PRATİK SIĞIR BESİCİLİĞİ BİLGİLERİ VE PROJELENDİRME

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "PRATİK SIĞIR BESİCİLİĞİ BİLGİLERİ VE PROJELENDİRME"

Transkript

1 1 PRATİK SIĞIR BESİCİLİĞİ BİLGİLERİ VE PROJELENDİRME Sayfa No 1. ET ÜRETİMİNİN ÖNEMİ 5 2. SIĞIR BESİSİ BESİCİLİĞİN ÇİFTÇİ VE ÜLKE AÇISINDAN FAYDALARI BESİ PERFORMANSINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER 9 3. YEMLER VE YEMLEME RASYON BESİ SIĞIRLARININ BESİN MADDE GEREKSİNİMLERİ Kasaplık Sığırlar İçin Yaşama Payı Net Enerji Gereksinmesi Kuru Madde İhtiyacı Ham Protein ve Enerji Gereksinimi Su İhtiyacı Selüloz İhtiyacı Vitamin İhtiyacı Mineral Madde İhtiyacı SIĞIR BESİSİNDE MISIR SİLAJI KULLANIMI Silajlık Mısırın, Muhtelif Vejetasyon Dönemlerinde Besin Madde İçeriği Mısır Silajına Dayalı Yemleme Önerileri BESİ SIĞIRLARINDA BESLENME İLE İLGİLİ ÖNEMLİ NOKTALAR BESİ YÖNTEMLERİ BESİ SÜRESİNE GÖRE BESİ YÖNTEMLERİ BESLEME PROGRAMINA GÖRE BESİ YÖNTEMLERİ Yoğun (Entansif) Besleme Kısıtlı (Ekstansif) Besleme BESİ BARINAKLARINA GÖRE BESİ YÖNTEMLERİ Kapalı Ahır Sistemi Kapalı bağlı ahır sistemi Kapalı serbest dolaşımlı ahırlar Açık Besi Barınakları Yer seçimi, düzenlenmesi ve bölmelerin büyüklüğü Açık besi yerlerinde verimliliği etkileyen faktörler Açıkta besinin avantajları BESİYE BAŞLAMA HAYVAN SEÇİMİ RASYONUN HAZIRLANMASI BESİNİN YÜRÜTÜLMESİ Beside Sağlık Beside Görülen Önemli Hastalıklar Şap Solunum sistemi hastalıkları Karın şişkinliği ve mide ekşimesi Topallıklar İdrar taşları Yaralanmalar Küflü gıda zehirlenmeleri 39

2 Sayfa No Ani ölümler Üre zehirlenmeleri BESİDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN ÖNEMLİ KONULAR KABA YEMLER MERA Mera Çeşitleri Bitkinin tek veya çok yıllık olduğuna göre sınıflama KAYNAKLAR ÖRNEK BESİ SIĞIR I PROJELERİ BAŞ KAPASİTELİ BESİ SIĞIRCILIĞI FİZİBİLİTE RAPORU Genel Bilgiler Projenin Gerekçesi Projenin Plan Programlarla İlişkisi Yatırımcı Hakkında Genel Bilgi Projeyi Hazırlayan Piyasa Etüdü Ürünler Et üretimi Etin besin değeri Türkiye et üretimi Kuruluş Yeri Bölge hakkında genel bilgiler Arazi hakkında genel bilgiler Kapasite Kapasite seçimini etkileyen faktörler Hammadde temin olanakları Talep durumu Et ve süt Arazi Büyüklüğü Üretim Teknolojisi Finansman İmkanları Kapasitenin Tespiti Projenin Teknik Yönü İş organizasyonu Irk seçimi Kullanılan rasyonlar Sığır besisinde beslemede dikkat edilecek noktalar Fizibilite parametreleri Piyasa etüdü ve teknik analiz Sürü projeksiyonu Hayvanların günlük yem tüketimleri Yatırım Tutarı Etüd, proje ve müşavirlik giderleri Sabit yatırım tutarı Arazi bedeli Arazi düzenleme ve iç yollar 60 2

3 3 Sayfa No 9.2. ELLİ BAŞLIK SIĞIR BESİSİ PROJESİ (sezen) Proje Özeti Giriş Projenin Amacı ve Gerekçesi Proje Teknik bilgiler Besi programı Hayvan seçimi Rasyon hazırlama Yemleme usulü Yem ham maddeleri ve besleme şekli Sağlık önlemleri Havalandırma Pazarlama Projenin Ömrü Projenin Faydaları Proje Faaliyetleri Tesisin tanıtımı Yatırım kalemleri ve giderleri İşletme Giderleri Hayvan alımları Yem giderleri İşçilik gideri İlaç veteriner gideri Elektrik-su gideri Nakliye gideri Stopaj vergisi İşletme Dönem Gelirleri Hayvan satışları Gübre satışları Kalıntı Değer Projenin Finansmanı Mali Analiz Sonuç Kaynaklar GAZİANTEP YÖRESİNDE SIĞIRLARDAN ET ÜRETİMİNİN 71 ARTIRILMASI Proje Özeti Projenin Önemi ve Amacı Gaziantep İli Çevresinde Sığır Eti Üretimi Proje Alanı Hakkında Genel Bilgiler Proje alanı iklimi ve coğrafik durumu Ekonomik ve sosyal alt yapı Materyal ve Yöntem Materyal Beslemede kullanılacak yem maddeleri 75

4 4 Sayfa No Yöntem Hayvanların besi yerine getirilmesi Rasyona alıştırma ve besi dönemi Besleme Yem ham maddeleri ve besleme şekli Yem ihtiyaç ve giderleri Çalışma Programı Bütçe İle İlgili Gerekçeler ON BAŞLIK ENTANSİF SIĞIR BESİCİLİĞİ GELİR GİDER 83 TABLOLARI (Özel Şekerden) 10. EKLER ÖRNEK BESİ SIĞIRI RASYONLARI BESİ SIĞIRLARINI YEMLEMEDE VE RASYON HAZIRLAMADA 90 YARARLI BAZI PRATİK BİLGİLER Yem Çeşitlerine, Canlı Ağırlığa ve Besi Dönemine Göre Günde 90 Verilebilecek Yem Miktarları Besi Sığırlarının Günlük Kuru Madde Tüketim Miktarları Besi Sığırlarının Besin Madde İhtiyaçları Beside Hayvana Verilmesi Gereken Kesif Yem Miktarı Rasyondaki Kesif-Kaba Yem Oranı Beside Hayvana Verilmesi Gereken Kuru Madde Miktarı Bazı Yemlerin KM İçerikleri Silaj Yemlemesi İle İlgili Rasyon Hazırlamakta Yararlı Bilgiler Entansif Besleme HAZIR PROGRAM KULLANARAK RASYON HAZIRLAMAK Program Kullanımı Örnek Problemler Besi Sığırları İçin Programda Verilen Yem Ham maddesi İçerikleri ÖRNEK YEM GEREKSİNİM VE MALİYET HESAPLARI Problem Problem Problem Problem Problem Problem Problem 7 128

5 5 PRATİK SIĞIR BESİCİLİĞİ BİLGİLERİ VE PROJELENDİRME 1. ET ÜRETİMİNİN ÖNEMİ FAO kaynakları, Dünya nüfusunun %10 undan fazlasının açlık tehlikesiyle karşı karşıya bulunduğu, kuraklık ve tabii afetler nedeni ile birçok Afrika ülkesinde insanların, diğer ülkelerden gelen gıda yardımları ile yaşamlarını sürdürmeye çalıştıkları, kamplarda yaşadıkları ve kitlelerin ölüm felaketleri ile iç içe oldukları bilinmektedir (Anonim, 1999). Dünyanın birçok ülkesinde gıda maddesi üretim eksikliğinden ortaya çıkan açlık, bir felaket halini almıştır. Sattığımız gıda maddeleri, aldığımızdan daha fazla olmasına rağmen, bitkisel gıdalara bağlı beslenmemizden dolayı yetersiz ve dengesiz beslenme problemi söz konusudur Toplam gıda üretim potansiyelimiz göz önüne alındığında, hiçbir beslenme sorunumuzun olmaması gerekir. Bu durumda mevcut besin kaynaklarından daha iyi yararlanmak, kaynakları geliştirmek ve yeni besin kaynakları tespit etmek, acil tedbirler olarak görülmektedir. Kaynakların en iyi şekilde kullanılması, üretim ve kalitenin artırılması, gıda sanayinin geliştirilmesi, ihracatımızı artıracağı gibi, beslenme seviyemizi de yükseltecektir. İnsan, önemli gıda ihtiyaçlarını yeteri kadar ve uygun şekillerde bulmak, yani dengeli beslenmek zorundadır. Bitkisel gıdalar enerji, vitamin, mineral ve kısmen protein ihtiyacını karşılamasına rağmen et, süt yumurta gibi hayvansal gıdalar fizyolojik değeri yüksek protein, vitamin, mineral ve enerji verirler. Dengeli beslenme, yeterli kalite ve düzeyde hayvansal protein tüketimine bağlıdır. Protein insan vücudunun temel yapı taşıdır. Ancak bazı proteinler insan vücudunda oluşturulamadığı için dışarıdan alınması gerekir. Bu proteinler, hayvansal gıda maddelerinde mevcuttur. Dolayısıyla insanların hayvansal gıda maddelerine ihtiyaçları vardır. Eksiklikleri halinde muhtelif gelişme gerilikleri meydana gelir. Bu nedenle sağlıklı beslenmede hayvansal proteinin önemi büyüktür. Ancak hayvansal proteinler, bitkisel olanlara oranla pahalıdırlar. İnsan beslenmesinde yeterli miktarlarda hayvansal orijinli yiyecek sağlanmadıkça, bir ülkede kalkınmada öngörülen hedef ve düzeylere ulaşılması mümkün değildir. Bir toplumda tüketilen hayvansala protein miktarı, o toplumun gelişme düzeyinin göstergelerinden birisi olarak kabul edilir. Bilindiği üzere 70 kg ağırlığındaki bir insanın günlük protein ihtiyacı 70 gr dır. Bu 70 gr ın %42 sinin hayvansal kaynaklı protein olması gerekir. En önemli hayvansal protein kaynaklarından bir tanesi de sığır etidir. Dünyada üretilen etin %31.6 sı sığırdan sağlanmaktadır (Kumlu, 1999). Ülkemizde ise, kırmızı et üretiminin %68 i sığırdan gelmektedir. Sığırın mevcut besi kapasitesi yıllık 3.5 milyon baş tır (Yılmaz, 2001). Ülkemizde sığır sayısının fazla olmasına karşın, ortalama karkas ağırlığı 170 kg dır. Bu ağırlık, AB ülkelerinde üretilen ortalama 270 kg lık karkasın, oldukça altındadır (Akman ve ark., 2000). Hayvan başına karkas verimini artırmada ve besleme maliyetinin aşağı çekilmesinde iyi kaliteli kaba yemlerin son derece önemli olduğu bilinen bir gerçektir. Bugünün dünyasında beslenme esaslarının önemli ölçüde değişmesi, insanları kalite yönünden yüksek olan et ve etli gıdalarla beslenme mecburiyeti ile karşı karşıya getirmiştir. Yıllardan beri bitkisel orijinli gıdalarla, boş kalori kaynakları ile beslenen ve yeterli hayvansal protein tüketemeyerek biyolojik geri kalmışlık içinde olan ülkemiz insanlarının, hayvansal ve bitkisel ürün tüketim miktarlarını incelediğimizde, ülkemizde niceliksiz bir açlık olmadığı, hatta normalden fazla bitkisel protein tükettiğimizi görürüz. Ülkemizde kişi başına yıllık bitkisel ürün tüketimi kg iken, Avrupa ortalaması 85 kg dır. Bitkisel ürün

6 6 tüketiminde gelişmiş ülkelerin en az olan tüketim, hayvansal ürünler dikkate alındığında 3-5 kat azdır. Yetersiz ve dengesiz beslenmeden dolayı, daha ana karnından başlamak üzere zihinsel gelişmeyi sağlayamayan insanlar, temeldeki bazı ihtiyaçlar tam karşılanamadığından, kültür ve bilgi yaratamıyor duruma geliyorlar. Türkiye de kişi başına günlük protein tüketimi 22 gr., gelişmiş ülkelerde 56 gr., gelişmekteki ülkelerde ise 20.5 gr. kadardır. Yaklaşık 30 yıllık bir dönem dikkate alındığında, Türkiye de kişi başına hayvansal protein tüketiminin artmak biryana azaldığı görülmektedir. Kısaca Türkiye de kişi başına hayvansal protein tüketimi, Dünya ortalamasının altındadır. Başka bir deyişle ülkemiz yetersiz beslenme sorunuyla karşı karşıyadır. Dünya et ve süt üretiminde sığır oldukça önemli bir yere sahiptir. Son yıllardaki bazı olumsuz gelişmelere rağmen, Dünya sığır varlığı önemli ölçüde artmıştır. Öyle ki, 1975 yılında yaklaşık 1 milyar 190 milyon baş civarında olan sığır sayısı 2003 yılında %15.5 lik bir artışla 1 milyar 371 milyona ulaşmıştır. Bu değişim, bütün kıtalarda aynı hızda olmamış, hatta bazı kıtalarda azalma meydana gelmiştir. Örneğin, Afrika, Asya, Güney Amerika sığır varlığı artarken, Avrupa ile Orta ve Kuzey Amerika sığır varlığı azalmıştır. Sığır varlığı gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler esas alınarak incelendiğinde, gelişmekteki ülkeler sığır varlığının yılları arasında yaklaşık %40 arttığı, gelişmiş ülkeler sığır varlığının ise, yaklaşık %30 azaldığı anlaşılmaktadır. Dünya sığır varlığının %50 si ABD (%7), Hindistan (%17), Brezilya, Çin ve Arjantin de yetiştirilmektedir. Bu ülkelerden ABD ve Arjantin in yılları arasında Dünya sığır varlığındaki payları azalırken, diğerlerininki artmıştır. Dünya ülkelerinin hemen hepsinde kasaplık hayvanların, özellikle sığırların besisi üzerinde durulmakta, bu alanda birçok yeni araştırmalar yapılmakta, kaliteli ve ucuz et üretiminin artırılmasına çalışılmaktadır. Konunun Türkiye açısından önemi ise, gelişmekte olan bir ülke olmasından kaynaklanmaktadır. Türkiye nin gelişmiş bir ülke olabilmesi ve ekonomik bakımdan gelişmiş ülkeler düzeyine ulaşabilmesi, mevcut kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasına bağlıdır. Kasaplık hayvanlar birçok ülkede besiye alınmaktadır. Ülkemizde ise besicilik yeni olup, henüz istenen düzeye ulaşmış değildir. Oysa besiciliğin, etin kalitesinin iyileştirilmesi, üretim miktarının artırılması ve maliyetinin düşürülmesinde önemi büyüktür. Besicilik, kasaplık hayvanlardan piyasa isteklerine uygun, kendi ırk özelliklerine göre azami miktarda et elde edilebilmesi için yapılan teknik ve ekonomik bir faaliyettir. Türkiye gibi doğal koşullar bakımından çok farklılık gösteren, pazara canlı hayvan arzının mera mevsimine bağlı belirli kısa süreler içinde cereyan ettiği bir ülkede stoklama faaliyeti olarak da önem kazanmaktadır. Çünkü besicilik daha iyi değerlendirme imkanı olmayan bazı sanayi artıklarını en değerli bir insan yiyeceğine dönüştüren bir endüstri olarak nitelendirilebilir. Ayrıca besicilik, istihdam gücü yaratmak suretiyle ekonomiye de katkıda bulunan bir hayvancılık faaliyetidir. Türkiye de yaklaşık milyon baş sığır bulunmakla birlikte, bunlardan yeterince yararlanılmamaktadır (Şekerden ve Özkütük, 1990). Sığırın diğer verimleri dışında, en sonunda et olarak değerlendirildiği muhakkaktır. Toplam et üretimimizin düşük olması, hayvanların ırk özellikleri yanında, bunların da yetersiz besleme ile karşı karşıya olduklarını ortaya koymaktadır. Nitekim, ülkemizde sığır sayısının fazla olmasına karşın, ortalama karkas ağırlığı 170 kg dır. Bu ağırlık, AB ülkelerinde üretilen ortalama 270 kg lık karkasın, oldukça altındadır (Akman ve ark., 2000). Entansif bir şekilde yapılan besicilik ile sığır et üretimi kısa sürede yükseltilebilmektedir. Öyleyse, yoğun besiye alınmadan kesilen bir hayvandan elde edilmesi gereken etin israfı da söz konusu olmaktadır. Bitkisel üretimin çeşitliliği ve miktarı ile gıda sanayimiz göz önüne alındığında, hayvan beslemede kullanılabilecek her türlü besin maddesi ve sanayi yan ürünlerinin ülkemizde bol miktarda üretildiği görülmektedir. O halde, mevcut kaynakların birleştirilmesi gerekir.

7 7 Son 30 yıldan beri hayvan besiciliği konusunda önemli gelişmeler olmuş, besiye alınan hayvan ve besicilikle uğraşanların sayısı artmış, artan üretim ve besici sonunda besicilik ülke ekonomisi bakımından önemli bir uğraş durumuna gelmiştir. Açılan her besi ahırı, üretim ve istihdam yeri olarak ülke yararına çalışmaktadır. Kalkınma planlarında bu konuya önem verilmiş, 1981 yılında sığır besiye alınmışken, daha sonra hazırlanan 10 yıllık besicilik ana planına göre 1983 de , 1993 de genç sığırın besiye alınması planlanmıştır. Halen, ihracatın yanında, besicilik konusunda yapılan yatırımlara ve hayvan yemlerine çeşitli fonlardan devletçe prim verilerek desteklenmektedir (Anonim, 1999).

8 8 2. SIĞIR BESİSİ Sığır besisi, bir sığırdan yaş ve genotipin izin verdiği, en fazla ve en kaliteli eti, mümkün olan en kısa sürede en ekonomik biçimde üretme faaliyetidir. Diğer bir ifade ile, hayvanlarda et verimi ve kalitesini artırmak için uygulanan bir beslenme programıdır. Besi sığırı yetiştiriciliğinde amaç, daha az yemle, daha fazla canlı ağırlık sağlamak olarak özetlenebilir. Büyüme ve besi terimleri birbirine sıklıkla karıştırılır. Büyüme, kas, kemik, organlar ve bağ dokusundaki artıştır. Besi ise, hayvanların gereksinimlerinin üzerindeki enerjinin, vücudun değişik bölümlerinde yağ olarak depolanmasıdır. Besinin amacı, eti yumuşak, sulu ve güzel bir kokuya sahip kılmaktır. Büyüme hızı aşağıdaki faktörlerden etkilenir; 1. Besleme düzeyi 2. Büyüme hızı türler arasında farklıdır. Ergin canlı ağırlığa yaklaştıkça büyüme azalır. 3. Kalıtsal vücut büyüklüğü: 100 kg canlı ağırlık başına elde edilen büyüme değerlendirildiğinde genellikle iri ırklar ve iri türler daha yavaş büyürler. 4. Irklar arasındaki büyüme hızı, her ırkın ergin canlı ağırlığına bağlı olarak değişir. 5. Günlük büyüme hızı cinsi olgunluğa adar artar, cinsi olgunluktan sonra ergin canlı ağırlığa kadar büyüme hızı gittikçe yavaşlar kg canlı ağırlık başına elde edilen günlük büyüme hızı, doğumdan ergin canlı ağırlığa doğru düşer. Besi, tüketici isteğine karşılık verecek düzeyde mozaikleşmeye sahip karkası, en kısa sürede ve ekonomik olarak elde etmek amacıyla hayvanların yoğun şekilde beslenmesidir. Besi faaliyeti içinde performansın belirlenmesinde ana faktör canlı ağırlık kazancıdır. Canlı ağırlık kazancı hayvanın büyümesi ve sindirim sistemi doluluğu tarafından etkilenir. Büyüme besideki hayvanlar için en ucuz canlı ağırlık kazanç şeklidir. Büyüme esas olarak protein ve kas doku birikiminden kaynaklanır. Semirmede ise canlı ağırlık artışı yağ formunda gerçekleşir. Kas dokular yaklaşık olarak %25 protein, %75 su içerirler. Protein yüksek maliyetli bileşenlerden birisi olmakla birlikte su olarak maliyetsizdir. Bu nedenle de protein birikimi, canlı ağırlık kazancının düşük maliyetli bir formudur. Büyüme sırasında kemik oluşumu dikkate değer düzeyde Ca ve P gerektirir. Bu nedenle yemin Ca ve P içeriği tamamen büyüme için kullanılır. Büyüme için ek mineral kullanımı söz konusu olsa bile, mineraller ucuz besin madde kaynaklarıdır. Yağ birikimi ile elde edilen canlı ağırlık kazancı genellikle oransal olarak pahalıdır. Karkasta yağ birikimi için çok az miktarda mineral madde ve su gereklidir. 1kg vücut yağı birikimi için gereksinilen net enerji miktarı, 1 kg protein birikimi için gereksinilen net enerjinin 2.25 katıdır. Büyümenin çoğu genç yaşta gerçekleştiğinden, genç hayvanlar yaşlı hayvanlardan daha etkin ve daha ucuz canlı ağırlık artışı sağlarlar BESİCİLİĞİN ÇİFTÇİ VE ÜLKE AÇISINDAN FAYDALARI Besiciliğin çiftçi ve ülke açısından pek çok yararları vardır; a) Sermaye dönüşümü hızlıdır. Yatırılan sermaye kısa sürede gelire dönüşür. b) Hayvancılığın diğer kollarına oranla daha az iş ve işgücü gerektirir. Aile işgücünü değerlendirerek istihdama yardımcı olur. c) Besiye daha çok genç erkek hayvanlar alındığından hastalık riski ve ölüm oranı düşüktür. Bu nedenle, ölümler nedeni ile olabilecek sermaye kaybı riski de çok azdır. d) İşletmelerden yan ürün olarak elde dilen çiftlik gübresinin tarla tarımında kullanılması ile bitkisel üretimde artış sağlandığı gibi, bozulan toprak yapısı da onarılmaktadır.

9 9 e) Gıda sanayinden arta kalan ve insan gıdası olarak kullanılmayan düşük değerli yemler besicilikte kullanılarak değerlendirilmekte ve hayvansal gıdalara dönüşmeleri sağlanmaktadır. f) Besi almış hayvanların kombina ve mezbahalarda kesilmeleri sonunda elde edilen deri, kemik v.b. yan ürünler sayesinde deri ve diğer ürünlerle ilgili sanayin gelişmesine yardımcı olunmaktadır. g) Çiftçi bütçesine önemli bir gelir sağlar. h) Yapılan et üretimiyle, ülke ihtiyacını karşıladığı gibi, ihraç ürünü olarak da önemli bir döviz kaynağı olup, ülke ekonomisine büyük katkılar sağlar. I) Sığır besiciliği, ahır ve ekipman olarak fazla bir yatırım gerektirmez. i) Kesim ağırlığındaki sığıra her zaman pazar vardır BESİ PERFORMANSINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Besi sığırı beslenmesinde günlük canlı ağırlık artışı ve yemden yararlanma oranı (her kg canlı ağırlık artışı için tüketilen kuru madde miktarı) besinin karlılığına etkin 2 önemli konudur. İkisine birden besi performansı denir. Besi performansı üzerine etkin besiye alınan hayvan materyaline ilişkin faktörler aşağıda kısaca açıklanmıştır; Irk: Beside bir hayvandan elde edilecek canlı ağırlık kazancı, her şeyden önce hayvanın ırkı (genetik yapısı) ile sınırlıdır. Bu sınıra, bakım ve besleme koşulları vasıtasıyla ulaşılabilir. Genetik yapısı 1000 gr/gün canlı ağırlık artışına müsait yerli ırklar, nasıl beslenirse beslensin bunun üzerine çıkılamaz. Tersine yüksek günlük canlı ağırlık kazanma yeteneğinde olan ırkları da gereği gibi beslenmezse, bu sınıra ulaşmak mümkün olmaz. Bu nedenle besi sonunda ulaşılması amaçlanan canlı ağırlığa göre besiye alınacak hayvanların ırkı belirlenmelidir. Yerli sığır ırklarımızın canlı ağırlık artışı düşük olduğundan ( gr/gün), yerli ırklarla yapılan besicilik çok karlı olmaz. Kültür ırkı x yerli ırk melezleri besiye iyi cevap verir ( gr/gün veya daha çok). Ülkemizde besiye en uygun ırklar olarak sırasıyla Simental, Siyah Alaca ve Esmer sığır ırkları ile bunların melezleri sayılabilir Ülkemizde besiye alınan sığırların %65 ini yerli, %35 ini ise kültür ırkları ve melezleri oluşturmaktadır. Yerli sığır ırklarının büyük bir kısmı Doğu Anadolu Kırmızı (DAK), Güney Sarı Kırmızı, Yerli kara ve Boz ırk oluşturur. Bunlar içinde canlı ağırlık kazancı en yüksek olan DAK dır. Kültür sığır ırkları arasında en yaygın olanları Simental, Siyah Alaca ve Esmer sığırlardır. Beside bu ırkların ortalama günlük canlı ağırlık kazancı gr/gün dür. Beside alınacak hayvanlar genel olarak sütçü veya kombine ırkların erkekleridir. Bu hayvanlar etçi ırklardan daha hızlı ve ekonomik olarak istenilen canlı ağırlığa ulaşırlar. Oysa etçi ırklar daha yavaş gelişir, ancak son ağırlıkları diğer ırklardan daha yüksek olur Cinsiyet: Erkek sığırlar kastre (üreme faaliyeti durdurulmuş erkek) ve dişi sığırlardan daha yüksek besi performansı gösterirler. Bunun nedeni, cinsiyet hormonlarının besi performansı ve et kalitesi üzerine olan etkisidir. Cinsel olgunluğa ulaşmış erkeklerde testesteron ve androjen hormonlar anabolizan etkiye sahip olup, kas gelişimini teşvik ederler. Bu hormonlar vücutta protein birikimini artırır ve metabolizmayı hızlandırarak büyümeyi olumlu etkilerler. Erkek hayvan etleri, daha koyu ve daha az yağlıdır. Kastre edilmiş hayvan karkaslarında ise yağlanma daha fazladır. Kastrasyonun tek faydası, hayvanların sakinleşmeleri ve dolayısı ile idarelerinin daha kolay olmasıdır. İnek, düve ve kastre edilmiş hayvanların besi performansı erkeklerden daha düşüktür. Erkekler dişilere oranla daha hızlı ve daha fazla canlı ağırlık artışı sağlarlar. Ayrıca erkeklerin besi sonunda ulaştıkları canlı ağırlık miktarı da dişilere oranla daha fazladır. Bu nedenle besiye genç erkek hayvanların alınması önerilir. Dişiler, erkeklere göre daha çabuk yağlanırlar. Ancak kısır düveler ile farklı cinsiyette ikiz eşi olarak doğmuş dişi düveler besiye alınmalıdır.

10 Yaş: Besi performansını etkileyen diğer bir faktördür. Besiye alınacak hayvanlar büyüme dönemini tamamlamamış genç hayvanlar olmalıdırlar. Besi, olgunluk çağına kadar yapılmalıdır. Olgunluk yaşı kültür ırkı ve melezlerinde 1.5, yerli ırklarda ise yaştır. Bu yaşlarda besiye son vermek gerekir. Genç hayvanlar henüz büyümelerini tamamlamadıkları için, aldıkları besin maddelerini iskeletlerinin, kaslarının ve organlarının gelişmesinde kullanırlar ve böylece daha az yağ depolarlar. Kazandıkları canlı ağırlığın büyük kısmını et oluşturur. Yani kazandıkları canlı ağırlık artışı su ve proteince zengin olup, az miktarda yağ kapsadığı için enerji içeriği düşüktür. Yaşlı hayvanlar ise beside fazla miktarda yağ depolarlar ve kazandıkları canlı ağırlık enerjice zengin, su ve proteince fakirdir. Bu nedenle de birim canlı ağırlık artışı için daha fazla enerjiye ihtiyaç duyarlar. Protein gereksinimleri ise düşüktür. Kısacası, yaşlandıkça enerji gereksinimleri artacağından 1 kg canlı ağırlık artışı için daha fazla yem tüketmeleri gerekmektedir. Bu da yem değerlendirme sayısının (1 kg canlı ağırlık artışı için tüketilen yem miktarı) artması, yani 1 kg artışın daha pahalıya mal olması anlamını taşımaktadır. O halde yaş üzerindeki sığırlara besi yapıldığında dikkatli olmalı, 3-4 yaştan büyük olanlar ise besiye alınmamalıdır Orijin: Beside, damızlık değeri yüksek olan boğaların yavrularının kullanılması, besi performansı açısından önemlidir. Bilinen bir kaynaktan temin edilen hayvanların bakım besleme koşulları, hastalıkları ve diğer yetiştirme problemleri hakkında daha yakın bilgi sahibi olunur. Besi danasının anne ve babasının bilinmesi durumunda yavrunun beside sağlayabileceği canlı ağırlık artışı daha iyi belirlenebileceğinden, yüksek bir besi performansı sağlanabilir Kondisyon: Kondisyon, hayvanın gelişme ve besi durumunu anlatır. Aynı kondisyonlu hayvanlardan vücutları iri olanlar, ufak yapılılara göre beside daha hızlı canlı ağırlık artışı sağlarlar. Buzağılık döneminde iyi bakılıp beslenmiş, iskelet çatısı kurulmuş, ancak daha sonra hastalık dışı nedenlerle (açlık, bakımsızlık, stres v.b.) cılız kalmış hayvanlar ile başarılı besi yapılır Bakım ve Sağlık: Besiye alınacak hayvanların sağlık durumları incelenmelidir. Canlı görülmeyen, durgun, ince kulaklı, göz akları sarı olan hayvanlar hastalıklı ve besiye uygun olmayan hayvanlardır Vücut Yapısı: Besiye alınan hayvanların vücut yapısının da besideki ağırlık artışına önemli bir etkisi vardır. Genellikle derin, geniş ve uzun gövdeli, küçük başlı, kısa boyunlu, geniş ve düz sırtlı, geniş ve uzun sağrılı hayvanlar besiye elverişlidir. Buna karşılık uzun bacaklı, dar gövdeli, keskin sırtlı, dar ve kısa sağrılı, kalın derili, uzun boyunlu, iri başlı hayvanların besiye alınması uygun değildir. Besiye alınacak hayvanların iç ve dış parazitlere karşı ilaçlanmış ve aşılamaları yapılmış olmalıdır. Buzağılık döneminde iyi bir bakım besleme geçirmiş, iskelet çatısı kurulmuş, ancak daha sonra hastalık dışı nedenlerle (açlık, bakımsızlık, stres v.b.) cılız kalmış hayvanlarla besi yapılır. Bu hayvanlara besi öncesinde gerekli şartlar sağlanıp beslendiklerinde, yaşıtlarına göre daha hızlı canlı ağırlık kazanırlar. Ayrıca bu hayvanlar cılız ve hafif olduğundan ucuza satın alınırlar, tükettikleri yemin az bir kısmını yaşama payı, daha fazlasını ise canlı ağırlık artışı için harcarlar Canlı Ağırlık Artış Hızı: Canlı ağırlık artış hızı yavaş olan besi sığırlarında tüketilen yemin büyük kısmı yaşama payı için kullanılır. Hayvanlar 15 günde veya ayda 1 defa tartılarak hayvanların canlı ağırlık artışı kontrol edilmelidir. Bu amaçla basküllerden yararlanılabileceği gibi, saha şartlarında ölçme şeritlerinden de yararlanılabilir. Canlı ağırlık artış hızı ile karkas kalitesi arasında ilgi vardır. Hızlı kilo alan hayvanlardan elde edilen

11 11 karkasın yağ oranı, yavaş kilo alanlara oranla daha düşüktür. Ayrıca hızlı kilo alanlarda but ve bel kasları gibi değerli et kısımları daha fazla olur Beslenme: Sığır besiciliğinde hayvan alımları hariç tutulursa, masrafların yaklaşık %70-90 ını yem giderleri oluşturur. Hayvanlara 1 gün içinde verilen yemin, hayvanın ihtiyacı olan besin maddelerini karşılaması gereklidir ve bunun sonucunda beklenen fayda sağlanmış olur. Hayvanın besin maddesi ihtiyacı, yemin besin maddeleri içeriği ve hayvanın günlük yem kapasitesinin bilinmesi gerekir. Bir besi sığırının günlük yem tüketimi, tüketilen yemin su içeriğine bağlı olarak değişir. Bu yüzden yem tüketim miktarı, yem kuru maddesi cinsinden ifade edilir. Örneğin yeşil çayır otunun kuru maddesi %20, kuru çayır otunun %87, samanın %90, arpanın %87 dolayındadır. Bir besi tosunu günde canlı ağırlığının yaklaşık %2.5 i kadar kuru madde tüketir. Örneğin 200 kg ağırlığındaki bir besi sığırı günde 5 kg, 500 kg ağırlığında olan ise günde 12.5 kg kuru madde tüketir. Hayvanlar yedikleri yemleri yaşamlarını sürdürmek ve verim sağlamakta (et, kemik ve yağ dokularının yapımında kullanarak canlı ağırlıklarını artırmak) kullanırlar. Hayvan başına yedirilecek yem miktarı hesaplanırken pratikte uygulama kolaylığı olan aşağıda açıklanan usul uygun bulunmaktadır; Bu usulde hesaplamalar, yedirilecek kesif yem, kuru ot, silaj gibi yemlerin tamamının havada kurutulduğu farz edilerek yapılır. Havada kurutulan yemler genellikle %10-12 civarında kuru madde ihtiva ederler. Oysa silajlar, pancar posası, yeşil yemler yedirilirken, çok daha fazla su içermektedirler. Örneğin; Kuru ot ve saman: %90 Kuru madde (KM), Kesif yemler: %90 KM, Silaj yemleri : %30 KM, yaş pancar posası: %10 KM bulundurur. Hesaplamalar yemlenen hayvanların, bu yemlerin sadece KM kısmından yararlandığı düşünülerek aşağıdaki şekilde yapılır; Besiye alınan hayvanların canlı ağırlıkları dikkate alınarak her 100 kg canlı ağırlık için besi başlangıcında 2.6 kg, besi ortasında 2.4 kg, besi sonuna doğru 2.2 kg KM düşecek şekilde karışım yapılarak yedirilmelidir. Bu karışım yapılırken besi başlangıcında %65 kaba yem, %35 kesif yem, besi ilerledikçe kesif yem oranı artırılarak kesif yem yüzdesi besi ortasında %50, besi sonuna doğru %70 e kadar çıkarılır. Tabii, kesif yem oranı artırıldığı nispette kaba yem oranı düşürülür. Günde 3 öğün olarak verilen yemlerin hesabında besi devresi ilerledikçe, hayvanların kazanacakları canlı ağırlık artışları da dikkate alınarak, verilecek yem miktarı toplam olarak artırılır. Örnek olarak 1-2 yaşlı sığırların beslenmesinde haftalara göre besleme önerileri verilmiştir (Tablo 2.1). Tablo Haftalara göre 1-2 yaşlı sığırlar için besleme önerileri (x) Hafta Canlı ağırlık (kg)(*) Kuru yem (kg) Kesif yem (%) Kaba yem (%) (x) Alıç, 1986 (*) Günlük ortalama canlı ağırlık arştı 1000 gr olarak alınmıştır. Hayvan beslenmesinde diğer önemli bir konu da sulamadır. Hayvanların istedikleri zaman ve miktarda suyu önlerinde hazır olarak bulabilmeleri, yemden yararlanmayı etkileyen önemli bir faktördür. Bu nedenle modern besicilik işletmelerinde otomatik sulama istemleri kurulmaktadır. Bu yolla işçilikten tasarruf sağlandığı gibi, besi randımanı da artmaktadır.

12 12 3. YEMLER VE YEMLEME 3.1. RASYON Başarılı bir sığır besisi için, besiye alınacak hayvanların besi başı canlı ağırlıkları tespit edilerek hedeflenen günlük canlı ağırlık artışına göre gereksinim duydukları ham protein ve enerjinin uygun rasyonlarla sağlanması, büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle rasyon hazırlama ve beslenmenin, sığır eti üretimindeki rolü büyüktür. Yem giderleri tüm giderlerin büyük çoğunluğunu oluşturur. Bu nedenle yapılan çalışmalar yüksek bir canlı ağırlık ile, ekonomik bir besiyi amaçlamalıdır. Hayvanın günlük yem tüketimi, yemin içinde bulunan su miktarına göre değişmektedir. Bu nedenle tüketim miktarı, kuru madde (KM) olarak ifade edilir. Örneğin yeşil çayır otunda kuru madde %20, kuru çayır otunda %87, samanda %90, arpada %87 civarındadır. Bir besi hayvanı günde canlı ağırlığının %2.5 kadar kuru madde tüketir. Yani, 200 kg ağırlığındaki hayvan, bir günde 5 kg, 500 kg ağırlığındaki 12.5 kg kuru madde tüketmelidir. Karma yemler günde en az 2 öğünde verilmelidir. Sık yemleme yem tüketimini uyarır. Özellikle nemli kaba yemler pozitif etkilidir. Karma yemlerin sık aralıklarla tüketimi özellikle Rumen fermantasyonu üzerine olumlu etki yapar. Hayvan, tükettiği yemlerle öncelikle yaşamını devam ettirir. Solunum, kan dolaşımı, hararet gibi fizyolojik fonksiyonların sürdürülmesi için gerekli olan besin maddelerine yaşama payı ihtiyacı denir. Yaşama payının yanında hayvanın günlük canlı ağırlık artışı için de ayrıca besin maddesi gereklidir. Bunun için gerekli olan besin maddelerine de verim payı denir. Rasyon, hayvanların yaşama ve verim payı için rasyon hesaplanır. Yaşama payı ihtiyacı, hayvanın canlı ağırlığına bağlı olup, canlı ağırlığın artmasına paralel olarak yaşama payı da artar. Besideki hayvan için rasyon hazırlanırken hayvanın o andaki canlı ağırlığı, günlük canlı ağırlık artışı ve besi sonu ağırlığı dikkate alınır. Rasyonun yapısı, hayvanların canlı ağırlık artış hızını etkileyen en önemli faktördür. Rasyondaki nispeten zor sindirilebilir yem maddeleri olan kaba yemlerin oranı arttıkça, canlı ağırlık artış hızı azalmakta ve hayvanların kesim olgunluğuna gelme zamanı uzamaktadır. Bu durum, besi için harcanan paranın daha geç geri dönmesi anlamına gelir. Ancak kaba yem kaynakları çok ucuza temin edilebiliyor, kesif yem maddeleri pahalıya mal oluyorsa, besi süresinin uzaması ekonomik anlamda çok önemli olmayabilir BESİ SIĞIRLARININ BESİN MADDE GEREKSİNİMLERİ Kasaplık Sığırlar İçin Yaşama Payı Net Enerji Gereksinmesi NEyp= 0.077McalW olarak bildirilmektedir. Muhtelif ırklar arasında yaşama payı ME gereksinmesi arasında fark vardır. Örneğin, Siyah Alaca larda bildirilen gereksinme Hereford lardan %23, Charolais den %13, Anguslardan %10, Hereford x Friesian melezlerinden %8 daha fazladır. Ayrıca yaşama payı ME gereksinmesinin, kastre edilmiş erkek hayvanlarda düvelerden %12 ( 123 Kcal a karşı 110 Kcal ME/CA 0.75 ), kastre edilmiş erkek hayvanlardan ise %13-15 daha fazla olduğu ifade edilmektedir. Yaşama payı gereksinmesi yaş, önceki besleme düzeyi ve çevre sıcaklığı gibi bir dizi faktörden etkilenmektedir. Ancak bunlardan en önemlilerinden biri telafi edici büyümedir.

13 13 Yaşamın belli bir döneminde kısıtlı yemlenmiş hayvanlarda yaşama payı enerji gereksinmesinde %10-50 arasında düşüş olabileceği bildirilmektedir (Anonim, 1996). NEcak organizmada biriken yağ dışındaki organik madde (çoğunlukla protein) ile yağ birikiminden tahmin edilebilir. Başka bir söyleyişle, canlı ağırlık kazancının kompozisyonundan tahmin edilebilmektedir. Yağların kalorik etkinliği 9.4 Kcala7g ve yağ dışındaki organik maddelerin ise 5.6 Kcal/g olarak alınmaktadır. Organizmada protein birikimi için enerjinin kullanım etkinliği (%10-44), yağ birikiminden (%60-80) daha kötüdür. NRC(Anonim, 1984b) e göre besideki hayvanlarda canlı ağırlık kazancı için enerji gereksinmesi vücut iriliğine bağlı olarak aşağıdaki eşitliklerle saptanabilmektedir; Orta irilikteki ırkların kastre erkekleri için; NEcak =0.557 CA 0.75 x CAK Telafi edici büyüme gösteren iri ırkların kastre erkekleri veya orta irilikteki ırkların tosunları için; NEcak = CA 0.75 x CAK İri ırkların tosunları ve iri ırkların telafi edici büyüme gösteren 1 yaşlı kastre erkekler, CA: canlı ağırlık (kg), CAK (kg/gün) NEcak = CA 0.75 x CAK NEcak: canlı ağırlık kazancı için enerji gereksinimi CA: Canlı ağırlık, CAK: Calı ağırlık kazancı Besi hayvanları için NE sisteminin kullanılması daha uygundur. Ancak yemlerin hem yaşama payı NE, hem de verim payı NE içeriklerinin bilinmesinin gereklilği, hem de ülkemizde Tarım Bakanlığı tarafından tanımlanan normların ME üzerinden olması nedeniyle burada besi hayvanlarının enerji gereksinimlerinin tanımlanasında ME yaklaşımı ele alınacaktır. Yukarıda verilen 3 eşitlikteki net enerji gereksinimlerinin metabolik enerji olarak tanımlanabilmesi, metabolik enerjinin yaşama ve canlı ağırklık kazancı için kullanım etkinliklerinin bilinmesiyle mümkündür. NRC (Anonim, 1984b) den adapte edilen kyp ve kcak rasyonıun kaba yem oranına veya metabolik enerjşi düzeyine bağlı olarak aşağıdaki şekilde saptanabilir; Yaşama payı kazanç (kyp (%) = Kaba Yem Oranı (%) Veya kyp (%) = ME (Mcal/kg) kcak (%) = KYO (%) veya Canlı ağırık kazancı (kcak) (%)= MWE (Mcal/kg) Burada; kyp: Yaşama payı için enerji gereksinimi, kcak: Canlı ağırlık kazancı için enerji gereksinimi. KYO: kaba yem oranı

14 14 kyp = NEyp /MEyp ve kcak = NEcak /MEcak olduğundan, metabolik enerji olarak karşılığı metabolik enerjinin yukarıda verilen kullanım etkinlik formüllerinden faydalanılarak saptanabilir. NRC (Anonim, 1984b) tarafından verilen rasyon kaba yem ve ME düzeyine bağlı olarak ME nin kullanım etkinlikleri Tablo 3.1 de verilmiştir. Tablo 3.1. Rasyon kaba yem ve ME düzeyine bağlı olarak ME nin kullanım etkinlikleri ME (Mcal/kg) * Kaba yem kyp(yaşama payı kcak (Canlı ağırlık kazancı Oranı (KYO) enerjigereksinimi) (%) enerji gereksinimi (%) *Kaba yemlerin 2.0 Mcal ME/kg., kesif yemlerin 3.2 Mcal ME/kg içerikleri kabul edilmektedir. Alman DLG (Anonim, 1997) ve Amerikan NRC (Anonim, 1984b) nin bildirişleri baz alınarak tanımlanan gereksinimler formülleriyle aşağıda sunulmuştur. Ancak bu bölümde verilen gereksinme normları bir rehber olarak kullanılabilir. Her koşul için bunların kullanılması uygun olmayabilir. Aşağıda verilen eşitlikler, ilgili kuruluşların bildirişlerinden hareketle geliştirilmiş ilişki denklemleridir. Bunlar pratik koşullarda Siyah Alaca ve melezleri için bir rehber olarak kullanılabilir. NRC (Anonim, 1984b) e göre besi materyali erkek hayvanların canlı ağırlıklarına (CA) ve günlük canlı ağırlık kazançlarına (CAK) bağlı olarak günlük toplam kuru madde (KM), ME, HP, Ca ve P gereksinmeleri aşağıdaki eşitliklerle hesaplanabilir; KMT (kg/gün) = [0.017 CA(kg)] + [ CAK (g/gün)] (3.1) veya = CA (kg) ME (Mcal/gün)= [0.04 CA(kg)] + [ CAK (g/gün)] 1.63.(3.2) HP (g/gün) = [0.79 CA(kg)] +[0.298 CAK(g/gün)] (3.3) Ca (g/gün) = [ CA(kg)] +[0.02 CAK (g/gün)] (3.4) P (g/gün) = [0.022 CA(kg)] + [ CAK (g/gün)] (3.5) Tablo 3.2 de NRC (1984b) ye göre kasaplık erkek sığırların günlük besin madde gereksinimleri verilmiştir.

15 15 TABLO 3.2. NRC (1984b) ye göre kasaplık erkek sığırların günlük besin madde gereksinimleri (Anonim, 1984b) CA (kg) CAK (g/gün) KM (kg/gün) ME (Mcal/gün) HP (g/gün) Ca (g/gün) P (g/gün) , ,

16 Kuru Madde İhtiyacı: Bir hayvanın yem tüketim gücü, günlük olarak tüketebileceği kuru madde (KM) miktarı ile belirlenir. Beside hedeflenen günlük ortalama canlı ağırlık artışına ulaşabilmek için gerekli besin maddeleri, hayvanın günlük tüketebileceği kuru madde içerisinde verilmezse, hayvan verilen yemin hepsini tüketemez ve istenen canlı ağırlık artışı sağlanamaz. Bunun için hayvanın günlük olarak tüketebileceği maksimum kuru madde miktarı bilinmelidir. Besi sığırlarının günlük kuru madde tüketim miktarları Tablo 6 da (DLG, 1997a) de gösterilmiştir. Besi sığırlarında pratik rasyonların oluşturulması için günlük yem tüketim kapasitelerinin ve kullanılacak yemlerin besin madde içeriklerinin bilinmesi gerekmektedir. Yem tüketimini, hayvanın canlı ağırlığı ve rasyonun enerji düzeyi önemli düzeyde etkilemektedir. Tablo 3.3. Besi sığırlarının günlük kuru madde tüketim miktarları (DLG, 1997a) Canlı ağırlık (kg) Ort. Kuru madde Tüketimi (kg/gün) Ham Protein ve Enerji Gereksinimi Besi sığırlarında enerji ihtiyacı yaşa ve canlı ağırlığa bağlıdır. Rasyonun enerji düzeyine bağlı olarak canlı ağırlık artış hızı değişir. Genç hayvanlarda vücutta su ve protein miktarı yüksek, yağ miktarı düşüktür. Besi sonuna doğru ağırlık artışının önemli bir kısmı yağ birikimi şeklindedir. Bu dönemde protein ihtiyacı sabit kalır, enerji ihtiyacında ise artış olur. Sığırların protein ihtiyacı yaş, günlük canlı ağırlık artışı ve proteinlerin emilme derecesine göre değişir. Rasyon enerji yoğunluğu protein ihtiyacını büyük oranda etkiler. Gençlerde büyüme hızının ve ağırlık artışının yüksek olması nedeniyle protein ihtiyacı fazladır. Bu nedenle rasyonun protein düzeyi yüksek olmalıdır. Besi sığırlarında protein ihtiyacı, sindirilebilir ham protein ihtiyacı olarak ele alınır. Rumende parçalanabilir, rumen de parçalanmayan (by-pass korunmuş) protein birimleri de kullanım alanı bulmuştur. Ancak şu anda geniş olarak kullanımda olan sindirilebilir ham protein esasına göre ihtiyaçlar verilmektedir. Tablo 3.4 de besi sığırlarında, canlı ağırlık ve günlük ortalama canlı ağırlık kazancına göre ham protein (HP) ve metabolik enerji (ME) gereksinimleri verilmiştir (DLG, 1997b). Tablo 3.4 den anlaşıldığı gibi, yemin enerji ve protein oranına bağlı olarak günlük canlı ağırlık artışı 800 gr ile 1400 gr arasında değişmektedir. Buna göre, kg canlı ağırlıktaki besi sığırlarının, başlangıçta, günde gr canlı ağırlık artışı sağlamaları mümkündür. Besinin ilerleyen dönemlerinde ise, artan canlı ağırlığa bağlı olarak 1200 gr/gün ve gr/gün düzeylerinde günlük canlı ağırlık artışına ulaşmak mümkündür. Besi sonlarına doğru ise, canlı ağırlık artışı günde 1000 gr a kadar düşmektedir. Buna göre sığır

17 17 besisinde en yüksek canlı ağırlık artışı hayvanların 150 kg ile 500 kg canlı ağırlıklarında oldukları dönemde gerçekleşmektedir. Tablo Besi sığırlarında, canlı ağırlık ve günlük ortalama canlı ağırlık kazancına göre ham protein (HP) ve metabolik enerji (ME) gereksinimleri Canlı Günlük canlı ağırlık artışı (gr) Ağırlık (kg) ME (kcal/kg) HP (gr/gün) ME (kcal/kg) HP (gr/gün) ME (kcal/kg) HP (gr/gün) ME (kcal/kg) HP (gr/gün) Su İhtiyacı: Su, üzerinde az durulan, ancak verimde çok önemli rolü olan bir gıdadır. Suyun, temiz olması gereklidir. Besi sığırlarının günlük su tüketimi tüketilen yem kuru maddesi, canlı ağırlık, çevre sıcaklığı gibi faktörlere bağlı olarak değişir. Optimal su sıcaklığı +15 Co dir Selüloz İhtiyacı: Besi sığırlarına selüloz bakımından fakir, enerji bakımından zengin yemler verilir. Verilen konsantre yem miktarı, kaba yemin kalite ve miktarına bağlıdır. Entansif beside rasyonda az miktarda kaba yeme yer verilir. Rasyondaki kaba yem düzeyi %10 lara kadar düşebilir. Ancak kural olarak günde yaklaşık 1 kg kaba yem kuru maddesi tüketilmesi gerekmektedir. Besi sığırlarında rasyon kuru maddesinin %12-14 ü ham selülozdan oluşmalıdır Vitamin İhtiyacı. Ruminantlar suda eriyen vitaminleri (B grubu ve C vitaminleri) ve yağda eriyen vitaminlerden K vitaminini rumende sentezlerler. A vitamini de karotenden sentezlenir ve ruminantlar yeterince yeşil yem tüketmedikleri takdirde ß-karotenin dışarıdan ilave edilmesi gerekir. Hayvan başına yaşama payı ß-karoten ihtiyacı 100 mg dır. Yoğun konsantre yem (1-1.5 kg/100 kg canlı ağırlık) ile beslenen besi sığırlarının rasyonlarına vitamin katılır. A,D ve E vitaminleri rasyonlarla veya parenteral yolla sağlanır. Meraya çıkışta da vitamin A, D ve E verilmelidir. Mısır silajı, şeker pancarı yaprağı silajı tüketimi halinde, bu silajlar fakir oldukları vitamin A ve D yönünden mutlaka desteklenmelidir Mineral Madde İhtiyacı: Besi sığırlarının Ca, P, Mg ve tuz ihtiyacı önemlidir. Canlı ağırlık ve günlük canlı ağırlık artışı yükseldikçe mineral madde ihtiyacı da artar. Rasyonda baklagil otları yer aldığında,ca ihtiyacının büyük bir kısmı karşılanır. Konsantre yeme dayalı entansif besilerde ise kireçtaşı (mermer tozu) gibi kalsiyum kaynaklarının katılması gerekir. Entansif besi rasyonları P bakımından zengin yem maddeleri içerdiğinden, P noksanlığı genelde görülmez. Ancak, P bakımından farklı topraklarda yetişen bitkileri tüketen sığırlarda P noksanlığı görülebilir. Bu durumda kemik unu, florsuz fosfat kayası veya DCP kullanılabilir.

18 SIĞIR BESİSİNDE MISIR SİLAJI KULLANIMI Ülkemizde her ne kadar kaba yem kaynaklarından olan yem bitkileri ekiliş alanları son yıllarda artmışsa da, henüz istenen düzeye ulaşmamıştır (Koca, 1999). Ülkemiz hayvan varlığı dikkate alındığında, halen kaba yem açığının 28 milyon ton dolayında olduğu hesaplanmaktadır (Karakuş, 2000). Kaba yem açığını kapatmada kullanılabilecek yem bitkilerinden silaj yapılması, hayvan besleme açısından çok önemli yararlar sağlamaktadır (Alçiçek ve ark., 1999). Mısır ekim alanı 1995 yılında 515 bin hektar iken, son yıllarda 625 bin hektara yükselmiştir (Anonim, 2002a). Silaj üretimi de yıllık 500 bin tondan, 2 milyon ton un üzerine çıkmıştır (Koca, 1999). Yem bitkileri tohumu pazarlayan firmaların Pazar payının %41 lere çıkması ve birçok yeni mısır çeşidinin geliştirilmesi, ekimin yaygınlaşmasında etkili olmuştur (Anonim, 2002b). Son 30 yıl içinde mısır üretiminin büyük bir bölümü silajlık olarak hayvan beslenmesinde kullanılan ve dünyada en önemli işlenebilir alanda üretilen kaba yem haline gelmiştir (Çete ve Sarıcan, 1998; Anonim, 2002a). Mısır üretimi Türkiyede buğday ve arpadan sonra 3. sırada yer almaktadır (Dellal ve ark., 2001). Mısır silajı mısırın üretildiği tüm ülkelerde sığır besiciliğinde çok yoğun olarak kullanılmaktadır (Alçiçek ve Kara ayvaz, 2003). Mısır ekiminin yaygınlaşmasında çeşitlerin, daha soğuk iklimlere uyum sağlaması, etkili yabancı ot kontrolü ve randımanlı hasat aletlerinin geliştirilmesi, birim alandan çok fazla yeşil aksam üretmesi, ikinci ürün olarak yetiştirilmesi, hasattan uzun süre sonrasına kadar kalitesini koruyabilmesi, yüksek miktarda tüketilebilmesi, diğer kaba yemlere oranla yüksek düzeyde enerji içermesi, çayıra oranla daha az gübreye gereksinim duyması, daha kaliteli ve daha ucuz silaj üretilmesi, fermantasyon için herhangi bir katkı maddesine ihtiyaç duyulmaması, ekim nöbetine girmesi, mısır silajıyla beslenen hayvanlardan elde edilen gübrenin nem içeriğinin yüksek olması gibi üstünlükleri bulunmaktadır (Kılıç, 1986; Çete ve Sarıcan, 1998). Sığır besiciliğinde, karlılık birçok faktör tarafından belirlenmektedir. Toplam giderler içinde %70-80 lere kadar çıkabilen yem giderleri, en önemli et üretim gideridir. Beside yem maliyetinin ucuzlatılması karlılığı artırmada en önemli faktördür. Kaliteli kaba yemlere sahip işletmelerde günlük canlı ağırlık kazancı çok ucuza sağlanabilmektedir. Mısır, suca zengin kaba yemler içinde fermantasyonunun en kolay olması, ekonomik oluşu, ikinci ürün için elverişli oluşu nedenleriyle Ege, Akdeniz ve kısmen Marmara bölgesinde silaj için en uygun ve tercih edilen bir yem bitkisidir. Bir dekardan 8-9 ton mısır silajı elde edilebilmektedir. Yem değeri bakımından 1 dekardan elde edilen mısır silajı, yaklaşık 2.5 ton arpaya eşdeğerdir. Bu haliyle mısır silajı, hiçbir ilave yem vermeksizin, günlük gr ağırlık artışı sağlayabilir (Yaylak ve Alçiçek, 2003). Yoğun yeme dayalı entansif beside hayvanların erken yağlanması nedeniyle besi sonu ağırlığı, silaja dayalı yapılan besiden daha düşük kalmaktadır. Bu nedenle, silaja dayalı sığır besisinde hayvanların et üretim yeteneğinde daha iyi yararlanıldığı söylenebilir Silajlık Mısırın, Muhtelif Vejetasyon Dönemlerinde Besin Madde İçeriği Silajlık mısırın muhtelif vejetasyon dönemlerindeki kuru madde HP ve ME içeriği (DLG, 1997b) Tablo 3.5. de verilmiştir.

19 19 Tablo 3.5. Silajlık mısırın muhtelif vejetasyon dönemlerindeki kuru madde HP ve ME içeriği(dlg, 1997b) Vejetasyon Koçan oranı KM (gr/kg) HP (gr/kg) ME (kcal/kg) Dönemi (%) Süt olumu > Hamur olumu > Mısır Silajına Dayalı Yemleme Önerileri Mısır silajla yapılan sığır besisinde günlük canlı ağırlık artışı tahıl besisinden biraz düşük, kesim yaşı ve ağırlığı daha yüksektir. Mısır silajı proteininin az olmasına karşın, enerji bakımından zengindir. Bu haliyle sütçü ırk buzağıların bütün üretim sistemlerinde temel yem olarak ve tosun besisinde kullanılabilir. Buzağılar, protein, vitamin ve mineral madde ilaveleri ile birlikte 3 aylık yaştan kesim yaşına kadar mısır silajı ile beslenebilmektedirler. Buzağıların beslenmesinde, dane içeriği yüksek olan mısır silo yeminin 4. haftadan itibaren kullanılabileceğini vurgulayan araştırmacılar da bulunmaktadır. Erken sütten kesme programı uygulanan süt ırkı buzağılara 3 aylık yaş civarında mısır silajı kademeli olarak artırılarak verilebilmektedir. Mısır silajı besisi, tüm yoğun yem besisinde olduğu gibi açık serbest sistemde iyi sonuçlar verebilmektedir. Sığırların devamlı şekilde barındırıldığı ve yemleme periyodu boyunca mısır silajının verildiği serbest sistem, mısır silajını paraya çevirmenin en iyi yolu olarak gösterilmektedir. Bu sistem kapalı barınaklarda da kullanılabilir. Burada en önemli husus, solunum sistemi hastalıklarını azaltmak için iyi bir havalandırma yapılmasıdır. Mısır silajının mineral maddelerce desteklenmesi amacıyla, besi başlangıcında hayvan başına günde 50 gr, besi sonuna doğru ise günde 120 gr. Makro ve mikro elementlerden oluşan mineral madde karışımının verilmesi yarar sağlamaktadır (Alçiçek ve Karaayvaz, 2003). Mısır silajı yüksek oranda nişasta içermesi nedeniyle maya ve mantarların üremesi için uygun ortam yaratmaktadır. Bu nedenle pratikte kışın silonun, her hafta 1 m, yazın 2 m civarında tüketilmesi, bozulmanın önlenmesi için gereklidir. Bilindiği gibi, mısır silajı yüksek enerjili ve düşük proteinli bir yemdir. Bu nedenle mısır silajına çeşitli protein kaynakları, veya protein tabiatında olmayan azotlu maddelerle (NPN) katkı yapılması yarar sağlamaktadır. Mısır silajı rasyonlarında, sindirilebilir ham proteine (SHP) olan ihtiyaç; 3-6 aylık yaşlar arası: 95 gr/kg, aylar arası 85 gr/kg, Kesime kadar 70 gr/kg dır (Phipps ve Wilkinson, 1985). Hayvanların yaşına ve canlı ağırlığına bağlı olarak uygun miktarda protein tüketebilmesi için günde 1.5 kg/gün proteince zengin yem verilmesi yararlı olmaktadır. Mısır silajının protein içeriği, besi sığırlarında günlük 1000 gr canlı ağırlık artışı sağlayabilecek düzeyden daha azdır. Besi sığırlarında değişik yaş ve canlı ağırlıklar için uygun görülen protein seviyeleri Tablo 3.6. da verilmiştir. (Phipps ve Wilkinson, 1985).

Ruminant. Buzağıdan Süt Sığırına Bölüm ll: Sütten Kesimden Düveye Besleme ve Yönetim

Ruminant. Buzağıdan Süt Sığırına Bölüm ll: Sütten Kesimden Düveye Besleme ve Yönetim Buzağıdan Süt Sığırına Bölüm ll: Sütten Kesimden Düveye Besleme ve Yönetim KONU İLGİ Düvelerin beslenmesi Sütten kesimden tohumlamaya kadar olan dönemde besleme ve yönetimsel pratikler TERCÜME VE DERLEME

Detaylı

TÜRKİYE DE SIĞIR YETİŞTİRİCİLİĞİ

TÜRKİYE DE SIĞIR YETİŞTİRİCİLİĞİ TÜRKİYE DE SIĞIR YETİŞTİRİCİLİĞİ Prof. Dr. Salahattin KUMLU DGRV-Türkiye Temsilciliği Eğitim Ekibi Merzifon, 2012 Türkiye de sığır varlığı ve süt verimi Eylül 2012 2 Sığır varlığı ve süt verimi İnek sayısı

Detaylı

SAĞLIM İNEKLERİN BESLENMESİ

SAĞLIM İNEKLERİN BESLENMESİ SAĞLIM İNEKLERİN BESLENMESİ Birlikle el ele, hayvancılıkta daha ileriye... Mehmet Ak Ziraat Mühendisi Sorumlu Müdür 048 9 4 www.burdurdsyb.org www.facebook.com/burdurdsyb Konuya başlamadan önce, yazıda

Detaylı

SÜT SIĞIRLARININDA LAKTASYON BESLENMESİ. Prof. Dr. Ahmet ALÇİÇEK EGE ÜNİVERSİTESİ

SÜT SIĞIRLARININDA LAKTASYON BESLENMESİ. Prof. Dr. Ahmet ALÇİÇEK EGE ÜNİVERSİTESİ SÜT SIĞIRLARININDA LAKTASYON BESLENMESİ Prof. Dr. Ahmet ALÇİÇEK EGE ÜNİVERSİTESİ SÜT ÜRETİMİNİN ZAMANLAMASI İLK BUZAĞILAMA 305 GÜN 60 GÜN İKİNCİ BUZAĞILAMA 365 GÜN SÜT SIĞIRI BESLEMEDE KRİTİK GÜNLER 3

Detaylı

CA ve kalitesine göre 2-6 kg kaba yem 10 aylık yaşta meme bezi gelişimini tamamlar;

CA ve kalitesine göre 2-6 kg kaba yem 10 aylık yaşta meme bezi gelişimini tamamlar; Düve Dişi dana yağlandırılmamalı CA ve kalitesine göre 2-6 kg kaba yem 10 aylık yaşta meme bezi gelişimini tamamlar; 14 aylıkyaşta yaşta (360-400 kg) tohumlama Düve Yağlandırmamak için kaba yem kalitesine

Detaylı

RASYON ÇÖZÜMÜNDE TEMEL KRİTERLER

RASYON ÇÖZÜMÜNDE TEMEL KRİTERLER RASYON ÇÖZÜMÜNDE TEMEL KRİTERLER KAFES YUMURTA TAVUĞU RASYONU Ca % P % Ver. Mik.% HP Yem Mad. HP % ME kcal/kg % ME kcal/kg Ca % P % Mısır 8 3400 0,05 0,3 52,00 4,16 1768,00 0,026 0,156 Arpa 11 2650 0,07

Detaylı

Sığır yetiştiriciliğinde Sıcaklık Stresi ve Alınabilecek Önlemler. Prof. Dr. Serap GÖNCÜ. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Sığır yetiştiriciliğinde Sıcaklık Stresi ve Alınabilecek Önlemler. Prof. Dr. Serap GÖNCÜ. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Sığır yetiştiriciliğinde Sıcaklık Stresi ve Alınabilecek Önlemler Prof. Dr. Serap GÖNCÜ Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü 01330 Adana Bir ineğin kendisinden beklenen en yüksek verimi

Detaylı

İnek Rasyonları Pratik Çözümler

İnek Rasyonları Pratik Çözümler İnek Rasyonları Pratik Çözümler Prof.Dr. Selahattin Kumlu Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Antalya Kim ki, bugün hala ineklerini artık (çer-çöp) değerlendiren hayvanlar olarak görüyorsa,

Detaylı

Çukurova Bölgesi Sığır Yetiştiriciliğinin Yapısı. Prof. Dr. Serap GÖNCÜ

Çukurova Bölgesi Sığır Yetiştiriciliğinin Yapısı. Prof. Dr. Serap GÖNCÜ Çukurova Bölgesi Sığır Yetiştiriciliğinin Yapısı Prof. Dr. Serap GÖNCÜ Memeli hayvanlardan elde edilen süt, bileşimi türden türe farklılık gösteren ve yavrunun ihtiyaç duyduğu bütün besin unsurlarını içeren

Detaylı

ET VERİMİ. Et verimi kavramı. Karkas kalitesi. Karkas bileşimini etkileyen faktörler. Karkas derecelendirme. Karkas parçalama tekniği.

ET VERİMİ. Et verimi kavramı. Karkas kalitesi. Karkas bileşimini etkileyen faktörler. Karkas derecelendirme. Karkas parçalama tekniği. ET VERİMİ Et verimi kavramı Karkas kalitesi Karkas bileşimini etkileyen faktörler Karkas derecelendirme Karkas parçalama tekniği Et kalitesi 1 Et Verimi Kavramı Et verimi denilince: Genel anlamda; hayvanların

Detaylı

Simental sığır ırkının anavatanı İsviçre dir. Simental hem süt ve hemde etçi olmalarından dolayı kombine bir sığır ırkıdır. Dünyada bir çok ülkede

Simental sığır ırkının anavatanı İsviçre dir. Simental hem süt ve hemde etçi olmalarından dolayı kombine bir sığır ırkıdır. Dünyada bir çok ülkede BESİLİK BÜYÜKBAŞ SIMMENTAL (SİMENTAL) Simental sığır ırkının anavatanı İsviçre dir. Simental hem süt ve hemde etçi olmalarından dolayı kombine bir sığır ırkıdır. Dünyada bir çok ülkede yetiştirilmektedir.

Detaylı

Trakya Kalkınma Ajansı. www.trakyaka.org.tr. Edirne İlinde Yem Bitkileri Ekilişi Kaba Yem Üretiminin İhtiyacı Karşılama Oranı

Trakya Kalkınma Ajansı. www.trakyaka.org.tr. Edirne İlinde Yem Bitkileri Ekilişi Kaba Yem Üretiminin İhtiyacı Karşılama Oranı Trakya Kalkınma Ajansı www.trakyaka.org.tr Edirne İlinde Yem Bitkileri Ekilişi Kaba Yem Üretiminin İhtiyacı Karşılama Oranı EDİRNE YATIRIM DESTEK OFİSİ EDİRNE İLİNDE YEM BİTKİLERİ EKİLİŞİ, MERALARIN DURUMU

Detaylı

Sığırlar İçin Rasyon Örnekleri

Sığırlar İçin Rasyon Örnekleri Sığırlar İçin Rasyon Örnekleri Süt İnekleri Dişi Dana ve Düveler Besiye Alınan Dana ve Tosunlar Amasya İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği www.amasyadsyb.org 2016 Önsöz Süt sığırcılığında yem giderlerinin

Detaylı

SIĞIR BESİCİLİĞİ. Prof. Dr. Murat Görgülü

SIĞIR BESİCİLİĞİ. Prof. Dr. Murat Görgülü SIĞIR BESİCİLİĞİ Prof. Dr. Murat Görgülü Besi; tüketici istemlerine karşılık verecek düzeyde mozaikleşmeye sahip olan bir karkası en kısa sürede ve ekonomik olarak elde etmek amacıyla hayvanların yoğun

Detaylı

creafix.net 0332 235 85 95

creafix.net 0332 235 85 95 www.kosgeb.gov.tr Basım Tarihi : 0.0.0 Basım Yeri: Adım Ofset creafix.net 0 SIĞIR SÜT YEMLERİ BUZAĞI YEMLERİ SIĞIR BESİ YEMLERİ KÜÇÜKBAŞ YEMLERİ Dairy cattle feed Calf feed Beef cattle feed Sheep feed

Detaylı

Sığır İşletmelerini Planlama İlkeleri

Sığır İşletmelerini Planlama İlkeleri Sığır İşletmelerini Planlama İlkeleri Prof.Dr. Selahattin Kumlu Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Antalya Tanım İşletme, gerek duyulan ekonomik mal ve hizmetleri üretmek ve/veya pazarlamak,

Detaylı

Sıgır Besiciligi. Prof. Dr. Murat Görgülü. Besi performansını etkileyen, hayvan ile ilgili faktörler;

Sıgır Besiciligi. Prof. Dr. Murat Görgülü. Besi performansını etkileyen, hayvan ile ilgili faktörler; 2 Sıgır Besiciligi Prof. Dr. Murat Görgülü Besi; tüketici istemlerine karşılık verecek düzeyde mozayikleşmeye sahip olan bir karkası en kısa sürede ve ekonomik olarak elde etmek amacıyla hayvanların yoğun

Detaylı

TEMEL ZOOTEKNİ KISA ÖZET KOLAY AÖF

TEMEL ZOOTEKNİ KISA ÖZET KOLAY AÖF DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. TEMEL ZOOTEKNİ KISA ÖZET KOLAY AÖF Kolayaöf.com

Detaylı

YUMURTA TAVUĞU YETİŞTİRİCİLİĞİ

YUMURTA TAVUĞU YETİŞTİRİCİLİĞİ 2014 2015 YUMURTA TAVUĞU YETİŞTİRİCİLİĞİ Kanatlı Hayvan Yetiştiriciliği 1 YUMURTA TAVUKÇULUĞU Yumurta tavukçuluğu piliçlerde 20.haftadan sonra klavuz yumurta görülmesiyle başlar. Yumurta verimi 23. haftada

Detaylı

TÜRKİYE DE YEM BİTKİLERİ ÜRETİMİNİN DURUMU VE KABA YEM İHTİYACI

TÜRKİYE DE YEM BİTKİLERİ ÜRETİMİNİN DURUMU VE KABA YEM İHTİYACI TÜRKİYE DE YEM BİTKİLERİ ÜRETİMİNİN DURUMU VE KABA YEM İHTİYACI Hayvancılığın en önemli unsurlarından biri besin kaynaklarının teminidir. Hayvanların günlük rasyonlarının yaklaşık yarısı kadar kaba yem

Detaylı

1.Silo yeminin kimyasal kompozisyonu 2.Silo yemine oksijen girişi 3.Bakteriyel populasyonun aktivasyonu

1.Silo yeminin kimyasal kompozisyonu 2.Silo yemine oksijen girişi 3.Bakteriyel populasyonun aktivasyonu SİLAJ Yeterli miktarda kuru madde (%30-40) içeren yeşil yemlerin biçildikten sonra sıkıştırılarak, oksijensiz koşullarda saklanması sonucu elde edilen fermente yemlere silaj yemi denir Silaj yeminin yapılması

Detaylı

Türkiye de hayvancılık sektörünün önündeki sorunları iki ana başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar;

Türkiye de hayvancılık sektörünün önündeki sorunları iki ana başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar; Tarımı gelişmiş ülkelerin çoğunda hayvancılığın tarımsal üretim içerisindeki payı % 50 civarındadır. Türkiye de hayvansal üretim bitkisel üretimden sonra gelmekte olup, tarımsal üretim değerinin yaklaşık

Detaylı

Doğum Sonrası (post-natal) Büyüme

Doğum Sonrası (post-natal) Büyüme Doğum Sonrası (post-natal) Büyüme Doğumdan ergin çağa kadar olan büyümedir. Neonatal (yeni doğan) dönemi Infancy (yavru) dönemi Puberty (ergenlik) dönemi Adölesan (gençlik) dönemi Adult (erginlik) dönemi

Detaylı

DAMIZLIK DİŞİ SIĞIRLARIN BÜYÜTÜLMESİ. Prof.Dr. Selahattin Kumlu. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Antalya. Jump to first page

DAMIZLIK DİŞİ SIĞIRLARIN BÜYÜTÜLMESİ. Prof.Dr. Selahattin Kumlu. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Antalya. Jump to first page DAMIZLIK DİŞİ SIĞIRLARIN BÜYÜTÜLMESİ Prof.Dr. Selahattin Kumlu Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Antalya Dişi Sığır Büyütmede Hedefler Yaş CA (kg) Gcaa (g) 0 (Doğumda) 38 2 aylık 70

Detaylı

Abalım bir markasıdır

Abalım bir markasıdır KÜÇÜKBAŞ YEMLERİ Abalım bir markasıdır İyi kalite, yüksek verim Ülkemizin önde gelen sanayi topluluğu Abalıoğlu bünyesinde faaliyet gösteren Abalıoğlu Tarımsal Üretim A.Ş., 1969 yılında ülkemizin ilk özel

Detaylı

KOYUN VE KEÇİLERİN BESLENMESİ

KOYUN VE KEÇİLERİN BESLENMESİ ALİBEY YEM HAYVAN BESLEME YAYINLARI KOYUN VE KEÇİLERİN BESLENMESİ Yrd. Doç. Dr. Çağdaş KARA Zir. Müh. Selahattin YİĞİT İ İLE ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ VETERİNERLİK FAKÜLTESİ İŞBİRLİĞ EKTAŞ TARIM ÜRÜNLERİ ENDÜSTRİ

Detaylı

SÜT İNEKLERİNİN BESLENMESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR. Süt ineklerinin beslenmesini başlıca 4 dönemde incelemek mümkündür.

SÜT İNEKLERİNİN BESLENMESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR. Süt ineklerinin beslenmesini başlıca 4 dönemde incelemek mümkündür. SÜT İNEKLERİNİN BESLENMESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Süt ineklerinin beslenmesini başlıca 4 dönemde incelemek mümkündür. 1. Birinci Dönem: Doğumu takiben süt veriminde hızlı bir artışın görüldüğü dönemdir.

Detaylı

YULAF YETİŞTİRİCİLİĞİ

YULAF YETİŞTİRİCİLİĞİ YULAF YETİŞTİRİCİLİĞİ Yulafın Kökeni Yulafın vatanını Decandolle Doğu Avrupa ve Tataristan; Hausknecht ise orta Avrupa olduğunu iddia etmektedir. Meşhur tasnifçi Kornicke ise Güney Avrupa ve Doğu Asya

Detaylı

TÜRKİYE DE TARIM ve HAYVANCILIK: SORUNLAR VE ÖNERİLER DOÇ.DR.BERRİN FİLİZÖZ

TÜRKİYE DE TARIM ve HAYVANCILIK: SORUNLAR VE ÖNERİLER DOÇ.DR.BERRİN FİLİZÖZ TÜRKİYE DE TARIM ve HAYVANCILIK: SORUNLAR VE ÖNERİLER DOÇ.DR.BERRİN FİLİZÖZ Tarım İnsanların toprağı işleyerek ekme ve dikme yoluyla ondan ürün elde etmesi faaliyetidir. Türkiye nüfusunun yaklaşık %48.4

Detaylı

Hedefe Spesifik Beslenme Katkıları

Hedefe Spesifik Beslenme Katkıları Hedefe Spesifik Beslenme Katkıları Hayvan Beslemede Vitamin ve Minerallerin Önemi Vitaminler, çiftlik hayvanlarının, büyümesi, gelişmesi, üremesi, kısaca yaşaması ve verim vermesi için gerekli metabolik

Detaylı

TEKİRDAĞ İLİNDE KABA YEM ÜRETİMİ VE İHTİYACI KARŞILAMA ORANI

TEKİRDAĞ İLİNDE KABA YEM ÜRETİMİ VE İHTİYACI KARŞILAMA ORANI T.C. NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS SEMİNERİ TEKİRDAĞ İLİNDE KABA YEM ÜRETİMİ VE İHTİYACI KARŞILAMA ORANI Abdurrahman ERDOĞAN ZOOTEKNİ ANABİLİM DALI DANIŞMAN: DOÇ. DR. FİSUN

Detaylı

Yarı-entansif sığır yetiştiriciliği

Yarı-entansif sığır yetiştiriciliği Yarı-entansif sığır yetiştiriciliği Bu yetiştirme şeklinde mevsim ve meraların uygun olduğu dönemlerde hayvanlar günün belli bir kısmında meralardan yararlanır. Diğer zamanlarında ise konsantre yem ağırlıklı

Detaylı

Prof. Dr. Zafer ULUTAŞ. Gaziosmanpaşa Üniversitesi

Prof. Dr. Zafer ULUTAŞ. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Prof. Dr. Zafer ULUTAŞ Gaziosmanpaşa Üniversitesi Beslenme için gerekli Protein İhtiyacı Sağlıklı beslenme için günlük tüketilmesi gereken protein miktarının kişi başı 110g arasında olması arzu edilir.

Detaylı

YEM BİTKİLERİNDE KALİTE TAYİNİ ve KULLANIM ALANLARI. Hazırlayan: Arş. Gör. Seda AKBAY TOHUMCU

YEM BİTKİLERİNDE KALİTE TAYİNİ ve KULLANIM ALANLARI. Hazırlayan: Arş. Gör. Seda AKBAY TOHUMCU YEM BİTKİLERİNDE KALİTE TAYİNİ ve KULLANIM ALANLARI Hazırlayan: Arş. Gör. Seda AKBAY TOHUMCU 1. Giriş 2. Kaliteli yem ne anlama gelir? 3. Hayvanların Yem Tercihi 4. Yemin sindirilebilirliği 5. Yem Bitkisinin

Detaylı

KANATLI HAYVAN BESLEME (Teorik Temel-Pratik Uygulama)

KANATLI HAYVAN BESLEME (Teorik Temel-Pratik Uygulama) KANATLI HAYVAN BESLEME (Teorik Temel-Pratik Uygulama) -Ders Notu- Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Yemler ve Hayvan Besleme Anabilim Dalı Adana ADANA-2008 ÖNSÖZ Hayvan beslemenin

Detaylı

Kuru Dönem ve Geçis Dönemi

Kuru Dönem ve Geçis Dönemi Kuru dönemde amaç; Uzun süre süt üreten ve yıpranan meme dokunun yenilenmesi ve gelecek laktasyona hazırlanması, Kolostrum (ağız sütü) üretiminin sağlıklı ve yeterli olmasının sağlanması, Gebelik sonunda

Detaylı

Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı

Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı Üretim ve Verim Katkısı Toplum Beslenmesine Katkı Sanayi Sektörüne Katkı Milli Gelire Katkı Dış Ticaret Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı

Detaylı

Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye

Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Günümüzde çok amaçlı bir kullanım alanına sahip olan Mısır, Amerika Kıtası keşfedilene kadar dünya tarafından bilinmemekteydi. Amerika Kıtasının 15. yüzyıl sonlarında keşfedilmesiyle

Detaylı

HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİ

HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİ T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİ KASAPLIK BÜYÜKBAŞ HAYVAN BESLEME Ankara, 2014 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul / kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan

Detaylı

BAKLİYAT DOSYASI. 4 TÜRKİYE ABD 240 Kaynak: FAO

BAKLİYAT DOSYASI. 4 TÜRKİYE ABD 240 Kaynak: FAO BAKLİYAT DOSYASI Dünya üzerinde tarımı çok eski yıllardan beri yapılmakta olan yemeklik dane baklagillerin diğer bir deyişle bakliyat ürünlerinin insan beslenmesinde bitkisel kaynaklı protein gereksiniminin

Detaylı

TÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ

TÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ TÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ Arş. Gör. Atilla KESKİN 1 Arş.Gör. Adem AKSOY 1 Doç.Dr. Fahri YAVUZ 1 1. GİRİŞ Türkiye ekonomisini oluşturan sektörlerin geliştirilmesi

Detaylı

KONYA-EREĞLİ TİCARET BORSASI TÜRKİYE DE VE İLÇEMİZDE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ SORUNLARI

KONYA-EREĞLİ TİCARET BORSASI TÜRKİYE DE VE İLÇEMİZDE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ SORUNLARI KONYA-EREĞLİ TİCARET BORSASI 2015 TÜRKİYE DE VE İLÇEMİZDE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ SORUNLARI TÜRKİYE DE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ Ülkemiz coğrafi özellikleri bakımından her türlü hayvansal ürün üretimi için uygun

Detaylı

Prof. Dr. Gültekin YILDIZ. ANKARA ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ HAYVAN BESLEME VE BESLENME HASTALIKLARI ANABİLİM DALI

Prof. Dr. Gültekin YILDIZ. ANKARA ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ HAYVAN BESLEME VE BESLENME HASTALIKLARI ANABİLİM DALI Prof. Dr. Gültekin YILDIZ ANKARA ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ HAYVAN BESLEME VE BESLENME HASTALIKLARI ANABİLİM DALI gyildiz@ankara.edu.tr BÜYÜME Biyokimyasal büyüme hormonlar ile düzenlenir: Hipofiz

Detaylı

TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI

TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI Türkiye beslenme durumu yönünden hem gelişmekte olan, hem de gelişmiş ülkelerin sorunlarını birlikte içeren bir görünüme sahiptir. Ülkemizde halkın beslenme

Detaylı

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü TARIMSAL YAPILAR Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, İklimsel Çevre ve Yönetimi Temel Kavramlar 2 İklimsel Çevre Denetimi Isı

Detaylı

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi

Detaylı

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü TARIMSAL YAPILAR Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, İklimsel Çevre ve Yönetimi Temel Kavramlar 2 İklimsel Çevre Denetimi Isı

Detaylı

NIRLINE. NIRLINE ile Ham Maddelerinizde Yağ Asidi Tayini, Sürdürülebilir Besleme ile Sizi Geleceğe Taşır!

NIRLINE. NIRLINE ile Ham Maddelerinizde Yağ Asidi Tayini, Sürdürülebilir Besleme ile Sizi Geleceğe Taşır! ile Ham Maddelerinizde Yağ Asidi Tayini, Sürdürülebilir Besleme ile Sizi Geleceğe Taşır! KONU Yağ Asidi Profillerinin Hayvan Beslemedeki Önemi ve Analizleri İLGİ ile Ham Maddelerinizde Yağ Asidi Tayini,

Detaylı

SIĞIRLARDA KURU DÖNEM BESLEMESİ

SIĞIRLARDA KURU DÖNEM BESLEMESİ SIĞIRLARDA KURU DÖNEM BESLEMESİ daha ver ml b r laktasyon ç n Mehmet AK Z raat Mühend s Birlikle el ele, hayvancılıkta daha ileriye... 0248 233 91 41 www.burdurdsyb.org www.facebook.com/burdurdsyb Neden

Detaylı

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü TARIMSAL YAPILAR Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, İklimsel Çevre ve Yönetimi Temel Kavramlar 2 İklimsel Çevre Denetimi Isı

Detaylı

SÜT ĐNEKLERĐNDE DÖNEMSEL BESLEME

SÜT ĐNEKLERĐNDE DÖNEMSEL BESLEME SÜT ĐNEKLERĐNDE DÖNEMSEL BESLEME Dönemsel Besleme Sağmal ineklerin besin madde ihtiyaçları; laktasyon safhası, süt verimi, büyüme oranı ve gebelik durumuna bağlı olarak değişim göstermektedir. Bu açıdan

Detaylı

DÜNYADA ve TÜRKİYE DE YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLER TARIMI

DÜNYADA ve TÜRKİYE DE YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLER TARIMI DÜNYADA ve TÜRKİYE DE YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLER TARIMI Prof. Dr. Cemalettin Yaşar ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Ankara 2004 1 TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TEKNİK

Detaylı

İLİMİZDE HAYVANCILIĞIN DURUMU

İLİMİZDE HAYVANCILIĞIN DURUMU İLİMİZDE HAYVANCILIĞIN DURUMU 1.AMASYADA TARIMSAL YAPI İlimiz ekonomisinde Tarım ilk sırada yer almakta olup 29.390 çiftçi ailesinden 146.948 kişi bu sektörden geçimini sağlamaktadır. 2011 yılı Bitkisel

Detaylı

SÜT SIĞIRCILIĞI ve YONCA

SÜT SIĞIRCILIĞI ve YONCA SÜT SIĞIRCILIĞI ve YONCA Birlikle el ele, hayvancılıkta daha ileriye... Mehmet Ak - Ziraat Mühendisi Sorumlu Müdür 0248 233 91 41 www.burdurdsyb.org /BurdurDSYB Yoncayı Neden Yetiştirmeliyiz? SÜT SIĞIRCILIĞI

Detaylı

GİRİŞ I. PROJE ÖZETİ Projenin Genel Tanımı Giriş Projenin Amacı Projenin Kalkınma Planı ile İlişkisi...

GİRİŞ I. PROJE ÖZETİ Projenin Genel Tanımı Giriş Projenin Amacı Projenin Kalkınma Planı ile İlişkisi... İÇİNDEKİLER GİRİŞ... 1 I. PROJE ÖZETİ... 2 1. Projenin Genel Tanımı... 3 2. Giriş... 3 3. Projenin Amacı... 3 4. Projenin Kalkınma Planı ile İlişkisi... 4 II. PROJENİN AYRINTILI TANIMI... 5 1. Proje Uygulama

Detaylı

SÜT SIGIRLARININ KURUDA KALMA DÖNEMİ

SÜT SIGIRLARININ KURUDA KALMA DÖNEMİ SÜT SIGIRLARININ KURUDA KALMA DÖNEMİ TANIMI Sağmal bir inekte gebeliğin son iki ayında ya da başka bir değişle laktasyon dönemi sonunda sağımın durdurulması ve meme de süt salgısının durmasına bağlı olarak

Detaylı

LAKTASYON VE SÜT VERİMİ

LAKTASYON VE SÜT VERİMİ LAKTASYON VE SÜT VERİMİ Prof.Dr. Selahattin Kumlu Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Antalya Tanım Laktasyon, buzağılama ile başlayan ve kuruya çıkma ile sona eren süt verme dönemidir.

Detaylı

TÜRKİYE DE KABA YEM ÜRETİMİ VE SORUNLARI

TÜRKİYE DE KABA YEM ÜRETİMİ VE SORUNLARI 1 TÜRKİYE DE KABA YEM ÜRETİMİ VE SORUNLARI Ahmet ALÇİÇEK 1 Asım KILIÇ 2 Veysel AYHAN 3 Mürsel ÖZDOĞAN 4 ÖZET Ülkemizde, kaliteli kaba yem, çayır ve meralarımız ve yem bitkileri tarımı olmak üzere iki önemli

Detaylı

NIRLINE. NIRS Teknolojisinin Kaba Yem Analizlerinde Kullanımı

NIRLINE. NIRS Teknolojisinin Kaba Yem Analizlerinde Kullanımı NIRS Teknolojisinin Kaba Yem Analizlerinde Kullanımı KONU Hayvan Beslemede Kaba Yem Analizinin Önemi ve NIRS Teknolojisi İLGİ TERCÜME VE DERLEME ANAHTAR KELİMELER KAYNAKÇA YAYININ KAPSAMI NIRS Teknolojisinin

Detaylı

SÜT SIĞIRLARININ BESİN MADDE İHTİYAÇLARI

SÜT SIĞIRLARININ BESİN MADDE İHTİYAÇLARI Sayı : 2003 / Rm 02c Sayfa : 25-30 SÜT SIĞIRLARININ BESİN MADDE İHTİYAÇLARI KONU : 2001 NRC- SÜT SIĞIRLARI İLGİ : RUMİNANT BESLEME KELİMELER : Gebelik Enerji Gereksinimleri Geçişteki Düveler Vücut Doku

Detaylı

T.C...İLÇESİ SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA VAKFI BAŞKANLIĞI KOYUNCULUK PROJESİ

T.C...İLÇESİ SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA VAKFI BAŞKANLIĞI KOYUNCULUK PROJESİ T.C. İLİ..İLÇESİ SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA VAKFI BAŞKANLIĞI KOYUNCULUK PROJESİ..-2003 İÇİNDEKİLER I- PROJENİN ÖZETİ II- III- IV- PROJENİN GEREKÇESİ PROJENİN AMACI PROJE KAPSAMINA GİRECEK KÖYLER VE

Detaylı

T.C. Güney Ege Kalkınma Ajansı 2016 Yılı Doğrudan Faaliyet Desteği

T.C. Güney Ege Kalkınma Ajansı 2016 Yılı Doğrudan Faaliyet Desteği T.C. Güney Ege Kalkınma Ajansı 2016 Yılı Doğrudan Faaliyet Desteği Proje Adı: Aydın Damızlık Sığır Yetiştiricileri Öncülüğünde Besiciliğin Geliştirilmesi Başvuru Sahibi: Aydın İli Damızlık Sığır Yetiştiricileri

Detaylı

KOYUNLARIN BESLENMESİ

KOYUNLARIN BESLENMESİ KOYUNLARIN BESLENMESİ Dr. Ahmet Hamdi AKTAŞ Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü, KONYA Buğday ile koyun gerisi oyun Mera ile koyun gerisi oyun Biz de koyunlarımızı böyle kaliteli meralarda

Detaylı

Hazırlayan: Prof. Dr. Fahri YAVUZ. Erzurum İli. Büyükbaş Hayvan Islahı Projesi. Çiftçi Eğitimi. Kasım 2006

Hazırlayan: Prof. Dr. Fahri YAVUZ. Erzurum İli. Büyükbaş Hayvan Islahı Projesi. Çiftçi Eğitimi. Kasım 2006 2005 2010 Erzurum İli Hazırlayan: Prof. Dr. Fahri YAVUZ Büyükbaş Hayvan Islahı Projesi Çiftçi Eğitimi Kasım 2006 1 Erzurum İli Büyükbaş Hayvan Islahı Projesi Suni tohumlama merkezli bir hayvan ıslahı projesine

Detaylı

Patatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi

Patatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi Patatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi Prof. Dr. Necmi İŞLER M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Antakya/HATAY Güney Amerika kökenli bir bitki olan patates

Detaylı

YEMLERDE PARTİKÜL BÜYÜKLÜĞÜ. A.V.Garipoğlu TEMMUZ-2012

YEMLERDE PARTİKÜL BÜYÜKLÜĞÜ. A.V.Garipoğlu TEMMUZ-2012 YEMLERDE PARTİKÜL BÜYÜKLÜĞÜ A.V.Garipoğlu TEMMUZ-2012 Yard. Doç.Dr. Hıdır GENÇOĞLU tarafından Yem Magazin dergisinde yayınlanan bir makaleden özetlenmiştir. YEMLERDE PARTİKÜL BÜYÜKLÜĞÜ NEDEN ÖNEMLİDİR?

Detaylı

ULUSAL SÜT KONSEYĠ ARAġTIRMA VE DANIġMA KURULU SÜT SEKTÖRÜ 2010 YILI GENEL DEĞERLENDĠRME RAPORU 2.ÜLKEMĠZ SÜT HAYVANCILIĞINDA MEVCUT DURUM

ULUSAL SÜT KONSEYĠ ARAġTIRMA VE DANIġMA KURULU SÜT SEKTÖRÜ 2010 YILI GENEL DEĞERLENDĠRME RAPORU 2.ÜLKEMĠZ SÜT HAYVANCILIĞINDA MEVCUT DURUM ULUSAL SÜT KONSEYĠ ARAġTIRMA VE DANIġMA KURULU SÜT SEKTÖRÜ 2010 YILI GENEL DEĞERLENDĠRME RAPORU 1.GĠRĠġ Ülkelerin teknolojik alanda hızlı gelişmeleri, ülkede yaşayan bireylerin sağlıklı ve yeterli beslenmeleri

Detaylı

RUMİNANT RASYONLARINDA MAYA KULLANIMI VE ÖNEMİ

RUMİNANT RASYONLARINDA MAYA KULLANIMI VE ÖNEMİ RUMİNANT RASYONLARINDA MAYA KULLANIMI VE ÖNEMİ Rumen mikroorganizmaların (bakteriler,protozoalar ve mayaların) bir denge içinde çalıştırdığı kusursuz bir makinedir. Yüksek et-süt verimi isterken bu hayvandaki

Detaylı

YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLERİN KALİTE BİLEŞENLERİ

YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLERİN KALİTE BİLEŞENLERİ YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLERİN KALİTE BİLEŞENLERİ Tüketicinin dikkate aldığı faktörler: Bu kalite bileşenleri tüketici talepleri ile ilişkilidir. Bunlar fiziksel faktörler (tohumun görünüşü, rengi, kokusu,

Detaylı

ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ. Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi

ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ. Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi ORMANCILIK İŞ BİLGİSİ Hazırlayan Doç. Dr. Habip EROĞLU Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi 1 Verim Arzının Zaman İçinde Değişimi Verim Arzının dış görünümü olan iş verimi işin tekrarlanması

Detaylı

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein, kalsiyum ve fosfor alımı nedeniyle; kemiklerin ve dişlerin gelişiminde Önemlidir.

Detaylı

TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR

TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR Halil AGAH Kıdemli Kırsal Kalkınma Uzmanı 22 Kasım 2016, İSTANBUL 1 2 SUNUM PLANI TARIMDA KÜRESELLEŞME TÜRK TARIM SEKTÖRÜ VE SON YILLARDAKİ GELİŞMELER TARIMDA

Detaylı

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein,

Detaylı

Türkiye de Simental Genotipinin Yaygınlaştırılması. Araş. Gör. Ayşe Övgü ŞEN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Türkiye de Simental Genotipinin Yaygınlaştırılması. Araş. Gör. Ayşe Övgü ŞEN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Türkiye de Simental Genotipinin Yaygınlaştırılması Araş. Gör. Ayşe Övgü ŞEN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dünyada yaklaşık Simental varlığı 42 milyon baştır. Dünyada yetiştiriciliği yapılan en yaygın

Detaylı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya da 400-450 un değirmeni olduğu biliniyor. Bu değirmenlerin yıllık toplam kapasiteleri 6 milyon tonun üzerine. Günde 100 tonun üzerinde üretim gerçekleştirebilen

Detaylı

ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR

ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR GİRİŞ Solanaceae familyasına ait olduğu bilinen patatesin Güney Amerika`nın And Dağları nda doğal olarak yetiştiği; 16. yüzyılın ikinci yarısında

Detaylı

SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ

SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ Prof. Dr. Metin ATAMER Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Süt Teknolojisi Bölümü Aralık 2006 ANKARA Sütün Tanımı ve Genel Nitelikleri Süt; dişi memeli hayvanların, doğumundan

Detaylı

SİLAJ YEMLERİ Prof.Dr. M. KEMAL KÜÇÜKERSAN

SİLAJ YEMLERİ Prof.Dr. M. KEMAL KÜÇÜKERSAN SİLAJ YEMLERİ Prof.Dr. M. KEMAL KÜÇÜKERSAN 2.01.2018 Prof.Dr. Kemal Küçükersan 1 TANIMI Yeterli düzeyde kuru madde (% 30-40) içeren yeşil yemlerin, biçildikten sonra, anaerob koşullarda saklanması sonucu

Detaylı

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yaşlı Bakım-Ebelik 2. Ders YB 205 Beslenme İkeleri 2015 Uzm. Dyt. Emine Ömerağa emine.omeraga@neu.edu.tr BESLENME Dünya Sağlık Örgütü (WHO-DSÖ)

Detaylı

Özel Formülasyon DAHA İYİ DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX!

Özel Formülasyon DAHA İYİ DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX! Özel Formülasyon DAHA İYİ Yumurta Verimi Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX!

Detaylı

KURUDAKİ İNEKLERİN VE SAĞMAL İNEKLERİN BESLENMESİ Yrd. Doç. Dr. Çağdaş KARA Zir. Müh. Selahattin YİĞİT

KURUDAKİ İNEKLERİN VE SAĞMAL İNEKLERİN BESLENMESİ Yrd. Doç. Dr. Çağdaş KARA Zir. Müh. Selahattin YİĞİT ALİBEY YEM HAYVAN BESLEME YAYINLARI KURUDAKİ İNEKLERİN VE SAĞMAL İNEKLERİN BESLENMESİ Yrd. Doç. Dr. Çağdaş KARA Zir. Müh. Selahattin YİĞİT İ İLE ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ VETERİNERLİK FAKÜLTESİ İŞBİRLİĞ EKTAŞ

Detaylı

SERTİFİKALI BUĞDAY YETİŞTİRİCİLİĞİNİ YAYGINLAŞTIRMA PROJESİ

SERTİFİKALI BUĞDAY YETİŞTİRİCİLİĞİNİ YAYGINLAŞTIRMA PROJESİ T.C. ERZURUM GIDA TARIM VE HAYVANCILIK İL MÜDÜRLÜĞÜ SERTİFİKALI BUĞDAY YETİŞTİRİCİLİĞİNİ YAYGINLAŞTIRMA PROJESİ ERZURUM Temmuz -2012 PROJEYİ HAZIRLAYANLAR Asuman DEVECİ Ziraat Mühendisi Hülya ÖZER Ziraat

Detaylı

Ekmek, buğday ununa; su, tuz, maya (Saccharomyces cerevisiae) gerektiğinde şeker, enzimler, enzim kaynağı olarak malt unu, vital gluten ve izin

Ekmek, buğday ununa; su, tuz, maya (Saccharomyces cerevisiae) gerektiğinde şeker, enzimler, enzim kaynağı olarak malt unu, vital gluten ve izin EKMEK İSRAFI Ekmek, buğday ununa; su, tuz, maya (Saccharomyces cerevisiae) gerektiğinde şeker, enzimler, enzim kaynağı olarak malt unu, vital gluten ve izin verilen katkı maddeleri ilave edilip bu karışımın

Detaylı

RASYON TANIM, KİMYASAL BİLEŞİM, VE RASYON HAZIRLAMA PROF. DR. AHMET ALÇİÇEK EGE ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ

RASYON TANIM, KİMYASAL BİLEŞİM, VE RASYON HAZIRLAMA PROF. DR. AHMET ALÇİÇEK EGE ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ RASYON TANIM, KİMYASAL BİLEŞİM, VE RASYON HAZIRLAMA PROF. DR. AHMET ALÇİÇEK EGE ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ (Bağırsaklar) (Kırkbayır) (Yemek borusu) (İşkembe) (Şirden) (Börkenek) Yemin Süt Sığırı Midelerinde

Detaylı

Rumen Kondisyoneri DAHA İYİ BY-PASS PROTEİN ÜRETİMİNİ VE ENERJİ ÇEVRİMİNİ ARTTIRMAK, RUMEN METABOLİZMASINI DÜZENLEMEK İÇİN PRONEL

Rumen Kondisyoneri DAHA İYİ BY-PASS PROTEİN ÜRETİMİNİ VE ENERJİ ÇEVRİMİNİ ARTTIRMAK, RUMEN METABOLİZMASINI DÜZENLEMEK İÇİN PRONEL Rumen Kondisyoneri DAHA İYİ Protein Değerlendirilmesi Enerji Kullanımı Süt Kalitesi Karaciğer Fonksiyonları Döl Verimi Karlılık BY-PASS PROTEİN ÜRETİMİNİ VE ENERJİ ÇEVRİMİNİ ARTTIRMAK, RUMEN METABOLİZMASINI

Detaylı

Ruminant. Koyun Beslemede Dikkat Edilmesi Gereken Kritik Noktalar

Ruminant. Koyun Beslemede Dikkat Edilmesi Gereken Kritik Noktalar Koyun Beslemede Dikkat Edilmesi Gereken Kritik Noktalar KONU İLGİ Koyunların beslenmesi TERCÜME VE DERLEME Koyun beslemesinde dikkat edilmesi gereken kritik noktalar Teknik Ürün Müdürü Kazım Bilgeçli KAYNAKÇA

Detaylı

AR&GE BÜLTEN. İl nüfusunun % 17 si aile olarak ifade edildiğinde ise 151 bin aile geçimini tarım sektöründen sağlamaktadır.

AR&GE BÜLTEN. İl nüfusunun % 17 si aile olarak ifade edildiğinde ise 151 bin aile geçimini tarım sektöründen sağlamaktadır. İzmir İlinin Son 5 Yıllık Dönemde Tarımsal Yapısı Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ İzmir, sahip olduğu tarım potansiyeli ve üretimi ile ülkemiz tarımında önemli bir yere sahiptir. Halen Türkiye de üretilen; enginarın

Detaylı

DAHA İYİ ÖZEL FORMÜLASYON. Yumurta Verim Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık

DAHA İYİ ÖZEL FORMÜLASYON. Yumurta Verim Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık ÖZEL FORMÜLASYON DAHA İYİ Yumurta Verim Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık DAHA DÜŞÜK MALİYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA İÇİN AGRALYX

Detaylı

Bölüm 7. Tarımsal Üretim Faktörleri. Üretim Faktörleri Toprak Sermaye Emek (iş) Girişimcilik (yönetim yeteneği)

Bölüm 7. Tarımsal Üretim Faktörleri. Üretim Faktörleri Toprak Sermaye Emek (iş) Girişimcilik (yönetim yeteneği) Bölüm 7. Tarımsal Üretim Faktörleri Üretim Faktörleri Toprak Sermaye Emek (iş) Girişimcilik (yönetim yeteneği) Tarımsal yapı, toprak (doğa), sermaye, emek ve girişimcilik gibi temel üretim araçlarının

Detaylı

KATALOG Küplüpınar Mah. İstanbul Caddesi No:15 Osmangazi/BURSA Tel Website.

KATALOG Küplüpınar Mah. İstanbul Caddesi No:15 Osmangazi/BURSA Tel Website. KATALOG 2017 35 YILDIR TAVUKCULUK SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTERMEKTEYİZ ÜLKEMİZİN PEK ÇOK YERİNE SATIŞLAR BİZİM TARAFIMIZDAN YAPILMAKTADIR. BURSA GÖKÇE KÖY'DEKİ KULUÇKAHANEMİZDE ÖRDEK,HİNDİ,ETLİK VE YUMURTALIK

Detaylı

Kan NEFA (nonesterified fatty acids ) yükselir. (asetoasetat, β-hidroksibütirat ve. Laktasyon başlangıcında yüksektir

Kan NEFA (nonesterified fatty acids ) yükselir. (asetoasetat, β-hidroksibütirat ve. Laktasyon başlangıcında yüksektir Ketozis Kan NEFA (nonesterified fatty acids ) yükselir. (asetoasetat, β-hidroksibütirat ve aseton) Laktasyon başlangıcında yüksektir Tip 1: Postpartum Tip 2: Prepartum Tip 3: Bütirik ketozis Tipi bilinmez

Detaylı

ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ve TARIM VE GIDA GÜVENCESĠ

ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ve TARIM VE GIDA GÜVENCESĠ TÜRKĠYE NĠN BĠRLEġMĠġ MĠLLETLER ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ÇERÇEVE SÖZLEġMESĠ NE ĠLĠġKĠN ĠKĠNCĠ ULUSAL BĠLDĠRĠMĠNĠN HAZIRLANMASI FAALĠYETLERĠNĠN DESTEKLENMESĠ PROJESĠ ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ve TARIM VE GIDA GÜVENCESĠ

Detaylı

... MACAR FİĞİ YEM BİTKİSİ ÜRETİMİNİ GELİŞTİRME PROJESİ

... MACAR FİĞİ YEM BİTKİSİ ÜRETİMİNİ GELİŞTİRME PROJESİ ......... MACAR FİĞİ YEM BİTKİSİ ÜRETİMİNİ GELİŞTİRME PROJESİ 2002 ......... MACAR FİĞİ YEM BİTKİSİ ÜRETİMİNİ GELİŞTİRME PROJESİ BÖLÜM 1.PROJENİN ÖZETİ 1.1.Projenin Adı 1.2.Projenin Süresi 1.3.Projenin

Detaylı

Dengeli Beslenme. Efe Kaan Fidancı

Dengeli Beslenme. Efe Kaan Fidancı Dengeli Beslenme Yaşamımız boyunca sürekli büyürüz. Bebeklikten itibaren sağlıklı bir şekilde büyümek ve gelişmek için düzenli, dengeli ve yeterli beslenmemiz gerekir. Beslenmek yani yemek yemek günlük

Detaylı

Keçi sütünün Beslenmede Yeri

Keçi sütünün Beslenmede Yeri Keçi Sütü Dr. Akın Pala Yrd. Doç. akin@comu.edu.tr Zootekni, COMU Kuru madde Protein Kazein Laktoz Yağ Mineraller Kalsiyum Fosfor Keçi ile inek ve insan sütlerinin karşılaştırılması http://akin.houseofpala.com

Detaylı

SIĞIR YETİŞTİRİCİLİĞİ VE BESİCİLİĞİ

SIĞIR YETİŞTİRİCİLİĞİ VE BESİCİLİĞİ SIĞIR YETİŞTİRİCİLİĞİ VE BESİCİLİĞİ Prof Dr. Orhan ALPAN Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Zootekni AnabilimDalı Emekli Öğretim Üyesi Prof Dr. Ali Rıza AKSOY Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi

Detaylı

ENERJİ METABOLİZMASI

ENERJİ METABOLİZMASI ENERJİ METABOLİZMASI Soluduğumuz hava, yediğimiz ve içtiğimiz besinler vücudumuz tarafından işlenir, kullanılır ve ihtiyaç duyduğumuz enerjiye dönüştürülür. Gün içinde yapılan fiziksel aktiviteler kalp

Detaylı

Erzurum İli Büyükbaş Hayvan Islahı Projesi Çiftçi Eğitimi. Ocak Nisan 2009 Ziraat Fakültesi Konferans Salonu

Erzurum İli Büyükbaş Hayvan Islahı Projesi Çiftçi Eğitimi. Ocak Nisan 2009 Ziraat Fakültesi Konferans Salonu 2005 2010 Erzurum İli Büyükbaş Hayvan Islahı Projesi 2009 Çiftçi Eğitimi Ocak Nisan 2009 Ziraat Fakültesi Konferans Salonu Program (Cumartesi) Program (Pazar) Sunumlar I. Oturum Problem ve Çözüm Projenin

Detaylı

ZZT424-Kanatlı Hayvan Besleme Ders Notları Prof.Dr.Necmettin Ceylan Ankara Üniversitesi-Ziraat Fakültesi-Zootekni Bölümü

ZZT424-Kanatlı Hayvan Besleme Ders Notları Prof.Dr.Necmettin Ceylan Ankara Üniversitesi-Ziraat Fakültesi-Zootekni Bölümü 2017-2018 ZZT424-Kanatlı Hayvan Besleme Ders Notları Prof.Dr.Necmettin Ceylan Ankara Üniversitesi-Ziraat Fakültesi-Zootekni Bölümü ENERJİ Kanatlılarda Besin Maddesi İhtiyaçları ve Rasyon İçeriğinin Hesaplanması

Detaylı

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER İsmail Güvenç* I. Kahramanmaraş'ta Sebze Tarımı 1Giriş Ülkemiz nüfusu, son sayıma göre 67 milyon

Detaylı