WEB SERVİSLERİNİN ANLAMSAL ETİKETLENMESİ. Yasemin YÜKSEK 1. Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
|
|
- Ebru Özden
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 WEB SERVİSLERİNİN ANLAMSAL ETİKETLENMESİ 1 Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi yyuksek@comu.edu.tr Yasemin YÜKSEK 1 ÖZET Web servisleri, birlikte çalışabilirlik esasları çerçevesinde bir bilgisayarlar arasında ağ üzerinde iletişimi ve uyumluluğu sağlamak için tasarlanmış yazılım bileşenleri olarak tanımlanabilir. Web servislerinin anlamsal etiketlenmesi, ontoloji kavramları kullanılarak web servislerinin temel arayüz tanımlamaları üzerinde bir ilişkilendirme kullanılmak üzere gerçekleştirilmektedir. Anlamsal üst veri kullanılarak web servislerinin etiketlenmesi yapılmaktadır. Böylelikle üst veri, hem insanlar hem de uygulamalar tarafından okunabilir ve anlaşılabilir şekilde tanımlanmakta ve web servisleri arasında anlamsal birlikte çalışabilirlik sağlanmaktadır. Bu çalışmada, web servislerine anlamsallığı ekleme gereksinimleri doğrultusunda web servisleri, üst veriler ve Anlamsal Web teknolojileri incelenmektedir ve bu konuda yapılan çalışmalar karşılaştırılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Web servisleri, üst veri, ontoloji, anlamsal üst veri 1. GİRİŞ Web servisleri, birlikte çalışabilirlik esasları çerçevesinde bilgisayarlar arasında bir ağ üzerinde iletişimi ve uyumluluğu sağlamak için tasarlanmış yazılım bileşenleri olarak tanımlanabilir [1]. Uygulama bütünleştirmesi ve birlikte çalışabilirlik konusunda ortaya çıkabilecek problemlerin çözümüne dayalı bir yöntem olarak web servisleri, ortak olarak kullanılan ağ protokolleri sayesinde servis keşfi, yayınlama ve erişim yeteneklerini sunmaktadır. Günümüzde birbiriyle haberleşecek sistemleri gerçekleştirmek için web servisleri, diğer teknolojilere göre birçok avantaj sağlamaktadır. Genişletilmiş İşaretleme Dili (extensible Markup Language - XML 1 ) kullanımı sayesinde platformlar arası etkin olarak mesajlaşma tabanlı bilgi paylaşımını içermektedir. En önemli avantajlarından biri de standartların kullanımıdır. Web servisleri, açık internet standartlarına dayanır. Web servis standartlarını; Web Servisi Tanımlama Dili (Web Service Description Language - WSDL 2 ), Basit Nesne Erişim Protokolü (Simple Object Access Protocol - SOAP 3 ) ve Evrensel Keşfetme, Tanımlama ve Bütünleştirme (Universal Discovery, Description and Integration - UDDI 4 ) olarak sıralayabiliriz. Bu noktada web servis standartları hakkında kısaca bilgi vermekte yarar vardır. Web servislerini tanımlamak için XML tabanlı WSDL kullanılmaktadır. SOAP, XML tabanlı dağıtık ortamlarda bilgi alışverişini diğer bir ifade ile bir web servisine erişimi sağlayan bir protokoldür. UDDI ise, web servislerinin yayınlanması, keşfedilmesi ve birlikte çalışabilirliği için standart metod sağlamaktadır. Böylelikle istenilen servise verimli ve hızlı bir şekilde ulaşılabilmesi için servise yönelik mimari esaslarına bağlı olarak keşfetme işlemi üzerine odaklanılmıştır [2]. Günümüzde, web servislerinin e-ticaret, SMS ve WAP teknolojilerinde kullanımının yaygınlaşması ön plana çıkmıştır. Böylelikle web servisleri ile kurumlararası uygulamalar birbirleriyle bütünleşik şekilde çalışarak servis geliştiricilerin işlemlerini kolaylaştırmaktadır. Servis geliştirici, servis sağlayıcının sunmuş olduğu temel servisleri alıp yeni uygulamalar ya da servisler oluşturabilir [3]. Servis sağlayıcıları, web servislerini yayınlar. Servis istemcisi ise servis sağlayıcısında bulunan servisleri, arama, çağırma, sorgulama gibi işlemleri gerçekleştirir. Web servislerinin keşfi, servis istemcisinin servis kalitesi gereksinimlerine yanıt vermek için servis seçiminde önemli rol oynamaktadır. Bir web servisine erişimi geliştirmek için web ortamında yer alan servisler hakkında ayrıntılı bilgilere ihtiyaç duyulmaktadır. Buradaki ayrıntılı bilgilerin tanımı için üst veri kullanılmaktadır. Üst veri kullanılarak servis profil dökümanları geliştirilebilir. Üst veri tabanlı web servisi keşfi, servislere ait üst veri profili ile kullanıcı gereksinimleri eşleştirilerek gerçekleştirilmektedir [4]. UDDI, servis sağlayıcılarının sundukları web servislerinin kayıt edildiği bir servis kayıt birimidir. Bir web servisine ait üst veri tanımları kullanılarak yapılan arama işlemi, UDDI deki herbir servis hakkında ayrıntılı teknik bilgilerle sınırlıdır. Bu teknik bilgiler web servisine ait üst verilerdir. UDDI de servisleri aramak ve yayınlamak anahtar kelime bazlı veya kategori tabanlı olarak gerçekleştirilmektedir [4]. Bu nedenle UDDI de yayınlanan servisleri anlamsal yeteneklerine göre arama, bulma ve depolama desteği bulunmamaktadır [5]. Yukarıda belirtilen ihtiyaçları karşılamak amacıyla Anlamsal Web [6, 7] teknolojileri kullanılabilir. Anlamsal Web, iyi tanımlanmış ve ilişkilendirilmiş olan insanların ve uygulamaların işbirliği içerisinde okunabilir ve anlaşılabilir olmasını sağlayan mevcut web in bir uzantısıdır. Günümüzde birçok alandaki web servis uygulamalarının hedefi, web servislerin keşfi, seçimi, birleşimi ve işletimini otomatik olarak yapılabilmesini sağlamaktır. Ayrıca web servislerinin dinamik kullanımı ve birlikte çalışabilirliği için web servisi yeteneklerinin ve arayüzlerinin anlamsal olarak etiketlenmesine gereksinim duyulmaktadır. Bu hedeflerin başarılması için anlamsal bilgilerin web servislerine eklenmesi ile web servislerinin anlamsal olarak etiketlenmesi gerçekleştirilmektedir [8]. Anlamsal etiketleme, web kaynakları ve anlamsal olarak oluşturulan üst veriler arasında ilişkilerin tanımlanması işlemi olarak ifade edilebilir. Anlamsal Web teknolojilerinin gelişmesi ile birlikte etkin olarak ontolojiler de kullanılmaya 362
2 Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar Sempozyumu 2011 başlanmıştır. Anlamsal Web in temel bileşeni olan ontolojiler, bir alana ait kavramlar kümesini ve kavramlar arasındaki ilişkileri biçimsel olarak tanımlamaktadır. Üst veri için de standart bir gösterim ortamı sunmaktadır [9]. Böylelikle üst veri, hem insanların hem de uygulamaların anlayabileceği şekilde tanımlanarak web servisleri arasında anlamsal birlikte çalışabilirlik sağlanmaktadır. Web servisleri hakkında anlamsal üst verinin tanımlanması için ontoloji dili olarak DAML-S 1 /OWL-S 2 kullanılmaktadır. OWL-S servis tanımı dökümanları, web servisi hakkında anlamsal bilginin farklı tiplerinden oluşmaktadır. Bu çalışmada, web servis tanımlarına anlamsallığı ekleme gereksinimleri doğrultusunda web servisleri, üst veriler ve Anlamsal Web teknolojileri incelenmektedir ve web servislerinin anlamsal etiketlenmesi konusunda yapılan çalışmalar karşılaştırılmaktadır. 2. ANLAMSAL WEB TEKNOLOJİLERİ VE ETİKETLEME Web servisi etiketlemenin hedefi, web ortamında servislerinin yönetimini basitleştirmektir. Web servisi yönetiminde karşılaşılan zorluklardan birisi, web servisleri hakkında daha fazla bilgi ihtiyaç duyulmaktadır. Ayrıca web servislerinin hem insanlar hem de uygulamalar tarafından okunabilir ve anlaşılabilir şekilde tanımlanabilmesi için web servisleri hakkında varolan bilgilere ve ihtiyaç duyulan bilgiler arasındaki anlamsal boşluğun doldurulmasına gereksinim duyulmaktadır. Bu araştırma kapsamında incelenen çalışmalarda, Anlamsal Web teknolojileri kullanılarak anlamsal boşluğun doldurulması amaçlanmaktadır. Böylelikle web servis yeteneklerini artıran özellikler ile ontoloji kavramları arasında anlamsal ve mantıksal bağlantıların kurulabilmesi mümkündür. Anlamsal Web in gereksinimleri doğrultusunda web ortamındaki veriler, ontolojiler kullanılarak anlamsal olarak tanımlanabilir. Anlamsal Web, belirli bir alanın paylaşımlı kavramsallaştırılmasını sağlayan ontolojileri ve ontolojilere ait üst verilerin tanımlanmasını sağlamaktadır [10]. Aşağıdaki bölümlerde sırasıyla Anlamsal Web ve üst veri, Anlamsal web servisleri, web servislerinin anlamsal etiketlenmesi ve web servislerinin anlamsal etiketlenmesi ile ilgili yapılmış çalışmaların karşılaştırılması verilmiştir Anlamsal Web ve Üst Veri Anlamsal Web, bilgi yönetiminde önemli bir rol oynamaktadır. Anlamsal Web; istenilen bilgiyi bulma, farklı bilgi kaynaklarından alınan bilgiyi birleştirme ve web içeriğinin etiketlenmesini kolaylaştırmak için çözümler üretmektedir. Üst veriler ve ontolojiler, Anlamsal Web nin temel yapı taşları olarak ortaya çıkmaktadır. Üst veri, Anlamsal Web alanındaki gelişmelerle birlikte önem kazanmıştır. Üst veriye ilişkin farklı tanımlamalar yapılmış olsa da, literatürde en çok karşılaşılan tanım veri hakkında veri şeklindedir. Üst veri, bilgi kaynağın tanımlanmasında ve keşfedilmesinde kullanılan ya da yönetimini kolaylaştıran bilgileri içermektedir [11,12]. Üst veri, birçok uygulama alanında tanımlanmakta ve kullanılmaktadır. Ontolojiler, farklı alanlardaki anlamsal uygulamaların yaratılmasını ve işlemlerin gerçekleştirilmesi için alan bilgilerini tanımlayan ve aralarındaki ilişkileri kullanarak bağlantılı alan kavramlarını oluşturan üst veri sistemleridir [13, 14]. Tim Berners-Lee tarafından önerilen Anlamsal Web katmanlı mimarisinin temel katmanının önemli bileşeni URI, Kaynak Tanımlama Çatısı (Resource Desription Framework RDF) ifadesinin nesnesi olarak kaynakların tanımlanmasında üst veri şeklinde kullanılmaktadır [7]. Bir web sitesine ait URI, web kaynağı hakkında bilgileri içerdiği için web sitesine ait üst veri olarak düşünülebilir. Birçok farklı alanda web servisleri için anlamsal etiketleme yaklaşımları önerilmektedir. Özellikle günümüzde web ortamında sağlık veri miktarının çok büyük olması ve sağlık veri dosyalarının daha sıklıkla kullanılmasından dolayı, sağlık alanında web servis giriş parametrelerinin etiketlenmesi için Anlamsal Web teknolojileri kullanılabilir. Chong vd. [15] çalışmalarında sağlık alanında üst veri kullanımı ile örnekler sunulmuştur. Anlamsal üst veri yönetimi, sağlık alanında kullanılan çeşitli kaynaklar ve uygulamalar arasında verilerin bütünleştirilmesine olanak tanımlanmaktadır. Nilsson vd. [16] çalışmalarında ise e- Öğrenme alanında üst verinin kullanımını sağlayan ontoloji tabanlı e-öğrenme mimarisi tanımlanmıştır. Anlamsal web servisleri, web servisine ait üst verileri anlamsal olarak göstermektedir. Anlamsal web servisleri hakkında daha fazla bilgi, bir sonraki alt bölümde verilmektedir. 2.2 Anlamsal Web Servisleri Anlamsal web servisleri, web içeriğinin detaylı ve gelişmiş şekilde web uygulamaları tarafından okunabilirliği ve kolay anlaşılabilirliği için gerekli olan desteği sağlamaktadır. Anlamsal web servisleri, geleneksel web servislerinden farklı olarak web servislerinin dinamik olarak bulunup kullanılması ve birlikte çalışabilirliği için servislerin yetenekleri ve arayüzlerinin anlamsal web ortamında temsil edilmesi açısından üst veriler kullanılarak etiketleme gereksinimlerini karşılayacak şekilde web hizmetlerinin işlevselliğini arttırmaktadır. Servis sağlayıcısı, web servislerinin anlamsal etiketleme işlemini yönetme özelliğine sahiptir. Genel olarak web servis sağlayıcısı, web servislerinin tanımlarını kaydederek servislerin nasıl çağrılacağını belirtmektedir. Anlamsal web servisleri, bir alana ait kavramlar kümesini ve kavramlar arasındaki ilişkileri biçimsel olarak tanımlayan ontolojiler kullanılarak web servisine ait üst veri tanımların anlamsal olarak gösterimini sağlamaktadır. Böylelikle web servislerin keşfi, seçimi, birleştirimi, işletimi gibi yeteneklerini anlamsal olarak etiketleme ve kullanımını desteklemektedir [17]. WSDL, giriş ve çıkış işlemlerin parametre bilgilerini sağlar. Servis istemcisi için sözdizimsel tanımlamalar göstermektedir. Bu nedenle sözdizimi kısıtları ve servis elemanlarının anlamlarını ifade edebilecek anlamsallığa sahip değildir [18]. Bu da servis keşfi ve birleştirim işlemlerinde ihtiyaçları karşılamamaktadır. Anlamsal Web teknolojileri ile geleneksel web servislerinin içeriklerinin ve yeteneklerinin uygulamalar tarafından anlaşılması sağlanmaktadır. Bu nedenle ontoloji dili olarak OWL-S kullanılarak bilgisayarlar tarafından bilgilerin okunabilirliği veya anlamsal üst verinin üretilmesi amaçlanmaktadır. Üst veri oluşturulduktan sonra OWL-S 363
3 dosyalarına gömülü şekilde yayınlanmaktadır. Böylelikle servis istemcisi, anlamsal betimlemeler kullanarak çıkarsama işlemini gerçekleştirebilmektedir. Son yıllarda anlamsal web servislerine ait uygulamaların geliştirilmesi için birçok akademik araştırmalar ve endüstriyel uygulamalar farklı standartlar temelinde geliştirilmektedir. Anlamsal web servis yeteneklerinin anlamsal web ortamında temsil edilmesi ve dinamik olarak bulunup kullanılması için OWL-S, Web Servisleri Modelleme Ontolojisi (Web Services Modeling Ontology WSMO), WSDL-S ve METEOR-S gibi açık standartlar üzerinde çalışmalar bulunmaktadır [9] Web Servislerin Anlamsal Etiketlenmesi Etiketleme, web kaynakları ile üst verinin ilişkilendirilmesidir. Bechhofer vd. [19] çalışmalarında, etiketleme işlemi üç tip olarak sınıflandırılmaktadır: metinsel etiketleme, web servisi ile istemci arasındaki bağlantıların etiketlenmesi ve anlamsal etiketleme. Metinsel etiketleme; bir metine, yorumlar veya notlar ekleme işlemidir. Bağlantıları etiketleme; web içeriğine bir metinden bağlantılar eklenerek metin etiketlemesi genişletilmiştir. Anlamsal etiketleme ise bu çalışmada amaçlanan ve sınıflandırma işleminde önemli olarak ontolojilerden elde edilen anlamsal bilgilerin kullanımını kapsamaktadır. Anlamsal etiketleme, biçimsel ve biçimsel olmayan olarak iki şekilde sınıflandırılabilir. Biçimsel anlamsal etiketleme, bilgi tanımlama dilleri kullanılarak gösterilen kavramsal model temelinde oluşturulmaktadır. Böylelikle web kaynakları için bilgisayarların işleyebileceği etiketleme işlemi yapılmaktadır. Anlamsal bilgilerin web servislerine eklenmesi için web servisleri ile ilgili olarak anlamsallık dört şekilde açıklanabilmektedir [20]: Veri anlamsallığı, web servisindeki giriş ve çıkış mesajlarındaki verinin biçimsel tanımını vermektedir. İşlevsel anlamsallığı, web servisin yeteneklerin biçimsel tanımı gösterilmektedir. İşlevsel olmayan anlamsallığı, kısıtlamaların biçimsel tanımı ifade edilmektedir. Yürütme anlamsallığı ise bir servis iş akışlarının biçimsel tanımı gösterilmektedir. Anlamsal bilgilerin web servislerine eklenmesi, iki farklı metot kullanılarak yapılabilir [9]. Birinci metot, servislerin etiketlenmesi için WSDL ve OWL arasındaki benzerlikleri kullanmaktadır. Kavramlar arasındaki benzerliklerin hesaplanması, iki kavram arasındaki isim benzerlikleri ve kavramların yapısal yönden benzerlikleri olarak değerlendirilmektedir. Diğer metot ise, WSDL dosyalarına ait gerekli etiketleri oluşturmak için alan ontolojileri tanımlanmaktadır. W3 (World Wide Web Consortium) tarafından sözdizimsel seviyede web servis arayüzlerini tanımlamak için XML tabanlı WSDL standart olarak kabul edilmiştir. Fakat WSDL, bir servisin anlamsal olarak tanımlanabilmesi için gerekli olan mekanizmaları içermemektedir. Martin vd. [21] çalışmalarında, WSDL gibi W3 tarafından standart olarak kabul edilen WSDL ve XML Şema için anlamsal etiketlemeler (Semantic Annotations for WSDL and XML Schema SAWSDL), etiketlemelerinin göndergesi olarak web servisleri için OWL-S yapıların kullanımını ile ilgili yol göstericisi sunmaktadır. SAWSDL kullanımında anlamsal web servislerini tanımlanmak için belirli anlamsal çatı belirtilmemiştir. OWL-S de servis profili, işlem modeli ve servis zemini olarak farklı alt ontolojiler sayesinde bir çatı sağlamaktadır. Anlamsal bilgilerin web servislerine eklenmesindeki temel fikir, WSDL elemanları için bir ontolojideki en uygun anlamsal kavramın bulunmasıdır. Aşağıda verilen Şekil 1 de genel olarak web servislerin anlamsal etiketlenmesi işlemi gösterilmektedir. Veri kaynakları Etiketleme WSDL dosyaları Etiketlenmiş API tanımlamaları Etiketlenmiş dökümanlar... Web servis ontolojisi Anlamsal Etiketleme Bilgitabanı Alan ontolojisi... Anlamsal web servisleri Şekil 1: Web servisleri için anlamsal etiketleme işlemleri [20] Şekil 1 de ilk adım, web servislerini etiketleme işlemidir. Bu adımın girişleri, farklı veri kaynaklarından elde edilmektedir. Ayrıca web servisi üzerinden gerçekleştirilebilecek operasyonlarının arayüz tanımlarını da içermektedir. Web servisi etiketlemenin sonuçları ise WSDL dökümanlarıdır ve etiketlenmiş API tanımları ve dökümanlardır. İkinci adım ise, bu çalışmanında konusu olan anlamsal etiketlemedir. Giriş değeri olarak birinci adımdan farklı olarak web servis ontolojileri, farklı birden fazla alan ontolojileri kabul edilebilir. Böylelikle tek bir alan ontolojisi ile sınırlandırılmamış ve anlamsal etiketlemenin verimliliği arttırılmaktadır. Anlamsal etiketlemenin sonucu olarak, anlamsal web servisleri oluşmaktadır Web Servislerinin Anlamsal Etiketlenmesi İle İlgili Çalışmaların Karşılaştırılması Bu bölümde, anlamsal üst veri oluşturulması için kullanılan metotlar, anlamsal bilgilerin web servislerine eklenmesi için kullanılan ontoloji kavramlarının hangi veri kaynaklarından elde edildiği ve etiketleme işlemleri için tanımlanan veya kullanılan araçlar konusunda karşılaştırma yapılmaktadır yılında Heß ve Kushmerick [22] çalışmalarında yarıotomatik üst verinin oluşturulması için makine öğrenme teknikleri kullanılmıştır. Anlamsal kategoriler altında web formlarının sınıflandırılmasına ilişkin çıkarsama ve bayes öğrenme algoritmaları tanımlanmaktadır. Bu çalışmanın devamı niteliğin 2004 yılında Heß vd. [17] çalışmalarında anlamsal web servislerinin yarı otomatik etiketlenmesi için bir araç geliştirilmiştir. Bu Makine Öğrenme ile Otomatik Anlamsal Servis Etiketleme (Automated Semantic Service Annotation with Machine Learning - ASSAM) aracı, WSDL elemanlarının etiketlenmesi için OWL-S servis ontolojisi kullanılmaktadır. Web servislerinin etiketlenmesi, herhangi bir web servisine ait servis tanımlamaları olarak kabul edilerek kullaılmaktadır yılında, Chun ve Warner [23] çalışmalarında örnekleme metotlar kullanılarak veri kaynağının anlamsal içeriği temelinde web servislerinin anlamsal etiketlenmesi önerilmektedir. Anlamsal olarak ilişkili servislerin filtrelenmesi için arama motoru kullanılmıştır. 364
4 Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar Sempozyumu 2011 Ayrıca ilgili web servislerini aramasına yardımcı olan sıklık dağılımı, kümeleme ve çıkarsama fonksiyonları kullanılmıştır. Web servisi etiketleme işlemi için farklı alan ontolojileri de kullanılabilir yılında, Jonquet vd. [24] çalışmalarında, biotıbbi ontoloji kavramları ile metinsel biotıbbi verinin etiketlenmesi için ontoloji temelli web servisleri oluşturulmuştur. Bu çalışmada UMLS Üstkavramdizini ve Biotıbbi Ontoloji için Ulusal Merkez (The National Center for Biomedical Ontology Annotator NCBO) BioPortal ontolojilerinden 200 den fazla ontolojiden elde edilen kavramlar, otomatik olarak veri setlerini etiketleme işlemi için etiketleme servisleri tarafından kullanılmaktadır. NCBO Etiketleyicisinin diğer araçlardan ayıran özellikler arasında farklı biomedikal ontolojilere erişimi ve genişletilebilirliği sağlaması ve Anlamsal Web standartları ile uyumlu olması yer almaktadır. Anlamsal etiketleme işleminin esnek/değiştirilebilir olması bir alan ontolojisi ile sınırlı olmamalıdır. Zeng vd. [18] çalışmalarında Birlikte Çalışabilirlik için Üstmodel: Ontoloji Kayıtlama için Üst Modeli (Metamodel Framework for Interoperability: Metamodel for Ontology Registration - MFI4OR) benzer alanlarda web servislerinin çoklu ontolojiler kullanılarak etiketlenmesini gerçekleştirmektedir. Geleneksel anlamsal etiketlemeden farkılı olarak belirli bir alanda anlamsal etiketlemenin alanını genişletmek, Web Servis Kayıtcısında web servislerinin esnek/değiştirilebilir şekilde yayınlanmasını ve keşfedilmesini kolaylaştıracak etiketleme işlemlerini sağlamaktadır. Alan ontolojiler ile WSDL dosyalarını eşleme ve etiketleme için çeşitli algoritmalar geliştirilmektedir. Patil vd. [25] çalışmasında; alan ontolojileri, web servislerini sınıflandırma amacı için kullanılmaktadır. Web servislerinin anlamsal belirtimlerinin yararları, birçok ilgili web servis özelliklerinin anlamsal tanımlarını bütünleştirici bir ortak çatı olarak METEOR-S Web Servisi Etiketleme çatısı tanımlanmıştır yılında Singh vd. [8] çalışmalarında, bioinformatik web servislerinin manuel olarak anlamsal etiketlemesinde hatalı etiketleme olasılığı azaltmak için bir teknik geliştirilmiştir. Bu teknik ile, aday etiketleme seti kullanılarak standart etiketleme ile daha iyi geri çağırma (recall) oranına sahip olduğu iddia edilmektedir yılında Zhang vd. [9] çalışmalarında anlamsal bilgilerin servislere eklenmesi için WSDL dosyaları ve OWL ontolojileri arasındaki benzerlikler kullanılarak etiketleme metodu geliştirilmiştir. Bu metot, web servislerinin keşfedilmesi aşamasında iki noktada benzerlik algoritmalarını iyileştirmektedir. İlk olarak kavramlar arasındaki benzerliklerin filtrelenmesi, ilişkili kavramların elde edilmesini sağlamaktadır. Son olarak farklı kavramlara belirli ağırlık değerleri girilerek web servislerin anlamsal etiketlenmesinde benzerlik hesaplama yöntemleri kullanılarak ilgili problemlerin çözülmesine yardımcı olmaya çalışmaktadır. Yukarıdaki belirtilen web servislerinin anlamsal etiketlenmesi ile ilgili yaklaşımlar, aşağıda verilmiş benzerlikleri göstermektedir: Web servisleri ile alan ontolojileri arasında anlamsal ilişkiler kurulmaktadır. Anlamsal ilişkiler kullanılarak anlamsal bilgilerin web servislerine eklenmesi gerçekleştirilmektedir. Web servislerinin yeniden kullanımını ve yönetimini sağlayan teknikler kullanılmaktadır. 3. SONUÇLAR Günümüzde birçok alandaki web servis uygulamalarının hedefi, web servislerin keşfi, seçimi, birleşimi ve işletimini otomatik olarak yapılabilmesini sağlamaktır. Ayrıca web servislerinin dinamik kullanımı ve birlikte çalışabilirliği için web servisi yeteneklerinin ve arayüzlerinin anlamsal olarak etiketlenmesine gereksinim duyulmaktadır. Bu hedeflerin başarılması için anlamsal bilgilerin web servislerine eklenmesi ile web servislerinin anlamsal olarak etiketlenmesi gerçekleştirilmektedir. Anlamsal etiketleme ile üst veri, hem insanların hem de uygulamaların anlayabileceği şekilde tanımlanarak web servisleri arasında anlamsal birlikte çalışabilirlik sağlanmaktadır. 4. KAYNAKLAR [1] Nagarajan, M., Verma, K., Sheth P.A., Miller, J. and Lathem, J., Semantic Interoperability of Web Services - Challenges and Experiences, ICWS '06 Proceedings of the IEEE International Conference on Web Services, pp , [2] Newcomer, E., Understanding Web Services XML, WSDL, SOAP and UDDI, Addison-Wesley Professional Publisher, 368 p., [3] Örücü, F. ve Alp Kut Daha Hızlı Internet İle Bulut Bilgiişlem, XIV. Türkiye de İnternet Konferansı, pp , [4] Sivashanmugam, K., Sheth, A., Miller, J.A., Verma, K., Aggarwal, R. and Preeda Rajasekaran, Metadata and Semantics for Web Services and Processes, Databases and Information Systems Book, Publication Hagen, pp , [5] Naumenko, A., Nikitin, S., Terziyan, V. and Veijalainen J., Using UDDI for Publishing Metadata of the Semantic Web, In Proceedings of the First International IFIP/WG12.5 Working Conference on Industrial Applications of Semantic Web, pp , [6] Berners-Lee, T., Hendler, J. and Lassila, O., The Semantic Web, Scientific American, 284(5): 34-43, [7] Daconta, M.C., Obrst, L.J. and Smith, K.T., 2003, The Semantic Web: A Guide to the Future of XML, Web Services and Knowledge Management, Wiley Publisher, Indiana, 312p., [8] Singh, R., Bechhofer, S., Belhajjame, K. and Embury, M. S., Automatically Identifying Bounds on Semantic Annotations for Bioinformatics Web Service Input Parameters, ICWE Workshops, pp , [9] Zhang, L., Yang, X., Yuan, Y. and Sun, B., An Improved Semantic Annotation Method of Web Services Based on Ontology, CCCM '08, 1: , [10] Maedche, A. and Zacharias, V., Clustering ontologybased metadata in the semantic web, Proceedings of the 6th European Conference on Principles of Data Mining and Knowledge Discovery, pp , [11] Boulos, M. N., Roudsari, A. V. and Carson, E.R., Towards a semantic medical Web: HealthCyberMap's tool for building an RDF metadata base of health information resources based on the Qualified Dublin Core Metadata Set, Med Sci Monit., 8(7):24 36, [12] Jia, Q., Guo, S.Z., Chen, H.Y. and Li, N., Research on ontology-based metadata model, First International 365
5 Workshop on Database Technology and Applications, China, pp , [13] Gruber, T. R., A translation approach to portable ontology specifications, Knowl. Acquis., 5(2): , [14] Arroyo, S. and López-Cobo, J. M., Describing web services with semantic metadata, Int. J. Metadata, Semantics and Ontologies, 1(1):76-82, [15] Chong, Q., Marwadi, A., Supekar, K. and Lee, Y., Ontology Based Metadata Management in Medical Domains, Journal of Requery and Practice in Information Technology, 35(2): , [16] Nilsson, M., Palmér, M. and Naeve, A., Semantic Web Metadata for e-learning - Some Architectural Guidelines, 11th Conference on the World Wide Web, pp. 7-11, [17] Heß, A., Johnston, E. and Kushmerick, N., ASSAM: A Tool for Semi-automatically Annotating Semantic Web Services, ISWC 2004, 3298: , [18] Zeng, C., He, K., Li, B., Wang, C. and He, Y., A MFI4OR-based Approach of Semantic Annotation for Web Service, Technological Developments in Networking, Education and Automation, pp , [19] Bechhofer, S., Carr, L., Goble, C., Kampa, S. and Miles- Board, T., The Semantics of Semantic Annotation, In Proceedings of First International Conference on Ontologies, Databases, and Applications of Semantics for Large Scale Information Systems, pp , [20] Ringelstein, C., Franz, T. and Staab, S., The Process of Semantic Annotation of Web Services, Semantic Web Services - Theory, Tools, and Applications, Idea Publishing Group, Chapter X, the United States of America, pp , [21] Martin, D., Paolucci, M. and Wagner, M., Bringing Semantic Annotations to Web Services: OWL-S from the SAWSDL Perspective, The Semantic Web, Vol.4825, pp , [22] Heß, A. and Kushmerick, N., Learning to Attach Semantic Metadata to Web Services, International Semantic Web Conference, pp , [23] Chun, A., S. and Warner, J., Semantic Annotation and Search for Deep Web Services, 10th IEEE Conference on E-Commerce Technology and the Fifth IEEE Conference on Enterprise Computing, E-Commerce and E-Services, pp , [24] Jonquet, C., Shah, N. H., Youn, C. H., Callendar, C. and Storey, M.A., NCBO Annotator: Semantic Annotation of Biomedical Data, ISWC 2009, pp [25] Patil, A., Oundhakar, S., Sheth, A. and Verma, K., METEOR-S Web Service Annotation Framework, In proceeding of the 13th International Conference on the World Wide Web, pp ,
Mobil Cihazlardan Web Servis Sunumu
Mobil Cihazlardan Web Servis Sunumu Özlem Özgöbek Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 2010 İnternet erişiminin yaygınlaşması ve artık mobil cihazlar üzerinden bile yüksek hızlı veri iletişimine
DetaylıAnlamsal Web Servisleri Temelinde Örnek Bir Servis Tanımı
Anlamsal Web Servisleri Temelinde Örnek Bir Servis Tanımı Ege Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, İzmir yasemin.yuksek@ege.edu.tr Özet: Şu anda kullanılmakta olan web servis teknolojileri anlamsal
DetaylıSemantik Bilgi Yönetimi
Semantik Bilgi Yönetimi Yaşar ar Tonta Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü tonta@hacettepe.edu.tr yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/ 1 Plan Memex ten Semantik Web e... Semantik Bilgi Yönetimi
DetaylıAnlamsal Web te SKOS Kullanılarak Bilgi Organizasyonu
inet-tr 09 - XIV. Türkiye de İnternet Konferansı Bildirileri 12-13 Aralık 2009 Bilgi Üniversitesi, İstanbul Anlamsal Web te SKOS Kullanılarak Bilgi Organizasyonu Ege Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği
DetaylıPAZARTESİ SALI 2015-2016 Ders Programı 1. Öğretim 09.00-09.50 10.00-10.50 11.00-11.50 12.00-12.50 HRT4291 WEB TABANLI CBS GR:11 Ü.GÜMÜŞAY EZ-121 ; D1-129 HRT4291 WEB TABANLI CBS GR:22 Ü.GÜMÜŞAY EZ-121
DetaylıUlusal Sağlık Veri Sözlüğü için Ontoloji Tabanlı Üst Veri Yönetim Sistemi Ontology Based Metadata Management for National Healthcare Data Dictionary
Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Cilt 18, Sayı 2, 2012, Sayfa 133-144 Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü için Ontoloji Tabanlı Üst Veri Yönetim Sistemi Ontology Based Metadata Management for
DetaylıFIRAT ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜH.
FIRAT ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜH. WSDL-SOAP MURAT TEZGİDER Web Servisi Nedir? web servisi :standart formatları kullanarak programlama dili, işletim sistemi ve platformdan bağımsız olarak bilgiyi paylaşan
DetaylıBilgi Servisleri (IS)
Bilgi Servisleri (IS) GRID Kullanıcı Eğitimi Boğaziçi Üniversitesi 2007, İstanbul Emrah AKKOYUN Konu Başlığı Neden ihtiyaç duyulur? Kullanıcılar kimlerdir? Bilgi Servisi türleri MDS ve BDII LDAP Bilgi
DetaylıBBY 163: Bilgi Yönetimi Kavramları
BBY 163: Bilgi Yönetimi Kavramları Yaşar Tonta İpek Şencan Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü E-posta: {yasartonta, ipekscn}@gmail.com SLAYT 1 Bibliyografik tanımlama Üst veri / Metadata
DetaylıAnlamsal Web Servislerinin Dinamik Çağrımı
BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ, CİLT: 8, SAYI: 2, MAYIS 2015 71 Anlamsal Web Servislerinin Dinamik Çağrımı Özgür GÜMÜŞ 1, İsmail YÜREK 2 1 Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye
DetaylıVERİ MADENCİLİĞİ (Web Madenciliği)
VERİ MADENCİLİĞİ (Web Madenciliği) Yrd.Doç.Dr. Kadriye ERGÜN kergun@balikesir.edu.tr Kaynak: M. Ali Akcayol, Gazi Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Ders Notları İçerik İnternet World Wide Web
DetaylıModel Güdümlü Geliştirme ile Gömülü Kaynakların Yönetimi
Model Güdümlü Geliştirme ile Gömülü Kaynakların Yönetimi Can Öz EGE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ A.B.D. 1 İçerik Kaynak Yönetimi Problemi Kaynak Yönetimi Modellemesinin
DetaylıYazılım Mimari Tasarımından Yazılım Geliştirme Çatısının Üretilmesinde Model Güdümlü Bir Yaklaşım
Yazılım Mimari Tasarımından Yazılım Geliştirme Çatısının Üretilmesinde Model Güdümlü Bir Yaklaşım İbrahim Onuralp Yiğit 1, Nafiye Kübra Turhan 2, Ahmet Erdinç Yılmaz 3, Bülent Durak 4 1,2,3,4 ASELSAN A.Ş.
DetaylıDİZİN. Not: Koyu harfle yazılan sayfalar ilgili terimin yoğun olarak geçtiği sayfaları göstermektedir.
DİZİN Not: Koyu harfle yazılan sayfalar ilgili terimin yoğun olarak geçtiği sayfaları göstermektedir. A ağırlıklandırma bkz. terim ağırlıklandırma AltaVista, 6, 31, 37, 45-47, 93, 135 anahtar sözcükler,
DetaylıAnlamsal Web Politika Dillerinin Karşılaştırılması
Anlamsal Web Politika Dillerinin Karşılaştırılması Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 35100 Bornova / İzmir - Türkiye ozgu.can@ege.edu.tr 2 İçindekiler Giriş Politika Kavramları Anlamsal Web
DetaylıBibliyografik Evrenin Gelişimi ve Kütüphanelerde Bağlı Veri Yaklaşımları
Bibliyografik Evrenin Gelişimi ve Kütüphanelerde Bağlı Veri Yaklaşımları Arş. Gör. Tolga ÇAKMAK tcakmak@hacettepe.edu.tr 19 Nisan 2013 Boğaziçi Üniversitesi İçerik Bilginin Düzenlenmesi Bilgi Düzenleme
DetaylıServis Yönelimli Mimari ve İş Süreç Yönetimi (SE 564) Ders Detayları
Servis Yönelimli Mimari ve İş Süreç Yönetimi (SE 564) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Servis Yönelimli Mimari ve İş Süreç Yönetimi SE 564
DetaylıBİH 605 Bilgi Teknolojisi Bahar Dönemi 2015
BİH 605 Bilgi Teknolojisi Bahar Dönemi 2015 Ders- 13 World Wide Web (WWW) Yrd. Doç. Dr. Burcu Can Buğlalılar Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Katmanları İçerik World Wide Web (WWW) Anlık Mesajlaşma
DetaylıWeb Madenciliği (Web Mining)
Web Madenciliği (Web Mining) Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Genel bilgiler Değerlendirme Arasınav : 25% Ödevler : 15% Final Projesi : 30% Final Sınavı : 30%
DetaylıAkıllı Yazılım Etmenleri ile Anlamsal Web Servislerinin Tümleşimi
Akıllı Yazılım Etmenleri ile Anlamsal Web Servislerinin Tümleşimi Tuğba Külahcıoğlu 1, Asil Yardımcı 2 1 Ege Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Bornova, İzmir 2 TÜBİTAK UEKAE, Gebze, Kocaeli
DetaylıFarklı Mobil Platformlar Üzerinde Servis Tabanlı Mimari(SOA) Yaklaşımı: Elektronik Uçuş Çantası Vaka Çalışması
Farklı Mobil Platformlar Üzerinde Servis Tabanlı Mimari(SOA) Yaklaşımı: Elektronik Uçuş Çantası Vaka Çalışması Emre Barış Aksu, STM A.Ş eaksu@stm.com.tr Cem Gündüz, STM A.Ş cgunduz@stm.com.tr Emrah Ayanoğlu,
DetaylıBilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU
Bilişim Sistemleri Modelleme, Analiz ve Tasarım Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Ders Akışı Hafta 5. İhtiyaç Analizi ve Modelleme II Haftanın Amacı Bilişim sistemleri ihtiyaç analizinin modeli oluşturulmasında,
DetaylıBilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU
Bilişim Sistemleri Modelleme, Analiz ve Tasarım Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Ders Akışı Hafta 10-11. Nesneye Yönelik Sistem Tasarımı Haftanın Amacı Bilişim sistemleri geliştirmede nesneye yönelik sistem tasarımı
DetaylıTS EN ISO 9241-151 EŞLEŞTİRME LİSTESİ
Kriter No Kriter Başlığı Rehber İlke Başlığı A 6. Üst Düzey Tasarım Kararları ve Tasarım Stratejisi 6.1 Genel özellikler 6.2 Web uygulamasının amacının belirginliği 3.10.1. Kurumsal Bilgiler 1.3.2. Kullanıcıların
DetaylıAnlamsal Bilgi Yönetiminde Üst Veri Sistemlerinin ve Ontolojilerin Kullanımı
Anlamsal Bilgi Yönetiminde Üst Veri Sistemlerinin ve Ontolojilerin Kullanımı Yaşar Tonta Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü tonta@hacettepe.edu.tr yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/ 1 Plan
DetaylıTarih Saat Modül Adı Öğretim Üyesi. 01/05/2018 Salı 3 Bilgisayar Bilimlerine Giriş Doç. Dr. Hacer Karacan
BİLGİ TEKNOLOJİLERİ YÖNETİMİ EĞİTİM MODÜLLERİ Tarih Saat Modül Adı Öğretim Üyesi 01/05/2018 Salı Bilgisayar Bilimlerine Giriş Doç. Dr. Hacer Karacan Bu dersin amacı, bilgisayar bilimlerinin temel kavramlarını
DetaylıYrd. Doç. Dr. Tuğba ÖZACAR ÖZTÜRK
Yrd. Doç. Dr. Tuğba ÖZACAR ÖZTÜRK ÖĞRENİM DURUMU Derece Üniversite Bölüm / Program Yıllar Lisans Dokuz Eylül Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği 99-00 Y. Lisans Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği
DetaylıSemantik Web Bulutunun (Linked Data Cloud) Oluşumu ve Gelişim Durumu
Semantik Web Bulutunun (Linked Data Cloud) Oluşumu ve Gelişim Durumu Evren Sezgin 1, Hakan Akar 2, Salim Dikilitaş 3 1,2Akdeniz Üniversitesi, Enformatik Bölüm Başkanlığı, Antalya 3Akdeniz Üniversitesi,
DetaylıANLAMSAL WEB (WEB 3.0) VE ONTOLOJİLERİNE GENEL BİR BAKIŞ
İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Yıl: 9 Sayı: 18 Güz 2010 s. 97-107 ANLAMSAL WEB (WEB 3.0) VE ONTOLOJİLERİNE GENEL BİR BAKIŞ Cihad DEMİRLİ Ömer Faruk KÜTÜK Geliş: 26/11/2010 Kabul: 06/12/2010
DetaylıYrd. Doç. Dr. Övünç ÖZTÜRK
Yrd. Doç. Dr. Övünç ÖZTÜRK ÖĞRENİM DURUMU Derece Üniversite Bölüm / Program Yıllar Lisans Orta Doğu Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği 99-00 Y. Lisans Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği
DetaylıWEB ĠN GELECEĞĠ: ANLAMSAL WEB
Ege Akademik BakıĢ / Ege Academic Review 8 (1) 2008: 205-213 WEB ĠN GELECEĞĠ: ANLAMSAL WEB THE FUTURE OF THE WEB: THE SEMANTIC WEB Öğr. Gör. Kaan KURTEL, Ġzmir Ekonomi Üniversitesi, kaan.kurtel@ieu.edu.tr
DetaylıKümeleme Algoritmaları. Tahir Emre KALAYCI
Tahir Emre KALAYCI 2010 Gündem En önemli gözetimsiz öğrenme (unsupervised learning) problemi olarak değerlendirilmektedir Bu türdeki diğer problemler gibi etiketsiz veri kolleksiyonları için bir yapı bulmakla
DetaylıANLAMSAL VEB SERVİSLERİ ORTAMINDA BİR ARACI ETMEN A BROKER AGENT IN THE SEMANTIC WEB SERVICES ENVIRONMENT
Electronic Journal of Vocational Colleges December/Aralık 2011 ANLAMSAL VEB SERVİSLERİ ORTAMINDA BİR ARACI ETMEN Özgür Gümüş 1, Önder Gürcan 2, Oğuz Dikenelli 3 Özet Hem arabuluculuk ve koordinasyon özelliklerine
DetaylıHTML (Hyper Text Markup Language)
HTML (Hyper Text Markup Language) Ele Alınacak Başlıklar HTML tarihçesi Bir HTML dökümanın genel görünümü HTML ve tarayıcı etkileşimi Tarihçe Internet The World Wide Web (www) HTML URI/URL HTTP Tim Berners-Lee
DetaylıVeritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Kavramı) Veri Modelleri
Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Kavramı) Veri Modelleri Konular Veritabanı Tasarım Aşamaları Veri Modeli Nedir? Veri Modeli Temel Bileşenleri İş Kuralları (Business Rules) İş Kurallarını Veri
DetaylıDGridSim Gerçek Zamanlı Veri Grid Simülatörü. Yazılım Tasarımı Dokümanı v 1.0.1 01.08.2011. Mustafa Atanak Sefai Tandoğan Doç. Dr.
DGridSim Gerçek Zamanlı Veri Grid Simülatörü Yazılım Tasarımı Dokümanı v 1.0.1 01.08.2011 Mustafa Atanak Sefai Tandoğan Doç. Dr. Atakan Doğan 1. Sistem Mimarisi DGridSim katmanlı bir yapı göz önünde bulundurularak
DetaylıYazılım Yeniden Yapılamaya Yönelik Bir Kurumsal Mimari: Model Güdümlü ve Ontoloji Tabanlı Bir Yaklaşım
Yazılım Yeniden Yapılamaya Yönelik Bir Kurumsal Mimari: Model Güdümlü ve Ontoloji Tabanlı Bir Yaklaşım Doç.Dr. Murat Paşa UYSAL Prof.Dr. A. Erhan MERGEN Yazılım Yeniden Yapılama Genel olarak Yazılım Yeniden
DetaylıYaz.Müh.Ders Notları #6 1
YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ Prof.Dr. Oya Kalıpsız GİRİŞ 1 YAZILIM YETERLİLİK OLGUNLUK MODELİ Olgunluk Seviyeleri: Düzey 1. Başlangıç düzeyi: Yazılım gelişimi ile ilişkili süreçlerin tanımlanması için hiçbir sistematik
DetaylıJava 2 Micro Edition (J2ME)
Java 2 Micro Edition (J2ME) Arş.Gör. Cenk ATLIĞ Bahar 2005-2006 Trakya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği İçerik Giriş MIDP nedir? MIDP in Java 2 Platformundaki yeri Java 2 Platformunda cihazların kullanım
DetaylıT.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KATALOĞU
T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ - EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KATALOĞU Ders Kodu Bim Kodu Ders Adı Türkçe Ders Adı İngilizce Dersin Dönemi T Snf Açıl.Dönem P
DetaylıVeritabanı Dersi. Teoriden Pratiğe. Çağıltay N.E., Tokdemir G. Veritabanı Sistemleri Dersi -Bölüm XXV: Web'den Erişim Çağıltay, N., Tokdemir, G.
Veritabanı Dersi Teoriden Pratiğe Çağıltay N.E., Tokdemir G. Veritabanı Sistemleri Dersi -Bölüm XXV: Web'den Erişim Çağıltay, N., Tokdemir, G. BÖLÜM 25 Web den Erişim Ortak Geçit Arayüzü Bazı Web Kavramları
DetaylıR. Orçun Madran & Yasemin Gülbahar BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ
Web Temelli Öğretim Yönetim Sistemleri ve İçerik Yönetim Sistemlerinin Bilginin Yönetilmesi ve Sunumu Açısından Değerlendirilmesi R. Orçun Madran & Yasemin Gülbahar BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ 28.12.2007 Madran
DetaylıDoç. Dr. Cüneyt BAYILMIŞ
BSM 460 KABLOSUZ ALGILAYICI AĞLAR 1 BSM 460 KABLOSUZ ALGILAYICI AĞLAR 1. Hafta NESNELERİN İNTERNETİ (Internet of Things, IoT) 2 Giriş İletişim teknolojilerinde ve mikroelektronik devrelerde yaşanan gelişmeler
DetaylıTS EN ISO KONTROL LİSTESİ ŞABLONU
ŞABLONU C 6. No. Rehber Uygulanabilirlik luk Üst Düzey Tasarım Kararları ve Tasarım Stratejisi 6.1 Genel özellikler 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10 6.11 6.12 Web uygulamasının amacının belirginliği
DetaylıKÜTÜPHANECİLİKTE STANDARTLAŞMA VE MARC-XML ÇÖZÜMÜ
KÜTÜPHANECİLİKTE STANDARTLAŞMA VE MARC-XML ÇÖZÜMÜ Zehra TAŞKIN ztaskin@hacettepe.edu.tr http://yunus.hacettepe.edu.tr/~ztaskin PLAN MARC Standartları XML MARC XML Neden MARC için XML? MARC XML için gerekli
DetaylıYENİ BİLGİ MODELLEME VE PROGRAMLAMA FELSEFESİYLE SEMANTIC WEB
YENİ BİLGİ MODELLEME VE PROGRAMLAMA FELSEFESİYLE SEMANTIC WEB ANKARA ÜNİVERSİTESİ 31.03.2012 B İ LGİSAYA R Y ÜK. MÜH. BÖRTEÇİN EGE WEB 1.0 1995 2000 İnsan odaklı Web de henüz sadece belgeler var Belgelerin
DetaylıEtmen ile Servis Entegrasyonu için Bir Planlama
Etmen ile Servis Entegrasyonu için Bir Planlama Modülü Tasarımı ve Gerçekleştirimi Yüksek Lisans Tezi Bornova, İzmir 23 Temmuz 2007, Pazartesi Tez savunması İçerik 1 Giriş 2 3 4 5 İçerik Amaç Yaklaşım
DetaylıAlgoritma Geliştirme ve Veri Yapıları 2 Veri Modelleri. Mustafa Kemal Üniversitesi
Algoritma Geliştirme ve Veri Yapıları 2 Veri Modelleri Veri modelleri, veriler arasında ilişkisel ve sırasal düzeni gösteren kavramsal tanımlardır. Her program en azından bir veri modeline dayanır. Uygun
DetaylıVERİ TABANI SİSTEMLERİ
VERİ TABANI SİSTEMLERİ 1- Günümüzde bilgi sistemleri Teknoloji ve bilgi. 2- Bilgi sistemlerinin Geliştirilmesi İşlevsel Gereksinimleri 1.AŞAMA Gereksinim Belirleme ve Analiz Veri Gereksinimleri Gereksinimler
DetaylıMüzik Verileri İçin XML Tabanlı Diller
Müzik Verileri İçin XML Tabanlı Diller İlker KALAYCI, M. Serdar KORUKOĞLU Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 2009 Akademik Bilişim '09-Harran Üniversitesi 1 İçerik Giriş MIDI Özellikleri XML
DetaylıAkıllı Ortamlarda Sensör Kontrolüne Etmen Tabanlı Bir Yaklaşım: Bir Jadex Uygulaması
Akıllı Ortamlarda Sensör Kontrolüne Etmen Tabanlı Bir Yaklaşım: Bir Jadex Uygulaması Özlem Özgöbek ozlem.ozgobek@ege.edu.tr Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü İZMİR Sunum Planı - Giriş - Benzer
DetaylıMobil Cihazlardan Web Servis Sunumu Özlem Özgöbek 1, R. Cenk Erdur 2 1,2
Mobil Cihazlardan Web Servis Sunumu Özlem Özgöbek 1, R. Cenk Erdur 2 1,2 Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, İzmir ozlem.ozgobek@ege.edu.tr, cenk.erdur@ege.edu.tr Özet: İnternet erişiminin
DetaylıKENT GÜVENLİK YÖNETİM SİSTEMLERİ BİLEŞENLERİ İÇİN ANLAMSAL AĞ TABANLI BİLGİ PAYLAŞIMI
KENT GÜVENLİK YÖNETİM SİSTEMLERİ BİLEŞENLERİ İÇİN ANLAMSAL AĞ TABANLI BİLGİ PAYLAŞIMI Melihcan Türk 1, Murat Komesli 2 1 Yaşar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar Mühendisliği Doktora Programı
DetaylıOntoloji Tabanlı Türk Şarap Portalı Tasarımı
Ontoloji Tabanlı Türk Şarap Portalı Tasarımı Övünç Öztürk 1, Tuğba Özacar 2, Murat Osman Ünalır 3 1 Araş.Gör.,Ege Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, 35100 Bornova İZMİR ozturk@staff.ege.edu.tr
DetaylıGelişen Bilgi Dünyası: Neden EBSCO? Cem Karamehmetoglu EBSCO Antalya
Quality Quality Content Content Resource Resource Management Management Access Discovery Integration Consultation Consultation Gelişen Bilgi Dünyası: Neden EBSCO? Cem Karamehmetoglu EBSCO Antalya Değişen
DetaylıTuncay Sevindik Accepted: January 2011
ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2011, Volume: 6, Number: 1, Article Number: 1C0337 EDUCATION SCIENCES Received: October 2010 Tuncay Sevindik Accepted: January 2011 Zafer Cömert Series
DetaylıAndroid e Giriş. Öğr.Gör. Utku SOBUTAY
Android e Giriş Öğr.Gör. Utku SOBUTAY Android İşletim Sistemi Hakkında 2 Google tarafından geliştirilmiştir. Dünyada en çok kullanılan mobil işletim sistemidir. 2018 itibariyle Dünyada Android; %78.65,
DetaylıXML Web Servisleri ile Oracle ve SQL Server Veri Tabanları Arasında Veri Transferi
BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ, CİLT: 5, SAYI: 1, OCAK 2012 7 XML Web Servisleri ile Oracle ve SQL Server Veri Tabanları Arasında Veri Transferi Cüneyt ÖZDEMİR Siirt Meslek Yüksekokulu, Siirt Üniversitesi,
DetaylıBİLİŞİM SİSTEMLERİ GÜVENLİĞİNDE YENİ EĞİLİMLER
BİLİŞİM SİSTEMLERİ GÜVENLİĞİNDE YENİ EĞİLİMLER Dr. Hayrettin Bahşi bahsi@uekae.tubitak.gov.tr 11 Mart 2010 Gündem Bulut Hesaplama Sistemleri ve Bilgi Güvenliği Güvenli Yazılım Geliştirme Hayat Döngüsü
DetaylıVIDEOCELL API. Versiyon 1.0.0
VIDEOCELL API Versiyon 1.0.0 İçindekiler 1. Bu Belgenin Amacı... 3 2. Belge Sürümleri... 3 3. Sistem Gereksinimleri... 3 4. Kullanım Şekli... 3 4.1. Genel... 3 4.2. Uyarılar... 3 4.3. Hata Kodları... 4
DetaylıUKVA için Portal Teknolojisinin Değerlendirilmesi
TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi UKVA için Portal Teknolojisinin Değerlendirilmesi Yrd.Doç. Dr. Halil AKINCI & Doç. Dr. Çetin CÖMERT GİRİŞ Çok dinamik
DetaylıYENİ NESİL AÇIK ARŞİVLER İLKAY HOLT COAR (CONFEDERATION OF OPEN ACCESS REPOSITORIES) AÇIK ERİŞİM KONFERANSI 27 EKIM 2016 TÜBİTAK ANKARA
YENİ NESİL AÇIK ARŞİVLER İLKAY HOLT COAR (CONFEDERATION OF OPEN ACCESS REPOSITORIES) AÇIK ERİŞİM KONFERANSI 27 EKIM 2016 TÜBİTAK ANKARA COAR hakkında COAR Açık Erişim Arşivler Konfederasyonu açık erişim
DetaylıElbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı
HAFTA III Bilgi iletişim sistemi : Bilgi iletişim sistemi, dağıtık sistem içerisinde düğümler arasındaki iletişimi desteklemekle yükümlüdür. İletişim sistemi, iletişim ağı ile bağlanmış herhangi bir düğümün,
Detaylıe-fatura UYGULAMASI (Entegrasyon Kılavuzu) Şubat 2010 ANKARA e-fatura Uygulaması (Entegrasyon Kılavuzu) Şubat 2010 Versiyon : 1.
e-fatura UYGULAMASI (Entegrasyon Kılavuzu) Şubat 2010 ANKARA Versiyon : 1.0 1/17 GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığı Versiyon : 1.0 2/17 Tanımlar ve Kısaltmalar...4 1 Giriş...7
DetaylıWEB SERVS TABANLI GELTRLEN MOBL UYGULAMALAR: ODTÜ MOBL ÖRENC LER BLG SSTEM (MOBS)
WEB SERVS TABANLI GELTRLEN MOBL UYGULAMALAR: ODTÜ MOBL ÖRENC LER BLG SSTEM (MOBS) Hale ALTINOVA, Yasemin YALÇIN, ve Serdar ARSLAN Orta Dou Teknik Üniversitesi, Bilgi lem Daire Bakanlıı, ANKARA altinova@metu.edu.tr,
DetaylıDoç. Dr. Cüneyt BAYILMIŞ
BSM 460 KABLOSUZ ALGILAYICI AĞLAR 1 BSM 460 KABLOSUZ ALGILAYICI AĞLAR 2. Hafta MAKİNELER ARASI İLETİŞİM (Machine-to-Machine Communication, M2M) 2 Giriş Bilgi ve iletişim teknolojileri alanında en önemli
DetaylıUzaktan Eğitim ve E-Öğrenme
Uzaktan Eğitim ve E-Öğrenme Gökhan Eryol III. ULAKNET Çalıştayı ve Eğitimi Adnan Menderes Üniversitesi Didim MYO/Aydın 31 Mayıs - 3 Haziran 2009 Gündem Tanımlar Uzaktan Eğitim E-Öğrenme kavramları Ürünler
DetaylıT.C. ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ BİLGİ VE BELGE YÖNETİMİ BÖLÜMÜ SEMANTİK WEB HAZIRLAYAN: LEYLA BOLAT 100217026 SEMİNER
T.C. ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ BİLGİ VE BELGE YÖNETİMİ BÖLÜMÜ SEMANTİK WEB HAZIRLAYAN: LEYLA BOLAT 100217026 SEMİNER DERS SORUMLUSU: KASIM BİNİCİ ERZURUM 2013 1 GİRİŞ İnsanlığın var olduğu
DetaylıJAVA RMI ve Hibernate teknolojileri kullanılarak çok amaçlı bir yazılım altyapısı hazırlanması
JAVA RMI ve Hibernate teknolojileri kullanılarak çok amaçlı bir yazılım altyapısı hazırlanması Hakan ALBAĞ Tahsin Barış AKAN Bitirme Projesi 05.06.2006 Giriş Ticari yazılımlarda ortak ihtiyaçlar Birden
DetaylıVeritabanı Yönetimi Bilgisayarların. Keşfi Hedefler. Veritabanı, Veri ve Bilgi. Veritabanı, Veri ve Bilgi. Veritabanı, Veri ve Bilgi
Hedefler Veritabanı Yönetimi Bilgisayarların Discovering Keşfi 2010 Computers 2010 Living in a Digital World Dijital Dünyada Yaşamak Veritabanı terimini tanımlamak ve bir veritabanının veri ve bilgi ile
DetaylıİNDEKSLEYİCİ İÇİN HTML BELGENİN XML BELGEYE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA
İNDEKSLEYİCİ İÇİN HTML BELGENİN XML BELGEYE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA Aydın CARUS 1 Eyüp Can DÜNDAR 2 Altan MESUT 3 1,2,3 Trakya Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Bilgisayar Mühendisliği
DetaylıCENG 302 Yazılım Mühendisliği Yazılım Mimarisi - Devam. Alper UĞUR
CENG 302 Yazılım Mühendisliği Yazılım Mimarisi - Devam Alper UĞUR Yazılım Mimarisi Gereksinim: NE? Mimari : NE+NASIL GEREKSİNİMLER (software architecture) Requirements : WHAT? Architecture : WHAT + HOW?
DetaylıÖğretim planındaki AKTS Ulusal Kredi
Ders Kodu Teorik Uygulama Lab. Yazılım Gereksinimleri Mühendisliği Ulusal Kredi Öğretim planındaki AKTS 481052000001303 3 0 0 3 5 Dersin Yürütülmesi Hakkında Bu ders gerçek dünya problemlerinin analiz
Detaylı1. GİRİŞ Kılavuzun amacı. Bu bölümde;
1. GİRİŞ Bu bölümde; Kılavuzun amacı EViews Yardım EViews Temelleri ve Nesneleri EViews ta Matematiksel İfadeler EViews Ana Ekranındaki Alanlar 1.1. Kılavuzun amacı Ekonometri A. H. Studenmund tarafından
DetaylıMobil Cihazlardan Web Servis Sunumu
Akademik Bilişim 10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri 10-12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi Mobil Cihazlardan Web Servis Sunumu Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, İzmir ozlem.ozgobek@ege.edu.tr,
DetaylıBilgisayar Mühendisliği. Bilgisayar Mühendisliğine Giriş 1
Bilgisayar Mühendisliği Bilgisayar Mühendisliğine Giriş 1 Mühendislik Nedir? Mühendislik, bilim ve matematiğin yararlı cihaz ve sistemlerin üretimine uygulanmasıdır. Örn: Elektrik mühendisleri, elektronik
DetaylıCOM API v2.0 Belge sürümü : 2.0.3
COM API v2.0 Belge sürümü : 2.0.3 1. Đçindekiler 1. Đçindekiler...2 2. Bu belgenin amacı...3 3. Belge sürümleri...3 4. Sistem gereksinimleri...3 5. Kullanım şekli...4 5.1 Genel...4 5.2 Uyarılar...4 5.3
DetaylıVeritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Kavramı) İş Kuralları ve Veri Modelleri
Celal Çeken Veysel Harun Şahin Veritabanı Yönetim Sistemleri (Veritabanı Kavramı) İş Kuralları ve Veri Modelleri Konular Veritabanı Tasarımı Yaşam Döngüsü Veri Modeli Nedir? Veri Modeli Temel Bileşenleri
DetaylıBağlı Açık Üniversite Verisi. Prof. Dr. Oğuz Dikenelli
Bağlı Açık Üniversite Verisi Prof. Dr. Oğuz Dikenelli İçerik Gereksinim Bağlı Veri Bağlı Açık Veri Uygulamaları Ege Üniversitesi Açık Veri Prototipi Tartışma Üniversite Bilgi Ağı Kütüphane Basılı/Elektronik
DetaylıXBRL. Şükrü ŞENALP Yeminli Mali Müşavir Sorumlu Ortak Baş Denetçi
Şükrü ŞENALP Yeminli Mali Müşavir Sorumlu Ortak Baş Denetçi XBRL dünya çapında iş dünyasıyla finansal veriler arasında elektronik iletişimi sağlayan devrimsel nitelikte bir dildir. Hazırlık aşamasında,
DetaylıArş.Gör.Muhammet Çağrı Gencer Bilgisayar Mühendisliği KTO Karatay Üniversitesi 2015
Arş.Gör.Muhammet Çağrı Gencer Bilgisayar Mühendisliği KTO Karatay Üniversitesi 2015 KONU BAŞLIKLARI 1. Yazılım Mimarisi nedir? 2. Yazılımda Karmaşıklık 3. Üç Katmanlı Mimari nedir? 4. Üç Katmanlı Mimari
DetaylıĐSTEMCĐ SUNUCU SĐSTEMLER DERSĐ FĐNAL ÇALIŞMASI SORULAR YANITLAR
ĐSTEMCĐ SUNUCU SĐSTEMLER DERSĐ FĐNAL ÇALIŞMASI SORULAR YANITLAR 4.ÜNĐTE Đyi bir DNS in içermesi gereken özellikler nelerdir? ( 5 ) Đsimlendirme imlası açık ve süphesiz olmalıdır; Bir kullanıcı bir isme
DetaylıSemantic Web (Anlamsal Ağ) Yapıları ve Yansımaları
Semantic Web (Anlamsal Ağ) Yapıları ve Yansımaları Dr. Bülent Gürsel Emiroğlu Başkent Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Ankara emiroglu@baskent.edu.tr Özet: Bugünlerde,
DetaylıElena Battini SÖNMEZ Önder ÖZBEK N. Özge ÖZBEK. 2 Şubat 2007
AVUÇ İZİ VE PARMAK İZİNE DAYALI BİR BİYOMETRİK TANIMA SİSTEMİ Elena Battini SÖNMEZ Önder ÖZBEK N. Özge ÖZBEK İstanbul Bilgi Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri 2 Şubat 2007 Biyometrik Biyometrik, kişileri
DetaylıKurumsal Yönetim Sistemleri Sistemleri
Yazılım Danışmanlık Ltd. Şti. Kurumsal Yönetim Sistemleri Sistemleri Yönetim Kurumsal Yönetim Sistemleri Kurumsal Yönetim Sistemleri Kurumsal Akosis, sektörel olarak farklılık gösteren dinamikler ve iş
DetaylıSwing ve JDBC ile Database Erişimi
Swing ve JDBC ile Database Erişimi JDBC API, tablolanmış herhangi bir tür veriye, özellikle İlişkisel Veritabanı, erişim sağlayan bir Java API sidir. JDBC, aşağıda verilen üç etkinliğin gerçekleştirilebileceği
DetaylıÜst Düzey Programlama
Üst Düzey Programlama XML 1 XML XML (Extensible Markup Language) verileri belirli yapıda tutmak için kullanılan bir işaretleme dilidir. Bu yapı bilindiği için verinin istenildiğinde kullanılmasını, değiştirilmesini
DetaylıMobil Uygulama Geliştirmeye Giriş (ISE 407) Ders Detayları
Mobil Uygulama Geliştirmeye Giriş (ISE 407) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Kodu Saati Saati Saati Mobil Uygulama Geliştirmeye Giriş ISE 407 Her İkisi 3 0 0 3 5
DetaylıBölüm 2 Varlık-İlişki Veri Modeli: Araçlar ve Teknikler. Fundamentals, Design, and Implementation, 9/e
Bölüm 2 Varlık-İlişki Veri Modeli: Araçlar ve Teknikler Fundamentals, Design, and Implementation, 9/e Üç Şema Modeli Üç şema modeli 1975 de ANSI/SPARC tarafından geliştirildi Veri modellemeninç ve rolünü
DetaylıMobil Uygulama Geliştirmeye Giriş (ISE 407) Ders Detayları
Mobil Uygulama Geliştirmeye Giriş (ISE 407) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Kodu Saati Saati Saati Mobil Uygulama Geliştirmeye Giriş ISE 407 Her İkisi 3 0 0 3 5
DetaylıBIM Building Information Modeling Teknolojilerine Bakış. Tarcan Kiper Şubat 2012
BIM Building Information Modeling Teknolojilerine Bakış Tarcan Kiper Şubat 2012 İçerik infotron Özgeçmiş Giriş BIM in Tanımı BIM Süreci BIM Kriterleri BIM in Getirileri infotron Kısa Özgeçmişi Tasarım,
DetaylıAnlamsal Web Tabanlı bir Aktivite Öneri Sistemi Yazılımının Geliştirilmesi
Anlamsal Web Tabanlı bir Aktivite Öneri Sistemi Yazılımının Geliştirilmesi Serdar Korhan Konaray 1, Gizem Aras 2, Hüseyin Akçekoce 2, Ömer Faruk Alaca 1, Moharram Challenger 1, Geylani Kardaş 1 1 Ege Üniversitesi,
DetaylıDENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ
DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf/Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS Dağıtık Sistemler BİM-434 4/II 2+2+0 3 4,5 Dersin Dili Dersin Seviyesi
DetaylıBT Portföy Yönetimi ve BT Standartları (ISE 512) Ders Detayları
BT Portföy Yönetimi ve BT Standartları (ISE 512) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS BT Portföy Yönetimi ve BT Standartları ISE 512 Seçmeli 3
Detaylı5651 ve 5070 Sayılı Kanun Tanımlar Yükümlülükler ve Sorumluluklar Logix v2.3 Firewall. Rekare Bilgi Teknolojileri
5651 ve 5070 Sayılı Kanun Tanımlar Yükümlülükler ve Sorumluluklar Logix v2.3 Firewall 5651 Sayılı Kanun Kanunun Tanımı : İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen
DetaylıNagios XI Günümüzün talep gören kurumsal gereksinimleri için en güçlü BT altyapısı gözetim ve uyarı çözümüdür.
Nagios Enterprises, kurumsal ölçekte, BT altyapı gözetiminde endüstri standardı olan Nagios için resmi ürünler, hizmetler ve çözümler sunuyor. Dünya çapında yüz binlerce kullanıcıyla Nagios bilgi teknolojileri
Detaylımmcube Çokluortam Bilgi Sistemi
mmcube Çokluortam Bilgi Sistemi SeCUBE ARGE Bilişim Mühendislik Ltd.Şti. Çokluortam Bilgi Sistemi görsel, işitsel ve metinsel tarama yöntemiyle videoların taranmasına olanak sağlayan yüksek teknoloji bir
DetaylıHalil AKINCI 1, Çetin CÖMERT 2. (hakinci@omu.edu.tr) (ccomert@ktu.edu.tr)
WEB SERVİSLERİNE DAYALI BİR KONUMSAL VERİ ALTYAPISINDA UYGULAMA GELİŞTİRME YAKLAŞIMLARI (APPLICATION DEVELOPMENT APPROACHES IN A WEB SERVICES BASED SPATIAL DATA INFRASTRUCTURE) Halil AKINCI 1, Çetin CÖMERT
Detaylı1.Mailbox Server Role:
Exchange Server 2007 Role bazlı mimarisi ile organizasyonda ki mail trafiğini sağlamak için farklı sunucular üzerine farklı işlevselliğin dağıtılması ile karşımıza çıkıyor.daha önceki Exchange Server 2003
DetaylıULAKAAI Kimlik Federasyonu. Serdar Yiğit ULAKNETÇE 2011
ULAKAAI Kimlik Federasyonu Serdar Yiğit ULAKNETÇE 2011 Başlıklar Motivasyon Kimlik Doğrulama ve Yetkilendirme KDY Mekanizmaları Dağıtık Tek Oturum Açma ( SSO ) Kimlik Federasyonu Kavramı ULAKAAI Kimlik
Detaylı