ANKET GEL T RME. ener BÜYÜKÖZTÜRK * Özet

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ANKET GEL T RME. ener BÜYÜKÖZTÜRK * Özet"

Transkript

1 ANKET GEL T RME ener BÜYÜKÖZTÜRK * Özet Bu makalenin amac, sosyal bilimlerde veri toplamak için sklkla kullanlan ve ksaca bir soru listesi olarak da isimlendirilen anketi tantmaktr. Yazda ilk olarak anketi betimleyici ksa açklamalar yer almtr. Daha sonra anket gelitirme süreci dört aamada açklanmtr. Bunlar srasyla, problemin tanmlanmas, madde yazma, uzman görüü alma ve ön uygulama yapma dr. Daha sonra anket uygulamasna ilikin dört yöntemden söz edilmitir. Bu yöntemler unlardr: Yüz yüze görüme ile telefon, posta ve bilgisayar kullanmdr. Yaznn son ksmnda, anket sorularnn oluturulmasnda karlalan baz sorunlara ve çözüm önerilerine dikkat çekilmitir. Anahtar sözcükler: Anket, anket gelitirme Abstract The purpose of the article is to introduce the questionnaire which is used frequently in social sciences and often referred as a questions list. In the paper, first, brief explanations that describe the questionnaire were given. After that, the questionnaire development process was explained on four steps. These are respectively definining the problem, writing the items, asking experts opinions about the questionnaire, and pilot study. Then, it was explained the methods of administering questionnaires, face to face interview, using the telephone, using the postal, and using the computer. Finally, some issues regarding problems encountered in the design and construction of questionnaires were considered and suggestions are presented how to overcome those problems. Key words: Questionnaire, questionnaire development Dünya, bir parça sa.duyusu olan ve basit /ngilizce yazma becerisine sahip olan herhangi birinin iyi bir anket hazrlayabilece.ine inanan iyi niyetli insanlarla doludur. Abraham Naftali Oppenheim Thomas (1998) anketi, insanlarn yaam koullarn, davranlarn, inançlarn veya tutumlarn betimlemeye yönelik bir dizi sorudan oluan bir aratrma materyali olarak tanmlamaktadr. Di.er veri toplama tekniklerine (görüme, gözlem) göre farkl bölgelerden çok daha büyük gruplara hzla uygulama olana.nn olmas ve maliyetinin daha düük olmas gibi avantajlar vardr. Ancak anketin cevaplayc anket maddelerini okuyup anlayabilir ve cevaplayc maddeleri dürüstçe cevaplamaya hazrdr eklinde ifadelendirilen iki temel varsayma dayand.na da dikkat çekilmektedir (Wolf, 1988). Cevaplaycy güdülemede sorunlar yaanmas, daha çok yüzeysel bilgi toplamaya uygun olmas ve önceden hazrlanan sorularn cevaplanmasnn gereklili.i (esnek olmamas) anketin önemli snrllklarn oluturmaktadr. Öte yandan hedef kitlenin duyarl oldu.u baz konularda (örne.in din, do.um kontrolu vb.) bilgi toplanmasnn güç oldu.u hatrda tutulmaldr. Çünkü bu tür durumlarda cevaplayclar, sorular kendi özel yaantsna müdahale olarak alglayp geçerli olmayan bir cevap kategorisini seçebilirler, sosyal olarak be.enilen veya Yazma Adresi: senerb@baskent.edu.tr. * Doç. Dr. =ener Büyüköztürk, Bakent Üniversitesi E.itim Fakültesi

2 tercih edilen, onaylanan (sosyal be.enirlik) bir cevap verebilirler veya anketi hiç doldurmak istemeyebilirler (Aiken, 1997; Wolf, 1988). Bir baka önemli snrll.n da zaman sorunu oldu.u söylenebilir. Ankette yer alan madde saysnn artmasna ba.l olarak cevaplama süresinin artmas, cevaplamaya ilikin güdünün azalmasna, yorgunlu.a ba.l olarak düünmeden cevap verme olasl.nn artmasna neden olabilir. Bu durum ise, geçerli ve do.ru cevaplarn toplanmasn engellemekte, hatta uzun bir cevaplama süresi gerektiren anketin hiç cevaplanmama olasl.n artrmaktadr. Görgül (ampirik) aratrmalarda yaplacak gözlemleri standartlatrmaya yönelik anketler farkl amaçlarla kullanlabilir. Örne.in, anket ile kiilerin neler bildi.i, neler yaptklar, neleri sevdikleri, nelere inandklar ve ne gibi kiisel özelliklere sahip olduklar taranabilir. Bir aratrmada hedef kitlenin demografik özelliklerinin yan sra tutumlar, de.erleri, performanslar veya görüleri de belirlenmeye çallabilir. Bu durumda hazrlanacak anket, ölçülmek istenilen özelliklere göre bölümlere ayrlr ya da her amaç için ayr bir anket hazrlanr. Buna göre anketlerde, ölçülen özelli.e göre dört farkl soru grubu kullanlabilir (Aiken, 1997; Balc, 1997; Hayman, 1968; Plumb ve Spyridakis, 1992): 1. Cevaplayclarn demografik özelliklerini (cinsiyeti, ya, mesle.i, e.itim düzeyi, ailenin sosyoekonomik göstergeleri, bir e.itim programna katlma durumu vb.) betimlemeye yönelik olgusal sorular, 2. Cevaplayclarn bir konuda (sosyal, ekonomik, politik vb.) ne bildiklerini ve bilgiye ulama kaynaklarn belirlemeye yönelik bilgi sorular, 3. Bir konu veya objeye ilikin davranlarn (snf içi ö.retmen ve ö.renci davranlar, tüketim alkanlklar, oy verme davranlar, kurum içi iletiim davranlar, sosyal ve sanat etkinliklerine katlma davranlar vb.) belirlemeye yönelik davran*+ sorular, 4. Bir konu veya objeye ilikin duygularn ve görülerini (mesle.e ilikin tutum, kurum içi atama ve yükseltme uygulamalarna ilikin görü, i doyumu algs vb.) belirlemeye yönelik inanç ve kan* sorular. Aratrma sorularna cevap vermek amacyla gelitirilen veri toplama araçlarna uygulamada çok farkl isimler verildi.i görülmektedir. Örne.in, bireylerin duyusal özelliklerini ölçmeye yönelik pek çok sorudan oluan araçlara anket veya ölçek denildi.ine de rastlanmaktadr. Aiken e (1997) göre anketler, cevaplar sürekli olmaktan çok süreksiz kategoriler kullanlarak elde edilen ve snflama düzeyindeki ölçmeleri yanstan sorulardan olumaktadr. Bu tür anketlerde yer alan sorularn birbirinden ba.msz oldu.u, ayr olaylar ölçmeye yönelik oldu.u söylenebilir. Ancak aratrmann amacna göre, anketlerin bir alt bölümünde veya tamamnda örne.in tutum duyusal bir özellik ölçülmek istenebilir. Bu tür anketlerde yer alan sorular arasnda ise iliki bulunmas, baka bir anlatmla sorularn ilgilenilen özelli.i ölçmeye yönelik olmas beklenir. Aiken (1997) kiisel özellikler, ilgiler, tutumlar gibi özellikleri ölçmek için gelitirilen araçlara envanter, anket, ölçek, test, tarama, indeks, gösterge gibi isimlerin verilebildi.ini belirtmektedir. Yazar a göre, önemli olan araçlarn isimlerinin ne oldu.u de.il, amaçlarnn ne oldu.udur. Aratrma yapmak istedi.i konuyu, problemi kararlatran aratrmacy bekleyen sorun, anketi desenleme aamasdr. Anketi desenleme, problemin tanmlanmasndan cevaplarn nasl analiz edilece.ine kadar pek çok noktann düünülmesini gerektiren bir gelitirme süreci olarak ifade edilebilir (Bell, 2000). Bu yazda, anket gelitirme süreci, analiz boyutu dta tutularak açklanmaya çallmtr.

3 Anket Geli+tirme Süreci Sosyal bilim aratrmalarnda kullanlan tüm ölçme araçlarnda oldu.u gibi, anket sonuçlarnn da geçerli ve güvenilir olmas beklenir. Anketin geçerli olmas, aratrlan konuya ve soruya uygun cevaplar alabilme gücünü; güvenilir olmas ise, uygulama ayn yollarla tekrarland.nda benzer sonuçlar verme gücünü gösterir (Aiken, 1997; Özo.lu, 1992). Anket gelitirme süreci literatürde farkl ekillerde formüle edilmektedir. Örne.in, Anderson (1990) anket oluturma sürecini, genel aratrma sorularnn belirlenmesi, alt sorularn listelenmesi, maddelerin tasarlanmas, maddelerin sralanmas, anketin düzenlenmesi ve anketin ön uygulamasnn yaplmas olmak üzere alt aamada incelemektedir. Bu çalmada anket gelitirme süreci, problemi tanmlama, madde (soru) yazma, uzman görüü alma ve ön uygulama yapma olmak üzere dört aamada (=ekil 1) açklanmaya çallmtr. 1.AAMA 2.AAMA 3.AAMA 4.AAMA Problemi Tanmlama - Amaç ve Soru Belirleme Problemi Tan*mlama Madde Yazma - Taslak Form Oluturma Uzman Görüü Alma - Ön Uygulama Formu Oluturma =ekil 1. Anket Gelitirme Süreci Ön Uygulama ve Ankete Son eklini Verme Geçerli bir anket gelitirmek için aratrma probleminin iyi tanmlanmas ve aratrmann amaçlarnn olabildi.ince kesin, iyi biçimlenmi ve açkça anlalr bir ekilde belirlenmi olmas gerekir (American Statistical Association [ASA], 1997). Problem tanmlamada incelenecek temel de.iken ve ilgili de.ikenler kuramsal çerçeve ve ilgili aratrmalardan yararlanlarak belirlenmeye çallr. De.ikenlerin belirlenmesi, hem aratrmann hem de hazrlanacak anketin snrlarn belirlemeye yardmc olur. Bu nedenle problemi tanmlamaya, çalmann olas anahtar sözcüklerini kullanarak geni bir literatür taramas ile balanlmas uygun olacaktr (Anderson, 1990). Problem tanmlama ne kadar sistematik yaplrsa aratrmann genel amaç ve alt amaçlarnn oluturulmas o kadar kolay olur. Problem tanmlamann sonunda aratrmac, çalmann amacn ve aratrmasnda cevabn arayaca. sorular veya test etmek istedi.i hipotezleri oluturur. Aratrma sorular veya hipotezler ise hangi de.ikenlere ilikin ne tür verilerin toplanaca.n gösterir ki, bu da ankette yer alacak sorularn ve sorulara ait cevap kategorilerinin gelitirilmesine yardm eder. Alt problemler soru cümleleri eklinde sadece bir olay veya olaylar anlamaya yönelik olabilece.i gibi, en az iki veya daha fazla olay arasnda bir iliki olup olmad.n da konu edinebilir. Burada bir anlamda ne tür bilgiyi, nereden/kimden toplayaca.m ve toplad.m bilgilerle ne yapaca.m? sorusunun cevab verilir. Alt problemler, ankette yer alacak maddeleri tasarlamada balangç noktasdr.

4 Örnek amaç ve alt problem ifadeleri: Amaç Özel E.itime Gereksinim Duyan (ÖEGD) ve ilkö.retimde kaynatrma programna katlan 6-14 ya çocuklarn akranlar tarafndan istismar ve ihmalini incelemek Alt Problemler 1. ÖEGD çocuk ve akranlarnn görülerine göre ÖEGD çocuklar, akranlar tarafndan fiziksel istismar ve ihmale u.ramakta mdrlar? 2. ÖEGD çocuk ve akranlarnn görülerine göre ÖEGD çocuklar, akranlar tarafndan duygusal istismar ve ihmale u.ramakta mdrlar? 3. ÖEGD çocuk ve akranlarnn görülerine göre ÖEGD çocuklar, akranlar tarafndan cinsel istismar ve ihmale u.ramakta mdrlar? Madde Yazma Aratrmac, alt problemlerde (amaçlarda) yer alan de.ikenlerden yola çkarak ihtiyaç duyulan verilerin toplanmasna yönelik maddeleri yazar. Madde yazm (madde havuzu oluturma), konuya ilikin literatürün taranmasn gerektirir. Konuyla ilgili kuramsal çerçevenin bilinmesi ve daha önce yaplan benzeri aratrmalara ulalmas maddelerin tasarlanmasnda ve yazmnda önemli kolaylklar sa.lar. Özellikle tutum, inanç ve kan gibi kavramlarn ölçülmesinde madde yazmnda kullanlan bir baka kaynak, hedef kitleden seçilen küçük bir gruba konuya ilikin açk uçlu sorulara dayanan bir kompozisyon yazdrmaktr. Aratrmac kompozisyonlar üzerinde içerik analizi yaparak anket için soru ifadeleri oluturur. Anket sorular, cevap seçeneklerinin belirgin olma durumuna göre açk uçlu (yaplandrlmam) sorular ve kapal uçlu (yaplandrlm) sorular diye ikiye ayrlabilir (Burgess, 2001; Robson, 1996). Aç*k Uçlu Sorular Açk uçlu sorular, katlmclardan serbestçe cevap vermelerinin istenmesi durumunda tercih edilir. Yaplandrlmam sorular olarak da bilinen açk uçlu sorularda cevaplayc, soruya serbestçe cevap verir. Bu tür sorularn avantaj, aratrmacnn beklemedi.i veya planlamad. cevaplar da alabilmesi ve böylece konu hakknda daha geni ve ayrntl bilgiye sahip olunabilmesidir. Buna karlk sorunun cevaplandrlmasnda geçen sürenin uzun olmas ve cevaplarn kodlanarak analiz edilmesindeki güçlükler, açk uçlu sorularn dezavantajdr. Açk uçlu sorular cevaplama biçimine göre yorumlama, listeleme ve boluk doldurma olmak üzere üç grupta toplanabilir (Mertens, 1998). Yorumlama sorular*, belli bir konuyla ilgili olarak daha yansz ve ayrntl cevaplarn toplanmasn amaçlar. Bu tür sorularda cevap için sorunun hemen altnda bo bir alan braklr. Cevap alannn snrl olmas önerilir. Örnek. Size göre zihinsel engelli çocuklarn kaynatrma uygulamalarnda karlalan sorunlar nelerdir? Lütfen yaznz

5 Listeleme sorular*, açk uçlu sorulara verilen cevaplarn bir düzen içinde sunulmasna olanak vermesi bakmndan yararldr. Örnek. Size göre akademik baarszl.n nedenleri nelerdir? Lütfen yaznz Anketi hazrlayan kii, cevaplaycdan görülerini önem srasna koyarak listelemesini de isteyebilir. Ancak açk uçlu sorularda ek olarak önem sralamasnn yaptrlmas, cevaplar güvenilir olsa dahi, analiz edilmesi güç olaca.ndan genellikle uygun bir çözüm de.ildir. Bo+luk doldurma sorular*, cevabn genellikle bir veya birkaç sözcük ile verilebilece.i durumlarda, cevaplaycya cevap için uygun bir boluk braklarak yöneltilen sorulardr. Boluk doldurma, cevap kategorileri snrl olan sorular için pratik de.ildir. Örnek. Kaç yldr ö.retmenlik yapmaktasnz? Lütfen yl olarak yaznz.... Ya gibi de.ikenlerin bu tür sorularla toplanmas aratrmacnn veriyi sürekli olarak elde etmesine neden olur ki, bu da bir avantajdr. Aratrmac isterse daha sonra kiilerin ya da.lmlarn kategorilere ayrarak yeniden düzenleyebilir. Kapal* Uçlu Sorular Kapal uçlu soru, cevaplaycya olas cevap seçeneklerinin verildi.i soru türüdür. Yaplandrlm sorular ismiyle bilinen bu tür sorularda cevaplayc, sorular güvenilir ve hzl bir ekilde cevaplar, aratrmac da cevaplar hzl ve güvenilir bir ekilde analiz eder. Mertens (1998), küçük bir grup üzerinde açk uçlu sorulardan oluan yaplandrlmam bir anketin uygulanmasnn kapal uçlu sorularn cevap kategorilerini oluturmada önemli katk sa.layaca.n belirtmektedir. Burgess (2001), kapal uçlu sorular tek ya da çok seçene.in iaretlendi.i sorular, sralama (ranking) sorular, dereceleme (rating) sorular olarak snflandrmaktadr. Bu çalmada kapal uçlu sorular, a) tek ve çok seçene.in iaretlendi.i sorular tanmlayan snflamal sorular, b) sralamal sorular, c) derecelemeli sorular olmak üzere üç grupta incelenmitir. S*n*flama sorular*, sorgulanan olayla ilgili olarak cevap seçenekleri arasnda bir sralama ya da dereceleme yapmann söz konusu olmad., seçeneklerin sadece birbirinden ba.msz cevap kategorilerini yanstt. sorulardr. Bu tür sorularda dikkat edilmesi gereken temel nokta, olas cevap seçeneklerinin kapsanp kapsanmad. konusudur. Ancak, cevap yelpazesinin gere.inden fazla artrlmas, kaynak kiinin soruyu cevaplamaya yönelik güdüsünü azaltabilece.i gibi, cevaplarn geçerli.ini de düürebilir. Tek bir seçene.in iaretlenmesinin istendi.i bu tür bir soruda seçeneklerin saysal kod de.erlerinin, seçeneklerin soluna konulan iaretleme kutularndan önce veya sonra gösterilmesi veri giriinde kolaylk sa.layacaktr.

6 Örnek. Size göre ö.renci disiplin suçlarnn en önemli nedeni nedir? 1. Ö.retmen ö.renci iletiimindeki yetersizlik 2. Okul yönetiminin baskc tutumlar 3. Ailelerin e.itim-ö.retime olan ilgisizli.i 4. Aile içi sorunlar 5. Akademik baarszlk Baz aratrmalarda katlmclara birden fazla seçene4i i+aretleme olana. verilebilir. Bu tür sorularda, cevaplaycdan sorunun ölçtü.ü özelli.e göre pek çok seçenek arasndan uygun gördü.ü veya istedi.i kadarn seçmesi istenebilir. Cevaplaycya cevaplama esnekli.i vermesi bir avantaj olmasna karlk, cevaplarn analizinin zor olmas dikkatle kullanlmasn gerektirir. Bu tür bir soruda veri girii yaplrken her seçenek, birer soru (de.iken) gibi ele alnr ve kodlama yaplrken seçenek iaretlenmise 1, iaretlenmemise 0 olarak kaydedilir. Örnek. Size göre okullarda var olan yeni teknolojilerin (bilgisayar, internet, projeksiyon vb.) etkin kullanlmamasnn nedenleri nedir? (Birden fazla seçenek iaretleyebilirsiniz). a. Ö.retmenlerin bilgi eksikli.i b. Ö.retmenlerin teknoloji kullanmna ilikin olumsuz tutumlar c. Yöneticilerin teknoloji kullanm konusundaki ilgisizli.i d. Ö.rencilerin teknoloji kullanm konusundaki bilgisizlikleri e. Ö.rencilerin teknoloji kullanmnn yararlarna inanmamalar Bazen, cevaplaycdan cevap seçeneklerini önem derecesine göre s*ralamas* istenebilir. Bu tür sorular, s*ralama sorular* olarak da bilinir. Böyle durumlarda balca iki yol izlenebilir: Birincisi tüm cevap seçeneklerinin sralamaya dahil edilmesi, ikincisi ise, cevaplaycdan sadece verilen snr içinde (örne.in en önemli görülen ilk üçünü) sralama yapmasnn istenmesidir. Bu tür sorularda cevaplarn güvenirli.ini düürmemek, cevaplayclarn çok saydaki seçene.i ayrt etmede güçlük çekece.i dikkate alnarak cevap seçeneklerinin olabildi.ince az tutulmas önerilir (Burgess, 2001). Seçenek saysnn fazla olmas durumunda cevaplaycdan örne.in sadece en önemli görülen bei için sralama yapmas istenebilir. Örnek. Okullarda varolan yeni teknolojilerin (bilgisayar, internet, projeksiyon vb.) etkin kullanlmamasnn nedenlerini, en önemli gördü.ünüzden balayarak en az önemliye do.ru sralaynz (1=en önemli). a. Ö.retmenlerin bilgi eksikli.i b. Ö.retmenlerin teknoloji kullanmna ilikin olumsuz tutumlar c. Yöneticilerin teknoloji kullanm konusundaki ilgisizli.i d. Ö.rencilerin teknoloji kullanm konusundaki bilgisizlikleri e. Ö.rencilerin teknoloji kullanmnn yararlarna inanmamalar Dereceleme sorular*, cevaplarn oluturulan bir derecelendirme ölçe.i üzerinde toplanmasn gerektirir. Anket için uygun bir derecelendirme ölçe.i, yöntemi seçmek, toplanacak bilgiyi biçimlendirmede önemli bir karardr. Ölçekte kaç tane noktann olaca., ölçek noktalarnn nasl isimlendirilece.i tartlan konular arasndadr. Sosyal bilim aratrmalarnda sklkla kullanlan Likert tipi derecelendirme ölçekleri, daha çok tutum gibi bir psikolojik özelli.i ölçmede, belli bir konudaki görüleri ortaya çkarmada veya bir davrann gözlenme skl.n belirlemede kullanlr. Derecelendirme ölçekleri, bireyin anket maddesine ilikin cevaplarn (tepkilerini), birbirini mantksal bir düzen içinde izleyen ölçek noktalar (cevap seçenekleri) üzerinde kendisine en uygun geleni seçerek göstermesini sa.lar. Derecelendirme ölçeklerinin hazrlanmasnda dikkat edilecek baz noktalar unlardr (Wilson ve McClean, 1995):

7 - Ölçekteki nokta say*s*n*n çift-tek olmas*. Çift sayl ölçekler, tarafsz (nötr, kararsz) noktas olmad. için bir firmann hizmetinden memnun olan ve olmayan müterileri ayrmada daha etkili olabilir. Ama bu ayrm bir maddede tarafsz olan katlmc için bir tereddüt oluturabilir. Bu durumdaki bireyler, ölçekte orta nokta olmad. için olumlu yönde cevap verme e.iliminde olacaklardr. Burada olumlu ve olumsuz cevaplar arasnda açk bir ayrm isteyip istememe ve orta noktann bilgi toplamada daha uygun olup olmad.nn tartlmas yararl olacaktr. Ölçekte orta noktann olmas gerekti.ine karar verilirse, ölçek tek sayl olarak düzenlenir. - Ölçek nokta say*s*. Ölçek için gerekli nokta saysn, verinin nasl kullanaca. belirler. Nokta says 7-10 olan ölçeklerde ranjn genilemesine ba.l olarak daha fazla ayrlabilen bilgi toplanabilir. Ancak cevaplayclarn bu tür bir anketi doldururken yeterince dikkatli bir ayrm yapp yapmadklar tartma konusudur. Bu nedenle daha çok 4 lü ve 5 li ölçekler önerilir. Nokta saysn belirlemede problemin özelli.ine veya cevaplaycnn akademik düzeyine ba.l olarak daha az ayrlabilen bilgi sunmakla birlikte 2-3 noktal ölçekler kullanlabilir. - Ölçek noktalar*n*n isimlendirilmesi. Anket sorular için kullanlacak ölçekte nokta saysna karar verildi.inde, noktalarn isimlendirilmesi (tanmlanmas) gerekir. Baz durumlarda ölçe.in sadece iki ucunda yer alan noktalarn isimlendirildikleri görülür. Bunun mant., saylarla tanmlanm ölçek noktalar arasnda eit aralkl bir ölçe.in sunuldu.unun varsaylmasdr. Örnek. Okulunuzdaki kütüphane hizmetlerinden ne derece memnunsunuz? Hiç Memnun De.ilim Tamamen Memnunum Ölçe.in sadece iki ucunun isimlendirilmesi, di.er ölçek noktalarnn anlamlarnn kavranlm olmasn gerektirir. Buna karlk ölçek noktalar isimlendirildi.inde tüm katlmclar, bir saysal de.eri ayn isim (sözcük) ile ilikilendirir. Bu da cevaplama (tepki) ölçe.indeki nokta tanmlarnn yanl yorumlanmasn önler. Öte yandan ölçek noktalarnn isimlendirilmesi aratrmacya daha ayrntl yorumlama olana. verir. Örne.in, grubun belli bir yüzdesinin okulun verdi.i hizmetten memnun oldu.u söylenebilir. Aa.da dört ve be noktal derecelendirme ölçeklerine iki örnek verilmitir. Örnek. XX e.itim program, gereksinimlerinizi hangi düzeyde karlamtr? 1. Karlamamtr 2. Karlamaya yakn olmutur 3. Karlamtr 4. Amtr Burada dört noktal ölçe.in kullanlmasnn, cevaplarn ayrm ve güvenirli.i bakmndan uygun oldu.u düünülebilir. Karlamaya yakn olmutur seçene.i, bir nedenle memnun olmam, ancak olumlu tepki vermeyi seçen bireyleri yakalama frsat verir. Yukarda açklanan soru türlerinin dnda eletirme sorular, filtre sorular ve ilikili sorular olmak üzere üç farkl soru türünden daha söz edilebilir (Wilson ve McClean, 1995). Verilen iki listedeki sözcük-sözcük veya sözcük-cümle ba.lantlarnn kurulmasn gerektiren e+le+tirme sorular*, anketlerde nadiren kullanlan bir soru türüdür. Filtre sorular* ise, aa.da verilen örnekte görüldü.ü gibi bireylerin bir soruya verdikleri cevaplara göre yönlendirilmesini gerektirir. Literatürde bu tür sorulara, ayrma (eleme) sorular da denilmektedir (Ba, 2001).

8 Örnek. Velilerle iletiimi bakmndan ö.retmenlerin performansn de.erlendiriniz. 1. Yeterli (Lütfen 3.soruya geçiniz) 2. Yetersiz Yukardaki soruya cevabnz yetersiz ise, bu yetersizli.in olas nedenlerinden en önemli gördü.ünüz üçünü (1=en önemli) sralaynz. a) Ö.retmenlerin iletiimi balatma ve sürdürme konusundaki e.itim eksikli.i b) Ö.retmenlerin yo.un çalma saatleri c) Okulda velinin de katlabilece.i sosyal, spor, sanat etkinliklerinin yetersizli.i d) Velilerin bilgilendirme ve/veya ibirli.ine yönelik giriimlere ilgisizli.i e) Okulda görüme için uygun fiziksel koullarn olmamas e) Yöneticilerin ö.retmen-veli iletiimini yeterince desteklememesi Anketin belli bir bölümünde veya tümünde ayn ölçek üzerinde cevaplama olana. sunan sorulara ili+kili sorular denir. Bu durumda, aa.daki örnekte görüldü.ü gibi bir madde-cevap matrisi oluturulabilir. Bu tip sorularn oldu.u bölümlerde katlmc, ayn saydaki di.er sorulara göre daha hzl cevap verir. Örnek. /likili Sorular Madde 1... Madde 2 Hiç Katlmyorum Katlmyorum Katlyorum Tamamen Katlyorum Anket gelitirmenin ikinci aamas, Anket Taslak Formunun (ATF) hazrlanmas ile son bulur. ATF, madde havuzundan uygun sorularn seçilmesiyle oluturulur. Madde havuzundan TF da yer alacak sorularn seçiminde, a) uzmanlara (alan, istatistik, ölçme-de.erlendirme, aratrma teknikleri) ve b) meslekdalara bavurulabilir. Madde seçimi için ilgili kiilerin görüleri informal ortamlarda (serbest tartma ortamlar vb.) alnabilece.i gibi, aratrma probleminin açkland. bir madde listesi üzerinde de elde edilebilir. Ankette yer alan ve birbirleriyle ilgili olan sorular bir araya getirilerek ortak özelliklerini vurgulayan alt balklar altnda verilebilir. Uzman Görü+ü Alma Bu aamada, ilk olarak ankette yer alan maddeler, ihtiyaç duyulan olgusal ve/veya yargsal verileri kapsamada ve toplamada ne derece yeterlidir? sorusunun cevab aranr. Anketin kapsam geçerli4iyle ilgili olan bu sorunun cevabn almak için uzmanlara bavurulur. Uzmandan beklenilen, ATF de yer alan maddeleri kapsam geçerli.i bakmndan de.erlendirmesidir. Uzman görülerini belirlemede açk ve/veya kapal uçlu sorulardan oluturulacak bir Uzman De4erlendirme Formundan (UDF) yararlanlabilir. UDF nin sunu mektubunda uzmandan beklentiler açkça yazlmaldr. Sorularn geçerli.ine/uygunlu.una ilikin uzman görülerini belirlemek için, uygun/geçerli, uygun/geçerli de.il eklinde iki seçenekli bir cevap format kullanlabilir. Bu durumda uzmanlarn her bir sorunun geçerli oldu.u noktasnda uyuma düzeylerinin % olmas beklenir. Uzmanlarn %70-80 orannda uyuma gösterdikleri maddeler, eletirilere göre düzeltmeler yaplarak ölçekte tutulabilir. UDF da, sorunun uygunlu.una ilikin cevaplar üçlü, dörtlü veya beli derecelendirme ölçe.i kullanlarak da incelenebilir. De.erlendirmede nesnelli.i artrmak için ölçek noktalarnn ilevsel tanmlarnn yaplmas önerilir. Bu durumda anket maddelerinin uygunluk bakmndan de.erlendirilmesinde yüzde ve ortalama puandan

9 yararlanlabilir. Analiz sonuçlarna göre, maddeler tekrar gözden geçirilir. Eletirilen maddeler üzerinde öneriler do.rultusunda düzeltmeler yaplr, uygun olmayan maddeler formdan çkartlr ve böylece anketin di.er geçerlik ve güvenirlik çalmalarn yapmaya yönelik hedef kitleden seçilecek bir örnekleme uygulanmak üzere anketin Ön Uygulama Formu (ÖUF) oluturulur. Anketin kullanl.n artrmak için uzmanlardan sayfa yaps, sorularn ve cevap seçeneklerinin sralan, yaz format, bask kalitesi vb hakknda da görü istenmesi önemli görülmektedir. Mertens (1998), anketin görünüü ile ilgili olarak u noktalara dikkat edilmesini önermektedir: a) Ankette olabildi.ince renkli ka.t, renkli ve de.iik yaz türlerinin kullanlmas, b) Sorularn kolay cevaplanabilir ekilde sralanmas, c) Madde ve sayfa numaralarnn verilmesi, d) Açk ve ksa talimatlar kullanlmas, e) Kafa kartraca. düünülen sorularn önüne örnekler konulmas, f) Ayn içerikli sorularn olabildi.ince bir araya getirilmesi, g) En önemli sorularn anketin sonuna braklmamas. Öte yandan ön uygulamas yaplacak anketin, a) kapak sayfas ve sunu yazs, b) yönerge, c) sorular olmak üzere üç temel unsurundan söz edilebilir. Bunlar aa.da ksaca açklanmtr (Plumb ve Spyridakis, 1992; Karasar, 1994; Aiken, 1997): Kapak sayfas* ve sunu+ yaz*s* (mektubu). Kapak sayfasnda anketin ad, uygulayan kiiye ait kimlik bilgileri, iletiim adresi bulunur. Anketin sunu yazsnda çalmann amacna (ksaca/özlüce), anketin bölümlerine, toplanacak verilerin sadece bilimsel amaçlarla kullanlaca.na (gizlili.e), dilenirse çalma tamamland.nda bir özetinin sunulabilece.ine, varsa aratrmay destekleyen kuruluun adna, posta ile uygulamalarda anketin geri dönü tarihine, ilgi ve katklar için teekkür ifadelerine, aratrmacnn ismine ve iletiim bilgilerine ilikin ifadeler yer alr. Formda kapak sayfasna gerek görülmeyebilir. Bu durumda kapak sayfasndaki bilgiler sunu sayfasnda yer alr. Anket cevaplama yönergesi. Yönergede, anket sorularnn cevaplandrlmasna ilikin ilke ve kurallar içeren açklayc bilgilere yer verilir. Yönerge, ayr bir sayfada veya anket birden fazla bölümden oluuyorsa her bölümün altnda açklamalara yer verilebilir. Anket sorular*. Ankette ayn konuya/kavrama iliin sorularn bir bölüm bal. altnda verilmesi yararl olacaktr. Demografik sorular (kiisel bilgiler), ayr bir bölüm bal. altnda sunulabildi.i gibi, az sayda soru var ise anketin sonunda veya sunu yazsndan hemen sonra bölüm bal. olmakszn verilebilir. Sorular katlmcy, cevaplandrmaya güdüleyecek bir düzende sunulmaldr. Sorularn her birinin ayr bir olay ölçtü.ü ve cevaplardan bir toplam puan elde edilmesinin mümkün olmad. anketlerde, daha kolay cevaplanabilen ve daha az yorumlama gücü gerektiren, basit ve olabildi.ince problemle do.rudan ilgili sorularla balanmas önerilir. Tutum, i doyumu vb. kavramlarn ölçüldü.ü anketlerde sorularn yansz bir ekilde sralanmas, olumlu ve olumsuz sorularn olmas durumunda, bunlarn kark sralanmas önerilir. Sorularn sralama düzenini oluturmada uzman deste.i alnabilir. Anketlerde bazen eklere de yer verilebilir. Örne.in, anket uygulama iznini gösteren belgenin bir örne.i ek olarak verilebilir.

10 Ön Uygulama Yapma Ön uygulama, anketin geçerlik ve güvenirli.inin gözleme dayal verilerle sorguland. bir aamadr. Anketin taslak formundaki problemleri belirlemede kritik bir öneme sahip olan ve aratrmann hedef kitlesiyle benzer özelliklere sahip bir grup üzerinde yaplacak ön uygulama, geçerli ve güvenilir sonuçlar elde edebilmek için çok önemli bir aamadr (ASA, 1997; Mertens, 1998). Ön uygulama için gerekli örneklem büyüklü.ü ve uygulama sonuçlarnn nasl de.erlendirilece.i anket sorularnn farkl özellikleri veya ayn özelli.i ölçüp ölçmedi.ine göre iki ayr balkta incelenebilir. Sorular*n Farkl* Özellikleri Ölçmesi Ankette yer alan sorular, farkl bir konudaki görüleri, davranlar, bilgileri ölçüyor veya bireyin demografik özelliklerini belirlemeyi amaçlyorsa, ba.msz sorular olarak da tanmlanabilen bu tip sorulardan oluan anketlerde sorularn anlalrl., cevaplanabilirli.i, amaca uygunlu.u ve güvenilirli.i incelenir. Bu tür anketlerin ön uygulamas, belirlenen örneklem büyüklü.ünün yaklak %5 i kadar bir grupta yaplabilir. Sorulara verilen cevaplarn güvenilirli.i (tutarl.) ankette ayn amaca yönelik hazrlanan de.iik ifade edilmi sorulara verilen cevaplarla kontrol edilebilir (Aiken, 1997). Ön uygulamada sklkla karlalan özel bir durum, bir sorunun baz cevaplayclar tarafndan cevapsz braklmasdr. Bu sorun, büyük bir olaslkla sorunun yeterince anlalmamasndan veya cevap seçeneklerinin yeterli olmamasndan kaynaklanr. Bu gibi durumlar aratrmac tarafndan de.erlendirilmeli, soru düzeltilmeli, uygun yeni seçenekler eklenmelidir. Sorunun düzeltilmesi mümkün de.ilse anketten çkartlmaldr (Wolf, 1988). Uygulamada ortalama cevap verme sürelerinin kaydedilmesi de önemlidir. Aratrmacnn 30 dakika olarak düündü.ü bir anketin cevaplama süresi ortalama 60 dakika olarak çkmsa, anket maddelerinde azaltma yoluna gidilebilir. Sorular*n Ayn* Özelli4i Ölçmesi Anketteki sorularn tamam veya bir bölümündeki sorular bireylerin belli bir alana, konuya ilikin tutumlarn, alglarn, yeterliklerini vb. özelliklerini saptamaya yönelik olabilir. Bu tür sorulardan oluan anketten veya ilgili bir bölümünden elde edilen puanlarn (ölçme sonuçlarnn) geçerlili.inin ve güvenilirli.inin çeitli istatistiksel teknikler kullanlarak incelenmesi gerekir. Bu amaçla ÖUF nun yeterince geni bir grup üzerinde uygulanmas gerekir. Grup büyüklü.ünün faktör analizi, madde analizi gibi ilemler dikkate alnarak madde saysnn en az iki kat, hatta tercihen 10 kat olmas önerilir (Kline, 1994). Örneklem büyüklü.ü arttkça, gerçek puanlara daha fazla yaklalaca., daha duyarl tahminler yaplabilece.i dikkate alnmaldr. Öte yandan, büyük grupta yaplacak ön uygulama öncesinde, yönergenin ve sorularn anlalrl.n, cevaplama süresini ve genel olarak uygulama tarzn de.erlendirmek amacyla, mümkünse hedef kitleden seçilecek küçük bir grup (örne.in, n=10-20) üzerinde uygulama yaplmas iyi olacaktr. Bu uygulama aratrmacya, büyük bir grup üzerinde yapaca. ön uygulama öncesinde, formda son düzeltmeler yapma frsatn verecektir. Anketlerin Uygulanma Biçimi Anket uygulanma biçimi, yüz yüze uygulama, posta ile uygulama, telefonla uygulama ve bilgisayarla uygulama olarak dörde ayrlabilir (Aiken, 1997; Anderson, 1990).

11 Yüz Yüze Görü+me Yüz yüze görüme, anketlerin cevaplayclarla karlkl etkileim içinde uygulanmasn tanmlar. Yüz yüze görümenin aratrmacnn uygulamaya ilikin kontrolünü artraca.; zaman ve maliyet açsndan önemli tasarruflar sa.layaca. söylenebilir. Yüz yüze görümede, görümeyi yapan kii kendini samimi bir ekilde dostça tantp, uygulamann amacn açklayarak görümesine balar. Burada görüülen kii veya kiilerin neden ve nasl seçildi.i, tahmini uygulama süresi açklanr ve katlmclarn görümeyi kabul etmesi beklenir. Yüz yüze görüme bireysel veya grup olarak gerçekletirilebilir. Ö.rencilere snfta anket uygulanmas grup uygulamaya; velilerle teke tek görüme yaparak anket doldurtma ise bireysel uygulamaya örnektir. Bireysel uygulama için anketörlere ihtiyaç duyulabilir. Bu ise hem zaman alr, hem de maliyeti yükseltir. Anket uygulaycnn süreçte tarafsz kalmas, cevaplarn güvenirli.i bakmndan önemlidir. Posta Posta ile anket uygulamada aratrmacnn en büyük avantaj, daha geni alanlarda ve gruplarda uygulama olana.nn bulunmas ve böylece sonuçlarn genellenebilirli.inin artmasdr. Ancak bu tür uygulamada karlalan önemli bir sorun, kontrol güçlü.üdür. Örne.in, anketin bölümlere ayrlarak farkl zamanlarda doldurulmas, anketteki soru sralamasna uymayarak kiisel arzuya göre rastgele cevaplamann yaplmas ve hatta anketin ilgili kii tarafndan doldurulmamas gibi durumlar söz konusu olabilir. Bu ise önemli bir güvenirlik sorunu yaratabilir. Posta uygulamas için hazrlanan sunu yazsnda anketin istenilen adrese en son ulatrlma tarihi not edilmeli, kurum adna yaplyorsa kurum yöneticisi tarafndan imzalanmal ve zarfa geri dönü için pullu, geri dönü adresi yazl bo bir zarf konulmaldr. Telefon Telefonla uygulama, yüz yüze görüme yöntemi ile benzerdir. Bu yöntemde farkl olarak anketör (anket uygulayc), katlmc ile telefon aracl.yla birebir iletiime geçer. Uygulamada elde edilen cevaplar, katlmcnn izniyle kaydedilip sonra deifre edilebilir veya annda anket formu üzerinde cevaplar not edilebilir. Burada açklamalarn ve sorularn net bir ekilde ifade edilmesi ve sözcükler üzerindeki vurgular önem kazanr. Telefonla uygulama cevaplama orann artrr; ancak uygulamada cevap vermeyenlerle cevap verenlerin birbirlerinden önemli ölçüde farkl olabilece.i dikkate alnmaldr. Bilgisayar Bilgisayar yoluyla anket uygulama, teknolojideki hzl gelimelere ba.l olarak son yllarda kullanlmaya balanan bir yöntemdir. Bu yöntem, çeitli paket programlarndan yararlanlarak veya bu amaçla yazlm yaparak; elektronik haberleme adreslerini veya internet sitelerini kullanarak çok büyük bir kesime hzl bir ekilde uygulama olana. sunar ve maliyeti de çok düüktür. Bu yöntemin iki önemli snrll., a) katlmcy cevaplamaya yeterince güdülemedeki güçlük ve b) uygulamann sadece böyle bir teknolojiye ve kültüre sahip kiilerle gerçekletirilebilir olmasdr. Ba (2001), anketlerin uygulanmasnda Karma Yöntem den söz etmektedir. Bu yöntemde, anketler elden ulatrlr ve böylece katlmclara gerekli açklamalar yaplarak anketlerin cevaplandrlma olasl.

12 artrlmaya çallr. Daha sonra katlmclar ziyaret edilerek anketler elden alnabilir veya posta yoluyla iadesi istenir. Anketlerin Geri Dönü+ Oran* Anketlerin geri dönü oran büyük ölçüde uygulama biçimine ba.ldr. Yüz yüze anket uygulamada geri dönü orannn daha yüksek olaca. söylenebilir. Sa.lkl yorum yapabilmek için anket geri dönü orannn %70-80 in üzerinde olmas beklenir. Ancak Özo.lu nun (1992) belirtti.i gibi anket geri dönü oran, genellikle %40-60 arasnda de.imektedir. Posta ile yaplan uygulamalarda geri dönü oranlar çok daha düebilir. Anketin dönü orann etkileyen bir baka faktör, anketin cevaplama süresidir. Bir anketin ortalama cevaplama süresi 30 dakikay amamaldr. Bu sürenin posta ile uygulamada ortalama 15 dakika civarnda olmas önerilmektedir (Aiken, 1997; Wolf, 1988). Geri dönü oran, uygulama zamannn do.ru seçilmesine, bireysel uygulama için uygulayclarn iyi yetitirilmesine, posta ile uygulamada pullu geri dönü zarfnn eklenmesine ve izleme etkinliklerinin yaplmasna ba.l olarak da artrlabilir. Anketin gönderildikten sonra iki hafta ile bir ay içinde telefon veya mektupla yaplacak izleme çalmasnn anketin geri dönü orann ortalama %7,4 artrd. belirlenmitir. /zleme çalmalarnda kaynak kiilere ikinci küçük bir yaz yazlarak cevap vermenin öneminin vurgulanmasnn, cevaplaycy olumlu yönde güdüledi.i görülmütür (Plumb ve Spyridakis, 1992). Özellikle gelimi ülkelerde son yllarda anket uygulamalarnda geri dönü orann artrmaya yönelik bir uygulama da, cevaplayclarn maddi olarak ödüllendirilmesidir. Etkili Anket Geli+tirmede Kar+*la+*lan Baz* Sorunlar Anket gelitirirken yaygn olarak karlalan sorunlar ve bunlardan kaçnma yollar Plumb ve Spyridakis (1992), Frary (1996) ve Aiken in (1997) çalmalarndan yararlanlarak aa.da ksaca özetlenmeye çallmtr: 1. Anketi olabildi4ince k*sa ve öz tutunuz. Aratrmac, gereksinim duyulan bilgiyi tam olarak tanmlamal ve bu bilgiyi elde edebilmek için mümkün olan en az soruyu sormaldr. Do.rudan ilgili olmayan sorulardan ve bunu da bilsek fena olmaz eklindeki sorulardan kaçnlmaldr. 2. Sorular tek bir amaca yönelik olmal*d*r. Örne.in, XX firmasn güvenilir ve baarl buluyor musunuz? sorusunda, iki durum sorgulanmaktadr. Firma güvenilir bulunabilir, ancak baarl bulunmayabilir. 3. Kafa kar*+t*r*c*, yoruma aç*k sorulardan kaç*n*n*z. Örne.in, Geliriniz nedir? sorusu belirsiz bir sorudur. Gelirden yllk/aylk, cevaplayann/tüm ailenin, maa/di.er tüm gelirler mi kasdediliyor belli de.ildir. Yine, Bilgisayar e.itimde bir araç olarak kullanr msnz? Sorusunu cevaplayacak bir ö.retmeni düünelim. Birey, olsa kullanrm düüncesiyle evet cevabn verebilir. Oysa aratrmacnn amac, u anda kullanp kullanmad.n sorgulamak olabilir. 4. Sorularda basit ve tek anlama sahip sözcükler kullan*n*z, kat*l*mc*ya tan*d*k olmayan teknik terimler kullanmaktan kaç*n*n*z. Örne.in, hedef kitle e.itim düzeyi düük bireylerden oluuyorsa,

13 sorunun içinde vizyon, ba.lama göre farkl anlama gelebilen manipülasyon gibi sözcükleri kullanmaktan kaçnmak uygun olacaktr. 5. Haz*rlad*4*n*z soru listesi üzerinde geribildirim al*n*z. Sorulara hedef kitlenin ayn anlam yükleyece.inden ve ona göre cevaplayabilece.inden emin olunuz. Do.ru cevap vermede sorular yorumlama yetene.i önemlidir. Daha genç olanlarn veya e.itim düzeyi düük olanlarn olumsuz yazlm sorular yorumlamada zorlanacaklar düünülmelidir. Düz bir cümlenin olumsuzunu vermenin (mutluyum-mutlu de.ilim), zt bir kutup (mutluyum-kötüyüm) kullanmaya göre daha yüksek iç tutarlk gösterdi.i söylenebilir. 6. Ki+isel ve gizlilik gerektiren hassas sorular* anketin sonuna yerle+tiriniz. Rahatsz edici sorularn erken ortaya çkmas, cevaplayclarn anketi cevaplamay brakmalarna neden olabilir. Bu nedenle cevaplayclarn, anketin amacn anladktan sonra tüm sorulara cevap vermeleri olanakl olacaktr. 7. Cevap kategorilerini mant*ksal olarak düzenleyiniz. Cevap kategorileri düükten yükse.e sralanabiliyorsa, seçenekleri soldan sa.a, düükten yükse.e do.ru listeleyiniz. Yine örne.in, pratik veya mantksal bir nedenle seçilmesi beklenmeyen bir seçene.e ölçekte yer verilmemelidir. Örne.in, Eine onu sevdi.ini ne kadar sklkla söylersin? sorusu için asla seçene.i yerine, hemen hemen hiç seçene.i kullanlmas önerilebilir. 8. Ankette belli bir konuda kar+*la+*lan güçlükleri veya tutum, kayg* gibi psikolojik özellikleri ölçüyorsan*z olumlu ve olumsuz sorulara yer veriniz. Kiilerin her konuyu ölçe.in ayn ucunda iaretleme e.ilimi vardr. Ankette anlam itibaryla olumlu ve olumsuz olan sorulara yer verilmesi, bireylerin sorular bir bütün olarak alglayp tümüne katlmak veya katlmamaktansa, her soruyu ba.msz olarak de.erlendirmelerine yöneltebilir. 9. Uygun bir kategori dili ve mant*4* seçiniz. Baz durumlarda cevaplayclarn bir ifadeye katlp katlmadklarn de.erlendirmede, 1.Katlyorum ve 2.Katlmyorum seçenekleri yeterli olabilir. Cevaplayclarn ço.unun kesin veya üzerinde düünülmü bir fikirleri olmad. durumlarda ise, belirsizliklerin bir dereceye kadar ifade edilmesine izin verilmesi bakmndan u dört seçenek daha uygun olabilir. 1. Katlyorum 2. Katlmaya E.ilimliyim 3. Katlmamaya E.ilimliyim 4. Katlmyorum 10. Aç*k uçlu sorulardan ve sorularda di4er seçene4ini kullanmaktan kaç*n*n*z. Cevaplayclarda anketi cevaplamada isteksizlik yaratmas, cevaplaycnn yazma yetersizli.inin bulunmas ihtimali ve cevaplarn analizindeki güçlükler nedeniyle açk uçlu sorulardan; kendilerine sunulan seçenekleri be.enmeyenler için kolaya kaçmann bir yolu olan di.er seçene.ini sorularda kullanmaktan kaçnnz. 11. Kategorileri gereksiz bir +ekilde ço4altmaktan kaç*n*n*z. Tipik bir soru öyledir: Medeni durumunuz. 1. Bekar 2. Evli 3. Dul 4. Boanm 5. Ayr

14 Bu tip bir soru, genellikle normal bir aile yapsn ayrt etmek için kullanlr. Amaç böyle ise gereksiz ayrmlardan kaçnlarak seçenekler, 1. Evli ve eiyle yayor 2. Di.er eklinde düzenlenebilir. Amaç, sadece kiinin evli olup olmad.n belirlemek ise cevap seçenekleri, 1. Evli 2. Bekar eklinde olabilir. 12. Ölçek noktalar*n* gereksiz +ekilde ço4altmaktan kaç*n*n*z. Derecelemeli ölçeklerde ölçek noktalarnn (seçeneklerin) gereksiz ço.altm, cevaplaycy cevap düzeylerindeki çok küçük farklar arasnda rahatsz edici ve kafa kartrc bir tercih yapmaya itecektir. Bir örnek: Asla (1) Nadiren (2) Ara sra (3) Neredeyse Sk Sk (4) Sk Sk (5) Çok sk (6) Neredeyse Daima (7) Daima (8) Psikometrik aratrmalar birçok dene.in, cevap düzeyinin alt veya yediden daha fazla olmas durumunda güvenilir bir ekilde ayrm yapamad.n göstermektedir. Dört veya be ölçek noktas sunmann, yeterince güvenilir bir sonuca varmak için genellikle yeterli oldu.u söylenebilir. 14. Orta noktas* (nötr/tarafs*z) olan ölçekleri dikkatli kullan*n*z. Nötr cevaplarn kullanmnn mant., kiinin kendisine yöneltilen bir uyarcya (soruya) kar, belli bir yönde cevaplama e.ilimi olmamas durumunda, cevap verme olasl.nn artaca.dr. Ancak cevaplayclarn nötr cevap seçene.ini baka nedenlerle de kolayca seçme olasl. var ise, nötr cevap seçeneklerinden kaçnlmas tartlmaldr. Aa.daki örnekte oldu.u gibi kendisini, kararszm ile katlma e.ilimindeyim arasnda gören birey, mantksal bir muhakeme yerine kolayca nötr seçene.ini iaretleyebilir. Örnek. Ö.retmen, adil not vermektedir. 1. Katlyorum 2. Katlma E.ilimindeyim 3. Kararszm 4. Katlmama E.ilimindeyim 5. Katlmyorum Öte yandan ölçe.in ortasnda bulunan kararszm seçene.inin gerçekten nötr bir durumu ifade etti.inden emin olmamz gerektirecek kant yoktur. Kiinin bu seçene.i tercih etmesi aldrmazlk, ibirli.inden kaçnma e.ilimi, okuma zorlu.u, cevap vermeye isteksizlik veya uygun olmay gibi nedenlerden de kaynaklanabilir. Bu durumda aratrmac, kiinin bu tip cevaplar vermektense hiç cevap vermemesini tercih eder. Çünkü, belli bir saydaki kiinin bu seçene.i geçersiz nedenlerle seçmeleri durumunda, ortalama cevap seviyesinin hatal bir biçimde dümesi veya artmas söz konusu olabilir. Nötr bir konumun yoklu.u durumunda ise cevaplayanlar, bazen belli bir yöne veya di.erine gidecek cevaplar vermeye direnebilirler. Bu sorunu ortadan kaldrmak için. a) bir karar verilemedi.i durumlarda sorunun bo braklmas önerilebilir veya cevap vermek istemiyorum, fikrim yok eklinde seçenekler düünülebilir, b) kesin, sabit cevaplar engelleyebilmek için cevap düzeylerini sözcükler kullanarak ifade ediniz (örne.in, katlmamaya e.ilimli ). 15. Gerekmedikçe, cevaplay*c*lardan cevap kategorileri aras*nda s*ralama yapmas*n* istemeyiniz. Cevaplayclar, bir defada yaklak alt seçenekten fazlasn mantkl olarak sralayamazlar. Ayrca birço.u da yönergeleri yorumlamakta hata yapar ve böylece de cevap verirken yanllk yapar.

15 16. Sorular, cevaplay*c*y* yönlendirmemelidir. Soru katlmcy, belli bir yönde (olumlu veya olumsuz) cevap vermeye yöneltmemelidir. Örne.in, Polisin halkla ilikisini iyi buluyorsunuz, de.il mi? sorusu olumlu yönde cevap vermeye yönelten yanl bir sorudur. XX uygulamas, Z hastal.nn erken yalarda belirlenmesinde baarl bir yöntemdir. Bu uygulamann tüm bebekler için standart bir tarama olmasna katlr msnz? sorusu da bir baka örnektir. Sonuç Bu makalede, aratrmaclara özellikle anket gelitirmenin mant.na, uygulanmasna ve sorularn yazlmasna ilikin pratik bilgilerin verilmesi amaçlanmtr. Kukusuz bu konuda farkl görü ve öneriler olacaktr. Öte yandan makalenin, sayfa sorunu nedeniyle anket gelitirmenin baz boyutlar bakmndan snrl oldu.u da söylenebilir. Örne.in, örnekleme yöntemleri, uygulama maliyeti, geçerlilik ve güvenilirlik ve verilerin analizi konular makalenin kapsam dnda tutulmutur. Anket gelitirecek aratrmaclarn, bu konular kapsayan kitap ve makaleleri incelemesi önerilir. Kaynaklar Aiken, L. R. (1997). Qustionnaires and inventories: Surveying opinions and assessing personality. New York: John Wiley & Sons, Inc. Anderson, G. (1990). Fundamentals of educational research. Bristol: The Falmer Press. American Statistical Associatin [ASA]. (1997). ASA series: What is a survey. Retrieved December 28, 2002, < > Balc, A. (2000). Sosyal bilimlerde aratrma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Yaynlar. Ba, T. (2001). Anket. Ankara: Seçkin Yaynlar. Bell, J. (2000). Doing your research project (Third edition.). Buckingham: Open University Press Burgess, T. (2001). A general introduction to the design of questionnaires for survey research. Leeds. Frary, R. B. (Nov, 1996). Hints for designing effective qustionnaires. Practical Assesment, Research & Evaluation, 5 (3), < Hayman, J. L. (1968). Research in education. Columbus: C.E.Merrill Pub. Karasar, N. (1994). Bilimsel aratrma yöntemi (Beinci bask). Ankara. Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge. Mertens, D. (1998). Research methods in education and psycohology. New York: SAGE Pub. Miller, D. C. (2002). Handbook of reseach design and social measurement (5th ed.). Newbury Park: Sage Publications. Oppenheim, A. (1966). Questionnaire design and attitude measurement. New York: Basic Books Özo.lu, S. Ç. (1992). Davran bilimlerinde anket: Bilgi toplama aracnn gelitirilmesi. Ankara Üniversitesi E,itim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25 (2), Plumb, C. and Spyridakis, J. H. (1992). Survey research in techinical communication: Designing and administering questionnaires. Techinical Communication, 39 (4),

16 Robson, C. (1996). Real world research. Oxford: Blackwell Publishers Thomas, R. M. (1998). Conducting educational research: A comparative view. West Port, Conn: Bergin & Garvey. Wilson, N. & McClean, S. (1995). Questionnaire design: A practical introduction. University of Ulster. Retrieved March 22, 2004, < Wolf, R. M. (1988). Questionnaire. Educational reseach methodology and measurement (Ed. P.S.Keeves). Oxford: Pergaman Press.USA.

17 Summary QUESTINAIRE DEVELOPMENT ener BÜYÜKÖZTÜRK Questionnaire may be defined as a data-gathering tool consisted of a list of questions and prepared in order to collect information about a specific subject. Based on the characteristics they measure, four types of questions could be used in a questionnaire: a) factual, b) knowledge, c) behavior, and d) belief and opinion. In this study, questionnaire development process is explained in four stages including: defining the problem, writing items (questions), receiving experts opinions, and conducting a pilot study. Defining the problem is primarily requires a wide literature review. When the problem definition is completed, researcher works on the goals of the study and sub-problems which seeks for answers to questions and creates hypotheses he/she wanted to test. Sub-problems indicate the types of data needed for analyses and data sources (target population). Hence, the definition of the problem serves as a basis for designing items in the instrument. When writing the items, conceptual framework related to topic is taken in to the consideration. In order to write items, a small group selected from target population could be asked to write a short composition. Then, by examining content analyses of the composition, model questions can be written for the questionnaire. In this step, researcher selects the appropriate question types according to attribute measured and characteristics of target population. The questions of questionnaire could be open-ended or closed-ended based on how evident the possible choices for an answer. Open-ended questions can be categorized into three groups depending on the type of responding: interpretation, listing, and filling the gaps. As for close-ended questions, they are examined in three groups: a) classification questions in which one or more items are marked, b) ordering questions requires arranging questions in an order based on a specific criteria among choices, c) rating questions, for example, to what extent a respondent agrees with a statement or an opinion. Along with writing items, experts opinions must be taken into the consideration while the questionnaire is being formed. It this step, an Expert Evaluation Form may be prepared by using open-ended and/or close-ended questions which can be helpful. Pilot study is a step in which validity and reliability of questionnaire is examined based on the data derived from observations. The sample size required for pilot study and how the application results would be evaluated are examined separately with respect to different properties of questionnaire questions and whether they measure the same characteristics or not. The final form of the questionnaire is determined by looking at pilot testing results how well the instrument functions. Yazma Adresi: senerb@baskent.edu.tr. Doç. Dr. =ener Büyüköztürk, Bakent Üniversitesi E.itim Fakültesi

18 A questionnaire is made up of three basic parts: a) cover page and introduction, b) guideline c) questions. Questionnaire may be administered by face to face interview, mailing, phone, and computers. Face to face interview is defined as the application of questionnaires by interacting with respondents. It can be said that face to face interview would be increase the control of researcher in application and provides important cost-effectiveness in terms of time and resources. For researcher, two of the most important advantages of the application of questionnaires by using mail are opportunity for reaching wide range of area and people and thus generalizability of results increases. Yet, difficulty in control is an important problem for application of this type of questionnaires. Application by phone is another method which has also difficulty regarding researcher control. Besides, for a questionnaire that consists of few questions, possibility of reaching a wide range of group in a relatively short time is an important advantage of application by phone. Questionnaire application via computer is another method which has been used relatively recently as a result of the rapid developments in technology. Two important limitations of this method are: a) the difficulty in motivating participants to ensure sufficient response, and b) it can be completed only with people who have technology and culture for application. For reliable interpretations in questionnaires, it is expected that the response rate can be over %. However, the response rate generally varies between 40-60%. The response rate might decrease in applications by using phone. The average responding time of the questionnaire can not exceed 30 minutes. When mailing is used, the responding time can approximately be 15 minutes. The important points that should be taken into consideration when developing a questionnaire are: 1) Questionnaire should be as short as possible 2) The questions should be directed to one purpose 3) Confusing and questions open to interpretation should be avoided. 4) Personal and susceptible questions required private responses can be located at the end of the questionnaire 5) A logical order can be maintained among answer categories. 6) If psychological characteristics related to attitudes, anxiety or difficulties of people about a specific subject are being measured in a questionnaire; positive and negative questions should be included. 7) Open-ended questions and the term of the others should not be used when possible. 8) Categories and the points of scale should not be increased unnecessarily. 9) Questions should not direct the respondent for a specific answer. 10) Use cautiously the scales that have mid-point (neutral).

19 In conclusion, developing questionnaires requires expertise and follows a systematic and logical sequence. In order to develop a questionnaire, it can be claimed that together with knowledge of the field, an overall culture on measurement and evaluation as well as research methodology and statistics background is needed.

Anketler ne zaman kullanlr? Ünite 6 Anketlerin Kullanm. Temel Konular. Soru Tipleri. Açk-uçlu ve kapal anketler. Anketler. Anketler de0erlidir, e0er;

Anketler ne zaman kullanlr? Ünite 6 Anketlerin Kullanm. Temel Konular. Soru Tipleri. Açk-uçlu ve kapal anketler. Anketler. Anketler de0erlidir, e0er; Ünite 6 Anketlerin Kullanm Sistem Analiz ve Tasarm Sedat Telçeken Anketler ne zaman kullanlr? Anketler de0erlidir, e0er; Organizasyonun elemanlar geni/ olarak da0lm/sa Birçok eleman projede rol almaktaysa

Detaylı

Ölçek Geli tirme Çal malarnda Kapsam Geçerlik ndeksinin Kullanm

Ölçek Geli tirme Çal malarnda Kapsam Geçerlik ndeksinin Kullanm Ölçek Geli tirme Çal malarnda Kapsam Geçerlik ndeksinin Kullanm Dr. Halil Yurdugül Hacettepe Üniversitesi Eitim Fakültesi yurdugul@hacettepe.edu.tr Motivasyon: Proje tabanl bir öretim sürecinde örencilerin

Detaylı

VERİ TOPLMA ARAÇLARI

VERİ TOPLMA ARAÇLARI VERİ TOPLMA ARAÇLARI GÖZLEM GÖRÜŞME ANKET ANKET Anket, insanların yaşam koşullarını, davranışlarını, inançlarını veya tutumlarını betimlemeye yönelik bir dizi sorudan oluşan bir araştırma materyalidir.

Detaylı

Snf Öretmenlerinin Kendi Mesleki Yeterliklerine likin Görüleri: Genel Bir Deerlendirme. Dr. Halil Yurdugül Ali Çakrolu Mesude Ayan

Snf Öretmenlerinin Kendi Mesleki Yeterliklerine likin Görüleri: Genel Bir Deerlendirme. Dr. Halil Yurdugül Ali Çakrolu Mesude Ayan Snf Öretmenlerinin Kendi Mesleki Yeterliklerine likin Görüleri: Genel Bir Deerlendirme Dr. Halil Yurdugül Ali Çakrolu Mesude Ayan Öretmen Yeterlikleri Toplumsal geliim için, Eitimin kalitesini artrmak

Detaylı

Bölüm 8 Ön Ürün ve Hzl Uygulama Gelitirme. 8lk Kullanc Tepkileri. Dört Çeit Ön Ürün. Ana Konular. Yamal Ön Ürün. Ön Ürün Gelitirme

Bölüm 8 Ön Ürün ve Hzl Uygulama Gelitirme. 8lk Kullanc Tepkileri. Dört Çeit Ön Ürün. Ana Konular. Yamal Ön Ürün. Ön Ürün Gelitirme Bölüm 8 Ön Ürün ve Hzl Uygulama Gelitirme Sistem Analiz ve Tasarm Sedat Telçeken 8lk Kullanc Tepkileri Kullanclardan tepkiler toplanmaldr Üç tip vardr Kullanc önerileri De0iiklik tavsiyeleri Revizyon planlar

Detaylı

Ölçek Geli,tirme Çal.,malar.nda Kapsam Geçerlii için Kapsam Geçerlik &ndekslerinin Kullan.lmas.

Ölçek Geli,tirme Çal.,malar.nda Kapsam Geçerlii için Kapsam Geçerlik &ndekslerinin Kullan.lmas. XIV. Ulusal Eitim ilimleri Kongresi Pamukkale Üniversitesi Eitim Fakültesi 28 30 Eylül 2005 DEN&ZL& Ölçek Geli,tirme Çal.,malar.nda Kapsam Geçerlii için Kapsam Geçerlik &ndekslerinin Kullan.lmas. Dr. Halil

Detaylı

Simülasyon Modellemesi

Simülasyon Modellemesi Simülasyon Modellemesi Doç. Dr. Mustafa Yüzükrmz myuzukirmizi@meliksah.edu.tr Ders -2: Metod ve Veri Analizi Contents 1 Metod Analizi 1 1.1 Giri³.................................. 1 1.2 Metod Müh.'de Sistematik

Detaylı

Veri Toplama Teknikleri

Veri Toplama Teknikleri A. Gözlem Yoluyla Veri Toplama Teknikleri B. Soruşturma Yoluyla Nicel Veri Toplama Teknikleri Yazılı Soruşturma Tekniği Anket, Başarı Testi Yapılandırılmış Gözlem Önceden hazırlanmış göstergeler ve semboller

Detaylı

ARAŞTIRMA METOTLARI VE VERİ TOPLAMA

ARAŞTIRMA METOTLARI VE VERİ TOPLAMA ARAŞTIRMA METOTLARI VE VERİ TOPLAMA VERİ TOPLAMA SÜRECİ Araştırma metotları Verilerin nerelerden Nasıl Kim tarafından Ne zaman Hangi veri toplama aracıyla toplanacağı Toplanan verilerin hangi teknikler

Detaylı

Sosyal Değişime Destek: Yeni Kitle Kaynak Araçları Anketi

Sosyal Değişime Destek: Yeni Kitle Kaynak Araçları Anketi Sosyal Değişime Destek: Yeni Kitle Kaynak Araçları Anketi 1. Etkinliğe hangi kurumu temsilen katıldınız? Sivil toplum kuruluşu 75,0% 9 Bireysel 8,3% 1 Şirket 16,7% 2 Üniversite 0,0% 0 Sosyal Girişim 0,0%

Detaylı

PARAMETRK OLMAYAN STATSTKSEL TEKNKLER. Prof. Dr. Ali EN ÖLÇEKLER

PARAMETRK OLMAYAN STATSTKSEL TEKNKLER. Prof. Dr. Ali EN ÖLÇEKLER PARAMETRK OLMAYAN STATSTKSEL TEKNKLER Prof. Dr. Ali EN 1 Normal dalm artlarn salamayan ve parametrik istatistik tekniklerinin kullanlmasn elverisiz klan durumlarn bulunmas halinde, eldeki verilere bal

Detaylı

RPD202 TEST DIŞI TEKNİKLER DERSİ 2014-2015 BAHAR DÖNEMİ

RPD202 TEST DIŞI TEKNİKLER DERSİ 2014-2015 BAHAR DÖNEMİ RPD202 TEST DIŞI TEKNİKLER DERSİ 2014-2015 BAHAR DÖNEMİ Anket Tekniği Raporu Öğr. Gör. Mehmet ASLAN Hazırlayanlar: Emine YILDIZ Gülay YAŞAR Derya KURTOĞLU Anket Nedir? Belirli bir konuda, bir çok kimsenin

Detaylı

OKUL ÖNCES E M KURUMLARINDA ÇALI AN ANASINIFI ÖZET

OKUL ÖNCES E M KURUMLARINDA ÇALI AN ANASINIFI ÖZET OKUL ÖNCES EM KURUMLARINDA ÇALIAN ANASINIFI RETMENLERLE MÜZK ÖRETMENLERN MÜZK ÇALIMALARINA N TUTUM VE YETERLKLERN KARILATIRILMASI ÖZET r. Gör. Dr. lknur ÖZAL GÖNCÜ GÜMEF. ÇGEB.Okul Öncesi EABD. Okul öncesi

Detaylı

T.C KÜLTÜR VE TURZM BAKANLII Strateji Gelitirme Bakanl!"! (1. sayfa) ZEYLNAME

T.C KÜLTÜR VE TURZM BAKANLII Strateji Gelitirme Bakanl!! (1. sayfa) ZEYLNAME (1. sayfa) ZEYLNAME Türkiye Kültür Portal! Altyap!s!n!n Oluturulmas! ve Portal Uygulama Yaz!l!mlar!n!n Temin Edilmesi ihalesi 03/07/2009 Cuma gününe ertelenmitir. Teknik :artnamenin 6.(2). Maddesi Portal

Detaylı

Tangram Etkinlii ile Çevre ve Alan Hesab *

Tangram Etkinlii ile Çevre ve Alan Hesab * Elementary Education Online, 8(2), tp: 1-6, 2009. lkö!retim Online, 8(2), öu: 1-6, 2009. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr Tangram Etkinlii ile Çevre ve Alan Hesab * Güney HACIÖMERO0LU 1 Sezen

Detaylı

Kpss 2014 E?itim Bilimleri Dvd Seti

Kpss 2014 E?itim Bilimleri Dvd Seti KPSS Ö?retmen Adaylar? Görüntülü E?itim Seti 58 DVD + Rehberlik Kitab? GÜNCEL Kpss E?itim Bilimleri Dvd Seti Tüm Dersler Kpss 2014 E?itim Bilimleri Dvd Seti Kpss 2014 E?itim Bilimleri Dvd Seti 58 Dvd Derecelendirme:Henüz

Detaylı

Proje Döngüsünde Bilgi ve. Turkey - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1

Proje Döngüsünde Bilgi ve. Turkey - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1 Proje Döngüsünde Bilgi ve letiim Turkey - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1 Proje Döngüsünde Bilgi ve letiim B: Ana proje yönetimi bilgi alan B: Tüm paydalara ulamak ve iletiim kurmak için

Detaylı

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir. ÖZET Üniversite Öğrencilerinin Yabancı Dil Seviyelerinin ve Yabancı Dil Eğitim Programına Karşı Tutumlarının İncelenmesi (Aksaray Üniversitesi Örneği) Çağan YILDIRAN Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler

Detaylı

Görsel Tasar m. KaliteOfisi.com

Görsel Tasar m. KaliteOfisi.com Görsel Tasarm KaliteOfisi.com KaliteOfisi.com un bir hizmetidir. zin alnmaksn alnt ve çoaltma yaplabilir. 2 www.kaliteofisi.com KaliteOfisi Hakknda Kalite ofisi; ülkemizde kalite bilincinin yerlemesine

Detaylı

Matematiksel denklemlerin çözüm yöntemlerini ara t r n z. 9. FORMÜLLER

Matematiksel denklemlerin çözüm yöntemlerini ara t r n z. 9. FORMÜLLER ÖRENME FAALYET-9 AMAÇ ÖRENME FAALYET-9 Gerekli atölye ortam ve materyaller salandnda formülleri kullanarak sayfada düzenlemeler yapabileceksiniz. ARATIRMA Matematiksel denklemlerin çözüm yöntemlerini aratrnz.

Detaylı

İŞLETMELERDE KURUMSAL İMAJ VE OLUŞUMUNDAKİ ANA ETKENLER

İŞLETMELERDE KURUMSAL İMAJ VE OLUŞUMUNDAKİ ANA ETKENLER ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ HALKLA İLİŞKİLER VE TANITIM ANA BİLİM DALI İŞLETMELERDE KURUMSAL İMAJ VE OLUŞUMUNDAKİ ANA ETKENLER BİR ÖRNEK OLAY İNCELEMESİ: SHERATON ANKARA HOTEL & TOWERS

Detaylı

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Bir niteliğin gözlenip gözlem sonucunun sayılar veya sembollerle gösterilmesi işine ölçme diyebiliriz. Yaygın olan sınıflandırmaya göre ölçekler: Sınıflama ölçekleri Sıralama

Detaylı

Anketler Aracl le Örneklemeye Dayal Olarak Yaplan Aratrmalarda zlenecek Admlar ve Karlalabilecek Sorunlar ÖZET

Anketler Aracl le Örneklemeye Dayal Olarak Yaplan Aratrmalarda zlenecek Admlar ve Karlalabilecek Sorunlar ÖZET Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 8, Say:4, 006 Anketler Aracl le Örneklemeye Dayal Olarak Yaplan Aratrmalarda zlenecek Admlar ve Karlalabilecek Sorunlar stem KESER 1 ÖZET

Detaylı

HAREKETL BASINÇ YÜKLEMES ALTINDAK HDROLK SLNDRN DNAMK ANALZ

HAREKETL BASINÇ YÜKLEMES ALTINDAK HDROLK SLNDRN DNAMK ANALZ 12. ULUSAL MAKNA TEORS SEMPOZYUMU Erciyes Üniversitesi, Kayseri 09-11 Haziran 2005 HAREKETL BASINÇ YÜKLEMES ALTINDAK HDROLK SLNDRN DNAMK ANALZ Kutlay AKSÖZ, Hira KARAGÜLLE ve Zeki KIRAL Dokuz Eylül Üniversitesi,

Detaylı

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ

Detaylı

T.C. Hitit Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Anabilim Dalı

T.C. Hitit Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Anabilim Dalı T.C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı X, Y, Z KUŞAĞI TÜKETİCİLERİNİN YENİDEN SATIN ALMA KARARI ÜZERİNDE ALGILANAN MARKA DENKLİĞİ ÖĞELERİNİN ETKİ DÜZEYİ FARKLILIKLARININ

Detaylı

ASMOLEN UYGULAMALARI

ASMOLEN UYGULAMALARI TURGUTLU TULA VE KREMT SANAYCLER DERNE ASMOLEN UYGULAMALARI Asmolen Ölçü ve Standartlar Mart 2008 Yayn No.2 1 ASMOLEN UYGULAMALARINDA DKKAT EDLMES GEREKL HUSUSLAR Döeme dolgu tulas, kil veya killi topran

Detaylı

Yüz Tanımaya Dayalı Uygulamalar. (Özet)

Yüz Tanımaya Dayalı Uygulamalar. (Özet) 4 Yüz Tanımaya Dayalı Uygulamalar (Özet) Günümüzde, teknolojinin gelişmesi ile yüz tanımaya dayalı bir çok yöntem artık uygulama alanı bulabilmekte ve gittikçe de önem kazanmaktadır. Bir çok farklı uygulama

Detaylı

Online Bilimsel Program Yönetici K lavuzu

Online Bilimsel Program Yönetici K lavuzu Online Bilimsel Program Yönetici Klavuzu Bu belgedeki bilgiler, ekiller ve program ilevi önceden haber verilmeksizin deitirilebilir. Tersi belirtilmedikçe, burada örnek olarak ad geçen kiiler, adresler,

Detaylı

TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN

TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe]. ofsport Sciences 2004 1 15 (3J 125-136 TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN ış TATMiN SEViYELERi Ünal KARlı, Settar KOÇAK Ortadoğu Teknik

Detaylı

'DARE PERFORMANS HEDEF' TABLOSU

'DARE PERFORMANS HEDEF' TABLOSU !nsanl"n Geliimine Yönelik Katma De"eri Yüksek Ürün ve Hizmet Yaratmak 2011 ylna kadar üretilen aratrmalara, projeleri ve alnan patent saylarn % 20 arttrmak üzere laboratuvarlar kurmak ve akreditasyonlarn

Detaylı

Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2, Temmuz 2011

Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2, Temmuz 2011 ÖZET Bayram ARICI * Anahtar Kelimeler: Yazma ABSTRACT Second level primary school students' language skills in the development of writing skills needed in the first place. Primary education, sixth, seventh

Detaylı

1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar:

1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar: 01/01/2005-30/06/2005 DÖNEMNE LKN YAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU FAALYET RAPORU 1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar: 2005 yl gelimekte olan ülke

Detaylı

ÖRETM UYGULAMASI. Ardk Doal Saylardan Pisagor Üçlülerine

ÖRETM UYGULAMASI. Ardk Doal Saylardan Pisagor Üçlülerine Elementary Education Online, 7(), tp:1-5, 008. lkö"retim Online, 7(), öu:1-5, 008. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr ÖRETM UYGULAMASI Ardk Doal Saylardan Pisagor Üçlülerine Ar). Gör. M. Faysal

Detaylı

V.A.D. Yaklamnn avantajlar. Ünite 9 Veri Ak Diagramlarnn Kullanm. Ana Konular. Temel semboller. Harici Varlklar. Veri Ak Diagramlar

V.A.D. Yaklamnn avantajlar. Ünite 9 Veri Ak Diagramlarnn Kullanm. Ana Konular. Temel semboller. Harici Varlklar. Veri Ak Diagramlar V.A.D. Yaklamnn avantajlar Ünite 9 Veri Ak Diagramlarnn Kullanm Sistem Analiz ve Tasarm Sedat Telçeken Verinin hareketinin hikayeletirilmesine nazaran 4 avantaj mevcuttur. Teknik uygulamann gerçekletirilmesinden

Detaylı

DOKTORA E TMNDE DANIMAN

DOKTORA E TMNDE DANIMAN DOKTORA E TMNDE DANIMAN Prof. Dr. Nee Atabey DEÜ Tp Fakültesi Tbbi Biyoloji ve Genetik Anabilim Dal Ö"retim Üyesi DEÜ Tp Fakültesi Dekan Yard., &zmir PhD e"itimi hedefleri Danmann nitelikleri Danmann bilimsel

Detaylı

Ö RENME FAAL YET -1 1. DOSYALAMA LEMLER AMAÇ ARA TIRMA. 1.1. Genel Bilgiler

Ö RENME FAAL YET -1 1. DOSYALAMA LEMLER AMAÇ ARA TIRMA. 1.1. Genel Bilgiler ÖRENME FAALYET-1 AMAÇ ÖRENME FAALYET-1 Bu faaliyette verilen bilgiler dorultusunda, sunu hazrlama programlarnda kullanlan temel dosya ilemlerini (sunu açma-kapatma-kaydetme-düzenleme) yapabileceksiniz.

Detaylı

Onüçüncü Bölüm Zaman Serisi Analizi

Onüçüncü Bölüm Zaman Serisi Analizi OnüçüncüBölüm ZamanSerisiAnalizi Hedefler Buüniteyiçalktansonra; Zaman serisine en uygun tahmin denklemini belirler, Tahmin denklemini kullanarak projeksiyon yapar, Tahminler için yaplan hatay ölçer, Belli

Detaylı

yurdugul@hacettepe.edu.tr VB de Veri Türleri 1

yurdugul@hacettepe.edu.tr VB de Veri Türleri 1 yurdugul@hacettepe.edu.tr 1 VB de Veri Türleri 1 Byte 1 aretsiz tamsay Integer 2 aretli Tamsay Long 4 aretli Tamsay Single 4 Gerçel say Double 8 Gerçel say Currency 8 Gerçel say Decimal 14 Gerçel say Boolean

Detaylı

8.MÜKEMMELL ARAYI SEMPOZYUMU 17 Nisan 2007 / zmir

8.MÜKEMMELL ARAYI SEMPOZYUMU 17 Nisan 2007 / zmir 8.MÜKEMMELL ARAYI SEMPOZYUMU 17 Nisan 2007 / zmir Betül Faika SÖNMEZ Sa*l+k Bakanl+*+ Temel Sa*l+k Hiz.Gen. Md. Kalite E*itim ve Koor. Birimi Daire Ba3kan+ SA LIK HZMETNDE ARTAN TALEP Kaliteli, düük maliyette

Detaylı

Davran Bilimlerinde Ölçek Gelitirme Çalmalar için Baz Ayrntlar

Davran Bilimlerinde Ölçek Gelitirme Çalmalar için Baz Ayrntlar Dr. Halil Yurdugül yurdugul@hacettepe.edu.tr 1 Davran Bilimlerinde Ölçek Gelitirme Çalmalar için Baz Ayrntlar Davran bilimlerinde, niceliksel çözümleme modelleri için gerekli olan ölçme i lemi; bir psikolojik

Detaylı

Simülasyon Modellemesi

Simülasyon Modellemesi Doç. Dr. Mustafa Yüzükrmz myuzukirmizi@meliksah.edu.tr Melik³ah Üniversitesi Ders -2: Metod ve Veri Analizi çerik 1 Giri³ Metod Müh.'de Sistematik Yakla³m çerik 1 Giri³ Metod Müh.'de Sistematik Yakla³m

Detaylı

T.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı. İÇ KONTROL ve RİSK YÖNETİMİ 1 İÇ İÇ KONTROL

T.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı. İÇ KONTROL ve RİSK YÖNETİMİ 1 İÇ İÇ KONTROL T.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlğ İÇ KONTROL ve RİSK YÖNETİMİ 1 İÇ İÇ KONTROL EYLÜL 2015 1-) İç Kontrol Nedir? Üniversite varlklarnn korunmas, kurumsal ve yasal düzenlemelere

Detaylı

T.C. İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BİREYSEL DEĞERLER İLE GİRİŞİMCİLİK EĞİLİMİ İLİŞKİSİ: İSTANBUL İLİNDE BİR ARAŞTIRMA

T.C. İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BİREYSEL DEĞERLER İLE GİRİŞİMCİLİK EĞİLİMİ İLİŞKİSİ: İSTANBUL İLİNDE BİR ARAŞTIRMA T.C. İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BİREYSEL DEĞERLER İLE GİRİŞİMCİLİK EĞİLİMİ İLİŞKİSİ: İSTANBUL İLİNDE BİR ARAŞTIRMA DOKTORA TEZİ Cafer Şafak EYEL İşletme Ana Bilim Dalı İşletme

Detaylı

AİLE İRŞAT VE REHBERLİK BÜROLARINDA YAPILAN DİNİ DANIŞMANLIK - ÇORUM ÖRNEĞİ -

AİLE İRŞAT VE REHBERLİK BÜROLARINDA YAPILAN DİNİ DANIŞMANLIK - ÇORUM ÖRNEĞİ - T.C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı AİLE İRŞAT VE REHBERLİK BÜROLARINDA YAPILAN DİNİ DANIŞMANLIK - ÇORUM ÖRNEĞİ - Necla YILMAZ Yüksek Lisans Tezi Çorum

Detaylı

T.C. M LLÎ E T M BAKANLI I Talim ve Terbiye Kurulu Ba kanl YANGIN E T M KURS PROGRAMI

T.C. M LLÎ E T M BAKANLI I Talim ve Terbiye Kurulu Ba kanl YANGIN E T M KURS PROGRAMI T.C. MLLÎ ETM BAKANLII Talim ve Terbiye Kurulu Bakanl YANGIN ETM KURS PROGRAMI ANKARA 2012 1 KURUMUN ADRES : KURUCUSUNUN ADI : PROGRAMIN ADI : Yangn Eitimi Kurs Program PROGRAMIN DAYANAI : 5580 sayl Özel

Detaylı

http://www.suzuki-toshie.net

http://www.suzuki-toshie.net B Uygulama 03.03.2011 Bilinçli Örenim Yoluyla Yaama Gücüne Doru Yeni Afet Önleme Eitimi --- Proje Örenimi, Portfolyo Deerlendirme, Koçluk Yöntemi --- Afet Önleme ve Yeni Örenme Becerileri Proje Örenimi

Detaylı

Endüstri Meslek Lisesi Örencilerinin Yetenek lgi ve Deerleri le Okuduklar Bölümler Arasndaki li"ki

Endüstri Meslek Lisesi Örencilerinin Yetenek lgi ve Deerleri le Okuduklar Bölümler Arasndaki liki Eitim Fakültesi Dergisi http://kutuphane.uludag.edu.tr/univder/uufader.htm Endüstri Meslek Lisesi Örencilerinin Yetenek lgi ve Deerleri le Okuduklar Bölümler Arasndaki li"ki Salih Baatr *, Reat Peker**

Detaylı

HACETTEPE ÜNVERSTES. l e t i i m. : H. Ü. Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölümü Beytepe/Ankara. Telefon :

HACETTEPE ÜNVERSTES. l e t i i m. : H. Ü. Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölümü Beytepe/Ankara. Telefon : l e t i i m Adres : H. Ü. Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölümü 06800 Beytepe/Ankara Telefon : +90 312 297 6234 Faks : +90 312 297 7998 HACETTEPE ÜNVERSTES e-posta Web : aktuerya@hacettepe.edu.tr : www.aktuerya.hacettepe.edu.tr

Detaylı

MER A YLETRME ve EROZYON ÖNLEME ENTEGRE PROJES (YENMEHMETL- POLATLI)

MER A YLETRME ve EROZYON ÖNLEME ENTEGRE PROJES (YENMEHMETL- POLATLI) MER A YLETRME ve EROZYON ÖNLEME ENTEGRE PROJES (YENMEHMETL- POLATLI) I- SORUN Toprak ve su kaynaklarnn canllarn yaamalar yönünden tad önem bilinmektedir. Bu önemlerine karlk hem toprak hem de su kaynaklar

Detaylı

KURUMSAL T BAR YÖNET M PROF. DR. HALUK GÜRGEN

KURUMSAL T BAR YÖNET M PROF. DR. HALUK GÜRGEN KURUMSAL T BAR YÖNET M PROF. DR. HALUK GÜRGEN KURUMSAL T BAR tibar alglamalardan oluur. Kurumsal itibar, bir kuruma yönelik her türlü alglamann bütünüdür. Kurumsal itibar; sosyal ortaklarn kurulula ilgili

Detaylı

BAYAN DİN GÖREVLİSİNİN İMAJI VE MESLEĞİNİ TEMSİL GÜCÜ -Çorum Örneği-

BAYAN DİN GÖREVLİSİNİN İMAJI VE MESLEĞİNİ TEMSİL GÜCÜ -Çorum Örneği- T.C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı BAYAN DİN GÖREVLİSİNİN İMAJI VE MESLEĞİNİ TEMSİL GÜCÜ -Çorum Örneği- Lütfiye HACIİSMAİLOĞLU Yüksek Lisans Tezi Çorum

Detaylı

EKG Sinyallerinde Gürültü Gidermede Ayrk Dalgack Dönüümünde Farkl Ana Dalgacklarn Ve Ayrtrma Seviyelerinin Karlatrlmas

EKG Sinyallerinde Gürültü Gidermede Ayrk Dalgack Dönüümünde Farkl Ana Dalgacklarn Ve Ayrtrma Seviyelerinin Karlatrlmas EKG Sinyallerinde Gürültü Gidermede Ayrk Dalgack Dönüümünde Farkl Ana Dalgacklarn Ve Ayrtrma Seviyelerinin Karlatrlmas Cengiz Tepe 1 Hatice Sezgin 1, Elektrik Elektronik Mühendislii Bölümü, Ondokuz May#s

Detaylı

BÖLÜM 2 D YOTLU DO RULTUCULAR

BÖLÜM 2 D YOTLU DO RULTUCULAR BÖLÜ 2 DYOTLU DORULTUCULAR A. DENEYN AACI: Tek faz ve 3 faz diyotlu dorultucularn çalmasn ve davranlarn incelemek. Bu deneyde tek faz ve 3 faz olmak üzere tüm yarm ve tam dalga dorultucular, omik ve indüktif

Detaylı

E-DEVLET H ZMETLER NDEN YARARLANMA DERECES VE ALGILANAN H ZMET KAL TES : AMPR K B R ÇALIMA

E-DEVLET H ZMETLER NDEN YARARLANMA DERECES VE ALGILANAN H ZMET KAL TES : AMPR K B R ÇALIMA E-DEVLET H ZMETLER NDEN YARARLANMA DERECES VE ALGILANAN H ZMET KAL TES : AMPR K B R ÇALIMA Yrd. Doç. Dr. Naci Tolga SARUÇ * ÖZET E-devlet hizmetlerin vatandalar tarafndan nasl alglandn, hangi hizmetlerin

Detaylı

Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci

Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci BÖLÜM 8 ÖRNEKLEME Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmesi Sorun taslağının hazırlanması 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça saptanması

Detaylı

Mali Yönetim ve Denetim Dergisinin May s-haziran 2008 tarihli 50. say nda yay nlanm r.

Mali Yönetim ve Denetim Dergisinin May s-haziran 2008 tarihli 50. say nda yay nlanm r. HURDAYA AYRILAN VARLIKLARIN MUHASEBELELMELER VE YAPILAN YANLILIKLAR Ömer DA Devlet Muhasebe Uzman info@omerdag.net 1.G Kamu idarelerinin kaytlarnda bulunan tarlar ile maddi duran varlklar doalar gerei

Detaylı

SOSYAL GÜVENLK KURMUNUN YAPISI VE LEY. Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanl Strateji Gelitirme Bakan Ahmet AÇIKGÖZ

SOSYAL GÜVENLK KURMUNUN YAPISI VE LEY. Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanl Strateji Gelitirme Bakan Ahmet AÇIKGÖZ SOSYAL GÜVENLK KURMUNUN YAPISI VE LEY Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanl Strateji Gelitirme Bakan Ahmet AÇIKGÖZ KURUMUN AMACI ve GÖREVLER' Sosyal sigortalar ile genel salk sigortas bakmndan kiileri güvence

Detaylı

ENG ACADEMIC YEAR SPRING SEMESTER FRESHMAN PROGRAM EXEMPTION EXAM

ENG ACADEMIC YEAR SPRING SEMESTER FRESHMAN PROGRAM EXEMPTION EXAM ENG111 2016-2017 ACADEMIC YEAR SPRING SEMESTER FRESHMAN PROGRAM EXEMPTION EXAM Exam Type Date / Classes / Time Written Thursday, September 22 nd, 2016 Classes & Time to be announced on September 20th.

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNVERSTES MÜHENDSLK FAKÜLTES METALURJ VE MALZEME MÜHENDSL BÖLÜMÜ BTRME PROJES YÜRÜTME YÖNERGES

DOKUZ EYLÜL ÜNVERSTES MÜHENDSLK FAKÜLTES METALURJ VE MALZEME MÜHENDSL BÖLÜMÜ BTRME PROJES YÜRÜTME YÖNERGES BTRME PROJES YÜRÜTME YÖNERGES 1. AMAÇ ve KAPSAM Madde 1: Bitirme projesi dersinde örencilerin önceki derslerde edindikleri bilgi ve becerileri kullanarak karmak bir sistemi, sistem bileenini veya süreci

Detaylı

SOSYAL BLGLER DERSNE YÖNELK TUTUMUN BAARIYA ETKS

SOSYAL BLGLER DERSNE YÖNELK TUTUMUN BAARIYA ETKS SOSYAL BLGLER DERSNE YÖNELK TUTUMUN BAARIYA ETKS Bayram TAY * Betül AKYÜREK TAY ** Örenme bireyin çevresiyle etkileimi sonucunda davranlarnda meydana gelen kalc izli deiiklik olarak ifade edilir. Eitimin

Detaylı

LKÖ RETM ÇA INDAK Ö RENCLERN VERGLER ALGILAMASI: AFYONKARAHSAR L ÖRNE 1

LKÖ RETM ÇA INDAK Ö RENCLERN VERGLER ALGILAMASI: AFYONKARAHSAR L ÖRNE 1 LKÖ RETM ÇA INDAK Ö RENCLERN VERGLER ALGILAMASI: AFYONKARAHSAR L ÖRNE 1 Doç.Dr.sa SABA Adem BAOLU ÖZET Çalmada ilköretim çandaki örencilerin vergiyi nasl algladklar ve vergiyi alglamalar üzerinde etkili

Detaylı

Ayegül Pamukçu TURAN

Ayegül Pamukçu TURAN ORMAN KÖYÜ KALKINDIRMA KOOPERATFLERNN YÖNETC VE ÜYELERNN ORMAN EKOSSTEMLERNDEK BYOLOJK ÇETLL YERNDE KORUMA ETM PROJES (GEF SGP TUR/98/G52) P R O J E Y Ö N E T M Ayegül Pamukçu TURAN SUNU Gündelik yaantda

Detaylı

YÜKSEKÖRETM KURULU BAKANLII YÜKSEKÖRETM KURUMLARI FAALYET RAPORU HAZIRLAMA REHBER

YÜKSEKÖRETM KURULU BAKANLII YÜKSEKÖRETM KURUMLARI FAALYET RAPORU HAZIRLAMA REHBER YÜKSEKÖRETM KURULU BAKANLII YÜKSEKÖRETM KURUMLARI FAALYET RAPORU HAZIRLAMA REHBER 2007 YILI..ÜNVERSTES FAALYET RAPORU (BRMLER ÇN FAKÜLTE/YO/MYO/ENSTTÜ/DARE BAKANLII/HUKUK MÜAVRL) 2 ÇNDEKLER ÜST YÖNETC

Detaylı

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching Haziran 2017 Cilt:6 Özel Sayı:1 Makale No: 07 ISSN:

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching Haziran 2017 Cilt:6 Özel Sayı:1 Makale No: 07 ISSN: TEKSTİL SEKTÖRÜNÜN MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNDEN BEKLENTİLERİ Öğr. Gör. Naci Bulur İnönü üniversitesi Yeşilyurt Meslek Yüksekokulu naci.bulur@inonu.edu.tr Öğr. Gör. Murat Ulaş İnönü üniversitesi Arapgir

Detaylı

Okul Öncesi Eitim Kurumlarna Devam Eden 5-6 Ya Çocuklarnda Akademik Benlik Saygs

Okul Öncesi Eitim Kurumlarna Devam Eden 5-6 Ya Çocuklarnda Akademik Benlik Saygs Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eitim Fakültesi Dergisi 20: 28-39 (2006) Okul Öncesi Eitim Kurumlarna Devam Eden 5-6 Ya Çocuklarnda Akademik Benlik Saygs Fatma Nilgün Cevher*, Mustafa Bulu** ÖZET Bu aratrmann

Detaylı

Kare tabanl bir kutunun yükseklii 10 cm dir.taban uzunluunu gösteren X ise (2, 8) arasnda uniform (tekdüze) dalmaktadr.

Kare tabanl bir kutunun yükseklii 10 cm dir.taban uzunluunu gösteren X ise (2, 8) arasnda uniform (tekdüze) dalmaktadr. SORU : Kare tabanl bir kutunun yükseklii 0 cm dir.taban uzunluunu gösteren X ise (, 8) arasnda uniform (tekdüze) dalmaktadr. Kutunun hacminin olaslk younluk fonksiyonu g(v) a%adakilerden hangisidir? v

Detaylı

1 letme Dönü ümü ve Planlamas Hizmetleri

1 letme Dönü ümü ve Planlamas Hizmetleri Hizmet Tan letme Dönüümü ve s Hizmetleri SAP letme Dönüümü ve s Hizmetleri, rekabet avantaj salamak üzere Lisans Alan inovasyonunu ve dönüümünü kolaylarmay amaçlayan danmanlk ve örnekleme hizmetleri sunar.

Detaylı

5. Öneri ve Tedbirler

5. Öneri ve Tedbirler Öneri ve Tedbirler 5.ÖneriveTedbirler Kurumsal düzeyde hizmet kalitesinin artrlmas için Bütünleik Yönetim Sistemleri kapsamnda kalite güvence belgelerinin alnmas ve personel verimliliinin gelitirilmesine

Detaylı

ENGLISH PROFICIENCY EXAM

ENGLISH PROFICIENCY EXAM ENGLISH PROFICIENCY EXAM The English Proficiency of the students who are accepted into Ipek University is assessed through the English Proficiency Exam prepared by the Preparatory School. The students

Detaylı

BÖLÜM 3. A. Deneyin Amac

BÖLÜM 3. A. Deneyin Amac BÖLÜM 3 TRSTÖRLÜ DORULTUCULAR A. Deneyin Amac Tek faz ve 3 faz tristörlü dorultucularn çalmasn ve davranlarn incelemek. Bu deneyde tek faz ve 3 faz olmak üzere tüm yarm ve tam dalga tristörlü dorultucular,

Detaylı

THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT

THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT The purpose of the study is to investigate the impact of autonomous learning on graduate students

Detaylı

OKUL MÜDÜRLERNN TUTUM VE DAVRANILARININ ÖRETMENLERN MOTVASYONUNA ETKS (ÖZEL VE DEVLET OKULU ÖRNE)

OKUL MÜDÜRLERNN TUTUM VE DAVRANILARININ ÖRETMENLERN MOTVASYONUNA ETKS (ÖZEL VE DEVLET OKULU ÖRNE) OKUL MÜDÜRLERNN TUTUM VE DAVRANILARININ ÖRETMENLERN MOTVASYONUNA ETKS (ÖZEL VE DEVLET OKULU ÖRNE) brahim KOCABA * Turgut KARAKÖSE ** Bu aratrmada, öretmenlerin motivasyonuna etki eden faktörleri belirlemek

Detaylı

Turkey and Turkish Studies Abstracts

Turkey and Turkish Studies Abstracts 2016 3 rd Annual International Conference on Turkey and Turkish Studies, Turkey and Turkish Studies Abstracts Third Annual International Conference on Turkey and Turkish Studies 27-30 June2016, Athens,

Detaylı

Anahtar Kavramlar. çindekiler. Bu üniteyi tamamlad m zda, plan n tan mlayabilecek, plan n n kullan m amaçlar n aç klayabilecek,

Anahtar Kavramlar. çindekiler. Bu üniteyi tamamlad m zda, plan n tan mlayabilecek, plan n n kullan m amaçlar n aç klayabilecek, 5 Amaçlarmz Bu üniteyi tamamladmzda, plann tanmlayabilecek, plannn kullanm amaçlarn açklayabilecek, plannn nasl hazrlanacan belirleyebilecek, plann öelerini sralayabilecek, plannn dosya haline getirilmesini

Detaylı

H20 PANEL S STEM Her tür projeye uygun, güvenilir, sa lam ekonomik kolon ve perde kal b

H20 PANEL S STEM Her tür projeye uygun, güvenilir, sa lam ekonomik kolon ve perde kal b H20 PANEL SSTEM Her tür projeye uygun, güvenilir, salam ekonomik kolon ve perde kalb 1 2 çindekiler H20 Panel Sistem 4 Kalp sistemleri içinde H20 Panel 6 Tamamlanm örnek projeler 8 Sistem Elemanlar 3 H20

Detaylı

1. Sabit Noktal Say Sistemleri

1. Sabit Noktal Say Sistemleri 2. SAYI SSTEMLER VE KODLAR Say sistemleri iki ana gruba ayrlr. 1. Sabit Noktal Say Sistemleri 2. Kayan Noktal Say Sistemleri 2.1. Sabit Noktal Say Sistemleri 2.1.1. Ondalk Say Sistemi Günlük yaantmzda

Detaylı

ÖNSÖZ. beni motive eden tez danışmanım sayın Doç. Dr. Zehra Özçınar a sonsuz

ÖNSÖZ. beni motive eden tez danışmanım sayın Doç. Dr. Zehra Özçınar a sonsuz i ÖNSÖZ Bu çalışma uzun ve zor, ancak bir o kadar da kazançlı bir sürecin ürünüdür. Öncelikle; bilgi ve deneyimleri ile bu süreçte bana yol gösteren, anlayışlı tutumuyla beni motive eden tez danışmanım

Detaylı

Terapötik ileti imin bile enleri;

Terapötik ileti imin bile enleri; HASTA ve HASTA YAKINLARIYLA TERAPÖTK LETM letiim: "Kii ve çevresi arasnda iki yönlü ilikiyi ilgilendiren tüm aamalar" olarak tanmlanabilir. Terapotik letiim: Tedavi edici ya da tedaviye yardm eden, bir

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ. Duygu ÖZÇALIK

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ. Duygu ÖZÇALIK ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ Duygu ÖZÇALIK GAYRİMENKUL GELİŞTİRME VE YÖNETİMİ ANABİLİM DALI ANKARA 2018 Her hakkı saklıdır

Detaylı

MATEMATK TEST. 5. Olimpiyatlara haz%rlanan bir atlet her gün, bir

MATEMATK TEST. 5. Olimpiyatlara haz%rlanan bir atlet her gün, bir MTMTK TST. 46 4,6 23 23 + : ileminin sonucu kaçt%r? 0,23 2323 ) 000 ) 0 ) 0 ) 0 5. limpiyatlara haz%rlanan bir atlet her gün, bir önceki gün kotu9u mesafenin 5 6 kat% kadar kouyor. u atlet ilk gün 625

Detaylı

Belirli Gerilim Snrlar Dahilinde Kullanlmak Üzere Tasarlanm Elektrikli Teçhizat ile lgili Yönetmelik (73/23/AT)

Belirli Gerilim Snrlar Dahilinde Kullanlmak Üzere Tasarlanm Elektrikli Teçhizat ile lgili Yönetmelik (73/23/AT) Belirli Gerilim Snrlar Dahilinde Kullanlmak Üzere Tasarlanm Elektrikli Teçhizat ile lgili Yönetmelik (73/23/AT) BRNC BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanmlar Amaç : Madde 1 Bu Yönetmeliin amac; Yönetmelik

Detaylı

Türkiye - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1

Türkiye - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1 1 Maliyet kontrolü proje bütçelendirmesi çerçevesinde gerçek proje maliyetlerini kontrol etmeyi hedefleyen bir yönetim sürecidir. Türkiye - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 2 Girdiler: Cost

Detaylı

www.seyfettinartan.gen.tr/dysoru.pdf

www.seyfettinartan.gen.tr/dysoru.pdf Doru-Yanl Sorular: 1. nsan ihtiyaçlarn dorudan ya da dolayl olarak karlama özelliine sahip ve bu amaçla kullanlmaya hazr olan fiziksel varlklara hizmet denir. 2. Tüketicinin ihtiyaçlarn dorudan karlayan

Detaylı

SPOR TÜKETIMINDE PAZARLAMA BILEŞENLERI: ÖLÇEK GELIŞTIRME

SPOR TÜKETIMINDE PAZARLAMA BILEŞENLERI: ÖLÇEK GELIŞTIRME Spor Bilinileri Dergisi Hacettepe J. ofsport Sdences 20041 15 (4)1219-232 SPOR TÜKETIMINDE PAZARLAMA BILEŞENLERI: ÖLÇEK GELIŞTIRME Hasan Biral YALÇIN*, Bekir YÜKTAŞIR*, Zafer DO~RU** Abant Izzet Baysal

Detaylı

Veri Taban ve Visual Basic

Veri Taban ve Visual Basic Veri Taban ve Visual Basic Geçmite, random dosya ve yap deikenleri ile oluturulan kaytlar bugünkü veri taban uygulamalarnn temelini oluturmaktadr. Random dosya ve yap deikenleri ile oluturulan veri taban

Detaylı

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results:

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results: ÖZET Amaç: Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma davranışlarını belirlemek amacı ile yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı-kesitsel türde planlanan araştırmanın evrenini;; bir kız ve

Detaylı

Makbul Re y Tefsirinin Yöneldiği Farklı Alanlar. The Different Fields Twords That The Commentary By Judgement Has Gone

Makbul Re y Tefsirinin Yöneldiği Farklı Alanlar. The Different Fields Twords That The Commentary By Judgement Has Gone Ahmet ALABALIK *1 Özet Bilindiği üzere re y tefsiri makbul ve merdut olmak üzere iki kısma ayrılır. Bu makalede makbul olan re y tefsirlerindeki farklı yönelişleri ele aldık. Nitekim re y tefsiri denildiğinde

Detaylı

2012 2013 E T M ve Ö RET M YILI ÖRGÜN ve YAYGIN E T M KURUMLARI ÇALI MA TAKV M

2012 2013 E T M ve Ö RET M YILI ÖRGÜN ve YAYGIN E T M KURUMLARI ÇALI MA TAKV M 2012 2013 ETM ve ÖRETM YILI ÖRGÜN ve YAYGIN ETM KURUMLARI ÇALIMA TAKVM SIRA NO ÇALIMA KONULARI TARH 1. Okul Öncesi Ve lköretim Okullar 1. Snf Örencilerinin Eitim- Öretime Hazrlanmalar ( Bamsz Anaokullar

Detaylı

First Stage of an Automated Content-Based Citation Analysis Study: Detection of Citation Sentences

First Stage of an Automated Content-Based Citation Analysis Study: Detection of Citation Sentences First Stage of an Automated Content-Based Citation Analysis Study: Detection of Citation Sentences Zehra Taşkın, Umut Al & Umut Sezen {ztaskin, umutal, u.sezen}@hacettepe.edu.tr - 1 Plan Need for content-based

Detaylı

WEEK 11 CME323 NUMERIC ANALYSIS. Lect. Yasin ORTAKCI.

WEEK 11 CME323 NUMERIC ANALYSIS. Lect. Yasin ORTAKCI. WEEK 11 CME323 NUMERIC ANALYSIS Lect. Yasin ORTAKCI yasinortakci@karabuk.edu.tr 2 INTERPOLATION Introduction A census of the population of the United States is taken every 10 years. The following table

Detaylı

MÜZ K BÖLÜMLER Ö RENC ÖZEL YETENEK G SINAVLARININ

MÜZ K BÖLÜMLER Ö RENC ÖZEL YETENEK G SINAVLARININ Bildiriler 8. Ulusal Müzik Eitimi Sempozyumu, 23 25 Eylül 2009, OMÜ TÜRKYE DEK ANADOLU GÜZEL SANATLAR LSELER MÜZK BÖLÜMLER ÖRENC ÖZEL YETENEK G SINAVLARININ MÜZKSEL TME-ALGILAMA BOYUTUNUN DEERLENDLMES

Detaylı

Keynesyen makro ekonomik modelin geçerli oldu(u bir ekonomide aa(daki ifadelerden hangisi yanltr?

Keynesyen makro ekonomik modelin geçerli oldu(u bir ekonomide aa(daki ifadelerden hangisi yanltr? SORU 31: 3 / 4 Bir ekonomide kii ba üretim fonksiyonu y = 2k biçiminde verilmektedir. Nüfus art hz %2, teknik ilerleme hz %2 ve amortisman oran %6 iken tasarruf oran da %30 ise bu ekonomideki kii ba sermaye

Detaylı

DİŞ HEKİMLİĞİ ÖĞRENCİLERİ ARASINDA KORUYUCU UYGULAMALARA KARŞI FARKINDALIĞIN DEĞERLENDİRİLMESİ KONUSUNDA DOĞRU ANKET HAZIRLAMA ÇALIŞMASI

DİŞ HEKİMLİĞİ ÖĞRENCİLERİ ARASINDA KORUYUCU UYGULAMALARA KARŞI FARKINDALIĞIN DEĞERLENDİRİLMESİ KONUSUNDA DOĞRU ANKET HAZIRLAMA ÇALIŞMASI T.C. Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Restoratif Diş Tedavisi ve Endodonti Anabilim Dalı DİŞ HEKİMLİĞİ ÖĞRENCİLERİ ARASINDA KORUYUCU UYGULAMALARA KARŞI FARKINDALIĞIN DEĞERLENDİRİLMESİ KONUSUNDA

Detaylı

ENGLISH PROFICIENCY EXAM

ENGLISH PROFICIENCY EXAM ENGLISH PROFICIENCY EXAM TDEU The English Proficiency of the students who are accepted into Ipek University is assessed through the English Proficiency Exam (IPEX) prepared by the Preparatory School Test

Detaylı

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Yöntem Dr. Seher Yalçın 3.2.2017 Dr. Seher Yalçın 1 YÖNTEM Araştırmanın Modeli Evren ve Örneklem Veriler ve Toplanması Verilerin Çözümü ve Yorumu 3.2.2017 Dr. Seher Yalçın

Detaylı

ETM FAKÜLTES ÖRENCLER LE FEN-EDEBYAT FAKÜLTES MEZUNLARININ ÖRETMENLK MESLENE YÖNELK ALGILARININ KARILATIRILMASI (GAZ ÜNVERSTES ÖRNE)

ETM FAKÜLTES ÖRENCLER LE FEN-EDEBYAT FAKÜLTES MEZUNLARININ ÖRETMENLK MESLENE YÖNELK ALGILARININ KARILATIRILMASI (GAZ ÜNVERSTES ÖRNE) ETM FAKÜLTES ÖRENCLER LE FEN-EDEBYAT FAKÜLTES MEZUNLARININ ÖRETMENLK MESLENE YÖNELK ALGILARININ KARILATIRILMASI (GAZ ÜNVERSTES ÖRNE) Bülent ÖZTÜRK Okyay DOAN * Gürcü KOÇ ** Özet Bu çalmada, Gazi Eitim

Detaylı

Araştırma Modelleri Prof. Dr. Mustafa Ergün AKÜ - Eğitim Fakültesi

Araştırma Modelleri Prof. Dr. Mustafa Ergün AKÜ - Eğitim Fakültesi BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Araştırma Modelleri Prof. Dr. Mustafa Ergün AKÜ - Eğitim Fakültesi Araştırma Desenleri (modelleri) Araştırmanın alt problemlerine yanıt aramak veya denenceleri test etmek

Detaylı

Fotoğraf makinesi alma kılavuzu

Fotoğraf makinesi alma kılavuzu On5yirmi5.com Fotoğraf makinesi alma kılavuzu Fotoğrafa merak saldınız ve siz de bir fotoğraf makinesi almak istiyorsunuz. İşte size yardımcı olacak birkaç öneri... Yayın Tarihi : 3 Eylül 2012 Pazartesi

Detaylı

KAMU PERSONELÝ SEÇME SINAVI PUANLARI ÝLE LÝSANS DÝPLOMA NOTU ARASINDAKÝ ÝLÝÞKÝLERÝN ÇEÞÝTLÝ DEÐÝÞKENLERE GÖRE ÝNCELENMESÝ *

KAMU PERSONELÝ SEÇME SINAVI PUANLARI ÝLE LÝSANS DÝPLOMA NOTU ARASINDAKÝ ÝLÝÞKÝLERÝN ÇEÞÝTLÝ DEÐÝÞKENLERE GÖRE ÝNCELENMESÝ * Abant Ýzzet Baysal Üniversitesi Eðitim Fakültesi Dergisi Cilt: 8, Sayý: 1, Yýl: 8, Haziran 2008 KAMU PERSONELÝ SEÇME SINAVI PUANLARI ÝLE LÝSANS DÝPLOMA NOTU ARASINDAKÝ ÝLÝÞKÝLERÝN ÇEÞÝTLÝ DEÐÝÞKENLERE

Detaylı