ÜNİTE FİZİKSEL GELİŞİMİ TAKİP ETME İÇİNDEKİLER HEDEFLER. Doç. Dr. Birol ALVER

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÜNİTE FİZİKSEL GELİŞİMİ TAKİP ETME İÇİNDEKİLER HEDEFLER. Doç. Dr. Birol ALVER"

Transkript

1 FİZİKSEL GELİŞİMİ TAKİP ETME İÇİNDEKİLER Fiziksel Gelişimin Takip Edilmesi Gelişimin Temel İlkeleri Doğrultusunda Gelişimi Takip Etme Fiziksel Gelişimde Ortaya Çıkan Rahatsızlıklar ÇOCUK GELİŞİMİ - I Doç. Dr. Birol ALVER HEDEFLER Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Çocuklarda fiziksel gelişimin takip edilmesi noktasında; baş çevresi büyüklüğü ile ilgili rahatsızlıkları, kilo ile ilgili rahatsızlıkların ve boy ile ilgili rahatsızlıkların neler olduğunu ve bu rahatsızlıkların sebeplerini öğrenebileceksiniz. ÜNİTE 3

2 Gelişimin sağlıklı olarak sürebilmesi için her dönemin kendi içinde gereksinim, sorun ve görevler yönünden uygun zamanda tamamlanması gerekmektedir. GİRİŞ Araştırmacılar gelişimsel özelliklerin doğası ile ilgili değişik alanlara yönelmişler ve insanın gelişimsel süreci üzerine değişik kuramlar geliştirmişlerdir. Biyolojik kuramlar, öğrenme kuramları, psikanalitik kuramlar ve bilişsel gelişim kuramları dört ana çerçeveyi oluşturmuştur. İnsan gelişimi üzerine yapılan birçok araştırma sonucunda bilim adamları gelişim dönemleri ile ilgili boylamsal olarak gelişimi vermekte ya da yaş grupları içindeki gelişimsel özellikleri kesitsel olarak aktarmaktadırlar (Örneğin; doğum öncesi, bebeklik, oyun çağı, okul çağı, erkenorta ve geç ergenlik, erken-orta ve geç yetişkinlik gibi ya da 0-1 yaş gelişimi, 2-6 yaş, 7-12 yaş, yaş gibi). İnsanın fiziksel gelişimi üzerine yapılan çalışmalar; insan gelişiminin her birey, her toplum ve kültür için standart olmasa da büyük benzerlikler gösteren ve belirli bir düzen izleyen gelişimsel dönemleri olduğu görüşünde birleşmektedir. İlk olarak Erik Erikson tarafından tanımlanan ve Piaget nin bilişsel gelişim kuramında da vurgulanan epigenetik kurama göre, gelişimin sağlıklı olarak sürebilmesi için her dönemin kendi içinde gereksinim, sorun ve görevler yönünden uygun zamanda tamamlanması gerekmektedir. Dönemler davranışın analiz edilmesine, biyolojik sınıflandırmaların yapılmasına ve sürekliliğin anlaşılmasına yardım eder. FİZİKSEL GELİŞİMİ TAKİP ETME Çocukluğun ilk 6 yılı bireyin gelişiminin temel taşlarını oluşturması, temel bilgi ve becerilerin bu erken gelişim yıllarında kazanılması nedeniyle büyük önem taşır. Kişilik oluşumu yönünden de önem taşıyan ilk 72 ayda çocuk, kendisine uyarıcı bir çevre sunan, sevgi gösteren ve sağlıklı gelişimini sağlayan anne-babaya gereksinim duyar. Bu erken gelişim yıllarında temeli atılan beden gelişimi, psikososyal gelişim ve kişilik yapısının, ileri yaşlarda yön değiştirmekten çok aynı yönde gelişme şansı daha yüksektir. Bireysel Etkinlik Fiziksel gelişimi açıklamaya çalışan kuramları ve bilim adamlarını araştırınız. Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 2

3 Büyüme ve gelişme kavramları çoğu zaman birbirinin yerine kullanılsa da farklı anlamlar taşımaktadır. Çocuk gelişiminin kendine özgü dinamikleri olduğu, her gelişim evresinin büyük oranda daha önceki evreler tarafından belirlendiği gerçektir. Araştırmalar, çocukluk yıllarında kazanılan davranışların yetişkinlikte, bireyin kişilik yapısını, tavır, alışkanlık, inanç ve değer yargılarını büyük ölçüde biçimlendirdiğini ortaya koymaktadır. Çoğu kez birbiriyle karıştırılan büyüme (Growth) ile gelişme (Development) sözcükleri, gerçekte birbirinden farklı kavramlardır. Yapısal artışı dile getiren büyüme, bedende gerçekleşen sayısal değişiklikleri içermektedir (kilo, boy artışı gibi). Çocuk, sadece fiziksel olarak büyümekle kalmaz, aynı zamanda onun beyniyle iç organlarının yapı ve büyüklüğünde de değişmeler olur. Beynin gelişimi sonucu, çocukta giderek artan bir öğrenme, anımsama ve muhakeme yeteneği oluşur. Böylelikle fiziksel büyümeye koşut olarak, çocuk zihinsel olarak da gelişir. Buna karşılık gelişme, değişikliklerin niceliği yanında niteliğini de içermektedir. Gelişme kavramı, düzenli, uyumlu ve sürekli bir ilerlemeyi dile getirmektedir. Gelişim, ileriye dönük olup değişiklikler arasında belirgin bir ilişkiyi de kapsar. Kısaca gelişim, sadece sayısal ölçümlerle açıklanamayan, birçok yapı ve işlevi bütünleştiren karmaşık bir olgudur. Bu bütünleşme nedeniyle, gelişimin her evresi kendinden bir sonraki evreyi doğrudan etkiler. Bireysel Etkinlik Fiziksel gelişimin diğer gelişim alanları ile ilişkisini araştırınız. GELİŞİMİN TEMEL İLKELERİ DOĞRULTUSUNDA GELİŞİMİ TAKİP ETME Gelişim süreci içinde tüm çocuklar aynı gelişim yolunu izlerler. Çocuk koşmadan önce yürür, yürümeden önce emekler. Ancak çocukların gelişim hızlarıyla bu davranışları başarmak üzere geçirdikleri sürenin bireyden bireye değiştiği görülür. Bazı çocuklar, diğerlerine oranla daha hızlı gelişirler. Gelişimdeki 7 temel ilke aşağıdaki şekilde özetlenebilir: 1. Gelişim, dinamik bir olgudur. Gelişim yaşam boyu sürer. Gelişim belli aşamalara bölünmüş ve her biri önceki aşamaların birikimlerine dayalı olarak oluşan bir süreç içinde gerçekleşir. Bu anlamda çocuğun fiziksel gelişim süreçleri her dönemde farklılaşmaktadır. Doğum öncesi dönemde en oldukça hızlı olan bu süreç, yaşamın ilk yılında da oldukça hızlı bir gelişim göstermesine karşın yaklaşık olarak 6 yaş civarında devam etmekle birlikte hızında önemli bir azalma ortaya çıkmakta ve ergenlik döneminde tekrar hızlanmaktadır. Bu anlamda fiziksel gelişimin takip edilmesi noktasında, yaşamın her döneminde fiziksel gelişimin Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 3

4 Gelişim, genetik ve çevresel değişkenlerin karşılıklı etkileşimlerinin ürünüdür. hızının aynı olmadığı ancak bu sürecin dinamik bir süreç olarak bütün yaşam boyunca sürdüğü bilinmelidir. 2. Gelişim, genetik ve çevresel değişkenlerin karşılıklı etkileşimlerinin ürünüdür. Bu anlamda bireylerin fiziksel gelişim süreçlerinin sadece kalıtsal ya da sadece çevresel faktörlerin bir ürünü olmadığı, aksine bu iki sürecin ortak bir sonucu olduğu bilinmelidir. Bu anlamda kalıtsal yeterliliği bulunmasına karşın yeterince beslenemeyen bireylerde ciddi fiziksel gerilikler ortaya çıkabilmektedir. 3. Gelişim, giderek artan bir özelleşme sürecidir. Gelişim genelden özele, bütünden parçaya doğrudur. Örneğin, çocuklar belli bir gelişim aşamasında, sadece ellerini bir bütün olarak kullanırken, ince kasların gelişimi ile parmaklarını kullanmaya başlamaktadır. Buna ek olarak çocuklar dünyaya geldiklerinde vücudun bazı organları arasında orantısızlık olabilmektedir. Buna en çarpıcı örnek olarak baş çevresi büyüklüğü verilebilir. Çocuklar dünyaya geldiğinde baş çevresi büyüklüklerinin vücutlarına oranla daha büyük olduğu hemen göze çarpabilmektedir. Ancak fiziksel gelişimin değerlendirilmesi noktasında bu durumun yeni doğan bir bebek için normal olduğu bilinmelidir. İlerleyen aylarda baş çevresi büyüklüğünün vücudun diğer kısmı ile orantılı bir büyüklüğe ulaşacağı söylenebilir. Ancak bazı çocuklarda baş çevresi büyüklüğü doğumdan sonrada hızlı bir şekilde büyümekte ve ciddi bazı hastalıkların habercisi olabilmektedir. Tartı ve boy, bebeğin genel sağlığını ortaya koyarken baş çevresinin ölçümü de beyin fonksiyonları hakkında ipucu verir. Çünkü beyin fonksiyonlarındaki bozukluklar, baş çevresi ölçümleri ortalamanın dışında olan bebeklerde daha sık görülür. Tıpkı boy ve tartı gibi, baş çevresinin de bir eğrisi vardır. Doktorun her ay yaptığı ölçümler, bu eğri üzerine kaydedilir. Böylece bebeğin baş çevresinin gelişimi ve eğri üzerinde nerede olduğu belirlenir. Bu ölçümler sonucunda bebeğin baş çevresinin normal, büyük ya da küçük olduğu ortaya çıkar. Baş çevresi büyük olana makrosefali, küçük olana mikrosefali denir. Her farklı ölçüm, beyinde sorun anlamına mı gelir? Baş çevresinin büyüklüğü, tek başına fazla bir anlam ifade etmez. Bebeğin öyküsü de çok önemlidir. Bebeğin anne ve babasının yanı sıra diğer akrabalarının baş çevresi, annenin hamileliğinden doğuma, doğumdan sonra kuvözde kalıp kalmadığından tedavi görüp görmediğine kadar hemen her türlü bilgi alınır. Bebeğin öyküsü alındıktan sonra sıra, bu değerin tartı ve boyuyla uyumuna gelir. Yani tartı ve boyun, baş çevresiyle uyumlu derecede büyük veya küçük olup olmadığına bakılır. Makrosefali ya da mikrosefali saptanan bebek, tepeden tırnağa muayene edilerek, baş çevresindeki bu farklılığı destekleyen başka bir bulgu olup olmadığı araştırılır. Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 4

5 Bireysel Etkinlik Çocuklarda fiziksel gelişime bağlı olarak ortaya çıkan hastalıkları araştırınız. Türkiye de Sağlık Bakanlığı tarafından 0-3 yaş kız ve erkek çocukları için hazırlanmış ayrı ayrı persentil eğrileri bulunmaktadır. Aşağıda kız çocukları için hazırlanmış persentil eğrileri görülmektedir. 0-3 yaş arasındaki çocukların baş çevresi büyüklüklerinin bu tabloya göre kontrol edilmesi gerekmektedir. Bu grafikler aracılığıyla ülkemizde kız ve erkek çocuklarının baş çevresi gelişim düzeyleri takip edilebilir. Yukarıda verilen grafik aracılığıyla ülkemizde kız çocuklarının boy uzunluklarına ilişkin ilk 36 aya ilişkin gelişim düzeyi takip edilebilir. Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 5

6 Bireysel Etkinlik Kız ve erkek çocukları arasında baş çevresi büyüklüğü açısından görülen farklılıkları araştırınız. Aşağıda, ülkemizdeki erkek çocuklarına ilişkin Yukarıda verilen grafik aracılığıyla ülkemizde erkek çocuklarının boy uzunluklarına ilişkin ilk 36 aya ilişkin gelişim düzeyi takip edilebilir. Gelişim özellikleri ayrılmaz bir bütün oluştururlar. Gelişim alanları, karşılıklı olarak birbirlerini etkilemektedir. 4. Farklı gelişim alanları arasında karşılıklı ilişki bulunmaktadır. Örneğin, çocuğun zihinsel gelişimi dil gelişimini hem etkilemekte hem de ondan etkilenmektedir. Bu yönüyle farklı gelişim alanları birbiriyle ayrılmaz bir bütün oluştururlar. Fiziksel gelişim de bireyin diğer gelişim alanları ile etkileşim Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 6

7 Obezite, günümüz toplumlarının en önemli sorunları arasında görülmektedir. hâlindedir. Fiziksel gelişimde meydana gelen bir olumsuzluk diğer gelişim alanlarını da olumsuz etkileyebilmektedir. 5. Gelişim, art arda görülen, düzenli bir süreçtir. Fiziksel gelişim düzenli bir süreçtir. Ancak bu gelişimin hızı her dönemde aynı değildir. Gelişim hızı aynı olmamakla birlikte süreklilik arz etmektedir. 6. Gelişimin kritik dönemleri vardır. Fiziksel gelişimde özellikle doğum öncesi dönem ciddi bir kritik dönemdir. Bu dönemin sağlıklı olarak atlatılması ilerleyen yaşamda fiziksel gelişimin sağlıklı olabilmesi açısından oldukça önemlidir. Aynı şekilde doğum anında ortaya çıkan bazı olumsuzluklar da ciddi fiziksel gelişim bozukluklarına sebep olabilmektedir. 7. Gelişim bireysel farklılık gösterir. Bütün çocuklar aynı gelişim süreçlerinden geçmesine karşın hepsinin gelişim düzeyi bir birinin aynısı değildir. Aynı gün doğmuş olan aynı cinsiyetten iki çocuğun bile fiziksel gelişi süreçleri arasında ciddi farklılıklar olması normaldir. Bu durum gelişimde bireysel farklılıklar vardır ilkesine dayanmaktadır. Her çocuğun gelişim süreçleri birbirinden farklılık göstermektedir. Bu durum kalıtım ve çevresel faktörlerin karşılıklı etkileşiminin doğal bir sonucudur. Ancak bilinmelidir ki gelişimde bireysel farklılıklar olmasına karşın Türkiye de Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenmiş olan, kız ve erkek çocukları için ayrı ayrı boy ve kilo ortalama değerleri bulunmaktadır. Buna göre bir çocuğun her yaş grubunda sahip olması gereken boy ve kilo ortalaması bulunmaktadır. Bu ortalamalar doğrultusunda çocuğun sahip olduğu kilo ve boy incelenmeli ve olası bir probleme karşı tedbir alınmalıdır. Bu anlamda karşımıza boy ve kilo açısından iki ciddi rahatsızlık çıkmaktadır. Kilo açısından çocukları bekleyen en önemli tehlikenin obezite olduğu söylenebilir. Obezite, insan vücudunda yağ hücrelerinde depolanan doğal enerji rezervlerinin ciddî risk oluşturacak düzeyde artması ve sonuçta ölüm oranlarının kaçınılmaz olarak yükselmesi ile karakterize bir hastalıktır. Yapılan çalışmalar, şişmanlık oluşumunda kalıtım veya genetik faktörlerin % oranında rol oynadığını göstermiştir. Şişman kişilerin çocuklarında şişman olmayanlara göre şişmanlık görülmesi 2-3 kat fazladır. Anne ve babanın her ikisinin şişman olması durumunda, çocuklarında %80 ihtimalle erişkin yaşta şişmanlık gelişir. Anne veya babadan biri şişman ise %40, her ikisi normal kilolu ise %10 oranında çocukluk çağında (3-10 yaş arası) aşırı kilolu olan çocukların %50 sinde erişkin dönemde aşırı kilolu olma riski vardır. Şişmanlığın genetik nedenleri uzun yıllardan beri araştırılmaktadır. Toplumda sık görülen şişmanlığı ortaya çıkaran birçok genetik bozukluk vardır. Fransa ve Almanya da şişman ailelerde yapılan çalışmalarda, 10 numaralı kromozomdaki belirli bir alanın Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 7

8 şişmanlıktan sorumlu olduğu ortaya çıkarılmıştır. Bu alandaki genlerin incelenmesi ile şişmanlığa neden olan genler daha iyi ortaya çıkarılabilecektir. Bunun yanında tek gen bozukluğuna bağlı monogenik şişmanlıklar da vardır. Şişmanlığın %5 kadarı tek gen bozukluğuna bağlıdır. Bireysel Etkinlik Türkiye'de obezite için alınan önlemleri araştırınız. Anoreksia nevroza, özellikle ergenlik döneminden sonra ortaya çıkan ve fiziksel gelişimi ciddi oranda etkileyen bir rahatsızlıktır. Çocuklarda kilo açısından görülen bir diğer olumsuzluk ise yememe veya yeterli beslenememeden kaynaklanan Anoreksiya Nervoza (Yememe Hastalığı) dır. Erken çocukluk döneminde anne babaların en sık dile getirdikleri yakınmalardan biri bebeklerinin iştahsız olması, hiçbir şey yemek istememesidir. Aslında beslenme sorunları sık görülse de özellikle Türkiye de ailelerin büyük bir çoğunluğu bu sorunları, olduğundan daha ciddi boyutlarda ifade ederler. Bu durum pek çok nedene bağlıdır. Bu nedenler arasında anne babaların bebeklerini besleme yöntemleri, beslenme düzeni ile ilgili alışkanlıklar ve yanlış beklentiler ön sıradadır. Örneğin, ebeveynler genelde çocuklarına yiyecekleri besinlerde seçim şansı sunmazlar, kendi kendilerine yemeleri için destekleyici olmazlar. İştahsızlık şikayetini değerlendirirken öncelikle büyüme gelişme ölçümlere bakılmalıdır. Ayrıca olası tıbbi nedenleri araştırmak gerekir. Örneğin, anemi, barsak parazitleri ve çeşitli mide-barsak sistemi (gastrointestinal) ya da sistemik hastalıklar (örneğin; tiroid fonksiyon bozuklukları, metabolik hastalıklar, enfeksiyonlar, vs.) iştah kaybına yol açabilir. Ayrıca yutma zorlukları gibi motor (hareket sistemi) sorunları, gastroözofageal reflü, yemek borusu sorunları, uzun süre hastane yatışı ve ameliyatlar gibi tıbbi durumlar da dikkate alınmalıdır (Burklow ve ark., 1998; Rommel ve ark., 2003). Aslında normal büyüme eğrisi gösteren çocuklarda aylar arasında iştah en düşük düzeydedir. Yemeği reddetme ya da belli yiyeceklere yönelme davranışına 2 yaşındaki çocuklarda sık rastlanır. (Beslenme düzeninin gelişimi için bkz. bölüm 2.12: Bebekte Beslenme Düzeni Gelişimi). Çocuklar her dönemde aynı büyüme hızını göstermezler. Doğumdan 1 yaşa kadar olan hızlı büyüme 2-4 yaşlarında azalır. Yılda ortalama 2 kilogram kadar artış olur. Eğer çocuğun büyüme ve gelişmesi normalse, yeme alışkanlıkları bir sağlık sorunu oluşturmuyorsa, çocuk ihtiyaçları kadar yiyorsa, anneler endişelenmemelidir. Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 8

9 Bireysel Etkinlik Anoreksiya Nervoza hastalığının belirtilerini ve tedavi süreçlerini araştırınız. Anoreksia nevroza, bütün gelişmiş ve gelişmekte olan toplumlarda son yıllarda giderek artan bir eğilim göstermektedir. Anoreksiya Nervoza genel olarak yaşları arasında başlayan ve şişmanlamaya karşı ağır korku yüzünden bilinçli olarak aşırı zayıf kalma çabaları ile belirli bozukluktur. Sıklığı bilinmemekle birlikte eskiden sanıldığı gibi çok nadir bir hastalık değildir yaşları arasındaki nüfus içinde 1/800-3/100 arasında değişen oranlar bildirilmiştir. Çoğunlukla (%95) kızlarda görülür. Yüksek ve orta sosyokültürel düzeyde daha sık görüldüğü bildirilmektedir. Toplumsal olarak zayıflığa, inceliğine, şişman olmamaya çok değer veren kesimlerde bu hastalığın sık görüldüğü ve zayıflık şişmanlık konusunda toplumsal değer yargıları ile bir miktar bağlantısı olabileceği ileri sürülmüştür. Son yılda görülme sıklığının arttığı sanılmaktadır. Gelişmekte olan kişilerde, örneğin ergenlik döneminde bu hastalık görülür ise kilo kaybından çok kişinin normal kilo-boy eğrisine kavuşamadığı gözlenmektedir. Anoreksiya nervozalı 45 tek ve çift yumurta ikizlerinde yapılan bir araştırmada tek yumurta ikizlerinde eş hastalanma oranı çift yumurta ikizlerine göre daha yüksek bulunmuştur. Kilo kaybı genellikle birincil olarak total yiyecek alımının, yani kalori alımının azaltılması yolu ile olmaktadır. Ancak hastalığın düşünce sistemine ve yaşam biçimine iyice oturması ile sindirimi engelleyici bazı yöntemler, örneğin müshil alımı ya da aşırı egzersiz gibi yollar da kullanılabilmektedir. Ya da istemli olarak, zorlayarak kusma gibi yöntemler kullanılabilmektedir. Kişilerin vücut ağırlığı ve biçimlerine ilişkin algıları bozulmuştur. Yani beden algısında bozulma vardır. Hastalıkta ölüm ya da sakat kalma görülebilmektedir. Ağır amenoreler (adetten kesilme) ya da menarş (ilk adet) gecikmeleri görülebilir. Anemi (kansızlık), vitamin eksiklikleri, kemik anormallikleri, mide sorunları sıkça görülmektedir. Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 9

10 Bireysel Etkinlik Anoreksiya Nervoza hastalığının aile içi ilişkiler ve anne baba tutumları ile ilişkisini araştırınız. Psikodinamik açıdan, anoreksiya nevrozada ağır cinsel çocuksuluk, cinsel ilişki kurma ve gebe kalmaya karşı aşırı korku, büyüme, anneden ayrılma bireyleşmeye karşı aşırı korku gibi çekirdek çatışmalar tanımlanmıştır. Sanki bir deri bir kemik kalarak bütün cinsel çekicilikten ve cinsel isteklerden arınmış olmaktadırlar. Anoreksiya nevrozada bulgular: Belirgin kilo kaybı ( boya göre kilo normalin %15 altında) Sürekli zayıflama diyeti (zayıf olsa bile) Şişman olduğunu düşünme (kilo kaybettikten sonra bile) Kilo alma korkusu Kızlarda adet düzensizliği, adet görememe Yemek, kalori, besin değerleriyle sürekli ilgilenme Yalnız yemeği tercih etme Aşırı egzersiz Yeme krizleri ve kendini kusturma Uykusuzluk Saçlar ve tırnaklarda kolay kırılma Sosyal olarak içine kapanma ve depresyon Fiziksel gelişim açısından bireylerde görülen bir diğer olumsuzluk ise boy açısından ortaya çıkmaktadır. Boy açısından ortaya çıkan sorunlar ya bozun kısa kalması şeklinde ya da boyun ortalama değerlerin çok üzerinde uzayarak kişinin işlevselliğini bozacak düzeye gelmesi şeklinde görülebilir. Cücelik, çok yüksek oranda kalıtsal ve biyolojik faktörlerin etkisiyle ortaya çıkan fiziksel bir gelişim bozukluğudur. Cücelik (Hipofiz Kaynaklı): Hipofiz bezi kaynaklı cücelik vakalarının nedeni doğuştan ya da çocukluğun ilk yaşlarından başlayarak hipofiz bezinin hormon salgılamada tümden bir yetmezliğe girmesidir. Bunun sonucu olarak her ne kadar tüm hipofiz hormonları yetersiz salgılanmaktaysa da yalnız büyüme hormonu eksikliği kendisini gösterir. Çünkü çocukluk döneminin en belirgin olayı büyümedir. Başlıca iki çeşit hipofiz kaynaklı cücelik vardır. Bunlar Lorain Tipi Cücelik ve Yaşlı Tipi Cücelik tir. Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 10

11 A) Lorain tipi cücelikte adenohipofiz hormonlarının tümü birbiriyle dengeli bir biçimde az salgılandıklarından, vücut uyumu bozulmadan cücelik gelişir. Bu çocuklar 10 yaşına geldiklerinde 5 yaşındaki bir çocuğun, 20 yaşına geldiklerinde 10 yaşındaki bir çocuğun görünümündedirler. Bu tip cüceler sevimlidirler. Çocukluk çağlarında adenohipofizin öteki hormonlarının az salgılanması büyük bir sorun yaratmaz. Ancak cinsel gelişmenin başladığı dönemde bu gelişmeye katkıda bulunacak olan gonadotrop hormonların adenohip of izden az salgılanması, cinsel gelişmeyi aksatır. Bunun sonucu olarak da cinsel işlevler geri kalabilir ya da hiç gelişmeyebilir. B) Yaşlı tipi cücelikte adenohipofiz hormonlarının salgılanma düzeyleri arasında bir dengesizlik vardır. Bu nedenle organlar arasındaki büyüklük uyumu kaybolmuş ve cüce sevimli görünümünü kaybetmiştir. Bu hastalar iştahsız, zayıf ve buruşuk derili kimselerdir. Bu görünüşleriyle küçük bir ihtiyara benzerler, Hipofiz kaynaklı cüceliklerde, eğer kemiklerin büyüme dönemi geride kalmamışsa, büyüme sağlanabilir. Bu hastalara dışarıdan insan ya da maymun büyüme hormonu verilerek cücelik tedavi edilebilir. Bu gibi durumlarda adenohipofizin az salgılanan hormonlarının da vücudun o yaştaki gereksinimlerine dışarıdan verilmesi gerekmektedir. Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 11

12 Aşırı boy uzunluğu, çok yüksek oranda kalıtsal ve biyolojik faktörlerin etkisiyle ortaya çıkan fiziksel bir gelişim bozukluğudur. Aşırı Boy Uzunluğu: Hipofiz bezinin tümörlerinde meydana gelen gelişme hormonunun gereğinden çok üretilmesine bağlı olan büyümelere devlik veya jigantizm denir. Bu şekilde bir hastalık sonucu 2 metreden 2,5 metreye kadar uzun boylu insanlar meydana gelir. Boyun uzaması, normalde uzun kemiklerdeki epifiz denen kemik uçlarının büyüme devresindeki çalışması sonucudur. Bu gelişme ergenlik çağının sonunda yani 20 yaş dolaylarında durur. Ergenlik çağından sonra meydana gelen tümörler ise vücudun el, ayak, çene gibi uç kısımlarının uzaması şeklinde görülen Akromegali denen durumu meydana getirir. Jigantizmde görme bozuklukları, cinsel yetersizlik, şekersiz diabet (diabetes insipi-dus) gibi başka belirtiler de ortaya çıkar. Bu gibi devler göründükleri kadar güçlü değildirler. Bu gibi tümörler görme sinirine basınç yaparak körlüğe sebep olabilirler. Körlüğe engel olmak üzere bu tür tümörler beyin cerrahları tarafından ameliyatla çıkarılmaktadır. Çocuklarda fiziksel gelişim değerlendirilirken boy, kilo ve baş çevresi büyüklüğü birlikte ele alınmalı ve olası problemlere karşı tedbir alınmalıdır. Ödev Baş çevresi büyüklüğüne bağlı olarak ortaya çıkan hastalıkları araştırınız. Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 12

13 Ödev Anoreksiya nevroza hastalığını etkileyen psikolojik faktörleri araştırınız. Ödev Boy uzunluğuna bağlı olarak ortaya çıkan hastalıkları ve sebeplerini araştırınız. Ödev Türkiye 'de erkek çocuklarına ilişkin ortalama boy ve kilo persentillerini araştırınız. Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 13

14 Özet İnsanın fiziksel gelişimi üzerine yapılan çalışmalar; insan gelişiminin her birey, her toplum ve kültür için standart olmasa da büyük benzerlikler gösteren ve belirli bir düzen izleyen gelişimsel dönemleri olduğu görüşünde birleşmektedir. İlk olarak Erik Erikson tarafından tanımlanan ve Piaget nin bilişsel gelişim kuramında da vurgulanan epigenetik kurama göre, gelişimin sağlıklı olarak sürebilmesi için her dönemin kendi içinde gereksinim, sorun ve görevler yönünden uygun zamanda tamamlanması gerekmektedir. Fiziksel gelişimin takip edilmesi noktasında üç husus oldukça önemlidir. Bunlardan biri, baş çevresi büyüklüğüne bağlı olarak ortaya çıkan makrosefali ve mikrosefali hastalığıdır. İkinci,olarak kiloya bağlı olarak ortaya çıkan anoreksiya nevroza ve obezite hastalığıdır. Üçüncü olarak ise boya bağlı olarak ortaya çıkan cücelik ve aşırı boy uzunluğu hastalığıdır. Fiziksel gelişimde ortaya çıkan bu sorun alanları kalıtım, biyolojik faktörler ve çevresel faktörlerin karşılıklı etkileşimi ile ortaya çıkmaktadır. Fiziksel gelişimin takip edilmesi noktasında yaşamın ilk gününden itibaren çocukların boy, kilo ve baş çevresi büyüklüğü açısından dikkatlice takip edilmesi gerekmektedir. Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 14

15 Değerlendirme sorularını sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan bölüm sonu testi bölümünde etkileşimli olarak cevaplayabilirsiniz. DEĞERLENDİRME SORULARI 1. Fiziksel gelişimde baş çevresinde anormal düzeyde büyüme meydana gelmesine ne ad verilir? a) Makrosefali, b) Mikrosefali c) Makosize d) Mikroadolesent e) Makrodinamik 2. Fiziksel gelişimde baş çevresinin normalden düşük olmasına ne ad verilir? a) Makrosefali b) Mikrosefali c) Makrosize d) Mikroadolesent e) Makrodinamik 3. Aşağıdakilerden hangisi makrosefali olarak tanımlanan gelişim bozukluğunu tanımlamaktadır? a) Baş çevresinin anormal düzeyde küçük olması b) Boy uzunluğunun anormal düzeyde uzun olması c) Boy uzunluğunun anormal düzeyde kısa olması d) Baş çevresinin anormal düzeyde büyük olması e) Kilo oranının anormal düzeyde olması 4. Aşağıdakilerden hangisi mikrosefali olarak tanımlanan gelişim bozukluğunu tanımlamaktadır? a) Kilo oranının anormal düzeyde olması b) Baş çevresinin anormal düzeyde büyük olması c) Baş çevresinin anormal düzeyde küçük olması d) Boy uzunluğunun anormal düzeyde kısa olması e) Boy uzunluğunun anormal düzeyde uzun olması 5. Aşağıda verilen gelişim ilkelerinden hangisi yanlıştır? a) Gelişim dinamik bir süreçtir. b) Gelişim alanları arasında karşılıklı etkileşim bulunur. c) Gelişimde kritik dönemler vardır. d) Gelişim genetik ve çevresel faktörlerin karşılıklı etkileşiminin bir ürünüdür. e) Gelişim her bireyde aynı hız ve özellikte ilerleme gösterir. 6. Aşağıdakilerden hangisi insan vücudunda yağ hücrelerinde depolanan doğal enerji rezervlerinin ciddi risk oluşturacak düzeyde artması ile karakterize bir hastalıktır? Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 15

16 a) Anoreksiya Nervoza b) Obezite c) Bulimia d) Anoreksiya Bulimia e) Bulimiya nevroza 7. Aşağıdaki dönemlerin hangisinde fiziksel gelişim hızı en hızlıdan yavaşa doğru sıralanmıştır? a) Doğum öncesi, bebeklik, ergenlik, ilk çocukluk, son çocukluk b) Bebeklik, doğum öncesi, ergenlik, son çocukluk, ilk çocukluk c) Doğum öncesi, bebeklik, ergenlik, son çocukluk, ilk çocukluk d) Bebeklik, doğum öncesi, ergenlik, ilk çocukluk, son çocukluk e) Doğum öncesi, ergenlik, bebeklik, ilk çocukluk, son çocukluk 8. Genel olarak yaşları arasında başlayan ve şişmanlamaya karşı ağır korku yüzünden bilinçli olarak aşırı zayıf kalma çabaları ile kendini gösteren hastalık aşağıdakilerden hangisidir? a) Anoreksiya Nervoza b) Obezite c) Bulimia d) Anoreksiya Bulimia e) Bulimiya nevroza 9. Hipofiz bezinin tümörlerinde meydana gelen gelişme hormonunun gereğinden fazla üretilmesine bağlı olarak ortaya çıkan hastalık aşağıdakilerden hangisidir? a) Jigantizm b) Obezite c) Bulimia d) Anoreksiya Bulimia e) Anoreksiya Nervoza 10. Adenohipofiz hormonlarının tümünün birbiriyle dengeli bir biçimde az salgılanmalarından kaynaklanan ve vücut uyumunun bozulmadığı cücelik tipi aşağıdakilerden hangisidir? a) Jigantizm b) Loraintipi cücelik c) Anoreksiya Nervoza d) Yaşlı tipi cücelik e) Akromegali Cevap Anahtarı 1.A, 2. B, 3. D, 4. C, 5. E, 6. B, 7. A, 8. A, 9. A, 10. B Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 16

17 YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK DİĞER KAYNAKLAR Acarlar, F.(2002). Çocuklarda dilin değerlendirilmesi: Betimleyici yaklaşım. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1), Akbaba, S.(2008). Ahlak ve gelişimi. (Ed). Özbay, Y., Erkan, S. Eğitim psikolojisi. Ankara: Maya Akademi. Atay, M.(2009). Erken Çocukluk Döneminde Gelişim-1. Ankara: Kök Yayıncılık. Austin, V., Scıarra, D.T.(2012). Children and adolescents vith emotional and behavioral disorders. (1. Basım) (Çev. Özekes, M.). Ankara: Nobel Yayıncılık Bacanlı, H., (2013). Eğitim Psikolojisi (Gelişim ve Öğrenme). Ankara: Nobel Yayınevi. Babbitt RL, Hoch TA, Coe DA, Cataldo, MF, Kelly, KJ, Stackhouse, C, Perman, JA (1994). Behavioral assessment and treatment of pediatric feeding disorders. Developmental and Behavioral Pediatrics;15(4): Başaran, İ. E. (2000). Eğitim Yönetimi. Ankara: Feryal Matbaası. Benoit D, Coolbear, J. (1998). Post-traumatic Feding Disorders in Infancy: Behaviors Predicting Treatment Outcome. Infant Mental Health Journal, 19(4): Bishop, D.V.M. & Adams, C. (1990). A prospective study of the relationship between specific language impairment, phonological disorders and reading retardation. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 31(7), Bloom L., & Lahey, M.(1978). Language development and language disorders. Nev York: John Wiley and Sons Burklow, K.A., Phelps, A. N., Schultz, J. R., McConnell, K., Rudolph, C. (1998). Classifying complex pediatric feeding disorders. Journal of Pediatric Gastroenterology & Nutrition; 27(2): Catts, H. (1993). The relationship between speechlanguage impairments and reading disabilities.journal of Speech and Hearing Research, 36(5), Chomsky, N.(1957). Syntactic structures. The Hague: Moutun Çataloluk, C. (1994). Farklı Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Ortamlarda Yetişen Çocukların Okul Olgunluğu Açısından Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 17

18 Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul De Gangi, G.A. (2000). Pediatric Disorders of Regulation in Affect and Behavior: A Therapist s Guide to Assessment and Treatment. Academic Press. London. Duniz, M., Scheer, P.J., Trojovsky, A., Kaschnitz, W., Kvas, E., Macari, S. (1996). Changes in psychopathology of parents of NOFT (non-organic failure to thrive) infants during treatment. European Child and Adolescent Psychiatry;5(2): Ege, P. (1997). Kekemelikte erken tedavi: Önemi ve yöntemleri. Ankara Üniversitesi 5. Mitat Enç Özel Eğitim Günleri, Ankara: Türkiye Sakatlar Konfederasyonu Yayınları, 5, Fabes, R., ve Martin, C.L. (2003). Exploring child development. Boston: Pearson Education. Geçtan, E. (1995). Psikodinamik Psikiyatri ve Normal Dışı Davranışlar. İstanbul: Remzi Kitabevi,11. Basım Güven, M. (2012). Dil Gelişimi (içinde), Özbay, Y., Erkan, S.(2012). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Karakaya, Z. (2008). Dil Edinimi: Okul Öncesi Dil ve Oyun Eğitimi. Samsun: E-Yazı Yayıncılık. Kerwin, M.E. (1999). Empirically supported treatments in pediatric psychology: severe feeding problems. Journal of Pediatric Psychology; 24(3): Kürkçüoğlu, B.(2012). 0-6 Yaş Arası Çocukların Temel Gelişimsel Özellikleri: Bilişsel ve Dil Gelişimi (içinde) Diken, İ. (2012). Erken Çocukluk Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık Lund, N.J. & Duchan, F.J. (1988). Assessing children s language in naturalistic contexts. NJ: Prentice Hall. Maviş, İ. (2010) Çocukta Dil Edinim Kurmaları (içinde) Topbaş, S.(2009). Dil ve Kavram Gelişimi. Ankara: Kök Yayıncılık. İnanç, B.Y. (2007). Gelişim psikolojisi. Ankara: PegemA Yayıncılık Santrock, J.W. (2011). Life-span development (13. Basım) (Çev. Yüksel, G.) Ankara: Nobel Yayıncılık Savaş, B. (2006). Okuma eğitimi ve çocuklarda dil gelişimi. İstanbul: İstanbul Alfa Basım Yayın Dağıtım. Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 18

19 Senemoğlu, N. (2005). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi. Stanton-Chapman, T.L, Chapman, D.A., Kaiser, A. (2004). Cumulative Risk and Low-Income Children s Language Development. Topics in Early Childhood Special Education. 24,(4), Tümkaya, S. (2008). Dil gelişimi. (Ed). Deniz, E. Erken çocukluk döneminde gelişim. Ankara: Maya Akademi. Ulusoy, A. (2009). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık. Ulusoy, A., Güngör, A., Akyol, A., Subaşı, G., Ünver, G., Koç, G. (2009) Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık Piazza CC, Fisher WW, Brown KA, Shore BA, Patel MR, Katz RM, Sevin BM, Gulotta CS (2003). Blakely-Smith A. Functional analysis of inappropriate mealtime behaviors. Journal of Applied Behavior Analysis; 36(2): Rommel N, DeMeyer AM, Feenstra L, Veereman-Wauters G (2003). The complexity of feeding problems in 700 infants and young children presenting to a tertiary care institution. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition; 37(1): Yavuzer, H.(1993). Çocuk psikolojisi, İstanbul: Remzi Kitabevi. Atatürk Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 19

ÜNİTE FİZİKSEL GELİŞİMİ DEĞERLENDİRME ÇOCUK GELİŞİMİ - I İÇİNDEKİLER HEDEFLER. Doç. Dr. Birol ALVER

ÜNİTE FİZİKSEL GELİŞİMİ DEĞERLENDİRME ÇOCUK GELİŞİMİ - I İÇİNDEKİLER HEDEFLER. Doç. Dr. Birol ALVER FİZİKSEL GELİŞİMİ DEĞERLENDİRME İÇİNDEKİLER Fiziksel Gelişimin Değerlendirilmesi Boy Uzunluğuna İlişkin Persentil Eğrileri Kiloya İlişkin Persentil Eğrileri Baş Çevresi Uzunluğuna İlişkin Persentil Eğrileri

Detaylı

ÜNİTE PSİKOLOJİ İÇİNDEKİLER HEDEFLER GELİŞİM PSİKOLOJİSİ I

ÜNİTE PSİKOLOJİ İÇİNDEKİLER HEDEFLER GELİŞİM PSİKOLOJİSİ I HEDEFLER İÇİNDEKİLER GELİŞİM PSİKOLOJİSİ I Gelişim Psikolojisinin Alanı Gelişim Psikolojisinin Temel Kavramları Gelişimi Etkileyen Faktörler Gelişimin Temel İlkeleri Fiziksel Gelişim Alanı PSİKOLOJİ Bu

Detaylı

TERAKKİ VAKFI ÖZEL ŞİŞLİ TERAKKİ ANAOKULU 2031-2014 EĞİTİM YILI Bilgi Bülteni Sayı:7 4 5 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI

TERAKKİ VAKFI ÖZEL ŞİŞLİ TERAKKİ ANAOKULU 2031-2014 EĞİTİM YILI Bilgi Bülteni Sayı:7 4 5 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI TERAKKİ VAKFI ÖZEL ŞİŞLİ TERAKKİ ANAOKULU 2031-2014 EĞİTİM YILI Bilgi Bülteni Sayı:7 4 5 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI Okul öncesi dönem genel anlamda tüm gelişim alanları açısından temellerin atıldığı

Detaylı

ÜNİTE FİZİKSEL GELİŞİM II ÇOCUK GELİŞİMİ I İÇİNDEKİLER HEDEFLER. Doç. Dr. Birol ALVER

ÜNİTE FİZİKSEL GELİŞİM II ÇOCUK GELİŞİMİ I İÇİNDEKİLER HEDEFLER. Doç. Dr. Birol ALVER FİZİKSEL GELİŞİM II İÇİNDEKİLER Fiziksel Gelişimde Bireysel Farklılıklar ve Önemi Fiziksel Gelişimi Etkileyen Etmenler Fiziksel Gelişimin Diğer Gelişim Alanlarıyla İlişkisi ÇOCUK GELİŞİMİ I Doç. Dr. Birol

Detaylı

O Gelişim, organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden en son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme

O Gelişim, organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden en son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme BİREY GELİŞİMİ O Gelişim, organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden en son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme kaydeden değişimidir. O Gelişim; organizmanın

Detaylı

DERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

DERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER DERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER A) BİYOLOJİK ETMENLER KALITIM İÇ SALGI BEZLERİ B) ÇEVRE A) BİYOLOJİK ETMENLER 1. KALITIM Anne ve babadan genler yoluyla bebeğe geçen özelliklerdir.

Detaylı

YETERLİ VE DENGELİ BESLENME NEDİR?

YETERLİ VE DENGELİ BESLENME NEDİR? YETERLİ VE DENGELİ BESLENME NEDİR? Vücudun, büyümesi yenilenmesi çalışması için gerekli olan enerji ve besin öğelerinin yeterli miktarda alınmasıdır. Ş. İKİBUDAK BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ SAĞLIKLI BİR Y AŞAMIN

Detaylı

TEMEL, İLK 3 YILDA ATILIYOR!

TEMEL, İLK 3 YILDA ATILIYOR! Acıbadem Hastanesi Büyüme ve Ergenlik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz ile, çocuğun doğumundan itibaren vücudunda hangi hormonların ne gibi işlevleri olduğunu, ilk 3 yılın önemini ve ergenlik

Detaylı

YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR. Prof. Dr. Mehmet Ersoy

YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR. Prof. Dr. Mehmet Ersoy YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR Prof. Dr. Mehmet Ersoy DEMANSA NEDEN OLAN HASTALIKLAR AMAÇ Demansın nedenleri ve gelişim sürecinin öğretmek Yaşlı bireyde demansa bağlı oluşabilecek problemleri öğretmek

Detaylı

ÇOCUKLARDA BÜYÜME VE GELİŞMENİN İZLENMESİ

ÇOCUKLARDA BÜYÜME VE GELİŞMENİN İZLENMESİ ÇOCUKLARDA BÜYÜME VE GELİŞMENİN İZLENMESİ Çocuklarda Büyüme Ve Gelişmenin İzlenmesi Sağlıklı bir çocuk, Hastalık belirtileri göstermeyen, Takvim yaşına ve genetik özelliklerine uygun büyüme, Fizyolojik

Detaylı

Gelişim Psikolojisi Beden Gelişimi. Doç. Dr.Tülin Şener

Gelişim Psikolojisi Beden Gelişimi. Doç. Dr.Tülin Şener Gelişim Psikolojisi Beden Gelişimi Doç. Dr.Tülin Şener Gelişim döllenme ile başlar ve bireyin yaşam boyunca geçirdiği biyolojik, psikososyal ve bilişsel değişimleri içerir. Doğum ile dünyaya gelen bebek

Detaylı

Gelişim Psikolojisinde Temel Kavramlar ve Gelişimi Etkileyen Faktörler

Gelişim Psikolojisinde Temel Kavramlar ve Gelişimi Etkileyen Faktörler Gelişim Psikolojisinde Temel Kavramlar ve Gelişimi Etkileyen Faktörler 1 1. Gelişim ve Değişim Gelişim, organizmanın doğum öncesi dönemden başlayarak (döllenme) bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal yönden

Detaylı

ÜNİTE FİZİKSEL GELİŞİM I ÇOCUK GELİŞİMİ I İÇİNDEKİLER HEDEFLER. Doç. Dr. Birol ALVER

ÜNİTE FİZİKSEL GELİŞİM I ÇOCUK GELİŞİMİ I İÇİNDEKİLER HEDEFLER. Doç. Dr. Birol ALVER FİZİKSEL GELİŞİM I İÇİNDEKİLER Tanım, Önem ve Kavramlar Gelişim Dönemlerine İlişkin Fiziksel Özellikler ÇOCUK GELİŞİMİ I Doç. Dr. Birol ALVER HEDEFLER Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Doğum öncesi ve doğum

Detaylı

Zeka Gerilikleri Zeka Geriliği nedir? Sıklık Nedenleri

Zeka Gerilikleri Zeka Geriliği nedir? Sıklık Nedenleri Zeka Geriliği nedir? Zeka geriliğinin kişinin yaşına ve konumuna uygun işlevselliği gösterememesiyle belirlidir. Bunun yanı sıra motor gelişimi, dili kullanma yeteneği bozuk, anlama ve kavrama yaşıtlarından

Detaylı

Obezite Nedir? Harun AKTAŞ - Trabzon

Obezite Nedir? Harun AKTAŞ - Trabzon Obezite Nedir? Obezite günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Obezite genel olarak bedenin yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması

Detaylı

OKUL ÖNCESİ ÇOCUK BESLENMESİ. Dr. Hülya YARDIMCI

OKUL ÖNCESİ ÇOCUK BESLENMESİ. Dr. Hülya YARDIMCI OKUL ÖNCESİ ÇOCUK BESLENMESİ Dr. Hülya YARDIMCI Okul öncesi dönem yetişkinlik için temel oluşturan pek çok alışkanlığın geliştirildiği bir dönemdir. Bu dönemde yeterli ve dengeli beslenme kadar, iyi geliştirilmiş

Detaylı

Gelişim Psikolojisi Ders Notları

Gelişim Psikolojisi Ders Notları Gelişim Psikolojisi Ders Notları Doç. Dr. Şaziye Senem BAŞGÜL www.gunescocuk.com Tanımlar Büyüme: Organizmada meydana gelen sayısal (hacimsel) değişiklikler Olgunlaşma: Potansiyel olarak var olan işlevin

Detaylı

DERS ÖĞRETİM PLANI TÜRKÇE. 1 Dersin Adı: PSI Dersin Kodu: Gelişim Psikolojisi (Sosyoloji) 3 Dersin Türü: Zorunlu. 4 Dersin Seviyesi: Lisans

DERS ÖĞRETİM PLANI TÜRKÇE. 1 Dersin Adı: PSI Dersin Kodu: Gelişim Psikolojisi (Sosyoloji) 3 Dersin Türü: Zorunlu. 4 Dersin Seviyesi: Lisans DERS ÖĞRETİM PLANI TÜRKÇE 1 Dersin Adı: PSI 1074 2 Dersin Kodu: Gelişim Psikolojisi (Sosyoloji) 3 Dersin Türü: Zorunlu 4 Dersin Seviyesi: Lisans 5 Dersin Verildiği Yıl: 1 6 Dersin Verildiği Yarıyıl: Bahar/II.yarıyıl

Detaylı

Fark edilir bir kilo kaybı. Gün geçtikçe içe kapanma eğilimi. Aşırı derecede spor yapmak. Kilo almaktan şiddetle korkmak

Fark edilir bir kilo kaybı. Gün geçtikçe içe kapanma eğilimi. Aşırı derecede spor yapmak. Kilo almaktan şiddetle korkmak YEME BOZUKLUKLARI ve TEDAVİLERİ Genç Gelişim Kişisel Gelişim Yeme Bozukluları, bir diğer deyişle yemek yeme dürtüsü ile ilgili bozukluklar, vücut ağırlığıyla ilgili takıntılar, vücudun şekli ile ilgili

Detaylı

Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da

Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da bir yıllık sürede, bebeğin en önemli gıdasını anne sütü

Detaylı

YAŞAM BOYU GELİŞİM Ergenlik-Yetişkinlik

YAŞAM BOYU GELİŞİM Ergenlik-Yetişkinlik YAŞAM BOYU GELİŞİM Ergenlik-Yetişkinlik ERGENLİK ERGENLİK Çocukluk ile yetişkinlik arasındaki geçiş dönemidir. Bu geçiş dönemi cinsel olgunlaşmaya yönelik fiziksel değişimlerle başlar, bağımsız yetişkin

Detaylı

Motor Beceri Öğreniminin Seviyeleri

Motor Beceri Öğreniminin Seviyeleri Motor Beceri Öğreniminin Seviyeleri Bu iki nokta üzerine kurulan, Fitts ve Posner (1967), Gentile (1972) ve Lowther in (1977) modelleri ile desteklenen görüşe göre hareket; 1. Araştırma 2. Keşif 3. Birleştirme

Detaylı

OBEZİTE ÇOCUK SAHİBİ OLMA ORANINI AZALTIYOR! AKŞAM GAZETESİ

OBEZİTE ÇOCUK SAHİBİ OLMA ORANINI AZALTIYOR! AKŞAM GAZETESİ OBEZİTE ÇOCUK SAHİBİ OLMA ORANINI AZALTIYOR! AKŞAM GAZETESİ İnfertilite (Kısırlık); döl oluşturma yeteneğinin azalması ya da yokluğu ile karakterize edilen tıbbi bir durumdur. Hem erkeklerde, hem de kadınlarda

Detaylı

BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK

BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK Beslenme İle İlgili Temel Kavramlar Beslenme: İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması, Yaşam kalitesini artırması için

Detaylı

MENOPOZ. Menopoz nedir?

MENOPOZ. Menopoz nedir? MENOPOZ Hayatınızı kabusa çeviren, unutkanlık, uykusuzluk, depresyon, sinirlilik, halsizlik şikayetlerinin en büyük sebeplerinden biri menopozdur. İleri dönemde idrar kaçırma, kemik erimesi, hipertansiyona

Detaylı

1. ÜNİTE İÇİNDEKİLER EĞİTİM PSİKOLOJİSİ / 1

1. ÜNİTE İÇİNDEKİLER EĞİTİM PSİKOLOJİSİ / 1 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii YAZARLAR HAKKINDA... iv 1. ÜNİTE EĞİTİM PSİKOLOJİSİ / 1 Giriş... 2 Eğitim Psikolojisi ve Öğretmen... 3 Eğitim Psikolojisi... 3 Bilim... 6 Psikoloji... 8 Davranış... 9 Eğitim...

Detaylı

BEYİN GELİŞİMİNİN HİKAYESİ

BEYİN GELİŞİMİNİN HİKAYESİ BEYİN GELİŞİMİNİN HİKAYESİ Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları

Detaylı

BÜYÜMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Prof Dr Zehra AYCAN.

BÜYÜMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Prof Dr Zehra AYCAN. BÜYÜMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ Prof Dr Zehra AYCAN zehraaycan67@hotmail.com Büyüme Çocukluk çağı, döllenme anında başlar ve ergenliğin tamamlanmasına kadar devam eder Bu süreçte çocuk hem büyür hem de gelişir

Detaylı

Eğer metabolizmanızda bir sorun varsa, başta kilo kontrolünüz olmak üzere vücudunuzdaki pek çok şey problemli hale gelir.

Eğer metabolizmanızda bir sorun varsa, başta kilo kontrolünüz olmak üzere vücudunuzdaki pek çok şey problemli hale gelir. Metabolizma, bedeninizdeki kimyasal tepkimelerin toplamını ifade eden sihirli bir sözcüktür. Özellikle orta yaşlar ve sonrasında görülen kilo artışlarının, çabuk yorulma, halsizlik ve yorgunlukların başlıca

Detaylı

BÜYÜME. Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir.

BÜYÜME. Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir. BÜYÜME Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir. 2 BÜYÜME Örneğin doku büyümesi gerçekleşerek vücut ağırlığı ve boy uzunluğunda

Detaylı

ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ. Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu

ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ. Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu Sağlık Hizmetlerinin Özellikleri Ergenin yaşına, gelişim düzeyine uygun Bireysel, kültürel ve sosyoekonomik farklılıklara

Detaylı

fetüs bebek ölüm çocuk İleri yaş yeniyetme yetişkin

fetüs bebek ölüm çocuk İleri yaş yeniyetme yetişkin Döllenmiş yumurta fetüs bebek ölüm çocuk İleri yaş yeniyetme yetişkin Yaşam boyu devam eden biyolojik, bilişsel, sosyal gelişim ve kişilik gelişiminin bilimsel incelemesi Gelişim psikolojisinin başlıca

Detaylı

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri Kansızlık (anemi) kandaki hemoglobin miktarının yaş ve cinsiyete göre kabul edilen değerlerin altında olmasıdır. Bu değerler erişkin erkeklerde 13.5 g/dl, kadınlarda 12 g/dl nin altı kabul edilir. Kansızlığın

Detaylı

Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrenciler

Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrenciler Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrenciler Zihinsel yetersizlik üç ölçütte ele alınmaktadır 1. Zihinsel işlevlerde önemli derecede normalin altında olma 2. Uyumsal davranışlarda yetersizlik gösterme 3. Gelişim

Detaylı

REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK BÖLÜMÜ

REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK BÖLÜMÜ REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK BÖLÜMÜ Psikoloji RPD 101 Not III Uz. Gizem ÖNERİ UZUN Kişilik Gelişimi Kişilik Nedir? *Kişilik, bireyin iç ve dış çevresiyle kurduğu, diğer bireylerden ayırt edici,

Detaylı

Türkiye de obezite. (Kaynak: TÜİK)

Türkiye de obezite. (Kaynak: TÜİK) Türkiye de obezite WHO Yetişkinlerde obezite oranları E %21.7 K %34.0 Toplam %27.8 (2008 rakamları) 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusun %16,9 u obez ve %33 ü fazla kiloludur. (2009 2010 arasındaki dönemde

Detaylı

GENÇ YETİŞKİNLERDE BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ. Seri No. 7

GENÇ YETİŞKİNLERDE BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ. Seri No. 7 GENÇ YETİŞKİNLERDE BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ Seri No. 7 Hasta Rehberi Orta Kolaylıkta Okunabilir Rehber Genç Yetişkinlerde Büyüme Hormonu Eksikliği - Seri No.7 (Ağustos 2006 da güncellenmiştir) Bu broşür

Detaylı

ÇOCUKLARIN AKADEMİK BAŞARILARINDA YETERLİ VE DENGELİ BESLENME İLE HAREKETLİ YAŞAMIN ÖNEMİ VE ESASLARI

ÇOCUKLARIN AKADEMİK BAŞARILARINDA YETERLİ VE DENGELİ BESLENME İLE HAREKETLİ YAŞAMIN ÖNEMİ VE ESASLARI ÇOCUKLARIN AKADEMİK BAŞARILARINDA YETERLİ VE DENGELİ BESLENME İLE HAREKETLİ YAŞAMIN ÖNEMİ VE ESASLARI Beslenme yetersizlikleri ve yetersiz fiziksel aktivite çocuğun sosyal ve akademik başarısını etkileyen

Detaylı

ENERJİ METABOLİZMASI

ENERJİ METABOLİZMASI ENERJİ METABOLİZMASI Soluduğumuz hava, yediğimiz ve içtiğimiz besinler vücudumuz tarafından işlenir, kullanılır ve ihtiyaç duyduğumuz enerjiye dönüştürülür. Gün içinde yapılan fiziksel aktiviteler kalp

Detaylı

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması;

Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; AMENORE Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; Genç kızlarda menstruasyon 9 ila 18 yaş arasında başlar. 12 yaş averaj yaşıdır ve birçoğu bu yaşta başlar. Adetin olmamasına

Detaylı

GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM

GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM 1) Aşağıdaki hormonlardan hangisi uterusun büyümesinde doğrudan etkilidir? A) LH B) Androjen C) Östrojen Progesteron D) FUH Büyüme hormonu E) Prolaktin - Testosteron 2)

Detaylı

ANABİLİM EĞİTİM KURUMLARI ARKADAŞLIK İLİŞKİLERİ

ANABİLİM EĞİTİM KURUMLARI ARKADAŞLIK İLİŞKİLERİ A u ok na lu ANABİLİM EĞİTİM KURUMLARI ARKADAŞLIK İLİŞKİLERİ PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VE REHBERLİK BİRİMİ - MART 2014 ANAOKULLARI BÜLTENİ ARKADAŞLIK İLİŞKİLERİ Okul öncesi dönem, gelişimin hızlı olması ve

Detaylı

Demans ve Alzheimer Nedir?

Demans ve Alzheimer Nedir? DEMANS Halk arasında 'bunama' dedigimiz durumdur. Kişinin yaşından beklenen beyin performansını gösterememesidir. Özellikle etkilenen bölgeler; hafıza, dikkat, dil ve problem çözme alanlarıdır. Durumun

Detaylı

içindekiler BÖLÜM 1 GİRİŞ 1 B Ö L Ü M 2 PUBERTE, SAĞLIK VE BİYOLOJİK TEMELLER 49 B Ö L Ü M 3 BEYİN VE BİLİŞSEL GELİŞİM 86

içindekiler BÖLÜM 1 GİRİŞ 1 B Ö L Ü M 2 PUBERTE, SAĞLIK VE BİYOLOJİK TEMELLER 49 B Ö L Ü M 3 BEYİN VE BİLİŞSEL GELİŞİM 86 içindekiler BÖLÜM 1 GİRİŞ 1 Tarihsel Bakış Açısı 3 Erken Tarih 3 Yirminci ve Yirmi Birinci Yüzyıllar 3 Ergenliğe İlişkin Kalıpyargılar 6 Ergenliğe Pozitif Bir Bakış Açısı 7 Amerika Birleşik Devletleri

Detaylı

MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065

MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065 MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI (2014 2017) TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ

Detaylı

Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır.

Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır. ŞİŞMANLIK (OBEZİTE) Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır. Yağ dokusunun oranı; Yetişkin erkeklerde % 12 15, Yetişkin kadınlarda %20 27 arasındadır. Bu oranların

Detaylı

ERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM

ERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM 9.11.2015 ERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM Konular Doğum öncesi gelişim aşamaları Zigot Doğum öncesi çevresel etkiler Teratojenler Doğum Öncesi G elişim Anneyle ilgili diğer faktörler Öğr. Gör. C an ÜNVERDİ Zigot

Detaylı

Kan Kanserleri (Lösemiler)

Kan Kanserleri (Lösemiler) Lösemi Nedir? Lösemi bir kanser türüdür. Kanser, sayısı 100'den fazla olan bir hastalık grubunun ortak adıdır. Kanserde iki önemli özellik bulunur. İlk önce bedendeki bazı hücreler anormalleşir. İkinci

Detaylı

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu. Yaşlı Bakım-Ebelik. YB 205 Beslenme İkeleri

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu. Yaşlı Bakım-Ebelik. YB 205 Beslenme İkeleri Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yaşlı Bakım-Ebelik YB 205 Beslenme İkeleri Uzm. Dyt. Emine Ömerağa emine.omeraga@neu.edu.tr YAŞLANMA Amerika da yaşlı bireyler eskiye göre

Detaylı

YAŞLANMA /YAŞLANMA ÇEŞİTLERİ VE TEORİLERİ BEYZA KESKINKARDEŞLER 0341110024

YAŞLANMA /YAŞLANMA ÇEŞİTLERİ VE TEORİLERİ BEYZA KESKINKARDEŞLER 0341110024 YAŞLANMA /YAŞLANMA ÇEŞİTLERİ VE TEORİLERİ BEYZA KESKINKARDEŞLER 0341110024 YAŞLANMA Hücre yapısını ve organelleri oluşturan moleküler yapılarından başlayıp hücre organelleri,hücre,doku,organ ve organ sistemlerine

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ...III

İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ...III İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ...III Ünite:I Eğitim Psikolojisinde Bilimsel Araştırma Yöntem ve Teknikleri 13 Psikoloji ve Eğitim Psikolojisi 15 Eğitim Psikolojisi ve Bilim 17 Eğitim Psikolojisi ve Bilimsel Araştırma

Detaylı

Vücut yağ dokusunun aşırı artışı olarak tanımlanır. Ülkemizde okul çağındaki çocuk ve adolesanlarında obezite oranı % 6-15 dolaylarındadır.

Vücut yağ dokusunun aşırı artışı olarak tanımlanır. Ülkemizde okul çağındaki çocuk ve adolesanlarında obezite oranı % 6-15 dolaylarındadır. Vücut yağ dokusunun aşırı artışı olarak tanımlanır. Ülkemizde okul çağındaki çocuk ve adolesanlarında obezite oranı % 6-15 dolaylarındadır. Olguların çok büyük bir bölümünde ise obezitenin altında yatan

Detaylı

Bilindiği üzere beslenme; anne karnında başlayarak yaşamın sonlandığı ana kadar devam eden yaşamın vazgeçilmez bir ihtiyacıdır

Bilindiği üzere beslenme; anne karnında başlayarak yaşamın sonlandığı ana kadar devam eden yaşamın vazgeçilmez bir ihtiyacıdır OBEZİTE Obezite günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Obezite genel olarak bedenin yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması sonucu

Detaylı

Sigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı

Sigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı Sigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı çeken sigara vücuda birçok zarar vermekte ve uzun süre

Detaylı

VÜCUT KOMPOSİZYONU VE EGZERSİZ PROGRAMLAMA

VÜCUT KOMPOSİZYONU VE EGZERSİZ PROGRAMLAMA 1 VÜCUT KOMPOSİZYONU VE EGZERSİZ PROGRAMLAMA 2 VÜCUT KOMPOSİZYONU Vücuttaki tüm doku, hücre, molekül ve atom bileşenlerinin miktarını ifade eder Tıp, beslenme, egzersiz bilimleri, büyüme ve gelişme, yaşlanma,

Detaylı

Çocuğumun Obezite Sorununa Karşı Nasıl Önlem Alabilirim?

Çocuğumun Obezite Sorununa Karşı Nasıl Önlem Alabilirim? Çocuğumun Obezite Sorununa Karşı Nasıl Önlem Alabilirim? Çocuklarda yeme ile ilgili olarak ortaya çıkan, ancak anoreksiyanın arkasında kalmış bir sorundur. Özellikle de erişkinlerdeki obezite ile ilgili

Detaylı

DAVRANIŞSAL KİLO KONTROLÜ VE PSİKOLOJİK FAKTÖRLER - Genç Gelişim Kişisel Gelişim

DAVRANIŞSAL KİLO KONTROLÜ VE PSİKOLOJİK FAKTÖRLER - Genç Gelişim Kişisel Gelişim Kilo alma karışık mekanizmaların sonucudur. Genetik, fizyolojik, çevresel ve davranışsal öğelerin bir karışımıdır. Sanıldığının aksine, psikolojik sorunların aşırı kiloya neden olmadığı, tam tersine aşırı

Detaylı

raşitizm okul çağı çocuk ve gençlerde diş çürükleri büyüme ve gelişme geriliği zayıflık ve şişmanlık demir yetersizliği anemisi

raşitizm okul çağı çocuk ve gençlerde diş çürükleri büyüme ve gelişme geriliği zayıflık ve şişmanlık demir yetersizliği anemisi büyüme ve gelişme geriliği diş çürükleri zayıflık ve şişmanlık okul çağı çocuk ve gençlerde demir yetersizliği anemisi 0-5 Yaş Grubu Çocuklarda iyot yetersizliği hastalıkları vitamin yetersizlikleri raşitizm

Detaylı

Yaşam Boyu Sosyalleşme

Yaşam Boyu Sosyalleşme Yaşam Boyu Sosyalleşme Lütfi Sunar Sosyolojiye Giriş / 5. Ders Kültür, Toplum ve Çocuk Sosyalleşmesi Sosyalleşme Nedir? Çocuklar başkalarıyla temasla giderek kendilerinin farkına varırlar ve insanlar hakkında

Detaylı

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011 Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri Sena Aydın 0341110011 PATOFİZYOLOJİ Fizyoloji, hücre ve organların normal işleyişini incelerken patoloji ise bunların normalden sapmasını

Detaylı

Ders İzlencesi Eğitim Yılı ve Güz Dönemi Program adı: ÇOCUK GELİŞİMİ PROGRAMI

Ders İzlencesi Eğitim Yılı ve Güz Dönemi Program adı: ÇOCUK GELİŞİMİ PROGRAMI Ders İzlencesi 2016 2017 Eğitim Yılı ve Güz Dönemi Program adı: ÇOCUK GELİŞİMİ PROGRAMI Dersin adı: Genel Psikoloji Dersi veren öğretim görevlisi: Gözde AKKAYA Dersin veriliş şekli: Yüz yüze Dersin genel

Detaylı

Çocuğun konuşma becerilerinin akranlarına göre belirgin derecede geri kalmasıdır. Gelişimsel aşamalardan birisidir.

Çocuğun konuşma becerilerinin akranlarına göre belirgin derecede geri kalmasıdır. Gelişimsel aşamalardan birisidir. Konuşma gecikmesi Çocuğun konuşma becerilerinin akranlarına göre belirgin derecede geri kalmasıdır. Gelişimsel aşamalardan birisidir. Aylara göre konuşmanın normal gelişimi: 2. ay mırıldanma, yabancılara

Detaylı

YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM

YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM Yaşlıların Psiko-Sosyal Özellikleri İnsanın yaşlılığında nasıl olacağı ya da nasıl yaşlanacağı; yaşadığı coğrafyaya, kalıtsal özelliklere, Psiko-sosyal ve Sosyo-ekonomik şartlara,

Detaylı

İYOT EKSİKLİĞİ NEDİR?

İYOT EKSİKLİĞİ NEDİR? İYOT EKSİKLİĞİ NEDİR? NEDEN İYOTLU TUZ KULLANILMALI? KIWANIS INTERNATIONAL TÜRKİYE KİWANİS KULÜPLERİ İYOT NEDİR? İyot, insan ve hayvanlarda tiroid hormonlarının oluşumu için gerekli olan ve çok küçük miktarlarda

Detaylı

Şebnem Pırıldar Ege Psikiyatri AD.

Şebnem Pırıldar Ege Psikiyatri AD. Obezitede Anksiyete Bozuklukları ve Depresyon Şebnem Pırıldar Ege Psikiyatri AD. Açıklama 2008 2010 Araştırmacı: Sanofi Danışman: Teva, BMS Konuşmacı: Lundbeck Obezite giderek artan bir toplum sağlığı

Detaylı

Zihinsel Bozukluk Belirtileri ve Semptomları

Zihinsel Bozukluk Belirtileri ve Semptomları Zihinsel Bozukluk Belirtileri ve Semptomları Zihinsel Bozuklukları Kavrama Zihinsel bozukluklar hakkında daha fazla bilgi edinin Daha önce zihinsel gerilik olarak bilinen zihinsel bozukluk (ID), bireyin

Detaylı

GELİŞİM, KALITIM ÇEVRE ETKİLEŞİMİNİN BİR ÜRÜNÜDÜR.

GELİŞİM, KALITIM ÇEVRE ETKİLEŞİMİNİN BİR ÜRÜNÜDÜR. GELİŞİM İLKELERİ GELİŞİM, KALITIM ÇEVRE ETKİLEŞİMİNİN BİR ÜRÜNÜDÜR. Kalıtım bireyin anne babasından getirdiği gizil güçleri anlatır. Bu gizil güçlerin üst düzeyi kalıtsal olarak belirlenir. Bu düzeye ulaşma

Detaylı

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler Vücudumuzda aynı anda birçok karmaşık olayın birbirleriyle uyumlu bir şekilde gerçekleşmesi denetleyici ve düzenleyici sistemler tarafından sağlanır. Denetleyici ve

Detaylı

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER Vücudumuzda, bir dakika içerisinde, sayamayacağımız kadar çok olay gerçekleşir. Duyuları algılamak, düşünmek, yürümek, konuşmak gibi birçok olay aynı anda gerçekleşir.

Detaylı

Nedenleri tablo halinde sıralayacak olursak: 1. Eksojen şişmanlık (mutad şişmanlık) (Bütün şişmanların %90'ı) - Kalıtsal faktörler:

Nedenleri tablo halinde sıralayacak olursak: 1. Eksojen şişmanlık (mutad şişmanlık) (Bütün şişmanların %90'ı) - Kalıtsal faktörler: Obezite alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olmasıyla oluşur. Bunu genetik faktörler, metabolizma hızı, iştah, gıdaya ulaşabilme, davranışsal faktörler, fiziksel aktivite durumu, kültürel faktörler

Detaylı

B unl a r ı B i l i yor mus unuz? MİTOZ. Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı,

B unl a r ı B i l i yor mus unuz? MİTOZ. Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı, MİTOZ Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı, sitoplazma ve çekirdekten meydana gelmiştir. Hücreler büyüme ve gelişme sonucunda belli bir olgunluğa

Detaylı

ÜNİTE EĞİTİM PSİKOLOJİSİ İÇİNDEKİLER HEDEFLER ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÖĞRENCİLER. Yrd. Doç. Dr. İsmail SEÇER

ÜNİTE EĞİTİM PSİKOLOJİSİ İÇİNDEKİLER HEDEFLER ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÖĞRENCİLER. Yrd. Doç. Dr. İsmail SEÇER HEDEFLER İÇİNDEKİLER ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÖĞRENCİLER Tanım, Önem ve Kavramlar Risk Altındaki Öğrenciler Özel Gereksinimli Öğrenciler Özel Eğitime Muhtaç Öğrenciler EĞİTİM PSİKOLOJİSİ Yrd. Doç. Dr. İsmail

Detaylı

UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİ. UDA nın Kökenleri

UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİ. UDA nın Kökenleri UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİ UDA nın Kökenleri İnsanlar neden davrandıkları gibi davranırlar? Neden bazı insanlar toplumun onayladığı gibi davranırken, bazıları toplum tarafından onay görmeyen davranışlar

Detaylı

KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem.

KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. Onkoloji Okulu İstanbul /2014 SAĞLIK NEDİR? Sağlık insan vücudunda; Fiziksel, Ruhsal, Sosyal

Detaylı

VÜCUT KOMPOSİZYONU 1

VÜCUT KOMPOSİZYONU 1 1 VÜCUT KOMPOSİZYONU VÜCUT KOMPOSİZYONU Vücuttaki tüm doku, hücre, molekül ve atom bileşenlerinin miktarını ifade eder Tıp, beslenme, egzersiz bilimleri, büyüme ve gelişme, yaşlanma, fiziksel iş kapasitesi,

Detaylı

NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR

NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları

Detaylı

Risk Altındaki Çocuklara Yaklaşım

Risk Altındaki Çocuklara Yaklaşım Risk Altındaki Çocuklara Yaklaşım Prof. Dr. Betül Ulukol Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Sosyal Pediatri Bilim Dalı Risk Yüksek riskli gebeliklerin sonucu dünyaya gelenler Özel sağlık gereksinimi olan

Detaylı

OKUL ÇAĞINDA BESLENME

OKUL ÇAĞINDA BESLENME OKUL ÇAĞINDA BESLENME Doç. Dr. Yeşim ÖZTÜRK Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Gastroenteroloji, Beslenme ve Metabolizma Ünitesi Nisan 2008-İZMİR ADÖLESAN DÖNEM 1. Biyolojik değişim BÜYÜME

Detaylı

Kilo verme niyetiyle diyet tedavisinin uygulanamayacağı durumlar nelerdir? -Hamilelik. -Emziklik. -Zeka geriliği. -Ağır psikolojik bozukluklar

Kilo verme niyetiyle diyet tedavisinin uygulanamayacağı durumlar nelerdir? -Hamilelik. -Emziklik. -Zeka geriliği. -Ağır psikolojik bozukluklar Diyet denilince aklımıza aç kalmak gelir. Bu nedenle biz buna ''sağlıklı beslenme programı'' diyoruz. Aç kalmadan ve bütün besin öğelerinden dengeli biçimde alarak zayıflamayı ve bu kiloda kalmayı amaçlıyoruz.

Detaylı

MEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler

MEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler MEME KANSERİ Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler KANSER NEDİR? Hücrelerin kontrolsüz olarak sürekli çoğalmaları sonucu yakındaki ve uzaktaki başka organlara yayılarak kötü klinik

Detaylı

SÜT, OYUN, OKUL VE ERGENLİK DÖNEMİNDE BESLENME - 2

SÜT, OYUN, OKUL VE ERGENLİK DÖNEMİNDE BESLENME - 2 SÜT, OYUN, OKUL VE ERGENLİK DÖNEMİNDE BESLENME - 2 OKUL ÇOCUĞUNUN BESLENMESİ Okul çağı 7-12 yaş arasıdır. Bu dönem, adölesan (ergenlik) dönemine göre oldukça sakin, sınırlı değişimlerin olduğu bir zamandır.

Detaylı

ÇOCUKLARDA FİZİKSEL GELİŞİM

ÇOCUKLARDA FİZİKSEL GELİŞİM ÇOCUKLARDA FİZİKSEL GELİŞİM 1 2 Büyüme ve Gelişme Çocukluk ve ergenlik döneminde değişkenlik gösteren büyüme ve gelişme özellikleri, çocuk sporcuların fizyolojik standartlarının oluşturulmasında, performans

Detaylı

GELİŞİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

GELİŞİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR GELİŞİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR GELİŞİM Büyüme, olgunlaşma ve öğrenme ürünü olarak sürekli ilerlemeyi kapsayan bir değişmedir. BÜYÜME Vücudun sadece boy, kilo ve hacim olarak artmasıdır. OLGUNLAŞMA

Detaylı

Çocuklarda Antrenman Yaklaşımları Y.Doç.Dr.Sürhat Müniroğlu (3.sınıf seçmeli ders)

Çocuklarda Antrenman Yaklaşımları Y.Doç.Dr.Sürhat Müniroğlu (3.sınıf seçmeli ders) Çocuklarda Antrenman Yaklaşımları Y.Doç.Dr.Sürhat Müniroğlu (3.sınıf seçmeli ders) Büyüme ve Gelişme Çocuk organizmasını yetişkinden ayıran en önemli özellik, sürekli büyüme, gelişme ve değişme süreci

Detaylı

Bireyin bedensel, ruhsal, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik ve uyum halidir. Sağlık nedir?

Bireyin bedensel, ruhsal, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik ve uyum halidir. Sağlık nedir? Bireyin bedensel, ruhsal, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik ve uyum halidir. Sağlık nedir? Tam ve eksiksiz bir sağlıklı yaşam Doğru beslenme Düzenli egzersiz Düzenli, yeterli ve kaliteli uyku Dengeli,

Detaylı

Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü 1. Sınıf Güz Yarıyılı (1. Yarıyıl) Dersin Kodu Türü Türkçe Adı İngilizce Adı T U Kredi AKTS ATA101 Z

Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü 1. Sınıf Güz Yarıyılı (1. Yarıyıl) Dersin Kodu Türü Türkçe Adı İngilizce Adı T U Kredi AKTS ATA101 Z 1. Sınıf Güz Yarıyılı (1. Yarıyıl) ATA101 Z Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I History of Turkish Revolution and Ataturk's Principles I 2 0 2 2 TDL101 Z Türk Dili I Turkish Language I 2 0 2 2 İNG101

Detaylı

KRONOLOJİK YAŞ NEDİR?

KRONOLOJİK YAŞ NEDİR? Yaşlılık YAŞ NEDİR? Yaş;Kronolojik ve Biyolojik yaş olarak iki biçimde açıklanmaktadır. İnsan yaşamının, doğumdan içinde bulunulan ana kadar olan bütün dönemlerini kapsayan süreci kronolojik yaş ; içinde

Detaylı

BÜYÜME VE GELİŞMEDE DÖNEMLER

BÜYÜME VE GELİŞMEDE DÖNEMLER BÜYÜME VE GELİŞMEDE DÖNEMLER 0-2 Yaş Süt çocukluğu 2-5 Yaş Oyun çocukluğu veya okul öncesi 6-12,14 Yaş Okul çağı veya büyük çocukluk 4-5 yıl Ergenlik dönemi 23-26 Yaş Gençlik veya ergenlik sonu 2-5 YAŞ

Detaylı

1. BÖLÜM ÇOCUK PSİKOLOJİSİNE GİRİŞ

1. BÖLÜM ÇOCUK PSİKOLOJİSİNE GİRİŞ İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM ÇOCUK PSİKOLOJİSİNE GİRİŞ ÇOCUK PSİKOLOJİSİNDE GELİŞİM MODELLERİ... 3 ÖĞRENME TEORİSİ MODELİ... 4 BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİ... 5 İNSAN GELİŞİMİNİ VE PSİKOLOJİSİNİ AÇIKLAYAN TEMEL KURAMLAR...

Detaylı

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Çocukların beslenmesinde temel amaç sağlıklı büyüme ve gelişmeyi sağlamaktır.

Detaylı

Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz. Diyetisyen Serap Orak Tufan

Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz. Diyetisyen Serap Orak Tufan Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz Diyetisyen Serap Orak Tufan İstanbul 2015 NEDEN OKULA GİDERİZ? PEKİ NEDEN YEMEK YERİZ? Hastalanmamak için Daha Güçlü olmak için Daha çabuk büyümek için Karnımızı

Detaylı

Yaşlanma her canlıda görülen, tüm işlevlerde azalmaya neden olan, süregen ve evrensel bir süreç olarak tanımlanabilir. Organizmanın molekül, hücre,

Yaşlanma her canlıda görülen, tüm işlevlerde azalmaya neden olan, süregen ve evrensel bir süreç olarak tanımlanabilir. Organizmanın molekül, hücre, GERİATRİ 1 Yaşlanma her canlıda görülen, tüm işlevlerde azalmaya neden olan, süregen ve evrensel bir süreç olarak tanımlanabilir. Organizmanın molekül, hücre, doku, organ ve sistemler düzeyinde, zamanın

Detaylı

Pankreas, midenin arkasında karın içine yerleşmiş bir organdır. Gıdaların sindirim ve kullanımında büyük rol alır. Vücut için önemli hormonlar

Pankreas, midenin arkasında karın içine yerleşmiş bir organdır. Gıdaların sindirim ve kullanımında büyük rol alır. Vücut için önemli hormonlar Pankreas, midenin arkasında karın içine yerleşmiş bir organdır. Gıdaların sindirim ve kullanımında büyük rol alır. Vücut için önemli hormonlar üretir. Bunların başında insülin gelmektedir. İnsülin, pankreastan

Detaylı

Çocukluk Çağı Obezitesi

Çocukluk Çağı Obezitesi Çocukluk Çağı Obezitesi Prof. Dr. Hilal Özcebe Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Enstitüsü hozcebe@hacettepe.edu.tr Çocuklarda Obezite Son yıllarda önemli bir halk sağlığı sorunu haline gelmesi Gelişmiş

Detaylı

PSY 221-GELİŞİM PSİKOLOJİSİ I Uzm.Psk.İpek Özsoy

PSY 221-GELİŞİM PSİKOLOJİSİ I Uzm.Psk.İpek Özsoy PSY 221-GELİŞİM PSİKOLOJİSİ I Uzm.Psk.İpek Özsoy Gelişim: Döllenme ile başlayan ve yaşam boyu devam eden değişme örüntüsü. Çoğu gelişim büyümeyi, fakat aynı zamanda yaşlanma ve ölüm süreciyle birlikte

Detaylı

PARKİNSON HASTALIĞI. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak

PARKİNSON HASTALIĞI. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak PARKİNSON HASTALIĞI Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları TND

Detaylı

REHBERLİK VE İLETİŞİM 2

REHBERLİK VE İLETİŞİM 2 REHBERLİK VE İLETİŞİM 2 Yrd. Doç Dr. M. İsmail Bağdatlı mismailbagdatli@yahoo.com İletişim, Davranış değişikliği meydana getirmek üzere düşünce, bilgi, duygu, tutum ve becerilerin paylaşılması sürecidir.

Detaylı

KEMOTERAPİ NASIL İŞLEV GÖRÜR?

KEMOTERAPİ NASIL İŞLEV GÖRÜR? KEMOTERAPİ NEDİR? Kanser hücrelerini tahrip eden kanser ilaçları kullanılarak yapılan tedaviye kemoterapi denir. Bu tedavilerde kullanılan ilaçlara antikanser ilaçlar da denir. Kanserin türüne göre kemoterapinin

Detaylı

İÇİNDEKİLER. GİRİŞ GELİŞİM PSİKOLOJİSİNE DAİR Prof. Dr. İrfan ERDOĞAN. I. Gelişim Psikolojisine Kuramsal Bakış...1

İÇİNDEKİLER. GİRİŞ GELİŞİM PSİKOLOJİSİNE DAİR Prof. Dr. İrfan ERDOĞAN. I. Gelişim Psikolojisine Kuramsal Bakış...1 İÇİNDEKİLER GİRİŞ GELİŞİM PSİKOLOJİSİNE DAİR Prof. Dr. İrfan ERDOĞAN I. Gelişim Psikolojisine Kuramsal Bakış...1 BÖLÜM 1 GELİŞİM PSİKOLOJİSİNDE KURAMLAR VE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Çare SERTELİN MERCAN I.

Detaylı

Obezite ve Yeme Alışkanlıklarının Psikolojik Temelleri

Obezite ve Yeme Alışkanlıklarının Psikolojik Temelleri Obezite ve Yeme Alışkanlıklarının Psikolojik Temelleri Prof. Dr. Yıldız Akvardar Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD Neden besleniyoruz? Ruhsal gelişimde Oral Dönem (0-1 yaş) Bebeğin doyurulması,

Detaylı