TOKAT YÖRESİNDE ÜRETİLEN SALAMURALIK ASMA YAPRAKLARINDA PESTİSİT KALINTI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ Kayhan ÖZATA Y.Lisans Tezi Bahçe Bitkileri

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TOKAT YÖRESİNDE ÜRETİLEN SALAMURALIK ASMA YAPRAKLARINDA PESTİSİT KALINTI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ Kayhan ÖZATA Y.Lisans Tezi Bahçe Bitkileri"

Transkript

1 TOKAT YÖRESİNDE ÜRETİLEN SALAMURALIK ASMA YAPRAKLARINDA PESTİSİT KALINTI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ Kayhan ÖZATA Y.Lisans Tezi Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Prof. Dr. Rüstem CANGİ 2012 Her hakkı saklıdır

2 T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BAHÇE BİTKİLERİ ANABİLİM DALI Y.LİSANS TEZİ TOKAT YÖRESİNDE ÜRETİLEN SALAMURALIK ASMA YAPRAKLARINDA PESTİSİT KALINTI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ Kayhan ÖZATA TOKAT 2012 Her hakkı saklıdır

3

4 TEZ BEYANI Tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu tezin yazılmasında bilimsel ahlak kurallarına uyulduğunu, başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulunulduğunu, tezin içerdiği yenilik ve sonuçların başka bir yerden alınmadığını, kullanılan verilerde herhangi bir tahrifat yapılmadığını, tezin herhangi bir kısmının bu üniversite veya başka bir üniversitedeki başka bir tez çalışması olarak sunulmadığını beyan ederim Kayhan ÖZATA

5 ÖZET Y. Lisans Tezi TOKAT YÖRESİNDE ÜRETİLEN SALAMURALIK ASMA YAPRAKLARINDA PESTİSİT KALINTI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ Kayhan ÖZATA Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Rüstem CANGİ Bu araştırmada, Tokat ilinin değişik bölgelerinde (Tokat Merkez, Erbaa, Niksar, Pazar, Zile, Turhal) yetiştirilen salamuralık asma yapraklarında (Narince üzüm çeşidi) pestisit ve bakır kalıntı miktarları araştırılmıştır. Rezidü analizleri LC-MS/MS Waters marka Acquity UPLC-TQD(MS/MS) sistemi ve Perkin Elmer marka Clarus 500 MS sistemleri ile gerçekleştirilmiştir. Pestisit ve bakır analizleri, üretici bağlarından alınan taze (16), salamura yapılmış yapraklarda (21) ve 11 ticari firmaya ait yaprak örneklerinde belirlenmiştir. Kalıntı miktarları Türk Gıda Kodeksine göre değerlendirilmiştir. Toplanan yaprak örneklerinde 11 fungusit ve 12 insektisit etken maddeye rastlanmıştır. Yaprak örneklerinin % 50,0 de pestisit, % 41,6 da ise bakır kalıntı miktarları Maksimum Rezidü Limitileri değerlerinin üzerinde çıkmıştır. Örneklerde Triadimenol, Azoxystrobin ve Metalaxyl kalıntısına daha fazla rastlanmıştır. Asma yaprağı üreticilerinin sistemik pestisit kullanmamaları tavsiye edilmiştir. Ticari firmaların üreticilerden aldıkları yapraklarda kalıntı analizi yaptırmaları ayrıca önerilmiştir. Anahtar kelimeler: Tokat, Narince, salamuralık asma yaprağı, bakır, pestisit kalıntısı 2012, 37 sayfa i

6 ABSTRACT Ms Thesis THE DETERMINATION OF PESTİCİDE RESIDUE LEVELS IN BRINED VINE LEAVES PRODUCED IN TOKAT PROVINCE Kayhan ÖZATA Gaziosmanpaşa University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Horticulture Supervisor : Prof. Dr. Rüstem CANGİ In this study, pesticide and cupper residues in brined vine leaves (Narince grape cv.) grown on different regions of Tokat (Tokat centre, Erbaa, Niksar, Pazar, Zile, Turhal) were investigated. Residue analysis were done by use of Liquid chromatography tandem mass spectrometry (LC MS/MS) LC-MS/MS Waters model Acquity UPLC- TQD(MS/MS) system and Perkin Elmer model Clarus 500 MS system. The residues of pesticide and cupper were determined in the fresh (16) and brined vine leaves (21) provided from producers and collected samples from 11 commercial market. Detectable pesticide residues are found, pesticide residues are compared according to Turkish Food Codex (TGC). In provided samples were found 11 fungucide and 12 insectiside active ingredients. The detected residues amounts at pesticides (50,0 %) and cuppers (41,6 %) of brined vine leaves were higher than maximum residue limits (MRL) declared in TGC. The residues of Triadimenol, Azoxystrobin and Metalaxyl were detected in most of brined vine leaf samples. It is proposed not to use systemic pesticide of brined vine leaves producer. Commercial firms, at brined leaves purchased from producer have been proposed take out the residue analysis Keywords : Tokat, Narince, brined vine leaves, cupper, pesticide residue 2012, 37 pages ii

7 TEŞEKKÜR Bu tezin her aşamasında bilgi, öneri, yardım ve desteğini esirgemeyen danışman hocalarım Sayın Prof. Dr. Dr. Rüstem CANGİ ve Sayın Prof. Dr. Yusuf YANAR a, ayrıca arazi ve laboratuar çalışmalarında bana yardımcı olan Yrd. Doç. Dr. Adem YAĞCI, Araş. Gör. Seda SUCU, Araş. Gör. Neval TOPÇU ya teşekkürü bir borç bilirim. Ayrıca, analizlerin yapıldığı Manisa İl Özel İdaresi Gıda Kontrol Laboratuarı çalışanlarına ve tüm hayatım boyunca attığım her adımda benden hiçbir fedakarlığı esirgemeyen ve çalışmalarımın her aşamasında manevi desteğini gördüğüm aileme teşekkür ederim. Bu araştırmanın yürütülmesi ve gerçekleştirilmesinde bana ekonomik destek sağlayan Gaziosmanpaşa Üniversitesi BAP komisyonuna teşekkürü bir borç bilirim. 5 Haziran 2012 Kayhan ÖZATA iii

8 İÇİNDEKİLER ÖZET i ABSTRACT. ii TEŞEKKÜR iii İÇİNDEKİLER iv SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ.. v ÇİZELGELER LİSTESİ vi 1. GİRİŞ KAYNAK ÖZETLERİ MATERYAL VE YÖNTEM Materyal Yöntem BULGULAR VE TARTIŞMA SONUÇ VE ÖNERİLER.. 29 TEŞEKKÜR.. 31 KAYNAKLAR ÖZGEÇMİŞ iv

9 SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ MRL: Maksimum Kalıntı Limiti TGK: Türk Gıda Kodeksi K: Kontrol v

10 Çizelge ÇİZELGELER DİZİNİ Sayfa Çizelge 3.1. Salamuralık Asma Yaprak Numunesi Alınan Yerler ve Sayıları.. 18 Çizelge 3.2. Türk Gıda Kodeksine Göre Bazı Pestisitlerin Üzüm ve Asma Yapraklarındaki Maksimum Kalıntı Limitleri (ppm).. 19 Çizelge 4.1. Tokat Bölgesinde Bağ Üreticileri İçin Satışa Sunulan Pesisitlere Ait Etken Maddeler.. 20 Çizelge 4.2. Tokat Bölgesinde Üretici Bağlarından Temin Edilen Taze Asma Yaprağı Örneklerinde Pestisit Kalıntı Miktarları (ppm) Çizelge 4.3.Üreticilerden Temin Edilen Salamura Yaprak Örneklerinde Pestisit Kalıntı Miktarları (ppm). 26 Çizelge 4.4. Ticari İşletmeler Tarafından Paketlenerek Satışa Sunulan SalamuraYaprağı Örneklerinde Pestisit Kalıntı Miktarları (ppm). 27 Çizelge 4.5. Üreticilerden ve Ticari İşletmelerden Temin Edilen AsmaYaprağı Örneklerinde Bakır Kalıntı Miktarları (ppm) 28 vi

11 Çizelge ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa Şekil 4.1.Üreticilerden Temin Edilen Taze Asma Yaprağı Örneklerinde MRL Üzerinde Kalıntı Saptanan Pestisit Oranı 23 Şekil 4.2.Üreticilerden Temin Edilen Salamura Asma Yaprağı Örneklerinde Pestisit Kalıntı Durumu Şekil 4.3.Ticari Firmalardan Temin Edilen Salamura Asma Yaprağı Örneklerinde Pestisit Kalıntı Durumu Şekil 4.4. Üretici ve Firmalardan Temin Edilen Asma Yaprağı Örneklerinde Pestisit Kalıntı Durumu. 24 Şekil 4.5. Analiz Yapılan Asma Yaprak Numunelerinde Bakır Kalıntı Durumu.. 27 Şekil 4.6. Analiz Yapılan Asma Yaprak Numunelerinde Bakır Kalıntı Miktarları.. 28 vii

12 1 1. GİRİŞ Türkiye çok eski ve köklü bağcılık kültürüne sahip ülkelerden birisi olup, ülkemizde 2010 yılında dekar bağ alanından ton yaş üzüm üretilmiştir (FAO, 2011). Üzümden sucuk, pestil, pekmez vb. çeşitli ürünler yaparak yararlanan Türkler, asmanın yapraklarından da yararlanmayı düşünerek zeka ve kültürlerinin yüksekliğini bir kez daha göstermiş ve mutfaklarına yeni bir ürün katarak zenginleştirmişlerdir. Bu kültürü zamanla dünyanın değişik bölgelerine taşıyarak, özellikle Avrupa ülkeleri başta olmak üzere salamuralık yaprak ihracatı ile hatırı sayılır bir gelir kapısı ortaya çıkmıştır. Ülkemizde yaklaşık 30 u Ege Bölgesinde, 15 i Tokat ilinde olmak üzere kayıtlı 45 adet salamura yaprak işletmesi mevcuttur. Bu işletmelerde işlenen yaprağın mali değeri ise tahmini; TL dir (Anonim, 2012a). Ülkemizde salamuralık asma yaprağı üretimi özellikle Manisa ve Tokat illerinde çok eskiden beri yoğun bir şekilde yapılmaktadır. Asma yaprağının ticari getirisinin yüksek olmasıyla beraber, Tekirdağ, Denizli ve Mersin yörelerinde de asma yaprağı ticari olarak değerlendirilmeye başlamıştır (Anonim, 2005; Cangi ve ark., 2012). Ülkemiz üzüm üretimi açısından dünyada önemli bir paya sahip olup, ihracat açısından kurutmalık üzümde durum istenilen düzeyde iken, sofralık üzüm ihracatı açısından istenilen düzeyde değildir. Sınırlı olan ihracat da yaşanan sorunların başında pestisit kalıntısı gelmektedir. Bu durum, özellikle Almanyada Greenpeace tarafından hazırlanan Pestisitsiz Gıda: Meyve ve sebze için alışveriş rehberi raporda ülkemizden Almanya ya ihraç edilen ürünler içerisinde üzümün tehlikeli, riskli ve sakıncalı ürünlerden ilk sıralarda yer almasıyla durumun ciddiyetini göstermektedir (Anonim, 2012b). Bağcılık yoğun zirai mücadele programı uygulanan tarım kollarının başında gelmektedir. İlaçlama programı esas ürün olan üzüme göre yapılmakta, gelişme dönemi boyunca etken maddesi farklı çok değişik zirai ilaçlar bağlarda kullanılmaktadır. Salamuralık yaprak Tokat yöresinde esas ürün olan üzümden daha fazla getirisi olan ürün olmasına rağmen, bölge üreticileri asmada kalan üzümleri de ekonomik anlamda

13 2 değerlendirmek istemektedir. Bu üreticilerin büyük bir kısmı, yaprak hasadı döneminde asmalara sistemik pestisit uygulamakta, bu ise asma yapraklarında kalıntı sorunu yaşanmasına neden olmaktadır. Dünya nüfusunun hızla artması, gelişen teknolojiye bağlı olarak çevre kirliliği ve ülkeler arası ekonomik dengesizlikler çeşitli aşırılıklara yol açmakta, bu da güvenli gıda teminini ve bu konudaki denetimleri zorlaştırmaktadır. Bunun yanı sıra dünyadaki diğer gelişmelerle birlikte, tüketicileri bilinçlenmesi, beslenme alışkanlıklarının değişmesi ve beklentilerinin artması, işletmelerin ürün kalitesini iyileştirmeye yönlendirmektedir. Güvenli gıda, işletmelerde, kontrolun ele alındığı noktadan, kontrolün bırakıldığı noktaya kadarki tüm süreçleri kapsayan ve olası tehlikelerin oluşmadan önlenmesini hedefleyen, gıda güvenlik siteminin uygulanması ve yetkili kurumlarca etkin bir şekilde denetlemesiyle gerçekleşecektir (Çopur ve ark., 2012). İnsan, hayvan ve çevre sağılığını tehdit eden en önemli etkenlerden birisitüketilen gıdalardaki pestisit kalıntılarıdır. Gıda güvenliği kapsamında tarım ürünlerinde pestisit kalıntıları analizlerle saptanmakta, limitin üzerinde olan ürünlerin tüketimi yasaklanmaktadır. Ülkemizde yaş üzüm ve kuru üzümlerde (Kaya ve ark., 2000; Pire, 2001), pestisit kalıntısı ile ilgili çok sayıda araştırma yapmış olup pekmez topraklarında (Battaloğlu, 2009), ve şarapta (Şen, 2005) pestisit kalıntısı ile ilgili çalışmalar da yapılmıştır. Ziraat Mühendisleri Odası tarafından 28 Mart 2012 tarihinde Asma Yaprağında Kalıntı ve Kodeks Değerlerinin Belirlenmesine Dair Rapor yayınlanmıştır. Raporda; AB ülkelerinde asma yaprağında Kodeks değerlerinin belirlenmesiyle birlikte ülkemiz Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı da asma yapraklarında bulunmasına izin verilen MRL değerlerini açıkladığını bildirmekte; AB mevzuatında da olduğu gibi asma yaprağındaki MRL değerlerini araştırmadan, cihazların en düşük tespit değeri olarak kodekse alındığı bildirilmektedir. Yeni ruhsat alan veya AB de yaprak MRL değerleri belirlenmiş 10 adet etkili madde dışındaki pestisitlerin tamamının MRL değeri en düşük tespit limitinde bulunduğu kaydedilmiştir. Kodeks değerlerinin mevcut haliyle

14 3 uygulanması durumunda, ülkemizde yaprak işleyen işletmelerin çalışmasının imkansız olduğu ileri sürülmektedir. Bu durumun sektörün tamamen kayıt dışına, sağlıksız, merdiven altı üretime yöneleceğini bildirilmiştir (Anonim, 2012a). Ülkemizde salamuralık yapraklarda pestisit kalıntısı ile ilgili bugüne kadar fazla çalışma yapılmamıştır. Tekirdağ ilinin Merkez ve Şarköy ilçelerinde yetiştirilen Yapıncak üzüm çeşidinde yapılan bir çalışmada; taze yaprak örneklerinin çoğunluğunda Triadimenole rastlanmış olup, az sayıda yaprak örneğinde ise Dichlofluanid ve Folpet kalıntısı belirlenmiştir. Bazı salamura yapraklardaki Triadimenol kalıntısı maksimum kalıntı sınırının üzerinde olmuştur. Araştırmada Yapıncak üzüm çeşidinde külleme hastalığına karşı savaşımda Triadimenol etkili maddeli fungisitlerin kullanımında dikkatli olunması gerektiği bildirilmiştir (Ertürk, 2009). Ege İhracatçılar Birliği, Dış Ticaret Müsteşarlığının 10 şubat 2012 tarihli yazısında, Türkiye den Almanya ya ihraç edilen salamura asma yapraklarında bulunan ilaç kalıntılarının yarattığı sorunlardan dolayı asma yaprak satışlarının durma noktasına geldiği, bu itibarla asma yaprak sezonuna girilmeden yetkililerce önlem alınmasının talep edildiği belirtilerek bu tür sorunların yaşanmaması için gerekli hassasiyetin gösterilmesini teminen firmaların uyarılmasını talep etmiştir. Ülkemizin en önemli ihracatçı birliklerinin asma yaprağında pestisit kalıntısı ile ilgili yaklaşımları durumun ciddiyetini göstermektedir. (Anonim, 2012c). Akdeniz İhracatçılar Birliği ise, Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü' nden alınan 26/04/2012 tarih ve 4016 sayılı yazıda; "Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığın 03 Nisan 2012 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, ülkemizden Avrupa Birliği ülkelerine gerçekleştirilecek olan salamura asma yaprağı ihracatında zirai ilaç kalıntısı kontrolleri kapsamında %100 analiz sıklığı uygulamasının başlatıldığı ifade ettiğini bildirmiştir (Anonim, 2012d). Asma yaprağı üretiminin yoğun olarak yapıldığı Manisa bölgesinde tarım teşkilatları, bağlarda kullanılan zirai ilaçların bekleme süresi dolmadan Sarmalık Asma Yaprağı toplamamaları ve ilaç kalıntısı toplum sağlığı için tehdit ihracata engel olduğu yönünde üreticileri uyarmaya başlamıştır (Anonim, 2012e)

15 4 Cangi ve ark. (2005) tarafından Tokat bölgesinde yapılan bir anket çalışmasında, Tokat yöresindeki bağların genel özellikleri, salamuralık asma yaprağı üretimi ve işlemede karşılaşılan sorunlar araştırılmıştır. Asma yapraklarına pestisit, bakır ve kükürt kalıntıları salamura yaprakçılığında karşılaşılan en önemli sorun olduğu bildirilmiştir. Yine, 2007 yılında bölgeden Almanya ya gönderilen salamuralık yapraklarda, pestisit kalıntılarının ortaya çıkması ihracatta sorun yaşanmasına neden olmuştur (Anonim, 2005; Spiro, 2006; Kılıç ve ark., 2007). Salamuralık asma yapraklarının büyük bir kısmı bölgede ve iç piyasada tüketilmektedir. Ülkemiz insanının gerek daha güvenli bir gıda tüketmesi, gerekse çok iyi getirisi olan bu ürünün daha fazla üretilerek gelirin daha da artması açısından da bu sorunun çözülmesi önem arz etmektedir. Tokat yöresinde salamuralık asma yaprağında pestisit kalıntısı ile ilgili yaşanan sorunun, üretici ve firma düzeyinde araştırılması, soruna çözüm üretme noktasında önemli katkı sağlayacaktır. Bu araştırmada, Tokat yöresinde salamuralık yaprak üretiminin yoğun olduğu bölgelerde üreticilerden temin edilen taze ve salamura asma yaprağı numunelerinde ve ticari olarak firmalar tarafından piyasada satışa sunulan ürünlerde pestisit kalıntı düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Sonuçta salamuralık asma yapraklarında hangi pestisit türlerinin ne miktarlarda oldukları belirlenmiştir. Bölgenin en önemli tarımsal ürünü olan salamuralık asma yaprağında yaşanan kalıntı soruna yönelik çözüm önerileri ayrıca sunulmuştur.

16 5 2. KAYNAK ÖZETLERİ Üzümün insan sağlığı ve beslenmesindeki öneminin yanı sıra, değerlendirme şekillerinin de çok yönlü oluşu üzümün değerini daha da artırmaktadır. Bağcılıkla uğraşan birçok çiftçi ailesine geçim kaynağı olduğu gibi, farklı değerlendirme şekilleriyle tarımsal ürünlerimiz içinde önemli bir yer alarak ulusal ekonomiye de katkı sağlamaktadır (Yavaş ve Fidan, 1986). Bağcılık, çok sayıda çiftçi ailesine geçim kaynağı olduğu gibi, farklı değerlendirme şekilleriyle tarımsal ürünlerimiz içinde önemli bir yer alarak ulusal ekonomiye de katkı sağlamaktadır (Yavaş ve Fidan, 1986). Üzüm ülkemizde sofralık, kurutmalık ve şaraplık olarak tüketim şekillerinin dışında hiç bir ülkede görülemeyecek kadar farklı şekillerde değerlendirilmektedir. Bunlar üzüm suyu, papara, koruk suyu, pelverde, pekmez, köme, köfter, dilme, bastık, çek çek, rakı, konserve, sirke, turşu, tarhana, pestil, vb. şeklinde sıralanabilir (Adınır, 2011). Asmanın bir diğer ürünü olan yaprağı ise dolma, cevizli bat, pide iç harcı yapımı yanında özütü de geleneksel tıpta kullanılmaktadır. Yine asmanın koruk meyvesi, taze sülük ve filizleri de son zamanlarda ticari olarak turşu yapımında kullanılmakta ve piyasada satılmaktadır (Anonim 2011a,b). Ülkemizde asma yaprağı, geleneksel olarak önemli bir tüketim potansiyeline sahiptir. İlkbaharda, sürgünlerin henüz taze olduğu dönemlerde toplanan asma yaprakları, hem taze hem de salamura yapılarak sarma yapımında değerlendirilmektedir. Ülkemizde yetiştiriciliği yapılmakta olan birçok üzüm çeşidinin yaprakları salamura ya da konserveye işlenerek değerlendirilmektedir. Sarmalık yaprak üretimi için ince, tüysüz, lifsiz, ince damarlı, az dilimli ve damakta ekşimsi bir tat bırakan çeşitler tercih edilmektedir. Bu nitelikleri ile en önemli sarmalık çeşidimiz Sultani Çekirdeksiz çeşididir. Bu nedenle, sarmalık yaprak üretimi, Ege Bölgesi için önemli bir ek gelir kaynağıdır. Manisa yöresinde yaklaşık yılda ton civarında salamuralık yaprak hasat edilmektedir. Aynı durum, Tokat yöresi için de geçerlidir. Hatta bu yörenin en önemli şaraplık ve şıralık üzüm çeşidi olan Narince nin, daha çok yaprakları için

17 6 yetiştirildiği bile söylenebilir. Bunların yanı sıra, Trakya da özellikle Tekirdağ ilinde yetiştirilen Yapıncak üzüm çeşidinin yaprakları da yaygın olarak bu amaçla değerlendirilmektedir. Son zamanlarda Mersin, Denizli gibi illerde de bağ alanlarında salamuralık yapraktan yararlanılmaktadır. Manisa ve Tokat gibi illerde bazı vatandaşların salamuralık yaprak pazarlama işini geliştirerek kendi tesislerini kurması sektörün geleceği açısından ümit vericidir (Göktürk ve ark., 1997; Çelik ve ark., 2010; Gülcü, 2010; Anonim, 2011c,d). Ege Bölgesi, Tokat ve Mersin yöresi başta olmak üzere yaprak üretimini amaçlayan çok sık dikim sistemlerinin uygulandığı yeni bağlar kurulmakta, hatta bazı tesislerde üzüm geliri ikinci plana atılmaktadır (Ağaoğlu ve ark., 1988). Tokat bölgesinde bulunan eski bağ alanlarında, omcaların dikim mesafeleri çok dar olup, dekardaki asma sayısı normalin çok üzerindedir. Bu durum, yöredeki salamuralık asma yaprağı üretiminin üzüm üretimi kadar önem taşımasındandır. Narince üzüm çeşidinin salamuralık yaprağı iç ve dış piyasada aranan ve hatta marka olmuş Tokat yöresinin en önemli çeşididir (Yağcı ve Odabaş, 2002). Özellikle, Haziran-Temmuz aylarında asmalarda 1/3-2/3 büyüklüğe erişmiş olan genç yapraklar toplanarak pazarlanmaktadır. Mayıs ayı başlarına rastlayan bu işlem belli periyotlarla Ağustos ayı sonlarına kadar devam etmektedir (Ağaoğlu ve ark., 1988; Dalgıç ve Akbulut, 1988). Bölgede salamuralık yaprak üreticiler tarafından toplandıktan sonra genellikle salamuraya işlenmekte ve toptan veya parakende olarak satılmaktadır. Tokat ilinde 2009 verilerine göre dekar alandan ton şaraplık üzüm, dekarlık alandan ise ton sofralık üzüm üretimi gerçekleşmiştir. İl genelinde ton civarında salamuralık yaprak üretildiği, ilde 13 adet bağ yaprağı işleme tesisinin bulunduğu bildirilmektedir (Anonim, 2010). Salamuralık yaprak üretimi yapılan bağların büyük bir kısmında hem üzüm hem de yaprak değerlendirilmektedir. Tokat ilinde ise bağlarda ana ürün olarak yaprağı, yan ürün olarak ise üzüm üretimini esas alan bir yetiştiricilik yapılmaktadır. Aşırı miktarda yaprak toplama asmada kalan üzümlerin istenilen olgunluk seviyesine ulaşmamasına ve dolayısıyla üzümün kalitesinin düşük olmasına neden olduğu bildirilmiştir (Cangi ve ark., 2005). Tokat ta yapılan bir araştırmada, salamuralık yaprak ve üzüm üretim

18 7 modellerini ekonomik açıdan değerlendirmiştir. Çalışmada, Narince üzüm çeşidinde iki farklı düzeyde (üç ve beş dönem) salamuralık yaprak ve farklı dönemlerde üzüm (olgun ve koruk) hasadını içeren altı farklı üretim modeli araştırılmıştır. En yüksek brüt ve net kar üç dönem salamuralık yaprak + olgun üzüm yetiştiriciliğinden saptanmıştır (Cangi ve ark., 2011). Ülkemizde henüz sadece salamuralık yaprak üretimine yönelik bağ tesisi mevcut değildir. Ülkemizde üzüm yetiştiren vatandaşlarımız genellikle ev ihtiyaçlarını karşılamak veya gelir elde etmek amacıyla çoğunlukla bağlarda yaprak toplamaktadır. Yurt içi ve yurt dışında salamuralık asma yaprağına olan talebin her geçen gün artması, birim alandan getirisinin yüksek olması, aile işletmeciliğine uygun bir üretim dalı olması, üzüm yetiştiriciliğine göre bakım ve masrafının düşük olması, bağcılık için ekolojinin çok uygun olmadığı bölgelerde yaprak üretimin mümkün olması salamuralık asma yaprak üretim ine yönelik bağcılığın yeni bir üretim modeli olarak karşımıza çıkarmaktadır (Cangi ve ark., 2012) İnsan beslenmesinde üzüm kadar önemli olan sarmalık asma yaprakları salamura yapıldığında yaprakta bulunan karbonhidrat, protein, ve diğer organik maddeler mikroorganizmalar tarafından biyokimyasal değişime uğratılmakta ve fermentasyon meydana gelmektedir (Gülcü ve ark., 2009). Ülkemizde yaklaşık 30 yıldır salamuralık asma yaprağı ile ilgili araştırmalar yapılmaktadır. Dalgıç ve ark. (1988) yaptıkları bir çalışmada; Çekirdeksiz üzüm yaprakları için en uygun salamura özelliklerini belirlemek amacı ile farklı oranlarda tuz ve sitrik asit içeren 4 farklı salamura kullanarak yaprak konservelerindeki kalite değişimlerini belirlemişlerdir. Sonuç olarak; sürgün ucundan itibaren 5. yaprakların %8 tuz konsantrasyonunda salamura yapılması ile en yüksek kalite değerlerine ulaşmışlardır. Altındişli ve ark. (1994) bağlarda kurşun kalıntısı ile ilgili yaptıkları çalışmada, kurşun kalıntısı içermeyen üretim için karayollarından en az 30 metre içerideki bağlardan yaprak toplanmasının faydalı olacağını belirlemişlerdir.

19 8 Odabaş ve ark. (1995), Karadeniz Bölgesi sahil kesiminde salamuralık yaprak elde etmek amacıyla asma yetiştiriciliği isimli çalışmasında; sık dikilerek, yüksek ve yarı yüksek telli terbiye sistemlerinden kordon, yarım yay veya baş sistemi seçilerek yaprak üretim bağlarının kurulabileceği, ayrıca oluşturulan terbiye sisteminde yaprak sayısını arttırmak için tepe alma, bol azotlu gübreleme ve salkımların koparılması gerektiğini belirtmişlerdir. Başoğlu ve ark. (1996), Sultani Çekirdeksiz, Alphonse ve Erenköy Beyazı asma yaprakları ile yaptıkları bir çalışmada; %5 tuz içeren salamuralı ve starter katkılı uygulama ile en yüksek asit derecesine ulaşılmış, fermantasyondan sonra plastik torbalarda 65 ºC, 75 ºC ve 85 ºC de 15 dakika süreyle pastörize edilen yapraklarda 75 ºC deki uygulamanın uzun süre bozulmadan muhafaza için yeterli olduğunu belirlemişlerdir. Göktürk ve ark. (1997), bazı üzüm çeşitleri ve asma anacı yapraklarının yaprak konservesi olarak değerlendirilme olanaklarının belirlenmesine yönelik yaptıkları çalışmada ; Narince ve Hamburg Misketi üzüm çeşitleri ile 41B ve Kober 5BB anaçlarına ait yapraklar kullanılmıştır. Yapılan değerlendirmede Narince ve Hamburg Misketi üzüm çeşitleri ile 41B asma anacına ait yaprakların başarı ile konserveye işlenebileceği belirlenmiştir. Yapılan bir çalışmada 100 g zeytinyağlı dolmada 2,68 g protein, 11,19 g yağ, 3,80 g karbonhidrat, 21,68 mg kalsiyum, 341 mg sodyum, 1,90 g C vitamini ve 1041 IU A vitaminin bulunduğu tespit edilmiştir (El Nehir ve ark., 1997). İç ve Denli (1997)'nin yaptıkları çalışmada; Çekirdeksiz asma yapraklarından salamura yaprak üretimi ile ilgili uygun şartların belirlenmesi hedeflenmiştir. Yapılan çalışmada yaprak örnekleri %5 NaCl ve %0,25 laktik asit içeren salamura içerisinde 4 ile 8 hafta süreyle doğal fermantasyona bırakılmıştır. İki yıllık çalışma sonuçlarının değerlendirilmesinde; denemenin gerçekleştirildiği koşullardaki 4 hafta süreli fermentasyonun yaprak salamurası üretiminde istenilen özelliklerin sağlanması için yeterli olduğu belirlenmiştir.

20 9 Sivritepe ve Rehber (1997), bağcılıkta aylara göre iç ve dış pazarlarda meydana gelen fiyat değişimleri ile bu değişimler bakımından muhafaza ve erkenci ürün yetiştiriciliğinin önemini belirlemek amacı ile piyasaya yönelik bir çalışma yapmışlardır. Elde edilen sonuçlara göre; gerek iç ve gerekse dış pazarlar açısından asma yaprağı satışlarının büyük bir kısmının vegetatif gelişme boyunca sınırlı bir süreçte olduğunun buna karşılık fiyatların daha yüksek olduğu sezon başı ve sezon sonu dönemlerinin değerlendirilemediği belirlenmiştir. Erzurum da yapılan bir çalışmada, Hacıtesbihi, Karaerik, Kabayufga ve Agrazaki üzüm çeşitlerine ait yapraklar konserveye işlenmiştir. Kimyasal ve fiziksel değerlendirmeler bakımından Karaerik çeşidinin diğer çeşitlerden daha iyi sonuç verdiği bildirilmektedir (Sat ve ark., 2002). Konya da, Ekşikara, Hesapali ve Siyah Pekmezlik çeşitlerine ait yapraklar % 10 luk salamura ve % 10 luk salamura +% 1 lik sitrik asit ilaveli salamurada 5 ay fermente edilmişlerdir. Taze yapraklarda, kuru madde ortalama ağırlık, protein ve dimetil sülift içerikleri belirlenmiştir. En yüksek kuru madde (%31,69) Ekşikara çeşidinde saptanırken, proetein içeriğinin fermantasyon sonrasında % 50 oranında azaldığı belirlenmiştir. Taze yapraklarda dimeti sülfit içeriği Ekşikara, Hesapali ve Siyah Pekmezlik çeşitlerinde, sırasıyla 671, 0; 19,0 ve 344,0 mgc/kg olarak saptanmıştır (Ünver ve ark., 2005). Sultani Çekirdeksiz üzüm üretim bağında; çiçek öncesi ve tane tutum döneminde bir defa, aynı dönemlerde salamuralık yaprak buluncaya kadar 10'ar gün arayla yaprak alma ve kontrol (hiç salamuralık yaprak almama) olmak üzere 5 farklı uygulama yapılmıştır. Her uygulama için; alınan yaprak örneklerinde, yaş ve kuru üzümlerde ve iki farklı şekilde konserve edilen yapraklarda kaliteyi belirleyen ölçüm ve değerlendirmeler yapılmıştır (Özcan ve ark., 2004). Kılıç (2007), Narince üzüm çeşidinde, farklı budama seviyesi ve azot dozlarının salamuralık yaprak verim ve kalitesi üzerine etkisinin belirlemek amacıyla yapmış

21 10 olduğu çalışmada; Sonuç olarak, budamada yükleme seviyesinin artması ve azot uygulamalarının yaprak verimini, yaprak sayısını ve üzüm verimini artırdığı, 100 grama giren yaprak sayısı, yaprak kalınlığı, klorofil içeriği, kuru madde oranı ve renk değerlerini etkilemediği, yaprak alanını ise azalttığı saptanmıştır (Kılıç, 2007). Ülkemizde konserve gıdalarda iz elementlerin içeriği ile ilgili çalışmada; salamuralık yapraklarda Cu, Zn, Mn, Fe, Se, Al, Cr, Ni, Co içerikleri saptanmış olup, Fe, Mn, Zn ve Cu içeriği sırasıyla 74,9, 15,6, 9,22, 5,33µ7g olarak saptanmıştır (Tuzen ve Soylak, 2007). Günümüzde teknolojik gelişmeler, toplumları kıyasıya bir rekabete ve her geçen gün yeni değişimlerin yaşandığ ekonomik bir yarışa itmektedir. Dünya nüfusunun hızla artması, gelişen teknolojiye bağlı olarak çevre kirliliği ve ülkeler arası ekonomik dengesizliklere yol açmakta, güvenli gıda teminini ve bu konudaki denetimleri zorlaştırmaktadır. Bunun yanı sıra dünyadaki diğer gelişmelerle birlikte, tüketicileri bilinçlenmesi, beslenme alışkanlıklarının değişmesi ve beklentilerinin artması, işletmelerin ürün kalitesini iyileştirmeye yönlendirmektedir. Oluşan bu rekabet ortamında ayakta kalabilmek, tüm sektörlerde müşteri ihtiyaç ve beklenitilerine uygun mal ve hizmet üretiminin sağlanmasıyla mümkündür. Bu da ancak, işletmelerde, kontrolün başlangıçtan son noktaya kadarki tüm süreçleri kapsayan ve olası tehlikelerin oluşmadan önlenmesini hedefleyen, gıda güvenlik siteminin uygulanması ve yetkili kurumlarca etkin bir şekilde denetlemesiyle gerçekleşecektir (Çopur ve ark., 2012). Tarımsal üretimde daha yüksek verim ve kaliteye ulaşmak, hastalık, zararlı ve yabancı otlarla mücadele ile mümkündür. Bu mücadelenin de ekonomik olması arzu edilen bir durumdur. Tarımsal savaşım değişik yöntemleri içermekle birlikte, en fazla kullanılan kimyasal mücadeledir. Ticari üzüm yetiştiriciliğinde hastalık ve zararlılarla yoğun mücadele yetiştiricilikte kültürel işlemlerin başında gelmektedir. Yapılan tüm uygulamalarda hedef sofralık, şaraplık veya kurutmalık amaçla yetiştirilen üzümü hastalık ve zararlılardan korumak veya hasarı minimuma indirmektir. Bağlarda kışın asmalar uyanmadan önce başlayan ilaçlamalar belirli aralıklarla hasattan 15 gün öncesine kadar devam etmekte, bazen tek etkili madde bazen birden fazla etkili madde içeren ilaçlama programı uygulanmaktadır.

22 11 Pestisitler, tarımsal ürünlerin yetiştiriciliği, depolanması, taşınması, dağıtımı, sırasında veya gıdaların, zirai ürünlere işlenmesi sırasında istenmeyen zararlıları ve türlerini önlemek, yok etmek veya kontrol etmek amacıyla kullanılan kimyasal maddelerdir. Pestisit kalıntıları; bir gıda, zirai ürün veya hayvan yeminde pestisit kullanımı sonucu kalan herhangi bir madde veya maddeler gurubudur. Bu terim, pestisitlerin dönüşüm ürünleri, metabolitleri, reaksiyon ürünleri ve toksikolojik önemi olan safsızlıklar gibi tüm pestisit türevlerini içerir (Tatlı, 2006) Fungusitlerin akut toksite yönünden ciddi bir tehlikeleri bulunmamakla birilikte, kronik toksite yönünden oldukça önemlidir. Özellikle dithiocarbomate grubu olan fungusitlerden, mancozeb, probinep, thiram ve maneb sağlık ve çevre açısından ciddi riskleri taşımaktadır. Bu pestisitlerin insanlarda kanser yapma riski vardır (Delen ve ark., 2005; Durmuşoğlu ve ark., 2010). Pestisit kalıntılarının en önemli kaynağı gıdalardır. Bu nedenle 1960 yılında FAO ve WHO Pestisit Kalıntıları Kodeks Komitesi ni kurmuşlardır (Joint Meeting of Pesticide Residues Comittee, JMPR). JMPR iki değeri belirlemektedir. Günlük alınabilir maksimum doz (Acceptable daily intake = ADI) ve gıdalarda bulunabilecek maksimum kalıntı değerleri (Maksimum kalıntı sınırı = MRL). Tarımsal ürünlerde ve hayvansal yemlerde bulunması kabul edilmiş, iyi bir tarımsal uygulama sonucu kalan pestisit kalıntısının MRL değerleri ppm veya ppb olarak gösterilir. Günümüzde tarımsal ürünlerde pestisit kalıntı düzeylerinin araştırılması oldukça önem kazanmıştır. Pestisitlerin bilinçsiz ve kontrolsüz kullanılmalarının uygulandıkları organizmalarda dayanıklılık oluşturabilme riskleri ve kalıntılar yoluyla insan sağlığına ve çevreye olumsuz etkileri göz ardı edilmemelidir. Söz konusu riskler nedeniyle gelişmiş ülkelerde pestisitler daha bilinçli ve kontrollü kullanılmaktadır. AB ve ABD de konu ile ilgili çok sayıda yasa çıkarılmış, resmi örgütler kadar sivil toplum örgütleri de bu yönde söz sahibi duruma gelmişlerdir (Durmuşoğlu ve ark., 2010). Ülkemizde değişik ürünlerde pestisit kalıntıları ile ilgi araştırmalar yapılmıştır. Bunlar; limon (Azar, 2008), şeftali (Öztekin, 2005), turunçgiller (Tağa, 2007), üzüm (Yıldız, 2009), çilek, greyfurt, kırmızı biber, yeni dünya, erik, domates, kayısı, (Tunur, 2009) örnek verilebilir.

23 12 Üzüm ve üzüm ürünlerinde pestisit kalıntısı ile ilgili yapılmış çalışma sayısı sınırlı olup, salamuralık yapraklarda pestisit kalıntısı ile ilgili çalışmalar ise çok daha sınırlı sayıdadır. Slovakya da bağlarda metalaxyl etkili fungusit uygulamasında kalıntı miktarları belirlenmiş, 0,25 kg/ha ve 2,5 kg/ha doz uygulamalarından 1 ay sonra yapraklarda kalıntı bulunmadığını saptamışlardır (Vasilieva ve ark., 1991). Garcia-Cazorla ve Xirau-Vayreda (1994), üzüm tanelerinde, şırada ve şaraplarda iprodione, procymidone ve vinclozolin in kalıntı miktarlarını saptamışlardır. Bir ay aralıklarla 3 kez söz konusu fungusitlerle uygulama yaptıklarında üzüm tanelerinde kalıntı miktarları iprodione 1,01; procymidone için 0,78 ve vinclozolin için 0,37 mg/kg olarak belirlemişlerdir. Cabras ve ark. (1997), bağda cyprodinil, fludioxonil, pyrimethanil ve tebuconazole etkili fungusitlerin uygulandığı üzümlerden elde edilen şaraplarda cyprodinil, fludioxonil ve tebuconazole etkili maddelerinde kalıntı miktarları sırasıyla % 80, % 70 ve % 50 oranlarında azaldığı, ancak pyrimenthanil etkili maddesinde kalıntı miktarında azalma olmadığı belirlenmiştir. Viviani-Nauer ve ark. (1997), taze olarak preslenmiş şırada folpet in yüksek miktarlarda, folpet in metoboliti olan phtalamide in düşük miktarlarda olduğunu saptamışlardır. Cabras ve ark. (1998), azoxystrobin, fluazinam, kresoxim-methyl, mepanipyrim ve tatraconazole etkili fungusitlerin uygulandığı bağlardaki üzümlerden yapılan şaraplarda, taneye göre daha az kalıntı saptandığını bildirmişleridir. Allinson ve ark. (1999), Güney Avustralya da yetiştirilen Pinot Noir, Moscato, Rkaziteli ve Semillon çeşitlerinde dithianon uygulamasından 8 gün sonra üzümleri hasat ederek şaraba işlemişlerdir. Üzüm tanelerinde önemli düzeyde kalıntı belirlediklerini, üzüm suyunda, tane parçalama sonrası kabukta, üzüm tortusunda, şarapta ve genç omcada kalıntı bulunmadığını saptamışlardır.

24 13 Scarponi ve Martinetti (1999), Barbera, Caberner Sauvignon, Grumello, Moscato, Tocai Friulano ve Verdicchio şaraplık üzüm çeşitleirnde hasattan 4 hafta önce cyprodinil+flidioxonil etkili madde içeren fungusit uygualaması sonrası yapılan şaraplarda fludioxonil in <0,00, ppm den 0,07 ppm e ve cyprodinil in <0,01 ppm den 0,05 ppm e kadar değişen miktarlarda kalıntı bıraktığını, değerlerin üzüm tanesindeki maksimum kalıntı sınırından düşük olduğunu, değerlerin herhangi bir tehlike oluşturmadığını bildirmişlerdir. Cabras ve ark. (2001). İtalya da üzüm ve elde edilen şaraplarda fenhaxamid kalıntı düzeyi ile ilgili çalışmada, hasat sonrasında kabuklu ve kabuksuz üzümlerden elde edilen şaraplarda kalıntı miktarının sırasıyla % 49 ve % 62 oranlarında azaldığını saptamışlardır. Zambonin ve ark. (2002), triadimefon ve propiconazole ile muamele edilen üzümlerden yapılan şaraplarda kalıntı miktarları propiconazole için 30 ng/kg, triadimefon için 100 ng/kg olarak saptamışlardır. Di Bella ve ark. (2003), İtalya da şarap yapım süresince azoxystrobin, dinocap, fenarimol, penconazole, ve qunoxyfen isimli etkili maddelerin gaz kromotogrofisi ile tespitine yönelik çalışmalarında, saptanan kalıntı miktarlarının İtalya da bildirilen sınır değerlerinden düşük olduğunu belirlemişlerdir. Nasr ve ark. (2003)., bağda 25 ml/100 L su oranında penconazole etkili maddeli fungusitle ilaçlama yapmışlar, uygulamadan 1, 3, 5, 12, 15 ve 18 gün sonra yaprakları, 120 gün sonra ise taneleri toplayarak kaynatma, ısıya ve ultraviyole ışığa maruz bırakarak söz konusu fungusutin kalıntı miktarlarını belirlemişlerdir. Kaynatılmış yapraklarda, kalıntı miktarının azaldığını, direkt güneş ışığına maruz kalmış örneklerdeki kalıntı kayıplarının UV radyasyonuna tabi tutulanlardan daha fazla olduğunu tespit etmişleridir. Ahmad Sama neh tarafından (2004) Filistin de yapılan bir araştırmada, bağda gelişme sezonunda chloryrifos ve penconazole etken maddeleri ile yapılan ilaçlama sonrasında asma yaprak ve üzümlerde kalıntı analizi yapılmıştır. Yapılan analzilerde chloryrifos kalıntısına penconazole den daha fazla rastlandığı, uygulamadan 2 hafta sonra hasat

25 14 edilen ürünlerde yıkansa da pestisit kalıntılarının gitmediği belirlenmiştir. Uygulamadan 9 ve 14 gün sonra toplanan asma yapraklarında, her iki pestisitte saptanan kalıntı miktarlarının MRL değerinin altında olduğu bildirilmiştir. Batta ve ark. (2005), bağ mildiyösüne karşı fomoxadone etkili maddeyi uygulamışlar, üzüm tanesi ve şaraplarda kalıntı miktarlarını tespit etmişlerdir. Araştırmacılar üzümde saptanan kalıntı miktarının Avrupa için belirlenen MRL değerinden (2 mg/kg) düşük olduğunu, şaraplarda ise teşhis limitlerinin altında bulunduğunu bildirmişlerdir. Calhella ve ark. (2006), Portekiz dek iki şarap üretim alanından aldıkları kırmızı ve beyaz şarap örneklerinde dichlofluanid, benomyl, iprodione, procymidone ve vinczolin in varlığını saptamışlardır. Cus ve ark. (2007), hasat edilmiş ve 20 gün önce hasat edilen üzüm tanelerinde, şırada, presleme işlemi sonrası üzüm kabuklarında, duru şırada, şarapta, tortuda, inceltme işlemi yapılan şarapta ve filtre edilmiş şarapta fenhexamid, primethanil, metalaxyl, cyprodinil, folpet, fludioxonil ve trifloxystrobin etkili madde içeren fungusitlerin kalıntı miktarları belirlemişlerdir. Tüm üzüm örneklerinde cyprodinil (0.32 mg/kg) ve fludioxonil (0,06 mg/kg) dışında diğer fungusitlerin kalıntı miktarlarının MRL değerlerinin altında olduğu, şarap yapma işlemi esnasında fungusit kalıntılarının azaldığı ancak düşük miktarda da olsa fenhezamid in varlığı saptanmıştır. Vinas ve ark. (2008), üzüm suyu ve şarapta test edilen 6 fungusitten (famoxoden, chlozolinate, hymexazol, vinclozolin ve oxadixyl) sadece drazoxolon un kalıntı bıraktığını bildirmişlerdir. İzmir, Denizli ve Manisa illerinde konvansiyonel, entegre ve organik bağ alanlarından 99 adet yaş üzüm, 74 adet kuru üzüm örneği toplanmış olup, 27 etken maddenin analizi GC/MS ile yapılmıştır. Analiz sonucunda 17 yaş, 7 kuru üzüm örneğinde MRL nin üstünde kalıntı saptanmıştır (Örnek, 2008). Tekirdağ da yetiştirilen Yapıncak üzüm çeşidinin yapraklarında salamura öncesi ve sonrası fungusit kalıntı miktarları araştırılmış, yapraklarda küllemeye karşı kullanılan triadimenol kalıntısı maksimumun üzerinde bulunmuştur. (Ertürk, 2009). Tokat

26 15 yöresinin marka ürünlerinden birisi olan salamuralık yaprak henüz organik tescille üretilmemekte, pestisit kalıntısı ile ilgili bir denetim de gerçekleştirilememektedir. Salamuralık yaprak üretiminin yoğun olarak yapıldığı Manisa ve Tokat yöresinde, pestisit kalıntısı ile ilgili bu güne kadar hiçbir çalışma yapılmamıştır. Son yıllarda gıda güvenliği ile ilgili basında çıkan haberler ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın aldığı tedbirlerden asma yaprağında pestisit sorununun dikkat çekecek düzeyde olduğu görülmektedir (Anonim, 2012b; Anonim, 2012c;Anonim, 2012d). Ziraat Mühendisleri Odası tarafından hazırlanan raporda, asma yaprağı ülkemiz ve Yunanistan dışında ticari bir ürün olarak değerlendirilmediği için, zirai ilaç üreten firmaların bu konuda bir MRL limit belirleme çalışmasının olmadığı bildirilmektedir. Son yıllarda insan sağlığında gıda güvenliğinin öneminin öne çıkmasıyla, toplum ve yönetimlerin konuya duyarlılığının arttığı ileri sürülmüştür. Asma yaprakları için izin verilen MRL mevcut haliyle uygulanması durumunda, ülkemizde yaprak işleyen işletmelerin büyük sorun yaşayacağı ifade edilmiştir (Anonim, 2012a). Danışma kurulu raporunda çözüm olarak; 1-Türk Gıda Kodeksinde üzümde MRL değerleri bulunan bağ da ruhsatlı pestisitleri üreten veya pazarlayan firmalara; asma yaprağındaki MRL değerlerini ve son ilaçlama ile hasat arasında geçmesi gereken süreyi tespit edebilmeleri için 2 3 yıllık makul bir süre verilmesi, 2- Bu süre zarfında asma yaprağında kalıntı değeri olarak taze üzüm için kabul edilmiş MRL değerlerinin uygulanması, 3- Eğer Asma yaprağı sebze olarak görülüyor, üzüm meyvesi uygun bir örnek olarak kabul edilemiyorsa Bağ da ruhsatlı pestisitlerin yaprağı yenen sebzelerdeki MRL değerleri aynen kabul edilmesi, 4-Yeni ruhsat başvurusunda bulunulan pestisitlerde, asma yaprağında bulunmasına izin verilen MRL değerleri belirlenmeden bağda ruhsat verilmemesi gerektiği bildirilmiştir. Ülkemizin en önemli asma yaprak üretim merkezlerinden birisi olan Tokat bölgesinde, asma yapraklarında pestisit kalıntı problemi üretici ve konu ile ilgili firmaların karşılaştıkları en önemli sorundur. Bu durum, özellikle Almanya ya ihraç edilen salamuralık yapraklarda sıkça yaşanmakta olup bölgeden salamuralık asma yaprağı

27 16 ihracatını durma noktasına getirmiştir (Anonim, 2005; Spiro, 2006; Kılıç ve ark., 2007). Yediden yetmişyediye değişik yaş ve sınıfta birçok insanın severek tükettiği asma yaprağının, daha güvenli bir ürün olarak üretilmesi gerektiği açıkça ortadadır. Güvenli bir ürün üretimi ise, yapılacak araştırma sonuçlarının pratiğe intikal etmesi ile mümkün olacaktır.

28 17 3. MATERYAL ve YÖNTEM 3.1. Materyal Bu çalışma 2011 yılında yürütülmüş olup, araştırma materyalini Tokat ili genelinde üretilen salamuralık asma yaprak örnekleri oluşturmuştur. Tokat ve ilçelerinde (Merkez, Erbaa, Niksar, Pazar, Turhal ve Zile) salamuralık yaprak üretimi yapan üreticilerden temin edilen taze ve salamura yaprak numuneleri ile bölgede değişik firmalarca piyasada satışa sunulan ambalajlanmış yaprak örnekleri denemede değerlendirmeye alınmıştır. Örneklerin toplanması ve saklanması: Bölgede üreticilerden ve işletmelerden temin edilen numune sayısı Çizelge 3 de gösterilmiştir. Çalışmada toplam 48 asma yaprak numunesi toplanmış olup, üreticilerden 16 taze, 21 salamura yaprak numunesi ile ticari işletmelere ait ambalajlanarak marketlerde satışa sunulan 11 numune analiz için toplanmıştır. Ayrıca kontrollü pestisit uygulaması yapılmış bağdan alınan 2 adet asma yaprak örneğinde de analiz yaptırılmıştır. Salamuralık yaprak numunesi alınacak bölge ve sayılar üretimin yapılma yoğunluğu dikkate alınmıştır. Üreticilerden alınan salamuralık yapraklar, 2. yaprak hasad dönemindeki ürünlerden temin edilmiştir. Üreticilerden örnek alınırken yaprak üretimi en az 1 ton olan üreticilerden numune alınmıştır. Salamura yapılmış yapraklar üreticiden alındıktan sonra plastik bidonlar (500 g lık, 3 bidon) içerisine konularak, üreticilerin kendi salamura suyu ile tamamlanmıştır. Salamura halde alınan bu yapraklar güneş görmeyen serin bir odada muhafaza edilmiştir. Taze yaprak numuneleri bağlardan hasat edildikten sonra, analiz yapılacağı zamana kadar 18 0 C de muhafaza edilmiştir. Tüm örnekler 3 tekerrürlü olarak alınmıştır. Kontrol yaprak örnekleri, Tokat merkezde zirai mücadelesi kontrollü şekilde yapılan bağdan alınmıştır. Bu bağda ilk ilaçlama (sürgünler 20 cm olduğunda) asmalara külleme için trifloxysitrobin ve mildiyöye için propineb (16 Haziran 2011) kullanılmıştır. Asmalardan ikinci kırımda (13 temmuz 2011) hasad edilen yapraklar

29 18 denemede kontrol uygulama örneği olarak kullnılmıştır. Taze yaprakların bir kısmı 18 0 C de muhafaza edilmiş olup, bir kısmı ise % 10 tuz (NaCL) içeren sıcak suda haşlanarak, salamura edilmiş ve cam kavanzolarda analiz dönemine kadar muhafaza edilmiştir. Tokat bölgesinde bağ yaprağı ticareti ile iştigal eden 11 firmaya ait 2011 yılı ürünlerinden satışa sunulan numuneler marketlerden satın alınmıştır. Ticari işletmeler Tokat Merkez, Erbaa, Zile ve Niksar ilçelerinde faaliyet gösteren işletmelerdir. Marketlerden alınan numuneler, analiz yapılıncaya kadar serin ortamda muhafaza edilmişlerdir. Çizelge 3.1. Salamuralık asma yaprak numunesi alınan yerler ve örnek sayıları Numune alınan Yer Taze Yaprak Örnek Sayısı Salamura Yaprak Örnek Sayısı Kontrol 1 1 Merkez 4 6 Erbaa 3 8 Pazar 2 2 Niksar 3 2 Turhal 2 2 Zile 2 1 Ticari İşletme 0 11 Toplam Yöntem Salamuralık asma yapraklarında kalıntı analizleri akredite laboratuarda (Manisa İl Özel İdaresi Gıda Kontrol Laboratuarı) hizmet alımı ile yaptırılmıştır. Örnekler Manisa İline soğuk zincir kurallarına uyularak özel araç ile götürülmüştür. Asma yapraklarında numune ekstraksiyonları Lehotay (2005) e göre laboratuarda hazırlanmıştır. Hazırlanan ekstraktlarda analizler LC-GS/MS Waters marka Acquity UPLC-TQD(MS/MS) sistemi ve Perkin Elmer marka Clarus 500 GS- MS sistemleri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, asma yapraklarında saptanan pestisitler Türk Gıda Kodeksi (TGK) MRL değerlerine göre değerlendirilmiştir (Anonim, 2012f). Bizim çalışmamızda asma

30 İNSEKTİSİTLER FUNGUSİTLER 19 yapraklarında saptanan pestisitlerin TGK nin üzüm ve asma yapraklarında dikkate alınan MRL değerleri Çizelge 3.2. de sunulmuştur. Çizelge 3.2. Araştırma Örneklerinde Saptanan Pestisitlerin Türk Gıda Kodeksine Göre Üzüm ve Asma Yapraklarındaki Maksimum Kalıntı Limitleri (ppm) Etken maddeler Sofralık şaraplık Üzüm Şaraplık Üzüm Asma Yaprağı Azoxystrobin 2 2 0,05 Carbendazim+Benomyl 0,3 0,5 0,1 Dichlofluanid 0,01 0,01 0,01 Dinocap 0,05 1 Dithianon 3 3 0,1 Famoxadone 2 2 0,02 Metalaxyl 2 1 0,05 Penconazole 0,2 0,2 0,05 Triadimenol, Triadimefon 2 2 0,1 Trifloxysitrobin 5 5 0,02 Alpha+Beta+Theta+Zeta 0,5 0,5 - Cypermethrin Carbaryl 0,05 0,05 0,05 Chlorpyrifos 0,5 0,5 0,05 Cyprodinil Deltamethrin 0,2 0,2 - Dichlorvos 0,01 0,01 0,01* Fenthion 0,2 0,2 - Hexythiazox 0,01 0,01 Imidacloprid Iprodione ,02 Lambda-Cyhalothrin 0,2 0,2 0,02 Phosalone 0,05 0,05 0,05* Trichlorfon 0,2 0,2 - * Analitik olarak tespit edilebilen en düşük limit

31 20 4. BULGULAR ve TARTIŞMA Bu çalışmada, asma yaprak örnekleri toplamadan önce bölge bağlarında hangi zirai ilaçların kullanıldığını saptamak için bir ön araştırma yapılmıştır. Tokat ilinde bağcılığın yoğun olarak yapıldığı yörelerde faaliyet gösteren zirai ilaç satan kuruluş ve firmalar dolaşılmış olup, bölgede yoğun olarak bağ üreticilerine satılan pestisitlerin etken maddeleri Çizelge 4.1 de verilmiştir. Bölgede yaprak hasadı döneminde daha çok fungusit kullanıldığı için, burada fungusit etken maddelere yer verilmiştir. Çizelge 4.1. Tokat Bölgesinde Bağ Üreticileri İçin Satışa Sunulan Zirai İlaçlara Ait Etken Maddeler Hastalık Etken madde Ticari isim 1 Külleme / Penconazole-100 EC Topas Uyuz 2 Azoxystrobin Quadris 3 Trifloxystrobin Flint 4 Myclobutanil Supersystane 5 Difenocazole Score 6 Triadimefon Bayleton 7 Fenarimol Rubigan 8 Triadimenol Byfidan 9 Metrafenone 500 Vivando 10 Mikronize kükürt Thiovit 11 Külleme+mildiyö %55 metiram + %5 Cabrio Antraknoz pyraclostrobin 12 Mildiyö Bakır oksiklorür Cupravit 13 Metalaxyl + mancozeb Ridomil veya planet 14 Mancozeb Tri-miltox 15 Propineb Antracol 16 Mandipropamid Pergado 17 Mildiyö+ölü kol N-(trichloromethylhio)cyclohex- 4-ene-1,2-dicarboximide Captan Ticari işletmelerin satışa sunduğu pestisitlerin dışında değişik şekillerde piyasada satışa sunulan pestisitlere burada yer verilmemiştir. Taze Yaprak Örneklerindeki Analiz Sonuçları; Tokat bölgesinde bağlardan toplanan taze asma yaprak örneklerinde yapılan analiz sonucunda, bazı örneklerde pestisit kalıntısı çıkarken bazı örneklerde çıkmamıştır.

32 21 Kontrol asmasında herhangi bir pestisit kalıntısına rastlanmamıştır. Üreticilerden temin edilen 16 taze yaprak örneğinden 2 örnekte ( 2,14 nolu örnekler) pestisit kalıntısına rastlanmezken, 14 örnekte (% 87,5) pestisit kalıntısına rastlanmıştır. 16 örnekten 4 tanesinde (% 25,0) MRL değerlerinin üzerinde pestisit kalıntısına rastlanmıştır (Şekil 4.1.). Taze yaprak örneklerinde 5 fungusit, 8 insektisite ait etken maddeye rastlanmıştır. Dithianon en fazla rastlanan fungusit etken maddesi olurken, Trichlorfon ve Alpha+Beta+Theta+Zeta Cypermethrin en fazla rastlanan insektisit etken maddeleri olmuştur (Çizelge 4.2). Bölgede yoğun olarak kullanılan etken maddelerden Metalaxyl, Propineb ve Triadimenol taze asma yaprak örneklerinde rastlanmamıştır. 6 nolu taze örnekte azoxystrobin kalıntı miktarı MRL değerinin 120 katı üzerinde (6,79 ppm) saptanmıştır. Taze yapraklarda trifloxysitrobin 11 nolu örnekte MRL değerinin 100 katı oranında çıkmıştır. Fungusit etken maddelerinden Dithianon, Carbendazim+Benomyl ve Dinocap (üzüm MRL ye göre) etken maddelerine 9 numunede rastlanırken, saptanan değerler MRL sınırları altında çıkmıştır (Çizelge 4.2). Taze asma yapraklarından 12 numunede (%75) insektisit kalıntısına rastlanmıştır. İki örnekte (3, 13 nolu örnekler) saptanan insektisit kalıntı miktarı MRL değerinin üzerinde (Dichlorvos, Lambda-Cyhalothrin) olduğu belirlenmiştir. Taze asma yapraklarında Trichlorfon, Alpha+Beta+Theta+Zeta Cypermethrin, Fenthion, Chlorpyrifos, Phosalone ve Deltamethrin etken maddelerinde saptanan kalıntı miktarları, MRL değerlerinin altında çıkmıştır (Çizelge 4.2). Üreticilerden Alınan Salamura Yaprak Örneklerindeki Analiz Sonçları; Üreticilerin temin edilen salamura yaprak örneklerinde saptanan pestisit analiz sonuçları Çizelge 4.3. de sunulmuştur. 18 nolu kontrol örneğinde taze örnekte olduğu gibi pestisit kalıntısına rastlanmamıştır. 21 üretici örneğinden 3 örnekte (31, 34 ve 38) pestisit kalıntısına rastlanmazken 18 örnekte (% 85) de pestisit kalıntısına rastlanmıştır. 10 salamura yaprak örneğinde (% 47,6) ise analiz sonucu saptanan 16 farklı pestisit kalıntı miktarları MRL değerlerinin üzerinde çıkmıştır (Şekil 4.2.). Salamura yaprak örneklerinde 10 farklı fungusit, 7 farklı insektisit etken maddeye rastlanmıştır. Salamura asma yapraklarında fungusit kalıntısı, insektisit kalıntısından daha fazla çıkmıştır. Triadimenol, Azoxystrobin en fazla rastlanan fungusit etken maddeleri olurken,

33 22 carbaryl en fazla rastlanan insektisit etken maddesi olmuştur. Üreticilerden alınan salamura yapraklarda pestisit kalıntısı taze yapraklara göre daha fazla çıkmıştır. Firmalardan Alınan Salamura Yaprak Örneklerindeki Analiz Sonuçları; Ticari işletmelerin piyasada satışa sundukları ürünlerde yapılan pestisit kalıntı analiz sonuçları Çizelge 4.4. de verilmiştir. 11 firmaya ait tüm asma yapraklarında pestisit kalıntısına rastlanmıştır. Bu firmaların 9 tanesinde (% 81,8) saptanan 16 farklı pestisit kalıntı miktarları MRL değerlerinin üzerinde çıkarken, sadece 2 firmada pestisit kalıntı miktarları MRL altında belirlenmiştir (Şekil 4.3). Yine, 4 örnekte 6 farklı analiz sonucunda saptanan kanlıntı miktarları MRL limit değerlerinde saptanmıştır. 6 adet Salamura yaprak örneklerinde 10 farklı fungusit etken maddesine rastlanırken, 16 değer MRL limitini aşmış, 5 değer ise MRL sınır değerinde saptanmıştır. Triadimenol, Azoxystrobin ve Metalaxyl asma yapraklarında en çok rastlanan etken maddeler olurken, İprodione MRL değerini aşan tek insektisit olmuştur. Bu çalışmada en fazla rastlanan 3 fungusit (Triadimenol, Azoxystrobin ve Metalaxyl), Tokat bölgesinde ön çalışma sonucunda ortaya konan fungusit etken maddeler (Çizelge 3.2) içerisinde yer almaktadır. Bu durum, daha önce bölgeden ihraç edilen yaprak örneklerinde saptandığı iddia edilen bilgileri teyit etmektedir (Anonim, 2005; Spiro, 2006; Kılıç ve ark., 2007). Araştırmada toplanan yaprak örneklerinde, yapılan analiz sonrası, 11 farklı fungusit ve 12 adet insektisit etken maddeye rastlanmıştır. Üretici ve firmalardan temin edilen yaprak örneklerinin % 50 de kalıntı miktarı MRL üzerinde çıkarken, % 41;7 de MRL altında, % 8,3 de ise kalınıtıya rastlanmamıştır (Şekil 4.4.) Üreticilere ait taze ve salamura yaprak örneklerinin bazılarında pestisit kalıntısına hiç rastlanmazken, ticari işletmelere ait örneklerin tamamında kalıntıya rastlanmıştır. Üstelik örneklerin % 81,8 de kalıntı miktarları MRL değerinin üzerinde çıkmıştır.üreticilerden salamura yapılmış olarak alınan asma yaprakları, firmalar tarafından vakumlu paketler içerisinde veya plastik/ cam kaplar içerisinde satışa sunulmaktadır. Genellikle firmaların asma yaprak üretim tesisi yoktur (bazı firmalarda çok sınırlı miktarda). Firmalar değişik bölge ve üreticilerden satın aldıkları yaprakları bir araya getirerek ambalajlamakta ve pazarlamaktadırlar. Satışı yapılan yaprağın hangi bölge veya hangi üreticiden geldiğini bilmek mümkün olmamaktadır.

34 23 Şekil 4.1.Üreticilerden Temin Edilen Taze Asma Yaprağı Örneklerinde MRL Üzerinde Kalıntı Saptanan Pestisit Oranı Şekil 4.2.Üreticilerden Temin Edilen Salamura Asma Yaprağı Örneklerinde Pestisit Kalıntı Durumu Şekil 4.3.Ticari Firmalardan Temin Edilen Salamura Asma Yaprağı Örneklerinde Pestisit Kalıntı Durumu Şekil 4.4. Üretici ve firmalardan temin edilen Asma Yaprağı Örneklerinde Pestisit Kalıntı Durumu

35 24 Tekirdağ ve Şarköy de Yapıncak üzüm çeşidinde yapılan araştırmada, üretici bağlarından alınan taze ve salamura yapraklarda fungusit analizleri yapılmıştır. İl genelinde kullanılan myclobutanil, triadimenol, triadimefon captan, dichlofluanid fenarimol ve folpet etkili maddeli fungisitlerin kalıntı miktarları saptanmıştır. Tekirdağ ilinden alınan asma yapraklarında, Triadimenol, folpet ve triadimefon tespit edilebilir miktarlarda belirlenirken, diğer etken maddeler tespit edilebilir düzeyin altında kalmıştır. Özellikle 9 örnekten altısında triadimenole rastlanırken, 5 örnekte kalıntı miktarları MRL değerinin üzerinde çıkmıştır. Şarköy ilçesinden alınan 26 yaprak örneğinin yedi tanesinde triadimenol etken maddesi MRL değerinin üzerinde, 4 örnekte ise MRL dğerinin altında dichlofluanide rastlanmıştır (Ertürk, 2009). Bu çalışma sonucunda da triadimenol etken maddeli ilaçlar kalıntı miktarı konusunda en büyük sorun yaşanan etken madde olmuştur. Bizim araştırmamızda, kalıntı miktarı açısından metalaxyl ve azoxystrobin de ön plana çıkan problemli etken maddelerdir. Bazı çalışmalarda, metalaxyl ve penconazole uygulanan bağlardan alınan yapraklarda metalaxyl e rastlanmazken, penconazole miktarının MRL değerleri altında çıktığı bildirilmiştir (Vasilieva ve ark., 1997; Batta ve ark., 2005). Bu problemi destekleyen fazla araştırma olmasada, ihracatta ortaya çıkan bulgu ve yazışmalar bu sonuçları destekler niteliktedir (Anonim, 2005; Spiro, 2006; Kılıç ve ark., 2007). Şekil 4.4. Üretici ve firmalardan temin edilen Asma Yaprağı Örneklerinde Pestisit Kalıntı Durumu

36 İNSEKTİSİTLER FUNGUSİTLER 25 Çizelge 4.2. Tokat Bölgesinde Üretici Bağlarından Temin Edilen Taze Asma yaprağı Örneklerinde Pestisit Kalıntı Miktarları (ppm) Etken maddeler NUMUNE NUMARASI Azoxystrobin 0,01 6,79 Carbendazim+ 0,03 Benomyl Dinocap 0,04 Dithianon 0,03 0,03 0,02 0,04 0,04 0,02 0,04 Trifloxystrobin 2,10 Alpha+Beta+Theta+ 0,04 0,04 0,03 0,02 Zeta Cypermethrin Chlorpyrifos 0,04 Deltamethrin 0,05 Dichlorvos 0,01 0,01 0,02 Fenthion 0,01 0,01 Phosalone 0,39 Lambda- 0,15 0,01 Cyhalothrin Trichlorfon 0,03 0,03 0,04 0,05 0,03 0,04 0,05 0,03 0,05 0,05

37 İNSEKTİSİTLER FUNGUSİTLER 26 Çizelge 4.3.Üreticilerden Temin Edilen Salamura Yaprak Örneklerinde Pestisit Kalıntı Miktarları (ppm) Etken maddeler NUMUNE NUMARASI 18 (k) Azoxystrobin 0,03 0,06 6,79 0,01 Triadimenol 0,60 0,27 0,01 0,16 0,37 1,66 0,09 0,01 Carbendazim+ 0,11 Benomyl Dinocap 0,04 0,03 0,02 0,03 Dichlofluanid 0,02 0,01 Dithianon 0,02 0,02 0,01 Famoxadone 0,05 Iprodione 2,95 0,21 Metalaxyl 0,04 0,02 0,04 0,34 0,06 Trifloxystrobin 0,46 Alpha+Beta+Theta+Zeta Cypermethrin Carbaryl 0,6 0,4 0,04 Deltamethrin 0,09 Dichlorvos 0,011 Fenthion 0,01 Imidacloprid 0,02 Trichlorfon 0,03 0,04 0,05 0,05 0,03 0,03 0,05

38 INSEKTİSİTLER FUNGUSİTLER 27 Çizelge 4.4. Ticari İşletmeler Tarafından Paketlenerek Satışa Sunulan SalamuraYaprağı Örneklerinde Pestisit Kalıntı Miktarları (ppm) Etken maddeler NUMUNE NUMARASI Azoxystrobin 0,07 0,02 0,05 0,56 0,05 0,35 Dinocap 0,02 0,02 0,035 Carbendazim+ Benomyl Dichlofluanid 0,01 0,01 0,01 0,01 Dithianon 0,03 0,02 Famoxadone 0,15 Iprodione 0,84 Metalaxyl 0,3 0,9 0,71 0,03 0,03 0,35 Penconazole 0,08 0,89 Triadimenol 0,28 4,87 1,0 0,20 0,02 0,14 0,57 Trifloxystrobin 0,03 4,12 Alpha+Beta+Theta+ Zeta Cypermethrin Cyprodinil 0,01 0,09 Chlorpyrifos 0,04 Fenthion 0,01 0,04 Hexythiazox 0,44 Imidacloprid 0,01 TGK nin 2009/62 nolu yönetmeliğinde bakır limiti tüm ürünler için 5 ppm olarak bildirilmektedir. Bu çalışmada Kontrol numunelerinde bakır kalıntısına rastlanmazken; üretici bağlarından alınan 16 taze örneğin 4 tane (% 25); üreticilere ait 21 örneğin 11 (% 52,4) tanesinde ve firmaların satışa sunduğu yaprak örneklerinin 10 (% 92,3) tanesinde saptanan bakır değerleri MRL (5 ppm) üzerinde çıkmıştır (Çizelge 4.5; Şekil 4.5; 4.6). Üreticilere ait 37 örnekten 21 tanesi (% 56,7) bakır kalıntısı konusunda MRL değeri altında iken, ticari firmalara ait örneklerin biri hariç diğerlerinin problemli olması düşündürücüdür. Şekil 4.5. Analiz Yapılan Asma Yaprak Numunelerinde Bakır Kalıntı Durumu

39 Üretici Taze Yaprak Üretici Salamura Yaprak Ticari İşletme Salamura Yaprak Üretici Salamura Yaprak 28 Çizelge 4.5. Üreticilerden ve Ticari İşletmelerden Temin edilen AsmaYaprağı Örneklerinde Bakır Kalıntı Miktarları (ppm) Numune No Bakır Miktarı Numune No Bakır Miktarı Numune No Bakır Miktarı 1 (K) 18(K) 35 14, , , ,30 3 3, , ,03 4 3, , ,88 5 3, , ,53 6 4, , ,13 7 4, , ,78 8 5, , ,89 9 4, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,98 Şekil 4.6. Analiz Yapılan Asma Yaprak Numunelerinde Bakır Kalıntı Miktarları

Salamura Asma Yaprağı Üretimi ve Pazarlanmasında Gıda Güvenliğinin Sağlanması

Salamura Asma Yaprağı Üretimi ve Pazarlanmasında Gıda Güvenliğinin Sağlanması Salamura Asma Yaprağı Üretimi ve Pazarlanmasında Gıda Güvenliğinin Sağlanması Dr. Mehmet GÜLCÜ Gıda Yük. Müh. Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü GİRİŞ Asma insanoğluna hem meyve olarak hem

Detaylı

Iğdır Yöresinde Salamuralık Asma Yaprağı Üretim İmkanları. Production Possibilities of Brined Vine Leaves in Iğdır

Iğdır Yöresinde Salamuralık Asma Yaprağı Üretim İmkanları. Production Possibilities of Brined Vine Leaves in Iğdır Derleme / Review Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 2(2,Ek:A): 9-14, 2012 Iğdır Yöresinde Salamuralık Asma Yaprağı Üretim İmkanları Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri

Detaylı

25 Ağustos 2014 PAZARTESİ. Resmî Gazete. Sayı : (Mükerrer) YÖNETMELİK. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:

25 Ağustos 2014 PAZARTESİ. Resmî Gazete. Sayı : (Mükerrer) YÖNETMELİK. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: 25 Ağustos 2014 PAZARTESİ Resmî Gazete Sayı : 29099 (Mükerrer) YÖNETMELİK Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TÜRK GIDA KODEKSİ PESTİSİTLERİN MAKSİMUM KALINTI LİMİTLERİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM

Detaylı

Sürdürülebilir Pestisit Kullanımı

Sürdürülebilir Pestisit Kullanımı Sürdürülebilir Pestisit Kullanımı Doç. Dr. Seral YÜCEL Dr. Hale GÜNAÇTI Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Dünyanın en önemli sorunlarından biri hızla artan nüfusudur. Dünya nüfusunun gittikçe

Detaylı

KURU ÜZÜM ÜRETİM. Dünya Üretimi

KURU ÜZÜM ÜRETİM. Dünya Üretimi KURU ÜZÜM ÜRETİM Dünya Üretimi Dünyada, önde gelen üretici ülkeler tarafından üretilen üzümlerin belirli bir kısmı her yıl kurutularak 1,2 milyon tona yakın miktarda kurutulmuş üzüm elde edilmektedir.

Detaylı

KURU ÜZÜM ÜRETİM. Dünya Üretimi

KURU ÜZÜM ÜRETİM. Dünya Üretimi KURU ÜZÜM ÜRETİM Dünya Üretimi Dünyada üretilen taze üzümlerin belirli bir kısmı her yıl kurutularak 1,2 milyon tona yakın miktarda kurutulmuş üzüm elde edilmektedir. Dünya kuru üzüm üretiminde ülkemiz

Detaylı

FARKLI GÜBRE KOMPOZİSYONLARININ ÇAYIN VERİM VE KALİTESİNE ETKİSİ. Dr. GÜLEN ÖZYAZICI Dr. OSMAN ÖZDEMİR Dr. MEHMET ARİF ÖZYAZICI PINAR ÖZER

FARKLI GÜBRE KOMPOZİSYONLARININ ÇAYIN VERİM VE KALİTESİNE ETKİSİ. Dr. GÜLEN ÖZYAZICI Dr. OSMAN ÖZDEMİR Dr. MEHMET ARİF ÖZYAZICI PINAR ÖZER FARKLI GÜBRE KOMPOZİSYONLARININ ÇAYIN VERİM VE KALİTESİNE ETKİSİ Dr. GÜLEN ÖZYAZICI Dr. OSMAN ÖZDEMİR Dr. MEHMET ARİF ÖZYAZICI PINAR ÖZER Dünya üzerinde çay bitkisi, Kuzey yarımkürede yaklaşık 42 0 enlem

Detaylı

Rüstem CANGİ ve ark.

Rüstem CANGİ ve ark. Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 1(2): 77-84, 2011 Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Iğdır University Journal

Detaylı

Tablo 1: Dünya Çekirdeksiz Kuru Üzüm Üretimi ( Kuş üzümü ve diğer türler dahil, Bin Ton) Yunanis tan ABD

Tablo 1: Dünya Çekirdeksiz Kuru Üzüm Üretimi ( Kuş üzümü ve diğer türler dahil, Bin Ton) Yunanis tan ABD KURU ÜZÜM ÜRETİM Dünya Üretimi Dünyada, önde gelen üretici ülkeler tarafından üretilen üzümlerin belirli bir kısmı her yıl kurutularak 1,2 milyon tona yakın miktarda kurutulmuş üzüm elde edilmektedir.

Detaylı

Yemeklik Asma Yaprağı Üretimi ve Pazarlamasında Kalite Parametreleri

Yemeklik Asma Yaprağı Üretimi ve Pazarlamasında Kalite Parametreleri VII. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 04-07 Ekim 2016 Yemeklik Asma Yaprağı Üretimi ve Pazarlamasında Kalite Parametreleri ISSN: 2148-0036 Yıl /Year: 2016 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel)

Detaylı

SALAMURALIK YAPRAK ÜRETEN BAĞLARDA KİMYASAL İLAÇ KULLANIMI, KALINTI SORUNU VE ÜRETİCİ BİLİNCİ: TOKAT KAZOVA

SALAMURALIK YAPRAK ÜRETEN BAĞLARDA KİMYASAL İLAÇ KULLANIMI, KALINTI SORUNU VE ÜRETİCİ BİLİNCİ: TOKAT KAZOVA SALAMURALIK YAPRAK ÜRETEN BAĞLARDA KİMYASAL İLAÇ KULLANIMI, KALINTI SORUNU VE ÜRETİCİ BİLİNCİ: TOKAT KAZOVA H. Sibel GÜLSE BAL 1 Ali ÇALLI 1 Hatice YAVUZ 1 Eda BUĞANCIK 1 hayriyesibel.gulsebal@gop.edu.tr

Detaylı

KALINTILARI. Pestisit nedir? GIDALARDAKİ PESTİSİT KALINTILARI 1. pestisit kalınt kaynağı. güvenilirmidir. ? Güvenilirlik nasıl l belirlenir?

KALINTILARI. Pestisit nedir? GIDALARDAKİ PESTİSİT KALINTILARI 1. pestisit kalınt kaynağı. güvenilirmidir. ? Güvenilirlik nasıl l belirlenir? Tükettiğimiz imiz gıdalarg daların n güvenilirlig venilirliği i hayati derecede önemlidir KALINTILARI Dr. K.Necdet Öngen Gıdalarımızdaki pestisit kalıntıları konusunda neyi ne kadar biliyoruz? Tükettiğimiz

Detaylı

Dünyada 3,2 milyon tona, ülkemizde ise 40 bin tona ulaşan pestisit tüketimi bunun en önemli göstergesidir. Pestisit kullanılmaksızın üretim yapılması

Dünyada 3,2 milyon tona, ülkemizde ise 40 bin tona ulaşan pestisit tüketimi bunun en önemli göstergesidir. Pestisit kullanılmaksızın üretim yapılması Pestisit; herhangi bir istenmeyen canlının (zararlı organizma), yayılmasını engelleyen, uzaklaştıran ya da ondan koruyan her türlü bileşik ya da bileşikler karışımıdır. Tarımda pestisitler, zararlı organizmaları

Detaylı

ORGANİK K BAĞCILIKTA TAÇ YÖNETİMİ

ORGANİK K BAĞCILIKTA TAÇ YÖNETİMİ ORGANİK K BAĞCILIKTA TAÇ YÖNETİMİ Doç.. Dr. Ahmet Altı li Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe e Bitkileri Bölümü, B 35100 Bornova İzmir / Türkiye altindis@ziraat.ege.edu.tr Ekolojik Tarım m Organizasyonu

Detaylı

TÜRKİYE DE TARIM İLACI TÜKETİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

TÜRKİYE DE TARIM İLACI TÜKETİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ TÜRKİYE DE TARIM İLACI TÜKETİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Prof. Dr. Nafiz DELEN Ege Üniv. Ziraat Fak. Bitki Kor. Bölümü Em. Öğrt. Üyesi nafiz.delen@ege.edu.tr nafiz.delen@gmail.com Bitkisel besinlerde gıda

Detaylı

MADDE 4 (1) 5996 sayılı Kanunun 3 üncü maddesindeki tanımlara ilave olarak ikinci fıkrada yer alan tanımlar da geçerlidir.

MADDE 4 (1) 5996 sayılı Kanunun 3 üncü maddesindeki tanımlara ilave olarak ikinci fıkrada yer alan tanımlar da geçerlidir. Resmi Gazete Sayısı: 29899 TÜRK GIDA KODEKSİ PESTİSİTLERİN MAKSİMUM KALINTI LİMİTLERİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; tüketicinin yüksek

Detaylı

Gıdalardaki Pestisit Kalıntıları I

Gıdalardaki Pestisit Kalıntıları I Gıdalardaki Pestisit Kalıntıları I GIDALARDAKİ PESTİSİT KALINTILARI Pestisitlerin bazıları toksikolojik açıdan bir zarar oluşturmazken, bazılarının sinir sistemi üzerine toksik, mutajen hatta karsinojen

Detaylı

TEBLİĞ. a) 29/12/2011 tarihli ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine dayanılarak,

TEBLİĞ. a) 29/12/2011 tarihli ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine dayanılarak, 15 Ağustos 2014 CUMA Resmî Gazete Sayı : 29089 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TEBLİĞ TÜRK GIDA KODEKSİ DEVAM FORMÜLLERİ TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2014/32) Amaç MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı; devam

Detaylı

Gıdalardaki Pestisit Kalıntıları. Dr. K.Necdet Öngen

Gıdalardaki Pestisit Kalıntıları. Dr. K.Necdet Öngen GIDALARDAKİ PESTİSİT KALINTILARI Dr. K.Necdet Öngen Tükettiğimiz gıdaların güvenilirliği hayati derecede önemlidir Gıdalarımızdaki pestisit kalıntıları konusunda neyi ne kadar biliyoruz? Tükettiğimiz gıdalar

Detaylı

Dünya nüfusunun hızla artması sonucu ortaya çıkan dünyanın artan besin ihtiyacını karşılamak ve birim alandan daha fazla ürün almak amacı ile

Dünya nüfusunun hızla artması sonucu ortaya çıkan dünyanın artan besin ihtiyacını karşılamak ve birim alandan daha fazla ürün almak amacı ile Dünya nüfusunun hızla artması sonucu ortaya çıkan dünyanın artan besin ihtiyacını karşılamak ve birim alandan daha fazla ürün almak amacı ile uygulanan kültürel önlemlerden biri de tarım ilacı uygulamalarıdır.

Detaylı

Buna göre, Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği nin amacı şu şekilde tespit edilmiştir:

Buna göre, Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği nin amacı şu şekilde tespit edilmiştir: TÜRK GIDA KODEKSİ Türk Gıda Kodeksi; Türkiye de satışa sunulan gıdalara ilişkin hijyen, etiketleme, pestisit ve veteriner ilaç kalıntıları, ithalat ve ihracat denetimi ve belgelendirme sistemi, tahlil

Detaylı

FARUK DAYI & SELİM BAŞÇAM

FARUK DAYI & SELİM BAŞÇAM C.B.Ü. GIDA MÜHENDİSLİĞİ 2009 MANİSA YÖRESİ PEKMEZLERİNİN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ FARUK DAYI & SELİM BAŞÇAM Dr. Hasan YILDIZ İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ 2. MATERYAL VE YÖNTEM 2.1 Materyal 2.2 Yöntem 2.2.1. Çözünür

Detaylı

İLAÇ, ALET VE TOKSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI ÇALIŞMA GRUBU. Dr. A. Alev BURÇAK Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı

İLAÇ, ALET VE TOKSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI ÇALIŞMA GRUBU. Dr. A. Alev BURÇAK Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı İLAÇ, ALET VE TOKSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI ÇALIŞMA GRUBU Dr. A. Alev BURÇAK Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı Sunu Planı Dünya da Tarım İlacı Kullanımı Türkiye de Tarım İlacı Kullanımı İlaç Alet

Detaylı

Bornova Misketi Ve Cabernet Sauvignon Üzüm Çeşitlerinde Organik Ve Konvansiyonel Yetiştiriciliğin Asmanın Gelişimine, Üzüm Ve Şarap Kalitesine Etkisi

Bornova Misketi Ve Cabernet Sauvignon Üzüm Çeşitlerinde Organik Ve Konvansiyonel Yetiştiriciliğin Asmanın Gelişimine, Üzüm Ve Şarap Kalitesine Etkisi Türkiye IV. Organik Tarım Sempozyumu, 28 Haziran - 1 Temmuz 2010, Erzurum, (Sunulu Bildiri) Bornova Misketi Ve Cabernet Sauvignon Üzüm Çeşitlerinde Organik Ve Konvansiyonel Yetiştiriciliğin Asmanın Gelişimine,

Detaylı

Sarıgöl Sofralık Bağ

Sarıgöl Sofralık Bağ Sarıgöl Sofralık Bağ Çiftçi Adı :Mehmet Muslu Çeşit :Sultani Çekirdeksiz sofralık Alan :20Da Yaş :5 Bitki sayısı :4321 Da/Bitki :215 Konu :Bir önceki yıl sorun yaşanan bağ arazisinden toprak numunesi alınarak

Detaylı

TRAKYA BÖLGESİNDE BAZI ŞARAPLIK UZUM ÇEŞİTLERİNİN EKONOMİK ANALİZİ

TRAKYA BÖLGESİNDE BAZI ŞARAPLIK UZUM ÇEŞİTLERİNİN EKONOMİK ANALİZİ Türkiye 2. Tarmı Ekonomisi Kongresi, Eylül 1996 -A d ana Cilt: / Sayfa: 185 TRAKYA BÖLGESİNDE BAZI ŞARAPLIK UZUM ÇEŞİTLERİNİN EKONOMİK ANALİZİ Dr.Salan YÜKSEL D ELİCE' Prof. Dr. Erdoğan OKTA Y2 1. GİRİŞ

Detaylı

Günümüz dünyasının en önemli sorunlarından biri de hızla artan dünya nüfusudur. Tarıma elverişli alanlar giderek azalmaktadır.

Günümüz dünyasının en önemli sorunlarından biri de hızla artan dünya nüfusudur. Tarıma elverişli alanlar giderek azalmaktadır. Prof. Dr. İ. Halil ELEKCİOĞLU Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Doç. Dr. Naime Zülal ELEKCİOĞLU Karaisalı Meslek Yüksekokulu Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölümü Günümüz dünyasının en önemli sorunlarından

Detaylı

ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR

ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR GİRİŞ Solanaceae familyasına ait olduğu bilinen patatesin Güney Amerika`nın And Dağları nda doğal olarak yetiştiği; 16. yüzyılın ikinci yarısında

Detaylı

MRL Nedir? (Maksimum Kalıntı Limiti) Özden Güngör Ziraat Mühendisleri Odası Genel Merkez Yönetim Kurulu Başkanı 10.Temmuz.

MRL Nedir? (Maksimum Kalıntı Limiti) Özden Güngör Ziraat Mühendisleri Odası Genel Merkez Yönetim Kurulu Başkanı 10.Temmuz. MRL Nedir? (Maksimum Kalıntı Limiti) Özden Güngör Ziraat Mühendisleri Odası Genel Merkez Yönetim Kurulu Başkanı 10.Temmuz.2015 - Ankara Pestisit kalıntısı nedir? Pestisitlerin kullanımı sonucunda; tarımsal

Detaylı

AHUDUDUNUN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ

AHUDUDUNUN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ AHUDUDUNUN TOPRAK İSTEKLERİ VE GÜBRELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZENGİN AHUDUDU Ahududu, üzümsü meyveler grubundandır. Ahududu, yurdumuzda son birkaç yıldır ticari amaçla yetiştirilmektedir. Taze tüketildikleri

Detaylı

KURU İNCİR DÜNYA ÜRETİMİ TÜRKİYE ÜRETİMİ

KURU İNCİR DÜNYA ÜRETİMİ TÜRKİYE ÜRETİMİ KURU İNCİR DÜNYA ÜRETİMİ İncir, ilk kültüre alınan meyvelerden birisi olarak, anavatanı Anadolu dan, önce Suriye ve Filistin e sonrasında buradan da Çin ve Hindistan a yayılmıştır. Dünya kuru incir üretimine

Detaylı

BİBER YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME

BİBER YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME BİBER YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME Ülkemizin birçok yerinde acı-tatlı taze biber, dolmalık, kurutmalık ve sanayi tipi (salçalık) biber yetiştiriciliği yapılmaktadır. Çeşitlere göre değişmekle birlikte

Detaylı

İçindekiler İçindekiler... 2 Şekil Listesi Bağ Ve Bağ Ürünleri Sektörü Dünya da Bağ ve Bağ Ürünleri Sektörü Bağ Alanı...

İçindekiler İçindekiler... 2 Şekil Listesi Bağ Ve Bağ Ürünleri Sektörü Dünya da Bağ ve Bağ Ürünleri Sektörü Bağ Alanı... 1 İçindekiler İçindekiler... 2 Şekil Listesi... 3 1. Bağ Ve Bağ Ürünleri Sektörü... 4 2. Dünya da Bağ ve Bağ Ürünleri Sektörü... 4 2.1. Bağ Alanı... 4 2.2. Üzüm Üretimi... 5 2.3. Üzüm Üretimi Verimi...

Detaylı

İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP. Prof. Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP. Prof. Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP Prof. Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü TARIMDA DEĞİŞİM Dünyada 1970 li yıllarda; Tüketicilerin bilinçlenmesi, 1990 lı yıllarda

Detaylı

ADANA İLİ'NDE BAZI TARIM ÜRÜNLERİNDE KULLANILAN PESTİSİTLERİN ARAŞTIRILMASI

ADANA İLİ'NDE BAZI TARIM ÜRÜNLERİNDE KULLANILAN PESTİSİTLERİN ARAŞTIRILMASI ADANA İLİ'NDE BAZI TARIM ÜRÜNLERİNDE KULLANILAN PESTİSİTLERİN ARAŞTIRILMASI Doç. Dr. Oya ZEREN Gökhan EREM Mersin Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, MERSİN ÖZET Adana İli,

Detaylı

KURU İNCİR. Hazırlayan Çağatay ÖZDEN 2005. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

KURU İNCİR. Hazırlayan Çağatay ÖZDEN 2005. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi KURU İNCİR Hazırlayan Çağatay ÖZDEN 2005 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi KURU İNCİR Türkiye de Üretim İncir, ilk kültüre alınan meyvelerden birisi olarak, anavatanı

Detaylı

ÇİLEK YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME

ÇİLEK YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME ÇİLEK YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME Ülkemizin birçok bölgesinde yetiştiriciliği yapılan çilek bitkisi üzümsü meyveler grubunda olup meyvesi en kısa sürede olgunlaşmaktadır. İnsan beslenmesi ve sağlığı bakımından

Detaylı

BAĞCILIK YÖNETMELİĞİ

BAĞCILIK YÖNETMELİĞİ BAĞCILIK YÖNETMELİĞİ Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; bağcılığa uygun coğrafi bölgelerin belirlenmesini, bağ alanları ile asma ve üzümden elde edilen ürünlerin çeşit ve miktarlarının tespitini,

Detaylı

No: 258 Menşe adı ERBAA NARİNCE BAĞ YAPRAĞI

No: 258 Menşe adı ERBAA NARİNCE BAĞ YAPRAĞI No: 258 Menşe adı ERBAA NARİNCE BAĞ YAPRAĞI Tescil Ettiren ERBAA TİCARET VE SANAYİ ODASI Bu coğrafi işaret, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 23.06.2016 tarihinden itibaren korunmak üzere 05.12.2017

Detaylı

Bağcılıkta Yeşil (Yaz) Budaması Uygulamaları

Bağcılıkta Yeşil (Yaz) Budaması Uygulamaları Bağcılıkta Yeşil (Yaz) Budaması Uygulamaları Turcan TEKER Ziraat Yüksek Mühendisi Yetiştirme Tekniği Bölüm Başkanlığı 06.04.2017 Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü MANİSA Yeşil Budama Gözlerin uyanmasından

Detaylı

MEVZUATLAR KANUNLAR. TEBLİĞ, TALİMAT ve KARARLAR YÖNETMELİKLER KANUNLAR. Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu

MEVZUATLAR KANUNLAR. TEBLİĞ, TALİMAT ve KARARLAR YÖNETMELİKLER KANUNLAR. Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu T.C. ANTALYA VALİLİĞİ Tarım İl Müdürlüğü MEVZUATLAR KANUNLAR 6968 Sayılı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu. 5179 Sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin

Detaylı

MEYVE SULARI DÜNYA TİCARETİ. Dünya İhracatı. Tablo 1. Meyve Suyunun Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonları

MEYVE SULARI DÜNYA TİCARETİ. Dünya İhracatı. Tablo 1. Meyve Suyunun Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonları 0 MEYVE SULARI Tablo 1. Meyve Suyunun Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonları Ürün Adı GTP Portakal Suyu (Dondurulmuş) 2009.11 Diğer Portakal Suları 2009.12, 2009.19 Greyfurt Suyu 2009.21, 2009.29 Diğer

Detaylı

ZİRAİ MÜCADELEDE KULLANILAN İLAÇLAR (ETKEN MADDELERİ)

ZİRAİ MÜCADELEDE KULLANILAN İLAÇLAR (ETKEN MADDELERİ) ZİRAİ MÜCADELEDE KULLANILAN İLAÇLAR (ETKEN MADDELERİ) Bu yazımızda sizler için zirai mücadele kullanılan etken maddelerinin hangi hastalıklara karşı (Fungal - Bakteriyel) kullanıldığından bahsedeceğiz.

Detaylı

I. KISIM: Temel Bilgiler ve Muhafaza

I. KISIM: Temel Bilgiler ve Muhafaza İçindekiler I. KISIM: Temel Bilgiler ve Muhafaza 1. Sebzeciliğin Önemi... 3 1.1. İnsan Beslenmesindeki Önemi...4 1.1.1. Sebzelerin Besin Değeri... 5 1.1.1.a. Su... 5 1.1.1.b. Protein... 6 1.1.1.c. Karbonhidratlar...

Detaylı

Alaşehir Ve Buldan İlçelerinde Mevcut Bağ İşletmelerinin Yapısının Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma

Alaşehir Ve Buldan İlçelerinde Mevcut Bağ İşletmelerinin Yapısının Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2001, 38(1):17-24 ISSN 1018-8851 Alaşehir Ve Buldan İlçelerinde Mevcut Bağ İşletmelerinin Yapısının Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma Harun ÇOBAN 1 Serdar KARA 2 İbrahim

Detaylı

No: 217 Menşe Adı BİRECİK BELEDİYE BAŞKANLIĞI

No: 217 Menşe Adı BİRECİK BELEDİYE BAŞKANLIĞI No: 217 Menşe Adı Tescil Ettiren BİRECİK BELEDİYE BAŞKANLIĞI Bu coğrafi işaret, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun Geçici 1 inci Maddesi uyarınca Mülga 555 sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında

Detaylı

GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Dursun KODAZ Gıda Mühendisi Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı

GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Dursun KODAZ Gıda Mühendisi Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Dursun KODAZ Gıda Mühendisi Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı GENEL MÜDÜRLÜK YAPISI GIDA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ-ORGANİZASYON ŞEMASI GENEL MÜDÜR GENEL MÜDÜR

Detaylı

ÜLKEMĐZDE RUHSATLANDIRILMIŞ OLAN PESTĐSĐTLERĐN KABUL EDĐLEBĐLĐR EN YÜKSEK KALINTI LĐMĐTLERĐ BÖLÜM 1

ÜLKEMĐZDE RUHSATLANDIRILMIŞ OLAN PESTĐSĐTLERĐN KABUL EDĐLEBĐLĐR EN YÜKSEK KALINTI LĐMĐTLERĐ BÖLÜM 1 EK-2 ÜLKEMĐZDE RUHSATLANDIRILMIŞ OLAN PESTĐSĐTLERĐN KABUL EDĐLEBĐLĐR EN YÜKSEK KALINTI LĐMĐTLERĐ BÖLÜM 1 Değerlendirmeleri Tamamlanmış Olan Pestisitlerin Ürün ve/veya Ürün Gruplarındaki Maksimum Kalıntı

Detaylı

İYİ TARIM UYGULAMALARI NASIL YAPILIR?

İYİ TARIM UYGULAMALARI NASIL YAPILIR? İYİ TARIM UYGULAMALARI HAKKINDA YÖNETMELİK: Yönetmelik metni uzun olduğundan adresinden ulaşılabilir. güncel yönetmelik hükümlerine Bakanlığımızın aşağıda veb Resmi Gazete Tarihi: 07.12.2010 Resmi Gazete

Detaylı

BAZI MEYVE VE SEBZELERDE C VİTAMİNİ TAYİNİ

BAZI MEYVE VE SEBZELERDE C VİTAMİNİ TAYİNİ Tübitak Eğitimde Bilim Danışmanlığı Projesi Kayseri deki Fen ve Teknoloji Öğretmenleri Bilim Danışmanlığı ve Eğitimi Yönünden Destekleme Çalıştayı 14-20 Haziran 2008 BAZI MEYVE VE SEBZELERDE C VİTAMİNİ

Detaylı

zeytinist

zeytinist 1 T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Programı Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK 0 505 772 44 46 kivrak@gmail.com www.mucahitkivrak.com.tr 2 3 4 Zeytin

Detaylı

RUS BUĞDAY AFİTLERİNE KARŞI BİYOLOJİK KORUMA

RUS BUĞDAY AFİTLERİNE KARŞI BİYOLOJİK KORUMA RUS BUĞDAY AFİTLERİNE KARŞI BİYOLOJİK KORUMA HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER 7-F Miray DAĞCI Ömür Mehmet KANDEMİR DANIŞMAN ÖĞRETMEN NİLÜFER DEMİR İZMİR - 2013 İÇİNDEKİLER 1. Projenin Amacı ve Hedefi.. 2 2. Afit

Detaylı

TÜRK GIDA KODEKSİ. Dr. Betül VAZGEÇER Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü. 8. Tarım Gıda ve Soğuk Zincir Lojistiği Sempozyumu. 29 Mart 2018, Mersin

TÜRK GIDA KODEKSİ. Dr. Betül VAZGEÇER Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü. 8. Tarım Gıda ve Soğuk Zincir Lojistiği Sempozyumu. 29 Mart 2018, Mersin TÜRK GIDA KODEKSİ 8. Tarım Gıda ve Soğuk Zincir Lojistiği Sempozyumu Dr. Betül VAZGEÇER Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü 29 Mart 2018, Mersin RESMİ OTORİTE & YASAL DAYANAK GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI

Detaylı

Çiftçi Şartlarında Potasyumlu Gübrelemenin Verim ve Kaliteye Olan Etkisi

Çiftçi Şartlarında Potasyumlu Gübrelemenin Verim ve Kaliteye Olan Etkisi Çiftçi Şartlarında Potasyumlu Gübrelemenin Verim ve Kaliteye Olan Etkisi Âlim Çağlayan 1 Ertan Demoğlu 1 Besinlerin rolü Yeterli bir gübreleme programı sadece bütün besinlerin temel görevleri açık bir

Detaylı

Flue Cured Tütün Çeşidinde Farklı Potasyum Formlarının Kaliteye Etkisi

Flue Cured Tütün Çeşidinde Farklı Potasyum Formlarının Kaliteye Etkisi Flue Cured Tütün Çeşidinde Farklı Potasyum Formlarının Kaliteye Etkisi Mahmut Tepecik 1 M.Eşref İrget 2 ÖZET Düzce ili merkeze bağlı Otluoğlu köyünde çiftçi koşullarında yürütülen bu denemede K un farklı

Detaylı

Yerfıstığında Gübreleme

Yerfıstığında Gübreleme Yerfıstığında Gübreleme Ülkemizin birçok yöresinde ve özellikle Çukurova Bölgesi nde geniş çapta yetiştiriciliği yapılan yerfıstığı, yapısında ortalama %50 yağ ve %25-30 oranında protein içeren, insan

Detaylı

SEZONU EGE BÖLGESİ ÇEKİRDEKSİZ KURU ÜZÜM REKOLTE TAHMİN RAPORU

SEZONU EGE BÖLGESİ ÇEKİRDEKSİZ KURU ÜZÜM REKOLTE TAHMİN RAPORU 2015 2016 SEZONU EGE BÖLGESİ ÇEKİRDEKSİZ KURU ÜZÜM REKOLTE TAHMİN RAPORU 2015-2016 sezonu Ege Bölgesi Çekirdeksiz Kuru Üzüm Rekoltesini tespit etmek üzere oluşturulan heyetimiz çalışmalarına 20.07.2015

Detaylı

Salamuraya İşlenen Bazı Asma Yapraklarının Kalite Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. A Research on Quality Properties of Some Pickled Grape Leaves

Salamuraya İşlenen Bazı Asma Yapraklarının Kalite Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. A Research on Quality Properties of Some Pickled Grape Leaves Salamuraya İşlenen Bazı Asma Yapraklarının Kalite Özellikleri Üzerine Bir Araştırma M. Gülcü 1 A.Ş. Demirci 2 1 Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü, Tekirdağ 2 Namık Kemal Üniversitesi, Ziraat

Detaylı

İZMİR DE SÜT SEKTÖRÜNE BAKIŞ

İZMİR DE SÜT SEKTÖRÜNE BAKIŞ İZMİR DE SÜT SEKTÖRÜNE BAKIŞ Büyük tarımsal ekonomiler sıralamasında 7. sırada yer alan ülkemiz tarımının milli gelire, istihdama ve dış ticarete katkısı giderek artmaktadır. Tarım sektörü; 2008 yılında

Detaylı

Gübre Kullanımının Etkisi

Gübre Kullanımının Etkisi 1 Gübre Kullanımının Etkisi Tarımsal üretimi artırmanın en kolay yollarından biri gübre Dünyada gübre kullanımı sürekli artıyor. En çok tüketilen azotlu ve fosforlu gübreler Kirlilik açısından ahır gübresi

Detaylı

BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) TARIMSAL AR-GE PROJE DESTEKLERİ

BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) TARIMSAL AR-GE PROJE DESTEKLERİ BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) TARIMSAL AR-GE PROJE DESTEKLERİ Selin ŞEN Şubat 2015 SUNUM PLANI I. TARIMSAL AR-GE PROJE DESTEKLERİ II. TARIMSAL AR-GE PROJELERİ DESTEK SÜRESİ VE TUTARI III. DESTEKLENEN

Detaylı

1900 lü yılların başından beri Gemlik te zeytin ve zeytinyağı ticareti yapan bir ailenin mensubuyum. Siyah zeytin, yeşil zeytin, dilimli

1900 lü yılların başından beri Gemlik te zeytin ve zeytinyağı ticareti yapan bir ailenin mensubuyum. Siyah zeytin, yeşil zeytin, dilimli GEMLİK ZEYTİNİ 1900 lü yılların başından beri Gemlik te zeytin ve zeytinyağı ticareti yapan bir ailenin mensubuyum. Siyah zeytin, yeşil zeytin, dilimli zeytin,zeytinyağı, zeytin ezmesi ve bunlarınçeşitlerini

Detaylı

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1247

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1247 KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1247 KAHRAMANMARAŞ İLİNİN GENEL MEYVECİLİK DURUMU Mehmet SÜTYEMEZ*- M. Ali GÜNDEŞLİ" Meyvecilik kültürü oldukça eski tarihlere uzanan Anadolu'muz birçok meyve türünün anavatanı

Detaylı

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ Danışman Doç. Dr. Tufan BAL YÜKSEK LİSANS TEZİ TARIM EKONOMİSİ ANABİLİM DALI ISPARTA - 2016 2016 [] TEZ

Detaylı

TURUNÇGİLLER İÇİN YILLIK ÇALIŞMA TAKViMi

TURUNÇGİLLER İÇİN YILLIK ÇALIŞMA TAKViMi OCAK Uçkurutan (mal secco), Turunçgil dal yanıklığı (pseudomonas syringae), Antraknoz ve kahverengi meyve çürüklüğü (Phytophthora citrophthora)'ne karşı ilaçlama yapılır. Bahçede zararlı (unlu bit, kırmızı

Detaylı

MADDE 3 (1) Bu Tebliğ, 16/11/1997 tarihli ve 23172 mükerrer sayılı Resmî Gazete de yayımlanan "Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği"ne göre hazırlanmıştır.

MADDE 3 (1) Bu Tebliğ, 16/11/1997 tarihli ve 23172 mükerrer sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine göre hazırlanmıştır. BEBEK VE KÜÇÜK ÇOCUK EK GIDALARI TEBLİĞİ Yetki Kanunu: Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği Yayımlandığı R.Gazete: 01.11.2007-26687 Tebliğ No: 2007-50 Bebek ve Küçük Çocuk Ek Gıdaları Tebliğinde Değişiklik Yapılması

Detaylı

TOHUMCULUK VE TOHUMCULUK TERİMLERİ. Prof. Dr. Necmi İŞLER M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü

TOHUMCULUK VE TOHUMCULUK TERİMLERİ. Prof. Dr. Necmi İŞLER M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü TOHUMCULUK VE TOHUMCULUK TERİMLERİ Prof. Dr. Necmi İŞLER M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Tohumculuk Nedir? Tohumlukların ıslahı, tescili, üretimi, sertifikasyonu, hazırlanması, dağıtımı,

Detaylı

TÜRKİYE NİN TARIM ÜRÜNLERİ PAZARINDAKİ YERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

TÜRKİYE NİN TARIM ÜRÜNLERİ PAZARINDAKİ YERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ TÜRKİYE NİN TARIM ÜRÜNLERİ PAZARINDAKİ YERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Şebnem BORAN Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ Tarım sektörü; insanlar için gerekli gıdaları karşılayan, sanayiye hammadde kaynağı oluşturan, nüfusun

Detaylı

Budama, seyreltme, gübreleme gibi bahçe işleri daha kolay ve ekonomik olarak yapılabilir.

Budama, seyreltme, gübreleme gibi bahçe işleri daha kolay ve ekonomik olarak yapılabilir. Son yıllarda ekonomik şartlar ve Pazar isteklerinin değişmesi nedeniyle modern meyveciliğin yapılması gerekmektedir. Bu ise anacak bodur elma bahçesi tesisi veya yarı bodur elma bahçesi tesisi ile olmaktadır.modern

Detaylı

TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI

TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI Türkiye beslenme durumu yönünden hem gelişmekte olan, hem de gelişmiş ülkelerin sorunlarını birlikte içeren bir görünüme sahiptir. Ülkemizde halkın beslenme

Detaylı

BAHÇE ÜRÜNLERİNDE KALİTE VE İHRACATIMIZA ETKİSİ. Prof.Dr. Mustafa ERKAN Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü-Antalya

BAHÇE ÜRÜNLERİNDE KALİTE VE İHRACATIMIZA ETKİSİ. Prof.Dr. Mustafa ERKAN Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü-Antalya BAHÇE ÜRÜNLERİNDE KALİTE VE İHRACATIMIZA ETKİSİ Prof.Dr. Mustafa ERKAN Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü-Antalya Açlık ve Beslenme hala en önemli sorun ÜRETİM Üretim fazlası

Detaylı

ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ

ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ ÇİLEK RAPORU ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ TEMMUZ, 2017 1 İçindekiler 1. DÜNYA ÜRETİMİ VE TİCARETİ... 3 1.1 DÜNYA ÜRETİMİ... 3 1.2 DÜNYA İTHALATI... 4 1.3 DÜNYA İHRACATI...

Detaylı

İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP. Prof.Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP. Prof.Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP Prof.Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü TARIMDA DEĞİŞİM Dünyada 1970li Yıllarda Tüketicilerin Bilinçlenmesi, 1990lı Yıllarda

Detaylı

TÜRKİYE DE PESTİSİT KONUSUNDA YAPILAN ARAŞTIRMA FAALİYETLERİNİN SON DURUMU

TÜRKİYE DE PESTİSİT KONUSUNDA YAPILAN ARAŞTIRMA FAALİYETLERİNİN SON DURUMU TÜRKİYE DE PESTİSİT KONUSUNDA YAPILAN ARAŞTIRMA FAALİYETLERİNİN SON DURUMU Dr. Suat KAYMAK Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Sunu Planı Dünya

Detaylı

ZEYTİNYAĞI ÜRÜN KATALOĞU

ZEYTİNYAĞI ÜRÜN KATALOĞU KATALOĞU TARİŞ ZEYTİN VE TARIM SATIŞ KOOPERATİFLERİ BİRLİĞİ S.S. Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği, bugün Aydın, Balıkesir, Çanakkale, İzmir, Manisa ve Muğla illerine yayılmış

Detaylı

SU ÜRÜNLERİ SAĞLIĞI BÖLÜM BAŞKANLIĞI

SU ÜRÜNLERİ SAĞLIĞI BÖLÜM BAŞKANLIĞI SU ÜRÜNLERİ SAĞLIĞI BÖLÜM BAŞKANLIĞI Hacı SAVAŞ-SÜMAE, Su Ürünleri Sağlığı Bölüm Başkanı Su Ürünleri Sağlığı Bölüm Başkanlığı enstitümüz bünyesinde faaliyet gösteren bölümlerden birisidir. 2000 yılı başından

Detaylı

Ege Sahil Kuşağına Uygun Kavuzsuz Yulaf Çeşidinin Geliştirilmesi Beslenme Yaklaşımı

Ege Sahil Kuşağına Uygun Kavuzsuz Yulaf Çeşidinin Geliştirilmesi Beslenme Yaklaşımı Ege Sahil Kuşağına Uygun Kavuzsuz Yulaf Çeşidinin Geliştirilmesi Beslenme Yaklaşımı 07.10.2016 Özge YILDIZ Gıda Yük. Müh. Aydın İMAMOĞLU, Seda PELİT Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü İzmir Proje:

Detaylı

8ÇEVRE TANZİMİ ve AĞAÇLANDIRMA ÇALIŞMALARI

8ÇEVRE TANZİMİ ve AĞAÇLANDIRMA ÇALIŞMALARI 8ÇEVRE TANZİMİ ve AĞAÇLANDIRMA ÇALIŞMALARI 8.1. Ağaçlandırma: Bölgemiz imar planı içerisinde yeşil alan olarak ayrılan yerlerin çevre tanzimi ve ağaçlandırma çalışmaları kapsamında; 2009 yılı içerisinde

Detaylı

ORGANİK SIVI GÜBRE GRUBU

ORGANİK SIVI GÜBRE GRUBU ORGANİK SIVI GÜBRE GRUBU TERRA FARM ORGANİK SIVI GÜBRE GRUBU ÜRÜNLERİN ORAN VE İÇERİK BİLGİLERİ BİR SONRAKİ SAYFADA VERİLMİŞTİR. Verilen değerler ürünlerimizde bulunan minimum değerlerdir Ürün İçerik Toplam

Detaylı

Araştırma Enstitusu Mudurlugu, Tekirdag (Sorumlu Yazar)

Araştırma Enstitusu Mudurlugu, Tekirdag (Sorumlu Yazar) VII. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 04-07 Ekim 2016 ISSN: 2148-0036 Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: 161-167 Derleme Review 1Bagcılık Araştırma Enstitusu

Detaylı

Yrd. Doç.Dr. Füsun EKMEKYAPAR

Yrd. Doç.Dr. Füsun EKMEKYAPAR Yrd. Doç.Dr. Füsun EKMEKYAPAR 1 TÜRKMENLİ GÖLETİ HAVZASINDA KULLANILAN TARIM İLAÇLARI İÇİN ÇEVRESEL RİSK DEĞERLENDİRMESİ 2 1. GİRİŞ Tarımda ilaçlama, birim alandan daha fazla ürün elde etmek üzere kullanılan

Detaylı

PANEL SONUÇ BİLDİRGESİ

PANEL SONUÇ BİLDİRGESİ KARAMAN ELMA PANELİ PANEL SONUÇ BİLDİRGESİ 25 NİSAN 2016 Hazırlayanlar Uzman İsmail ARAS Uzman Hakan ANAÇ Araştırma, Etüt ve Planlama Birimi GİRİŞ Dünyanın en büyük elma üreticilerinden olan ülkemiz ve

Detaylı

TAKVİYE EDİCİ GIDALAR VE DİĞER İLGİLİ DÜZENLEMELER

TAKVİYE EDİCİ GIDALAR VE DİĞER İLGİLİ DÜZENLEMELER TAKVİYE EDİCİ GIDALAR VE DİĞER İLGİLİ DÜZENLEMELER İlhami ŞAHİN Gıda Mühendisi Kodeks Çalışma Grubu Sorumlusu Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü 23 Kasım 2017,

Detaylı

ENTEGRE VE KONTROLLÜ ÜRÜN YÖNETİMİ PROJELERİ 2015 UYGULAMALARI

ENTEGRE VE KONTROLLÜ ÜRÜN YÖNETİMİ PROJELERİ 2015 UYGULAMALARI ENTEGRE VE KONTROLLÜ ÜRÜN YÖNETİMİ PROJELERİ 2015 UYGULAMALARI 1-2015 yılında Entegre Kontrollü Ürün Yönetimi (EKÜY) Projeleri Ek-2 belirtilen programlar kapsamında yürütülecektir. 2-EKÜY projeleri uygulanacak

Detaylı

Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı

Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı Üretim ve Verim Katkısı Toplum Beslenmesine Katkı Sanayi Sektörüne Katkı Milli Gelire Katkı Dış Ticaret Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı

Detaylı

HAYVANSAL KAYNAKLI AMİNO ASİT İÇEREN ORGANİK GÜBRE. Çabamız topraklarımız için. www.letafet.co

HAYVANSAL KAYNAKLI AMİNO ASİT İÇEREN ORGANİK GÜBRE. Çabamız topraklarımız için. www.letafet.co HAYVANSAL KAYNAKLI AMİNO ASİT İÇEREN ORGANİK GÜBRE Çabamız topraklarımız için www.letafet.co LETAMİN BASE HAYVANSAL KAYNAKLI AMİNO ASİT İÇEREN SIVI ORGANİK GÜBRE Letafet Uluslararası Pazarlama Gıda Satış

Detaylı

Mardin İlinde Üretilen Mısır Nişastasının Spesifikasyon Değerlerine Uygunluğunun Belirlenmesi - doi: 10.17932/ IAU.

Mardin İlinde Üretilen Mısır Nişastasının Spesifikasyon Değerlerine Uygunluğunun Belirlenmesi - doi: 10.17932/ IAU. Mardin İlinde Üretilen Mısır Nişastasının Spesifikasyon Değerlerine Uygunluğunun Belirlenmesi - doi: 10.17932/ IAU. IAUD.m.13091352.2015.7/25.13-17 Nurten BOZDEMİR 1 Murat ÇİMEN 1* Seyhan AKÇAN 1 Özet

Detaylı

TEBLİĞ. a) 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine dayanılarak,

TEBLİĞ. a) 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine dayanılarak, 14 Şubat 2014 CUMA Resmî Gazete Sayı : 28913 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TEBLİĞ TÜRK GIDA KODEKSİ KİLO VERME AMAÇLI ENERJİSİ KISITLANMIŞ GIDALAR TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2014/3) Amaç MADDE 1 (1)

Detaylı

Yağ Gülü Yetiştiriciliği

Yağ Gülü Yetiştiriciliği Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü Yayın No: 45 Yayın Tarihi: 15.11.2011 Yağ Gülü Yetiştiriciliği Rafet SARIBAŞ, Hasan ASLANCAN Lütfen Dikkat!... Gül yağı, parfüm ve kozmetik sanayinin yanında antibakteriyel

Detaylı

Antepfıstığında Gübreleme

Antepfıstığında Gübreleme Antepfıstığında Gübreleme Tam verime çok geç yatan (8-10 yıl) antepfıstığı uzun ömürlü bir meyve ağacıdır. Hiçbir meyve ağacının yetiştirilemediği kıraç, taşlık ve kayalık arazilerde bile yetişebilmektedir.

Detaylı

TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR

TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR Halil AGAH Kıdemli Kırsal Kalkınma Uzmanı 22 Kasım 2016, İSTANBUL 1 2 SUNUM PLANI TARIMDA KÜRESELLEŞME TÜRK TARIM SEKTÖRÜ VE SON YILLARDAKİ GELİŞMELER TARIMDA

Detaylı

Düzce Üniversitesi Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi tarafından düzenlenen Düzce Fındık Çalıştayı İstiklal Konferans Salonu nda gerçekleştirildi

Düzce Üniversitesi Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi tarafından düzenlenen Düzce Fındık Çalıştayı İstiklal Konferans Salonu nda gerçekleştirildi Düzce Üniversitesi Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi tarafından düzenlenen Düzce Fındık Çalıştayı İstiklal Konferans Salonu nda gerçekleştirildi Çalıştayın açılış konuşmasını gerçekleştiren Düzce Üniversitesi

Detaylı

Fındık Yetiştiriciliğinde Gübreleme

Fındık Yetiştiriciliğinde Gübreleme Fındık Yetiştiriciliğinde Gübreleme Ülkemiz dış ticaretinde önemli bir yeri olan fındık, ülkemizin Karadeniz Bölgesi ile Sakarya- Düzce yörelerinde yetiştirilmektedir. Dünyada üretilen fındığın %70-75

Detaylı

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE YAŞ SEBZE MEYVE ÜRETİMİ

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE YAŞ SEBZE MEYVE ÜRETİMİ ANKARA 23/01/2017 DÜNYADA VE TÜRKİYE DE YAŞ SEBZE VE MEYVE ÜRETİMİ Tarım insanlık için her çağda önemli olmuştur. Tarımında önemli bir bölümünü yaş meyve ve sebzeler oluşturmaktadır. Yaş meyve ve sebze

Detaylı

Hatay İskenderun Bilgi Notu

Hatay İskenderun Bilgi Notu İskenderun Bilgi Notu Bölgemizin lokomotif sektörleri ticaret, nakliye, inşaat ve sanayi olarak ifade edilebilir. ilinde demir çelik ürünleri, otomotiv filtresi, tarım araç ve gereçleri, tarımsal ürünler

Detaylı

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi

Detaylı

Sağlıklı Tarım Politikası

Sağlıklı Tarım Politikası TARLADAN SOFRAYA SAĞLIKLI BESLENME Sağlıklı Tarım Politikası Prof. Dr. Ahmet ALTINDĠġLĠ Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü ahmet.altindisli@ege.edu.tr Tarım Alanları ALAN (1000 ha)

Detaylı

ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜ RAPORU

ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜ RAPORU ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜ RAPORU Elif ÇAM Kalp damar hastalıkları, obezite ve özelikle kanser hastalarının sayısı tüm dünyada yükselen bir seyir izlemektedir. Bu durum sağlıklı ve dengeli beslenme konusundaki

Detaylı

SOĞUK DEPO PANELLERİ:

SOĞUK DEPO PANELLERİ: SOĞUK DEPO PANELLERİ: KİLİTLİ VE KİLİTSİZ SOĞUK DEPO PANELİ UYGULAMALARIMIZ: İTS GRUP olarak ; Endüstriyel yapının tasarımında ilk önce yapının kullanım amacına göre soğuk depo mimari projeyi hazırlıyoruz.

Detaylı

1. GIDA VE BESLENME KONFERANSI

1. GIDA VE BESLENME KONFERANSI 1. GIDA VE BESLENME KONFERANSI Gıda Takviyesi Mevzuatı ve Onay Sistemi Oluşturmada Türkiye nin Başarı Hikayesi Harun TOKAY Şube Müdürü Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

Detaylı