T.C. CUMHURBAŞKANI SN. RECEP TAYYİP ERDOĞAN IN PAKİSTAN RESMİ ZİYARETLERİ VESİLESİYLE PAKİSTAN-TÜRKİYE YUVARLAK MASA TOPLANTISI

Transkript

1 T.C. CUMHURBAŞKANI SN. RECEP TAYYİP ERDOĞAN IN PAKİSTAN RESMİ ZİYARETLERİ VESİLESİYLE PAKİSTAN-TÜRKİYE YUVARLAK MASA TOPLANTISI 17 KASIM 2016 İSLAMABAD Sonuç Raporu

2 PAKİSTAN-TÜRKİYE YUVARLAK MASA TOPLANTISI 17 Kasım 2016 (Serena Hotel, İslamabad) Türkiye-Pakistan Yatırım Yuvarlak Masa Toplantısı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan ın Pakistan ziyaretleri kapsamında 17 Kasım 2016 tarihinde İslamabad da düzenlendi. Toplantının açılış konuşmasını yapan BOI Başkanı Miftah İsmail, Cumhurbaşkanı Erdoğan ın Pakistan ziyaretinin iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkileri yeni bir boyuta taşıyacağını vurgulayarak, bu kapsamda düzenlenen yuvarlak masa toplantısının iki ülke işadamlarını Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Pakistan Başbakanı Navaz Serif in huzurunda bir araya getirerek iki ülkenin birbirlerine sunduğu büyük potansiyelin değerlendirileceği son derece verimli bir ortam olacağına inandığını belirtti. DEİK Başkanı Ömer Cihad Vardan, Türkiye Cumhuriyeti ve Pakistan ın dostluklarının temeli çok eskiye dayanan iki dost ve kardeş ülke olduğunu vurgulayarak, Türk firmalarının Pakistan daki yatırım potansiyelini son derece verimli bir şekilde değerlendirdiklerini belirtti. Anadolu Grubu nun Pakistan da yaklaşık 5000 çalışanı olduğunu ve bugüne kadar 500 milyon dolar tutarında bir yatırımı olduğuna değinen Vardan, gelecek dönemde de aynı grubun İslamabad ve Faysalabad şehirlerinde de 250 milyon dolar tutarında ek yatırımlar yapacağını söyledi. Albayrak grubunun ise yaklaşık çalışanı ile hem hizmet hem de müteahhitlik sektöründe uzun yıllardır Pakistan da hizmet vermekte olduğunu belirten Vardan, yakın bir zamanda Arçelik firmasının Pakistan da Dawlance firmasını 243 milyon dolara satın alarak toplam 3 fabrikada 3000 kişinin çalışacağı bir yatırıma imza attığını söyledi. Türk firmalarının enerji sektöründe de Pakistan da aktif olduklarını ifade eden Vardan, Zorlu Grubu, Limak Enerji ve Karadeniz Holding gibi firmaların Pakistan da enerji konusunda yatırım yapmaya devam edeceklerini vurguladı. Türkiye nin özellikle müteahhitlik sektöründe dünyanın hemen her bölgesinde son derece başarılı projelere imza attığını söyleyen Vardan, Türk müteahhitlerinin Pakistan da da benzer projelerde yer almaya istekli ve hazır olduklarını dile getirdi. Türkiye nin savunma sanayi konusunda da son dönemde çok önemli yol katettiğine değinen Vardan, Havelsan, Bayraktar Holding ve BMC firmalarının Türkiye den gelen işadamı heyetinin içinde olduğunu belirterek, söz konusu firmaların savunma sanayinin çeşitli alanlarındaki tecrübelerini Pakistan lı firmalar ile paylaşmaya hazır olduklarını vurguladı. Turizm konusunda da iki ülkenin de büyük bir potansiyele sahip olmasına rağmen, iki ülke arasındaki turizm hacminin arzu edilen düzeyden uzak olduğunu ifade eden Vardan, bu konuda iki ülkenin de turizm firmalarına sorumluluk düştüğünü söyledi. Pakistan-Türkiye Yatırım Yuvarlak Masa Toplantısının iki ülke işadamları için de yeni işbirliği fırsatları yaratacağına inandığını belirten Vardan, söz konusu toplantıya verdikleri değerli destek için Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan ve Pakistan Başbakanı Sayın Navaz Şerif e teşekkürlerini belirterek sözlerine son verdi. Pakistan-Türkiye Yuvarlak Masa Toplantısı Kasım 2016 Sayfa 1

3 Pakistan Başbakanı Sayın Navaz Şerif sözlerine katılımcılara teşekkürlerini belirterek, Yuvarlak Masa Toplantısı nın iki ülkenin de işadamlarının karşılıklı olarak yapacakları yatırımları arttıracağını ve Türkiye ile Pakistan ın ekonomik büyümelerine olumlu katkı sağlayacağını söyledi. Türkiye ve Pakistan ın tarihten gelen çok güçlü manevi bağları ve dostluğu olduğunu belirten Navaz Şerif, iki ülkenin de aynı gelenek ve adetleri paylaştığını söyledi. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan a Pakistan ziyareti sırasında eşlik eden üst düzey işadamı heyetinin, Türk işadamlarının Pakistan a ve Pakistan daki yatırım ortamına duydukları güven ve ilginin en büyük göstergesi olduğunu vurgulayan Navaz Şerif, bu durumun iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkileri çok daha ileri bir seviyeye taşıyacağına inandığını ifade etti. Özellikle ekonomi ve finans alanındaki düzenlemeler ve çalışmaların sonucunda Pakistan ekonomisinin geçmişe oranla çok daha iyi noktada olduğunu belirten Navaz Şerif, 3 senelik hükümet döneminde cari açığın planlanan seviyeye gerilediğini ve döviz rezervlerinin yeterli seviyede olduğunu vurguladı. Tüm bu gelişmelerin sonucunda Pakistan ın kredi notunun yükseltildiğini ve ülkenin geçmiş döneme göre çok daha güvenli bir yatırım ortamına dönüştüğünü söyleyen Navaz Şerif, bu ortamın Türk yatırımcılar için de büyük fırsatlar sunduğunu belirtti. Pakistan hükümetinin şu anda yaşanan enerji açığına odaklandığına değinen Navaz Şerif, 2017 yılı içersinde bu konuya da bir çözüm getireceklerini ifade etti. Toplamda 46 milyar dolarlık bir altyapı ve enerji yatırımı potansiyeline sahip Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru nun çok yakın bir gelecekte gerçekleşeceğini belirten Navaz Şerif, çok büyük yatırım fırsatları sunan bu koridorun oluşturulması aşamasında Türk işadamlarının da yatırım fırsatlarından yararlamasından büyük bir memnuniyet duyacağını ifade etti. Son dönemde gerçekleştirilen düzenlemeler ile Pakistan ın yabancı yatırımcılara çok büyük kolaylıklar sağladığını ifade eden Navaz Şerif, özellikle dost ve kardeş Türk yatırımcıları Pakistan da yatırım yapmaya davet etti. Pakistan da özellikle enerji, altyapı ve tarım sektörlerinde çok önemli yatırım fırsatları olduğuna değinen Navaz Şerif, Türkiye-Pakistan kardeşlik ve dostluğunun her zaman olduğundan daha da güçlü ve verimli bir dönemde olduğunu vurgulayarak sözlerine son verdi. Pakistan-Türkiye Yuvarlak Masa Toplantısı Kasım 2016 Sayfa 2

4 Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) ve Pakistan Yatırım Ajansı (BOI) tarafından düzenlenen toplantıda Pakistan Başbakanı Sayın Navaz Şerif, Pakistan ve Türkiye yi temsil eden değerli bakanlar, Türkiye ve Pakistan iş dünyasının değerli temsilcileri ile bir arada olmaktan duyduğu memnuniyeti ifade ederek, söz konusu toplantının her iki ülke iş adamları için çok önemli ticaret ve yatırım fırsatları yaratacağına inandığını söyledi. Türkiye-Pakistan İş Konseyi nin kurulduğu 1988 yılından bu yana çok sayıda faaliyete imza attığını belirten Recep Tayyip Erdoğan, konseyin önümüzdeki dönemde de iki ülkenin ortak faydası ve kalkınması için çalışmalarını arttırarak devam ettireceğine inandığını ve iş konseylerine gerekli desteğin devlet kurumlarınca verileceğini belirtti. İki ülke arasındaki siyasi, kültürel ve askeri yakınlığın son yıllarda ekonomik ve ticari ilişkilere de artarak yansıdığını söyleyen Erdoğan, bu alandaki altyapıyı bu sene sonundan önce tamamlanması hedeflenen serbest ticaret anlaşmasının müzakereleri ile taçlandıracaklarını umut ettiğini belirtti yılında başlayan küresel ekonomik krizin etkilerinin hala sürmekte olduğunun altını çizerek, bunun yanında bölgesel istikrarsızlıkların da karşılıklı ticareti olumsuz etkilediğini vurguladı. Tüm bu olumsuzluklara rağmen Pakistan ile Türkiye arasındaki ekonomik işbirliği ve yatırımların 2003 yılından günümüze kadar büyük bir sıçrama gerçekleştirdiğini söyleyen Erdoğan, 2003 yılında 262 milyon dolar olan ikili ticaret hacminin 2011 yılında 1 milyar doları aştığını hatırlattı. Son yıllardaki düşüş ivmesinin bir sonucu olarak 600 milyon dolar civarına gerileyen ikili ticaret hacmini tekrar 1 milyar dolar seviyesinin üzerine taşımanın iki ülke için bir zorunluluk olduğunu sözlerine ekledi. Ticaret hacmindeki bu gerilemeye karşın, karşılıklı yatırımların arttığını vurgulayan Erdoğan, Pakistanlı yetkililerin de verdiği destek sayesinde Pakistan da gerçekleşen Türkiye sermayeli yatırımlara değindi. Pakistan ın önde gelen beyaz eşya firmalarından Dawlance in Arçelik tarafından satın alındığını ifade ederek, Anadolu Şirketler Grubuna bağlı Coca-Cola nın Pakistan da 700 milyon dolarlık yatırım, 6 fabrika ve 13 depo ile 5000 kişiye doğrudan, kişiye ise yan sektörlere dayanan dolaylı istihdam sağladığını belirtti. Pakistan-Türkiye Yuvarlak Masa Toplantısı Kasım 2016 Sayfa 3

5 Ayrıca bu yıl Kale Grubu şirketlerinden Kale Seramik in Pakistan a münhasır bayilikle giren ilk Türk seramik şirketi olduğunu söyleyen Recep Tayyip Erdoğan, Pakistan ın büyük gruplarından El Nafey ortaklığında Lahor da 7 katlı bir showroom açtıklarını sözlerine ekledi. Bu şirketlerin yanı sıra Albayrak Şirketler Grubu ve CanPark Özkartallar Şirketler Grubu Konsorsiyumunun ulaşım ve katı atık yönetimi konusunda, Zorlu Holding in enerji, Ülker grubunun da gıda alanında önemli projeleri Pakistan da hayata geçirdiğini ifade eden Recep Tayyip Erdoğan, söz konusu yatırımların Türkiye nin ve Türk iş adamlarının Pakistan ın ekonomisine, ticaretine ve bu ülkenin parlak geleceğine duydukları güvenin simgesi olduğunu belirterek, bunların gelecekteki daha büyük projeler için sadece bir başlangıç olduğuna inandığını söyledi. Türkiye nin önde gelen sanayi topluluklarından Eczacıbaşı nın da Pakistan a açılma niyetine değinen Recep Tayyip Erdoğan, TÜMSİAD ın da bu yıl Pakistan temsilciliğinin açılışını yaptığını belirtti. Türk müteahhitlik firmalarının bugüne kadar Pakistan da 2,7 milyar dolar tutarındaki 45 projeye imza attığını söyleyen Recep Tayyip Erdoğan, iki ülke arasında stratejik önemi olan Orta Koridor un tam anlamıyla faaliyete geçmesi ve modern İpek Yolu nun tekrar canlanmasıyla birlikte iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin çok daha büyük bir sıçrama yapacağını dile getirdi. Bu noktada Dolsar mühendisliğin Pakistan-Çin ekonomik koridoru kapsamında üstlendiği otoyol müşavirlik hizmetlerinin önemini vurgulayan Recep Tayyip Erdoğan, Çin- Pakistan ekonomik koridoru kapsamındaki projelerde yer almaları için Pakistan hükümetinin Türk şirketlerine verdiği desteğin devam etmesini ümit ettiğini belirtti. Önümüzdeki dönemde Pakistan ın sahip olduğu doğal kaynakların ekonomiye kazandırılması adına ortak projeler geliştirebileceğini sözlerine ekleyen Recep Tayyip Erdoğan, Pakistan ın enerji açığını giderebilecek çalışmaları Türk firmalalarının da üstlenebileceğini belirtti. Daha önceki buluşmalarda da Pakistan Başbakanı Sayın Şerif in, Türk işadamlarını başta enerji ve madencilik olmak üzere ulaşım, tarım, savunma, turizm, bilim ve teknoloji alanlarında yatırıma davet ettiğini hatırlatan Recep Tayyip Erdoğan, bu daveti ve iş imkanlarını Türk iş adamlarının değerlendirmesi gerektiğini dile getirdi. Pakistanlı müteşebbislerin de ülkemize olan ilgisinin arttığına değinen Recep Tayyip Erdoğan, 100 den fazla Pakistan sermayeli firmanın toplam 90 milyon dolar dolayındaki yatırım ile Türkye de faaliyet gösterdiğini belirtti. Pakistanlı firmalara özellikle Avrupa pazarına açılımda sağlayacakları faydayı hatırlatarak, Türkiye ye daha fazla yatırım yapmaya davet eden Recep Tayyip Erdoğan, ticari ilişkilerimizde gelişmeyi sağlayacak diğer bir hususun da karayolu taşımacılığının kolaylaştırılması olacağını ifade etti. Pakistan ın 2016 yılı Ocak ayında TIR sistemine girmesi ve teati edilecek geçiş belgeleriyle bu yöne nakliyelerin artmasını ümit ettiğini sözlerine ekledi. Türkiye nin sağlam temellere dayanan ekonomisinin 15 Temmuz da tarihin en büyük direnç testine maruz kaldığını belirten Cumhurbaşkanı, son 14 yılda atılan adımlar ve hayata geçirilen reformlar sayesinde Türkiye ekonomisinin çok zorlu bir badireyi başarıyla atlattığını vurguladı. 15 Temmuz un hemen ertesi günü Türkiye vatandaşlarının 2,5 milyar dolar dövizi Türk lirasına çevirerek finansal manipülasyonların önüne geçtiğini belirten Recep Tayyip Erdoğan, terörle etkin mücadele amacıyla uygulamaya konulan OHAL tedbirinin vatandaşların günlük hayatına ve iş adamlarının ticari faaliyetlerine olumsuz bir etkisi olmadığını söyledi. Şu anda Türkiye de ekonomik ve ticari hayatın tüm canlılığıyla devam ettiğini, şirketlerin geleceğe güvenle bakarak uzun vadeli yatırımlara girmekte hiçbir tereddüt göstermediğini ifade eden Erdoğan, mali disiplinden taviz vermeden ekonomik reform gündeminin de hassasiyetle takip edildiğini belirterek sözlerine son verdi. Pakistan-Türkiye Yuvarlak Masa Toplantısı Kasım 2016 Sayfa 4

6 Faydalı Kurumlar T.C. İslamabad Büyükelçiliği Babür Girgin, Büyükelçi Tel: Pakistan Ankara Büyükelçiliği Sohail Mahmood, Büyükelçi Tel: E-posta: Pakistan Yatırım Kurulu (BOI) Dr. Miftah Ismail, Başkan Tel: Pakistan-Türkiye Yuvarlak Masa Toplantısı Kasım 2016 Sayfa 5

7 DEİK YÖNETİMİ Başkan Ömer Cihad Vardan DEİK GENEL SEKRETERLİĞİ Genel Sekreter Mustafa Mente Asya Pasifik İş Konseyleri Bölge Koordinatörü Volkan Yüzer Asya Pasifik İş Konseyleri Koordinatör Yardımcısı Ecem Mirzaloğlu Asya Pasifik İş Konseyleri Koordinatör Yardımcısı Tülin Avcı Pakistan-Türkiye Yuvarlak Masa Toplantısı Kasım 2016 Sayfa 6

8 GENEL EKONOMİK DURUM *GSYIH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla): 270,9 milyar ABD doları *Kişi Başına Düşen GSYIH: 1427 ABD doları *Büyüme Oranı: %4,2 *Işsizlik: %6,5 *Ekonomi Sektörel Dağılım: Hizmetler %55,5, Tarım %25.5, Sanayi %19 *Dış Ticaret Hacmi: 61,7 milyar ABD doları (ihracat 22,7 milyar ABD doları, ithalat 39 milyar ABD doları) *Ana İhracat Kalemleri: Pamuk, Tekstil ürünleri, Tahıllar *Ana İthalat Kalemleri: Mineral Yakıtlar, Makine ve Elektronik Aletler *Başlica Ticaret Ortakları: ABD, BAE, ÇHC ve Afganistan *İş Yapma Kolaylığı Endeksi: 144. Ekonomik Durum: Pakistan ın ekonomik gelişiminde tarım sektörünün çok önemli bir yeri vardır.tarım sektörü, ülkede gayri safi yurt içi hasılanın yaklaşık %25 ini oluşturmaktadır. Başlıca tarım ürünleri; pamuk, buğday, pirinç, şekerkamışı ve mısırdır. Endüstriyel büyümede ise tekstil sektörü önemli bir rol üstlenmektedir. Pek çok tüketim malı açısından kendi kendine yeterli olan Pakistan da pamuk ve yün dokumacılığı, hazır giyim sanayi, deri ve deri mamulleri, çimento, sağlık ürünleri ve şeker, meşrubat gibi işlem görmüş gıda maddeleri Pakistan ın temel endüstri malları arasında yer almaktadır. Ayrıca kimyasal madde üretimi de ülkede önemli bir gelişme göstermektedir. Geçen birkaç yıla bakıldığı zaman düşük büyüme oranı ve yüksek enflasyon besin maddelerinin fiyatlarını arttırmıştır ve ülkede açlık baş göstermiştir. Yıllar içinde yaşanan politik ve ekonomik dalgalanmaların sonucunda Rupi %40 a yakın değer kaybetmiştir. Pakistan ın en önemli ihraç ürünü olan pamuk, düşük fiyattan satılırken, yüksek fiyattan ithal edilen petrol ticaret dengesini etkileyebilmektedir. Pakistan hükümetinin ekonomik istikrarı yakalama çabaları uluslararası piyasalardaki kriz ortamı ve bazı iç faktörler nedeniyle zorlukla yürümektedir. Bunun yanında IMF ile yapılan anlaşma neticesinde Pakistan Hükümetinin ve Pakistan Merkez Bankasının ekonomi politikalarındaki tek karar merci olma durumu ortadan kalkmıştır. Pakistan-Türkiye Yuvarlak Masa Toplantısı Kasım 2016 Sayfa 7

9 Faydalı Bilgiler: Potansiyel İşbirliği Alanları Pakistan ekonomisinin en önemli problemlerinden biri ülkenin sosyal düzenini ve yatırım performansını olumsuz etkileyen enerji açığı ve enerji altyapısındaki eksikliktir. Pakistan ın henüz kurulu bir doğalgaz hattı bulunmamaktadır. Günde ortalama 4-5 saatlik elektrik kesintilerinin, barajlarda yaşanan aksaklıklar dolayısıyla günde 18 saati bulabildiği belirtilmektedir. Pakistan da bu alandaki devlet yatırımının mali sıkıntılar dolayısı ile mümkün olamadığı, bunun yanısıra geliştirilen özel sektör yatırım projelerinin finansmanına yönelik uluslararası banka ve devletlerin kalkınma fonları ve eximbanklar dahilinde kaynak aktarımının küresel krizin hakim olduğu bu dönemde mümkün olmadığı görülmektedir. Ancak son zamanlarda Pakistan daki Svat Vadisi Operasyonlarının başarılı sonuçlanmasıyla piyasaların Pakistan a karşı daha olumlu bir bakış geliştirdiği gözlenmekte, Pakistan ın altyapı sıkıntılarından ötürü enerji projelerine yönelik çok ciddi teşviklerinin bulunduğu ve Pakistan hükümetinin bu anlamda çok istekli olduğu görülmektedir. Pakistan bürokrasisinin Türk işadamına bakış açısının çok olumlu olduğu bilinmekte, önümüzdeki dönemde Pakistan da enerji alanında üç farklı açılım olabileceği görülmektedir. Rüzgar enerjisi santrallerinin tek başına Pakistan ın enerji üretimini karşılamaya yetmeyeceği, aynı zamanda hidroelektrik santrallerinin de kurulması gerektiği düşünülmektedir. Ancak daha da önemlisi, Pakistan daki mevcut kömür rezervlerinin faaliyete geçirilmesi gerektiği önemle vurgulanmaktadır. Dünyanın en büyük 10 kömür rezervinden birine sahip olan Pakistan da kömür rezervlerinin ekonomiye kazandırılması yönünde geliştirilecek projeler Türk firmalarına da açık durumdadır. Kamu-özel sektör işbirliği ile yapılacak yatırımların Pakistan a tarihi bir katkı sağlayacağı ifade edilmektedir. Pakistan da başlıca sanayi kolları tekstil, gıda işleme, inşaat malzemeleri, kimyasallar, spor malzemeleri, medikal aletler, kağıt ürünleri, petrol ve petrol ürünleridir. Pakistan-Türkiye Yuvarlak Masa Toplantısı Kasım 2016 Sayfa 8