Okuluma. dokunma. ÇOCUKLARA NAfi RANTA MARfi. CHANTAL MOUFFE UN PERSPEKT F YLE AKP Yeni dostlar, yeni düflmanlar

Transkript

1 S A Y I : / May s - 15 May s TL (KDV DAH L) E N T E R N A S Y O N A L fi A L A L A 110 ÇOCUKLARA NAfi RANTA MARfi Okuluma dokunma CHANTAL MOUFFE UN PERSPEKT F YLE AKP Yeni dostlar, yeni düflmanlar KIBRIS TA HAVA DURUMU Türkiyelilerin bilmedikleri RANT AÇILIMI FUTBOLDA DA TAM GAZ Üç büyüklerden ofsayt goller ESK PONTUS VE ROMEY KA NIN TÜRKÜSÜ Kaybolan dilin peflinde

2 BASKIN ORAN BÜTÜN ESERLERİ EZBERLERDEN KURTULMAK İÇİN... BASKIN ORAN Türkiyeli Kürtler ÜZERİNE YAZILAR Yayına Hazırlayan: Ülkü Özen Bütün Eserleri, 541 sayfa Baskın Oran, Kürt sorunu üzerine 1990 ların ortasından günümüze kadar yazdığı yazılardan bir seçki yapıyor. Dönemin gazete kupürleriyle zenginleşen yazılarda Oran, sorunu çeşitli yönlerden ele alarak Türkiye nin yakın dönem panoramasını da ortaya koyuyor. 253 sayfa 191 sayfa 492 sayfa 196 sayfa 271 sayfa 271 sayfa

3 Kapak foto raf : Saner fien / NarPhotos Manzara Okul arsalar ya malan yor Üç büyüklerin kent ya mas Siirt olaylar BDP nin anayasa politikas AKP nin tarz- siyaseti K br s ta hava durumu Radyo Express K raat & Duman Üstünde Cemil Koçak n tarihçili i A r Çekim Romeyika n n Türküsü Radyo Brecht Müzik Dolab Mavi Daktilo K lavuz Ahmet Ergenç, Ahmet Gürata, Alican Tayla, Alpkan Birelma, Asena Günal, Arslan Ero lu, Ayfle Çavdar, Cemil Cahit, Çi dem Öztürk, Didem Dan fl, Doruk Yurdesin, Ender Ergün, Erdir Zat, Ertan Keskinsoy, Fevzican Abac o lu, F rat Genç, Gökçe Kaan Demirk ran, Göksun Yaz c, Hakan Lokano lu, Haziran Düzkan, rfan Aktan, Koray Löker, Merve Erol, Muhsin Akgün, Murat Arpac, Murat Meriç, Özay Selmo, Pelin Özer, Pınar Uygun, Ragıp Duran, Saner fien, Sarkis Paçac, Selçuk Oktay, Serkan Seymen, Siren demen, fiahan Nuho lu, Turgut Yüksel, U ur Biryol, Ulus Atayurt, Yücel Göktürk, Zeynep Nuho lu Bask : Ezgi Matbaac l k, Sanayi Caddesi Altay Sok. No:10 Yenibosna / stanbul Tel: bas m yeri ve tarihi stanbul, May s 2010 da t m Do an Da t m A.fi. yönetim yeri: Kulo lu Mah. Gazeteci Erol Dernek Sok. no: 11/4 Oda 3 Beyo lu - stanbul tel-faks: expressroll@gmail.com abonelik expressroll@gmail.com yurtd fl abonelik Alican Tayla (alicantayla@gmail.com) y l 9 say May s -15 May s 2010 imtiyaz hakk Bilge Ceren fiekerciler sorumlu yaz iflleri müdürü Merve Erol ilan irtibat Özay Selmo ( ) YE- REL SÜREL YAYINDIR. 15 GÜNDE B R YAYIN- LANIR. ISSN X MERAM 110: JEAN BAUDRILLARD IN KULAKLARI ÇINN... Kötülü ün fleffafl Gözümüzle görmesek inanmazd k. Gördük, yine de inan l r gibi de il. Bilge köyü katliam n n san klar ndan biri mahkeme ç k fl nda aynen flöyle ba rd : Yaflas n kötülük! Hepimize hitaben söyledi, slogan att basbaya. Meydan okudu. Bu tarihî an kaydedelim: 25 Nisan 2010, Çorum. nsan n nutku tutuluyor. Jean Baudrillard görse onun da nutku tutulurdu, kötülü ün bu denli fleffafl n onun da havsalas almazd. Herhalde hepimizin haf zas nda hâlâ capcanl : 4 May s 2009 da, Mardin in Maz da ilçesine ba l Bilge özgün ad Zanq rt köyünde, yedisi çocuk 44 kifli bir dü ünevinde taranarak öldürülmüfltü. O katliam, pekâlâ PKK n n üstüne y k labilirdi, nitekim az daha öyle oluyordu. Öyle olsayd, yaflas n kötülük slogan n atan vatandafl elini kolunu sallaya sallaya aram zda dolaflacakt. Ayn köyde, 1994 te, Haber Diyarbak r daki ifadeyle, Ergenekonvari bir cinayet ifllenmifl, alt kifli öldürülmüfl ve PKK ya mâledildilmiflti. Ve akabinde Bilge köyü koruculuk sistemi ne dahil olmufltu. Y ldönümünü idrak etti imiz katliam n failleri de, 16 y l önceki cinayetin failleri gibi gündelik hayatlar na devam edecekti. Ancak, o cehennemden flans eseri sa ç kan bir tan k a r yaralanm fl, öldü san larak b rak lm flt oyunu bozdu. Katliam n sebebi ne siyaset ölenler de, öldürülenler de korucu, ne kan davas, ne namus davas, düpedüz rant paylafl m. Dolay s yla, ora lara özgü bir hadise de il. Fark, buralarda daha rafine yollar kullan lmas. Ama bu da icab nda silahlar n patlamad anlam na gelmiyor. Beyo lu nda, birkaç sene önce Kemanc Bar da ifllenen cinayeti hat rlayal m örne in. Yine Beyo lu nda, Express ekibi olarak, bir gecenin geç vaktinde oturdu umuz aç khava mekân nda, soka- n iki ucundan sayd r lan kurflunlara hedef olmam za ramak kalm flt. Can havliyle kendimizi yere atm fl, düellonun bitmesini beklemifltik. Ondan k sa bir süre önce, gencecik bir k z benzeri bir çat flmada isabet eden kaza kurflunu nedeniyle felç olmufltu. Bunlar münferit olaylar, t pk Beyo lu Emniyet Amirli- i nde Festus Okey in bafl na gelenler gibi. Trabzon da bafllay p Tayyip Erdo an milletimizin hassasiyeti ne ba lam flt dalga dalga yay lan linç giriflimleri de öyle. Polislerin kahrolsun insan haklar slogan atarak gösteri yürüyüflü yapmalar hakeza. lk elde akl m za gelen di er münferit leri bir s ralayal m ortaya kar fl k flekilde, bakal m nas l bir tablo ç k yor? Bursa da atölyenin kap lar üstlerine kilitlendi i için ç kan yang ndan kurtulamayarak can veren tekstil iflçileri... Tuzla daki seri cinayet misali ifl kazalar... TMK ma duru çocuklar ( tafl atan çocuklar diye yerleflti, ama de il tafl, slogan bile atmayanlar da tutuklan yor)... Meclis baflkan Mehmet Ali fiahin in Da l ca bask n nda PKK ya esir düflen ve sonra serbest b rak lan askerler için, Adalet Bakan s fat yla yapt sa kurtulduklar na sevinemedim aç klamas... Fatih Altayl n n Radyo D de Eren Keskin için ilk gördü üm yerde cinsel tacizde bulunmazsam namerdim demesi... Serdar Turgut un Da a kald r p seks kölem haline getirece im Rojin i... diye yazmas... Tarihin Arka Odas nda Ermeni tehciri tart fl - l rken Murat Bardakç n n soyk - r m kastederek gerekirse yine yapar z demesi... 4/C zulmü... Kentsel dönüflüm taarruzu... Neredeyse her dereye birkaç HES yaparak yöre halklar n n hayat alanlar n katletme giriflimi... GDO lar n denetime tâbi tutulmamas... TSK n n ortaya saç lan bilumum kirli çamafl rlar... Onur Öymen in Dersim katliam na alk fl tutmas... Cengiz Çandar n dört dörtlük tan mlamas yla medyan n Ogün Samast lar n n yaz p çizdikleri... Liste uzay p gider. Bu kadar yla bile ortaya ç kan tabloya bak nca, yaflas n kötülük vecizesinin Bilge köyü katliamc s na mahsus bir sapk nl k oldu u söylenebilir mi? O vecizenin ekranlara yans d gün, Türkiye Siirt facias n konufluyordu... Yaflas n kötülük kolektif bilinçalt n n dile gelmesi olabilir mi? Google a Yaflas n kötülük diye bir yaz n, bak n neler ç k - yor. kisini biz söyleyelim. Biri, 1990 lar n absürd komedi dizisindeki Kel Behzat tiplemesinin (Dursun Ali Sar o lu) repli i. Di eri, Yonca Evcimik in söyledi i flark. Sözler Sezen Aksu, beste Garo Mafyan. Buyrun tad ml k bir bölüme: Siz hiç bar fl olmas n diyen duydunuz mu? / Sevgiden söz etmeyeni buldunuz mu? / Bu kelimeler ne güzel ne tatl fleyler /.../ Yemezler, ona öyle demezler/ Daha bir fley de il, bunlar iyi günler! /.../ A z ma ac biber sürün benim! / Sürmezseniz daha söylerim /.../ Tersini söylersek belki de olur yüzü /.../ Siz kendi içinizi hiç temizlediniz mi? / Sizde sizden kaç tane var, izlediniz mi? / Korunmatik savunmatik birer makineyiz / Siz makinenin ruhuyla yüzlefltiniz mi? / S k ld k iyilikten! / Yaflas n kötülük! Birkaç dizenin alt n nakarat misali çizelim: Daha bir fley de- il, bunlar iyi günler! Tersini söylersek belki de olur yüzü. S k ld k iyilikten! Yaflas n kötülük! Söze bafllarken Jean Baudrillard n Kötülü ün fieffafl n anm flt k. O kitaptaki flu cümleler bugünlerin Türkiye si için yaz lm fl gibi: Yüz, söz, cinsiyet, beden, irade ve kamuoyu her yerde insanl k d fl bir biçimde yeniden oluflturuluyor. Yeflil alanlara, do- aya, genlere, olaylara ve tarihe yap lan estetik cerrahiyi saym yoruz... Maskeli toplumlar maskelerini ç kard. Art k ne maskemiz var, ne de yüzümüz. Haf zam z da yok... Politikan n gizli kusuru, neyin kötülük olarak adland rabilece ini bilemeyecek bir hale gelmifl olmas d r. Baudrillard o cümleleri yirmi y l önce yazm flt. Vizyonerli ine diyecek yok, 2010 Türkiye si çoktan maskesini ç kard, art k ne maskesi var, ne yüzü, ne de haf zas. Ama politika bahsinde yan l yor, daha do rusu, zamana yenik düflüyor. Gizli bir kusur u yok egemen politikan n; bal gibi biliyor neyin kötülük oldu unu, alenen ve taammüden adland rm yor. Kendisini adland rm fl olacak çünkü. As l mesele, solun kötülü ü adland rmakta ve o adland rman n icap ettirdi i politikay yapmaktaki zafiyeti. Dikkat, dikkat: Express önümüzdeki say dan itibaren sadece kitapç larda. Abone kampanyam z da bofllamayal m. 3

4 MANZARA Edirne den Ardahan a Demokrasi iflçi haklar ndan bafllar Uluslararas Af Örgütü, liberalleflen Türkiye de hiçe say lan iflçi haklar n n uluslararas standartlara göre düzenlenmesi amac yla kamuoyunda bask oluflturmak üzere bir kampanya düzenledi. Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl na gönderilmek üzere haz rlanan Af Örgütü kartpostallar nda flu ifadeler yer al yor: Türkiye de mevcut yasalar n örgütlenme, toplu sözleflme ve grev haklar n adil olmayan bir flekilde k s tlamas ndan ötürü kayg duymaktay m. Sendika üyeleri ve di er iflçilerin uluslararas alanda tan nan haklar n kulland klar için hedef haline getirildiklerine dair haberlerden de ayr ca endifle duymaktay m. Türkiye, Uluslararas Çal flma Örgütü nün (ILO) temel sözleflmelerinden olan 87. ve 98. sözleflmelerini onaylam flt r ve dolay - s yla iflçilerin temel haklar ndan olan örgütlenme, dernek kurma ve toplu sözleflme haklar n güvence alt na almakla yükümlüdür. Ayr nt lar amnesty.org.tr adresinde... Türkü türkü mahkemem Statüko y k l yor diyeceksiniz, özgürlefliyoruz diyeceksiniz, ama hiç gülmeyece iz. syan, itiraz, zaten etmeyece iz. Tayyip Erdo an mizahç lar sevmiyor (karikatür dergilerine açt dava say s Özal geçmifl olabilir). fiimdi de kafay türkülere takm fl. Ankaral Kubilay Duman ve iki kardefli iflsiz kal nca, çareyi saz ellerine almakta bulmufllar, çektikleri videoyu Facebook a koymufllar. Kriz te et geçti hamdolsun türküsü, k sa zamanda 300 bin kifli taraf ndan izlenmifl. Baflbakanl k avukatlar n n flikâyeti üzerine cumhuriyet savc lar da hemen davay açm fl. Ürküyoruz derdimizi demekten diyor Duman kardefller türküde. fiu devr-i demokraside nas l ürkmesinler? ET THALATI BAfiLADI Köylüler nas l öldürülür? Piyasan n düzenleyici akl, ne ak l b rak yor ne fikir. Bu day ülkesiydik, pirinç, pamuk, f nd k, m s r ülkesiydik. fiimdi hepsini ithal ediyoruz, neoliberal iktidarlar üreticiyi, üretimi bitirmek için ellerinden geleni yap yor. Do usuyla bat s yla bir hayvanc l k ülkesi olan, ama hayvan varl Özal l y llardan bu yana gözle görülür bir düflüfle geçen Türkiye de önce süt üreticileri greve ç kt, flimdi de, et ithalat karar yla, protestolar na her gün bir yenisini ekleyen besicilere en büyük darbeyi haz rlan yorlar. Et fiyatlar ndaki fahifl art fl n ard ndan, özellefltirilmesiyle birlikte at l duruma düflen Et ve Bal k Kurumu na ithalat yetkisi veren AKP hükümetinin ilk icraat, Almanya dan helâl kesim et getirmek, hayvan varl Türkiye den çok daha az olan Estonya, Litvanya gibi ülkelerden canl hayvan getirmeye karar vermek oldu. K sa ve orta vadede bu ifl herhalde ancak birtak m spekülatör flirketlere yarayacak, nas l denetlendi i meçhul, yafl n bafl n alm fl hayvanlar Türkiye meralar n n boflalmas pahas na marketlerde yerini alacak. Ve elbette, et fiyatlar n n ucuzlad n gören besiciler hayvanlar n hemen kesime göndermeye bakacak. Yani, üretime k sa vadede büyük sekte vuruldu unu, piyasay ve hayvan sa l n düzenleyen kurumlar n yoklu unda bir daha toparlanman n ne kadar zor oldu unu görmek için müneccim olmaya gerek yok. Köylüleri neden öldürmeliyiz diye soruyordu ya smet Özel, bunun cevab n art k herhalde bizzat Tayyip Erdo an verebilir. Biliyorsunuz, adamlar n markete gönderip piyasan n durumunu ö renen ve derhal ithalat talimat veren kendisi. Belki de en iyisi vejetaryenlik, ama do ru düzgün sebze-meyve de yetiflmiyor ki memlekette.yiz diye soruyordu ya smet Özel, bunun cevab n art k herhalde bizzat Tayyip Erdo an verebilir. Biliyorsunuz, adamlar n markete gönderip piyasan n durumunu ö renen ve derhal ithalat talimat veren kendisi. Belki de en iyisi vejetaryenlik, ama do ru düzgün sebze-meyve de yetiflmiyor ki memlekette. 1 MAYIS TA DE fien KONSEPT Vermediniz, ald k Art k flaka yollu mu nedir, 1 May s KSV düzenlesin diyorlar. Hem alana girifller, gruplar n duraca- mevkiler daha iyi ayarlan rm fl, hem ses sistemi canavar gibi olurmufl. Timur Selçuk ve Dostlar Korosu nun içler ac s halini gördükten sonra, insan n hak verece i geliyor valla. Ortak bir slogan üretemeden, bir eylem havas yaratamadan geçen 1 May s ta güzel fleyler de olmad de- il. Tekel iflçilerini sat fla getiren Türk- fl Genel Baflkan Mustafa Kumlu konuflturulmad, hatta eni konu kovaland mesela. fiu lumpen cumhuriyetimizde baz taraftar gruplar - n n ve flampiyonlu unu Taksim meydan nda kutlayan bir iflçi tak m - n n bir sürü siyaset ten nas l daha etkili olabildi ini gördük. Üniversite kolektifleri yok denecek kadar azken, diploman n ard ndan bir büyük meçhule ad m atacaklar n n bilincinde olan liselilerin örgütlenmelerinin ç gibi artt n anlad k. Polis aradan çekildi i takdirde sorunsuz bir kitlesel eylemin yap labilece ini de. stanbul Emniyet Müdürü Hüseyin Çapk n, konsept de iflti demifl. Tayyip Erdo an ise, almad n z, verdik diyor. Kendinden menkul Osmanl kibiri insana neler söyletiyor... B LG DE SEND KA Her cumartesi Vak f üniversitelerine ö retim görevlisinden temizlik görevlisine ilk sendikan n girdi i Bilgi Üniversitesi, a z tad yla bir kutlama yaflatmad. Tafleronlaflmaya karfl Sosyal- fl te örgütlenen iflçilerden dördü, iflten at ld. 8 May s cumartesiden bafllayarak her saat 19:00 da Taksim tramvay dura ndan Galatasaray lisesine kadar protesto yürüyüflü var. Kat lal m. 4 V CDAN RED GÜNÜ Silahlara veda Güzel slogan: Biz orduya ancak f nd a gideriz! Bar fl çin Vicdani Red Platformu, 15 May s Dünya Vicdani Red Günü nde bu slogan atacak, 13:00-17:00 saatleri aras nda Beyo lu Tar k Zafer Tunaya Merkezi nde bas n toplant s ve genifl kat l ml bir panel düzenleyecek. Otuz y ld r kan akan bu ülkede bu harekete destek flart. Ayr nt lar da... Foto: fiahan Nuho lu

5 EXPRESS YARGILANIYOR Haziranda dayan flmaya AKP devrim niteli inde yasalar Aç kard diyenlerin kulaklar ç nlas n: Arkadafl m z rfan Aktan için Terörle Mücadele Kanunu 7/2 den bir y ldan befl y la hapis cezas, yaz - iflleri müdürümüz Merve Erol için de 20 bin TL para cezas isteniyor. Savc n n talebi kabul edilirse, bu cezalar n ertelenmesi mümkün olmayacak, rfan Aktan hapse girecek, Merve Erol ad na Express 20 bin TL ödeyecek. snat edilen suç, 99. say m zdaki Bölgede ve Kandil de Hava Durumu / Mücadele olmazsa Çözüm Olmaz bafll kl yaz da terör örgütü propagandas yapmak. 99. say m z n tarihi Kas m O günlerde, bütün Türkiye AKP nin Kürt aç l m n konufluyordu. Hasan Cemal in PKK n n fiilî lideri Murat Karay lan la Kandil de yapt, Milliyet te dört gün tefrika edilen söyleflinin mürekkebi kurumam flt, ekranlarda her gün PKK n n nas l bir politika izledi i tart fl l yordu. Öne ç - kan yorum, PKK n n köfleye s k flt, silah b rak p sivil siyaset yapmak istedi i yolundayd. Express te, rfan Aktan imzal yaz da ise Kandil deki hava n n pek öyle olmad, PKK içinde silah b rakmak istemeyen bir kesim oldu u söyleniyordu. Bu da iflkembeden at lm - yor, iki PKK l yla yap lan görüflmeye ve PKK n n yay n organ Özgür Halk ta yaz lanlara dayand r l yordu. Ayr ca, bölgenin dinamikleri, ABD nin, Kuzey Irak yönetiminin hangi hesaplar peflinde olabilece i tahlil ediliyordu. Suç bunun neresinde? 4 Haziran da, 09:30 da Befliktafl adliyesinde karar bekleyece iz. Dayan flmaya bekliyoruz... ÜLKÜSPOR A D K Z, K fiamp YONA ALKIfi 1. Liglere hayat geldi er biri bir Materazzi Holabilir. Ya da, yerde yatan rakibinin kafas n tekmeleyen bir Totti. Mazallah, oyuncular m zdan birine üç metre yaklaflan gününü görür de diyebilirler. Tanr rakiplerini korusun. Türkiye de siyasî baflar n n yolunun biraz da futboldan geçti ini anlam fl olacaklar ki, Devlet Bahçeli nin talimat ve MHP parti program uyar nca, Ankara da Türkgücü Ülküspor kuruldu. Amblemleri, elbette bozkurt. Nihayet Hak- fl kendilerini umreye de götürecekmifl ama, olsun rahatl kla tutaca m z bir tak m var Süper Lig de: Kardemir Karabükspor. Sahibi iflçi s n f, baflkan Çelik- fl baflkan. 1. Lig flampiyonluklar n 1 May s ta kutlad lar, flampiyonluk turunu Taksim de att lar. Daha ne olsun? Almanya dan da güzel haberler var: Kuruluflunun yüzüncü y l nda devrimci tak m St. Pauli lig birincisi olmasa bile gönüllerin flampiyonu olarak yeniden Bundesliga ya ç kmay garantiledi. Kalbimiz onlar için atacak... 5

6 Çarfl PETA ya destekçi Befliktafl orta sahas n n iki dinamosu, Alman Ernst ve Michael Fink PETA Almanya için poz verdi. Transferinden önce de Fink in PETA ya destek verdi ini hat rl yoruz. K s rlaflt rma hayat kurtar r slogan yla yay nlanan afifllerde ikili flu mesaj veriyor: Bu kadar çok say da köpek sokaklarda ve bar naklarda yaflamak zorunda kal rken, hâlâ hayvanlar üretilip sat lmakta. Taraftarlar m za, hayvan almak istediklerinde bar naklardan ya da sokaktan hayvan sahiplenmelerini ve say lar ndaki kontrolsüz art fl nedeniyle hayvanlar n maruz kald zd rab önlemek için onlar mutlaka k s rlaflt rmalar n öneriyoruz. HES çinin geldi i hiza Mu la Yuvarlakçay da HES yap m n n yarg karar yla durdurulmas n n ard ndan inflaat sahibi Akfen Holding in yönetim kurulu baflkan Hamdi Ak n projeden vazgeçtiklerini aç klad. Sebep, yörede yaflayan halk n itirazlar ve çevreci tepkiler. Bu kadar karfl olunan bir fleyi yapmam za imkân yok diyen Ak n, biz de en az onlar kadar çevreciyiz diye eklemeyi de ihmal etmemifl. Gerçi 20 tane HES projeleri varm fl, 19 tane kalm fl. Olsun, yavafl yavafl onlar da gider. En az ndan baflbakan gibi almad n z, verdik demiyor, bir halk mücadelesinin hakk n adl ad nca teslim ediyor. Yine de insan k llan yor, bunun alt nda nas l bir bit yeni i var acaba? B A on yafl nda Anaak m medyan n panzehiri oldular on y l boyunca. Yerel medyay kuvvetlendirmek, teknolojiyi demokratiklefltirmek, hak gazetecili ini temel prensip haline getirmek, yurttafl gazetecili ini yaymak öncelikli hedefleriydi. Ba ms z letiflim A, on y l önce, yerel radyo ve gazetelerin, dernek ve vak flar n kat l m yla kuruldu. S rf bianet.org bile, habercilik baflar lar ve ma durun, ezilenin yan nda yer almakta srar eden tavr, fikritakipçili iyle bu on y l n büyük baflar s olarak an lmaya de er. On y l boyunca rkç, cinsiyetçi, ayr mc olmayan bir haber dili yaratmaya katk da bulunan Ba ms z letiflim A na iyi ki do dun diyoruz. Nice y llara. DEN Z GEZM fi LER N ANITI TAHR F ED LD Bursa da üç fidan ursa n n Bar fl Park nda, Nilüfer Belediyesi taraf ndan heykelt rafl Efl- Karayalç n a yapt r lan Üç Fidan an t dikildi geçen ay. Üç fidan, Bber malûm: Deniz Gezmifl, Hüseyin nan, Yusuf Arslan. 6 May s ta aç l fl yap lacak an t için MHP il baflkan sesini hemen yükseltti: Teröristlerin heykelini dikiyorlar. BBP destek atmakta gecikmedi: 12 Eylül de as lan ülkücülerin de heykelini diksinler. Ve an t aç l fl ndan bir gün önce, sald r ya u rad. Polis tehdidiyle uzaklaflan sald rganlar, belli ki geri dönecek. Üç Fidan An t n alk fll yoruz, korunmas n istiyoruz. Bursaspor flampiyon olacaksa, Diyarbak rspor u kovmaktan beter eden Bursaspor de il, bu an tlar kuran ve koruyan Bursaspor flampiyon olsun. B STANBUL DA SONA DO RU Muhafazakâr sensin, köprü de... u muhafazakâr iktidar n kadrolar, stanbul belediyesiyle palazland. Ve iktidarlar n sürdürecek ideolojik ve ekonomik flifreleri yine özellikle stanbul da, kentsel dönüflüm harekât nda buluyorlar. Bu muhafazakâr iktidar n neyi nas l muhafaza etmek istedi i, flehri neye benzetecekleri de, do rusu, anlafl lm yor. Finans merkezi mi yapacaklar, tarihî yar madaya turist mi çekecekler? Yoksa tüp-geçifl, üçüncü köprü derken, bir nakliye merkezi, devasa kamyonlar ve trenler için mal güzergâh m yapacaklar? Sonuçta, hiçbir flehir plan nda yer almamas na ra men yeni yeni fleyler uyduruyorlar. fiehrin flu hali bile yükünü çoktan alm flken, bir de üçüncü köprü srar nda direniyorlar. Daha çok konut, daha çok araç derken, az say da orman ve su havzas n da bütün bir Marmara bölgesinin ekolojik yap s yla beraber tehlikeye at yorlar. Liberalliklerini anlad k da, höt-zötten gayr bir muhafazakârl klar yok. 6

7 ÇIPLAKLAR KAMPI AÇILDI I G B KAPANDI Aç n Türkiye nin önünü emleket gençli inin en eski ge- biriydi: Ah bir ç p- Myiklerinden laklar kamp olsa!.. Sonras, upuzun bir plaja yay lan binlerce kiflilik bir orji hayali kurulurmufl gibi, derin bir sessizlik Türkiye sinde o eski etkiyi yarat r m, bilinmez ama, o hayal tam gerçek olmufltu ki... Hayaller suya düfltü, 20 santimlik bir inflaat fazlas n n projeye ayk r oldu- u gerekçesiyle iflletme ruhsat verilmeyince Mu la n n Datça Belediyesi Encümeni oteli kapatma karar ald. Bir senedir faaliyet gösteren Adaburnu Gölmar Oteli için bu karar, 1 May s taki aç l fl ndan hemen önce ç km fl. Halihaz rda sekiz ailenin kald otel, Datça merkezine 15 kilometre uzakl kta, 175 oda kapasiteli, tam teflekkül konforlu... Sonuçta ç plaklar kamp dedi iniz, bir rontgen cenneti de il, bir özgürlük mekân. Denize ç plak girebilmeyi, hava koflullar elverdi i için elbisesiz gezebilmeyi, bir elbise lmaz Özdil, 4 May s tarihli Hürriyet gazetesindeki köflesinde, Y Hitler aç l m bafll kl yaz s nda k sal k rekoruna kofltu, Uzuuuun uzun yazmayay m diyerek: Türkiye Cumhuriyeti nin ilk baflbakan Türkiye Cumhuriyeti nin son baflbakan taraf ndan Hitler ilan edildi ine göre, soyk r m iddias n n nesine itiraz edecek Türkiye Cumhuriyeti? Bu kadarc k yaz s nda, en nihayetinde hakl. smet Pafla en az ndan bir dönemi itibariyle Hitler ilan edildiyse, ttihatç lar neden soyk r m yapm fl olmas n? Tayyip Erdo an hepten mi haks z, o da tart fl - l r do rusu. Eskiden solcular n savundu u bir görüflü flimdi bize sat - yor ya, yar n öbür gün karfl s na genç bir Ecevit ç ksa kendisi nönü olgunlu unda ve demokratl nda davran r m, meçhul. O faflist nönü, Türkiye siyasal tarihinde liderli- ini kongreyle b rakm fl neredeyse tek lider hâlâ. Bekir Coflkun un üçüncü sayfa üslûbunu ve Emin Çölaflan n polemikçili ini harmanlayarak Hürriyet için hayatî bir ifllev gören Y lmaz Özdil, zaten yaz lar n k sa tutmas yla sivrilmiflti. Rahmi Turan lar filan da düflünürsek, beceremiyor diyemeyiz. Hele Akif Beki, Eyüp Can gibi her cümlelerinin sonunda boncuk bulup uzun düflünce esleri verece imizi zanneden türedi muhafazakâr kalemlerin yan nda, hayli baflar l do rusu... Bir baflar s da, lumpenli inde. Sadece kahve a z tonunu tutturmas nda de il, söylemin bütün içeri- iyle ortalama erkek vatandafl n tepkilerini yans tabilmesinde. Irkç - l nda, cinsiyetçili inde, nefret suçlar antolojisine girecek ayr mc olarak namus, haya, ar gibi kavramlardan baflka bir fley ifade etmeyen mayoyu anlams z bulmay tercih eden insanlar n kendi seçimleriyle bir araya geldi i bir yer. Ama Datça Belediyesi üyeleri böyle de- il, rontçu gözlü üyle yorumluyor belli ki. Tabii bir itiraz da otelcilere: Türkiyeliler niye giremiyormufl bakal m bu plaja? Tamam, insan n hak veresi de geliyor ama, kafadan böyle bir s n r çizdikten sonra, bir hakk ve özgürlü ü tart flmam z nas l mümkün olsun? LGBTT AÇILIMI NEREDE KALDI? Y lmaz Özdil bile tava geldi cümlelerinde... Fakat, zmir de öldürülen iki kad n n isimlerinin yan na Balçova diye parantez açarken Azra ad n kullanan Mustafa Has n ad n n karfl s - na do du u yeri yazmak yerine travesti diyen, böylece Travesti diye bir ilçe yahut Balçova diye bir cinsiyet yaratan Milliyet gibi gazetelerin oldu u bir yerde, bu ayr mc l - a dikkat çeken, Azra y kimsenin yazmamas ndan flikâyet eden yine oydu. Yaz n n yay nland gün yap lacak olan, Azra n n da üyesi oldu u Siyah Pembe Üçgen Derne- i nin kapat lma duruflmas na da dikkat çekti, derne in kapat lmamas n istedi. Fakat yaz n n sonunda asl na rücu etmeyi de ihmal etmedi: Mahkemeyi etkilemek suçsa, raz - y m; gerekirse travestilerle ayn ko- uflta yatar m... Sonuçta, Siyah Pembe Üçgen Derne i kapat lmad. Ama, baflka LGBTT dernekleri ve bizzat LGBTT bireyler üzerindeki bask lar da sürüyor. Mesela Beyo lu nda yaflayan travesti ve transseksüellere yönelik polis bask s iki ayd r yükselerek art - yor, durup dururken gözalt na al n - yorlar, evleri mühürleniyor, ev sakinleri soka a at l yor. Bu ifllemler için yasal karara da ihtiyaç duyulmuyor. Eflcinselli in tedavi edilmesi gereken bir hastal k oldu unu düflündü ünü alenen söylemekte beis görmeyen Selma Aliye Kavaf gibi birinin hâlâ bakanl k koltu unda oturabildi i bir ülkede bu uygulamalara flafl rmamak lâz m belki de. Ama, vaktiyle çok daha kötüsüne flahit olduk diye bunlara da ses ç karmayacak de iliz elbette. Y lmaz Özdil bile bu tava gelebilmiflken, mücadelenin sonunda iki g d m huzur görmemek için de sebep yok herhalde.

8 AKP KENT MERKEZLER NDEK KAMU OKULLARINA GÖZ D KT Çocuklara nafl, rant marfl Hocam buna da flükredelim demifl velilerden biri, en az ndan içindeki çocuklar m zla beraber satm yorlar. Asl nda bal gibi öyle yap yorlar, okullarla birlikte çocuklar da sat yorlar. Onlara ne dolaflacaklar sokak, ne sosyalleflecekleri mahalle, ne de çocukluklar n yaflayacak mekân ve imkân b rak yorlar. Onlar flehirden, flehri onlardan mahrum etmeye haz rlan yorlar. Merkezî semtlerdeki kamu okullar n rant u runa al flverifl merkezlerine, otellere, rezidanslara dönüfltürmeyi, ö rencileri de kent çeperlerinde kuracaklar yerleflke k l kl kodeslere t kmay planl yorlar. Neyse ki, E itim-sen 3. fiube nin önayak oldu u Okuluma Dokunma nisiyatifi bu akl evvel AKP kapkaçç l na takoz koyuyor, kamuoyunu ya ma yok demeye davet ediyor. Okuluma Dokunma nisiyatifi nin sözcülerinden Nebat Bükrek e kulak kesiliyoruz. Nebat Bükrek Hükümetin stanbul daki ilk ve orta dereceli okullarla ilgili plan tam olarak nedir? Nebat Bükrek: Özellikle flehir merkezindeki, sahillerdeki, esas olarak arsas de- erli devlet okullar n n arazi ve binalar - n satmay, okullar da flehrin çeperlerine tafl may düflünüyorlar. Ancak bu tart flma hükümet cephesinde devam ediyor. Satma konusunda netler, ancak sat fl sonras nda okullar n ö rencileri için iki farkl projeleri var. lki, okullar n ranta dönüflümünden sonra belirecek okul ihtiyac - n flehir d fl nda, gözlerden uzak dereiçi alanlarda yap lacak binalarla çözmek. kincisi ise, okullar birlefltirerek büyük kampüsler kurmak. Bu ikinci projeyi l Millî E itim Müdürlü ü bize aç kça söyledi. Hatta bu plan do rultusunda bizden yard m bile istediler. Ö rencileri flehrin tamam yla d fl ndaki kampüslere servislerle tafl yacaklar n iddia ettiler. Bu plan kapsam nda kaç okul var? Bizim saptayabildi imiz 180 civar nda. Hükümet bu konuda çok ciddi çal fl yor. Ankara da Millî E itim Bakanl n n da kat ld birçok toplant n n ard ndan okullar n sat fl için, içinde vali ve il millî e itim müdürünün de oldu u bir komisyon kuruldu. Okullar n say s n n tam belirlenmemesinde, gösterilen tepkinin de pay var. Biz bir yerde itiraz etti imizde hemen, hay r, bu okul listede yok, kapsam d fl deyiveriyorlar. Biz de peki öyleyse hangi okul? diye soruyoruz. Bir süre sonra, sat lmayaca söylenen okulla ilgili çal flmalar n devam etti i su yüzüne ç k yor. Alenen yalan söylüyorlar. Bu strateji AKP nin genel özellefltirme stratejisiyle çok uyumlu. ktidara geldikleri 2002 de bile ele ald klar bir konuydu okullar n sat fl. Hatta rant de eri çok E itime rant, okullara ticarethane diye bakan bir zihniyetle karfl karfl yay z. Okullar n sat fl bu zihniyetin devam. Sat fl sonras nda, ilk olarak okul çevresinde yaflayan dar gelirli aileler ma duriyet yaflayacak. yüksek olan Kabatafl Erkek Lisesi yle ilgili bir ad m da att lar. Kabatafl ö rencileri için stinye de, dere içinde, denizden uzakta devasa bir okul yapt lar. Ancak, Kabatafl n güçlü bir vakfa sahip olmas, onlar n örgütlenmesi ve meselenin zaman n Cumhurbaflkan Sezer e kadar ulaflt r lmas yla planlar ertelemek zorunda kald lar. Vak f okullar n n daha örgütlü ve sat fla karfl daha dirençli olmas da etkili oluyor. Kabatafl tafl yamad klar için stinye deki bina y llarca at l durdu. Sonra stinye Lisesi diye yeni bir okula dönüfltürdüler; çocuklar n içinde kaybolaca, fonksiyonsuz, laçka bir halde faaliyet gösteriyor. Okullar n sat labilmesi için kanun baz nda de ifliklikler yap ld m? Birtak m kanun de ifliklikleri yapt lar. AKP istedi i meseleyi kitab na uyduruyor. Bir yeri özellefltirece im diyorsa, önüne ç kacak hukukî engelleri eninde sonunda bertaraf ediyor. Beyo lu Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi nde hem hukukî ad m att k, hem de Millî E itim Müdürlü ü ile görüfltük. Akabinde bir geri ad m att lar. Sonra, okul aile birli i baflkan n ça rarak söz veriyoruz, bu okulun çok daha güzelini yapaca z dediler. Genel taktikleri bu zaten. Biz nereye yapacaks n z? diye s k flt rd m zda, Kâ thane nin arka k s mlar ndaki Cin Deresi ne iflaret ettiler. Ö rencilerin, o kadar gözden uzakta olunca, gönülden de uzak olaca belli. Çocuk yaflam alan - n n d fl na ç k yor, ailesi hayat n takip edemiyor, e itimine müdahil olam yor. fiehir merkezinde devlet okulu kalmamas ne gibi sonuçlar do urur? E itime rant, okullara ticarethane diye bakan bir zihniyetle karfl karfl yay z. E itim ve ö retimin her safhas nda bunun yans malar n görüyoruz. Okullarda s k s k toplant lar yaparak ö retmenlere çocuklar üzerinden okula gelir sa lamalar empoze edilmeye çal fl l yor. Okullar n sat fl, bu zihniyetin devam. Sat fl sonras nda, ilk olarak okul çevresinde yaflayan dar gelirli aileler ma duriyet yaflayacak. Geri kalan çocuklar zaten özel okullara gidecek. Yol masraflar ndan dolay birçok yoksul ailenin çocuklar e itim ve ö retimden mahrum kalacak. Özellikle, Foto raf: Diha

9 2009 OECD RAPORU Türkiye e itimde nal topluyor AKP hükümeti varolan devlet okullar n sat fla ç kar rken, OECD 2009 Y l nda Kuflbak fl E itim (Education at a Glance, 2009) adl raporunda birçok ülkedeki e itim durumunu çeflitli niceliksel parametreler üzerinden karfl laflt r yordu. Bunlardan birkaç na bir göz atal m. Raporda, Gayrisafi Yurtiçi Has la'dan (GSYH) e itime yap lan kamusal harcamalar n paylar flöyle: OECD ortalamas yüzde 3.5, Slovenya'da oran yüzde 4, Macaristan'da yüzde 3.4, Almanya'da 2.8. Türkiye'de ise sadece yüzde 1.9. lkö retimde ö retmen bafl na düflen ö renci say s birden fazla çocuklu aileler tercih yapmak zorunda kalacak. Bu tercih sonucunda k z çocuklar n n büyük k sm e itimden çekilecek. AKP döneminde kad n istihdam nas l yüzde 4 e yak n azalm fl ve halen azalmaktaysa, k z çocuklar n e itim seviyesi de düflmeye devam edecek. Sat lacak okullar listesinde k z liselerinin say s n n epey kabar k olmas dikkat çekiyor. K z liselerinin ö rencileri genelde yoksul ve muhafazakâr ailelerden geliyor; yani asl nda etkilenecek olan, çevrede yaflayan ve ekonomik zorluklar çeken aileler ve en çok da onlar n k z çocuklar. Bu aç dan bakt n zda, haydi k zlar okula! diyen kampanyalar anlams z kal yor. stanbul un göbe inde e itimden mahrum kalacak binlerce k z çocu unu görmeden kampanya yap yorsun. Bütün sendikalar n, siyasî partilerin, sivil toplum kurulufllar n n aya a kalkmas gerekirken, pek bir duyarl l k görmüyoruz. Asl nda bu, orta s n flar n da tepki gösterece i, sokakta sorsan z ço- unlu un itiraz edece i bir durumken, planlar yürütülmeye devam ediliyor. AKP nin özellefltirme politikalar na, Tekel de oldu u gibi, önce yetersiz, sonra da geç tepki verdik. Okullar da satabilirlerse, insanlar her fleyi kabullenip içsellefltirecek; sofras ndaki ekme i bölüp ald klar nda sesini ç karmayan bir topluma dönüflece iz. Bu yüzden, okullar bir kilit noktas. Burada dur deyip genel özellefltirme politikalar na do ru halkay geniflletebiliriz. Sadece okullar n sat lmas na de il, hastanelerin, kent arazilerinin ve tüm özellefltirmelerin karfl s nday z. Hükümet okullar n sat lmas na insanlar ikna etmekte zorlanmayacak m? Tekel iflçileri için mahallelerde toplant - lar yapt m zda, insanlar hocam, onlar da çal flmadan para kazan yor diyebiliyordu. AKP nin güçlü bir ikna mekanizmas mevcut. Sat lacak okullar n etraf nda yaflayan velilere gidiyorlar. Bu ailelerin bir k sm yla pirinç, kömür vs. yard mlar dolay s yla zaten ba lar var. Ellerinde birtak m broflürlerle size flehir d fl nda, üniversiteler gibi çok modern, güzel okullar yapaca z diyorlar: Çocu unuz anaokulundan bafllay p liseyi bitirene kadar bu mükemmel kampüslerde okuyacak. Ard ndan velilerle görüflmeye biz gitti imizde, ço u zaman ya hocam, yaz k günah, çok de erli yerler buralar, zaten bize okul sözü de verdiler diyebiliyorlar. l Millî E itim Müdürü Muammer Y ld z bizzat bültenler ç kar p evlere gittiklerini söylüyor zaten. Bu anlamda çok örgütlüler. Oysa veliler hep bize sorarlar çocu umuzu hangi okula gönderelim, hangi okul daha iyi? diye. Biz de eve en yak n okul en iyi okul deriz. Annesi çocu u okula giderken pencereden takip edebilmeli, çocuk servise binmemeli, evden okula yürümeli. Önce evi, sonra soka, mahallesiyle yaflam kültürünü ö renmeli, çevresiyle merhaleler halinde bütünleflmeli. nsanlar ikna ederken aldat yorlar da. Veliler- Yol masraflar ndan dolay birçok yoksul ailenin çocuklar e itim ve ö retimden mahrum kalacak. Özellikle, birden fazla çocuklu aileler tercih yapmak zorunda kalacak. Bu tercih sonucunda k z çocuklar n n büyük k sm e itimden çekilecek. OECD ortalamas nda 16, Portekiz de 12, Yunanistan ve Macaristan da 10, Çek Cumhuriyeti nde 19, Türkiye'de ise 26. Ortaokul düzeyinde ise OECD ortalamas 13, Portekiz ve Yunanistan da 8, Macaristan da 11, Türkiye'de 17. Türkiye yine listenin sonunda yer al yor. lkö retimden yüksekö retimin sonuna kadar, ö renci bafl na harcanan paraya dolar aç s ndan bakt m zda da Türkiye nal topluyor. OECD ortalamas ö renci bafl na 7840 dolar. Bu rakam Portekiz'de 6.624, Slovenya'da 7.869, Macaristan'da 4.588, Türkiye'de ise sadece 1614 dolar. Raporun en vahim tespitlerinden birine göre ise, y llar aras nda ilkokul ve ortaokul düzeyinde çal flan ö retmenlerin maafllar sadece Türkiye'de azal rken, karfl - laflt rmada yer alan di er tüm ülkelerde art yor. le konufltu umuzda, tamam yla paras z, altyap s mükemmel, bilgisayarlarla donat lm fl okullar vaat ettiklerini ö reniyoruz. E itim altyap s n n halini, ö retmen aç n, tüm eksiklikleri velilere anlatmak da pek kolay de il. Düflünün, bir veli bana aç kça hocam, buna da flükredelim, en az ndan içindeki çocuklar m zla beraber satm yorlar diyebildi. Okuluma Dokunma nisiyatifi nas l örgütleniyor? Öncelikle, sesimizi duyurmak çok önemli, çünkü yapt m z her eylemden sonra geri ad m atmak zorunda kal yorlar. lk olarak, Beyo lu Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi ne yeni ö renci al nmamaya bafllad nda harekete geçtik. Okul civar nda araflt rma yapmaya bafllad k. Bakt k ki, okul ve yan ndaki ö retmenevinde birtak m inflaat çal flmalar yap l yor. nflaattaki iflçiler okulun yerine büyük bir havuz yap laca n, bu havuzun ö retmen evine ba lanarak ikisinin beraber sat laca n anlatt. Biz hemen velilerle, Millî E itim Müdürü ile irtibata geçtik ve okulun önünde eylemler düzenledik. Ard ndan, inflaat durdurdular. Velileri yine size okul yapaca z diye oyalamaya devam ederken, lisenin ilk s - Foto raf: Saner fien / NarPhotos 9

10 13. Uçan Süpürge Uluslararası Kadın Filmleri Festivali Iletişim Sponsoru

11 RANTIN BOYUTU HENÜZ HEÇHUL Kolaylaflt r c hukuk kumpaslar Birden fazla çocuklu aileler tercih yapmak zorunda kalacak. AKP döneminde kad n istihdam nas l yüzde 4 azald ysa k z çocuklar n e itim seviyesi de düflecek. Sat fl listesinde k z liselerinin say s n n kabar k olmas dikkat çekiyor. stanbul Umum Emlakç lar Odas Baflkan Sabri Atefl okullar n muhtemel sat fl yla ilgili verdi i demeçte hükümeti uyar rcas na Plan tadilat yaparak okul alan d fl na ç kartmazlarsa, ifl ve al flverifl merkezi yap lamaz. O zaman da bu paralar etmezler" diyordu. O paralardan kast n ne oldu u meçhul. DSP'nin özellefltirmeye karfl ç kmadan Baflbakan'a yaz l olarak yöneltti i soru önergesinde, okullar n de eri 10 milyar dolarken, okul sat fllar ndan mesul komisyonun neden 2 milyarl k bir fatura ç kar ld n n nedenleri soruluyor. AKP, 2003 ve 2008 y llar nda 1739 say l Milli E itim Temel Kanunu'nda yapt iki de ifliklikle okullar n sat fl n n yolunu ziyadesiyle açm fl durumda. Bu iki de ifliklik sayesinde Milli E itim Bakanl uygun gördü ü takdirde, kimi okullar Maliye Bakanl 'na, Maliye Bakanl da, hem de Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun ilgili maddesine ba l olmaks z n, Özellefltirme daresi Baflkanl 'na devredebilecek. flin ilginci, tam tersi bir istikamet geçerli de il; yani okullar n sat fl ndan gelen gelir bütçeye aktar l rken devlet okulu yap lmak üzere Milli E itim Bakanl 'na kaynak verilebilmesi ancak Maliye Bakanl 'n n bu yönde bir karar ile mümkün olabilecek. Sat fllarla ilgili tuhaf bir haber de Etiler Lisesi'ne Baflbakanl k Toplu Konut daresi'nin (TOK ) talip olmas yd. Bu sat fl gerçekleflirse, bir devlet kurumu taraf ndan Özellefltirme daresi'ne devredilmifl bir tafl nmaz baflka bir devlet kurumuna özellefltirilecek. Kuvvetle muhtemel, sonras nda Sabri Atefl'in arzu etti i plan tadilatlar n n yolu aç laca gibi TOK, denetimden muaf yap s yla arazilerin özel flirkete geçiflinde kolaylaflt r c bir rol oynayacak. Gelecek yak nda. Seyirci kalmayal m. n f na gitmesi gereken ö renciler çoktan ma dur oldular bile, zira onlar civar okullara da t ld. Ö renci almazlarsa, iki y l sonra bu okul kendili inden kapanacak. Biz ö retmenler, veliler ve ö renciler tabii ki bu iflin baflat özneleriyiz; ancak, yeterli de iliz. Okul önündeki eylemlerimizde polis çok ciddi bask uyguluyor. Bütün stanbul halk n n tepki göstermesi lâz m. Biz düzenli olarak toplant lar yap yor, siyasî partiler, sendikalar ve meslek örgütleriyle haberlefliyoruz. Ama çok az kiflinin kat l m önemli bir sorun. Çok ilginç; bu mücadele alan baz lar taraf ndan küçümseniyor. Sol partiler daha büyük, genel fleyler yapacaklar n söylüyor, ne olacak ki hocam, bunlar n satmad bir halt m kald, biz daha büyük hedeflerler koyduk diyorlar. Halbuki bizim daha büyük fleyler yapaca m z falan yok. Yan m zda yer alanlar da oldu; ancak, kendi sendikam z n tüm flubelerini rahatça mücadeleye katabiliyoruz desek, yalan söylemifl oluruz. Tamam, herkes paras z ve nitelikli e itimden yana, ama bu da bu mücadelenin temel bir halkas de il mi? Bir de, sadece protestoya dayal bir kültürümüz var. Bas n aç klamas yap ld ya, genel merkezler görevlerini ifa ettiklerini düflünüyor. Halbuki, biz bunu engelleyece iz, gerekirse tüm velileri örgütleyece iz, sonra okulun önünde etten duvar örece- iz demek gerekiyor. Bu okullar n kaybedilmesi durumunda, bir ö retmen olarak söylüyorum, çok tehlikeli bir gidiflatla karfl laflabiliriz. Gençler aras nda fliddet artacak, olumsuz davran fllar yayg nlaflacak. Pedagojik aç dan, küçük bir çocu u düflünün. Al flt okuluna gidemiyor. Neden? Çünkü sat lm fl. Burada yedi-sekiz yafl nda çocuklardan bahsediyoruz. Yetiflkin, akl bafl nda, nerede okuyaca na karar veren, karfl koyma kabiliyeti olan insanlar yok karfl m zda. lkokul ve liselerin sat fl na karfl örgütleniyorsunuz. Ancak, bu iflin bir de kamu üniversiteleri aya var. Onlar da giderek kent çeperlerine tafl nmak isteniyor. Müflterek bir örgütlenme söz konusu olacak m? Y ld z Teknik Üniversitesi ndeki ö rencilerle beraber eylem yap yoruz, toplant lara geliyorlar. Ancak, Türkiye gündeminin yo unlu u bu sorunu biraz öteliyor. 1 May s sonras nda, hükümetin has ralt etmeye çal flt bu durumu daha güncel tutmaya kararl y z. Bu sat fllar gerçekleflirse nas l bir tablo ç kacak? Mesela Etiler de hiç düz lise kalmayacak. Asl nda, biz de iflin boyutunu tam bilemiyoruz. Mesela, Emirgân daki tarihî ilkokulla ilgili sat fl planlar n biliyoruz, ama her okulda böyle bir bilgiye ulaflam yoruz. Ayn flekilde, Sar yer deki Vehbi Koç Lisesi, Kandilli K z Lisesi sat fl listesinde. Bo az boyunda bu düzeyde baflka okullar yok. Emirgân lkö retim Okulu nu satt klar nda, ö rencileri kilometrelerce yukar daki Osman Saçmac lkö retim Okulu na gönderecekler. Ancak, orada da s n f mevcudu zaten 50. Her fleyden önce, stanbul da varolan okullar e itim ihtiyac n tam anlam yla karfl layam yor. Merkezdeki sat l a ç kan okullar, OECD nin sal k verdi i s n f bafl na 24 ö renciye en yak n düzeyde ö renci bar nd r yorlar. Merkez d fl na gittikçe, say 70 lere kadar var yor. Yani kampüs kuraca z dedikleri yerlerde zaten çok say da okula ihtiyac m z var. Asl nda, merkezdeki ideale en yak n mevcutlu, nitelikli e itim veren kamu okullar n kapat p çeperlerdeki, zaten kalabal k okullara iyice yüklenecekler. Biz hükümete aç kça söylüyoruz: Bu görece nitelikli okullar elden ç kartarak e itim ve ö retimdeki sorunlar çözemezsiniz, bilâkis e itim seviyesini düflürür, sorunlar katmerlersiniz. Sadece bu okullar korumakla kalmay n, varofllardaki okullara da gereken altyap yat r m n yap n. Kurmay düflündükleri kampüsler nas l yerler olacak? Anlat lanlardan anlad m z, TOK toplu konutlar gibi, binalar t pat p ayn, isimleri farkl yan yana bir sürü okul... Ö renciler servis araçlar yla oraya tafl nacak. Otuz y ll k bir ö retmen olarak, ailelerin, daha çok, çocuklar aras nda tercih yaparak problemi çözmeye çal flacaklar - n söyleyebilirim. Örne in, üç çocuklu bir aile, çocuklardan birinin e itimi için di er ikisini ifle vererek feda ediyor. Genelde küçük erkek çocu u bari kendini kurtars n diye okula gönderiliyor, k zkardefl evde oturmak zorunda kal yor. Burada, toplumun cahil b rak lmas yla karfl karfl yay z. Zaten niteli in düfltü ü çevre okullarda, erkek çocuklar kafa tokuflturuyor. Bu çocuklar bir de büyük kampüslere t karsan z, yak n gelecekte ço u potansiyel afl r milliyetçilerdir. Çevre okullardaki çocuklar aras nda b - çak tafl ma, haraç alma, yol kesme giderek art yor. Asl nda, okullar sat l rken toplum da sat n al n yor. Hâlâ zorunlu din dersi kald r ls n diyoruz, elbette kald r ls n; ama sorun bu de il ki, matematik, fizik dahil tüm derslere yarat - l fl teorisi s zm fl durumda. Çeperde toplumun genel olarak muhafazakârlaflmas na hizmet veren bir e itim yayg nlafl rken, merkezdeki nitelikli okullar n sat lmas da, bu muhafazakârlaflmaya hizmet edecek. Söylefli: Ulus Atayurt Foto raf: Diha 11

12 RANT AÇILIMI FUTBOLDA DA TAM GAZ Üç büyüklerden ofsayt goller Üç büyükler kazan nca stanbul kaybediyor. Malî altyap lar kent ya mas na göbekten ba l olunca, stanbul da, ahalisi de gol üstüne gol yiyor. fiükrü Saraço lu, Ali Sami Yen, Aslantepe, nönü... Her biri ayr bir cinaî vaka. Güzide olduklar kadar kasac ve de eli baltal üç büyüklerin kentsel icraatlar na biraz yak ndan bakal m... Son günlerde TOK nin Ali Sami Yen Stad n satma teflebbüsleri ve y lan hikâyesine dönen Seyrantepe Stad, bize futbolun asla sadece futbol olmad n, epey de kent rant oldu unu düflündürdü. Sahnedeki futboldan daha çok, sahnenin altyap s na ait gerçekler bunlar. Türkiye nin kendine has ikliminde futbol gündeminin ayr lmaz bir parças hâline geliyorlar. En son televizyon yay n haklar n n ihalesinde de teyit edildi i üzere, yüz milyonlarca avroluk dev bir pazara dönüflen futbolun asl nda ne kadar ilkel bir fizikî altyap üzerinde gerçekleflti ini de düflündürüyorlar bir yandan. Bu nedenle, her ne kadar Bursaspor un katk s yla ligde flampiyonluk yar fl n n s nd bir dönemde bulunuyor olsak da, burada futbolun alt na ve üstüne biraz ayr nt l bakmakta yarar görüyoruz kriterleri ve Saraço lu Geçen y l n son aylar nda gazetelerde küçük bir haber vard. Son UEFA Kupas final maç n n oynand Saraço lu Stad n n çevre düzenlemesi yetersiz oldu undan, naklen yay n araçlar na yer bulunamad belirtiliyordu. Bu bilgiye de durup dururken yer verilmiyordu elbette. Türkiye 2016 y l ndaki Avrupa Futbol fiampiyonas na ev sahibi olmak için istekliydi ve fakat son UEFA Kupas finalinin oynand stat için çevre düzenlemesi uygun de il deniliyordu. UEFA kibarl k yapm fl. Saraço lu Stad n n çevre düzenlemesi yap labilecek bir çevresi bulunmuyor asl - nda. Etraf en yo un konut yap lar ve sürekli t kanan yollarla çepeçevre sar lm fl vaziyette. Bir de, son sel olaylar yla ad n dünyaya bir kez daha duyuran stanbul un riskli derelerinden biri olan Kurba al dere de stad n hemen yan bafl ndan ak p Marmara ya ulafl yor. Stat büyük, aura s kuvvetli, lâkin çevresel flartlar düzelebilecek gibi de il. Bu durumu Futbol Federasyonu da tespit etmifl olacak ki, baflbakan n da gidip bizzat kulis yapt 2016 organizasyonu için UEFA ya verilen aday statlar listesinde Saraço lu yer alm yor. Fenerbahçe Baflkan Aziz Y ld r m n bütün gürültülü itirazlar na ra men, Federasyon Baflkan gerçe i flöyle aç kl yor: Kriterleri UEFA koydu. Saraço lu, 2016 kriterlerine uymuyor. Asl nda fiükrü Saraço lu Stad sadece UEFA n n 2016 kriterlerine uymuyor de il. Ayn zamanda Türkiye deki mahkemelerin kabul etti i planlama teknikleri ve flehircilik ilkeleri ne de Saraço lu Stad n n çevre düzenlemesi yap labilecek bir çevresi bulunmuyor. Stat büyük, aura s kuvvetli, lâkin çevresel flartlar düzelebilecek gibi de il. Saraço lu, haliyle, UEFA n n 2016 kriterlerini de karfl lam yor. uymuyor. Nedenini basitlefltirerek flöyle aç klayabiliriz: 55 bin kapasiteli bir spor tesisi yap l rken hem çevresi üzerindeki olumsuz etkiler önlenecek ve hem de ulafl m n n nas l sa lanaca na kabul edilebilir cevaplar verilecekken, bunlar hiç dikkate al nmadan sadece stad n büyütülmesi hukukun ilkelerine ayk r. Bunu bilirkifli raporuna dayal olarak mahkeme tespit ediyor. O zaman bize de flu soruyu sormak düflüyor: 2016 kriterleri olmasa da olur diyelim ama, hiç de ilse hukukun ilkeleri fiükrü Saraço lu nda uygulanacak m, uygulanmayacak m? Di er statlar için hukukun ilkeleri ni hat rlatan bir mahkeme karar bulunmuyor ama, bu 2016 kriterleri aç - s ndan statlara göz at lmas gereklili ini ortadan kald rm yor. Tabii böyle bak nca hiçbir stad n geçer not alamad - n kabul etmek gerekiyor. Sözgelimi, Galatasaray n hâlihaz rda kulland Ali Sami Yen Stad n n vaziyeti de epeyce kötü. Üstelik bu stad n her an y k labilir bir enkaz pozisyonu da var. Ali Sami Yen in infla edildi i 1960 l y llarda bir milyon civar ndaki nüfusuyla stanbul un çeperinde kalan Mecidiyeköy, bugün kent merkezinin en yo un oldu u bölge hâline geldi. Her gün yüz binlerce insan n geldi i Mecidiyeköy de stad n çevresi maç günlerinde büsbütün katlan lmaz oluyor. Stada gelen futbolseverlerin flans ysa, maçlar n akflam saatlerinde bafllamas... Kent merkezindeki mahflerî kalabal k evlerine çekilirken tribün sakinleri stattaki yerlerini almaya bafll yor da, daha büyük bir kaos yaflanm yor neyse ki. Befliktafl n nönü Stad nda durum biraz farkl. Her ne kadar o da 2016 kriterleri nden s n fta kal yor olsa da, bir yandan da korunmas gerekli kültür varl statüsü tafl yan tek futbol stad... Osmanl Devleti nin son saray olan Dolmabahçe yle karfl l kl bak fl - yorlar. Yeflil alanlar n orta yerinde kurulmufl olmas nedeniyle burada olmas do ru mu diye sordurtan, ama bir yandan da herkesin kan ksad nönü, ayn zamanda en taze imar hayallerine de konu olmufl durumda. Çarfl n n yerine Mall... Befliktafl n futbol mabedi olarak bilinen bu stad n yenileme ad yla y k larak daha büyü ünün yap lmas hayal ediliyor. Haz r stat y k lm flken de biraz al flverifl merkezi eklenecek... Befliktafl n ünlü taraftar grubu Çarfl da herhalde art k Mall ad n alacak diye düflündüren bir durum... Burada Befliktafl n di er kulüplerden ayr ld bir noktay da not edelim. Di er kulüpler al flverifl merkezi projelerini do rudan kaynak yaratma gerekçesiyle aç klarken, Befliktafl n buldu u gerekçeyi yarat c l k aç s ndan ayakta alk fllamamak mümkün de il. Buyurun al flverifl merkezli stat projesi- Galatasaray Seyrantepe Telekom Arena Stad 12

13 nin kulüp taraf ndan yap lan aç klamas na: Taraftarlar aileleri ile birlikte stada çekmek ve insanlara yaflam alanlar yaratmak. Bunun anlam ne mi? stanbul Büyükflehir Belediyesi nin tamamlad söylenen imar plan ndaki ifadesine bakal m: Al flverifl merkezi, konaklama tesisleri, idarî bürolar, restoran, kafe, aç k ve kapal yüzme havuzu, sauna, fitness salonu, kültür amaçl tesisler, katl otopark. E er bunlar stad n içinde yap l rsa, Befliktafl di er kulüplerden ay ran bir özelli i böylece tarih olacak. Çarfl yla stat aras ndaki organik ba ve bunun yaratt taraftarl k kültürü silinip gidecek. Çarfl n n yerine Mall gelmesi flaka olmaktan ç kacak. Bizde al flverifl olay camilerin alt na ilk girdi inde flaflk nl k yaratm flt. Sonra statlar n alt na girip etraf n sarmaya bafllay nca nedense o kadar büyük flaflk nl a yol açmad. Sanki Milano nun San Siro Stad nda, Barcelona n n Camp Nou Stad nda ya da Münih in Olimpiyat Stad nda benzer al flverifl merkezleri varm fl gibi... Böyle bir stat-al flverifl eflleflmesi sanki vaka-i adiyeymifl gibi görüldü. Durum böyle alg lanmaya bafllan nca, stanbul un merkezî noktalar nda yerleflmifl bulunan futbol statlar n n kaderleri de yeniden belirlenmeye bafllad. Stad n ilk büyüten ve biraz da etrafa ticarî amaçlarla yay lan Fenerbahçe oldu. Bu yerinde büyüme hikâyesi, stad n yan ndaki kendi tarihî, ismi yeni Kenan Evren Lisesi nin al nmas yla zirveye ç kt denilebilir. Fenerbahçe nin burada sadece otopark yapmayaca, ayn zamanda hayli büyük bir al flverifl merkezi de yapaca biliniyor. fiükrü Saraço lu Stad n n kentin çeperindeki bofl alanlarda infla edilmedi ini, esasen etraf nda tarihî dokular n bulundu unu, dolay s yla geçmiflten bugüne meskûn alan niteli inde oldu unu not etmekte fayda var. Böyle bir yere yap lan stad n zaman içinde büyümesi ve en sonunda da konut alanlar yla ifllevsel bütünlü ü olan bir okulu yutmak suretiyle yay l yor olmas ndan söz etmek gerekiyor. Bu yay lma hâli kendine has bir imar hareketini bundan sonra da beraberinde getirecek gibi görünüyor. Statlardan çevreye do ru yay lma girifliminin bir benzeri de Galatasaray n Ali Sami Yen Stad n n yan ndaki tarihî Likör Fabrikas na el atmas yla tekrar edildi. Befliktafl n da yeni aç k tribünün arkas ndaki Belefl Tepe için benzer düflüncelere sahip oldu unu biliyoruz. Statlar n bir süre sonra yetersiz kal p çevreye do ru yay lmalar sportif nedenlerle olsayd, sözgelimi genç tak mlar n idman yapaca çim saha yapma düflüncesiyle statlara yeni alanlar eklenseydi, herhalde fazla itiraz edilecek bir fley olmazd. Ama bizim kulüplerin bu yay lmadaki murad, akar sa lamak için al flverifl merkezi, rezidans, otel vs. yapmak... nfla edildi inde stanbul un çeperinde kalan Ali Sami Yen, bugün kent merkezinin en yo un bölgesi. Daha büyük bir kaos yaflanmamas n n sebebi, maç saatlerinde mahflerî kalabal n evlerine çekiliyor olmas. Ali Sami Yen den Telekom Arena ya fiimdilik Fenerbahçe ve Befliktafl oldu u yerde büyümeye çal fl rken, Galatasaray daha farkl bir yola girdi. Taraftar - n n cehennem ve evimiz dedi i eski stad n y k p satmas için devlet müteahhidi TOK ye verdi, yeni stad için kentin çeperindeki bir tepeye flimdiden Aslantepe ad n koydu. Galatasaray Mecidiyeköy den p l s - n p rt s n toplay p hemen gitmeye haz r, ama yeni yerde ifller düflünüldü ü kadar problemsiz ilerlemiyor. Önce TOK nin bir türlü ihale aflamas na gelemeyifli, arkas ndan yapt ihaleleri seri hâlde iptal edifli, yüklenicinin türlü sebeplerle inflaat zaman nda yapamay fl ve son olarak da yeni stat maliyetini üstlenmeye TOK nin karar verifli, haf zalardaki yerini ald. Aslantepe deki gidiflat Ali Sami Yen Stad ve Mecidiyeköy ün de gelece- ini belirleyecek görünüyor. Çünkü bir yandan da cehennem en çok paray verene TOK taraf ndan sat lmak isteniyor. lk anda kula belki fazla t rmalamayan bu en çok para laf na biraz daha ayr nt l dikkat kesilince anlafl l yor ki, TOK Seyrantepe Stad için kesenin a z n biraz açm fl ve flimdi bu masraflar Ali Sami Yen den fazlas yla nas l ç - karaca n n pefline düflmüfl. TOK nin tek masraf Seyrantepe olmad ndan, Ali Sami Yen ihalesinde yap lacak has - lat n daha büyük bir yaraya merhem olabilecek hâle getirilmesi gerekti i görülüyor. Daha önce stad n yerine turizm ve ticaret merkezi yap lmas n amaçlayan imar planlar n n mahkeme taraf ndan iptal edilmesi sonras nda, TOK 10 bin metrekarelik bir park alan tavizinde bulunmufl, bu tavizli imar planlar ndaki koflullar üzerinden ihaleye ç km flt. Ne var ki, ihale sonucunda ortaya ç - kan mebla Seyrantepe deki masraflar karfl lamaya yetmedi. Üstelik TOK, bu mebla n Ali Sami Yen in ederini fazlas yla karfl lad n da kabul etti. Bu noktada TOK nin seçenekleri daralmaya bafll yor. Ya önceki mahkeme kararlar ve kamuoyundaki tepkileri dikkate alarak makûl bir projenin ederine raz olacak, ya da burada yarataca yüksek kent rant n ihaleye giren firmalar aç s ndan sa lam kaz a ba laman n yeni yollar n bulmaya çal flacak. Bunun için de has lat paylafl m yöntemiyle yeniden ihaleye ç kma düflüncesinde oldu u anlafl l yor. Yaz n n gidiflat ndan Express in emlâk eki vermeye bafllad n düflünüyor olmal s n z. Ama gerçekten neler oldu- unu anlaman n baflka yolu yok. O nedenle ayr nt lara bakmaya devam edelim... Her ne kadar Ali Sami Yen in bir an evvel turizm ve ticaret merkezi ne dönüfltürülmesi ve stad n Seyrantepe de Telekom Arena ad yla faaliyetlerini sürdürmesi için yo un çabalar harcan - yor ve baflbakandan gerekli destek sa lan yor olsa da, hikâyenin düflünüldü ü kadar çabuk sonlanmayaca ve Mecidiyeköy deki Galatasaray bayraklar n n epey bir zaman daha orada dalgalanacaklar anlafl l yor. Üstelik taraftarlar n da bu Telekom Arena laflma sürecine esas itibariyle itiraz etmedikleri, ama gene de y llar n Ali Sami Yen ine a tlar düzdükleri, cehennem deki an lar na sahip ç - kacaklar n n iflaretlerini verdikleri de bir kenara not edilmeli. Hatta bir taraftar sitesinde, stat tafl nd ktan sonra eski yerimize bir an t dikilsin önerisi bile yap lm fl. 13 Befliktafl nönü Stad

14 Fenerbahçe fiükrü Saraço lu Stad Fulya da olanlar, Florya da olacaklar stanbul da bu tür eski spor alanlar n n ne flekilde kullan ld n anlamak için eldeki en e itici örnek Befliktafl n Fulya arazisinde yap lanlar. Fulya n n eski zamanlar n hat rlayanlar, Ihlamur Kasr ndan itibaren dere boyunca Befliktafl n antrenman tesislerinin oldu unu bilirler. Sonra ne oldu? Kentin bu bölgeleri çok de erlenip Befliktafl n da cash e ihtiyac olunca, bu antrenman sahalar n Ümraniye de, kentin oldukça d fl nda bir bölgeye tafl d lar. Böylece Fulya da rezidans yap lmas mümkün hâle gelmifl oldu. Asl nda ayn fleyi Galatasaray da Florya tesisleri için düflünüyor. Florya da kentin fazlas yla içinde kald. Etraf nda olan yeni geliflmeler nedeniyle de- eri çok artt. Bu kadar de erlenen bir alanda futbolcular n antrenman yapmas n n ekonomik bir karfl l kalmam fl olacak ki, Galatasaray da tesislerini kentin hayli d fl ndaki Büyükçekmece ye tafl may planl yor. Aynen geçti imiz y llarda Kurba al dere n n a z ndaki tesislerini Samand ra ya tafl yan Fenerbahçe gibi... Bir farkla... Galatasaray n tesislerini tafl mak istedi i yer, Büyükçekmece Gölü nün su toplama havzas nda kal yor. Üstelik imar planlar nda da yeflil alana ayr lm fl. Büyük sel felaketi yaflam fl bir kent olarak stanbul da bu tafl nmaya karfl ç kanlar olunca bir Galatasaray yöneticisi çok flafl rm fl ve demifl ki: Bu itiraz niye? Biz oraya gökdelen dikmeyece iz ki. Asl nda yönetici hakl... Gökdelen, kuvvetle muhtemel ki oraya de il, flimdiki tesislerin oldu u Florya ya dikilecek. Aynen Befliktafl n Fulya ya dikti i gibi... Arazi rant na sportif aç l m Kulüpler bitmeyen bir ar-ge halindeler bu anlamda... Hangi araziyi nerede nas l de erlendireceklerinin hesab n kitab n yapmakla meflguller. 14 Bunun en ilginç örneklerinden birini de yine Galatasaray da görüyoruz. stanbul un kuzeyindeki Karadeniz sahillerinde yer alan Riva da bu kulübün hayli genifl bir arazisi bulunuyor. Sportif performansla oluflan kaynakla karfl - lanamayacak kadar büyük bir borç oldu u da söyleniyor. Dolay s yla da, Riva daki araziyi uygun flartlarda sat p borçlar n temizlemek istiyorlar. Bu arazi do al sit alan statüsünde. Yani yasalar taraf ndan koruma alt nda. Üzerine nas l bir yap yap labilece ine de bu yüzden Koruma Bölge Kurulu karar veriyor. Kulüp yöneticilerinin aç klamalar ndan anlafl ld na göre, bu kararlar verilmifl. 880 konut yap labilecekmifl. Al flverifl olay camilerin alt na ilk girdi inde flaflk nl k yaratm flt. Sonra statlar n alt na girip etraf n sarmaya bafllay nca o kadar büyük flaflk nl a yol açmad. Camp Nou ya da Münih in Olimpiyat Stad nda benzerleri varm fl gibi... Buraya kadar ne var bunda, tipik bir arazi gelifltirme hikâyesi denilebilir. Ama de il... Kulüp baflkan n n flu sözleri durumu tümüyle de ifltiriyor: Üçüncü köprünün ihalesi yap lacak. Riva arazimiz için çok iyi olacak, de erini art racak. Ekonomik krizden dolay s k nt çekiyoruz. Ancak biz Riva y en optimum de ere gelinceye kadar elimizde tutaca- z. Tercihimiz, köprünün bafllamas ndan sonra de erlendirmek. Yolun geçmesi de Riva arazisine ulafl m 10 dakikaya indirecek. Üçüncü köprüye karfl yo un itirazlar var. Hem stanbul un ulafl m sorunlar n n çözümüne katk s olmayacak, hem de Bo aziçi ve kuzey ormanlar n n eriflimini art raca için yap laflmay azd racak. Tam da Galatasaray baflkan n n dedi i gibi... Baflkan n dedi i gibi bir optimum de er yok asl nda. Sadece do ay tahrip edece i su götürmeyen büyük bir kamu yat r m ndan rant kazanma beklentisi söz konusu. Böylece artacak arazi de eri için optimum de er demek, bir bak ma rant beklentisinin ne kadar ola- anlaflt n n da göstergesi. Geçti imiz günlerde Ulaflt rma Bakan üçüncü Bo az köprüsünün güzergâh n aç klad. Anadolu yakas ndaki ayaklar n n Poyrazköy de infla edilmesi düflünülen üçüncü köprü konusunda Galatasaray baflkan hakl ç kt. Gerçekten de Riva arazisine ulafl m 10 dakikaya inecek gibi görünüyor. Böylece Riva yo un flekilde yap laflmaya bafllayacak, çevre de erlenecek... stanbul kaybedecek, Galatasaray kazanacak... Bunun olabilmesi için kulüp yönetimindeki emlâk f rsatlar n yönetme becerisinin, sözgelimi iyi futbolcu transfer etme ya da futbol tak m ndaki yap - sal sorunlar çözme becerisinden daha fazla olmas gerekiyor. Spor tesisleri kamuflaj m? Türkiye de spor tesisleri acaba baz büyük ticarî tesislerin kamuflaj gibi mi düflünülüyor sorusunu akla getiren bir örne i de Ataflehir deki Fenerbahçe ye tahsisli arazide gelifltirilen projede görüyoruz. 10 bin kiflilik bir basketbol sahas yap lmak üzere yola ç k l yor, ancak sonra buna 10 binlerce metrekare kapal alan olan bir al flverifl merkezi ve hayli iri bir otel ekleniyor. Bunlar nedir diye sorarsan z, cevap haz r: Al flverifl merkezi maçlara gelecek seyirciler için, otel de sporcular için... Yani her bir seyirci için dört-befl metrekare al flverifl merkezi düflünülürken, her sporcu için de sekiz-on tane süit oda planlan yor herhalde diye düflündüren büyüklükler bunlar. Türkiye de spor kulüpleri kentteki rant keflfettiler, sportif yat r m sermayelerini ranttan sa laman n hesab na girifltiler. fiimdilik borçlar kapatmak için bafllayan hamleler, sonra büyük akar projelerine dönüflecek gibi görünüyor. Herkes gibi kulüpler de stanbul daki arazilerin üzerinden gözlerini ay rm - yorlar. Erhan Demirdizen

15

16 S RT MÜCADELE GAZETES N N SAH B VE BAfiYAZARI CUMHUR KILIÇÇIO LU Ö rendiklerini yap yorlar ki hafta boyunca Siirt ten gelen haberler bir flok dalgas yaratt. ki k z ö renciye flehirdeki onlarca erke in sistematik ve organize tecavüzünü bir sene evvel vuku bulan bir dehflet haberi takip etti: Yat l okulda okuyan yedi erkek ö renci, yafl tlar bir k z ö renciyi tehdit etmifl, kendilerine çocuk getirmesini istemifl, sonuçta biri 2, di eri 3 yafl nda iki çocu u tecavüz ederek öldürmüfllerdi. Baflbakan ve bakanlar haberi yayd klar için medyay suçlarken, ortada bir ceza olmad, taraflar n anlaflt ortaya ç kt. Türkiye deki büyük yozlaflman n, sistemli kötülü ün devlet eliyle nas l yeniden üretildi ini yahut görmezden gelindi ini gösteren Siirt vakalar n, 48 y ld r yay nlanan Siirt Mücadele gazetesinin sahibi, muhabiri ve muharriri Cumhur K l çç o lu na sorduk... Türkiye, Siirt te yaflanan taciz, tecavüz ve cinayet olaylar yla sars ld. Bu olaylar kadar kayg verici olan, devlet görevlilerinin de dahil oldu u örtbas etme çabas yd... Cumhur K l çç o lu: Bir sene önce taraflar n anlaflmas yla kapat lm fl bir olay bir tanesi. Herkes yazd bunu zaman nda, ajanslar bu haberi geçti. Çocuk ifli diyorlard, havuza düflmüfl, ölmüfl. lçede büyük bir infial oldu, kaymakaml - a do ru yürüyüfl yap ld. Ama Pervari, Türkiye nin en k y da köflede kalan yerlerinden biri. A alar m, dinî önderler mi, art k kimse, araya girenler olmufl, devleti temsil edenler de onlar n dedi ini yapm fl, ses ç kmas n, olay büyümesin diye. Türkiye de maalesef böyle oluyor. Devleti yönetenler asayiflle ilgili olaylar hep bir-iki çapulcu ya y k yor, bir suikastte mesela flizofrenin teki yapm fl diyorlar, hep bir bahane buluyorlar. Bir daha olmamas için ne önlem alal m diye kafa yormuyorlar. Pervari deki olay da böyle, Siirt teki de. Bütün bir flehri karalayan yaz lar yazanlara tepki oluyor, oysa tepkinin bu iflte ihmali olanlara yöneltilmesi lâz m. Bir flehri topyekûn karalayanlar da elbette k n yoruz. Devlet ne aileyi, ne çocu u, ne okulu korumufl, ama sanki kabahat bütün flehrinmifl gibi yaz l yor... Siirt teki olayda yetiflkinlerin çocuklara çok uzun süreli sistematik ve organize tecavüzü var. Bu tür haberlere son y llarda Türkiye de çok rastl yoruz... Öyle maalesef. Bu olay kapal devre gerçekleflmifl, duyan ya ortak olmufl ya da sesini ç karmam fl. Siirt teki ma dur k - z n okudu u okul da bafl nda bir okul de il, Türkiye nin en eski, en de erli okullar ndan biri. Tam karfl s nda karakol, polis lojmanlar var, flehrin merkezî bir yerinde. Buraya gelirken h zl h zl yürüdüm, birisi ihbar etse biri h zl yürüyor diye, gelip hemen yakalarlar. Bu olay bunca zaman nas l görülmemifl? Böyle pis ifllerde korkunç bir s r perdesi oluyor. Ve herkes bu ifli yapanlar lanetliyor. Eninde sonunda yasalar m z bu insanlara gerekli cezay verecektir, buna inanmak istiyoruz. Bu ifl valinin emriyle, polisin tahkikat yla ortaya ç km fl de il. Bir rehber ö retmenin vicdan s zlam fl, bakm fl ki bir sürü söylentiler var... Siirt teki olayda bazen söylendi i gibi yedi ma dur ö renci yok, de il mi? Bir 16 k z ö renci ve onun durumuna çekilmek istenen kardefli var galiba... Yedi ö renci de ayn okulda okuyan tecavüzcüler. Vallahi, utan yorum bunlar konuflmaktan. Bu devlet, vatandafl, yoksulu koruyacak bir sosyal hukuk devleti de il midir? K zlar n ailesi yoksul, babalar hamal. Araflt rd m bir yard m al yor Ma dur k z n okulu da bafl nda de il. Tam karfl s nda karakol, polis lojmanlar var, flehrin merkezî bir yerinde. Ama bu ifl valinin emriyle, polisin tahkikat yla ortaya ç km fl de il. Bir rehber ö retmenin vicdan s zlam fl... mu diye. Buzdolab, kömür da t p reklam yap yorlar, ama bunlar kendilerine yak n çevrelere veriyorlar. Eskiden her yerde Yard msevenler Derne i olurdu, valilerin eflleri, yard mc lar, okul müdürleri bu derneklerin baflkanl n yapard, ev ev gezip yoksullar tespit ederlerdi. fiimdi Siirt i yönetenlerin ço unun efli Siirt e gelmiyor. Foto raf: fiahan Nuho lu Bu durum en az ndan yoksula bak fl n de iflti ini de gösteriyor... Bir ilgisizlik var. Devletin sosyal yard mlar adilâne da t lm yor. Tecavüze u rayan yoksul k zlar önemsemeyip ifl güç, aile sahibi yetiflkin erkekleri kay rmaya yönelik bir örtbas etme çabas var m Siirt te? Kesinlikle yok, herkes nefret ediyor onlardan. Kim buna müsaade eder? Baz gazeteler eflraf yapm fl diyor, eflraf böyle yapar m? Eflraf n anlam na da halel gelir. O kadar süre boyunca sadece bu iflin failleri birbirini tan m fl, baflka kimse bilmemifl. Birine söylenince o da bu halkaya eklenmifl. Yap lan bu insanlara normal bir fley gibi gelmifl, o yapt, ben de yapar m demifller. Bu adam eve gitti i zaman k z n, kar s n görmüyor mu? Ama vicdana gelip ben itiraf edece im, bu pislik bitsin dememifller. Bu, onlar n kabahati. Baflkalar n n ne günah var? zmir de bir seri katil bir gecede yakaland, Siirt te neden yakalamam fllar? Devleti temsil eden güçler var, onlar n de il mi bu kabahat? Gazeteciler de olmasa, memleketin hali ne olacak? Ama iyi, yap c gazeteci olsun. Siirt te sadece bu olaylar da yok ki. Bak n, tefecilik alm fl bafl n gitmifl. ki-üç kifli bu yüzden intihar etti, yirmi-otuz aile Siirt ten göç etti. O kadar yazd k Siirt in en büyük felâketi tefeciliktir diye, ancak bir-iki kifli yakaland galiba, onlar da b rakt lar. Siirt in sosyal yap s nda son yirmiotuz y lda de iflen ne sizce? Yüzlerce köy boflald, Siirt in nüfusu ikiüç kat na ç kt. lk geldiklerinde yirmiotuz kifli bir odada kal yorlard. Büyük bir sosyal facia yafland. O zaman bile böyle büyük bir pislik yaflanmam flt. Köye dönüfllerde de adil davran lm yor, korucular kimsenin dönmesinden yana de il. Köyüne dönmek isteyenlere iyi vatandafl de il gözüyle bak l yor. Devletin herkesi eflit sevmesi lâz m, ama birine öz, di erine üvey evlât gibi bak l - yor. Çanakkale diyorlar, Kutlu Do um Haftas diyorlar, gözyafllar döküyorlar, as l gözyafllar bu gibi olaylar için dökülmeli. Ama onu esirgiyorlar, halk n derdiyle ilifli i olmayan ifllerle u rafl yorlar. Siirt te yaflanan olaydaki k zlar Kürt k zlar, de il mi? Evet, ama tecavüzcülerde öyle bir fark yok, Kürt de var, Arap da, Türk de. Vali ç k p aç klama yapt aralar nda polis ve asker yoktur diye. Olsalar ne olur, olmasalar ne olur? Bu bir yang nd r, yang nda Ali nin otu yanmaz da Veli nin otu yanar diye bir fley var m? Tecavüzcüler aras nda tan d klar n z var m? çlerinden çok kifliyi tan yorum. Muhafazakâr insanlar var, hac lar var. Herkes diyor ki nas l fleytana uydu, halbuki as l fleytan o. Herkes fleytan n kendisiyle birlikte tafl r. Bir ulemaya sormufllar flu flu olay sen de yapar m s n diye, demifl ki, beni dünyan n en büyük hazinesinin oldu u odaya koy, elimi hiçbir fleye de dirmem, ama beni bir odada bir kad nla baflbafla b rak rlarsa, ne olaca n Allah bilir, bir fley yapmam diyemem.

17 Toplumun her kesiminde var böyle insanlar, çok tahsilli, çok bilgili de olabilir, çok dindar da, çok müptezel de olabilir. Bunlar n ortak noktalar vicdans zl kt r, ahlâks zl kt r, flerefsizliktir. Bu olayda da bu müflterek vasf paylaflm fllar. Siirt teki olayda s n fsal fark n belirleyicili inden söz edebilir miyiz? Çok fakir bir k z da olmayabilirdi, bilemeyiz ki. Burada elbette ayr mc bir fark var, k z m, derslerin nas l diyecek bir baba yok, okuma-yazma bilen, belki bu halin nedir diyecek bir ana yok. Ama Münevver in (Karabulut) kafas n kesen fakir, cahil bir adam m yd? yafl ndaki çocuklar n 2-3 yafllar nda çocuklara tecavüz edip öldürdükleri Pervari deki olayda böyle bir farktan hiç bahsedilemez herhalde... Cehaletin getirdi i bir fley. Ö rendikleri bir fleyi yap yorlar, nereden ö renmifller? nternet kafelerden, okuldaki bilgisayarlardan. Ama gazeteleri aç n, arka sayfalar nda günün güzeli var. Dinsel ahlâkla ilgili bir fley de il bu dediklerim, her dinin bir ahlâk vard r. E itimle gelecek bir ahlâk gerekiyor. Deneyimle ortaya koymufllar ki, bir arada okuyanlar karfl cinsi kendilerine daha az yabanc hissediyorlar, tahrik edici unsur azal - yor. Devletin koruyucu vasf n ortaya koymas, çocuklar kollamas lâz m. Yüzlerce köy boflald, Siirt in nüfusu iki-üç kat na ç kt. lk geldiklerinde yirmi-otuz kifli bir odada kal yorlard. Büyük bir sosyal facia yafland. Köye dönüfllerde de adil davran lm yor, korucular kimsenin geri dönmesinden yana de il. Yat l bölge okullar nas l okullar? Bunlar zaman nda çok iyi amaçlarla kurulmufltu. Hiçbir köylü çocu u okumuyordu. Bu okullardaysa beflinci s n fa kadar okutuyorlard, çatal-b çakla yemek yemeyi ö retiyorlard, mezun olunca hadi köyüne diyorlard. Okuldan sonra köye dönünlerin ço u uyum sa layamad, baz s kötü yola düfltü. O zamanki yaflama göre bu okullarda konfor vard. Baz lar o vakitler bu yat l bölge okullar köy enstitülerinin yerini alacak dediler, ama sonra anlafl ld ki öyle de- il. Ana kuca bekledi i bir ça da çocu- u al p yetifltirmek e itim ilkelerine de ayk r bir anlay fl. Derhal bu okullar n sisteminin düzeltilerek de ifltirilmesi lâz m. Bu okullara harcanan paray duysan z duda n z uçuklar. Her köye bir okul kurulmas, çocuklar n annelerinin evinde yat p kalkmas lâz m. Siirt in temel ekonomik kaynaklar neler, hayvanc l k m mesela? Hayvanc l kt, yok edildi. Üniversiteyi bile gidip merada yapm fllar. Kimse yaylaya ç kam yor, yasak. Eskiden Siirt in hayvan varl Türkiye yi besleyecek düzeydeydi. Ortado u ülkelerine her gün yüzlerce kamyon yola ç kard. Ama üretimi art racak fleyler yap lmad. Dünyan n en iyi nar yine fiirvan ve Pervari de yetifliyor. Bal desen öyle, f st k desen öyle. Batman eskiden Siirt in ilçesiydi, halen 27 ilin kömürü Batman dan gidiyor. Petrol var Batman da. Ama devletin flefkatli, ak ll eli yok bu bölgelerde. Eskiden Türkiye nin en modern kentiydi Batman, ama takunyal kelimesi, TPA- O nun bafl na gelen bir genel müdüre verilen isim oldu. Böyle böyle de iflti. Bir k sm TPAO Batman Orkestras nda çalar, bir k sm ilâhî okur, ama o armoni bozuldu, o mozaik kalmad. Ya böyle olacaks n ya yok olacaks n dendi. Dinî söylemler asl nda hep flefkate, merhamete, hoflgörüye dayal d r, ama bu da yok edildi. Kimse kimseye hoflgörüyle bakm yor. Bu, sadece Siirt in de il, Türkiye nin, hatta dünyan n meselesidir. Siirt Mücadele 48. y l n dolduruyor. Nas l ç karmaya bafllad n z ilk? Zaten bu meslekten gelen bir ailenin ferdiyim. Siirt te her ailenin bir mesle i vard. Amcam 30 yafl nda Siirt milletvekili olmufl, ilk gazeteyi de o ç karm fl, ilk kitabevini kurmufl, ilk gazete bayili ini yapm fl, bütün kültür hareketlerinin bafl n çekmifl. Ben gözümü matbaada açt m, yedi yafl mda mürettiplik yapt m, çekirdekten yetifltim. 48 senedir ayn yerde benim taraf mdan ç kar l yor Mücadele gazetesi. Küçük yerlerde ayakta kalmak kadar zor bir fley yok. Do ru veya yanl fl nedenlerle ilan m z da kesildi, ambargolar da oldu. 12 Eylül de gazeteyi onbafl lara götürüp imzalat yorduk, bas labilir diye. 27 May s ta da öyleydi. Yengem hastalan nca amcam onun yan na gitmiflti, gazetenin bafl na ben geçmifltim. Yumurta fiyatlar n yazm flt m, ça rd lar, halk galeyana sevk etmek diye suçlad lar. Neyse, paçay kurtard k. El pedal mla el dizgim vard, onu da kendim yap yordum, ama birkaç seneden beri Adana da ofset bas yoruz, pazartesi da t yoruz. Tiraj 600, ama internet sitemiz var, her ay 3 milyon kifli t kl yor. TRT nin Kürtçe ve Arapça kanallar nas l karfl land Siirt te? Televizyondaki Arapça bizim Arapçam z de il. Bizim Arapçam z melezleflmifl, adeta Siirtçe olmufl. kinci Bahar dizisini Arapça gösteriyorlar, kendimi test edeyim diye biraz izledim, bakt m ki o güzellik, o ak c l k yok. Suriye dekiler anl yordur herhalde. Eskiden okullarda Kürtçe o kadar yayg n de ildi, Arapça konuflmak yasakt. Bana verilen 5 kuruflluk harçl klar hep Arapça konuflmaya ceza diye ödüyordum. Araplar hep flehir merkezinde midir? Eskiden öyleydi, art k daha Kürt a rl kl flehir merkezi. Bizde kimse Arap demez, Kürtlere de köylü denirdi eskiden. Devlet illâ Arap, illâ Türk, illâ Kürt diyor. Bizler halbuki bir mozai iz, benim annem Arap, babam Kürt, ben Türk kültürüyle yetifltim. Araplarla Kürtler aras nda hiç tarihsel bir sorun oldu mu? Hay r. Eski bir slogan vard, Kürtle Arap kardefltir Türkçesi. Araya nifak sokulabilir, ama halklar kardefltir. Devlet halka eflit gözle bakarsa halk e leflir, bar fl r. Söylefli: Merve Erol

18 BDP GRUP BAfiKAN VEK L BENG YILDIZ LA ANAYASA DE fi KL KLER ÜZER NE Amayasa dan yamayasa ya Dalga m geçiyorsun, adam m seçiyorsun derler, AKP hem dalgas n geçiyor ( benim anayasama hay r demek, 12 Eylül anayasas na evet demektir ) hem adamlar n (Gül ün mürekkebi kurumayan atamalar na dikiz) seçiyor ve piflkin piflkin yersen demeye getiriyor. CHP ve MHP malûm, baflka sularda zaten. BDP ninse bu zokay yutmas, eflyan n tabiat na ayk r. Niye ayk r oldu unu Batman milletvekili ve BDP grup baflkan vekili Bengi Y ld z dan dinliyoruz... AKP nin anayasa de iflikli i önerisini 82 anayasas yla k yaslay p övenler, BDP nin muhalefetini CHP ve MHP nin tavr na benzetiyor. BDP nin anayasa paketini desteklememe gerekçeleri neler? Bengi Y ld z: Bize göre 82 anayasas na p rlantal semer de vursan z, mant itibariyle otoriter, askerî vesayeti yücelten, yurttafltan ziyade devleti koruyup kollayan bir anayasa oldu u için özünü de- ifltirmifl olmazs n z. 82 anayasas, yurttafl devletin hizmetkâr gören zihniyetin ürünü. Bugüne kadar 16 düzenlemeyle 90 civar nda maddesi de ifltirildi. AKP nin 30 maddede yapmay planlad düzenlemeyle anayasan n yar s de ifltirilmifl olacak. Ama flimdiye kadarki de iflikliklerin hiçbiri anayasan n otoriter zihniyetini törpülemedi, devletin yurttaflla iliflkisini özgürleflme lehine sonuçland rmad. Peki neden bu kadar düzenleme yap ld? Avrupa Birli i flu maddeyi düzenlemeniz lâz m diyor, bir yama yap flt r l yor. Ama zihniyet de iflmiyor, çünkü bafllang ç ilkeleri anayasan n tümüne damgas - n vuruyor. Devleti kutsayan, rk olarak Türklü ü yücelten bu yaklafl m kald r lmal ki, anayasa demokratik bir ülke öngörüsünde bulunsun. Dikkat ederseniz, AB uyum süreci dolay s yla yap lan düzenlemelerin hiçbiri prati e yans mad. Hangi düzenleme mesela? Örne in, anayasan n 90. maddesi uluslararas sözleflmelerin iç hukukun üzerinde oldu unu belirtiyor. Sorar m size, bugüne kadar yerel mahkemelerden tutun da Yarg tay a ve Anayasa Mahkemesi ne kadar hangi mahkeme bu maddeyi dikkate alarak hüküm verdi? Bu madde dikkate al nsayd, Uluslararas Çocuk Haklar Sözleflmesi dolay s yla TMK ma duru çocuklar sorunu ortaya ç kmazd mesela. AB uyum sürecinin demokratikleflmeye katk da bulundu una dair görüflleriniz de iflti mi? Biz AB uyum sürecine de il, bu uyumun fleklî olmas na karfl y z. Bir kere, e itim sisteminin ve içeri inin bafltan sona yeniden düzenlenmesi gerekiyor. lkokuldan liseye Türklük bütün aidiyetlerin, Türk tarihi bütün tarihlerin üstünde tutuluyor. Yeni kuflaklar n farkl etnisitelere tahammül etmesi daha bafltan engellenmifl oluyor; Ermeni hâlâ düflman, Alevli hâlâ öteki, Kürt hâlâ tarih kitaplar nda zararl cemiyetlerden birinin kurucusu olarak lanse ediliyor. Bir Türk Otuz y ll k savafl, elli bine yak n ölü, on binlerce yaral, milyonlarca insan mahpusluk olmufl. Bunlar n hiçbiri olmam fl gibi düzenleme yapmaya giderseniz, o düzenleme de il, kand rmacad r. Bengi Y ld z çocu u Kürtlerle ilk önce zararl cemiyetler üzerinden tan fl yor! BDP nin anayasa de iflikli ini destekleme koflullar neler? ki temel kriterimiz var: Özgürlük ve eflitlik anayasas kimseye sorulmadan haz rland ve 82 anayasalar da darbe anayasalar d r. Geliyoruz AKP nin seçim arifesinde sivil ve demokratik anayasa vaadine. Toplumun hiçbir kesiminden görüfl almadan, toplumun taleplerini yans tmadan haz rlanm fl bir paket servis ediliyor önümüze. tiraz edince de askerlerin yapt anayasay m savunuyorsunuz gibi saçma bir tepkiyle karfl lafl yoruz. Bütün etnik, dinî vb. aidiyetlerin haklar n güvence alt na alan bir anayasa sizce ne düzeyde bir toplumsal destek görür? Habur fiyaskosunda oldu u gibi, hükümetin ben yapt m, oldu tavr yla hiçbir konuda yol al namaz. Toplumun ve farkl gruplar n sorunlar n tan mayan bir hükümet özgürlük de sa layamaz, kamuoyu da oluflturamaz. AKP flu anki düzenlemeyle sadece CHP ve MHP nin elini güçlendiriyor. Yapt m, oldu diyerek gerici muhalefeti desteklemifl oluyorsunuz asl nda. BDP yi CHP ve MHP nin de irmenine su tafl makla elefltiren liberaller insaf s n r n aflan bir noktadad r. Liberaller AKP nin rüzgâr na kendilerini fazla kapt rd lar. Bir gün Allah için gelip bize sormuyorlar yahu siz niye karfl s n z, ne önerdiniz diye. BDP yi AKP nin söylemlerine dayanarak elefltirmek insafs zl kt r. Soruyorum, AKP nin bizimle yan yana görünmekten bile korkmas n neyle aç kl yorlar? Doksan y ld r anayasalar Kürtler olmadan ç kar ld, AKP de Kürtlerin iradesini gözard ederek ayn gelene i sürdürdü. Bununla da yetinmeyip Kürt siyasetinin onlara alk fl tutmas n bekliyorlar. Dün MHP grup baflkan vekili bile ç k p AKP ye neden seçim baraj n tutuyorsunuz diye sordu. MHP nin bile baraj sorgulad samimi veya de il bir ortamda Kürtlerin bu talebini hâlâ öteliyorsan z niye ard n za düflelim? AKP bize flu vaatte bulunmal : Seçimden sonraki ilk icraat m yeni, sivil ve demokratik bir anayasa yapmakt r. Devrimci iflçi sendikalar na, Alevîlere, Kürtlere bu vaadi versin, o zaman destek verelim. Neden seçimden sonra? Seçimden önce yapamam diyor çünkü. AKP de kendi meflruiyetini sorgular hale geldi. AKP 12 Eylül rejiminin yaratt yürütmeyi güçlendiren, CHP ve di- er partiler taraf ndan uzun süre kullan - lan sistemi flimdi kendisi kullanmak istiyor. 12 Eylül zihniyeti, HSYK ve Anayasa Mahkemesi nin yap s n flekillendirdi. AKP flimdi o yap lar kendi ç kar na göre örmek istiyor. AKP nin derdi, HSYK ve Anayasa Mahkemesi ni demokratiklefltirmek de il. Somut örnek vereyim: Cumhurbaflkan n n Anayasa Mahkemesi ne atad ilk üye, DTP yi kapatma raporunu yazan Alparslan Altan! Yeni düzenlemeyle parti kapatma yetkisinin TBMM deki partilerin onay na verilmesi öngörülüyor... O bir güvence de il ki. fiu anda belde yönetimlerinden genel merkeze ve milletvekillerine kadar hakk m zda aç lan takriben 10 bin dava var. Hepsi TCK ve TMK ya muhalefetten ve hepsinin dayana da sadece sözlü beyanatlar m z. S rf benim hakk mda otuzdan fazla dava aç lm fl, 150 y l civar nda ceza isteniyor. TCK ve TMK ya göre bu beyanatlar m z suç niteli inde. Böyle bir partinin davas TBMM ye geldi inde hangi babayi it kapatma karar n onaylamayacak? Bugün bizimle görünmekten çekinen AKP, yar n partimizin kapat lmas na karfl ç - kacak m? TCK ve TMK ya göre biz her gün suç iflliyoruz. Cumhuriyet baflsavc - s na niye hakk m zda kapatma davas aç yorsun? diyemezsin, çünkü savc n n dayana TCK ve TMK. Partilerin rahatça siyaset yapmas n sa lamak istiyorsan, önce TCK ve TMK y özgürlükler lehine düzenleyeceksin. AKP nin 2005 te yapt düzenlemelerden önce biz çok daha özgürdük. fiimdi, a z m z açt - m z an, suç iflliyoruz. Dava açmay ideolojik yönü a r basan hâkim ve savc lara b rakmamal s n z. Önce, özgürlükleri 18

19 Yarg da iki ideoloji hâkim: Devletin geleneksel resmî ideolojisinden yana olanlar ve AKP den yana olanlar. kisi de bizim kafam za vuruyor. Biri KCK operasyonu yürütüyor, öbürü DTP yi kapat yor. Bir çürük elma tüm kasay çürütür; çürütüyor da. E er iyi niyetliyseniz ve anayasa toplumsal mutabakat metniyse, o zaman toplumun tüm talepkâr kesimlerine gitmek zorundas n z. ABD veya AB Türkiye den yeni bir anayasa yapmas n istiyor olabilir. Bu da onlar n, bu toplumun yeni bir anayasayla bir arada durabilece ini bildiklerini gösteriyor. Ayr ca, ortada Kürtlerin, Alevîlerin ve devrimcilerin muhalefeti var. Devlet bu muhalefete ra men statükoyu sürdüremez. Biz de diyoruz ki, madem bu muhalefet yüzünden de ifliklik yapmaya gidiyorsunuz, o zaman o muhalefete kaynakl k eden sorunlar bitirin. Otuz y ll k savafl, elli bine yak n ölü, on binlerce yaral, milyonlarca insan mahpusluk olmufl. Bu, nereden baksan z, yeni bir anayasa yapmak için yeterli sebeptir. Ama bunlar n hiçbiri olmam fl gibi düzenleme yapmaya giderseniz, o düzenleme de il, kand rmacad r. Kimse AKP nin lütufla muhalefetin taleplerini yerine getirdi ini söylemesin. Bu y l Taksim Meydan n n 1 May s kutlamas na aç lmas, geçen senelerde tüm o gazlara, polis sald - r lar na ra men yürüttü ümüz mücadelenin sonucudur. Yeni bir anayasa ihtiyac da toplumsal mücadelelerin sonucu ortaya ç km flt r. Anayasa de iflikli i referanduma götürülürse, seçmeniniz nas l tav r alacak? Baz yazarlar, gazeteciler diyorlar ki, Kürtler BDP ye ra men AKP yi destekleyecek. Bu, o yazarlar n hayalidir, ama hakikat böyle de ildir. Taraf gazetesi her gün binlerce seçmenimizin bizi aray p AKP yi destekleyin dedi ini yaz yor. Valla ben BDP grup baflkan vekili oldu- um halde, flerefimi temin ederim ki, bugüne kadar tek bir Kürt beni aray p bu yönde bir talep dile getirmifl de il. Fakat, Ahmet Türk düzenlemeyi desteklememeyi tabana anlatmakta güçlük çekeceklerini söylüyor... Bu paketin iyi bir fley oldu unu söylemek bizim de il, AKP nin görevidir. AKP bu paket için Kürtlere flunlar söyleyebilecek mi: Bu paket iyidir, çocuklar n z hapisten ç kacak, 1300 BDP li serk s tlayacak yasalar yap yorsunuz, sonra da tüm suçu yarg ya at yorsunuz. Yarg da iki ideoloji hâkim: Devletin geleneksel resmî ideolojisinden yana olanlar ve AKP den yana olanlar. Bunlar n ikisi de bizim kafam za vuruyor. Biri Diyarbak r da KCK operasyonu yürütüyor, öbürü DTP yi kapat yor. HSYK ve Anayasa Mahkemesi ndeki düzenlemelere ne tür itirazlar n z var? Anayasa hukukçular otuz y ld r, AB on y ld r, HSYK n n yap s n elefltiriyor. Bir kere HSYK n n bafl nda Adalet bakan ve müsteflar olmamal. HSYK n n kendi içinden baflkan n seçmesi lâz m. Yarg yürütmenin etkisinden ç kar lmal. Avrupa da parlamentolar üyelerin tümünü veya yar s n seçiyor. Meclis in seçece i HSYK veya Anayasa Mahkemesi üyesi CHP, MHP ve BDP nin asgarî müflterekleri üzerinden seçilebilmeli. Oysa, AKP nin düzenlemesi, bu üç partinin de tercihlerini, Meclis teki ço unluk itibariyle hükümsüz k l yor. Çünkü ilk oylamada üçte iki ço unluk sa lanamazsa, salt ço unlu a götürülüyor. Yani her halükârda hükümet, ikinci turda, gösterdi- i adaylar seçmifl olacak. Önerilen de iflikliklerden olumlu buldu unuz halde paketin içinde yer ald - için desteklemedikleriniz var m? Düzenlemelerin ço u toplumun sorunlar na de inmeyen, ama AB nin talep etti i düzenlemeler. Mesela, kiflisel verilerin korunmas AB müktesebat nda oldu- u için yasalaflt r l yor. Kiflisel verilerin korunmas olumlu bir düzenleme, çünkü bireyler hakk nda toplanan tüm bilgiler, istihbarat amac yla her kurum taraf ndan ulafl labilir durumda. fiimdi o bilgilerin tek merkezde toplanmas sa lanacak ve herkes ulaflamayacak. Asl nda, bireyin kiflisel bilgilerinin edinilmesine karfl ç kmak lâz m. Fakat, ABD ve Avrupa 11 Eylül sald r lar ndan sonra bu faaliyetleri yürüttü ü için bizimkiler de o yolu izliyor. Elbette Orwell yen bir dünyaya itiraz m z bâkîdir. Ancak flu aflamada, bireylerin kiflisel bilgilerinin korunmas n n sa lanmas bile olumlu geliyor. Oysa, kapitalizmin yaratt büyük birader in hayat m zdan tamamen ç kmas için mücadele vermek gerekiyor. Yap - lan düzenlemeler 82 anayasas na k yasla olumlu görülebilir, ama baflta söyledi- im gibi, hem anayasadaki bask c ve tekçi anlay fl n hem de özgürlükleri devlet lehine k s tlayan yasalar n düzenlenmesi flart. Aksi halde, yeni bir anayasa de il, yamayasa yap lm fl olur. Meclis- teki konuflmamda da söyledim: 61 anayasas n elefltiririz, ama sonuçta o bir anayasayd. 82 den sonra, anayasa amayasa oldu, çünkü verdi i her özgürlü ü ama diyerek sonraki maddede k s tl yor. AKP ninkiyle beraber yamayasa ya terfi ettik. Anayasayla düzenledi iniz bir hakk kullan labilir k lm yorsan z, örne in memura toplu sözleflme hakk verip grev hakk vermiyorsan z, yapt n z düzenleme yaland r. Siyasî yasaklar n befl y ldan üç y la indirilmesini nas l buluyorsunuz? Ahmet Türk ün haks z yere yasakland - n bildi iniz halde, neden bu yasa tamamen kald rm yorsunuz? Üstelik birbiriyle çeliflen hususlar var. Düzenlemeye göre, siyasî yasakl oluyorsunuz, ama milletvekilli iniz düflmüyor. Bu ne demek flimdi? Meclis te olacaks n z, ama herhangi bir partiye girmeyeceksiniz. Bunun bir mant var m? YAfi kararlar na yarg yolunun aç lmas da öngörülüyor... AKP nin tasla nda olumlu ve olumsuz düzenlemeler iç içe oldu u için sonuçta özgürlük alan n geniflletmiyor. AKP flu kurnazl yap yor: Seyyar sat c dan bir kilo elma istiyorsun. Çürük elmalar yan tarafta duruyor. Alelacele poflete üç sa lam, iki çürük elma at yor. AKP nin düzenlemesi de böyle. ki çürük elma yüzünden neden üç sa lam elmay reddediyorsunuz diye elefltirilemez mi BDP? Anayasan n parçal de il, toptan de iflimi talebiyle 200 e yak n imzayla kurulan Sivil Demokratik Anayasa Platformu nun ça r s yla stanbul da düzenlenen mitingde polis kitleye müdahale etti 19

20 12 Eylül zihniyeti, HSYK ve Anayasa Mahkemesi nin yap s n flekillendirdi. AKP flimdi o yap lar kendi ç kar na göre örmek istiyor. Cumhurbaflkan n n Anayasa Mahkemesi ne atad ilk üye, DTP yi kapatma raporunu yazan Alparslan Altan! BDP nin anayasa de ifliklik önerileri 1. (Anayasan n bafllang ç k sm ) Türkiye Cumhuriyeti vatandafll n n, eflit vatandafll k, farkl l klar n zenginlik oldu u, bar fl, özgürlü ü, eflitli i temel alan flekilde tan mlanmas 2. Kad nlara yönelik kota ve pozitif ayr mc l k 3. Ba ms z Kiflisel Verileri Koruma Üst Kurulu 4. Din derslerinin iste e ba l hale getirilmesi 5. Türk toplumunun Türkiye toplumu olarak de ifltirilmesi 6. Anadilde e itim hakk 7. Emeklilere sendika kurma hakk 8. Toplu ifl sözleflmeleriyle birlikte grev hakk 9. Türk yerine Türkiye Cumhuriyeti Vatandafll tan m 10. Parti tüzük ve program n n uyaca esaslardan bölünmez bütünlü e ayk r l k ifadesi ç karken, fliddet ve rkç l desteklememesi koflulu best kalacak, ekonomik eflitlik sa lanacak, milletvekilleriniz, il, ilçe ve belde baflkanlar n z Öcalan a say n dedi i için tutuklanmayacak, a z n açt n an hakk nda dava aç lmayacak... AKP gidip Kürtlere HSYK n n yap s de iflecek diyecek, o da nedir diyecek Kürtler. Eskiden ANAP n, DYP nin belirledi i bir yap yd, art k ben belirleyece im diyecek. Bu, Kürtler aç s ndan ne anlam ifade edecek? B rak n benim milletvekili kimli imi, herhangi bir Kürt olarak bu düzenlemenin hayat ma nas l etki yap - laca n soruyorum. Mesela hakk mda aç lan otuz dava düflecek mi? Denizlili bir iflçi, Trabzonlu bir iflsiz, Diyarbak rl bir ö retmen olarak düflünüyorum, hayat mda ne de iflecek? Ne kadar özgürleflece im ben? Bana bunun yan t n versinler ki, ben de Batmanl seçmenime referandumda evet oyu kullan n diyebileyim. Anayasan n 14. maddesi, yani devletin ülkesiyle bölünmez bütünlü üne vurgu yapan hükmüyle, istedikleri zaman beni Meclis ten al p mahkemeye götürebilirler. AKP bununla ilgili bir düzenleme yap yor mu, hay r. B rak n Kürtleri, bu düzenleme Türklere ne getirecek? Alevîlere, Rumlara, Ermenilere, emekçilere ne getirecek? Bu düzenleme kime, ne getiriyor? AKP için rahatl k getiriyor. Bir kere, AKP nin kapat lmamas n garantiye al - yorlar. kincisi, yarg onlar n emrine giriyor. Rüflvet alan Adana belediye baflkan n cezaevine atmayan, ama s rf görüfllerini dile getirdi diye, daha hakk nda iddianame haz rlanmam fl BDP li belediye baflkanlar n içeri atan yarg y güçlendiriyor. Üstelik bu, CMK n n 250. maddesine de ayk r. Makam, mevkii belli olan, kovsan bile kaçmayacak adam nas l tutuklars n! Art k gözalt ve tutuklama istisnaî bir tedbir olmaktan ç - k p cezaland rmaya dönüfltü. Bu paket referandumda kabul edilse de, bizim demokratik anayasa talebimiz devam edecek. Bak n, darbecileri koruyan 15. madde kald r l yor, ama geriye yönelik iflletilemiyor, yani darbeciler zaman afl m ndan dolay yarg lanmaktan kurtuluyor. Ancak 26. madde geriye dönük de iflletilebiliyor, yani flu anda AKP hakk nda bir kapatma davas aç lsa, düzenlemeye göre bu dava hükümsüz b rak labilecek. Dedik ki, yasalar geriye dönük ifllemiyorsa, neden parti kapatmada iflleyebiliyor? Yan t yok tabii. 12 Eylül ü insanl a karfl suç olarak kabul edip zamanafl m engelini kald rmalar n istedik, ama AKP buna yanaflmad. DTP nin kapat lmas ndan sonra, milletvekilli inden topluca istifa edece izi aç klam flt n z, ama Öcalan n aç klamas ndan sonra bu karardan geri döndünüz. Anayasa konusunda da bir geri ad m atman z muhtemel midir? Milletvekilli inden istifa karar n biz kendi aram zda alm flt k. Bu karardan Faili meçhul cinayetlerin ayd nlat lmas n isteyen MEYA-DER Cizre fiubesi, yeni anayasaya dair talepplerini bas n toplant lar yla duyuruyor 11. Parti kapatma yerine hazine yard m kesintisi 12. Vicdanî ret hakk tan nmas 13. Adi suçlar n yasama dokunulmazl kapsam d fl nda tutulmas 14. Askerî yarg n n görev alan n n disiplin mahkemeleriyle s n rland r lmas ; sivillerin savafl halinde de askerî mahkemelerde yarg lanmas n n önüne geçilmesi 15. Anayasa Mahkemesi nin üye seçimiyle ilgili de ifliklik 16. Anayasa Mahkemesi üyelerinin görev süresinin 9 y l olarak de ifltirilmesi 17. Anayasa Mahkemesi ne bireysel baflvuru yolunun aç lmas 18. Adalet Bakan n n HSYK dan ç kar lmas, baflkan kurulun kendi içinden seçmesi parti meclisimizin, sivil toplum örgütlerinin, Demokratik Toplum Hareketi nin, PKK nin haberi yoktu. Ayd nlar karfl ç kt ; en son Öcalan da benzer bir ifadede bulundu. Herkesin karfl ç kt bir kararda inat etmek anlams zd. Öcalan anayasa konusunda benzer bir aç klama yaparsa... Öcalan bu konuda do rudan müdahil olmaz. Ben bu paketi desteklersem, yar n Batman a gidip halk ma ne diyece- im? Halk demez mi bana, sen belediye baflkan aday n bize tan tt n, yüzde 60 oyla seçtik. Peki nerede? Cezaevinde. Seçmenim sormaz m, bu paketin özgürlük getirece ini söylüyorsun, peki neden benim belediye baflkan m hapiste? Ony llarca hapis cezas na çarpt r - lan Berivan n annesi bana demez mi, k z m DTP nin kapat lmas n protesto için soka a ç kt, flimdi hapiste. K z m serbest kalacak m? Bak n, AKP paket konusunda taleplerimizi aktarmam z için iki gün süre verdi. Bu zaman k s tlamas na ra men, hemen her konuda önerilerde bulunduk. Parti kapatma davalar n TBMM deki komisyona b rakan 8. maddeyi BDP nin baz milletvekilleri destekledi... Partisi kapat lan bir hareket olarak sembolik destek vermeyi uygun gördük. Bu merkezî bir karard, MYK üyesi milletvekillerimiz olumlu oy kulland. Referandumda nas l tav r alacaks n z? Seçmenimizi sand k bafl na gitmemeye ça raca z. CHP ve MHP nin yan nda da yer almayaca z, AKP nin yan nda da. Cemil Çiçek bize tasla getirdi inde, bunun AKP tasla oldu unu, önerilere göre de iflece ini söyledi. Ama hiçbir öneriyi dikkate almad lar. Hatta askerî yarg yla ilgili düzenlemenin kapsam geniflken daralt ld. TBMM baflkan Mehmet Ali fiahin de görüflmeler boyunca kesinlikle tarafl davrand ; fiahin in arkadafl m z Sabahat Tuncel e yönelik tepkisi, AKP zihniyetini ortaya koyuyor. Tuncel bu ülkede savafl oldu unu söyleyince, ba ms z olmas gereken Meclis baflkan karfl ç k p savafl yok, terör var dedi. Tuncel baflkana tarafs z davranmas gerekti ini söyleyince de ben tarafs z davranmam, ben devletten yana taraf m dedi. Bir konu daha: Devlet Bahçeli bile tüm çocuklara af talebinde bulundu. Üstelik toplumun vicdan n yaralamayacak biçimde diyerek Ogün Samast gibi katilleri d flar da tuttu. MHP bile böyle bir noktaya gelmiflse, AKP nin derhal TMK ma duru çocuklar için ad m atmas gerekiyor. Ama AKP her fleye pazarlamac gözüyle bak yor. AKP nin anayasadaki tavr n n 12 Eylül darbecilerinden fark yok. O zaman soruyorlar, paflam halk anayasaya hay r oyu verirse, ne yapacaks n z. Pafla diyor ki, o zaman halk n bizim yönetimimizden memnun oldu unu düflünece iz. AKP de diyor ki, bu anayasa düzenlemesine hay r diyorsan z, eski düzeni talep ediyorsunuzdur. K rk kat r m, k rk sat r m hikâyesi. Biz ne k rk kat rdan vazgeçeriz ne de k rk sat ra raz oluruz. Mesele gayet aç k ve net. Söylefli: rfan Aktan 20