Ekonomi Bülteni. 21 Nisan 2014, Sayı: 16. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler

Transkript

1 Ekonomi Bülteni, Sayı: 16 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ercan Ergüzel Ezgi Gülbaş Ali Can Duran 1

2 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler Euro Bölgesi nde enflasyon hedefin 10 baz puan altında. Euro Bölgesi nde Mart ayında yıllık enflasyon oranı daha önce açıklanan geçici değerle aynı seviyede %0. seviyesinde nihai değerini aldı. Şubat ayında yıllık enflasyon oranı %0.7, bir önceki yıl Mart ayında ise %1.7 seviyesindeydi. ECB nin faizlerde daha fazla indirime gitmesi ya da son günlerde gündemde olan parasal genişleme programı uygulaması Euro Bölgesi TÜFE 1999'den bu yana ortalama Euro Bölgesi TÜFE Tarihsel Gelişimi (%) yönündeki baskılar artmaya devam ediyor. Mario Draghi nin son yaptığı konuşmalarda dikkatleri güçlü seyreden EUR ya çekmesi ve daha fazla değerlenme karşısında adım atabileceklerine yönelik söylemlerine karşın ECB adım atmak için acele etmeyecek gibi duruyor. Çekirdek enflasyon oranındaki gerilemenin görece daha ılımlı olması (%0.8), ve geçen yıl daha erken tarihte olan Paskalya bayramı nedeniyle yapılan zamların baz etkisi oluşturmasının enflasyonda bu sert düşüşe neden olması ECB nin beklemeyi tercih edeceğine işaret ediyor. Deflasyon riskinin mevcut olmasına karşın şu an için ECB nin aceleci olmayan tavrı nedeniyle 8 Mayıs taki toplantısında bir adım atma ihtimali çok yüksek görünmüyor PIIGS lerde tahvil getirileri kriz öncesi seviyelerde. Euro Bölgesi borç krizinin merkezinde kabul edilen Portekiz, İrlanda, İtalya, Yunanistan ve İspanya nın borçlanma maliyetlerindeki gerileme son dönemde hız kazandı ve kriz öncesi seviyelerini yakaladı. İrlanda nın kurtarma programından çıkması ve Portekiz in bu yıl içinde çıkmayı planlaması; Yunanistan ın bankacılık sistemini ayakta tutmayı başarıp sermaye açıklarını kapaması yolunda önemli adımlar atması ve Yıllık Devlet Tahvili Getirileri (%) İspanya İtalya Portekiz (Sağ) İrlanda (Sağ) bununla beraber ilgi gören yıllık tahvil ihracı ile geri dönmesi 7 önemli rol oynadı. İspanya ve İtalya tarafında ise Ukrayna endişelerinin yükseldiği dönemde tahvil getirilerinin Yunan, Portekiz 6 1 ve İrlanda ya görece daha güvenli, Almanya ya göre ise yüksek getirisi bölgede en rağbet gören tahvilleri olması yaşanan ralliye destek verdi. ECB nin deflasyon riskine karşı ABD deki para sal genişleme (QE) benzeri bir adım atabileceği beklentileri ise (ülke tahvilleri yerine özel sektör tahvillerinin alınması yönünde 3 sinyaller gelmesine karşın) ülkelerin tahvil piyasasına girişe 2 0 destek verdi. ECB yetkililerinin konuşmalarına ek olarak en son açıklanan Mart ayı enflasyon oranı getirilerin gerilemesine hız kattı. Çin ilk çeyrekte beklentilerin üzerinde büyüdü. Dünya nın en büyük ikinci ekonomisi konumundaki Çin de yavaşlama endişelerinin yoğunlaştığı ortamda ilk çeyrek yıllık büyüme oranı geçen yıl son çeyrekteki %7.7 lik büyüme oranının altında, %7.2-%7.3 olan beklentilerin ise hafif üzerinde %7.4 olarak açıklandı nin 3.çeyreğinden bu yana en düşük çeyreklik (bir önceki yıla göre) büyüme hızının görülmüş olması, Çin in iç tüketime dayalı büyüme modeline geçiş sürecinin bir yansıması olarak öne çıkıyor. Ekonomik büyüklüğü ve global ekonomi ile arasındaki dış ticaret ilişkileri nedeniyle sert yavaşlamasının etkilerinden endişe edilen Çin ekonomisinde son dönemde %7. lik büyüme hedefinin yakalanabilmesi için teşvik paketi açıklanması ihtimalleri de giderek azalmıştı. Önceki haftalarda hem hükümet kanadından hem merkez bankasından teşvik paketi gibi bir önlemin pek mümkün olmayacağına yönelik açıklamalar gelmişti. Nisan ayının başında altyapı harcamalarına yönelik ufak bir teşvik paketi açıklanmış bu da piyasa beklentisini karşılamamıştı. Bu ortamda ilk çeyrek büyüme oranının beklentilerin bir miktar üzerinde gelmesi ve oranın Çin çeyreklik GSYH büyümesi (%, bir önceki yıla göre) açıklanmasının hemen ardından kamu haber kaynaklarında Çin başbakanının söylemlerine dayandırılan başlıklarda kırsal kesimdeki bankaların zorunlu karşılıklarında gevşemeye gidilebileceğine yönelik çıkan haberlerin hem Asya hem de global piyasalara pozitif bir yansıması görüldü. 2

3 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler Yellen faizlerin daha uzun bir süre artırılmayacağı sinyalini verdi. ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Janet Yellen New York Ekonomi Kulübü nde yaptığı konuşmasında beklendiği gibi FOMC toplantısı sonrasında yaptığı konuşmasında ABD Çekirdek PCE* Fiyat Endeksi (%, yıllık artış) 2. hissettirdiği tondan daha güvercin sinyaller verdi. Son dönemde 2.3 gelişmiş ülkeler için sorun yaratmaya devam eden düşük enflasyon oranı ABD de de gözlemleniyor. Janet Yellen bu düşük 2.1 enflasyon oranına atıfta bulunarak, %1 civarında seyreden enflasyon oranının hedeflerinin altında kaldığını ve %2 lik enflas yon hedefine ulaşmalarını zorlaştırdığını bu konuda endişe 1. duyduklarını dile getirdi. Enflasyonun çok fazla artmaması için gerektiğinde faizin de artırılacağını hatırlatan Yellen bu sefer 1.1 herhangi bir zaman aralığı vermekten kaçındı. İşsizlik oranı ile * Kişisel harcamalar 0.9 ilgili yaptığı açıklamalarda, yüksek işsizlik oranının görüldüğü dönemlerde bunun fiyatlar üzerinde tahmin edildiği kadar aşağı yönlü baskı oluşturmadığını bu nedenle işsizlik oranının azalması ile yukarı yönlü fiyat baskısının da çok fazla olmayacağını belirtti. Yellen in faiz artışının belirlenmiş bir zaman aralığından ziyade işsizlik oranı ve fiyat gelişmelerine odaklı olacağının altını çizmesi, FED in yakından takip ettiği enflasyon göstergesinin (PCE) aşağı yönlü trendi ve artan istihdamın çok fazla fiyat baskısı yaratmayabileceği tahmini faiz artışı beklentilerinin 201 in sonlarına doğru ötelenmesine destek verdi. Önceki hafta açıklanan FOMC toplantı tutanakları da benzer beklentilerin oluşmasına destek vermişti. ABD ekonomisindeki toparlanma devam ediyor. ABD de soğuk hava koşullarının etkisinin ortadan kalmaya başladığı aylar ve sonrasındaki döneme ait açıklanamaya devam ABD Sanayi Üretimi (%, Aylık Değişim) eden veriler ekonomik aktivitenin ivme kazanmaya başladığına 1.4 işaret ediyor. Hafta içerisinde açıklanan Sanayi Üretimi, Kapasite kullanım oranı, Philadelphia FED imalat sanayi aktivite en deksi, haftalık işsizlik maaşı başvuruları toplu halde pozitif bir 0.8 resim çizdiler. Sanayi üretimi Aralık ayında yavaşladıktan sonra Ocak ayında bir önceki aya göre gerilemişti. Şubat ayında % olarak açıklanan büyüme oranı %1.2 ye revize edildi ve Mart ayı büyüme oranı %0. olan beklentilerin üzerinde % olarak açıklandı. Sanayi sektörü tarafında momentum kazanıldığına işaret eden Şubat ve Mart ayı verilerini ek olarak Phila delphia FED in üretim sektöründeki iş aktivitesinin göstergesi Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13 Oca.14 olan endeks 10 olan beklentilerin üzerinde 16.6 olarak açıklanarak Eylül 2013 den bu yana en yüksek değerine ulaştı. Konut sektörü tarafında yeni konut başlangıçları 907 bin adetten 946 bin adete yükseldi. Haftalık işsizlik maaşı başvuruları 300 bin adete yakın açıklanmaya devam ederek 4 haftalık ortalamayı 312 bin adet ile Ekim 2007 den bu yana en düşük değerine gerileyerek işsizlik oranında da gerilemenin görülebileceğine işaret etti. 3

4 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt İçi Gelişmeler Bütçe Dengesi, Mart yılı Mart ayında bütçe dengesi.1 milyar TL açık verdi, geçtiğimiz yılın aynı döneminde bütçe.4 milyar TL açık vermişti. Faiz dışı fazla ise Mart ayında 0. milyar TL ye yükselirken, 2014 yılı ilk çeyreğindeki faiz dışı denge ise geçtiğimiz yıla göre %13 gerileyerek 12. milyar TL oldu. Bütçe gelirleri Mart ayında bir önceki yıla göre %29 artış gösterirken, vergi gelirleri % 7 lik sınırlı artışla 22.9 milyar TL oldu. Gelir vergisindeki güçlü seyir devam ederken, Mart ayında gelir vergisinden sağlanan kaynaklar bir önceki yılın aynı dönemine göre %34 arttı. Mart ayında dahilde alınan katma değer vergisi gelirlerindeki bir önceki yıla göre artış oranı %4 olurken, özel tüketim vergisi gelirlerinde vergi ayarlamalarının etkisinin görülmesi ile %4 lük gerileme görüldü. Bütçe harcamaları ise Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %23 artarak 37.1 milyar TL olarak gerçekleşti. Faiz dışı harcamalarda bir önceki yıla göre görülen %2 lik artışta önceki ayın yıllık artışından daha fazla artış gösteren personel giderleri (%18) önemli rol oynarken, cari transferler ve sermaye giderleri kalemlerindeki artışlar da bu yükselişe destek sağladı. Faiz harcamalarının ise son iki ayda görülen gerilemenin ardından Mart ayında geçtiğimiz yıla göre yeniden yükselmesi ile (%14).6 milyar TL ye yükseldiği görüldü. Toplam vergi gelirlerinde gelir vergisindeki güçlü artışın iç talep koşullarındaki zayıflamaya paralel gerileyen ÖTV ve İthalde alınan KDV vergilerindeki gerilemeyi dengelemesi ile harcamalardaki artışı karşılaması bütçe dengesindeki ılımlı seyrin korunmasına destek verdi. Orta vadeli programda, 2014 yılı için bütçe açığı/gsyh oranının %1.9 a yükselmesi bekleniyor, biz de yılsonu gerçekleşmesinin buna uyumlu olmasını bekliyoruz. İşsizlik Oranı, Ocak 2014 Ocak ayında mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı iç talep koşullarında bozulma görülmemesine paralel % 9.4 ten %9.1 e geriledi. Mevsimsellikten arındırılmamış işsizlik oranı ise bir önceki yılın Ocak ayında %10.6 iken %10.1 e geriledi. Genç işsizlik oranı da %20.7 den %19 seviyesine düşüş gösterdi yılı ilk çeyreğinde, Merkez Bankası nın faiz artışlına karşın iç talepte sert bir yavaşlama olmamasına paralel istihdam piyasasında iyileşmenin devamını görebiliriz. TCMB Beklenti Anketi, Mart 2014 Merkez Bankası beklenti anketinde yılsonu enflasyon beklentisi yüksek kalmaya devam etti. Beklentilerin üzerinde gelen Mart ayı enflasyon verisinden sonra yılsonu enflasyon beklentisi %7.98 den %8.12 ye yükseldi.12 ay ve 24 ay sonrası enflasyon beklentileri ise bir önceki aya göre hafif gerilemeyle sırasıyla %7.22 (Önceki: %7.31) ve 6.8 (Önceki: % 6.62) oldu. Yıllık enflasyonda Haziran ayına kadar düşüş beklemiyoruz, buna paralel enflasyon beklentilerinin de yakın dönemde aşağı yönlü bir hareket olmayacağını düşünüyoruz. İlk çeyrekte olumlu gelen imalat sanayi verilerinin ardından 2014 yılı büyüme tahminleri ise Nisan ayı anketinde hafif artışla %2.6 dan %2.7 ye yükseldi. 4

5 H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Pozitif risk iştahı geçtiğimiz hafta da devam etti Libor faizleri yatay seyretti Hisse Senedi Endeksleri (Ocak 2012=100) 160 MSCI Türkiye Endeksi MSCI GOÜ Endeksi H. Senedi endekslerinin yükseldiği haftada Ukrayna gerginliği Doğu Avrupa endekslerini baskıladı Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir.

6 Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Tahvil Piyasaları DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Gösterge tahvil getiri GOÜ ler arasında pozitif ayrışması ile %9.7 seviyesine kadar geriledi. Cenevre den pozitif haberler gelene kadar USD değer kazanmaya devam etti Emtia endekslerindeki genel toparlanma hareketi ılımlı bir hızda devam ediyor Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 6