırımlar, sarı renkle ise kamu yatırımları gösteriliyor. AB ve ABD de yapılan AR GE harcamalarının büyüklük farkı dikkat çekiyor. Tabii ki, ABD deki sektörün Avrupa dan daha büyük olduğunu da göz önünde bulundurmak lazım. Ama yine yapılabilecek pek çok şeyin olduğunu gösteren bir tablo bu. 28

29 Avrupa daki bilişim endüstrisi pazarına baktığımızda telekom alanında güçlüyüz. Mobil telekom kıtası olarak bilinen AB, GSM teknolojisi açısından çok ileri durumda, ana yöneticiler AB de bulunmakta. Bilişim ekonomimizin çok önemli parçaları bunlar. AR GE ye de yansıyor tabiki. BT hizmetlerine baktığımızda AB ye göre daha çok özelleşmiş durumdalar. Büyük internet şirketleri yine ABD de bulunmakta. Onların ise uzmanlık alanları BT ye doğru kaymakta. Onların kuvvetleri de buradan geliyor. Ekonomik kriz esnasında üretim sektöründe zorluklar yaşandı. Telekom sektörü ise krize gerçekten iyi dayandı, belki sıfır gelir artışı oldu ama yine hayatta kalmayı başardı ve karlı olabilmeye devam etti. Avrupa daki telekomünikasyon hizmetlerine baktığımızda, genişbant artık vazgeçilmez hizmetler arasına girdi. Kriz günlerinde bile insanlar bunları kullanmaya devam ediyorlar. Avrupa ekonomisi içinde bilişim bu kadar önemli. Yapılan ekonomik paketlerde de, özellikle AR GE çalışmalarına ayrılacak kaynak ile, bilişim bulunuyor. Avrupa Komisyonu üç kamu özel sektör ortaklığı teklifinde bulundu. Bunların hepsi bilişim projesi değil, ama her projeniniçinde bilişim konusu var. Bunlardan bir tanesi geleceğin fabrikaları : küresel çevreye hitap edecek, sayısal teknoloji ihraç edecek fabrikalar. İkincisi ise enerji verimli binalar. Bu şekilde binaları, enerji kullanımı açısından daha etkin hale getirebilmek amaçlanıyor ve önemli kısmı tabii ki bu binaların bilişim bileşenleri ile yönetilir durumda olmaları. Diğeri de yeşil arabalar dediğimiz proje. Dünyanın diğer tarafında olduğu gibi, otomotiv sektörü Avrupa da büyük zorluk çekiyor.. Ve otomotiv sektörü kendini yeniden keşfederek, bir yeşil araba ekonomisi ortaya çıkarmaya başlıyor. Elektrikle çalışan araçlar söz konusu olacağından, bilişimin yine önemi ortaya çıkıyor. 500 milyar avro: yılları için bu alanlarda gelişmelerde harcanacak miktar bu kadar. Krizden çıkış paketimiz içinde uzun dönemde istikrarlı bir çıkışı sağlayabilmek ve AB nin yeniden toparlanabilmesi için, AR GE ye yapılan yatırımların ne kadar önemli olduğundan bahsetmiştik. AR GE ye yapılan yatırımlar daha fazla olması lazım fakat bu tam olarak bu şekilde gerçekleşmiyor. 29

30 Üye ülkelerin yatırımlarının büyük kısmı zorluk çeken ülkelere gidiyor. İstihdamı desteklemeye yönelik oluyor. Bazı ülkeler AR GE çalışmalarına yatırım yapıyorlar, ama ne kadarının bilişime ayrıldığını söylemek zor. Yapılan teşviklerin büyüklüğü de o kadar fazla değil. Birtakım kaynaklarını AR GE ye ayırmaya istekli olan ülkeler zaten bu alanda iyi olan ülkeler. Örneğin: Almanya, İsveç, Finlandiya gibi. Tabii ki, bu yatırımların bileşenleri içinde bilişim yatırımı olacaktır. Bu AR GE ye yatırım yapmayan ülkelerle arayı daha da açacak bir yaklaşıma neden olacaktır. Krizden çıkış paketimizin ikinci kısmı genişbant ile ilgili. Bir milyar avro kırsal gelişmelere ayrılmış durumda. ABD de telaffuz edilen rakamlara göre çok daha küçük bir rakam. Üye ülkeler tarafından fonlanıyor. Burada kamunun daha fazla destek olması gerekiyor. Kırsal Gelişim Program ı için 1.02 milyar avroyu masaya koyuyoruz, amacımız ise 2013 yılı itibariyle Avrupa daki bütün ülkelerin herkesin genişbanta erişiminin sağlanması için harcanması, fakat yalnız 1/3 ü genişband projeleri için kullanılmış. Geri kalan bölümü tarımsal faaliyetlere harcanmış, özellikle süt ve süt ürünleri faaliyetlerine. Ama şunu da söylemem gerekiyor. Bazı Avrupa birliği ülkeleri doğrudan genişbanta yatırım konusunda liderliği ele almış durumdalar. Fransa bütün hane halkının 2012 yılı itibariyle genişbanta bağlanmış olmasını hedefliyor. Birleşik Krallık 2012 yılında hanelerin tamamına genişbanta bağlanmış olmasını hedefliyor. Almanya 50 megabitlik genişbant bağlantısılarının 2014 yılı itibariyle hanelerin yüzde 75 inde kullanılmasını hedefliyor. Finlandiya 100 megabit hızında genişbant bağlantıları sağlama hedeflemekte. Bilişim politikaları açısından liderliği ele almış ülkeler bunlar. 30

31 Genişbantı bu kadar önemli olduğunu biliyoruz. ABD de, genişbant penetrasyon oranı yüzde 93 e ulaşmış durumda. Yüzde yedisi oranında olan genişbant kullanımından yoksun haneler kırsal alanda bulunuyor. Genişbant kapsama alanı yüzde 56 ya ulaşmış. AB hedefi, yüzde yüz oranının hanelerin genişbanta geçmesi. Yine genişbantın yayılma oranına baktığımızda, uluslararası kıyaslamalar kullanılarak yapılan rakamlarda göreceksiniz: Birleşik Devletler yüzde oranında. Bazı Avrupa ülkeleri çok ilerlemiş durumda. 6 7 ülke var ki, yüzde 30 una yayılmış urumda. Hollanda Danimarka artık yüzde 40 a yaklaşmaktalar. Kimi ülkeler ise yüzde 10 un altında. Avrupa ülkeler arasında büyük farklılıklar söz konusu. Çoğu ADSL teknoloji kullanmakta. Tabloda kırmızı hatla gösteriliyor. Nitelik açısından genişbant altyapısına baktığımızda, Avrupa geride kalmış durumda. Bu tabloda farklı ekonomilerde haneye fiber dağıtımını görüyorsunuz. Avrupa da bu pazarın % 80 i iki megabit saniyede, sadece yüzde 10 u 8 megabitin üzerinde. Kore de yüzde 50 nin üzerinde bir oranda fiber erişimine sahipler. Avrupa birliğine kıyasla Birleşik Devletler de bu konuda gayet iyi. Haneye fiberle erişmek, Avrupa nın Dijital Gündem i açısından çok önemli. Daha önce de söylediğim gibi, şu anda Avrupa Dijital Gündem i üzerinde çalışmaya devam ediyoruz. Dijital Gündem de bilişim programı belirleniyor. Bilişim burada rekabetçilik açısından ele alınacak. O nedenle, fibere olan yatırım çok önemli yer teşkil etmekte. Biz fibere yapılacak yatırımları teşvik edecek birtakım yöntemler üzerinde çalışıyoruz. 31

32 Aynı şekilde internet kullanımına baktık: Halen Avrupalıların üçte biri ya internet kullanmıyor, ya da hiç internet kullanmamışlar. Ve bu yaş meselesi, etkin olma meselesi ve tabii ki de beceri meselesi. Birtakım temel fonksiyonları, Microsoft ofis uygulamalarını kullanabilmeleri ile de ilgili. İnternetteki profillere erişebilmek, hizmetlerden yararlanabilmek ve en önemlisi internete güvenmekle ilgili. Diğer önemli bir zorluk da, tek piyasa içerisinde bunu yapabilirlik. Uzun yıllardır tek bir piyasaya sahibiz ve çevrimiçi marka olarak tek piyasa olmak çok önemli. Avrupa da e ticaret yapan ülkeler var; ama bunların yalnız yüzde 9 u diğer Avrupa ülkelerinden alışveriş yapmakta. Bu davranış şekli ülkeler arası engelleri kaldırmak gerektiğini ortaya koyuyor. Son olarak da fikri mülkiyet hakları problemi var. Çevrimiçi içerikle ilgili yapılan birtakım çalışmalar var. Geçtiğimiz yıl yaptığımız araştırmada insanlara, çevrimiçi içerik için ücret ödeyip ödemediklerini sorduk. İnterneti en yoğun kullanan yaş grubu olan yaş grubundakilerin neredeyse yüzde 60 ı çevrimiçi görsel içerik için hiç ücret ödememişler; bu oran, toplum ortalamasının iki kat üzerinde. Ama, onların yüzde 10 u çevrimiçi içerik için ücret ödemişler; bu da toplam nüfusun iki katı. Bu da şu anlama geliyor: yaş grubuna dijital doğanlar diyoruz; çünkü çok erken yaşlarda öğreniyorlar, profesyonel hayatlarına yansıtıyorlar, ve ileride de çok sık kullanacaklar. Onlar için, çevrimiçi içeriğin fiyatını düşürmek sorunu çözmeye yardımcı olacaktır. Bütün çıkarlara saygı duyulduğu bir ortam yaratmalıyız. Ve bir sonraki Dijital Gündem imizde fikri mülkiyet hakları problemine çözüm arayışı bulunacak. Dijital Gündem imizde, bilişim alanındaki AR GEçalışmalarını desteklemeye devam edeceğiz. Aynı zamanda, birtakım yeni becerilerin geliştirilmesi, çevrimiçi piyasanın iyileştirilmesi ve bunu tek pazara dahil 32

33 etmek konusunda çalışmalara destek vermeye devam edeceğiz. Burada, bilişim gündeminde yeni bir politika ortaya koymak çok önemli ve eminim Türkiye çok benzer politikaları uygulayabilecektir, diye düşünüyorum. Türkiye nin de hedeflerini bu şekilde tutturmaya gayret edeceğinden eminim. Sayın Bakan ın da ifade ettiği gibi Türkiyedeki nüfus gerçekten çok genç. Bu dijital doğanlar hem ekonomi üzerinde, hem de toplum üzerinde çok büyük söz sahibi olacaklar. Türkiye deki bu genç nesil, diğer Avrupa Birliği ülkelerinden de daha etkili olacak. 5 yıl önce bilişimden bahsederken, sadece çok az kişi bu teknolojileri kullanıyordu. Şu an genişbant yaygın olarak ve pek çok kişi bunu kullanıyor. Hem ekonomik, hem de sosyal etkilerine baktığımızda, bilişimin rolü çok büyük. Bu da çok ciddi ve yakından hazırlanmış bilişim politikalarının hazırlanmasını gerekli kılıyor. Bu şekilde bilgi toplumunun gelişmesine katkıda bulunabilecektir, diye düşünüyorum. Teşekkürler. 33

34 Dr. Graham Vickery, OECD Bilim ve Teknoloji Direktörü Bu toplantıyı organize edenlere teşekkürlerimi iletmek istiyorum. Son 18 ay içerisinde neler olmuş ve beklentiler neledir, onlardan bahsetmeye çalışacağım. Türkiye deki durumları bir miktar biliyorum. Hatırlamamız gereken önemli konulardan birisi, 1930 larda yaşanan krizi saymazsak, son dönemde yaşadığımız kriz en büyük krizlerden biriydi. Küresel anlamda panik oldu, sıkıntılar yaşandı. Daha öncesinde de bu tarz panikler yaşanmıştı tabii ki, ama ekonomi keşfedildiğinden beri bu tarz konularda panikmanya durumu gerçekleşir. İnsanlar genel olarak bakıldığında birkaç sene öncesinde çok daha iyimserdi. Kriz vurduğu günden itibaren, insanlar olaylara artık çok daha kötümser yaklaşıyorlar. Yine bütün tahminlere baktığımızda, insanların gelecek için kötümsere yakın olduklarını görüyoruz. Son 18 ay içinde, insanlar kötümserlikten biraz daha uzaklaşıyor, biraz daha iyimserliğe doğru gidiyor. Ama buna halen kötümser diyoruz. Pek çok tüketicinin, iş sahibinin sorunlar yaşadığını biliyoruz. Pek çok ülkede bu tarz olaylar yaşanıyor. İş ortamına olan güven birkaç ay içerisinde düştü. Ve en önemli olanlardan birisi OECD ülkelerinde çoğu hükümet bütçelerindeki açık çok yüksek artık. Çok yüksek bütçe açıklarını görüyoruz. Bilişim alanında OECD ülkelerindeki gelişmeye baktığımızda, 2009 da ve 2010 da yavaşlama kısmını görüyoruz. Geçtiğimiz yıl iyi değildi yılı da şimdilik yavaş gidiyor gibi gözüküyor. Ama, 2011 yılında beklentilerimizin biraz daha iyi olacağını düşünüyoruz; çünkü, mikro ekonomik projeksiyonların çok daha iyi olduğunu görüyoruz. Özellikle yatırım konusunda 34