Stratejik aç dan Pakistan neden önemlidir? PERSPEKTIVE

Transkript

1 YIL/JAHRGANG: 14 SAYI/NR.: 158 fiubat / FEBRUAR 2008 PERSPEKTIVE Monatliche Zeitschrift der Islamischen Gemeinschaft Milli Görüfl slam Toplumu Millî Görüfl aylık yay n organ Stratejik aç dan Pakistan neden önemlidir?

2 IGMG E T M BAfiKANLI I NDAN Çocuklar m z için 2 yeni kitap Hilal in Ramazan An lar ve Arkadafl Arayan Elif K TAP KULÜBÜ Merheimer Str. 229, Köln Tel: Fax: info@kitap-kulubu.de

3 IGMG Perspektive IGMG AYLIK YAYIN ORGANI ED TÖR fiubat / FEBRUAR 2008 Y l/jg.: 14, Say /Nr.: 158 ADRES ANSCHRIFT IGMG Perspektive Boschstr , D Kerpen Tel.: 02237/ Fax: 02237/ dergi@igmg.de YAYINCI HERAUSGEBER Islamische Gemeinschaft Millî Görüfl IGMG e.v. Amtsgericht Bonn, VR 6621 Vertreten durch den Vorstand: Osman Döring, Vorsitzender Oguz Ücüncü, Generalsekretär Ali Bozkurt, stellv. Vorsitzender GENEL YAYIN YÖNETMEN CHEFREDAKTEUR O uz Üçüncü (V.i.S.d.P) D ZG -LAYOUT lhan B LGÜ BASKI DRUCK Yavuzsöhne-Duisburg Yay nlanan makale ve fikir yaz lar n n sorumluluklar yazarlar na aittir. Die in der Zeitschrift veröffentlichten Meinungen binden die Autoren, nicht die IGMG. LAN SERV S ANZEIGENSERVICE Tel.: 02237/ Fax: 02237/ tanitma@igmg.de ABONE SERV S ABONNEMENT Islamische Gemeinschaft Millî Görüfl Lastschriftabteilung Boschstr , D Kerpen Tel.: 02237/ Fax: 02237/ mitglied@igmg.de Y ll k abone ücreti: 59,-EURO Jahresabonnement: 59,-EURO IGMG Genel Merkez Üyelerine Ücretsizdir Für Vereinsmitglieder der IGMG kostenlos Der Bezugspreis ist im Mitgliedsbeitrag enthalten HESAP NO BANKVERBINDUNG SEB-AG Köln. Kontonr.: BLZ Seçmenin seçimi... Almanya bu y l, eyalet ve yerel seçimlerin önemli bir bölmünün yap laca seçim y l içerisinde bulunuyor. Y l n ilk seçimleri, Hessen ve Afl Saksonya eyaletlerinde yap ld. Sonuçlar, seçmenin daha çok, sosyal adalet söylemlerine prim verdi ini ortaya koyuyor. Özellikle, Almanya da Hessen seçimleri, yabanc düflmanl n ça r flt ran ve afl r sa sevindiren, toplumun sert kutuplara ayr lmas na yönelik propagandalara karfl seçmenin daha da dikkatli oldu unu ve itiraz etti ini gösteriyor. Ayn itiraz, Avusturya da Graz seçimlerinde de gündeme gelirken, Bavyera seçimlerinde de bu duyarl l n yükselmesini ve siyasetçilerin kutuplaflmadan ziyade, toplumun problemlerine gerçekçi çözümler üretmeye yönelmesini bekliyoruz. Sosyal adaletin globalleflme sürecinde bozulmaya yüz tuttu u Almanya da, Sol Parti nin bu yöndeki vaadleri ile eyalet seçimlerinde baflar sa lamas dikkat çekicidir. Ayn flekilide, SPD nin Hessen Eyalet Baflbakan aday Andrea Ypsilanti nin de buna benzer elefltirilerle toplum karfl s na ç kmas, bütün partilerinin globalleflmenin getirdi i problemlere do ru çözüm önermeleri için bir uyar olmak zorundad r. Bu say m zda, dünya gündeminde tart fl lan fliddet konusunu inceliyoruz. De erli fikir adam Dr. S. Parvez Manzoor un slam n temel özellik olarak bar fl hedefledi ini ve terörü reddetti ini ortaya koyan yaz s n n yan s ra, cihad n, kutsal savafl olamayaca ve terörün de cihad say - lamayaca n belirten bu dosyam za, dikkatlerinizi çekmek istiyoruz. Öte yandan, BM taraf ndan bafllat lan ve spanya ile Türkiye nin öncülük etti i Medeniyetler ttifak çal flmalar n n, ABD, Rusya, Çin ve Japonya gibi önde gelen ülkeler taraf ndan önemsenmesi dolay s yla, yap lan çal flmalar n sonuçsuz kalaca ile ilgili endiflelerimizi dile getiriyoruz. Bu arada, geçmifl Hicrî Y lbafl n tebrik ederken gelecek say m zda buluflmak üzere Allah a emanet olun. O uz ÜÇÜNCÜ

4 BU SAYIDA... yorum Gelece i olmayan ittifak m??? 5 gündem IGMG; Peygamber Efendimiz e (s.a.v) yönelik menfur hakareti fliddetle k nad 6 Sorunlar, etnik kimli e indirgenemez! 7 Gençlerin fliddet e ilimi ve siyasetin iflas 8 Stratejik olarak Pakistan neden önemlidir? 10 8 gündem Gençlerin fliddet e ilimi ve siyasetin iflas gündem 10 Stratejik olarak Pakistan neden önemlidir? teşkilat 2007 Kurban Kampanyas de erlendirildi teşkilat islam coğrafyası 13 islam coğrafyası Sudan 13 irşad Dinmeyen ac m z: Kerbela 16 kültür Kurban Kampanyas 2007 de erlendirildi Sudan Kahve den Foto raf a Müslümanlar n günlük yaflam m za katk lar 18 dosya 16 irşad dosya 28 man, hukuk ve fliddet: slamî bir yans ma 20 Din ve fiidddet 22 Cevdet Said, slam ve fiiddet 24 Tarihi, tan kl a ça rmak: Hasan Sabbah 26 Cihad anlamaya çal flmak! 28 Dinmeyen ac m z: Kerbela Cihad anlamaya çal flmak dossier Den Dschihâd verstehen 31 Religion und Gewalt verband kommentar 38 verband Treffen der ehrenamtlichen Mitarbeiter der Opfertierkampagne 36 IGMG Vorsitzender Karahan verurteilt Beschimpfungen der FPÖ-Politikerin 37 kommentar Allianz ohne Zukunft??? 38 IGMG Vorsitzender Karahan verurteilt Beschimpfungen der FPÖ-Politikerin Winter Allianz ohne Zukunft???

5 yorum Gelece i olmayan ittifak m??? O uz ÜÇÜNCÜ oucuncu@igmg.de BM flemsiyesi alt nda yap lan medeniyetler ittifak forumunun spanya n n baflkenti Madrid deki ilk toplant s nda yaflanan bir olay, giriflimin konsept hatas n sembolik olarak ortaya koyan bir hadiseydi. Türkiye Cumhuriyeti Baflbakan n n sekreterinin toplant salonuna ayn kap dan girmek istemesinin engellenmesi nedeniyle, Türk ve spanyol delegasyonlar aras nda ciddî bir arbede yafland. Bu da, özellikle spanyol medyas nda alayl haberlerin yay nlanmas - na sebep oldu. Bu alayl haberlerin nedeni ise, toplant ya ev sahipli i yapan taraf n basit bir protokol sorununu bile, fliddet kullanmadan çözememesine ra men, medeniyetler aras bar fl n nas l sa lanaca sorusuydu. Bahsetti imiz bu trajikomik olay bir yana, spanyol Baflbakan Zapatero, zaten, medeniyetler ittifak n kendi seçim kampanyas için istismar etmekle suçlan yor. Toplant n n masraflar n n, sözkonusu giriflim için bugüne kadar ittifak destekleyenler taraf ndan toplanan fondaki miktar çokça aflmas, bu iddialar sanki do ruluyor. Bu toplant n n önemine dair yap - lan ateflli tesbitlere ra men, dünya bar fl için bu güne kadar daha ancak yedi milyon avro toplanabildi. Sadece bir karfl laflt rma olsun diye, geçti imiz sene insanl n, 1000 milyar dolar gibi rekor seviyedeki bir miktar savafl malzemesi için harcad n belirtelim! Türkiye Cumhuriyeti Baflbakan Erdo an, toplant n n aç l fl nda yapt konuflmas nda, Türkiye nin AB ye üyeli ini, medeniyetler ittifak ve bu anlamda dünya bar fl için en büyük projelerden biri olarak niteledi. Tersinden düflündü ümüzde, bu de erlendirmenin, üyelik müzakerelerinin sonuç vermemesi durumunda, medeniyetlerin kaç n lmaz olarak çat flaca anlam na geldi i söylenebilir. Erdo an n mimikleri, hitabeti ve hareketleri, iç aç c olmayan bu gelecek yaklafl m n adeta destekliyordu. Gerçekten de izleyenler için ilginç bir durum ortaya ç kt. Bir Baflbakan seçim kampanyas endiflesiyle, art puan kazanmak isterken, di er Baflbakan ise, d fl politikadaki isteklerine h z kazand rmay deniyor ve dünyan n geri kalan na bu iki Baflbakan n gölgesinde, sadece figüran olma görevi düflüyor. Herfleyden önce Baflbakan Erdo an, AB ye üyelik meselesini, dünya bar fl n n korunmas ndan ayr de erlendirse daha iyi ederdi. Ço unlu unu Müslümanlar n oluflturdu u bir ülkenin AB de yer almas, flüphesiz ki dünyaya verilecek olumlu bir mesajd r. Ancak, üyelik müzakerelerinin hangi nedenle olursa olsun sonuç vermemesi durumunda, Türkiye nin Avrupa ya s rt n dönmesi veya bat dünyas ile aç k bir çat flma aray fl na girmesi her halde iyi olmaz. Ayr ca, Baflbakan Erdo an, Irak ve Afganistan iflgallerinin sona erdirilmesi, Filistin sorununun çözülmesi gibi konular n farkl medeniyetlere mensup aktörler için esas hedef olmas gerekti i ve dünyan n gelece inin bu sorunlar n adilane çözülmesiyle do rudan ba lant l oldu- unu bilecek kadar tecrübelidir. De indi imiz zorluklar n yan s ra, ittifak n di er bir eksi i de, Bat medeniyetinin ABD, Fransa ve Almanya gibi en etkili temsilcilerinin dikkat çekici bir biçimde toplant dan uzak kalmalar d r. Dolay s yla, sözkonusu ittifak giriflimini bafllatanlar n, iyi niyeti ile ilgili bir flüphe yoksa da, ne ittifak kat l mc lar n n ne de konu için ayr lan maddî kaynaklar n ve ittifak n yap s n n, ele al nan hususlar n hakk n verecek mahiyette olmad gözükmektedir. Bertolt Brecht ne diyordu: iyi nin z dd, iyi niyetli olmakt r. IGMG PERSPEKTIVE 5

6 gündem IGMG; Peygamber Efendimiz e (s.a.v) yönelik menfur hakareti fliddetle k nad slam Toplumu Milli Görüfl Genel Baflkan Yavuz Çelik Karahan FPÖ lü politikac n n Peygamber Efendimiz e (s.a.v) yönelik menfur hakaretlerini fliddetle k nad Konu ile ilgili bir aç klama yapan Karahan, Böyle bir kampanyaya karfl - l k vermenin en iyi yolu,samimî bir Müslüman olarak, Kur an n ve Peygamberimizin (s.a.v) ö retilerinin yaflayan bir örne i olmak ve bu tür ahlaks zl klar bofla ç karmakt r, dedi. Partisinin y lbafl resepsiyonunda Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v) e yönelik a r hakaretlerde bulunan FPÖ partisinin Graz yerel seçimlerinde ilk s ra aday Susanne Winter, Peygamberimize (s.a.v) çocuk tacizcisi ve savafl lideri gibi ak l almaz iftiralarda bulunmufltu. Winter, ayr ca, Peygamberimizin- Kur an sara s tmalar esnas nda yazd n iddia etmifl, 20 ya da 30 sene sonra Avusturya toplumunun yar s n n Müslümanlardan oluflaca n, bu nedenle de slam totaliter bir hükümranl k sistemi olarak geldi i yere, yani Akdeniz in ötesine, atmak gerekti ini söylemiflti. Winter in sorumsuzca sözleri üzerine, Bu tür ifadeler, sorumluluk sahibi bir politikac dan beklenemez, diyen IGMG Genel Baflkan Yavuz Çelik Karahan, ancak FPÖ lü bir politikac dan bu tür sözleri duyman n kendisini hiç de flafl rtmad n ifade etti. Karahan aç klamas n n devam nda flunlar söyledi: FPÖ lü politikac, söylediklerinin ne anlama geldi inin ve neticelerinin bilincinde olup i renç bir dille Peygamberimize (s.a.v) hakaret etmifltir. Kendi siyasi ç kar n düflündü ünden, kendi yandafllar - n n slam a yönelik düflmanl klar - Susanne Winter n körüklemekten geri kalmayan sözkonusu politikac, bunun için Peygamber Efendimiz e (s.a.v) hakaret edip iftira atmaktan da çekinmemektedir. Bu sözler, baz kafalarda haçl seferlerinden beri çok fazla birfleyin de iflmedi ini de ortaya koymaktad r. Karahan flöyle devam etti: Varolan nefretin, bu flekilde aç a ç kar lmas, rkç l k ve slam düflmanl na karfl mücadelede sa duyuya davet eden söylemlerin yerini bulmad n gösteriyor. Özellikle Avusturya n n FPÖ ye karfl gösterdi i müsamaha örne i de, bu yöntemin parti yetkilileri üzerinde hiçbir etkisinin olmad - n n ispat d r. Esasen flimdiye kadar rkç partiler taraf ndan kullan lan söylemlerin, art k daha fazla merkezdeki partiler taraf ndan kullan lmaya bafllanmas ise, rkç partileri daha da sald rgan bir söylem kullanmaya itmektedir. Nefret üzerinden yürütülen siyasetin toplumda karfl l k bulamamas n ve bu tahrikçilerin toplumsal bar fla zarar vermelerine imkan tan nmamas - n ümit ediyoruz. Müslümanlar, ölçüsüz tepki vermeme konusunda da uyaran Karahan,flunlar söyledi: Hakaretlerin düzeyi ne olursa olsun, Winter in seviyesizli inin bizi olur olmaz tav rlara sürüklemesine izin vermemeliyiz. Böyle bir kampanyaya karfl l k vermenin en iyi yolu, samimi bir Müslüman olarak, Kur an n ve Peygamberimizin (s.a.v) ö retilerinin yaflayan bir örne i olmak ve bu tür ahlaks zl klar bofla ç karmakt r. 6 IGMG PERSPEKTIVE

7 gündem Sorunlar, etnik kimli e indirgenemez! Almanya daki Türkiye kökenli göçmen dernekleri, sosyal sorunlar etnik ve kültürel kimli e indirgemenin tehlikeli oldu una dikkat çekti. Köln de bir araya gelerek ortak bir aç klama yapan dernekler, Almanya kamuouyunda, gençlerin suç olaylar - na kar flmas yla ilgili sürdürülen tart flmalar n bir d fllama politikas oldu- una da vurgu yapt. Siyaset ve toplumun görevi antidemokratik güçleri kuvvetlendirmek de il, gelece imizi olumlu bir flekilde ve beraber flekillendirmek olmal d r! diyen dernekler, suç oluflturan eylemleri k nayarak, toplumsal bir sorun olan gençler aras ndaki suç oran n n yükselmesine karfl da genifl bir çözüm program sunulmas n istediler. Göçmen gençlerinin suçlara kar flmas n n seçim propagandas olarak kullan lmas n da elefltiren göçmen derneklerin yöneticileri, gençlerin suç olaylar na kar flmalar n n ne yurtd fl ndan ithal edilen, ne de sadece göçmen kökenli gençlerde görülen bir sorun olmad n n, bilinçli olarak göz ard edildi ini belirttiler. Göçmen gençler aras ndaki suç oranlar na sunulan çözüm önerilerini de elefltiren göçmen dernekler, Faillerden birisini s n r d fl etmek, Almanya da yüz gösteren sosyal eflitsizli i, haks zl klar ve d fllan l yor olma duygusunu yok etmez. Böylelikle sorunlar m - z ancak yurt d fl na kayd rm fl oluruz. Ama bu sorun, baflkalar n n sorunu de- il, kendi sorunumuz, Almanya n n kendi üretti i bir sorundur diyerek, siyasetçilerin sorumluluktan kaçt n söylediler. Derneklerin ortak aç klamas nda özetle flöyle denildi: Gençlerin suç olaylar na kar flmas n n nedeni sosyal eflitsizlikte, Türk dernek temsilcileri bas n aç klamas yap yor flans eflitli inin olmay fl nda, faillerin sosyal ortamlar nda, ço unlukla kendilerinin de burada sosyallefltikleri anne-babalar n olas e itim hatalar nda, ya da, sorunlar nda aranmad. Ayn flekilde, olaya neden olabilecek unsurlar n aras nda, kültürel altyap - n n olmad na dikkat edilmedi. Bunun tam tersine, sebeb olarak, Almanya da toplumsal olarak yafll lara sayg göstermeme e ilimi yatmaktad r. Dolay s yla gençlerin fliddete yatk n olmalar n n nedeni, kültürel altyap lar olamaz. Tart flmalarda, özellikle de göçmen kurulufllar ve di er kurum ve kurulufllar taraf ndan bu güne kadar sunulmufl ve daha da sunulacak olan say s z uyum çal flmalar ve hizmetleri pek yer bulmad. Gerçekten bu alanda iyi çal flmalar var; ama öte yandan, tabiî ki, kendimizi daha gelifltirmemiz gereken noktalar da var. Bu günlerde, gençlerin suç olaylar na kar flmas yla ilgili tart flmalar, yap c siyaset olmaktan ç karak daha çok d fllama politikas haline gelmifltir. Toplumda yerlerini bulabilmeleri için çocuklara ve gençlere e itim ve teflvik programlar na odaklanmaktansa, daha uç noktalarda seyreden ceza yollar talep edilmekte. Buna karfl l k göçmen kökenli çocuk ve gençleri topluma kazand rman n ve entegre etmenin en iyi yolu, erken yaflta edinilen Almanca dil bilgisi ve eflit e itim haklar ndan geçer. Son dönemlerde birçok toplumsal sorunun etnik ve kültürel kimli e indirgenildi ini gözlemlemekteyiz. Buna bir de gençlerin ümitsizliklerini tetikleyen ve s kça yaflanan d fllanma olaylar eklenmektedir. Biz, eflit kat l m ve kabul edilme sa lanamazsa taraflar n birbirinden daha da uzaklaflaca n düflünüyoruz. Alman gençlerinde oldu u gibi, göçmen kökenli gençlerde de görülebilen sosyal sorunlar etnik ve kültürel kimli- e indirgeme, çözüm aray fl na katk da bulunaca yerde daha çok engeller. Aç klamaya imza koyan kurulufllar: ABAF (Avrupa Ehli Beyt Alevi Federasyonu), ATB (Avrupa Türk Birli i), AT B (Avrupa Türk slam Birli i), ADV (Avrupa Demokrasi Vakf ), Cem Vakf, D T B (Diyanet Türk slam Birli i), Hür-Türk, IGMG ( slam Toplumu Milli Görüfl), MÜSIAD (Müstakil Sanayici ve fladamlar Derne i), RTS (Rat der türkeistämmigen Bürger in Deutschland), T DAF (Bundesverband Türkisch-Europäischer Unternehmervereine, UETD (Union Europäisch Türkischer Demokraten), TGD (Türkische Gemeinde in Deutschland), Vereinigung Europäisch Türkischer Dschaferiten, Federation der West-Thrakien-Türken in Europa, KRM (Almanya Müslümanlar Koordinasyon Konseyi (Islamrat, Zentralrat, Ditib, VIKZ), AT AD (Avrupa Türk fladamlar Derne i), Türk Federasyonu. IGMG PERSPEKTIVE 7

8 gündem Gençlerin fliddet e ilimi ve siyatesin iflas lhan B LGÜ ibilgu@igmg.de Roland Koch Gençler aras ndaki yayg n fliddet e ilimi, Almanya da yap lacak olan eyalet seçimlerinin belirleyici konusu oldu. Münih teki bir metro dura nda, yabanc gençlerin emekli bir Alman dövmesi üzerine özellikle CDU, bu olay, seçimler için bulunmaz bir f rsat olarak de- erlendirdi. Hristiyan demokratlar, geliflmeleri oy avc l için bir f tsat görse de, bu tart flmalar, ayn zamanda siyasetin nas l iflasa sürüklendi ini ortaya koyuyor. Almanya daki bu son seçimler, konu s k nt s çeken, toplumun sorunlar na çözüm üretemeyen müflis politikac lar n, yeni korkular üreterek ayakta kalma çabas n da yans t - yor. Art k, söylemlere öylesine al flt k ki, sadece Almanya da de il, Avrupa ülkelerinde yap lan hemen her seçimin temel tart flmas nda slam ve göçmenleri buluyoruz. Hessen seçimleri, Koch un yürüttü ü böyle bir kampanyan n gölgesi alt nda yap ld. Seçmen bu sefer, daha da dikkatli davranarak, siyaseti frenlemeye çal flt ve böylece Koch un, gitmeyi planlad Berlin yolunu da kapam fl oldu. Ne yaz k ki Avrupa da rkç söylemler toplum taban nda yay l yor. Büyük merkez partileri bu yay lmay önemsemiyor. Söylemleri, yaln zca marjinal sa partilerin e ilimleri diyerek, böylesine büyük bir toplumsal yanl fl n üzerini örtüyorlar. Maalesef, büyük merkez partilerinin de ayn söylemlere kaymas gözden kaçm yor ve aksine, büyük partiler de, rkç söylemleri gerekti inde kullanmaktan çekinmiyorlar. Seçmen, problemlerinin çözümünde siyasetçiye güvenmedi i için sand a gitmeyi önemsemiyor. Seçmeni sand a götürme yolu olarak ise, slam ve yabanc düflman söylemleri dile getirmeyi gören politikac lar, bu anlamda, Pro-Köln ve Pro- München gibi slam karfl t ve yabanc düflman afl r sa ile birlikte an l r hale geliyor. Geçmiflteki rkç söylem ve politikalar n derin ac s n üzerinden atma çabas ndaki Almanya da da, siyasetin, oy avc l için ayn yolu tercih ederek göçmenleri hedef almas ve seçmenin, hâlâ, kitleler halinde rkç e ilimler tafl yan siyasete yönelebilmesi endifleyi daha da art r yor. Örne in, Hessen Eyalet Baflbakan Roland Koch un, tabular n y k lmas diye tan mlayarak göçmenleri cezaland rma hususunda açt tart flman n, afl r sa c NPD nezdinde, koalisyon orta ça r s ile karfl l k bulmas, Koch ve arkadafllar n endiflelendirmesi gerekiyor. Çünkü NPD, art k kendi söylemlerinin büyük bir toplum partisinin yerleflik politikas haline geldi ini görüyor. Gençler aras nda fliddet oran yüksek. Konunun en do ru olan ifadesi buras. Yanl fl olan, fliddetin büyük ço unlukla, göçmen gençler aras nda yayg n oldu u yönündeki iddialar. En yanl fl ise, siyasetin oy avc l rolünü iyi oynad tart flmalar n, seçimler sonras nda, yeniden tozlu raflara kald r lma ihtimali. Zira, gençler aras ndaki fliddet, toplumsal gelece i tümden etkileyebilecek durumda. Bu yüzdendir ki, problemin tek boyutu ile, yani, cezaland rmalar n sertlefltirilmesi/fliddetlendirilmesi ile ele al nmas, çözümü iyice zorlaflt r lacakt r. Siyaset, ana görevi olan, toplumun karfl laflt problemlere çare üretme görevini, sadece suçlular n daha sert cezaland r lmas gibi bir görevle s n rland ramaz. Problemin çözüm kayna, aile ortam nda yatt gibi, baflta siyasetçilerin sorumlu olduklar e itim sisteminde de yat yor. Aile, çocu a her hangi bir nedenle gelecek ile ilgili bir perspektif sunam yor ve ço- 8 IGMG PERSPEKTIVE

9 gündem cu unu ona göre yönlendiremiyorsa, e itim görevi ile yükümlü olan devletin de yayg n ve etkili bir e itim politakas uygulayarak bu bofllu u doldurmas gerekiyor. Maalesef, göçmen ailelerin bir k sm bu bak mdan yetersiz kal yor. Fakat, e itim sisteminin, bu yönlendirme ve e itim görevini yerine getiremedi i de ortadad r. Burada do up, büyüyen ve buran n e itim sisteminden geçen göçmen gençleri, sadece göçmen kökenlerinden dolay d fllamak, siyasetin e itim alan ndaki kendi iflas n örtme gayretinden baflka bir fley de il. Bu durum, politikac lar n entegrasyon konusundaki belirli flartland rmalar n n da do ru olmad n bir kez daha ortaya koyuyor. Almanya ya yerleflecek olan yabanc lara, dil bilmiyorsunuz diye ülkeye girifl izni vermeyen bir ülke, böylece dil bilmenin, entegrasyonda birinci öncelik olmad - n da ilan etmek zorunda kal yor. Burada, sorgulanmas gereken konular n bafl nda, daha çocukluk döneminden itibaren bu e itim sisteminin kontrolünde olan bu gençlerin, neden bu kadar sald rganlaflabildikleri konusundan ziyade, e itim sisteminin, bu gençleri nas l bu hale getirebildi i konusudur. Bunun için siyaset akl n s n rlar n t rmalayan politikalar, kurtulufl reçetesi olarak sunma yerine, e itim sisteminde toptan bir seferberlik ilan etmek durumundad r. Sorun, ayn zamanda, bütün bir toplumun ortak sorunudur. Göçmen gençlerin sosyal sorumluluk yüklenmesi alan nda önemli bir katk sa layan IGMG nin gençlik çal flmalar, sorunun çözümünde önemli bir ipucudur. fiüphesiz, siyasetin de, bu tür sivil toplum ve dinî kurulufl programlar n desteklemesi, problemin çözümüne büyük oranda katk yapcakt r. Gençleri, göçmen/yabanc ya da Alman diye ay rarak, ifllenen Siyaseti, afl r sa yönlendiriyor! suçlara bir de er vermek, toplumsal bar fl tehdit etti i gibi, fluç ve fliddet oran n da düflürmeyecektir. Halbuki, gençler aras ndaki fliddettin yayg nl tüm dünyada önemli bir problemdir. Problemin temellerine inerek, önce sebeblerini ortaya koymak ve ona göre, cezaland rma dahil, tedbirler almak gerekiyor. Tedbirleri almakla yükümlü olanlar n, sand kta seçmenin oylar na talib olan siyasetçiler oldu unu da herkes biliyor. Evrensel bir boyut arzeden problemin, sadece seçim propagandas fleklindeki hamasî çareler önerisi ile çözülemeyece i de ortadad r. Bu tür çözüm önerileri ile gençler, fliddet e iliminden kurtulamayacak ve fliddetin ma durlar na yenilerinin eklenemesi de önlenemeyecektir. Suçun göçmenlere yüklenmesi bir yana, Almanya da poltikac lar n görmesi gereken bir baflka nokta da, kimi rkç eylemlerin polis taraf ndan gizlenme çabas d r. Göçmenlere karfl yap lan rkç fliddet eylemlerinin bir k sm polis raporlar na, sarhofl veya serkefllikten kaynaklanan vaka-i âdiyye olarak geçiyor. Bu gayretkefllik, yabanc düflmanl n n geldi i boyutu yans tmas bak m ndan bir baflka vehameti ortaya koyuyor. Gençlerin, fliddet e ilimli olmalar n mazur gösterecek bir gerekçe, elbette ki, kabul edilemez. Ancak, cezalar n cayd r c l k fonksiyonu yan nda, e itici özelli i, en çok gençler için gereklidir. Roland Koch un, 14 yafl ndan küçük çocuklar bile, hapis veya Sibirya ya sürgün gibi baflka cezalarla terbiye etmeye kalk flmas, fliddeti önlemeyecek, aksine, biraz geciktirecektir. Koch un, göçmenler sebebiyle, çocuklar n e itmek yerine cezaland rmay tercih eden anlay fl, göçmenlerin günah keçisi olarak kullan ld n gösteriyor. fiuç iflleyen göçmen gençlerin s n r d fl edilmesi düflüncesi ise bir baflka iflas n ifadesi. Yabanc düflmanl izlerini tafl yan bu düflünce, sadece üç befl kiflinin s n r d fl edilmesi ile problemin çözülece i gibi yanl fl bir çaresizli i ortaya koyuyor. Gençlerin manevî de erlerden uzak yetiflmesinin, geliflmelerde rolü büyüktür. Ancak, Almanya da baz yerlerde, Müslüman gençlerin zorla Hristiyanî de erlere göre yetifltirilmesi ve Hristiyan ibadetlerini yapmaya zorlanmalar ise do ru bir çözüm de ildir. Aksine bu durum, din özgürlü ünü zedeledi i gibi, zorla bir baflka dinî de erleri kabul ettirme anlam na gelir ki, bu tür bir e itim Anayasal haklar n da gasb demektir. Gelinen bu noktada, toplumumuzun, aile dahil, her kesimi, üzerine düflen vazifeyi tam olarak idrak etmeli; siyasetçiler de seçim atmosferinden kendilerini kurtarmal d r. Zaman, uygulanabilir ve gençlerimizi içinde bulunduklar bu menfur duruma sürüklenmekten kurtar p, toplumda sorumluluk yüklenmelerine yard mc olacak çözümler üretme zaman d r. IGMG PERSPEKTIVE 9

10 gündem Stratejik olarak Pakistan neden önemlidir? Mehmet ÖZKAN 11 Eylül 2001 tarihinde Amerika ya yap lan terorist sald r s ndan sonra, dünya siyasetinde izlenen politikalar beklenmedik bir flekilde Pakistan merkezî bir konuma yerlefltirmiflti. Son aylarda Pakistan n dünya gündemini meflgul ediyor olmas n n temel sebebi ise, ülkede yaflanan iç kar fl kl klar. Devlet Baflkan Pervez Müflerref in Kas m 2007 de ola anüstü hal ilan etmesiyle bafllayan olaylar, Aral k 2007 de Benazir Butto nun öldürülmesi ve sonras nda seçimlerin bir kez daha 18 fiubat a ertelenmesiyle devam etmifltir. Pakistan da yaflanan bu olaylara nas l yaklafl lmal? Parça parça gibi görünen olaylar zincirinin kimlerin ifline yarayaca- na, afl r vurgu yapmak da, bazen, olay genel bütünlü üyle görmemizi engelleyebilir. Bu yaz temel olarak Pakistan a nas l bakmak gerekti inden yola ç karak, onun dünya ve slam dünyas ndaki stratejik önemini izah etmeyi amaçlamaktad r. Herfleyden önce Pakistan dünya siyasetinde önemli k lan dört temel ö e vard r. Birincisi, Pakistan, 11 Eylül sonras dünya siyasetinde el-kaide ye karfl savafl n merkezi konumundad r. Afganistan la s n - r n n olmas n n yan nda, oradaki Taliban rejimini destekleyen, besleyen ve resmî olarak da tan yan tek devlet Pakistan idi. 11 Eylül sonras teröre yönelik savafl n Afganistan a yönelmesinin ard ndan Pakistan, bir stratejik tercih yapmak zorundayd : ya Amerikayla ya da Talibanla hareket etmek. Tercihini Amerika dan yana zorunlu olarak kullanan Pakistan, bugün Amerika n n en yak n destekçisidir. Pakistan dünya siyasetinde önemli k lan bir di er etken ise co rafî konumudur. Hint okyanusuna k y s olmas sebebiyle, Orta Asya dan dünya pazar na yap lacak muhtemel bir enerji transferinde geçifl güzergah olma ihtimali yüksektir. Enerji kaynaklar n, ran ya da Rusya üzerinden geçirtmek istemeyen bat l devletlerin Pakistan gibi, Bat ya yak n duran bir ülkeye, s cak bakabileceklerini söylemek mümkündür. Ancak, 11 Eylül sonras dünyada Pakistan, enerji aç - s ndan kazand stratejik önemi güvenlik kayg lar n n hat safhaya ç kmas sebebiyle büyük oranda kaybetmifl durumdad r. Üçüncü olarak, Pakistan önemli k lan etken, Pakistan n nükleer silaha sahip tek Müslüman ülke olmas d r. Bu yönüyle slam dünyas nda önemi artan Pakistan, Bat da asl nda pek de sevilmemektedir. Pakistan da nükleer silah n mimar kabul edilen Abdul Kadir Khan n çeflitli nükleer parçalar n ve bilgisini ran, Libya, Kuzey Kore gibi ülkere satt n n 2004 y l nda idiia edilmesinden sonra, Pakistan daha da yak ndan izlenilir hala gelmifltir. Özellikle, nükleer silahlar n terör örgütlerinin eline geçmesi ihtimalinden hareket eden bat l devletler, bu durumu çok uzak bir ihtimal olarak görmemektedirler. Son olarak Pakistan dünya siyasetinde stratejik aç dan önemli k lan ö e onun bölgesel konumudur. Küresel siyasetin merkezi olmaya bafllayan Orta Asya n n güney bölgesinde bulunan Pakistan, Hindistan ile birlikte Rusya n n orada kurmak istedi i etkiye karfl alternatif oluflturabilecek bir güç olmas n n yan nda; Çin in dünyada yükselen gücünün Asya daki dengeleyicilerinden birisi olabilir. Basta Keflmir olmak üzere Hindistan ile yaflanan sorunlar, muhtemelen bir 10 IGMG PERSPEKTIVE

11 gündem slamabad Faysal Camii Rus ve Çin tehlikesi karfl s nda ikincil konuma düflecektir. Pakistan n iç siyasetine bak ld - nda ise temel olarak dört-buçuk siyasî güç merkezi, ya da, aktörden bahsedilebilir. lki, temelleri 1960 sonlar nda at lan ve temel olarak bir aile partisi olan Pakistan Halk Partisi dir (PPP). Butto ailesinin idaresinde olan bu parti, yo un olarak deste ini Sind eyaletinden almakla beraber, ülke genelinde en yayg n olan siyasî partidir. kinci siyasî güç, liderli ini Navaz fierif`in yapt Pakistan Müslüman Ligi-N partisidir. Genelde Belucistan, eyaletinden destek alan bu parti Pakistan genelinde çok yayg n de ildir. Ama liderinin eski baflbakanlardan olmas sebebiyle art k kitle partisi haline gelmeye çal flmaktad r. Pakistan da üçüncü temel siyasî güç, Devlet Baflkan Müflerref in kontrolünde olan Pakistan Müslüman Ligi-Q partisidir. Yayg n bir kitle partisi olmas n n yan nda ordunun deste ini almaktad r. fiubat ta yap lacak seçimlerde, ya tek bafl na iktidar, ya da koalisyon orta olarak iktidar paylaflmas beklenilmektedir. Pakistan, slamî hareketin güçlü oldu u ülkelerden birisidir. Cemaat-i slamî ve di er küçük slamî partilerin oluflturdu u ve Muttahida Majlis-e-Amal ad n tafl yan grup, dördüncü siyasî güçtür. Seçimleri boykot karar alan bu grup, sosyal taban aç s ndan en genifli olmas na ra men, siyasî etkisi s n rl - d r. Meflhur eski kriketçi mran Khan gibi, popülaritesini, siyasî alanda de erlendirmek isteyen gruplar yar m aktör olarak görmek gerekir. Bunlar hem sa lam bir sosyal tabandan, hem de, sa l kl bir siyasî ve stratejik yap lanmadan yoksundurlar. Tüm bunlar n yan nda vurgulanmas gereken nokta, ordunun iç siyasetteki etkisidir. Pakistan ordusu, Pakistan n kuruluflundan bu yana, hep ülkenin koruyucusu ve gerçek idarecisi olarak kendisini görmüfltür. Keflmir sorunu sebebiyle iç meflruiyeti de olan ordu, art k ülkenin neredeyse tek idarecisi konumundad r. Bir çok kez darbelere ve askerî yönetime maruz kalan Pakistan, bugün de, 1999 y l nda yine darbe sonucu iktidara gelmifl olan General Pervez Müflerref taraf ndan yönetilmektedir. Pakistan da seçimler, iktidara kimi getirirse getirsin, temel güç merkezinin ordu oldu u ve hiçbir önemli karar n ordunun izni olmadan al nmad bilinen bir gerçektir. Nükleer silah projesi baflta olmak üzere, ülkeyi yak ndan ilgilendiren bir çok konu, siyasî iktidar n de il, hep Pakistan ordusunun karar ve deste iyle gerçekleflmifltir. Siyasî iktidarlara güvenmeyen ordu, ayn zamanda kontrollü bir demokratik sistemin ifllemesinden yanad r. Son olaylara bu aç dan bak ld - nda, ola anüstü hal süresince yapm fl oldu u gayr-i hukukî eylemleri, oluflacak ilk parlementoda Butto ile kuraca bir koalisyon sonucu yasal hale getirmeyi planlayan Müflerref in Butto nun öldürülmesinden, asl nda çok da memnun olmad söylenilebilir. Fakat Pakistan n, srail ile iliflkilerinde yeni bir sayfa açmas ndan tutun da Abdul Kadir Khan n Amerika taraf ndan sorgulanmas - na izin vermek dahil, iktidara gelmesi halinde bir çok konuda, Amerika ya aç k tavizler verdi i bilinen Butto nun büyük ihtimalle ordu içinde, özellike nükleer silah konusunda hassas olan, ama, ayn zamanda Müflerref taraftar da olmayan bir grup taraf ndan öldürtülmüfl olma ihtimali yüksektir. Yo un d fl ba lant lar dolay - s yla Butto ya, Pakistan eliti taraf ndan pek de güvenilmedi ini burada not etmek gerekir. Her ne kadar ülkede, iki defa baflbakanl k yapm fl olsa da Butto, Kahuta bölgesinde bulunan Pakistan nükleer tesislerini ziyaret etmesine izin verilmeyen tek liderdir. Pakistan n flu an için en önemli stratejik gücü, nükleer silaha sahip olmas d r. Nükleer silah n mimar Abdul Kadir Khan dahil, bir çok konuda orduyla istiflare etmeksizin sözler veren Butto nun, baz lar n rahats z etti i kesindir. Belki de Müflerref`in, bir Birleflmifl Milletler soruflturmas na karfl ç kmas n n temel nedeni, suikastde ordunun bir bölümünün rolünün oldu unun ortaya ç kmas n istememesidir. IGMG PERSPEKTIVE 11

12 teşkilat Kurban görevlileri 2007 Kurban Kampanyas de erlendirildi IGMG 2007 Kurban Kampanyas Kerpen de yap lan toplant da de erlendirildi. Ülkelerde gözlemci olarak bulunan gönüllüler 2 günlük toplant da, yapt klar çal flmalar hakk nda bilgi verdi. IGMG Sosyal Hizmetler Baflkan Ali Bozkurt toplant - da yapt aç l fl konuflmas nda, Kurban Kampanyas na Avrupa çap ndan adet kurban ba fl n n gerçekleflti ini ve yap lan bu ba fllarla Afrika, Asya, Güneydo u Avrupa ve Latinamerika da toplam kurban kesimi gerçekleflti ini bildirdi. Bozkurt, Kurban Kampanyas 'n kurban ibadetinin küresel çerçevede prati e yans mas olarak de erlendirdi i konuflmas nda kampanya ile ilgili olarak ayr ca, Mazlumlarla dayan flmay sa layan bu çal flmam zda 197 gönüllü kardeflimiz 73 ülke ve bölgede, de iflik iklim ve yöre flartlar nda kesim ve da t m çal flmalar n yerinde gözlemlemledi. Bu ülkeler aras nda Burundi, Cibuti, Komor Adalar, Tayland, Güney Burma, Hindistan ve Filipinler gibi ülkelerde Kurban Kampanyas çerçevesinde ilk defa kesimler gerçeklefltirdik dedi. De erlendirme toplant s na IGMG Genel Baflkan Yavuz Çelik Karahan da kat ld. Karahan kat l mc lar selamlad ktan sonra, gönüllülere, gösterdikleri özverili çal flmadan dolay teflekkür etti. Kurban Kampanyas n, Kurban Bayram nda dünya çap nda tan flmaya vesile olan bir hizmet olarak de erlendiren Karahan, organize olman n önemine de indi. Karahan konuflmas nda Yapt m z bu organize, temelde ihtiyaç sahiplerine verilmek üzere kesilen kurbanlar n, dünyan n de iflik bölgelerinde maksad - na uygun bir flekilde kesilmesini sa lad. Dini yaflamda önemli bir yer alan kurban ibadetinin belirli baz bölgelerde unutuldu una tan k oluyoruz. Ayn flekilde dinimizin esas nda yer alan namaz gibi bir k s m ibadetlerinde farkl tarihi sebeplerden dolay bu yerlerde unutuldu unu görüyoruz. Unutmamal y z ki, Kurban Kampanyam z bu ba lamda bir hat rlatma ifllevi görüyor dedi. De erlendirme toplant s na ifltirak eden gönüllüler, hizmet raporlar n sunarken ülkelerle ilgili izlenimlerini aktard lar. Gönüllüler, ülkelerde egemen olan sosyal ve ekonomik durum hakk nda verilen bilgilerle birlikte gelecek y llarda yap labilecek projelere de de indiler. Toplant da yer alan gönüllüler k saca tespitlerini de aktard lar. Pakistan da a aç yapra piflirip yiyerek hayat n sürdüren kiflileri gördüklerini aktaran Pakistan koordinatörü Emir Demirbafl, yaflanan siyasî krizden en fazla etkilenen insanlar, dar gelirli hatta hiç geliri olmayan insanlardan oluflan kesimdir. Ülkeye gelecek olan adil kalk nma, istikrar ve bar fl, herfleyden önce bu insanlar n refah durumunun artmas na neden olacakt r dedi. Burundi de görevli olan Lütfi Akça, Ziyaret etti imiz hapishanede ilk defa bir beyaz Müslüman' n orada bulunmas, o bölgede anlaml bir olayd. Bu anlaml olaya vesile oldu umuz için mutluyuz, dedi. Yine Tanzanya gönüllüsü Metin Kundakç, kurban kesimlerinin yetimlere ulaflt n bildirdi. 12 IGMG PERSPEKTIVE

13 islam coğrafyası Umdurman daki Mescid-i Nileyn ( ki Nil Camii) Sudan Afrika k tas nda bulunan ülkeler aras nda topraklar n n büyüklü- ü bak m ndan en önde gelen Sudan, bulundu u jeopolitik konumu dolay s yla ve küreselleflmenin de etkisiyle son zamanlarda gözlerin üzerine çevrildi i bir ülke oldu. Bu kadar gözün üzerinde olmas, beraberinde ülkede problemlerin eksik olmamas na sebebiyet veriyor. Tüm dünyada kuzey güney çat flmas ile gündeme gelen ülke, son y llarda Darfur problemiyle karfl karfl ya. Çat flmalarda ölen insanlar n yan s - ra ülkede fakirlik had safhada. Di er yandan Sudan ile kökleri derinlere uzanan, ortak bir tarihe sahibiz. Öyle ki Sudan n bir köyünde, köyün imam halen Osmanl halifesi ad na hutbe okuyor. Sudan Halk ile ayn peygamberin ümmeti oldu umuz gibi, ayn devletin, Osmanl devletinin vatandafllar da olmufluz bir zamanlar. Ayn zamanda bugün ayr ayr devletlerin vatandafllar olmam - za ve ülkelerimizin ayr k talarda olmas na ra men tarihi süreç içerisinde oluflan ortak kültür ve dilin örneklerini görmek mümkün. Genel Bilgiler Yusuf Z YA yza301@hotmail.com Sudan (Sudan Cumhuriyeti) km2 lik yüzölçümü ile topraklar n n büyüklü ü bak m ndan Afrika'n n en büyük ülkesidir. Baflkenti Hartum, diger önemli flehirleri: Umdurman, Port Sudan, Wadi Menadi, el-ubeyyid, Kadarif, Nyala, Cuba, Atbara, Kassala olarak s ralanabilir. Bir Do u Afrika ülkesi olan Sudan kuzeyden M s r, kuzeydo udan K z ldeniz, do udan Etiyopya ve Eritre, güneyden Kenya, Uganda ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti (Zaire), bat dan Orta Afrika Cumhuriyeti ve Çad, kuzeybat dan da Libya ile çevrilidir. Resmî dil ve e itim dili Arapça d r. Sudan Araplar n n neredeyse tamam Müslümand r ve Arapça konuflmaktad r. Ayr ca Nübyece, Beja, Fur, Nuban, Ingessana gibi diller de konuflulur. Ülkenin resmî dini slam d r. Nüfusu 2006 y l tahminlerine göre 37 Milyon civar ndad r. Halk n % 83 ü Müslüman, % 10 u yerel dinlere mensup, % 7 si H ristiyan d r. Müslümanlar n tamam Sünnî ve bunlar n ço unlu u fiafiî, bir k sm da Malikî dir. Sudan n etnik yap s na bakacak olursak, en büyük etnik unsurun nüfusun yaklafl k yar s n oluflturan Sudan Araplar oldu unu görürüz. Sudan Araplar ndan sonra gelen ikinci etnik unsur ise nüfusun % 11 lik bölümünü oluflturan Dinkalard r. Genellikle güney bölgelerde yasayan Dinkalarin ço unlu u yerel dinlere mensup veya Hristiyand r. Bunlar n d fl nda nüfus yo unlu una göre, Bejalar, Nubalar Nubiyeler, Hausalar, Azandeler, Berîler, Furlar, Fulanîler, Masalitler, Takalîler, Tamalar gibi etnik unsurlar n n yan s ra ülkede nüfusu daha az olan birçok etnik unsur bulunmaktad r. Sudan tarihine bak fl Tarihî kaynaklarda Sudan denirken kastedilen alan bugünkü Sudan n topraklar ndan çok daha genifl bir aland r. Araplar Afrika ya girdikten sonra zencilerin yaflad ve K z l Deniz k y lar ndan bafllayarak Bat Afrika ya kadar uzanan genifl bir ala- IGMG PERSPEKTIVE 13

14 islam coğrafyası Mehdî nin Hartum daki türbesi na Biladu s-sudan (Siyahlar Ülkesi) ad n vermifllerdi. Daha sonra Bilad kelimesi at larak bu bölgeye sadece Sudan denmifltir. Bugünkü Sudan ise, o dönemde Do u Sudan olarak bilinen bölgedir. M s r n 639 da fethedilmesinden sonra bu ülkeye yerleflen Müslümanlar k sa süre sonra ticaret için Sudan pazarlar na girmeye bafllay nca, Sudanl lar da slam ilk olarak bu tüccarlar sayesinde tan - d lar. Sudanl lardan baz lar slam tan d ktan k sa bir süre sonra bu dine s nd lar ve daha önce Sudan a girmifl olan H ristiyanl n etkisi zay flamaya bafllad. Bölge, halk n n ço unlu unun slam seçmesiyle 14. yüzy lda tamamen Müslümanlar n eline geçti de Osmanl Devleti, Yavuz Sultan Selim eliyle M s r fethederek, bugünkü Sudan n kuzey bölgelerine kadar indi öncesinde bugünkü Sudan n Kuzeydeniz sahili Habeflistan Eyaletine dahil edilerek do rudan stanbul dan yönetilirken, iç k s mlarda da Osmanl Devleti nin hakimiyetini kabul eden mahalli sultanl klar vard. Bunlardan biri tarih boyunca uluslararas rekabetin en büyük çat flma bölgelerinden olan, Sudan n en bat - s nda, Çad gölü ile Nil nehri aras nda bulunan Darfur Sultanl idi. M s r valisi Kavalal Mehmed Ali Pafla 1821'de Sudan topraklar n n tamam - n ele geçirdi, ancak Sudan'da halk hiç memnun etmeyen bir siyaset güttü. Sudan' fetheden smail Pafla'y görevden alarak yerine kendi o lunu Darfur da kriz ve susuzluk geçirdi. O da birtak m siyasi hesaplarla Frans z ve ngilizlerle iflbirli i yapt ve baz eyaletlerin valiliklerine onlar n adamlar n getirdi. Bu durum Sudan' n Müslüman halk n rahats z etti. Muhammed Ahmed el-mehdi adl bir zat baz kiflileri etraf na toplayarak 1881'de bir hareket bafllatt. Mehdi'nin ensar ad n verdi i hareket k sa zamanda genifl bir alana yay ld. Bu arada Sudanl araflt rmac lar bu hareketin Osmanl ya karfl bir isyan olmad n, M s r idaresinde bulunan pafla ünvan almalar na ra men, yabanc kökenli olup Sudan halk n rencide edici faaliyetlerde bulunan kimselere karfl oluflturulan bir baflkald r hareketi oldu unu belirtmektedir. Muhammed Ahmed Mehdi, 22 Ocak 1885'te öldü. Onun ölümünden sonra yerine geçen o lu Abdullah bin Muhammed, Umdurman'da Herbert Kitchner adl ngiliz generalin komutas ndaki M s r kuvvetlerine yenildi. Daha sonra ngiliz güçler, M s r'daki yönetimin yanl fl uygulamalar n düzeltmeyi amaçlad klar n ileri sürerek 1899'da Sudan'a girdiler ve Sudan 1 Ocak 1956 da ba ms zl n elde edinceye kadar ngiliz iflgalinde kald. Ancak ngilizler bu dönemde Osmanl ya ba l l n bildiren Sultan Ali Dinar önderli indeki Darfur bölgesinde hakimiyet kuramad. Darfur Sultanl, birinci dünya savafl döneminde 1916 y l na kadar dayanabildi ve Ali Dinar bir sald r da flehit oldu. Bunun üzerine Darfur Sultanl kuvvetleri da ld ve ngilizler bir türlü ele geçiremedikleri Darfur Sultanl n 1916 da ele geçirerek Sudan n tamam n iflgal ettiler. Osmanl - Sudan ba Sudan da Osmanl döneminde yap lm fl birçok cami, imaret ve türbe bulunurken, bu eserler Osmanl ve Sudan halklar n n birbirlerine olan sevgi ve ilgisinin simgesi olarak tarihe meydan okumaktad r. Sudan da Osmanl döneminde Sudan da görevli olarak gelip burada evlenen kimselerin oluflturduklar ailelerin torunlar kendilerini Siyah Türkler olarak nitelendiriyorlar. Ayn flekilde özellikle Adana flehrinde, birinci dünya savafl nda Osmanl saf nda savaflmak üzere gelen Afrika kökenli ailelerin torunlar bulunuyor. flte bu insanlar Sudan-Osmanl ba n n kopmayan sembolü olarak varl n sürdürüyorlar. Türkiye-Sudan aras nda ortak tarihe ve ortak kültüre dayal bir iliflki var. Osmanl mparatorlu unun da- lmas ndan sonra tarih yaz m nda Osmanl emperyalizmi üstüne vurgular yap lm fl ve Türk düflmanl tesis edilmeye çal fl l rken, Sudan da bu tür olaylar olmam fl, her zaman Osmanl yönetimine sad k kalm flt r. Sudanl lara ayn dinin, ayn tarihin, ayn medeniyetin parças oldu umuz, hatta, Hz. Peygamber in buyurdu u gibi, birbirine mirasç olacak derecede komflu oldu umuz hat rlat ld nda, yafll bir kabile reisi yan n za yaklafl p, elinizi tutarak flunlar söyleyebilir: Birinci 14 IGMG PERSPEKTIVE

15 islam coğrafyası Hartum da çöl f rt nas Dünya Savafl nda ngilizler, Osmanl Halifesine karfl savafl halinde oldu u için biz onlar Darfur a sokmad k. Hep Osmanl Halifesine ba l kald k. Ve biz hala size sad z. Darfur, Afrika daki en kadim ikinci slam Sultanl idi. Eski Trabzon a benzer flekilde ülkenin en fazla haf z yetifltirilen bölgesiydi. Adeta haf z yata yd. fiimdi ise açl k, sefalet ve ölümümün kol gezdi i bir bölge Darfur. Osmanl dan Sudan n günlük konuflma diline Sudan da konuflulan dil ile ilgili bilgi edinmeye, telaffuz edilen kelimelerin manalar n kavramaya çal - fl rsak, günlük hayatta kullan lan bir çok Türkçe kelime ve kulland m z ortak kavram n oldu unu görürüz. Sudan da insanlar n günlük konuflmalar na dikkat etti imizde karfl laflaca m z Türkçe kelimeler insan hayrete düflürecek derecededir. Burada özellikle bu konuda yap lm fl bir çal flmadan baz örnekler vermeye çal flal m. Mesela: Sini (Türkiye de baz bölgelerde Tepsi de deniyor), Çay, fiifahane, Edebhane (Hela), Hamam, Bafla (Pafla), Piyade, Tabiya (Tabya), Takka (Takke), Fistan, Memleket, Kütüphane, Efendim... Bu ve buna benzer aç k ve net yüzlerce kelime, isim, terim Osmanl lar döneminde Sudan halk - n n günlük konuflma diline girmifl. flte böylece, yaflayan Türkçe, konuflulan ortak terimler bile, Sudan da bugün neredeyse iki kifliden birinin ben Osmanl y m, benim atalar m Osmanl demesine yetmektedir. Sudan da problemler Özellikle Sudan n güneyinde petrol yataklar n n varl ve söz konusu petrol rezervlerinin hiç de küçümsenmeyecek büyüklükte oldu- unun ortaya ç kmas, ülkenin jeopolitik önemini daha da art rm fl, Sudan da yaflanan kar fl kl klara d - flar dan müdahalelerin artmas na neden olmufltur. Uzun y llar iç savaflla u raflan Sudan bugün problemli bir bölge olarak zihinlerde yer etmifltir. lk baflta da söyledi imiz gibi son yüzy lda tüm dünyada daha çok Kuzey-Güney çat flmas ile gündeme gelen bölge, 2003 y l ndan beri Darfur problemiyle karfl karfl ya bulunmaktad r. Sorunun kökeninin 1985 y l nda bölgede yaflanan kurakl a dayal oldu u bilinmektedir. çten içe iflleyen süreç 2003 te gün fl na ç kt. Baz küçük olaylar bomban n fitilinin çekilmesine ve tamam na yak n slam dinine mensup olan bölgede kardefl kavgalar - n n ve soyk r ma varan çat flmalar n bafllamas na neden oldu. Sudan da muhtaçlar var Sudan da sefaletin kol gezdi i bölgeler var. nsanlar kamplarda çad rlarda yafl yorlar. Bofl bir araziye yerlefltirilmifl on binlerce insan. Dönümlerce arazide birkaç a aç görünürken, geriye kalan çad r ve kam fltan yap lm fl barakalardan ibaret. Uzaktan görünüflü tam bir kargafla manzaras. Yard ma muhtaç insanlara içlerinde IGMG nin de bulundu u çeflitli yard m kurulufllar el uzat yor. En son olarak IGMG Kurban kampanyas çerçevesinde Sudan n farkl bölgelerine da lan IGMG Kurban görevlileri, kurbanlar n vekalet yoluyla vermifl olan kimselerin kurbanlar n, yard - ma muhtaç insanlara ulaflt rmak suretiyle onlar n dualar n ald lar. Avrupa ve Türkiye de bulunan Müslüman kurulufllardan gelenlere karfl ilgi ve sevgiyi bölge insan n n gözlerinde görebiliyorsunuz. Kaynaklar: - Sudan, M. Ahmet Varol, Vahdet dergisi, Sudan dosyas - Sudan da konuflulan Türkçe, Yakup Tufan, Hartum fiubat Sudan ve Darfur, Ahmet Emin Da, ihh.org.tr Sudan Günlü ü, Makale, ihh.org.tr - nsan haklar ekseninde Darfur, Selçuk Bafl, Düflünce Gündem, 37. say IGMG PERSPEKTIVE 15

16 irşad Dinmeyen ac m z: Kerbela M. Hulusi ÜNYE mhulusiunye@hotmail.com Muharrem ay hep neticesi güzel olan olaylar n cereyan etti i ay olmas n n yan nda çok ac olaylar n da cereyan etti i bir ayd r. Hele bir olay var ki, aradan as rlar geçmifl olmas na ra men Ümmet-i Muhammed in dinmeyen s z s olmay sürdürüyor. Bu müessif olay Emevî hükümdar Yezid döneminde hicri 61/milâdi 680 y l Muharrem ay n n onuncu cuma günü vuku bulan Hz. Hüseyin (ra) Efendimiz in flehid edilmesi olay d r. Hz. Hüseyin (ra) Efendimiz, Peygamber (s.a.s) in Hz. Fat ma (r.a) dan torunu, Hz. Ali ve Hz. Fat ma n n ikinci o lu. Hicretin dördüncü y l fiaban ay n n beflinde dünyaya geldi. Hz. Hüseyin in ismini Peygamber Efendimiz koydu. Hz. Hüseyin, Peygamberimize çok benzerdi. Hz. Ali (r.a) Efendimiz: "Hasan, Rasûlüllah'a gö sünden bafl na kadar olan k sm nda, Hüseyin de bundan afla olan k sm nda çok benzerdi" 1 Peygamber Efendimiz (as), Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin (r.a)'lara son derece düflkündü ve onlar çok severdi. Onlara olan bu sevgisini "Allah' m: Ben, bunlar seviyorum. Sen de sev bunlar " 2 sözleri ile beyan etmifllerdi. Di er bir hadis-i fleriflerinde ise onlar hakk nda flöyle buyurmufltu: "Hasan ve Hüseyin, benim dünyada kollad m iki reyhan md r. "Hasan ve Hüseyin'i seven, beni sevmifl, onlara kin tutan da bana kin tutmufltur." 3 Efendim (as) n bu iki sevgili torunu, O nun kuca nda büyümüfller, edep, ahlak, ilim ve di er dinî ve insanî de erleri O ndan ö renmifllerdir. Zaman ilerlemifl, Peygamberimiz ahirete irtihal buyurmufl, arka arkaya dört büyük Peygamber dostu Hz. Ebu Bekir, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali (ranhüm) Peygamberimiz den sonra s ras yla Müslümanlar n hem dini hem de siyasi liderleri olmufllar. Hz. Osman ve Hz. Ali dönemleri Müslümanlar n kaos dönemine itildi i devirler olmufl, alt n nesil ilk Müslümanlar, siyasi noktada araya giren fitne ve fesad mihraklar n n oyununa gelmifl ve birbirlerinin kanlar na ellerini bulam fllar. Hz. Hasan (ra) Efendimiz bu karanl k döneme bir son vermek üzere kendi hakk olan devlet bafllanl hakk ndan vazgeçmifl ve hilafeti Hz. Muaviye ye devretmiflti. Ancak Hz. Muaviye nin vefat edip yerine o lu Yezid, veliaht usulüyle idareyi ele al nca Müslümanlar bundan hoflnut olmam fllar ve Yezid gibi Müslümanlar n bafl na geçmeye lay k olmayan birine biat etmekte tereddüt etmifllerdi. Bunu gören Yezid valileri arac l ile gerekirse zor kulanmak suretiyle bilhassa liderlik potansiyeli olan Hz. Hüseyin ve Abdullah b. Zübeyr gibi ileri gelen sahabenin biatlar n n al nmas hususunda Medine valisine mektup göndemifl, mektubunda flu ifadelere yer vermiflti: "Mektubum sana geldi i zaman, Hüseyin b. Ali ile Abdullah b. Zübeyr'i buldur, onlar n bana biatlar n al! E er, biattan kaç n rlarsa, boyunlar - n vur, bafllar n bana gönder: Halk n da biatlar n al, biattan kaç nanlar hakk nda, Hüseyin b. Ali ve Abdullah b. Zübeyr hakk nda oldu u üzere, hükmü yerine getir, Vesselam." Yezid in iktidar n kabullenmekte zorlanan bilhassa Kûfe ahalisi, Hz. Hüseyin (r.a) e mektuplar göndermifller ve O nu dâvet etmisler, Kufe ye geldi i takdirde kendisini Emirü lmü minin ilan edeceklerini belirtmifllerdi. Hz. Hüseyin, Medine den Mekke ye gitmifl, Küfelilerle haberleflmeyi sürdürmüfl ve ald haberler üzerine Kufe ye gitmeye karar vermiflti. Hz. Hüseyin Kûfe yolculu una haz rlan rken, Abdullah bn Abbâs, Abdullah ibn Ömer ve mam fia bî gibi sahabe ve tabiinden ileri gelenler Kûfe ye gitmemesini, Irakl lara güvenilmeyece- ini vurgulam fllar; ama Hz. Hüseyin i Kûfe ye gitmekten cayd ramam fllard. Yol boyunca da pek çok kifli Kûfe ye gitmemesini, mutlaka geri dönmesi gerekti ini söylemifllerdi, ama kader a lar n örmeye devam ediyordu. Bu arada kendisi için tuzaklar kuruldu. Geliflen olumsuz olaylar nedeniyle, Hz. Hüseyin beraberindekilere "dileyen dönebilir, ben sizi yan mda zorla götürmek istemem" 4 demiflti. Ama hiç bir kimse ondan ayr lmad. Hz. Hüseyin, ilk önce Hür b. Yezid et-temimi komutas nda bin kiflilik bir ordu ile karfl laflt. Bu ordu Hz. Hüseyin ve beraberindekileri Kerbela ya do ru sürdü. Bu s rada Kufe valisi olan Ubeydullah b. Ziyad, Merv valisi olan Ömer b. Sa d a elinde mevcut olan ordusu ile Hz. Hüseyin in üzerine yürümesi hususunda direktif ver- 16 IGMG PERSPEKTIVE

17 irşad Kerbela daki Hz. Hüseyin Camii di. Ömer b. Sa d istemiyerek te olsa bu emre boyun e di. Ömer b. Sa d komutas ndaki ordu, Hz. Hüseyin ve etraf ndaki arkadafllar n kuflatt. Durumun vehametini sezen Hz. Hüseyin, Ömer b. Sa d a üç teklifte bulundu. Hz. Hüseyin teklifinde diyordu ki, b rak n z da ben, cihad etmek üzere, hudut boylar na gideyim. Yahut Yezid'in yan na var p kendisiyle görüfleyim. Veyahut ta dönüp Medine'ye gideyim" 5 Ama bn Ziyâd bu teklifleri asla kabul etmiyor ve Hz. Hüseyin'i art k b rakmak istemiyordu. Ömer b. Sa'd ise Hz. Hüseyin'e karfl her hangi bir sald r da bulunmuyor ve günler böyle geçip gidiyordu. Ubeydullah b. Ziyâd, sonunda Ömer b. Sa'd'a yazd son mektubunda flunlar yazd ve kesin emrini verdi: "Ben seni, Hüseyin'le günler geçiresin, onun selâmet ve bekâs n dileyesin ve benim kat mda onun flefâatç s, kay r c s olas n diye göndermedim. Ona ve adamlar na hemen teklif et; hükmüme boyun e sinler. E er, sana teslim olurlarsa, onu ve etraf ndakileri bana gönder. fiayet kabule yanaflmazlarsa üzerlerine yürü. Çünkü, o asi ve flakidir." Bu emirden sonra Hz. Hüseyin e sald r lar bafllad. Hz. Hüseyin in yan ndaki bir avuç mücahid ve Ehl-i beytten han m ve çocuklarla zulme karfl direndi ve kendisini savundu. Binlerce askerden oluflan orduya karfl büyük bir direnç gösterdi. Ancak bir bir flehadet flerbetini içtiler. En son Hz. Hüseyin, kahramanca savaflmas na ra men alm fl oldu u otuzüç m zrak ve otuzdört k l ç yaras yla yere y ld ve aziz ruhu flehidlerin ruhlar na kar flt. Kerbelâ da Hz. Hüseyin in akrabalar ndan yetmifliki kifli flehid düfltü. Sanki Ehl-i beyt, tümden imha edilmek istenmiflti. Kufelilerden de seksensekiz kifli ölmüfltü. Tarih Hicrî altm flbirinci y l n on Muharremi idi ve Hz. Hüseyin flehid düfltü- ünde elliyedi yafl nda idi. Hz. Hüseyin in flehadetine Yezid in üzüldü ünü yazar baz tarihçiler. Ancak bunun timsah gözyafllar olmaktan ileri geçmiyece i aflikard r. Zalimlerle bir arada yaflamak zulmün ta kendisidir Peygamber Efendimiz (s.a.s) in can, ci eri, torunu ve büyük slâm kahraman Hz. Hüseyin in flehadeti o günden bu güne Müslümanlar derinden yaralam fl, ve asla onu canevinden vuranlara iyi nazarla bakmam fllard r. Bugün bile hala, ister flii, ister sünni Müslümanlar olsun, Hz. Hüseyin in katili Yezid ismini o ullar na ad olarak bile vermemifller, ama her kabilede nerdeyse bir veya bir kaç tane Hüseyin ismi konulmufltur. Emevîler, slam toplumunda bilhassa Yezid döneminden itibaren h zla çözülme ve sapmalar n yaflanmas - na sebep olmufllar, zulüm ve haks zl klar n artmas na adeta kol ve kanat germifllerdir. flte Hz. Hüseyin efendimzin Yezid e biat ederek bu çözülüfl ve zulmü onaylamas elbette düflünülemezdi. Onun için de zulme k yam etti. Böylesi zamanlarda hesap peflinde koflarak uzlaflmac ve kolaya kaç c davran fllar sergilemek ancak davas olmayan insanlar n fliar d r. Kendini takva ve hakka adam fl kifli hiç bir zaman sonuçlar önemsemez. Mücadelenin sonucu her zaman adaletin ve hakk n yan nda olan gücün elindedir. Zulüm, say ve kaynak bak m ndan, afl r üstünlü üne ra men, neticede yok olur gider. Hz. Hüseyin, hiç bir hesap peflinde koflmad, kendisini Hakk a adad ve gerçek ve örnek Müslüman tipinin simgesi oldu. Bir konuflmas nda, "Zaman, her mü'minin Allah u runda hakk savunma zaman d r. Zalimlerle bir arada yaflamak zulmün ta kendisidir." buyurmufltu. Hicretten, aflure gününden ve Kerbela fiehidi Hz. Hüseyin Efendimiz den Müslümanlar n almas gerekli büyük dersler vard r. Bir hicri y lbafl n daha geride b rakt m z bu günlerde, yine bask, zulüm ve iflkencelerle bo uflan, kan ve göz yafl sel olup akan slam dünyas n en k sa zamanda yeniden hicretle sahabenin elde etti i mutlu neticelere ulaflt rmas - n Cenab- Hak tan niyaz ederiz. 1 Ahmed b. Hanbel Müsned, 1, Tirmîzî Sünen V, Ahmed b. Hanbel, Müsned, II, Zehebî- A'lâmü'n-Nübelâ, 111, Zehebî, A'lâmü'n-Nübela, 111, IGMG PERSPEKTIVE 17

18 kültür Kahve den Foto raf a... Müslümanlar n günlük yaflam m za katk lar lknur MELEKO LU imelekoglu@yahoo.de fiüphesiz günümüz medeniyeti, Müslümanlar n, Hristiyanlar n ve di er dinlere mensup insanlar n medeniyetlerinin karfl l kl etkilefliminin ortak eseridir. Her medeniyet ve kültür birbirinden etkilenmifltir. Hemen hemen hepimiz Edison u, Einstein, Newton u biliriz. bn-i Cesarî yi, bn-i Heysem i, El- Kindî yi ve daha nice Müslüman bilim adamlar n ve bunlar n bulufllar n bilenimizin say s ise malesef çok azd r. flte bu aydan itibaren bafllayaca m z Müslümanlar n günlük yaflam m za katk lar adl yaz serimizle, Müslüman bilim adamlar n n bulufllar n tan tmaya çal flaca z. Her seride farkl bir konuyu ele alaca z. Bu ayki konumuz, Müslümanlar n ev yaflam na dair bulufllar ile ilgili olacak. Kahve Kahvenin hikayesi Etiyopyal keçi çoban Halid in tesadüfi keflfi ile bafll yor. Halid çal l klardaki bir bitkinin tomurcuklar n yiyen keçilerinin, daha canl ve hareketli bir hal ald klar n görünce, kendisi de bu bitkiyi dener ve kahve tohumlar n n büyüleyici etkisini keflfeder. Kahve s rr K z l Deniz i aflarak Arabistan a kadar yay l r li y llarda ilk olarak kurutulup, piflirilip ö ütülen kahve, 14. yüzy lda Araplar taraf ndan dinî bir içecek olarak kabul görür. Yemen deki Sufi dervifller de tüm gece ayakta kal p zikir yapmak için kahveyi kullanmaya bafllam fllard r. 15. yüzy lda kahve Mekke ve Anadolu ya ulaflt. Kahve Avrupa ya bir Müslüman içece i olarak girer. Venedik li bir tüccar 1615 de Türkler in, hofl kokulu siyah bir içece i var, size bundan biraz getirece im diyerek kahveyi Avrupa ya tan t r y - l nda da Türk bir tüccar kahveyi Londra ya getirir lerde ise Brezilya nin kahve üretim h z, kahveyi bir üst tabaka düflkünlü- ünden, her gün içilen bir büyülü iksire dönüfltürür. fiimdilerde ise kahve sudan sonra en çok içilen ve petrolden sonra en çok ticareti yap lan maddedir. Saatler Saatlerin icad M.Ö lü y llara kadar uzan r. Saati ilk icad eden M s rl lar önce günefl saatlerini kullanm fllar, sonralar da klepsydra denen su saatlerini bulmufllard r. Müslümanlar n bu alandaki bilinen en eski katk lar ise 13. yy da Diyarbak r Cizreli, el-cesarî adl bir Müslüman n icad d r. Bir makina mühendisi olan el-cesarî otomatik makina kavram n da ilk ortaya koyand r y l nda çok çeflitli ebat ve modellerde saatler yapm flt r. el-cesarî, zaman n n kral n n iste i üzerine bulufllar n anlatt Ola anüstü Mekanik Araçlar n Bilgisi Hakk nda Kitap ad n verdi i kitab yazm flt r. Mühendislik alan nda çok önemli bir kaynak kitap haline gelen bu kitabta, 50 mekanik alet 6 kategoride anlat l r. Al-Cesarî nin gelifltirdi i saatlerden biri de fil saati ad verilen saattir. Saat 7 metre yüksekli indedir. Saatte düzenek flöyledir: Fil figürünün karn nda bir su tank vard r. Bu tank n üstünde, flamand ra gibi yüzen ve bir deli i bulunan bir kase vard r. Bu kase yavafl yavafl su tank ndaki suyla dolarak kendine ba l olan 3 halat afla çeker. Bu halatlarda Salahattin figürünün arkas ndaki sand n içindeki 30 topu harekete geçirir. Top yavaflca b rak - larak ejderhan n a z na düfler, burdan da fil sürücüsünün arkas ndaki vazoya dolar. Topun dolufluyla fil sürücüsü elini oynat r ve elindeki zilden bir ses ortaya ç kar. Vazonun dolufluyla Selahattin figürünün arkas ndaki tabloda bulunan saat dilimleri yar m yar m dolarak zaman n ne kadar geçti ini gösterir. Filde oturan katib ise, bu süre boyunca yavaflca döner ve yar m saatin sonunda ilk hareket noktas na gelir. Al-Cesarî nin zekas bu düzenekteki kasede kendini gösterir. Bu kasenin doluflu ve boflalmas tam yar m saat sürer. Satranç 64 Kare üzerinde oynanan satrançtaki figürler ve kiflilerin hikayesi hala gizemini korur. Çeflitli kay- 18 IGMG PERSPEKTIVE

19 kültür naklarda satranç Hindistan a veya Fars a dayand - r l r. bn Haldun, 14.yy da yazd kitab nda bu oyunu Sassa bn Dahir ad ndaki zeki bir Hintli ye dayand - r r. Hintlilerde Chaturanga ad nda olan oyun, Hint ordusunun fillerden oluflan 4 kolundan al r ad n. Oyun Fars topraklar na geldi inde ismi Chatrang olmufl ve oyuna Fars savafl oyunlar da eklenerek günümüzdeki halini alm flt r. 14. yy a ait bir Fars elyazmas kitabta da, Hintli bir elçinin bu oyunu Fars a getirdi i burdan da oyunun Araplar arac l yla spanya ya götürüldü ü yaz l d r. Oyunun Orta Asya dan Rusya ya geçifl tarihi ise 7. ve 8. yy larda olmufltur. Temizlik Fil Saati Orta Ça denince akla gelen kokulu, karanl k ve pis imaj slam dünyas için geçerli de ildir. 10.yy da Müslümanlar n gelifltirdi i ve kulland banyo ve temizlik malzemeleri bugün sahip oldu umuz ürünlerle yar flabilecek düzeydeydi. Müslümanlar n inanc, madden ve manen temizli i gerektirir. Sabunu bitkisel ya larla (genelde zeytinya ) sodyum hidroksiti kar flt rarak yapanlarda Müslümanlard r. 13.yy a ait elyazmas bir kitabta çeflitli sabun tariflerine rastlan r. Müslümanlar n sabunu üretirken, susam ya ve limon gibi maddeler ekleyip, kaynatarak, çeflit çeflit sabunlar yapt klar ve bunlar hamamlarda kulland klar bilinir. Sabunun Avrupa ya gelifli ise 18.yy bulmufltur. Peygamberimizin temizlik, k yafet bak m ve vucüt bak m ile ilgili hadislerinden esinlenen Kordobal fizikci el-zahravî ise, slam a uygun olarak gelifltirdi i bitki özlü saç ve vucüt bak m ürünleriyle, Müslüman dünyas na kozmeti i ilk tan flt ran kifli olmufltur. El-Zahravî et-tasrif ad n verdi i t p kitab n n, 19. cildindeki bir kategoriyi tamamen kozmeti e ay rm flt r. el-zahravî kitab nda saç, cilt, difl ve vucüt bak - m hakk nda genifl bilgiler vermifl, burun spreyleri, a z y kama sular, el kremleri gibi ürünlerden bahsetmifltir. El-Zahravî bugün kulland - m z roll-on deodarantlara benzer parfümü de gelifltiren kiflidir. Müslümanlar n temizlikte kulland klar bir baflka ürün de misvakt r. Peygamber Efendimiz (SAV) in her namazdan önce difllerini misvakla temizledi i bilinir. Bir çok üniversite taraf ndan yap lan araflt rmalar, misva n anti-bakteriyel özellik tafl d ve bu sayede yemek art klar n n neden oldu u mikroplar ve difl cürüklerini önledi ini, bilimsel olarak ortaya koymufltur. Hal c l k Hal dokumac l slam dan önce de yap l yordu. lk hal lar ; Arab Bedevîler, ran daki ve Anadolu daki göçmenler dokumufllar ve bunlar çad r yap m n n yan s ra, battaniye, duvar hal s ve normal hal olarak da kullanm fllard r. Müslümanlar hal c l a ayr bir önem vermifller ve gelifltirdikleri çeflitli dokuma teknikleri ve hal modelleriyle çok görkemli ve rengarenk hal lar ortaya ç karm fllard r. 11. yy da Tunuslu kimyac bni Badis in gelifltirdi i boyalar da, hal c l n geliflimine büyük katk sa lam flt r. Hal c l k Müslümanlar aras nda dev bir endüstiri haline gelmifl, Osmanl -Türk ve Fars hal lar büyük bir üne kavuflmufltur. Avrupal lar kendi hal lar n üretmeye ancak 18.yy da bafllam fllard r. ngiliz patronlar, hal üreticilerinden Osmanl -Türk hal lar n taklit etmelerini istemifller ve en güzel taklit hal lar üretenlere ödül vermifllerdir. Foto rafç l k Antik ça larda Yunanl lar, gözlerin fl nlar d flar yayarak gördü- ünü san yordu. Görmenin fl n göze girmesiyle gerçekleflti ini keflfeden ilk kifli 10. yüzy lda yaflam fl olan matematikçi, astronom ve fizikçi bn el-heysem di. lk i ne deli i ad verilen kameray da, pencere kepenklerinden giren fl inceledikten sonra o yapt. Delik ne kadar küçük olursa, resim o kadar iyi oluyordu. Ayr ca ilk karanl k oday (camara obscura) da tasarlayan oydu. Kaynak: 1001 Inventions-Muslim heritage in our world, Chief Editor: Prof. Salim T S Al-Hassani IGMG PERSPEKTIVE 19

20 dosya man, hukuk ve fliddet: slamî bir yans ma Dr. S. Parvez MANZOOR Hakikatte slam, kendini bar fl (selam) olarak tan mlar ve bar fl kendi mesaj n n en mükemmel örne i olarak addeder. Bar fl, slam karakterinin kalbi ve ruhudur. Hakk, Kuvvet ten ay rmak, ahlakl bir insan n temel özelli idir. Lakin, insan n kendi çeliflkisi odur ki, insan n varoluflu; kuvvet, bask ve fliddetsiz, tecrübe etmek flöyle dursun, düflünülemez. fiiddet, insanl n özünde olan çok ciddî bir düflünce olarak ortaya ç kabilir. Bu yüzden, fliddet problemi, hem varoluflsal bir zorunluluk, hem de, ahlakî bir muamma olarak bize karfl koyar. Zaman zaman da, varoluflla-yokluk, savaflla-bar fl, ve adaletle-zulüm aras ndaki nihaî tercihi icab ettirir. Yine çeliflkili olarak insan n e ilimi, ahlakl davranma, vicdan n onay olmadan bask ya teslim olmama yönündedir ki, bu da çekiflmenin bafll ca sebebidir. Öyleyse, fliddetin hukukla yak ndan ilgili olmas da tutars z de ildir: Hukuk taraf ndan düzenlenmeyen bask, ya da hukukun otoritesine bafl kald ran bask, fliddetli/sert yada gayr-i meflru olarak kabul edilir. fiiddet, hukukun bir iz düflümü, ya da, sosyal bir varl k olarak yaflayabilmek için, insan n ödedi i bir bedeldir. fiiddet problemini çok önemli hatta kontrol edilemez yapan da, ahlak n ve varolman n, etik ve politik olan n arayüzeyidir; asl nda varoluflla yokolufl aras ndaki tercihtir. Dinî bir inanç olarak slam, insan n hedefini, Allah n hakimiyeti alt nda ebedî bar fl sa lamak olarak görür. slam, fliddetin olmad - bir dünyay, ideallerinin gerçekleflmesi olarak alg lar. Hakikatte slam, kendini bar fl (selam) olarak tan mlar ve bar fl kendi mesaj n n en mükemmel örne i olarak addeder. Bar fl, slam karakterinin kalbi ve ruhudur. nsan konumunun ölçüsünü ebedî bar fl ve eksiksiz mutluluk görüflünden al r ki, bu da Allah a dönüflümüzün anlam d r. slam n bar fla katk s, bar fl n temelerini, insanl n iyili- inde temellendirmesidir. slam inanc n n; insan n hedefini Allah n hakimiyeti alt ndaki sonsuz bar fl elde etme vizyonu, herhangi bir baflka ahlakî ya da dinî ö reti- 20 IGMG PERSPEKTIVE