Hamm şehrinde 50 Yaş üstü yaşlı Bay ve Bayan Göçmenlere yönelik Anket çalışması

Transkript

1 1 Hamm şehrinde 50 Yaş üstü yaşlı Bay ve Bayan Göçmenlere yönelik Anket çalışması Gönüllüler tarafından yapılan KOMM-IN-Projesinin, Anket çalışmasıyla ilgili sonuçları Dietrich Engels Institut für Sozialforschung und Gesellschaftspolitik GmbH (Sosyalaraştırmalar ve Toplumpolitikaları Enstitüsü Ltd)

2 2 Köln, 22.Aralık 2009 Đçerik 1. Giriş Soru yöneltilen şahısların açıklamaları Soru yöneltilen şahısların Uyum durumu Yaşlılıkta Hayat planlaması ve yaşlanmaktan beklentileri Hamm daki yaşlılar için teklif ve destekler Sağlık, Engel ve Bakıma duyulan ihtiyaç Yardım Kaynakları Ortak sonuçları gözden geçirmek Ek: Hamm daki yaşlı Göçmenler için Anket formu Giriş Uyumda ilerlemeler yukarıdan verilen talimatlarla değil, ancak geliştirme sürecinde Politik, Ekonomik ve Toplumsal hayatın özelliklede yerel alanda alınan önlemlerin sonuçlarıdır. Bu nokta da Uyum süreçleri için yerel ortamı destekleyen ve aynı anda yaşlı göçmenlerin Perspektifini açıklık getiren KOMM-IN Projesi devreye giriyor. Bu çerçeve içerisinde Hamm Belediyesi, eğitimli gönüllülerin yardımıyla, yaşlı göçmenlerin arasında, onların yaşamı, çevrelerindeki Uyumu beyenip beyenmedikleri ve geleceklerine dair neler planladıklarına yönelik bir Anket çalismasi yapmıştır. Bu Anket çalismasinin odak noktası yaşlı göçmenlerin ihtiyaçlarını yönelik destek ve teklifin ele alınması olmuştur. Bu Anket çalismasi, 50 Yaş üstü toplam 205 yaşlı Bay ve Bayan göçmene, eğitimli ve anadillerini konuşan kişiler tarafından yapılmıştır. Sosyalaraştırmalar ve Toplumpolitikaları Enstitüsü Ltd. (ISG Köln) Uyumaraştırmaları (1) tecrübesine göz önünde bulundurarak yerel ortamda vatandaşlara yönelik yapılan Anket çalismasi, (2) hazırlanan bir soru formu ve yapılan

3 3 Anketin değerlendirilmesi ile görevlendirilmiş ve böylece de burada alınan sonuçları sunmaktadır. Çikis noktası Göçmenlerin uyumları, kültürel ve dilsel gereksinimlere bağlayıcı olmasından dolayı son derece etkilenen uzun bir süreçtir. Yakın zamanda "Federal Hükümet tarafından Đlk Uyum göstergeleri raporunda" açıklanan rapora göre, göçmenlerin uyum sağlayabilmeri için toplumun önemli alanlarında bütün Halk olarak aynı fırsatları paylaşma şansına sahipler. (3) Şuana kadar hedefe hangi ölçüde ulaşildığına bir karar verebilmek için daha fazla hangi Uyum çabalarina ihtiyaç duyulduğu ve sadece objektiv Uyum göstergelerinin aydınlatıcı olmadığı aynı zamanda da öznel algılamalar ve bu Anket çalismasindaki Göçmenlerin bilgileri yol gösterici olmuştur. 1 Engels, D., Koopmans, R., Martin, M., Hajji, R. (2009): Almanya'da Uyum. Đlk Uyum göstergeleri raporu, Federal Hükümet Göç, Mülteci ve Uyum, Berlin için derlenmiştir. - ISG Köln (devam ediyor): Mayen-Koblenz dairesi için bir Uyum taslağı oluşturulması. 2 ISG Köln (2009): Köln şehrinin Belediye mikro-sayım. - ISG Köln (devam ediyor): Küçük bir -Ratsauftrags uygulanması bağlamında ölçekli nüfus araştırması "demografik değişim" Köln şehri. - Bruchsal Altena ve Eschwege de Şehir projesi "NAIS - Şehirde yeniden yaşlanma" çerçevesi içinde yaşlı vatandaşlara yönelik ISG Anket çalismasi. (Bertelsmann Vakfı, 2006). 3 Đlk Uyum Göstergeleri Raporu (2009), s. 16. Hamm Belediyesi uzun yıllardan bu yana Göçmen kökenli vatandaşları için başarılı bir Uyum çalismasi yapmaktadır. Hamm kentinin yedi ilçesinde hemen hemen kişi yaşamaktadır. (ana ikamet olarak ve tarihi itibarıyla) Bunların arasında yaklaşik kişi Göçmen kökenli (% 27) ve bunlardan yaklaşik kişi yabancı (11%). Bu kişiler için şöyle bir soru ortaya çikiyor ki, oda değişik toplumlar içerisinde ne kadar Uyum sağlayabildiler ve Şehir de hangi teşvikler bu süreci destekleyen yaklaşimları ile ne ölçüde zaten ortaya koymakta. Yabancıların ilçelere dengesiz bir şekilde dağılmalarından dolayı, % 2.3 Rhynern ilçesinde, % 4,6 Uentrop'ta, % 14.4 üstünde merkez de, % 14,9 Heessen de, % 18.8 civarında da Herringen olarak görülmektedir. Hamm, sakinlerinin % 37, 50 yaş üzeri ve bunların % 19 da 65 yaş üzeridir. Hamm daki yaşlı Göçmenlere yönelik Anket çalismasi Hamm da göçmenlerin yaşamları ile ilgili ve onların bugün ve gelecekleri için yaşlılıklarında duyacakları ihtiyaçları hakkında bilgi alabilmek üzere, 50 yaş üzeri yaklaşik 200 yaşlı

4 4 Göçmenle, Hamm ın belirlenen ilçelerinde bir Anket çalismasi yapılmıştır. Anket, ağırlık olarak Türkiye, Rusya Federasyonu, Polonya ve Fas dan gelen Dört Göçmen grubuna yönelikti. Altı sayfalık Anket soruları, ISG ve Hamm Belediyesinin aralarında yapmış oldukları anlaşmayla, grubların gelmiş oldukları ülkelerin dillerine tercüme edilmiş ve Ana dilde Anket çalismasi yapılmıştır. Anket aşağıdaki konuları içermektedir: 1 Sosyodemografik temel veriler (yaş, cinsiyet, geldiği Ülke) 2 Uyum hedefi göstergeleri (Almanca dil bilgileri, sürekli ikamet eden veya gelip giden Göçmenler) 3 Uyumun öznel göstergeleri (yaşanan ilçede kendilerine ait Uyum değerlendirmeleri) 4 Yaşlılıkta hayat planlaması / Yaşlanma ile ilgili fikirler 5 Destek hizmetleri hakkında Sorular: (yaşlılıkta kendi başina yaşayabilmek için sunulan yardım tekliflerin tanınırlığı (karşilaşma teklifleri dahil) ayrıca yaşlılıkta beklenen destek hizmeti istekleri (dil becerileri de dahil olmak üzere) 6 Sağlık durumu hakkında sorular (Bakıma ihtiyaç duyulmaktamıdır ve tanınan özürlülük) 7 Yardım kaynakları, yani sosyal ortamda ihtiyaç duyulmasında destek veren veya verebilecek olan her hangi biri varmıdır. Bu Anket kişisel olarak 15 gönüllü (Uyum Klavuzları, Sağlık bilgilendiricileri ve Kardeş Şehir Afyonkarahisar Kocatepe Üniversite si ögrencileri) tarafından yapılmıştır. 4 Hamm Belediyesi (2009): Hamm Belediyesi Yıllık Đstatistik Kitabı, kısmi nüfus raporu, Raporyılı Anket, Eylül 2009 da yapılmıştır. Bilgi girişi ve değerlendirme 2009 un Ekim ve Kasım aylarında, ISG tarafından yapılmıştır. 2. Anket çalışması yapılan şahıslarla ilgili açıklamalar Anket çalışmasına katılan 205 kişiden, bir çeyreği 60 yaş altı, yarısı 60 ile 69 yaşları arasında, %22 si 70 ile 79 yaşlarında ve %5 de 80 yaşında veya daha üstündeydi. Anket çalışması yapılan şahıslar eşit oranda Bay ve Bayanlardan oluşuyordu.

5 5 Anket çalışması yapılan kişilerin yaş ve cinsiyetleri Erkek Kadın 60 yaş altı 9,9% 14,1% arası 14,1% 12,5% arası 12,5% 9,9% kadar 6,3% 5,2% kadar 4,7% 6,3% 80 itibaren 2,6% 2,1% Anket çalışmasına katılan şahısların çoğu Evli %81, %13 Dul ve sadece %3 (her biri) bekar veya boşanmış kişilerdi. Anket sorularını cevaplayanların kişilerin Medeni hali Bekar 3% Evli 81% Dul 13% Boşanmış 3% Bu yaş grubundan beklenildiği gibi, şahıslar çoğunlukla eşleri ile birlikte /2-kişilk evlerde

6 6 (% 51) yaşamaktalar. Anket çalışması yapılan 65 Yaş altı şahıslar görülebilir derecede çocukları ile birlikte ikamet etmektedirler. Yaş arttıkça da yanlız yaşayanların sayısı yükselmektedir, burada 75 ile 79 yaşındakilerin yüzdesi %29 dur. Anket çalışması yapılan 80 Yaş üstü şahıslarda diğer Đkamet formları ortaya çıkmaktadır ki, bunların arasına Huzurevlerinde yaşamayı da dahil edebiliriz. Anket sorularını cevaplayan kişilerin ailevi durumları Yanlız yaşayan Çocuksuz Çift Çocuklu Aile Başka şekil Toplam 15% 51% 29% 5% 60 altı 14% 51% 35% % 37% 56% 2% % 59% 16% 9% % 52% 9% 13% % 67% 5% 80 üstü 11% 56% 33% Mesleki durumlarına bakıldığında çoğu emekli (% 61), bunların bazıları emekliliğin yanı sıra bir işe gitmekteler (% 3). Tam gün olarak çalışanlar %8, Anket çalışmasına katılanların aynı zamanda bir çoğu da işsiz. Anket çalışmasına katılanların dörtte biri ev kadınlarından oluşuyor (Cevap "ev erkeği" olmadı).

7 7 Mesleki durumları Çalışmakta 8% Emekli 58% 24% Ev kadını 3% 8% Çalışan emekli. Đşsi Anket çalışmasında soru yöneltilen şahısların yarısı Türkiye den gelmiş olanlar, Rusya Federasyonundan göç etmiş göçmenler %35 le Đkinci büyük grubu oluşturuyorlar ve %8 ise geçmişte Polanya dan ve %6 da Fas dan gelenlerdir. Geldiği Ülke Türkiye 50% Fas 6% Polanya 8% 72 Rusya Federasyonu 35% Anket çalışması yapılan şahıslar, farklı sürelerle Almanya da yaşamaktalar. Yüzde onu

8 8 hemen hemen 60 lı yıllarda giriş yapmışlar, pek çoğu 70 li yıllarda (%45). 80 li yıllarda %8 kadar gelen olmuş, oysa ki 90 lı yıllarda gelenler Anket sorusu yöneltilenlerin dörtte birini oluşturmakta. %11 ise 2000 den sonra giriş yapanlar ve kısa süredir burada yaşayanlardır. Almanya ya geliş tarih i 60 lı yıllar 10% 70 li yıllar 45% 80 li yıllar 8% 90lı yıllar 26% 2000 sonra 11% Almanya ya giriş yaptıkları tarihlerin bu kadar farklı olması bir tesadüf değil, ancak buna bağlı olarak bilinen tarihi sebebler ve göçlerle ilgilidir. Aşağıdaki şekilde de göreceğiniz gibi, Anket sorusu yöneltilen kişilerin hemen hemen hepsinin Türkiye den 60 lı ve 70 li yıllarda giriş yaptıkları, aynı şekilde Fas tan Almanya ya olan göçün daha ziyade sıradışı atipik gruplar tarafından yapıldığı görülmektedir. Polanya dan Almanya ya gelen göçmenler 80li yıllarda giriş yapmış ve Rusya Föderasyonundan gelen sonradan göç eden göçmenler de 1989 dan sonra giriş yapmışlardır.

9 Geldiği Ülke ve Giriş tarihi Türkiye Rusya Federasyonu Polanya Fas lı yıllar 70li yıllar 80li yıllar 90lı yıllar 2000 den sonra Bu Şahıs gruplarınn tipik farklılıkları da değişik ülkelerin vatandaşları olmalarıdır. Soru yöneltilenlerin çoğunlukla Fas tan ve hatta ağırlıklı olarak Türkiye den geldikleri ve kendi ülkelerine ait olan vatandaşlıklarını korumuşlar, Polanya ve Rusya Federasyonundan gelenler ise Alman vatandaşlığını almışlardır.

10 10 Geldiği Ülke ve Uyruğu Türkiye Rusya Federasyonu Polonya almanca türkçe Fas fasça rusça/ diğerleri Sonuç olarak soru yöneltilen göçmen gruplarının dini inançları da farklıdır. Türkiye ve Fas tan gelenlerin Đslam dinine ait oldukları, Polonya dan sonradan göç etmiş olan göçmenlerin Katolik ve Rusya Federasyonundan gelen göçmenler ise genelde protestanlardır.

11 11 Dini ve geldiği Ülke Türkiye Rusya Federasyonu Polonya Katolik Protestan Fas Đslam Diğer/ hiç 3. Soru yöneltilen şahısların Uyum durumları Araştırmanın ana teması, gelen göçmenlerin kendilerini Almanya'da ne kadar iyi bir şekilde evlerinde gibi hissetmeleri olmuştur. Önemli bir ön şart ise, göç etmiş oldukları ülkede düzenli bir yaşam sağlayabilmek için, o ülkenin dilini iyi bilmektir. Anket e katılanların kendi değerlendirmelerine göre iyi bir olasalıkla üçte biri iyi Almanca, hatta bunların %9 u da çok iyi Almanca konuşabilmekte. Yarısı Almanca bilgilerinin orta derecede olduğunu, %17 kötü yada çok kötü Almanca konuştuklarını, ve soru yöneltilen iki kişinin ise hiç Almanca konuşamadıkları ortaya çıkmıştır.

12 12 Almanca bilgileri Iyi Çok iyi 25% 9% 1% 6% Hiç iyi değil Kötü 48% 11% Idare Eder Orta derecede Aslında şimdi burada Almanca bilgilerinin Almanya da kaldıkları süreyle bağlı olduğunu düşünebiliriz. Fakat bunun derinlemesine yapılan değerlerdirmelerde böyle olmadığı kanıtlanmıştır. Orta derecede veya kötü Almaca konuşanların, almanyadaki ikamet sürelerinin ortalama olarak 24 ile 31 Yıl olduğu, almancalarının iyi veya çok iyi olduğu kişilerin ise almanyadaki ikamet sürelerinin (ortalama olarak 21 ile 22 Yıl) olduğu gözüküyor.

13 13 Almanca bilgileri ve ikamet süresi (yıllar olarak) Çok iyi 21 Iyi 22 Orta 31 Idare Eder 24 kötü 27 Hiç iyi değil 18 Almanca-konuşmayı etkileyen faktörler hakkında daha ayrıntılı bilgileri, yapılan analiz sonucu cinsiyet ve gelmiş oldukları Ülkeler verebilir. Buna göre, Polonya dan gelmiş olan göçmenler Almancayı en iyi konuşanlardır, kadınların %90 ve erkeklerin % 66 sı "iyi" veya "çok iyi. Daha sonra sırasına göre, Faslı erkekler, Rusyadan gelen kadınlar ve hemen sonra Faslı kadınlar geliyor. Almanca bilgisi en kötü olanlar ise Türkiyeden gelen kadınlardır.

14 14 Geldiği Ülke ye göre Almanca bilgisi Çok iyi Iyi Orta Idare eder kötü Türkiye Erkek Kadın 5% 6% 11% 61% 71% 9% 13% 24% Rusya. Erkek 7% 35% 35% 17% 7% Kadın 19% 42% 21% 12% 7% Polonya Erkek Kadın 33% 30% 33% 60% 17% 17% 10% Fas Erkek Kadın 20% 11% 28% 40% 36% 40% 9% 11% Anket sorusu yöneltilen şahısların %42 evlerinde Aile içerisinde sadece kendi dillerinde %14 olan bir bölümü ise genellikle bu dili konuşuyorlar. Sadece birazı yalnız Almanca ve %12 ise genellikle Almanca konuşuyorlar. Burada da geldikleri ülkeye göre farklılık bulunmakta.

15 15 Evde konuşulan Dil Sadece Anadili 42% 1% 12% Sadece Almanca Çoğu zaman almanca 14% 31% Çoğu zaman anadili Yarı/yarı Türkiye ve Fas tan gelen göçmenler evlerinde çoğunlukla kendi dillerinde konuşuyorlar. Geldikleri Ülkelere göre konuşulan diller Sadece almanca Çoğu zaman almanca Yarı/yarı Çoğu zaman anadili Sadece anadili Türkiye 16% 15% 70% Rus. Fed. 32% 40% 13% 15% Polonya 12% 6% 82% Fas 23% 39% 39% Rusyadan ve özellikle Polanyadan gelen göçmenler ise buna karşılık evlerinde Aile içerisinde

16 16 daha fazla Almanca konuşuyorlar. Anket sorusu yöneltilen şahısların %45 kendi ülkelerini düzenli bir şekilde ziyaret ederken, %55 bir kesim ise bunu yapmamaktadır. Türklerin dörtte üçü düzenli bir şekilde Türkiye ye giderken, Faslılarında %62 Fas a gitmekte. Anket sorusu yöneltilmiş olan Rusya Federasyonundan gelen şahıslar ise kendi ülkelerine hiç seyahat etmiyorlar. Düzenli bir şekilde kendi Ülkelerini ziyaret etmek Türkiye 76% Rus. Fed. 0% Polonya 31% Fas 62% Bunu onaylayanlar, ortalama olarak yılın sadece bir çeyreğinde orada kalıyorlar. Bunların üçte biri değişik mevsimlerde, buna karşılık üçte ikisi de düzenli olarak belirli aylarda oraya gitmekteler. Bu çoğunlukla Yaz ayları içerisinde Haziran ile Eylül arasıdır, birkaçı ise Đlkbahar da veya Sonbahar olarak açıklamakta, ancak hemen hemen hiç kimse Kış aylarında oraya gitmiyor. Almanya da kendilerini ne kadar evlerinde olduklarını gösteren işaret ise, kendini Đkamet durumlarında ele vermektedir oda burada geçirecek oldukları yaşamın uzun olacağından dolayı Emlak almalarıdır. Tüm soru yöneltilenlerin %26 sı, ya kendilerine ait bir dairede veya kendilerine ait bir evde yaşıyorlar. Bu oran en yüksek %47 olarak Polanya dan gelenlerde hemen arkasından da %46 ile Faslılar gelmektedir. Türkiyeden gelenlerin %34 kendi Mülklerinde ikamet etmekteler ve en az Mülk sahiplerini ise Rusya Federasyonundan gelenler oluşturmaktadır. Kendi ülkelerine olan bağlantının az olmasının yanı sıra seyahat alışkanlıklarından da anlaşılacağı gibi, Mülk sahipliliği oranının da sade uyum göstergesi olmadığını ancak Almanya da yaşanan sürenin, Net varlıklar ve diğer faktörlere de bağlı

17 17 olduğunu göstermektedir. Đkamet durumları Kiralık daire Kiralık Ev Kat mülkiyeti Kendi evi Toplam 70% 4% 12% 14% Türkiye 61% 6% 17% 17% Rus. Fed. 92% 1% 4% 3% Polonya 53% 12% 35% Fas 39% 15% 15% 31% Đçinde yaşadığınız topluma bir başka Uyum göstergesi de, ikamet ettiğiniz ortamla günlük yaşamınızı ne derecede paylaştığınızdır. Soru yöneltilenlerin %41 bir derneğe, bir dini cemaate, veya siyasi bir organizasyona üyeler. Bunun toplam nüfusta ortaya çıkan pay oranı düşük seviyelerde kalmakta, bu yaş grubunun %60 dan fazlası da bu gibi organizasyonlara ait olduklarını göstermektedir. Bu organizasyonlar şu sıralamayla açıklanabilir: 1 31 % Dini cemaat içerisinde dir ( Erkekler, Kadınlardan biraz fazla ) 2 8% Kültür derneklerinde ( üçte ikisi Erkekler ve üçte biri Kadınlar olmak üzere) 3 Her birinde %1 olmak üzere bir Spor derneği, bir siyasi parti (sadece Erkekler) veya bir özürlüler derneği yada bir Bahçe derneği. Bu çerçeve içerisinde soru yöneltilenlerin %20 bir gönüllü görevi üstlenmis bulunmaktalar ve %30 ise böyle bir görev üstlenmediklerini söylemekteler, soru yöneltilenlerin hemen hemen yarısınında bu soruya cevap vermediklerini hesaba katmak gerekmektedir, çünkü belkide terminolijiye kavramada anlama zorluğu olmuş olabilir. Bu angajmana yönelik olarak haftada ortalama 4 Saat veya aylık olarak ta 17 Saat, bir zaman harcandığı gözükmektedir. Erkekler kadınlara yönelik üç kat daha fazla gönüllü olarak görev almaktadırlar.

18 18 Bu bağlamda da başka ülkelerden gelen insanların ve almanyadakilerin değişik olan sosyal ilişkileri soruşturulmuştur. Soru yöneltilen insanların 77% kendi ülkelerine her gün kontakt kurarlarken, bunların sadece yarısının yerli halkla günlük kontakları bulunmakta 42%. Bunlara en azından üçte birinin 34% çok nadir olarak haftalık kontakt kuruyorlar. Sosyal ilişkiler Günlük 42% 77% Haftada 1-2 defa 12% 22% Seyrek aralıklarla 9% 22% hiç 12% Kendi ülkelerinden gelenlerle Almanlarla Gazete okuma ve Televiziyon izleme alışkanlıkları kültürel katılım olarak gösterge de değerlendirilmiştir. Sadece veya en çok kendi ülkelerine ait gazeteleri okuyanların 37% baylardan 22% de bayanlardan oluşmaktadır. Öncelikle veya sadece alman gazetesi okuyan Bay ve Bayanlar 21% dir.

19 19 Gazete okuma erkekler kadınlar Sadece kendi Ülkesine ait gazeteler 25% 20% Genellikle kendi ülkesine ait gazeteler 12% 2% Eşit olaral sık sık / Almanca/diğer 30% 25% Genelde almanca Gazeteleri 10% 8% Sadece alman gazeteleri 11% 13% Hiçbir gazete 14% 32% Bayların 30% ve Bayanların 25 % hem alman hemde yabancı gazeteleri eşit bir şekilde okuyorlar. Kadınların üçte biri ve bayların 14 % hiç bir zaman gazete okumuyorlar. Bayların 3% ve bayanların 9% hiçbir zaman televizyon izlemediklerini söylüyorlar. Kendi ülkelerinin kanallarını izlemeleri çok büyük bir popülerlik gösteriyor çünkü baylardan 46% ve bayanlardan 49% çoğu zaman kendi ülkelerinin kanallarını izliyor. Daha fazla alman kanallarını izliyenlerin arasında olan erkekler 17% ve kadınlarda ise sadece 18% dir. Erkeklerin üçte biri ve bayanların dört te biri hem alman hemde yabançı kanalları aynı şekilde izliyorlar.

20 20 Televizyon erkekler kadınlar Sadece kendi ülke proğramları 21% 32% Genellikle kendi ülkelerine Ait proğramlar 25% 17% Hem alman proğramları/ Diğer proğramlar 34% 24% Genellikle alman proğramı 4% 4% Sadece alman proğramı 13% 14% Hiç TV bakmıyorum 3% 9% Burada da aynı şekilde ülkelerin arasındaki farklar belli oluyor. Fas ile Türkiyeden gelen göçmenler en çok kendi ülkelerinin kanallarını izliyorlar ve aynı zaman da Polanyadan gelenler çoğu zaman alman kanallarını izliyorlar. Rusyadan gelenlere bakacak olursak her ikisinide aynı oranda izliyorlar.

21 21 Gelmiş oldukları ülkeye göre tercih edilen Proğramlar sadece geldiği ülkenin Genelde geldiği ülkenin Yarı/yarı Genelde almanca Sadece almanca Türkiye 42% 28% 27% 1% Rus. Fed. 18% 7% 33% 8% 19% Polonya 35% 65% Fas 31% 62% 8% Entergrasyon için objektiv göstergelerin yanında öznel refah da önemli bir noktadır. Soru yönelttiğimiz insanlar arasında yarısı kendilerini çok iyi hissediyorlar, ve kendini iyi hissedenleride buna katarsak, bu konuda soru yönelttiğimiz insanların 90% pozitif bir açıklama yapıyorlar.

22 22 Đkamet ettiği çevreden duyduğu memnuniyet Çok memnun 53% Idare eder 38% Yarı/yarı 7% Pek memnun değil 2% Hiç memnun değil 1% 7% oturdukları çevreden pek menmun değilken 3% ise hiç menmun değil. Soru yöneltilen bu gruplarla ilgili olarak, derinlemesine bir değerlendirme yapılarak sebebleri araştırılmıştır. Burada ne kadar uzun zamandır yaşıyorsan, kendini o kadar daha iyi hissedeceksin düşüncesinin doğruluğu kanıtlanamadı yaşadıkları çevreden duymuş oldukları menmuniyet Almanya da yaşadıkları süreye bağlı değildir. Daha yakın bilgileri, gelmiş oldukları ülkelerine göre yapmış olduğumuz Anketin sonuçları verebilir: Fas dan gelenlerin 16%, Türkiye den gelenlerin 11% ve Rusya dan gelenlerin 6% kendini iyi hissetmiyor. Polanya dan gelenler ise kendilerini iyi hissediyorlar.

23 23 Gelinen ülkelere göre ikamet ettiği yerden duyduğu memnuniyet Çok memnun memnun Yarı/yarı Pek Memnun değil Hiç memnun değil Türkiye 53% 36% 9% 1% 2% Rus. Fed. 47% 47% 4% 1% Polonya 82% 18% Fas 50% 33% 8% 8% Bu noktada birkez daha şu soru soruldu: Yaşlı göçmenler Hamm da nelerden hoşlanıp nelerden hoşlanmıyorlar? Burada açık yanıt seçeneği verildiği için, çok değişik bakış açısından ayrı ayrı olmak üzere tam 152 cevap verilmiş ve takip eden Tabelede bu cevaplar kapsamlı bir şekilde katogarize edilmiştir. Oturdukları çevreden beğendikleri Sorulan kişilerin cevapları: % arasında: Firmalar Doktorlar Eczaneler, Altyapı 57 38% Iyi komşuluk 45 30% Sessiz ve temiz çevre 43 28% Bahçe ve Park yerleri 27 18% Ulaşım 16 11% hepsi 12 8% Dernekler/Camiler 6 4% Iyi evler 5 3% Şehrin teklifleri 2 1% En çok 38% le ilk sırada iyi olarak ilçelerin altyapısı öne çıkarılmıştır. En önde dükkanlara olan kolay ulaşım, Doktor ve Eczane hizmetlerinin iyi olması, daha fazla hizmet sunumları ve

24 24 tesislerin yeterli olması gelmekte. Hemen ikinci sırada ise iyi komşuluk ilişkileri 30% ile söylenilmektedir, fakat söylenenlerin bir kısmı açıkça kendi ülkelerinden olan komşular için dir. Üçünçü sırada verilen cevaplara göre ise, sessiz ortam ve temiz çevre dir, buda kendilerini iyi hissetmeyi katkı sağlamıştr. Soru yönelttiğimiz insanlardan bazıları oturdukları ilçede kendilerini iyi hissetmelerini, evlerinin yakınında park yerleri ve ormalıklar ile yeşil alanların olmasının onlara doğaya yakın olma duygusu verdiğini söylemekteler. Bazılarıda kendilerine ait bahçeleri olmasından dolayı memnuniyetlerini dile getirmekteler. Bazıları düzgün ulaşım bağlantılarından söz etmekte ve hatta iki kere de açıkça şehirin sunduğu teklifler denmiştir; bu iki nokta da altyapıya eklenebilir. Kendini oturduğu çevrede iyi hissetmenin diğer nedenlerinin 3% iyi evler ve 4% yakında olan camilerdir - 8% de hepsini beğeniyorlar. Oturdukları ilçelerde kendilerini iyi hissetmelerinin yüksek olması, sorduğumuz soruya, 152 kişiden 74% beğendiklerini ve aynı anda da 56 kişiden de 27% beğenmediklerini cevap vermeleri şeklinde olmuştur. Ayrıca böyle kritik açıklamalar da değişiklik ihtiyacına yönelik açıklık getirmekte. Bunlar çok az tek kişilik yorumlar olsada bunları doğru değerlendirmeye değer. Bu cevapların bir büyük kısmıda huzursus çevrelerle ilgili. Anketimizde 43 kişi temiz ve sessiz bir çevrede oturdukları için sevinirken, 21 kişide kötü bir çevrede oturuyorlar, kötü çevre derken çok sesli, uyuşturucu ve alkol bağımlı olan çevrelerden bahsedilmişdir. Oturdukları çevreden beğenmedikleri Sorulan kişilerin cevapları 56 27% arasında: Eroin, Alkol, sesli ve kötü çevre 21 38% Ulaşım problemleri 9 16% Eksik alış veriş imkanları, Kötü Altyapı 7 13% Sevimsiz komşular, Yabancı düşmanlığı 6 11% Bürokrasi, Daireler, Ayrımcılık 4 7% Daha iyi park yerleri 1 2% Kötü evler 1 2% Beğenilmeyen başka şeylerde bunlara karşı olarak çok az kişiler tarafından bahsedilmiştir. Soru yönelttiğimiz dokuz kişi, evlerinin kamuya ait ulaşım hizmetlerine olan bağlantının iyi olmadığını, 7 kişi kenar mahallede ikamet ettiğinden dolayı ise alış veriş yapma durumlarının

25 25 kötü olduğunu bildirdi. 6 kişinin alkolle bağlantılı olarak ( alkol aldıklarında fazla gürültü yaptıkları olmuştur ), ve buna bağlı olarakta tek tük yabancı düşmanlığı olmuştur. Bazıları da resmi daireler ve bürokrasi işlemlerinde geri plana itildiklerini söylemekteler. Çevredeki ev ve park yerlerinin çoğunluk tarafından kaliteli olarak gösterilirken, bir kişi tarafından kötü gösterilmiş olmasına rağmen (yukarıya bakınız) iyi olarak kabul edilmiş demektir. Bu öznel refahın resmini toparlamak için, son iki yıl içinde başka ülkeden geldikleri için bu insanlara bir dışlanma yapılmışmı diye soru yöneltilmiştir. Geldikleri ülkelere göre ayrımcılık Evet çok bazen hiç Toplam 3% 22% 75% Türkiye erkek kadın 27% 19% 73% 81% Rus. Fed. erkek kadiın 14% 21% 86% 79% erkek Polonya kadın 10% 17% 10% 50% 80% 33% Fas erkek kadın 13% 20% 40% 50% 40% 38% Iyi olan haber de, soru yöneltilen kişilerin dört te üçünün geldikleri ülkeden dolayı hiçbir şekilde dışlanılmadıklarını söylemiş olmalarıdır. Ama her dördüncü değişik vatandaşlığı olan kişi ise zaman zaman da olsa, bu hissin nasıl olduğunu bilmekte, sadece 3% bu tecrübeyi yaşamış. Eğer bu cevapları kişilerin geldikleri ülkeye göre hesaplarsak, şu ortaya çıkıyorki 1990 yılından önce almanya ya giriş yapanlar, 1990 yılından sonra giriş yapanlardan daha fazla dışlanılmışlardır. Polanya dan gelenler (en çok Baylar) kendilerini çoğunlukla dışlanmış gibi hissetdiler, bu tecrübeyi özellikle en çok fas dan gelenler yaşadı. Hamm da uzun süredir ikamet etmelerine rağmen diğer göçmenlere göre daha az uyum göstermiş gibi hissetmekteler.

26 26 4. Yaşlılıkta hayat planlaması ve yaşlanmadan beklentiler Yaşlılar için en çok önemli olan, üçünçü yaşam süreci ile ilgili olarak plan yapmaktır: 60 veya 70li yıllarda gelenlerin planları emekli olduklarında kendi ülkelerine geri dönmekti. Fakat almanya da yaşamayı benimsedikleri için veya ömürlerinin sonbaharında buradaki sosyal durumlardan daha fazla faydalanabilmek için almanya onların yeni vatanları oldu. Soru yöneltilenlerin 60% sürekli olarak almanya da yaşamak istediklerini söylüyorlar. %6 sı ise bir kaç yıl daha burada kalmayı tercih ederken verdikleri cevap ortalama olarak en az 7 yıl daha oluyor. Soru yönelttiğimiz kişilerden sadece ikisi en fazla bir yıl daha burada kalmak istediklerini söyledi, ve soru yönelttiğimiz her üçünçü kişinin ise daha belirleyici bir karar almadığını göstermekte. Gelecekte almanya da ikamet etmek istediği süre daima 63% 30% bilmiyorum 6% 1% En fazla 1 yıl daha Daha çok seneler Kişilerin yaşlılıklarına yönelik neler planladıkları ve beklentileri, neler için daha fazla zaman harcamak istediklerine yönelik olarak, erkekler ve kadınlar değişik cevaplar veriyorlar, cevapları ise şu şekilde:

27 27 Yaşlılıkta hayat planlaması: zaman geçirme Daha fazla zaman istiyorum... Aile için 72% 82% Hobiler için 19% 34% için Dernekteki faaliyet 8% 23% Başka şeyler için 8% 5% bilmiyorum 6% 21% erkek kadın Erkeklerin 82% si aileleri için daha fazla zaman istiyorlar. Bu düşünçe kadınlarda birinci sırada ve kadınların yüzdesi erkeklerden yüzde on aşağıda olması, onların zaten zamanlarının çoğunu aileleriyle geçirdiklerinin bir göstergesi olarak kabul edilebilinir. Ikinci sırada ise erkeklerin 34 % ve kadınların 19 % yaşlandıklarında hobileri için daha fazla zaman ayırmayı planlıyor. Söylenen hobiler arasında 18 kişi bahçe işleri, 8 kişi (erkekler) ve (kadınlar) el sanatları, gezi veya spor diyenler ise 4 kişi olmuştur. Yaşlılıktaki Hobiler Sorulan kişilerin cevapları: 37 18% arasında: Bahçe işi 18 49% El işleri 8 22% Yürüyüş, Spor 4 11% Seyahat 4 11% Kültür, Din 3 8% Müzik 2 5% Üçünçü sırada ise bir dernekte aktiv görev almak geliyor, bu oran kadınlarda 8% iken erkeklerde 23% le daha sık gözükmekte. Aktiv görev alma durumu dinle bağlantılı olan

28 28 dernekler de 11 kişi olarak daha ön planda. Dernekte görev üstlenme Sorulan kişilerin cevapları: 23 11% arasında: Dini toplumlar 11 48% Müzik derneği 3 13% Diğer dernekler 3 13% Soru yönelttiğimiz kişilerin arasından bazıları başka şeyler için daha fazla zaman istiyorlar (erkeklerin 8% ve kadınların 5%), aynı şeyi Hobi olarak saydıkları : 3 kişi ise dini kurallara göre yaşamak istiyor, fakat bunun Hobi olmadığını tam tersine hayata dair bir yön verme olduğunu söylüyorlar. Diğer zaman kullanımları Sorulan kişilerin cevapları: 15 7% arasında: Dini kurallara göre yaşam 3 20% Yürüyüş, Spor 2 13% Bahçe işleri 2 13% Seyahat 2 13% diğerleri 5 33% Alışıla gelen yaşamı yaşlandıklarında da devam ettirebilmek için, ön koşul olarak şuan yaşadıkları evde yaşamaya devam edebilmeleri gereklidir. Soru yöneltilenlerin dörtte üçü (77%) şuan yaşadıkları evin uygun oldunu ve 24% uygun olmadığını söylüyor. 47 kişi evlerine sadece merdivenden ulaşıldığından dolayı bunun sorun olduğunu, 9 kişi evlerinin merkeze uzak olduğunu yada evin tamir görmesi gerektiğini örneğin: 9 kişi soğuk, rutubetli veya rüzgar aldığından bahsediyor, 3 kişi ise banyonun elverişsiz olduğunu ve tamir edilmesi gerektiğini söylüyor. Ayrıca 2 kişi de çevrenin kötü ve gürültülü olduğunu, 1 kişi de evin çok büyük olduğunu söyledi.

29 29 Yaşa uygun Ev? 24% hayır evet 77% Evdeki eksiklikler Sadece merdivenden ulaşılabilir 47 Çevreden çok uzakta 11 Ev çok soğuk, nemli ve rüzgar alıyor 9 Ev soba ile ısıtılıyor 4 Banyo uygun değil 3 Inşaatla ile ilgili problemler 3 Çevre iyi değil, çok sesli 2 Ev çok büyük 1 Soru yöneltilenlerden 44%, şayet bakımlarına yönelik yardıma ihtiyaç duyacak olurlarsa, kendi evlerinde kalmak istemediklerini ve bu durumda çoçuklarının yanlarına taşınmak istediklerini söylediler. 9% ise kendi ülkelerine geri dönüp oradan yeterli bir şekilde yardım alabileceklerini düşünüyorlar. Göçmenlerin ihtiyaçlarını göz önünde bulunduran bir huzurevi olacak olursa, ihtiyaç duyulduğunda 8% bu huzurevine gidebileceğini, 3% ise sadece göçmenler için hizmet veren bir huzurevi istediklerini söylüyorlar. 4% diğer yaşlı göçmenler ile aynı bir eve taşınmak istediklerini ve 2% ise hizmet verilen evlerde yada bariyersiz evlerde oturmak istediklerini söylüyorlar. Başka tür evlerde yaşamak istediklerini söyleyenler ise 4%, başka tür derken kendi evlerinde kalmak istediklerini söylüyorlar, buda başka bir eve taşınacağıma kısıtlamalı yaşarım daha iyi anlamını taşımakta. Dörtte biri ise gerektiğinde evlerinde mi kalıcak veya başka bir ev türlerine mi taşınacak olduklarını henüz karar verememişlerdir.

30 30 Yaşlılıkta başka şekilde ikamet etmek Çocukların evleri 44% Kendi ülkene geri dönüş Bakım evi, göçmenlerin Ihtiyaçlarına uygun Yaşlı göçmenler için Toplu ikamet Diğer şekiller Sadece göçmenler için Bakım evi Bariyersiz ev Hizmetli ev 9% 8% 4% 4% 3% 2% 2% bilmiyorum 25% 5. Hamm daki yaşlılar için teklif ve yardımlar Anket sorularının özellikle Hamm da yaşayan yaşlı insanlar için olan sunumlara yönelik olduğunu görüyoruz. Soru şu, yaşlıların hayatını kolaylaştıran ve rahatlatan tekliflerden yaşlıların yeterince haberleri varmı ve teklifler onların işlerine yarıyormu.? Önemli olan bir konu da şehir içi otobüs bağlantılarıdır, çünkü yaşlıların hem şehir içerisinde hareket edebilmeleri hemde sosyal ortam içerisinde kontak kurabilmeleri önem arz etmektedir. Bu sorulara verilen cevaplar çok olumlu sonuçlar ortaya koymakta: buna göre 89% otobüs bağlantılarının ikamet ettikleri mahallede iyi olduğunu ve sadece 11% otobüs bağlantılarının kötü olduğunu söylemekte. 13 kişi otobüs bağlantılarının hafta sonları akşam saatlerinde yetersiz olduğunu ve 11 kişi ise otobüs durağının evlerine uzak olduğunun altını çizmekte.,burada işaretliyor. 4 kişi otobüslere daha iyi binebilme şanslarının olduğunu söylerken 3 kişi de diğer iyileştirilmelerden bahsetmektedir.

31 31 Ulaşım bağlantıları 11% Iyi değil 89% iyi Ulaşımdaki eksiklikler: Çoğunluklu olan kalkış saatleri (akşam ve Hoftasonu iyileştirilmesi) 13 Yakın durak 11 Daha iyi binebilme 4 Diğer düzeltmeler 3 Ayrıca özellikle bireysel destek hizmetleri ile ilgili olarak öncelikle teklifler ve günlük yardımlar soruldu. Soru yöneltilenlerin 86% yani 177 kişi görüşlerini açıklarken; buna göre 85% listelenen tekliflerin en az bir tanesini yada bir çoğunu bildiklerini, 21% bu tekliflerden istifade ettiklerini ve 69% ihtiyaç duyduklarında bundan faydalanabileceklerini bildirdiler. 5 Ilk iki soru gerçek bilgi ve davranışlarla ilişkilidir ve bu nedenle cevaplandırması üçüncü soruya göre daha kolaydır, çünkü varsayımlar üzerine formüle edilmiş olan üçüncü soru kararsız cevaplandırmaların daha yüksek oranda olmasını sebebiyet vermektedir.

32 32 Günlük yardım teklifleri: Bilinçlendirme ve kullanımı Teklif türü tanıyorum Daha önce faydalandım gerektiğinde Kullanırım Yaşlı yardımı danışmanlığı 56 32% 5 3% 87 49% Bakım danışmanlığı 78 44% 7 4% 85 48% Göçmenler danışma yeri 69 39% 17 10% 79 45% Đlçe bürosu 64 36% 1 1% 73 41% Dil bilgisi bilgilendirme 77 44% 13 7% 35 20% Yaşlılar için günlük buluşma yeri 49 28% 3 2% 45 25% Diğer teklifler örneğin göçm. Buluşma) 11 6% 3 2% Sorulanlar cevaplarıyla % 38 21% % Hepsinden paylar: 86% Sadece 4% talep edilmiş olmasına rağmen listelenmiş danışmanlık sunumlarının arasında en çok tanınan 44% le bakım danışmanlığıdır. Şaşırtıcı olan ise, göçmenlerin danışabilecekleri yerle ilgili olarak azının yani sadece 39% bilgi sahibi olması, fakat listelenen tekliflerin arasında da 10% olarak en çok müracaat edilen yer. Yaşlı yardımı danışmanlık hizmetleri bu soruyu cevaplayanlardan her üçüncü kişi tarafından tanınmakta, ayrıca da soru sorduğumuz insanların yarısı bu danışma teklifini gerek gördükleri zaman kullanmaya hazır durumdadır. Dil geliştime teklifleri insanlar arasında 44% ile tanınıyor ve 7% kullanmış durumda, fakat sadece 20% buna gerek duyduklarında kullanacaklarını söylüyor; buda bizlere insanların çoğunun zaten iyi almanca konuştuğu için bu teklifi gerek görmediklerini göstermekte. Semt ofisini soru yöneltilenlerin 36% tanıyor fakat her hangi bir konuyla ilgili olarak sadece bir defa kullanılmış. Günlük gidilebilen Yaşlı Evleri aynı şekilde 2% ile az kullanılmış ve sadece 28% tarafından tanınıyor, fakat soru yöneltilen daha dinç yaşlılar bu yerlerin sadece çok yaşlılar için olduğunu düşünüyor. Hammda olan diğer tekliflerin arasında, örneğin birde göçmenler için bir buluşma yeri olduğundan bahsettiler. Hastalıkta ve yardıma muhtaçlıktaki teklifler türe özgü olarak sıralandırılmıştır. Yaşlı göçmenler için önemli bir teklifdir, çünkü soru yöneltiğimiz 189 kişiden 92% si (hepsinden) bu soruya cevap vermişdir. 92% listelenen tekliflerin bir yada fazlasını tanıyor fakat sadece 16% bir defalığına bundan yararlandıklarını ve ihtiyaç duyulduğunda da soru yöneltilenlerin üçte ikisi de bundan yararlanabileceklerini söylüyorlar.

33 33 Hastalık ve Bakım da yardım: Bilinçlendirme ve kullanımı Teklif türü Daha önce gerektiğinde biliyorum faydalandım Kullanırım Ayak üstü bakım % 25 13% 89 47% Ev yardım hizmetleri % 4 2% 68 36% Gönüllü yardımcılar 92 49% 2 1% 56 30% Kendi kendine yardım eden gruplar 53 28% 2 1% 41 22% Kısa dönem bakım 78 41% 2 1% 54 29% Günlük bakım yerleri 72 38% 1 1% 47 25% diğer (ana dilde bakıcı 4 2% 5 3% Sorulanlar cevaplarıyla % 30 16% % Hepsinden paylar 92% 78% ile en fazla tanınmışlık olarak ayakta bakım hizmetleri bulunmakta ve soru yöneltilenlerin 13% bundan faydalanmış durumda. Gerektiğinde planlanmış şekilde kullanma düşünceside en üst düzeyde. Bundan daha az bilineni ise ev destek hizmetleridir 56%, bu hizmettende çok az faydalanılmış ve gerektiğinde azda olsa faydalanabileceklerini söylüyorlar. Gönüllü hizmet edenler 49% la kendi kendilerine destek veren gruplara göre 28% daha tanınmış durumdalar. Burada da ihtiyaç duyulduğunda öncelikle gönüllülerin desteklerini alacaklarını söylüyorlar. Kısa süreli bakım ve günlük bakım 40% oranında tanınmış durumda olmasına rağmen çok az istifade edilmiş, ve 30% luk bir bölüm ise bu teklifden ancak gerek duyulduğunda istifade edeceklerini söylüyorlar. Listedeki tekliflerin dışında anadillerinde konuşabilecekleri bakıcılardan bahsetmişlerdir. Istenilenyardım teklifleri Sorulan kişilerin cevapları: 64 31% arasında: Resmi Dairelerde ibadet yerleri 14 22% Yaşlı göçmenler için buluşma yerleri 12 19% Islami kurallara göre Bakım/ve Huzurevi 10 16% Ana dilde bilgilendirme/ve danışmanlık 6 9% Kültür, Dil ve boş zaman 5 8% Seyahat 4 6% Maddi destek/fiyat indirimi 3 5% diğer 3 5% Yaşlı göçmenlerin isteklerini daha yakın araştırabilmek için Hamm da cevapsız kalan

34 34 sorulara destekleyici teklifler getirilerek eksikliği duyulan yerler için çözüm önerileri sunulmuştur. Bu soruya sadece üçte biri yani 31% cevap vermiş. En fazla dile getirilen istekler olarak, halka açık binalarda (en çok hastahanelerde ve tabiiki istasyonlarda da) ibadethane ve abdest alma yerleri yapılmasına yönelik öneriler getirilmiştir 22%. Đkinci sırada 19% ile yaşlı göçmenler için buluşma yerleri ve üçüncü sırada 16% ile islam kurallarına uygun bakım evi veya içinde islami usüllere uygun bir mutfak ve o doğal ortamı sağlayabilecek olan bir müslüman bakım evi istenmiştir. 6 Soru yöneltilenlerin 9% anadillerinde bir danışmanlık ve 6% gezi ve eğlence istekleri olduğunu söylemişlerdir. 8% Kültür/Eğitim/Boş-zaman/Dileğitimi desteği veya uygun fiata düzenlenen gezi ve eğlenceler ve bu durumda maddi destek yardımı örneğin kamuya ait toplu taşımalarda. 6. Sağlık, Sakatlık ve bakım hizmetine ihtiyaçlılık Artan yaşla ve sağlık durumunun kötüleşmesi ile hayat kalitesi çok etkilenmiş bir haldedir. 6 Soru yöneltilen 10 kişi (16% 64 cevaptan), şu isteklere açıklık getirirlerken, uygun oldukları grup ise, yaşlılıkta istenilen ikamet şekli (sayfa 24 e bakınız) cevaplar Göçmenler için Bakımevi veya, Göçmenlerin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurma olarak cevap verenler (8% veya 3% 186 kişi, bu sorulara cevap verenler, toplam 20 Kişi).

35 35 Yaşa ve Cinsiyete göre Sağlık Çok iyi iyi orta Genelde kötü kötü 60 yaş altı erkek 8% 27% 56% 10% kadın arası erkek 7% 10% 15% 31% 67% 50% 11% 7% 2% kadın 5% 70 itibaren erkek 4% 21% 28% 62% 56% 12% 8% 6% kadın 19% 62% 8% 12% Bu bütün yaşlı insanlar için bundan dolayıda aynı şekilde yaşlı göçmenler içinde geçerlidir. Ama bu demek değildirki yaşlı göçmenler, yaşlı yerliler gibi mevcut olan yardımlardan faydalanıyorlar. Soru yöneltiğimiz insanların kendi bakışlarına göre, onların sağlık durumları yaşlandıkça kötüleşiyor ve bu durumun kadınlarda erkelere göre daha fazla olduğu tahmin ediliyor. Bu eğilim hem genel toplumda ve hemde burada mevcut, ayrıca 50 ile 59 yaş arasında olanların tahminleri de kötü gözükmekte. Aynı şekilde yaşlananların arasında da sakatlanmış olan insanların sayısı yükseliyor. Burada soru yönelttiğimiz yaşlı göçmenlerin her beşinçisi bu şekilde insanın toplam 14%, 60 ile 69 yaş arasında olan 20%si ve 70 den büyük olanların 23%çü bu durumda bulunuyor. Bunların içinde 11% ağır ve 2 % hafif sakatlananlardır, ayrıca 50 yaşından küçük olanların arasında 7% ye kadar ağır sakatlar olanlar ise daha resmi olarak sakat kabul edilmemiştir.

36 36 Özürlü insanlar Tüm sorulanlardan 20% arası: 60 yaş altı 14% arası 70 itibaren 22% 23% Özürlülük derecesi: (henüz) karar verilmemiş 7% 50 altı 2% 50 itibaren(ağır özürlü) 11% Yardım ihtiyacı yüksek olanlar 4% ile çok düşük bir durumdadır. Aslında 60 ile 69 yaş aralarında olan yaşlıların ihtiyaçları yüksek düzeyde iken burada sadece 6% nın ihtiyacı en fazla olan durumda. Bu durum yine insanların yaşlı gruplarına göre kendilerini sağlık açısından nasıl tahmin ettiklerini gösteriyor (yukarıya bakınız), ve bu anlamda sadece (toplam 9 kişi bakıma ihtiyaç duymakta). Soru yönelttiğimiz insanların 28% Bakım sigortasının faydalarını ve 21% ise Para ile Eşya yardımı arasındaki farkın bilincinde.

37 37 Bakıma muhtaç olanlar Tüm sorulanlardan 4% arası: 60 yaş altı arası 70 itibaren Hizmetlerden bilgi sahibi... 4% 4% 6% Bakım Sigortası 28% Para ve Eşya yardım 21% Soru yönelttiğimiz insanların dörtte üçü son üç ay içinde bir defa doktora gitmişler, bu tüm yaşlarda aynı. Ortalama en fazla 5 kere doktora gitmişlerdir. En çok yardıma ihtiyaçları olanların arasında bu yardım teklifleri kaç kişi tarafından tanınmakta? Bu soru, kendi sağlık durumunu (daha ziyade kötü) hissedenler ve sakat olanların arasında yardım ihtiyaçları olanlara sorulmuştur.

38 38 Sağlık ve Sağlık yardımı üzerine olan bilgiler Ayakta bakım hizmeti Evde yardım hizmeti Bakım Sigortasının hizmetleri Gönüllü yardımcılar Kısa dönem bakım yerleri Günlük bakım yerleri Kendi kendine bakan gruplar Para ve Eşya yardımı farkı 36% 44% 31% 30% 30% 24% 42% 46% 42% 42% 40% 59% 67% 57% 83% 93% etkilenmez Sağlık bakımından etkilenme Bu soru yönelttiğimiz şahısların sadece dörtte birine tekabül etmekte (n= 50). Ayakta bakım hizmetleri 93% ile en fazla bilinirken 83% ile sağlık durumu iyi olanlar tarafından daha az tanınmakta ve aynı zamanda da Evde bakım ve bakım sigortası hizmetleri de daha fazla tanınmış durumda. Tanınırlık olarak kısa süreli bakım ile günlük bakım arasında hemen hemen hiçbir fark yok. Kendi kendine yardımda bulunan gruplar ve gönüllü hizmet edenler hatta Para ile Esya yardımı arasındaki farklar Sağlık durumu iyi olanlar tarafından daha da iyi tanınmakta. 7. Yardım Kaynakları Eğer birisi sağlık durumunun kötü olduğunu bile bile yinede kendi evin de kalıyorsa, bu kişinin başkalarının yardımına ihtiyacı vardır. Bu durumda en önemli yardım kaynakları aile bireyleridir. Soru yönelttiğimiz kişilerin arasında 90% Hamm da akrabalarının oturduğunu ve onlar için bu çok büyük bir emniyet oluşturduğunu söylüyorlar. 87% nin Hamm da çocukları, 62% Hamm da torunları ve 20% Hamm da kardeşleri ikamet etmekte. Daha değişik akrabalım şekilleri az sayıda söylenmiştir.

39 39 Hamm daki Akrabalar 90% evet hayır 10% Hangi Akrabalar? Çocuklar 87% Torunlar 62% Kardeşler 20% Kuzenler 7% Veliler 4% Kayınçı ve Baldızlar 2% Kuzenler 2% Kayınna ve Kayınbaba 1% Yenge, Amca ve Dayı 1% Diğer 7% Akrabalar yaşlılar için sadece yardım kaynağı değil, çünkü aynı anda da onlar tarafından da destek görüyorlar78%. Bu destekler tabiiki hastalık durumlarında olmakta iken 68% aynı zamanda da çoçukların yada torunların bakımında soru yöneltilen yaşlı göçmenler yardım da bulunmaktalar.

40 40 Akrabaların verdiği destek 78% evet Destek türü 23% Hastalıkta yardım 68% Çocuk ve Torunların bakımı 61% hayır Gerektiğinde maddi yardım 55% Devamlı maddi yardım 21% Diğer yardımlar 17% Sadeçe çok kötü durumlarda 55% olarak maddi yardım gerçekleşirken 21% i devamlı maddi yardım görmekte. Diğer yardımlar 17% olarak açıklanmıştır. Soru yönelttiğimiz insanlar eğer yardıma ihtiyaçları duyarlarsa, kendilerine herkes den önce çocuklarının yardım edeceğini söylüyorlar 88%. Đkinci sırada 45% ile arkadaşları ve komşuları, 29% ile torunlar ve torunların torunları,11% ile kardeşler ve 7% ile akrabalar var. Tüm bunlara rağmen yine de 15 kişi yani soru yöneltilenlerin 7% kendilerine hiç kimsenin yardım etmiyeceğini söylüyor. Bunu Baylar ve Bayanlar aynı şekilde söylüyorlar, ve hatta 5 kişinin sağlık durumu kötü olduğu halde. Bu grup çok küçük ama yine de bunlara dikkat çektirmek zorundayız.

41 41 Almanya da Akrabalar tarafından yardım desteği Veliler 2% Çocuklar 88% Kardeşler 11% Torunlar 29% Diğer Akrabalar 9% Komşu ve Dostlar 45% Hiç biri 7% 8. Gözden geçirilen sonuçlara genel bakış 2009 yılı sonbaharında Hamm şehri 50 yaşından büyük olan 205 göçmene, eğitimli anadilini konuşan kişilere yaşamları ve ilçeye olan adaptasyonları üzerine bir Anket çalışması yaptırıldı. Sosyal araştırmalar ve Toplumpolitikaları Merkezi konuyla ilgili olarak bir soru bankası oluşturmak ve değerlendirmekle görevlendirilmiştir. Anket soruştumasına katılanların Karakteristiği Soru yönelttiğimiz Bay ile Bayanların sayısı aynıdır. Yarısı 60 ile 70 yaşlarındaydı, bir çeyreğide 60 yaşından küçük ve bir çeyreğide 70 yaşından büyüktü. Soru yönelttiklerimizin 50% tükiyeden 60 lı ile 70 li yıllarda, 35% 1989 yılında Rusya dan, 8% 80 li yıllarda Polanya dan ve 6% ise Fas dan Almanya ya gelmişlerdir. Türkiye ile Fas dan gelenlerin çoğu kendi ülkelerinin vatandaşlıklarında kalırken, Polanya dan ve Rusya dan gelenler ise Alman vatandaşlığına geçmişlerdir.

42 42 Anket çalışmasının önemli sonuçları: 1 Dil bilgileri: Üçte biri iyi hatta 9% almancayı çok iyi konuşuyorlar. Yarısı almancayı idare edecek bir türde ve 17% almancayı kötü hatta çok kötü konuşuyorlar, iki kişininde hiç almanca bilgisi yok. Polanyalı göçmenler en güzel şekilde ve Türkiye den gelen göçmenlerin ise en fazla almanca problemleri var..aile içinde almança konuşma oranınında aynı olduğunu, bir benzeri resim bize göstermekte. 2 Kendi ülkesine olan Bağlantılar: 45% kendi ülkelerine düzenli bir şekilde ziyarette bulunurken 55% ise bunu yapmamakta. Bunu en çok türkler ve faslılar kendi ülkelerine (çoğu zaman yaz aylarında ) tatil yapmaya gidiyorlar. Bu olgu eski Rusya dan gelenlerde bulunmamakta. 3 Kalıcı ikamet: Bütün soru yöneltilenlerden özellikle Polanya dan ve Fas dan gelenlerin 26% kendi dairesi yada kendine ait müstakil bir ev sahibi. Ev sahibi olanların sayısı sadece bir gösterge olmasada, almanyadaki göçmenlerin almanyada ikamet etmiş oldukları süre, maddi durumları ve diğer durumlara bağlı. 4 Toplumsal katılımlar ve Sosyal temasları: Soru yöneltilenlerin 41% derneklerde yada değişik Organizasyonlarda üyelikleri bulunmaktadır, çoğu zamanda bu üyelikler Dini yani cami derneklerindedir. Bu durum 60% olarak aynı yaştaki genel toplumda daha fazla gözükmekte. Soru yöneltiğimiz şahısların 77% kendi ülkelerinden gelen insanlarla daha fazla temasları bulunurken, yerli vatandaşlarla olan temasları ise hemen hemen yarı yarıya gözükmekte 42%. Ve üçde biri yani 34% haftada bir defa olmak üzere temas kurmaktalar. 5 Kültürel katılımı: Gazete ve Televizyon proğramları günlük yaşamdaki kültürel göstergeler olarak ele alındı, fakat burada da Baylar ile Bayanların arasında fark bulunmakta. Kendi ülkelerine ait gazeteleri Baylar ın 37%, Bayanlar ın ise 22% okuyor. En çok kendi ülkelerinin televizyon kanallarını ise Baylar 46%, Bayanlar ın da 9% bakıyor. 6 Ikamet edilen çevreden duyduğunuz menmuniyet: 90% oturdukları çevreden mennun olduğunu ve bunların arasından 53% ise çok memnun olduklarını söylüyorlar. En çok beğendikleri ise alt yapı ve dükkanlar ile doktorlara olan kolay ulaşım durumu. Ikamet etmiş oldukları çevredeki gürültüden ise rahatsız olduklarını ve bu sebebden dolayıda bunu beğenmediklerini söylüyenlerde bulunmakta. 7 Ayrımcılıkta edinilen tecrübeler: Dörtte üçü başka ülkeden gelmiş olmalarına rağmen, hiçbir zaman ayırt edilme hissini yaşamadıklarını söylüyorlar. Her dördünçü kişi ise bu hissi bilirken, 3% de bu tecrübeyi çok defa yapmış durumda.

43 43 8 Yaşlılığa göre hayat planlaması: 60% dan fazlası ömür boyu ve 6% ise bir kaç yıl daha genelde yedi yıl daha almanyada kalmak istiyorlar. Yaşlılıkta Baylar 82% ve bayanlar ise 72% ile aileleriyle birlikte zaman geçirmek istiyorlar. Bayların 34% ve bayanların ise 19% hobileri için ve bayların 23% ve bayanların 8% derneklerdeki taahhütleri için zaman ayırmak istiyorlar. 9 Đkamet kalitesi: 77% evlerinin yaşlılık durumlarna göre iyi olduğunu ve 24% ise iyi olmadığını söylüyor. Yapılan açklamalara baktığımızda sorunların; merdivenlerin uygun olmadığı, evlerde bir takım tamir ihtiyacı olduğu veya evlerin çok uzakta olduğunu görüyoruz. Yardıma ihtiyaç duyulduğunda 44% ile yaşlıların çoçuklarına taşınma durumu ortaya çıkıyor. 9% ile ya kendi ülkelerine geri dönme veya 8% ile göçmenlerin beklentilerini karşılayan bir bakım evine taşınma durumlarının söz konusu olduğu gözükmekte. 10 Yaşlılar için destekleme teklifleri: Soru yönelttiğimiz kişiler, Hamm daki toplu taşıma hizmetinden memnun olduklarını söylemekteler. Destekleme önlemleri için sunulan teklifler örneğin bakım veya huzur evleri göçmenlerin sadece yarısı tarafından tanınmaktadır. Bir çoğu bu danışma yerlerinden daha faydalanmamışlar ama ihtiyaç duyduklarında kullanabileceklerini söylüyorlar. Đlçe bürosu da çoğu kişi tarafından tanınsada daha hizmetlerinden yararlanılmamış. 11 Bakım a ihtiyaç duyanlar için yardım teklifleri: Bakım a ihtiyaç duyanlar için sunulan yardım teklifleri, gerektiğinde hizmetlerindende yararlanılan özellikle ayakta bakım hizmetleri çok kişi tarafından tanınmakta. Gönüllü hizmette bulunanların tanınırlığı kendi kendine yardımda bulunanlardan daha önde. Soru yönelttiğimiz yaşlı göçmenlerin üçte biri, bekledikleri bazi tekliflerin eksikliğinden şikayetçiler. Bunlardan en çok dile getirilenler ise halka açık resmi binalarda namaz odaları ile abdest alma yerleri, ikinci sırada ise yaşlılar için buluşma yerleri ve üçüncü sırada ise islam kurallarına uygun bakım evleri istenilmiştir. 12 Sağlık durumunda bozulmalar: Bütün yaşlılarda olduğu gibi, soru yönelttiğimiz yaşlı göçmenlerin de belli bir yaştan sonra sağlık durumlarında kötüleşmeler ve bakıma muhtaçlılık ve özürlülük durumları ortaya çıkmakta. Sağlık durumu kötü olanların hizmet teklifi bilgileri sağlık durumları iyi olanlarından daha fazla. 13 Yardım Kaynakları: Hamm da soru yönelttiğimiz kişilerin hemen hemen hepsinin Hamm da akrabaları bulunmakta, yaşlılardan tanıdığımız gibi çoğu insanların yardım kaynakları çocukları olmakta. Ayrıca sadece çocukları onlara yardım etmiyor, onlar da çocuklarına gerektiğinde yardım ediyorlar. 15 kişininde yardım edecek olan kimsesi

44 44 yoktu. Soru yönelttiğimiz kişilerin toplam cevaplarına baktığımızda Hamm da ki yaşamlarını positiv olarak değerlendiriyorlar ve yaşamlarının sonbaharını burada nasıl geçireceklerini planlıyorlar. Şayet yardıma ihtiyaçları fazlalaşacak olursa nereden yardım ve destek alacaklarını biliyorlar. Fakat bu resmin birde görünmeyen tarafı var, çünkü bazıları daha hala buraya uyum sağlayamamış ve bu yüzden de mevcut yardım tekliflerini tanımıyorlar yada daha dile getirilmemiş olan istekleri bulunmakta. Đşte bunun için Hamm da yaşayan göçmenlerin günlük yaşamlarını daha iyiye çekebilmek için mevcut yardım tekliflerinin ve çalışmaların daha da iyileştirilmesi gerekmektedir. 9. Ek: Hamm da yaşayan yaşlı göçmenler için bir Anket çalışması Uyruk ve Köken 1. Hangi Ülke nin vatandaşısınız? Lütfen açıklayın:.. 2. Bunun yanı sıra Alman vatandaşlığınızda varmı? Evet Hayır Eğer evet ise: Alman vatandaşlığını hangi yılda aldınız?. Eğer hayır ise: Gelecekte Alman vatandaşlığına geçmek için dilekçe vermeyi düşünüyormusunuz? Evet belki ihtimal dışı kesinlikle Hayır 3. Ne zamandan beri Almanya da yaşıyorsunuz? Den beri.. (Yıl) 4. Siz veya Aileniz hangi ülkeden geldiniz?... Almanya da Uyum 5. Ne kadar iyi Almanca konuşuyorsunuz? Çok Đyi Đyi Orta epeyce Kötü Kötü 6. Evinizde ailenizle hangi dilde konuşuyorsunuz? Sadece geldiğim Ülkenin dilini Genellikle geldiğim Ülkenin dilini Yarı/ yarıya

45 45 Genellikle Almanca Sadece Almanca 7. Ülkenize düzenli olarak ziyarete gidiyormusunuz? Evet Hayır Eğer evet ise: Bir Yıl içinde kaç hafta orada oluyorsunuz? (tahminen). Hafta Ülkenizi hangi mevsimde ziyaret ediyorsunuz? Farklı genelde belirli aylarda, ve yani (lütfen ayları açıklayın):.. 8. Kiradamı veya kendi Evinizdemi oturuyorsunuz? Kiralık Daire Kendimize ait Daire Kiralık Ev Kendimize ait Ev

46 46 9. Bir Derneğe veya bir Politik Organizasyon a Üyemisiniz? Evet Hayır Eğer evet ise:hangi Dernek te/ hangi Organizasyon? (Lütfen üyesi olduğunuz tüm Dernekleri / Organizasyonları açıklayın ) Spor Derneği Kültür Derneği Dini Cemaat Siyasi Parti / Organizasyon Diğer Dernek (lütfen açıklayın):.... Şayet bir Derneğe üye iseniz: 10. Orada Gönüllü çalışmaları üstleniyormusunuz (örneğin yaşlılara Ziyaret, Yönetimde görev almak, Grup Eğitmenliği veya buna benzer)? Evet Hayır Eğer evet ise: Bir Ay içerisinde kaç Saat Gönüllü olarak görev alıyorsunuz? (tahminen). Saat. 11. Alman vatandaşları ile hangi sıklıkta görüşüyorsunuz? (burada en azından 5 Dakika süren özel görüşmelerden bahsediliyor) Günlük Hafta da 1-2 defa nadir Hiç Kendi Ülkenizden gelen vatandaşlarla hangi sıklıkta görüşüyorsunuz? (burada en azından 5 Dakika süren özel görüşmelerden bahsediliyor) Günlük Hafta da 1-2 defa nadir Hiç 12. Şayet Gazete okursanız: Hangi Gazeteyi okuyorsunuz? Sadece gelmiş olduğum ülkenin Gazetelerini Çoğunlukla gelmiş olduğum ülkenin Gazetelerini Yaklaşık olarak bu çoğunlukla eşit ve alman Gazeteleri Çoğunlukla alman Gazeteleri Sadece alman Gazeteleri Geçerli değil, Gazete okumuyorum 13. Televizyon baktığınızda: Hangi proğramları bakıyorsunuz? Sadece gelmiş olduğum ülkenin proğramlarını Çoğunlukla gelmiş olduğum ülkenin proğramlarını