SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ ĠLAHĠYAT FAKÜLTESĠ HAZIRLIK VE LĠSANS ÖĞRENCĠLERĠNĠN BĠLGĠSAYAR OKURYAZARLIĞI ÜZERĠNE BĠR DEĞERLENDĠRME 1

Transkript

1 Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı 32, Sayfa 01-13, 2011 SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ ĠLAHĠYAT FAKÜLTESĠ HAZIRLIK VE LĠSANS ÖĞRENCĠLERĠNĠN BĠLGĠSAYAR OKURYAZARLIĞI ÜZERĠNE BĠR DEĞERLENDĠRME 1 Muhammet Tasa Selçuk Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi ÖZET Günümüzde bilgisayarları eğitimde etkili ve verimli bir şekilde kullanmak branş farkı gözetmeksizin yüksek öğretimde öğrenim gören her öğrenci için önem arz etmektedir. Hazırlanan bu çalışmada, elde edilen bulgular ışığında günümüz İlahiyat Fakültelerinde hazırlık ve lisans seviyesinde öğrenim gören öğrencilerin bilgisayar okuryazarlık düzeylerinin temel beceriler, yazılım becerilerine başvurma, programlama ve bilgisayar farkındalığı alanlarında değerlendirilmesi hedeflenmektedir. Araştırmada, Robin Kay tarafından 1990 yılında Toronto Üniversitesi nde geliştirilen Kılınç ve Salman tarafından Türkçe ye çevirilerek güncelleştirilen Bilgisayar Okuryazarlığı Ölçeği kullanılmıştır öğretim yılı bahar döneminde Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde öğrenim gören 660 öğrenci üzerine uygulanan ölçekten elde edilen verilerin tartışıldığı çalışmada, öncelikle bilgisayar okuryazarlığı kavramı üzerinde durulacaktır. Yapılan araştırmanın problem, amaç ve yöntemi dile getirildikten sonra, elde edilen bulgular ortaya koyulacaktır. Son bölüm ise, bulguların değerlendirilmesine ayrılmıştır. Anahtar Kelimeler: Bilgisayar Okuryazarlığı, Bilgisayar Destekli Eğitim, Arapça Öğretimi. 1 Yapılan araştırma, Üniversite Düzeyinde Arapça Öğretiminde Kullanılmak Üzere Web Tabanlı Bir Ölçme-Değerlendirme Sistemi Geliştirilmesi isimli Tübitak araştırma projesi çerçevesinde yürütülmüştür.

2 Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı 32, Sayfa 01-13, 2011 EVALUATION OF COMPUTER LITERACY AMONG THE STUDENT OF PREPARATORY AND UNDERGRADUATE CLASSES AT THE FACULTY OF THEOLOGY OF SELCUK UNIVERSITY Muhammet Tasa Selcuk University, İlahiyat Fakültesi ABSTRACT Using the computers efficiently in education is of utmost importance for every university student regardless of their educational field. This paper which focuses on the computer literacy among university students aims to elaborate on the topic based on four sub fields, i.e. basic skills, application software ability, computer awareness and programming. In the resarch, computer literacy scale which was developed by Robin Kay at Toronto University in 1990, and later on adopted into Turkish and upgraded by Kilinc and Salman was used. The scale has been conducted to 660 students which studied in the educational year of 2010 and 2011 at the preparatory and first year students of Faculty of Theology at Selcuk University. In this paper, firstly the scope and the term of the computer literacy will be discussed. Secondly the methodology used during the research will be addressed. Then, after presenting the research findings, the results will be evaluated. Key words: Computer literacy, computer supported education, Arabic teaching.

3 Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Hazırlık Ve Lisans Öğrencilerinin 3 GĠRĠġ Son yüzyılın en önemli teknolojik gelişmelerinden bir tanesi olan bilgisayar, pek çok sahadaki işlevselliği ve giderek artan yaygınlığıyla insan hayatında merkezi bir rol oynamaktadır. Günümüzde her ne kadar eğitimin bilgisayarlaştırılarak bilgisayar okuryazarlığının bir ideoloji haline dönüştüğüne ilişkin bazı eleştiriler bulunuyorsa da (Goodson, Mangan, 1996), artık bilgisayar kullanımının ulaştığı nokta, bilgisayar kullanma becerilerinin geliştirilmesini de bir zorunluluk haline getirmiştir. Çok genel bir ifadeyle bilgisayar okuryazarlığı adı verilebilecek olan bu becerilerin neleri kapsadığı, nasıl geliştirilebileceği, bireyler tarafından nasıl içselleştirilebileceği ve birey hayatında ne türlü değişimlere yol açtığı ise bu gelişimin beraberinde ortaya çıkan sorulardan sadece bir kaç tanesidir lerle beraber bilgisayarların eğitimde kullanılmalarına ilişkin başlayan tartışmalar, 80 lerden itibaren bilgisayar okuryazarlığı kavramı üzerine odaklanmıştır. Zamanla bilgisayarların eğitimde daha aktif bir rol oynamaları, teknolojide meydana gelen gelişme ve değişmelerle beraber konuya dair pek çok farklı yaklaşımın geliştirilmesine yol açmıştır. Özgünlük, evrensellik, planlılık, evrimcilik ve bireysellik şeklinde tanımlanabilecek bu yaklaşımlar, aynı zamanda eğitimin temel amaçlarının şekillenmesinde de belirleyici konuma gelmiştir (Kay, 1989). Günümüzde ise, bilgisayarların artık hayatın vazgeçilmez bir parçası haline gelmeleri tartışmaları bilgisayar okuryazarlığı kavramının içeriğinden ziyade bilgisayarın kullanıldığı alanın yeterlikleri çerçevesinde değerlendirilmeye başlandığı görülmektedir (Hoffman, Blake, 2003). Akademik kullanımlardan gündelik hayattaki pratiklere kadar çok geniş bir yelpazeyi kapsayan bilgisayar okuryazarlığı kavramı, gelişmeye ve farklı uygulamalara açık doğası gereği zaman içerisinde pek çok farklı şekilde tanımlanmıştır. Bilgisayar okuryazarlığı, bilgisayar kullanımı, yaygınlığı toplumun bilgisayarlı yaşama nasıl uyarlanacağını inceleyen teknik olamayan bilim dalıdır (Akkoyunlu, 1996), Bilgisayar okuryazarlığı yaşam boyu devam eden bir süreçte öğrencilere ihtiyacı olan bilgisayar programını kullandırabilme becerisidir (Orhan, 1999) ve İnsanların temel bilgisayar bilgilerini öğrenmeleri ve bu bilgileri modern yaşamda kullanmaları hem kendilerinin hem de gelecek nesillerin bilinçlendirmeleri ve yönlendirilmeleri açısından çok önemlidir. Buna bilgisayar okuryazarlığı denir (Yazıcı, 2006) tanımları ülkemizde algılanış şekilleri hakkında fikir vermektedir. Eğitim bilimleri açısından düşünüldüğünde ise, bilgisayar okuryazarlığının altyapısını oluşturan yeterliliklerin belirlenmesinde en temel hususlardan bir tanesinin, bilgisayarın eğitim sürecinde hangi şekilde yer almış olduğu anlaşılmaktadır. Günümüzde bilgisayarlar öğretim sürecinde iki temel şekilde kullanılmaktadırlar. Bunlar; Bilgisayar yönetimli öğretim Bilgisayar destekli öğretimdir.

4 4 M. Tasa Bilgisayar yönetimli öğretim, bilgisayar sisteminin öğretimi planlama, düzenleme ve programlama, öğrenmeleri ölçme, öğrenciler ile ilgili verileri kaydetme ve öğrenme verileri üzerinde istatistiksel analizler yapma gibi öğretim etkinliklerini yönetmek için kullanılması anlamında kullanılırken; bilgisayar destekli öğretimle bilgisayarların sistem içine programlanan dersler yoluyla öğrencilere bir konu veya kavramı öğretmek ya da önceden kazanılan davranışları pekiştirmek amacıyla kullanılması kastedilmektedir (Yalın, 2002). Çalışmamızın odak noktası Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin bilgisayar okuryazarlık durumlarının değerlendirilmesi olduğundan dolayı, bilgisayar okuryazarlığı yeterlikleri bilgisayar destekli öğretim çerçevesinde yorumlanmış ve İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin ihtiyaç duydukları özel yeterlikler bu kapsamda dikkate alınmıştır. Bilgisayar okuryazarlığı konusunda ülkemizde son dönemlerde üniversite öğrencilerine yönelik olarak yapılan amprik çalışmalara bakıldığında, çalışmaların eğitimde verimi arttırmaya yönelik olarak öğrencilerin bilgisayar okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesine yönelik olduğu görülmektedir. Bunlar arasında Kılınç ve Salman ın 2006 tarihli çalışmaları Gazi Üniversitesi nde okuyan fen ve matematik alanlarındaki öğretmen adayları arasında bilgisayar okuryazarlığı düzeyini ölçmeye yönelik hazırlanmıştır. Çalışmada Kay ın geliştirdiği Bilgisayar Okuryazarlığı Ölçeği Türkçeye uygulanmıştır. Bizim çalışmamızda da kullanacağımız bu ölçek uygulamasında öğretmen adaylarının programlama dışındaki alanlarda, yani temel beceriler, yazılım becerilerine başvurma ve bilgisayar farkındalığı alanlarında okuryazar oldukları neticesine ulaşılmıştır (Kılınç ve Salman, 2006) yılında Yanık tarafından aynı ölçek Azerbaycan da bilgisayar okuryazarlık algısı ve bilgisayar kullanımı arasındaki ilişkiyi ölçmeye yönelik olarak uygulanmıştır. Korkmaz, Mahiroğlu (2009) yaptıkları çalışmada üniversiteyi yeni kazanmış öğrencilerin bilgisayar okuryazarlık düzeylerini ölçmüşlerdir. Çalışmada bilgisayar konusunda genel bilgiler ile donanım ve yazılımlar üzerine hazırlanan sorulardan oluşan bir anket uygulanmış ve öğrencilerin çok azının kendilerini bilgisayar okuryazarı olarak gördükleri bu öğrencilerin de büyük kısmının ya okuryazarlık becerilerine sahip olmadıkları da ya da alt düzeyde bilgisayar okuryazarlık becerilerine sahip oldukları tespit edilmiştir. Benzer bir çalışma Geçer ve Dağ tarafından yapılmıştır. Kocaeli Üniversitesi ndeki öğrencilerin bilgisayar okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesine yönelik olarak yapılan bu çalışmada bilgisayar kullanımıyla ilgili temel ve ileri beceriler ile internet kullanma becerilerinin belirlenmesine yönelik geliştirilen bir ölçek kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin bilgisayar okur-yazarlık davranışlarını gösterme düzeylerinin yüksek olduğu sonucu ortaya çıkmıştır.

5 Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Hazırlık Ve Lisans Öğrencilerinin 5 Amaç Bu gün gelinen noktada insan hayatının büyük bir parçası olan ve eğitimdeki etkisi tartışılmaz düzeyde bulunan bilgisayarları etkili ve verimli bir şekilde kullanmak branş farkı gözetmeksizin yüksek öğretimde öğrenim gören her öğrenci için büyük önem arz etmektedir. Araştırmanın temel amacı, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi örneğinden hareketle hazırlık ve lisans öğrencilerinin bilgisayar okuryazarlık düzeylerini tespit etmektir. Bununla beraber yapılan çalışmanın özel amacı, İlahiyat fakültelerindeki Arapça derslerinde kullanılmak üzere geliştirilen web tabanlı ölçme değerlendirme sistemi için fakülte öğrencilerinin önerilen sisteme ne kadar hazır olduklarını saptamaktır. Bu bağlamda araştırmada temel hareket noktasını oluşturan problemler şu şekilde ifade edilebilir: 1. İlahiyat Fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin bilgisayar okuryazarlık düzeyleri nedir? 2. İlahiyat Fakültesinde yer alan hazırlık ve lisans sınıfları arasında bilgisayar okuryazarlığı bakımından anlamlı farklılıklar var mıdır? YÖNTEM AraĢtırmanın Deseni Araştırmada hazırlık ve lisans seviyesindeki üniversite öğrencilerinin bilgisayar okuryazarlık düzeyleri incelendiğinden dolayı, tarama deseni kullanılmasına karar verilmiştir. Tarama modeli geçmişte ya da hâlen var olan bir durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımlarıdır (Karasar, 1999). Bu doğrultuda, öğrencilere Bilgisayar Okuryazarlığı Ölçeği uygulanmıştır. Evren Ve Örneklem Araştırma, öğretim yılı bahar döneminde Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde öğrenim gören 660 öğrenci ile uygulanmıştır. Araştırmanın yapıldığı dönem itibariyle fakülteye kayıtlı toplam 1057 öğrenci bulunmaktadır. Evren olarak belirlenen bu öğrencilerin tümüne ulaşılması hedeflenmiş, ancak 660 öğrenciye ulaşılabilmiştir. Dolayısıyla bu rakam örneklem kabul edilmiş ve evrenin yarısından fazlasına ulaşıldığı için örneklem sayısı yeterli bulunmuştur. Fakültede verilen bilgisayar derslerini alan lisans öğrencilerinin yanı sıra üniversite eğitimine geçmeden bilgisayar okuryazarlık durumlarının tespit edilerek hangi düzeyde fakülteye başladıklarını belirlemek amacıyla henüz bu dersi almamış olan hazırlık sınıfı öğrencileri de çalışmaya dahil edilmiştir (Tablo 1). Tablo 1. Öğrencilerin sınıflara göre dağılımı Frekans (n) Yüzde (%) K Yüzde (%) Hazırlık Lisans

6 6 M. Tasa Veri Toplama Aracı Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu ve Bilgisayar Okuryazarlık Ölçeği kullanılmıştır. KiĢisel Bilgi Formu: Araştırmacılar tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu öğrencilerin sınıf, bilgisayar sahibi olma vb. gibi bazı kişisel bilgilerini belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Bilgisayar Okuryazarlığı Ölçeği: Araştırmada asıl veri toplama aracı olarak Robin Kay tarafından 1990 yılında Toronto Üniversitesi nde 60 öğrenci ile geliştirilmiş ve daha sonra 383 bireye uygulanmış olan Bilgisayar Okuryazarlığı Ölçeği nin Kılınç ve Salman tarafından (2006) Türkçe ye çevrilip iki maddesinin güncelleştirilmiş hali kullanılmıştır. Bilgisayar okuryazarlığı ölçeği, her birinde altı adet tutum cümlesi bulunan temel beceriler, yazılım becerilerine başvurma, programlama ve bilgisayar farkındalığı olmak üzere dört bölümden oluşan yedili bir Likert ölçeğidir. Öğrencilerden, toplam 24 tutum cümlesine tamamen katılıyorum, katılıyorum, biraz katılıyorum, fikrim yok, pek katılmıyorum, katılmıyorum, kesinlikle katılmıyorum seçeneklerinden birisini işaretlemeleri istenmiştir. Ölçek öğrencilere web üzerinden sunulmuş; öğrenciler bilgisayar laboratuarında ya da sınıflarında bireysel bilgisayarlarını kullanarak soruları cevaplamışlar. Yazılım modülünün genel yapısı çerçevesinde soruların tamamıyla yanıtlanması sağlanmıştır. Çalışmanın güvenirliğinin tespiti için Kay (1990) tarafından her bölüm için ayrı ayrı Cronbach alpha katsayısı hesaplanmıştır. Temel beceriler bölümü için bu değer 0,93, yazılım becerilerine başvurma için 0,91, programlama için 0,95 ve bilgisayar farkındalığı bölümü için 0,90 dır. Ölçeğin Türkçe çevirisi üzerine Kılınç ve Salman ın (2006) yaptığı uygulama sonucunda elde edilen alpha katsayılarının (temel beceriler için 0,91, yazılım becerilerine başvurma için 0,93, programlama için 0,91 ve bilgisayar farkındalığı için 0,94) Kay ın elde ettiklerine oldukça yakın olması ölçeğin kullanılabilir olduğunu göstermektedir. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerine yapılan uygulamada da güvenirlik için ölçeği geliştiren ve çevirenlerinkine yakın ve yeterli alpha katsayıları bulunmuştur. (Sırasıyla 0,88; 0,90; 0,92; 0,86) Verilerin Çözümlenmesi Verilerin analizi bilgisayar ortamında SPSS 19 paket programı kullanılarak yapılmıştır. Öğrencilerin bilgisayar okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi amacıyla betimsel istatistikler kullanılmıştır. Belirlenen değişkene göre öğretmen adaylarının bilgisayar okuryazarlık düzeylerinin farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için bağımsız t-test analizlerinden yararlanılmıştır.

7 Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Hazırlık Ve Lisans Öğrencilerinin 7 Maddeler 7:Tamamen katılıyorum 6: Katılıyorum 5: Biraz katılıyorum, 4: Fikrim yok, 3: Katılmıyorum, 2: Pek katılmıyorum, 1: Kesinlikle katılmıyorum şeklinde puanlanmıştır. Ölçekten alınabilecek en yüksek puan 168, en düşük puan ise 24 dir. AraĢtırmaya Katılanlar Ġle Ġlgili Genel Bilgiler Araştırmaya katılan örneklemin bilgisayarla ilişkileri konusunda genel bir çerçeve çizebilmek amacıyla, ankete katılan öğrencilere bilgisayar sahibi olma ve bilgisayar kullanma düzeyleri ile ilişkili sorular sorulmuştur. Sorulara verilen yanıtlardan elde edilen bulgular aşağıda sunulmaktadır. 1. Öğrencilerin Bilgisayar Sahibi Olma Durumları Araştırmaya katılan öğrencilerin büyük bir bölümü kendilerine ait bilgisayarları bulunduğunu ifade etmektedirler. Tablo 2. Kendisine ait bir masaüstü bilgisayar bulunanların oranı Frekans (n) Yüzde (%) K Yüzde (%) Evet Hayır Tablo 3. Kendisine ait bir dizüstü bilgisayarı bulunanların oranı Frekans (n) Yüzde (%) K Yüzde (%) Evet Hayır Tablo 2 ve 3 incelendiğinde öğrencilerin %29.4 ün kendisine ait bir masaüstü bilgisayarı olduğu; %64.1 inin de dizüstü bilgisayara sahip olduğu görülmektedir. Aynı anda her iki tür bilgisayara sahip olanların bulunabileceği düşünülse de oran oldukça yüksektir. 2. Öğrencilerin Ġlahiyat Fakültesine Kayıt Yaptırmadan Önce KiĢisel Bilgisayarları Bulunmaları Durumu Öğrencilerden %66.8 i fakülteye başlamadan önce bilgisayarı bulunmadığını belirtmektedir (Tablo 4). Yukarıda belirtilen, şu anda bilgisayarı bulunan öğrencilerin oranı göz önüne alındığında öğrencilerin çoğunun yüksek öğrenim süreci içinde bilgisayar edindiğini göstermektedir.

8 8 M. Tasa Tablo 4. İlahiyat Fakültesine kayıt yaptırmadan önce kişisel bilgisayarı bulunanların oranı Frekans (n) Yüzde (%) K Yüzde (%) Evet Hayır Öğrencilerin Ġnternete Bağlanabilme Durumları Tablo 5 e göre öğrencilerin %64.7 si evinden veya kaldığı yurttan internete bağlanabildiğini belirmektedir. Buna göre öğrencilerin internet kullanma alışkanlıklarının yüksek düzeyde olduğu söylenebilir. Tablo 5. Evinde / kaldığı yurtta internete bağlanabilenlerin oranı Frekans (n) Yüzde (%) K Yüzde (%) Evet Hayır Öğrencilerin Bilgisayara Sistem Kurabilme Durumları Öğrencilerden bilgisayarlarına kendileri sistem kurabilenlerin oranı oldukça düşük görünmektedir (Tablo 6). Bu oranın düşük olmasının nedeni öğrencilerin çoğunluğunun hazırlık sınıfında olup henüz bilgisayar dersi almamaları olabilir. Tablo 6. Bilgisayarına kendisi sistem kurabilenlerin oranı Frekans (n) Yüzde (%) K Yüzde (%) Evet Hayır Öğrencilerin Bilgisayarlarına Arapça Dil GeniĢletmelerini Yükleyebilme Durumları Bilgisayarlarına sistem kurabilme oranlarında olduğu gibi Arapça dil genişletmelerini kurabilenlerin oranı da oldukça düşük görünmektedir (Tablo 7). Bunun nedeni de öğrencilerin çoğunun henüz bilgisayar dersi görmemiş olmalarıdır denilebilir. Tablo 7. Bilgisayarına Arapça dili genişletmelerini yükleyebilenlerin oranı Frekans (n) Yüzde (%) K Yüzde (%) Evet Hayır

9 Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Hazırlık Ve Lisans Öğrencilerinin 9 6. Öğrencilerin Ġnternette Arapça Bir Kelime Yazarak Arama Yapabilme Durumları Öğrencilerin %53.3 ü internette Arapça bir kelime yazarak arama yapabildiğini belirtmektedir (Tablo 8). Bu durum web tabanlı bir Arapça sınavı için öğrencilerin Arapça klavye kullanabilmeleri açısından azımsanmayacak bir oran olarak görünmektedir. Tablo 8. İnternette, Arapça bir kelime yazarak arama yapabilenlerin oranı Frekans (n) Yüzde (%) K Yüzde (%) BULGULAR VE YORUM Evet Hayır Yapılan araştırma sonucunda elde edilen veriler bilgisayarda işlenerek, öğrencilerin bilgisayar okuryazarlık düzeyleri için ölçekten aldıkları toplam puanlar hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlar Tablo 9 ve Tablo 10 da gösterilmektedir. Tablo 9. Öğrencilerin Bilgisayar Okuryazarlık Düzeyi Puanlarına İlişkin Betimsel İstatistikler N X ss Bilgisayar okuryazarlık düzeyi Tablo 10. Bilgisayar Okuryazarlığı Ölçeğinden Alınan Ortalama Puanlar ve Standart Sapmaların Dağılımı Temel Beceriler N X ss. 1. Bilgisayarı açar ve bir disket veya CD'yi çalıştırabilirim Bir disket veya CD'yi bilgisayara yüklerim Yeni bir disketi biçimlendirebilirim (formatlarım) Disket veya CD'deki sayfaları depolar ve daha sonra tekrar kullanabilirim Bilgisayar tuşlarını etkili kullanırım Bir disket ve CD'yi etkili kullanırım Yazılım Becerilerine BaĢvurma N X ss. 7. Farklı çeşitte dokümanları oluşturmak için kelime işlemcisini (Word veya Excel gibi) kullanabilirim Bilgisayar eğitimi ve öğretimi ile ilgili yazılımları kullanırım Bilgisayar oyunları ve animasyonları kullanabilirim Bilgisayarda bir veri tabanı (raporlar, tablolar gibi) oluşturabilirim Bildiğim bir bilgisayar yazılım programını başka birine öğretebilirim. 12. Bilgisayar kullanarak çizimler yapabilirim Programlama N X ss. 13. Bir programın hatalarını bulabilirim Satın alınabilecek bir bilgisayar programı yazabilirim En az 200 desenden oluşan kompleks bir bilgisayar programı yazabilirim

10 10 M. Tasa 16. BASİC veya logo ile bir bilgisayar programı yazabilirim Programlama dilinin en yüksekseviyede kullanıldığı bir program (Pascal, PL1, C...) yazabilirim Bir bilgisayar programını okuyabilir ve anlayabilirim Bilgisayar Farkındalığı N X ss. 19. Bir yazılım paketinin güçlü ve zayıf yönlerini tartışabilirim Bilgisayarın temel parçalarını ve bu parçaların fonksiyonların söyleyebilirim Bilgisayar ile ilgili ahlaki konuları tartışabilirim Bilgisayarın toplumdaki sosyal ve ekonomik etkilerini tartışabilirim Bilgisayar tarihini tartışabilirim Toplumda kullanılan bilgisayar uygulamalarını ayrıntılarıyla bilirim Öğrencilerin sınıflarına göre bilgisayar okuryazarlık düzeyi puan ortalamalarına bakılmış ve sonuçlar Tablo 11 de verilmiştir. Tablo 11. Öğrencilerin Sınıflarına Göre Bilgisayar Okuryazarlık Düzeyi Puan Ortalamaları Sınıf N X ss. Std. Err. M. Temel Beceriler Hazırlık Lisans Yazılım Becerilerine Başvurma Hazırlık Lisans Programlama Hazırlık Lisans Bilgisayar Farkındalığı Hazırlık Lisans Öğretmen adaylarının bilgisayar okuryazarlık düzeylerinin bölümlerine göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan bağımsız t-test analizi sonuçları Tablo 12 de verilmiştir. Tablo 12: Öğrencilerin Sınıflarına Göre Bilgisayar Okuryazarlık Düzeyi Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Fark Olup Olmadığına İlişkin Bağımsız t-test Sonuçları Levene's Test for ity of Variances t-test for ity of Means Temel Beceriler Yazılım Becerilerine Başvurma Programlama assumed not assumed assumed not assumed assumed F Sig. t df Sig. (2- tailed) Mean Diff. Std. Error Diff % Confidence Interval of the Difference Uppe Lower r

11 Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Hazırlık Ve Lisans Öğrencilerinin 11 Bilgisayar Farkındalığı not assumed assumed not assumed p<0, Bağımsız t-test analizi tablosu incelendiğinde sınıflara göre öğrencilerin temel beceriler, yazılım becerilerine başvurma ve bilgisayar farkındalığı düzeyleri arasında istatistiksel açıdan (p<.05) anlamlı bir farklılık bulunduğu anlaşılmaktadır. Ancak, programlama düzeylerinde ise anlamlı bir fark bulunmamaktadır. Tablo 11 incelendiğinde programlama dışındaki üç bölümde lisans eğitimi gören öğrencilerin hazırlık sınıfı öğrencilerinden daha yüksek puan ortalamalarına sahip oldukları görülmektedir. Bu farklılık, muhtemelen lisans öğrencilerinin birinci sınıfta gördükleri bilgisayar dersinden kaynaklanmaktadır. Ancak hazırlık ve lisans öğrencileri arasındaki puan farkı yaklaşık 4-5 puan arasında görünmektedir ki bu da fakültede henüz bilgisayar dersi almamış olan hazırlık öğrencilerinin bilgisayar okuryazarlığı konusunda yetersiz olmadıklarını göstermektedir. Öte yandan programlama bölümünde alınan puanların en düşük seviyede olması ve sınıflar arasında anlamlı farklılık bulunmaması, öğrencilerin programlama ile ilgili ders görmemeleri ile ilişkili olmalıdır. Bu nedenle sadece özel ilgisi veya okul dışında özel eğitim alan öğrencilerin belli bir puana ulaştıkları düşünülebilir. SONUÇLAR VE DEĞERLENDĠRME Elde edilen sonuçlara göre, öğrencilerin büyük çoğunluğunun kendisine ait masaüstü ya da dizüstü bilgisayarı olduğu, internetten yararlandığı ve Arapça kelimeler yazarak internette arama yapabildiği saptanmıştır. Bilgisayarlarına sistem kurma ve Arapça genişletmeleri kurabilme konusundaki yetersizlikleri, araştırmaya katılan öğrencilerin çoğunun hazırlık öğrencisi olmasından kaynaklandığı anlaşılabilir. Araştırmanın temel amacı olan öğrencilerin bilgisayar okuryazarlılık düzeyinin belirlenmesi konusunda ise, öğrencilerin okuryazarlıkları ölçülen dört ana alanda farklı düzeyler gösterdikleri anlaşılmaktadır. Sonuçlara göre; öğrencilerin büyük çoğunluğu temel beceriler düzeyinde kendilerini yeterli görmektedirler. Yazılım becerilerine başvurma ve bilgisayar farkındalığı düzeylerinde ise daha düşük puanlara sahiptirler. Öğrencilerin kendilerini en yetersiz gördükleri düzey ise programlama olmuştur. Çalışmanın özel amacı olan web tabanlı Arapça ölçme ve değerlendirme sistemi için öğrencilerin bilgisayar kullanma ve sisteme hazır olmaları seviyesi düşünüldüğünde bilgisayar kullanmada temel beceriler ile yazılım becerilerine başvurma düzeylerinin yeterli olduğu söylenebilir.

12 12 M. Tasa Bulgulara göre programlama düzeyi dışındaki alt boyutların ortalamaları arasında anlamlı bir farklılık bulunduğu belirlenmiştir. Bu farklılıkların temel nedeninin araştırmaya katılan öğrencilerden hazırlık sınıfında okuyanların fakültede henüz bilgisayar dersi almamış olmalarından kaynaklı olduğu görülmektedir. Öte yandan lisans öğrencilerinin aldıkları bilgisayar dersi ile bilgisayar okuryazarlık düzeylerini yükselttikleri gözlenmektedir ki bu da dersin akademik başarısına işaret etmektedir. Programlama düzeyinde ise farklı sınıflardaki öğrenciler arasında anlamlı bir farklılık bulunmadığı anlaşılmaktadır. Teknolojinin hızla ilerlediği ve hemen her yeniliğin eğitim teknolojilerine adapte edilmeye çalışıldığı günümüzde, üniversitelerin bu yenilikleri takip edebilmesi ve bu alana hakim olabilmesi önem kazanmaktadır. Bu anlamda, hangi branştan olursa olsun üniversite mezunlarının meslek yaşamlarına atılmadan önce bu yetkinliğe erişebilmesi, yükseköğretim kurumlarının hedefleri arasında yer almalıdır. Öte yandan öğrenme öğretme süreci içinde bilgisayarın daha çok kullanılması öğrenmeyi kolaylaştırma; daha geçerli, güvenilir ve ekonomik ölçme ve değerlendirme sağlama gibi yararlar sağlayacağı için öğrencilerin bilgisayar okuryazarlık düzeylerinin artırılması gerekmektedir. KAYNAKLAR Çiçek, G. (1998). Bilgisayar Okuryazarlığı Kursuna Katılan Öğrencilerin Bilgisayar Okuryazarlığı Yeterliliğini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Çalışma,Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Geçer, A.K., Dağ, F. (2010). Üniversite Öğrencilerinin Bilgisayar Okur- Yazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi: Kocaeli Üniversitesi Örneği, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, c. 7, s.1., Goodson, I, Mangan, J.M (1996). Computer Literacy as Ideology, British Journal of Sciology of Education, vol. 17, no.1, Hoffman, M., Blake J. (2003), Computer Literacy: Today and Tomorrow, Journal of Computing Sciences in Colleges, 18,5, Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemi, -Kavramlar, İlkeler, Teknikler-, Ankara. Kay, R. (1989). Bringing Computer Literacy into Perspective, Journal of Research on Computing in Education, 22 (1), Kay R. (1990), The Relation Between Locus Of Control And Computer Literacy, Journal of Research on Computing Education, 22 (2), 464. Kılınç, A.& Salman, S., (2006), Fen ve Matematik Öğretmen Adaylarında Bilgisayar Okuryazarlığı. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (2),

13 Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Hazırlık Ve Lisans Öğrencilerinin 13 Korkmaz, Ö., Mahiroğlu, A. (2009). Üniversiteyi Yeni Kazanmış Öğrencilerin Bilgisayar Okuryazarlık Düzeyleri, Kastamonu Eğitim Dergisi, c. 17, no. 3, Orhan, F. (1999, Mayıs). Bilgisayar Okur-Yazarlığı: Hangi Yaşta/Nasıl?, Bilişim Teknolojileri Işığında Eğitim Konferansı. Sezen N., Yanık C., Sarı M. (2010), Öğretmen Adaylarının Bilgisayar Okur- Yazarlık Düzeylerinin İncelenmesi, Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II Mayıs 2010 Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Yalın, H.İ. (2002). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Nobel Yayıncılık. Yanık, C. (2010). Öğretmen Adaylarının Bilgisayar Okuryazarlık Algıları ile İnternet Kullanımına Yönelik Tutumları Arasındaki İlişki, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39: Yazıcı, A. (2006). Ülkemizde bilgisayar okuryazarlığı üzerine, Yüce Bilgi Akademisi Dergisi. (son erişim tarihi )

14 14 Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 32, 2011