V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ"

Ufuk Akbay
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 tmmob makina mühendisleri odası V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ Çeviren: Mak. Müh. Emin Bahadır KANTAROĞLU YAYIN NO: 121

2 TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASİ OCAK 1967 fit YAYIN NO: 121 BASKI: Y«w Um \*ym3umyü Ud. Şti. TA ANKARA

3 40. KIS İM MONTAJ AKIŞ ŞEMALARI Bir montaj akış şemasının düzenlenebilmesi için, üretilen makina veya mekanizmanın dizayn elemanlarının ve montaj elemanlarının ve aynı zamanda bu elemanların birbirleriyle ilişkilerinin bilinmesi gerekir. Mamulün dizayn veya montaj elemanlarının birbirleriyle ilişkilerini gösteren şemalara arasıyla; dizayn parçalama şemaları veya montaj parçalama şemaları adı verilir. Montaj sırasının seçiminde veya saptanmasında, mamulün dizaynı ve montaj işlemlerinin diferansiasyon derecesi esas alınır. Montaj süreci içerisinde parçaların ve ünitelerin takılma sıralan, onların montaj için hangi düzene göre takımlar haline getirildiklerini gösterir. Montaj işlemini planlarken önce mamulü, çok sayıda elemanı diğerlerinden bağımsız olarak monte edilebilecek şekilde parçalara ayırmak veya bölmek gerekir. Mamul, bir montaj parçalama şemasına göre montaj elemanlarına bölünür. Montaj işlemiyle mamulün dizaynı arasındaki tümüyle açık olmayan bağıntılar, işlem mühendisinin, montaj planlamasından önce mamulün parçalan ve üniteleri arasındaki dizayn ilişkilerini çok dikkatle incelemesini gerektirir. İşlem mühendisi mamulün montaj elemanlarını saptamalıdır. Bunu yaparken ana ele manian ve bağlantı elemanlarını ayırmalı, montajda istenilen hassasiyete ulaşabilme olasılığını kontrol etmeli, eşdeğişkenlik olanaklarını kontrol etmeli ve montaj işlemi kayıtlarının düzenlenmesinde kullanılmak üzere her montaj ünitesine bir kod numarası veya sembol vermelidir. Montaj elemanlarını ele alırken, her elemanın, diğerlerinden bağımsız olarak monte edilebilme olanağının sağlanması gerekir. Bunun yanında işlem mühendisi, diğer atölyelerden bitmiş veya monte edilmiş halde montaj atölyesine gönderilecek parça ve ünitelerle dışarıdan satın alınacak parçalan da saptar. İşlem mühendisi montaj işleminin bazı kısımlarını diğer atölyelere aktarır. Sonuç olarak onun görevi, mamulün ayn ayrı parçalarının ve birleşen elemanlarının montaj yönünden bağıntılarını gösterir bir şema hazırlamaktır. Bu montaj ilişkileri mamulün, montaja göre parçalanmış şeklini ortaya çıkarırlar. Montaj parçalama şeması, montaj işlemi sırasını belirtmelidir. Bu nedenle ana elemantarih (ana parça, montaj ünitesi, montaj alt ünitesi, vb.) seçilmeleri gerekir 518

4 Mamulün veya ünitenin montajına başlanırken ilkönce ele alınan ve üzerine diğer parçalar monte edilen parçaya ana parça denir. Daha yüksek dereceden bir ünitenin montajına ana ünite ile başlanır. Parçalar IMontaJ - 3 } İMorvtaJ-3 1 I Bitmiş makina Şekil 304. Montaj akış şeması. Ana parça olarak daima yüzeyleri üzerinde bitmiş mamul konstrüksiyonu yapılan veya kendisinden yararlanılarak bir üniteyi önceden monte edilmiş bir üniteye bağlayabildiğimiz parça seçilir. Montajda, montaj temel elemanlarından yararlanılır. Montaj temel elemanları, kendilerine göre mamulün diğer parçalarını yerleştirdiğimiz nokta ve yüzeylerin tümüne verilen isimdir. Montaj temel elemanı, bir parçanın daha önceden monte edilmiş parçalara göre pozisyonunu belirleyen elemanıdır. Montaj akış şeması, işlem mühendisinin montaj işlemini planlamasına yardımcı olmak amacıyla düzenlenir. Bu şemalar, mamulün elemanlarının (parçalar, montaj üniteleri, montaj alt üniteleri) mamulü meydana getirmek üzere birleştirilme sıralarını gösterirler. Bu montaj akış şemalarında, mamulün montaj teknik resimleri ve parça listeleri esas alınır. Mamulün montaj elemanlarına parçalanışını gösteren tipik bir şema Şekil 304 te verilmiştir. Her eleman montaj elemanının adını ve sayısını gösterir bir dikdörtgenle belirtilmiştir. Bazan montajda gerekli işçilik girdisi bu dikdörtgenin içine veya kenarı boyunca yazılarak belirtilir. Eğer birleştirilen parçaların geometrik şekilleri veya cinsleri nasıl bir bağlantının yapılacağını veya hangi bağlantı metodunun uygulanacağını açıkça ortaya koymuyorlarsa, bütün bu çeşit durumlarda parçaların bağlanma ve birleştirilme metotlannın montaj akış şe- 519

5 malarında belirtilmesi gerekir, "kaynak", "presle geçir" ve "yağlama yağıyla doldur" gibi notlar koyulur, fakat eğer perçinli bir montaj belirtiliyorsa "perçinle" şeklinde bir not koluymaz. Montaj akış şemalan karşılaştınlarak farkh makinalann dizayn kaliteleri (üretilebilirlikleri), montaj gereksinmeleri (montaj ve demontaja uygunlukları, demontaj ve montaj işçilik girdisi, el ve alıştırma operasyonlarının en az olması, vb) yönünden değerlendirilebilir. En üretilebilir makina (montaj yönünden) daha önceden monte edilmiş ünitelerin montajıyla meydana getirilen makinadır. Makinanın birleşen parçalan ne kadar çok sayıda ayn ayn monte edilmiş ünitelerde gruplandırüırsa (montaj üniteleri ve montaj alt üniteleri) montaj saykılı o ölçüde kısa olur, çünkü, üniteler paralel olarak monte edilebilirler (aynı anda birçok iş yerinde). Montaj işlemi planlamasının bundan sonraki aşamasında, makinanın elemanlarının montaj sıralan esas alınarak montaj işlem formu (7 nolu forma bakınız) doldurulur. Montaj akış şemasını kullanarak, işlem mühendisi, takım tezgahında işlemede olduğu gibi ayn ayn operasyonların meydana getirdiği montaj işleminin tümünü planlar. Bu operasyonlar, "montaj işleme elemanları" diye adlandırılan daha küçük bileşenlere ayrılabilirler. Bu tanımlamaya göre, operasyonun belli bir bağlantıda ve birtek takımla (veya herhangi bir takım kullanılmadan elle) yapılan kısmını operasyon elemanı denir. 520

6 FORM NO: ' 7 İşlem mühendisliği bölümü Montaj operasyon formu Mamul Montaj elemanı No. Montaj elemanı adı Teçhizat (ismi) Atölye NO. Öper. NO. NO. Pafta PaFla sayısı * Bağlama aparatı (ismi) NO. Şekil (şematik) tşçi Ticari îş kategorisi Miktar Zaman standardı Ana işleme Servis Standart (parça başına) Ayarlama Birleşen parçalar ve montaj elemanları Adı Parça NO. Miktar Operasyon elemanları Kesici Gerekli takımlar Yardımcı ölçüm Yardımcı malzemele İşçi sayısı İŞÇİ kategorisi Ana işleme zama Değişiklik Bildiri NO. Pafta Miktar Tarih İmza Çizen Kontrol Onay Hız ay. Kontrol Onay Şef İşlem Mühendisi:

Benzer belgeler

tmmob makina mühendisleri odası V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ Çeviren: Mak. Müh. Emin Bahadır KANTAROĞLU YAYIN NO: 121

tmmob makina mühendisleri odası V. DANILEVSKY İMALAT MÜHENDİSLİĞİ Çeviren: Mak. Müh. Emin Bahadır KANTAROĞLU YAYIN NO: 121 TMMOB KAKINA MÜHENDiSLERi ODASİ ı Ni; OCAK 1987 YAYIN NO: 121?* BASKI: Yaran BM»