DENİZ KİRLİLİĞİNE NEDEN OLAN KAZALAR YOL HARİTASI BELGESİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "2014 2023 DENİZ KİRLİLİĞİNE NEDEN OLAN KAZALAR YOL HARİTASI BELGESİ"

Transkript

1 T.C. BAŞBAKANLIK AFET ve ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI DENİZ KİRLİLİĞİNE NEDEN OLAN KAZALAR YOL HARİTASI BELGESİ Temiz Denizlerde Emniyetli Denizcilik Bu belge, Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı Teknolojik Afetler Risk Azaltma Çalışma Grubu tarafından, ulusal ve uluslararası belgeler ile AB müktesebatı incelenerek, ilgili kurum ve kuruluşların destek ve çalışmalarıyla hazırlanmıştır. Raporun kendisi resmi bir AB belgesi değildir ve AB politikasını temsil etmemektedir. MAYIS, 2014 i

2 İÇİNDEKİLER KISALTMALAR... v BAŞKAN SUNUŞU... vii YÖNETİCİ ÖZETİ... viii 1. BÖLÜM: GİRİŞ AB Politikası Türkiye Politikası Deniz Kirliliğine Neden Olan Kazalar Yol Haritası Belgesinin Amacı Deniz Kirliliğine Neden Olan Kazalar Yol Haritası Belgesinin Kapsamı Metodoloji BÖLÜM: ULUSLARARASI MEVZUATIN GEREKSİNİMLERİ ULUSLARARASI MEVZUAT a Gemi Kaynaklı Deniz Kirliliğini Önleme Sözleşmeleri a.1 Petrol Kirliliğine Karşı Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği Uluslararası Sözleşmesi (OPRC International Convention on Oil Pollution Preparedness, Response and Co-operation 1990) a.2 Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Kirlenme Olaylarına Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği Hakkında Protokol (HNS Protocol- Protocol on Preparedness, Response and Co-operation to Pollution Incidents by Hazardous and Noxious Substances, 2000) a.3 Açık Denizde Petrol Kirlenmesi Olaylarına Müdahale Hakkında Uluslararası Sözleşme (INTERVENTION 69-International Convention Relating to Intervention on the High Seas in Cases of Oil Pollution Casualties 1969) b Sorumluluk ve Tazmin Sözleşmeleri b.1 Petrol Kirliliğinden Doğan Zararın Hukuki Sorumluluğu ile İlgili Uluslararası Sözleşme ve 1992 Protokolü (CLC 69-International Convention on Civil Liability for Oil Pollution Damage 1969 and 1992 Protocol-CLC 92) b.2 Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslar arası Fonun Kurulması İle İlgili Uluslar arası Sözleşme ve 1992 Protokolü(FUND 71-International Convention on the Establishment of an International Fund for Compensation for Oil Pollution Damage 1971 and 1992 Protocol-FUND 92) b.3 Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslar arası Fonun Kurulması İle İlgili Uluslararası Sözleşmenin (1992) 2003 Protokolü (Protocol of 2003 to the International Convention on the Establishment of an International Fund for Compensation For Oil Pollution Damage, 1992) b.4 Denizde Talepler İçin Sorumluluğun Sınırlandırılması Hakkında Sözleşme (LLMC 76-Convention on Limitation of Liability for Maritime Claims 1976) ve 96 Protokolü (LLMC 96) b.5 Zararlı ve Tehlikeli Maddelerin Denizden Taşınmasında Zararların Tazmini ve SorumlulukHakkında Uluslararası Sözleşme (HNS 96-International Convention on Liability and Compensation for Damage in Connection with the Carriage of Hazardous and Noxious Substanges by Sea 1996) b.6 Bunkerlerdeki Petrolden Kaynaklanan Kirlenme Zararları İçin Hukuki Sorumluluk Hakkında Uluslararası Sözleşme (BUNKER 2001-International Convention on Civil Liability for Bunker Oil Pollution Damage 2001) AVRUPA BİRLİĞİ MEVZUATI a Mevzuatın Gelişimi ii

3 2.2.b Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı (EMSA) c AB Sivil Korunma Mekanizması c.1 Mekanizmanın Aktivasyonu c.2 Acil Durum Müdahale Koordinasyon Merkezi (Emergency Response Coordination Centre, ERCC) c.3 Ortak Acil Durum Haberleşme ve Bilgi Sistemi (Common Emergency Communication and Information System, CECIS) c.4 Avrupa Acil Durum Müdahale Kapasitesi (European Emergency Response Capacity (EERC) c.5 AB Sivil Korunma Mekanizması Temel Yükümlülükleri d Bölgesel Sözleşmeler-AB İlişkisi BÖLGESEL SÖZLEŞMELER a- Akdeniz in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi (Barselona Sözleşmesi) a.1 Akdeniz de Acil Durumlarda Kirlenmeye Müdahale ve Gemi Kaynaklı Kirlenmenin Önlenmesi ile ilgili Protokol b.Karadeniz in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi (Bükreş Sözleşmesi) b.1 Karadeniz Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Kirliliğe Müdahalede İşbirliği Hakkında Protokol (Acil Müdahale Protokolü) BÖLÜM: ÜLKEMİZDEKİ MEVCUT DURUM ULUSAL MEVZUAT a sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun b sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun Uygulama Yönetmeliği c sayılı Çevre Kanunu d. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname e. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun f. Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu g. Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü Ana Statüsü (Değişik 27 Mart Sayı : Resmi Gazete) h. Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale Görevi Verilebilecek Şirket/Kurum/Kuruluşların Seçimine ve Yetki Belgesi Bulunan Şirket/Kurum/Kuruluşlar ile Kıyı Tesislerinin Çalışma Usullerine İlişkin Tebliğ (TEBLİĞ NO: 2009/4) ı Sayılı Kanun ve Uygulama Yönetmeliği Kapsamında Gemilerin Bildirimde Bulunacağı Yerler Hakkında Genelge (2006/7) i. Kıyı Tesisi Acil Müdahale Planlarının Hazırlaması ve Uygulama Esasları Hakkında Genelge (2007/8 Sayılı Genelge Yürürlükten Kaldırılmıştır.) (2009/6) j. Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerden Kaynaklanan Kirliliğe Hazırlıklı Olma ve Müdahale ile İlgili Eğitim Seminerlerinin ve Tatbikat Programlarının Usul ve Esasları (2008/2 sayılı, 2008/2 Ek-1 sayılı ve 2008/2 Ek-2 sayılı Genelgeler yürürlükten kaldırılmıştır.) (Genelge No: 2010/4) k. Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) Sözleşmeleri Gereği Yapılacak Zorunlu Bildirimler ve Raporlar(UDHB Genelge No: 2013/4) l. Uluslararası Denizcilik Örgütü Başbakanlık Genelgesi(Genelge No: 2010/23) m. Denizcilik Koordinasyon Komisyonu Yönetmeliği iii

4 3.1.n. Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) Stratejisi Genelgesi(UDHB Genelge No: 2013/1) ULUSAL ACİL DURUM MÜDAHALE PLANI ÇALIŞMALARI VE GÜNCELLENMESİ a. Ulusal Acil Müdahale Planı Görev, Yetki ve Sorumlulukları b. Planın Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) İle Uyum ve Geçişi c. Plan Senaryoları EĞİTİM VE TATBİKATLAR GEMİ TRAFİĞİ RİSK HARİTASI ÇALIŞMALARI YÜRÜTÜLEN PROJELER UYDU VB. YARDIMIYLA KİRLİLİK TESPİT VE İZLEME (CLEANSEANET, SAFESEANET VB. ÇALIŞMALAR) YAKAMOS KARAR DESTEK SİSTEMİ MÜDAHALE YETKİSİ VERİLEN FİRMALAR BÖLÜM: GEREKSİNİMLER VE EYLEMLER MEVZUAT BOŞLUK ANALİZİ a. AB Mevzuatı Boşluk Analizi b. Uluslararası ve Bölgesel Sözleşme ve Protokol Boşluk Analizi UYGULAMA BOŞLUK ANALİZİ GEREKSİNİMLER VE EYLEMLERİN BELİRLENMESİ KAYNAKÇA iv

5 KISALTMALAR AAKKM: Ana Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi AB: Avrupa Birliği AFAD: Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı AIS: Otomatik Tanımlama Sistemi AÜ: Aday Ülke BAMM: Bölgesel Acil Müdahale Merkezi BHİ: Ulusal Basın ve Halkla İlişkiler Komitesi BM: Birleşmiş Milletler BUNKER 2001: Bunkerlerdeki Petrolden Kaynaklanan Kirlenme Zararları İçin Hukuki Sorumluluk Hakkında Uluslararası Sözleşme CBS: Coğrafi Bilgi Sistemi CECIS: Ortak Acil Durum Haberleşme ve Bilgi Sistemi CLEANSEANET: Avrupa Uydu Petrol İzleme Sistemi CLC 69- CLC 92: Petrol Kirliliğinden Doğan Zararın Hukuki Sorumluluğu ile İlgili Uluslararası Sözleşme ve 1992 Protokolü ÇŞB: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı DAKKM: Deniz Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi DİB: Dışişleri Bakanlığı DİDGM: Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü EERC: Acil Durum Müdahale Koordinasyon Merkezi ERCC: Avrupa Acil Durum Müdahale Kapasitesi EMSA: Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı EU LRIT DATA CENTRE: Avrupa Birliği Uzun Dönemli Kimliklendirme ve İzleme Veri Merkezi FUND 71- FUND 92: Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslararası Fonun Kurulması İle İlgili Uluslararası Sözleşme ve 1992 Protokolü GKB: Genel Kurmay Başkanlığı HNS Protocol, HNS 2000: Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Kirlenme Olaylarına Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği Hakkında Protokol İK: İşbirliği ve Koordinasyon ILO: Uluslararası Çalışma Örgütü IMO: Uluslararası Denizcilik Örgütü INTERVENTION 69: Açık Denizde Petrol Kirlenmesi Olaylarına Müdahale Hakkında Uluslararası Sözleşme KEGM: Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü KG: Kapasite Geliştirme KY: Kurumsal Yapılanma LC 72-LC 96: Atık ve Diğer Maddelerin Suya Batırılması Yoluyla Deniz Kirlenmesinin Önlenmesi Sözleşmesi ve 1996 Protokolü LLMC 76-LLMC 96: Denizde Talepler İçin Sorumluluğun Sınırlandırılması Hakkında Sözleşme MAP: Akdeniz Eylem Planı MARPOL 73/78: Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşme MD: Mevzuat Düzenlenmesi v

6 MEPC: Deniz Çevresinin Korunması Komitesi MIC: İzleme ve Bilgi Merkezi OPRC 1990: Petrol Kirliliğine Karşı Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği Uluslararası Sözleşmesi OSİB: Orman ve Su İşleri Bakanlığı Paris MoU: Paris Memorandumu P&I: Koruma ve Tazmin PZAD: Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı REMPEC: Akdeniz de Deniz Kirliliği Acil Müdahale Merkezi SAFESEANET: Deniz Bilgi ve Değişim Sistemi SGK: Sahil Güvenlik Komutanlığı STK: Sivil Toplum Kuruluşu TAEK: Türkiye Atom Enerjisi Kurumu TAMP: Türkiye Afet Müdahale Planı TAMSS: Türk Acil Müdahale Sorumluluk Sahası TBGTH: Türk Boğazları Gemi Trafik Hizmetleri Sistemi THETİS: Avrupa Birliği Liman Devleti Kontrol Teftiş Veritabanı UAMP: Ulusal Acil Müdahale Planı UAMM: Ulusal Acil Müdahale Merkezi UDHB: Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı UNEP: Birleşmiş Milletler Çevre Programı US: Ulusal Sekreterya VIMSAS: Uluslararası Denizcilik Örgütü Üye Devlet Denetim Programı vi

7 BAŞKAN SUNUŞU vii

8 YÖNETİCİ ÖZETİ Teknolojik afetler, insan faaliyetleri ya da doğal afetlerin tetiklemesi sonucunda oluşan endüstriyel, maden, ulaşım ve taşımacılık, nükleer ve radyolojik, deniz kirliliğine neden olan kazalar, büyük yangınlar, biyolojik olaylar, kritik altyapılar ve siber tehditler ile çevresel tehlikeler gibi can kaybına, hastalıklara, sosyal, ekonomik ve çevresel bozulmalara neden olan afet ya da acil durumlar olarak tanımlanmaktadır. Son yıllarda teknolojinin gelişmesi, hızlı nüfus artışı, gelişmişlik düzeyi, çevre kirliliği, çarpık kentleşmeye bağlı olarak teknolojik afetlerin sayısı ve sıklığı dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de artış göstermiştir. Çeşitli kaynaklardan alınan verilere göre 2002 ile 2011 yılları arasında 3190 adet teknolojik kaza kaydedilmiş ve birçok can ve mal kaybı meydana gelmiştir. Marmara denizi ve boğazlarda 1960 yılından günümüze kadar altı defa büyük kaza meydana gelmiş, birçok sefer de faciaların eşiğinden dönülmüştür. Bu kazalar neticesinde boğazlarımızın ve kıyılarımızın tonlarca petrolle kirlenmesinin yanısıra can ve mal kaybı da meydana gelmiştir senesinde Romen bandıralı Independenta tankerinin Evriali isimli Yunan tankeri ile çarpışması neticesinde onbinlerce ton petrolün denize döküldüğü ve 43 denizcinin hayatını kaybettiği hala hafızalardadır. Bütün bu kazalara müdahale, ilgili kurumlarca yapılmasına rağmen; koordinasyon sıkıntıları yaşanmıştır sayılı kanun gereğince; afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetlerin ülke düzeyinde etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli önlemlerin alınması ve olayların meydana gelmesinden önce hazırlık ve zarar azaltma, olay sırasında yapılacak müdahale ve olay sonrasında gerçekleştirilecek iyileştirme çalışmalarını yürüten kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonun sağlanmasından ve bu konularda politikaların üretilmesinden uygulanmasından AFAD sorumlu kılınmıştır. AFAD ın, yukarıda sayılan yetki ve görevleri kapsamında, kurum ve kuruluşların koordinasyonu ve teknolojik afetlerin etkin yönetimi amacıyla Deniz Kirliliğine Neden Olan Kazalar Yol Haritası Belgesi hazırlanması ihtiyacı ortaya çıkmış ve bu belge sadece AFAD tarafından değil aynı zamanda diğer sorumlu ve ilgili kurum ve kuruluşlar ve Türkiye çapındaki faydalanıcı grupların yetkililerinin de katılımıyla hazırlanmıştır. Deniz Kirliliğine Neden Olan Kazalar Yol Haritası Belgesi ile AFAD ın yasal olarak tanımlanmış görevleri göz önünde bulundurularak, deniz kirliliğine neden olan kazalara ilişkin hizmetlerin yürütülmesinde ulusal mevzuat, uluslararası ve bölgesel sözleşmeler ve ilgili AB mevzuatı dikkate alınarak gereksinimlerin belirlenmesi ve bu gereksinimlerin uygulanması için eylem planlarının hazırlanması ve ulusal önceliklerin belirlenmesi amaçlanmıştır. viii

9 1. BÖLÜM: GİRİŞ Avrupa Konseyi Aralık 1999 da Helsinki de gerçekleşen toplantıda Türkiye nin, diğer Aday Ülkelere (AÜ) uygulanan kriterler temel alınarak Avrupa Birliği ne (AB) katılacağı öngörülen bir Aday Ülke olduğunu onaylamıştır. AB ye üyeliğin bir ön koşulu olarak AÜ ler kanunlarını, yönetmeliklerini ve prosedürlerini, birlik müktesebatı tarafından içerilen AB kanunlarının bütününü etkili kılmak için, AB ninkilere uygun şekilde düzenlemek zorundadırlar. Uyumlaştırma Süreci diye adlandırılan bu süreç sadece ilgili tüm AB gereklerinin ulusal mevzuata tam olarak yansıtılmasını değil (yasal yansıtma), ayrıca ulusal mevzuatı yönetmek için yeterli bütçeye sahip uygun kurumsal yapıların kurulmasını (etkin ve pratik uygulama), ve kanunlarla tam uyumu sağlamak için gerekli kontrol ve cezaların konulmasını (yaptırım) gerektirmektedir. Ek olarak, AB mevzuatının tam olarak uygulanması zorunlu teknik standartları karşılayan yeni veya güncellenmiş tesisler için harcama yapılmasını da gerektirebilir (yatırım). Uyumlaştırma Süreci müktesebatın diğer bölümlerine olduğu gibi çevre başlığı altında yer alan sivil korunma başlığı için de uygulanmaktadır AB Politikası 1985 te Roma da düzenlenen ilk bakanlar toplantısı, Topluluğun afetlerden korunma alanındaki işbirliğinin temellerini atmış ve tarihleri arasında sekiz karar alınmıştır. Bu kararların uygulanması, bir afet meydana gelmesi durumunda hem afet yönetiminden sorumlu kurumların hazır olmasını hem de özel sektörün afete hazırlıklı olma anlamında çeşitli önlemler alınmasını sağlamıştır. ABD de 2001 yılında meydana gelen terör saldırılarından sonra, riskler, uyarılar ve müdahalenin değerlendirilmesi, söz konusu araçların muhafaza edilmesi ve araştırma alanında AB mevzuatında gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemeler; Topluluğun afetlerden korunma alanındaki işbirliğini geliştirmek, doğal ve teknolojik afetlerde, insanların, varlıkların ve çevrenin daha iyi korunmasını sağlamaya yardım etmek, Afetin engellenmesi, afetlerden korunmadan sorumlu olanların hazırlığı ve afet durumunda müdahale konusunda ulusal, bölgesel ve yerel seviyedeki çalışmaları desteklemek, Vatandaşlar arasında kendi kendini koruma seviyesini arttırmak amacıyla halkı bilgilendirmeye katkıda bulunmak, Desteğe ihtiyaç duyulduğunda, ulusal afetlerden korunma hizmetleri arasında etkili ve hızlı işbirliğinin çerçevesini oluşturmak, Teknolojik afetlerden korunma alanında entegre çalışmaları desteklemektir. 28 Üyesinden 23 ünün sahillere sahip olduğu Avrupa da denizyolu taşımacılığı büyük önem taşımaktadır. Ekonomik daralmalara karşın, denizcilik sektörünün Avrupa Birliği ne gayri safi katma değerinin sektörde çalışan 5 milyon çalışanla 500 milyar olduğu tahmin edilmektedir. Avrupa Birliği nin dış ticaretinin yüzde 90 ı deniz yoluyla gerçekleşmekte ve Avrupa Birliği limanlarında yılda 3,7 milyon tondan fazla yük yüklenmekte ve boşaltılmaktadır. Denizyolu taşımacılığı, Avrupa Birliği ticaretinin gelişmesinde gelecekte de en önemli taşımacılık biçimi olmaya devam edecektir. 1

10 1.2. Türkiye Politikası Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun (5902); afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetlerin ülke düzeyinde etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli önlemlerin alınması ve olayların meydana gelmesinden önce hazırlık ve zarar azaltma, olay sırasında yapılacak müdahale ve olay sonrasında gerçekleştirilecek iyileştirme çalışmalarını yürüten kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonun sağlanması ve bu konularda politikaların üretilmesi ve uygulanması hususlarını kapsar. Afetlerin sınıflandırılması ve aralarındaki ilişki aşağıda yer alan Şekil 1 de verilmiştir. Doğal Afetlerin Tetiklediği Teknolojik Afetler (Depremlerin Sebep Olduğu Büyük Endüstriyel Kazalar gibi) TEKNOLOJİK AFETLER DOĞAL AFETLER Deprem Volkanik Hareketler Sel Çığ Heyelan Büyük Endüstriyel Kazalar Maden Kazaları Radyolojik ve Nükleer Kazalar Kritik Altyapılar ve Siber Güvenlik Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmaların Çevreye Bırakılması Deniz Kirliliğine Neden Olan Kazalar İklim Değişikliği Taşımacılık Kazaları Teknolojik Afetlerin Neden Olduğu Doğal Afetler (İklim Değişikliğinin Sebep Olduğu Sel-Kuraklık gibi) Şekil 1 Afet Kategorileri Arasındaki İlişki Şeması Ülkemizde afet yönetiminin tek elden koordine edilmesi için kurulan AFAD ın temel görevlerinden biri de bütünleşik afet yönetimi evrelerine ilişkin faaliyetlerin planlanmasını ve bu planların uygulanmasını sağlamaktır. Ulusal ve yerel düzeydeki çalışmalarda yatay ve düşey ilişkilerin tanımlanması, görülen eksikliklerin tamamlanması ve uygulamaların geliştirilmesi için ulusal afet yönetimi stratejisi ve eylem planı ile afet yönetimi evrelerine ilişkin diğer planların oluşturulması, etkin afet yönetiminin sağlanması için öncelikli hedeflerdir. Onuncu Kalkınma Planında ( ) aşağıdaki ifadeler dikkat çekmektedir: Ülkemizde başta iklim değişikliği olmak üzere, çevre sorunlarına duyarlı politikalar sürdürülebilir kalkınma ilkeleri çerçevesinde yürütülmüş; kurumsal yapı, mevzuat ve standartlar geliştirilmiştir. Afet zararlarının en aza indirilmesi amacıyla kurumsal ve yasal düzenlemelerle kamuoyunda farkındalık oluşturulmasına önem verilmiştir. Yerleşim yerlerinin temiz ve sağlıklı hale gelmesi açısından kentsel 2

11 altyapı yatırımlarına öncelik verilmiş, başta içme suyu ve atık su ile katı atık hizmetleri olmak üzere, nüfusun bu hizmetlere erişiminde önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Deniz kirliliğine neden olan kazaların yönetiminde kurum ve kuruluşların rol ve sorumlulukları aşağıda yer alan Tablo 1 de özetle verilmiştir. Tablo 1. Yetkili Kurumların Genel Rol ve Sorumlulukları Tablosu YETKİLİ ROLLER VE SORUMLULUKLAR KURUMLAR Afet ve Acil Durum Afet ve acil durumlarda kurum ve kuruluşlar arasında işbirliği ve ulusal Yönetimi Başkanlığı koordinasyonun sağlanması, (AFAD) Ülke düzeyinde uygulanacak afet ve acil durum müdahale, risk yönetimi ve zarar azaltma planlarının yapılması veya yaptırılması, Muhtemel afet ve acil durum bölgelerinin tespit edilmesi ve önleyici tedbirlerin ilan edilmesi, Ayni, nakdi ve insani yardım esaslarının belirlenmesi, Afet ve acil durumlar hakkında halkı bilgilendirme, bilinçlendirme ve eğitim çalışmaları yapılması, Yurtiçi ve yurtdışında meydana gelen afet ve acil durumlarla ilgili bilgilerin toplanması ve değerlendirilmesi, Sigorta hizmetlerinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasının sağlanması, Afet ve acil durum sonrası hayatın normale dönmesini sağlayıcı tedbirlerin alınması, Afet ve acil durum bölgelerinde geçici yerleşmenin sağlanması, zarara uğramış kişilerin tedavi, iaşe, ibate, sosyal ve psikolojik destek hizmetlerinin yürütülmesi, Kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer maddelerin meydana getireceği tehlikelere karşı alınacak önlemlerin ve yapılacak çalışmaların tespit edilmesi ve bunlarla ilgili bakanlık, kamu ve özel kurum ve kuruluşlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB) arasında koordinasyonun sağlanması, Deniz kirliliğine neden olan kazalarda; Uygulama için genel koordinasyon görevinin icra edilmesi, Acil müdahale plânlarının hazırlanması, Kıyı alanlarında acil müdahale plânlarının uygulanması, Kirlenmenin türü ve etkilerinin belirlenmesi, Çevreye olan zararların tespiti ve olay sonrası kirlilikten etkilenen alanların rehabilitasyonu, Kıyı tesisi kazalarının incelenmesi, Kıyı tesislerinin denetlenmesi. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (UDHB) Çevre alanında; Türkiye'deki çevre politikalarının geliştirilmesi ve uygulanması için genel koordinasyon görevinin icra edilmesi. Deniz kirliliğine neden olan kazalarda; Acil müdahale plânlarının uygulanması, Hazırlıklı olma, kirliliğe müdahale, zararların tazmini ve malî sorumluluk garantilerinin bildirimi konularında icraya ilişkin görevlerin icra edilmesi, Türkiye ye yabancı acil müdahale unsurlarını davet etmeye veya yabancı ülkelere Türk acil müdahale ekibi göndermeye ve bunlara ait harcamaları ödemeye veya talep etme görevlerinin icra edilmesi, Gemi kazalarının incelenmesi, Gemilerin denetlenmesi, Ulusal ve bölgesel acil müdahale merkezlerinin kurulması ve işletilmesi. 3

12 Sahil Güvenlik Komutanlığı (SGK) Denizcilik alanında; Türk ve yabancı bayraklı gemilerin seyir güvenliğine yardımcı olunması, Seyir emniyeti ve gemi kurtarma ile ilgili hizmetlerin icra edilmesi, Tekel alanı içerisinde can kurtarma (tahlisiye) hizmetleri yapılması, Türk boğazlarında tekel şeklinde olmak üzere, denizlerimizde ve karasularımızda Gemi Trafik Hizmetleri Sistemleri kurulması ve işletilmesi, Türkiye kıyılarında güvenli seyre ilişkin seyir emniyeti ile ilgili her türlü cihaz ve tesislerin kurulması ve tekel şeklinde işletilmesi, Gemi kazalarının incelenmesi, Gemilerin denetlenmesi, Denizcilik İdaresi olarak denizcilik ile ilgili IMO ve diğer ulusal ve bölgesel kuruluşlarla ilişkileri Türkiye adına sürdürülmesi, gerekli bildirimlerin yapılması ve taraf olunan sözleşmeler kapsamında tavsiye ve rehber kararların iç hukuka aktarılması. Liman sınırları dışında deniz ve hava araçları ile denizlerdeki tesislerden yapılacak her türlü kirletmelerle ilgili hükümlere ve ilişkili uluslararası andlaşmalara, aykırı eylemlerin önlenmesi, izlenmesi, suçluların yakalanması, yakalanan kişi ve suç vasıtalarının yetkili makamlara teslim edilmesi Deniz Kirliliğine Neden Olan Kazalar Yol Haritası Belgesinin Amacı Deniz Kirliliğine Neden Olan Kazalar Yol Haritası Belgesi aşağıdaki amaçlar çerçevesinde sorumlu ve ilgili kurum ve kuruluş temsilcilerinin katkı ve destekleriyle hazırlanmıştır. Deniz kirliliğine neden olan kazalarda zararların en aza indirgenmesi amacıyla, doğal ve teknolojik afetlerde bütünleşik bir yaklaşımla sivil korunmadan sorumlu olanların hazırlığı ve kaza durumunda müdahale konusunda ulusal, bölgesel ve yerel seviyedeki çalışmaları desteklemek, Deniz kirliliğine neden olan kazalar konusunda sivil korunmayla ilgili AB mevzuatına göre uygulamalar yapabilecek şekilde hukuksal, kurumsal ve teknik çalışmalar yapmayı ve bu mevzuatın özellikle yetkili kurum ve kuruluşlar arasındaki işbirliğiyle ilgili olarak uygulanmasını koordine etmek, İnsanların, çevrenin ve malın daha iyi korunmasını sağlamak için, AB sivil korunma mevzuatı, Topluluğun Sivil Korunma Müdahaleleri Mekanizması ve Sivil Korunmanın Mali Araçları ile ilgili çalışmaları başlatarak, müzakereler için gerekli hazırlıkları yapmak, Deniz kirliliğine neden olan kazalar için sivil korunma araştırması alanındaki işbirliğinin güçlendirilmesi, risklerin ve zararların azaltılması konusunda araştırma projelerinin hazırlanmasını teşvik etmek, Afet izleme ve bilgilendirmesi amacıyla, erken uyarı sistemlerindeki rolleri belirlemek, sivil korunma ve insani yardım sağlama becerilerinin geliştirilmesini sağlamak, Ülke düzeyinde uygulanacak afet ve acil durum çalışmalarına yönelik risk yönetimi ve zarar azaltma planlarını hazırlatabilmek, risk değerlendirme sonucunda, zararın ortaya çıkma olasılığını azaltma veya ortadan kaldırma veya şiddetini azaltmaya yönelik faaliyetlerin ulusal boyutta uygulanmasını yönlendirmek Deniz Kirliliğine Neden Olan Kazalar Yol Haritası Belgesinin Kapsamı Denizcilik sektöründe gerek uluslararası ve AB mevzuatı ve gerekse ulusal mevzuat açısından son derece fazla sayıda kanun, KHK, yönetmelik, genelge ve sözleşmeler bulunmaktadır. Deniz kazası 4

13 sonrası deniz çevresinde meydana gelen kirliliğe acil durum müdahalesini içermeyen denizde can ve mal güvenliği ve seyrüsefer gibi konular çalışma kapsamı dışında tutulmuş olup, sadece petrol ve diğer zararlı maddelerle kirlenmeye sebebiyet veren deniz kazalarının yönetimine eğilinmiştir. Bu sayede çalışmanın daha verimli olması hedeflenmiştir. Deniz kirliliğine neden olan kazalara ilişkin üzerinde çalışma yapılmış ilgili uluslararası ve bölgesel sözleşmeler ile AB müktesebatı aşağıda yer alan Tablo 2 de verilmiştir Metodoloji AFAD ın tanımlanmış görevleri göz önünde bulundurularak, deniz kirliliğine neden olan kazalara ilişkin hizmetlerin yürütülmesinde ulusal mevzuat, AB Müktesebatı ve uluslararası ve bölgesel sözleşmeler incelenerek Deniz Kirliğine Neden Olan Kazalar Yol Haritası Belgesi hazırlanmıştır. Deniz Kirliliğine Neden Olan Kazalar Yol Haritası Belgesi oluştururken bahsi geçen Ulusal ve Uluslararası mevzuatlara ek olarak, Avrupa Komisyonu Çevre Genel Müdürlüğü Doğal ve Teknolojik Afetlerden Korunmak İçin Topluluk Stratejisini Değerlendiren Rapor (European Commission DG Environment Assessing the Potential for a Comprehensive Community Strategy for the prevention of Natural and Manmade Disasters Final Report March 2008) da dikkate alınmıştır. Deniz kirliliğine neden olan kazaların yönetimi alanında ülkemizde var olan kurumsal yapılar, görev ve sorumluluklar ile mevzuat, planlar ve uygulamalar, uluslararası mevzuat özellikle AB müktesebatı ışığında incelenerek boşluk analizi yapılmış ve etkin, koordineli yönetim için gereksinimler ortaya konarak uygulanacak eylemler belirlenmiştir. Deniz Kirliliğine Neden Olan Kazalar Yol Haritası Belgesi, Teknolojik Afetler Risk Azaltma Çalışma Grubu tarafından ilgili kamu kurum/kuruluşları ile yapılan toplantılarda detaylı olarak değerlendirilerek nihai halini almıştır. İlgili kurumların Çalışma Grubu na katılım aşağıdaki çerçevede olmuştur. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Sahil Güvenlik Komutanlığı 5

14 Tablo 2. Analizi Yapılan Uluslararası Sözleşme, Protokol ve AB Müktesebatı Listesi Uluslararası ve Petrol Kirliliğine Karşı Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği Uluslararası Bölgesel Sözleşmesi (OPRC 1990) Sözleşme ve Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Kirlenme Olaylarına Hazırlıklı Olma, Protokoller Müdahale ve İşbirliği Hakkında Protokol (HNS 2000) Açık Denizde Petrol Kirlenmesi Olaylarına Müdahale Hakkında Uluslararası Sözleşme (INTERVENTION 69) Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşme (MARPOL 73/78) Akdeniz in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi (Barselona Sözleşmesi) ve Protokolü Karadeniz in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi (Bükreş Sözleşmesi) ve Protokolü Atık ve Diğer Maddelerin Suya Batırılması Yoluyla Deniz Kirlenmesinin Önlenmesi Sözleşmesi ve 1996 Protokolü (LC 72- LC 96) Petrol Kirliliğinden Doğan Zararın Hukuki Sorumluluğu ile İlgili Uluslararası Sözleşme ve 1992 Protokolü (CLC 69- CLC 92) Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslararası Fonun Kurulması İle İlgili Uluslar arası Sözleşme ve 1992 Protokolü (FUND 71- FUND 92) Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslararası Fonun Kurulması İle İlgili Uluslar arası Sözleşmenin (1992) 2003 Protokolü Denizde Talepler İçin Sorumluluğun Sınırlandırılması Hakkında Sözleşme (LLMC 76- LLMC 96) Bunkerlerdeki Petrolden Kaynaklanan Kirlenme Zararları İçin Hukuki Sorumluluk Hakkında Uluslararası Sözleşme (BUNKER 2001). AB Müktesebatı Kazaen ve kasten deniz kirliliği alanında işbirliği için bir topluluk çerçevesi oluşturan 2850/2000/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı EMSA (Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı)nı kuran 1406/2002 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü EMSA nın görevleri arasına gemi kaynaklı kirliliğe müdahaleyi de ekleyerek 1406/2002 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünü değiştiren 724/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü EMSA nın görevleri arasına petrol ve gaz işletmelerinden kaynaklı deniz kirliliğine müdahaleyi de ekleyerek 1406/2002 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünü değiştiren 100/2013 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü Sivil Korunma alanında işbirliğini artırıcı bir Avrupa Topluluğu mekanizması kuran 2007/779/EC sayılı Konsey Kararı Sivil Korunma Finansal Aracı nı oluşturan 2007/162/EC sayılı Konsey Kararı 2007/162/EC sayılı Konsey Kararı ndaki ulaşıma ilişkin hükmün uygulanmasına ilişkin 2007/606/EC, Euratom sayılı Avrupa Komisyonu Kararı Sivil korunma alanında topluluk ve üye ülkeler arasında işbirliğini artırıcı topluluk mekanizması kuran ve 2007/779/EC sayılı Konsey Kararı ile iptal edilen 2001/792/EC sayılı Konsey Kararı 2001/792/ EC Sayılı Konsey Kararının Uygulanması İçin Kurallar Koyan 2004/277/EC Sayılı Komisyon Kararı ve bu kararı değiştiren 2008/73/EC ve 2010/481/EU sayılı Komisyon Kararları 6

15 2. BÖLÜM: ULUSLARARASI MEVZUATIN GEREKSİNİMLERİ 2.1. ULUSLARARASI MEVZUAT Deniz taşımacılığının büyük oranda ülkeler arası yapılması, deniz alanlarının statüleri ve denizlerin sahildar tüm ülkelerin işbirliği ile korunma ihtiyacı denizciliğe evrensel özellik kazandırmıştır. Bunun sonucu olarak gemilerin yapım, dizayn, gemiadamı ile donatım, ekipman ile donatım, emniyet, güvenlik ve gemi operasyonları açılarından uluslar arası kurallara tabi olması zorunluluğu ortaya çıkmış BM kapsamında Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO-International Maritime Organization) kurularak denizcilikle ilgili evrensel kuralların belirlenmesi yetki ve görevi verilmiştir. IMO, gemi kaynaklı kirlenmenin önlenmesi ve gemi kaynaklı kirlenmeye karşı deniz çevresinin korunması konusunda kurallar koymaya yetkili tek Birleşmiş Milletler uzmanlık kuruluşudur. Uluslararası yolculuk yapan gemilerle ülkelerin limanları arasında taşımacılık yapan gemiler, IMO platformunda düzenlenmiş ve yürürlüğe girmiş sözleşmelerin hükümlerine, kural ve tavsiyelerine tabi olarak denizdeki operasyonlarını yürütmek zorundadırlar. IMO sözleşmelerini gemi kaynaklı deniz kirliliğini önleme sözleşmeleri ile sorumluluk ve tazmin sözleşmeleri olarak iki ana gurupta değerlendirilebiliriz. Tablo.3 ve Tablo 4 de çalışma amacı ve kapsamı ile ilgili önemli uluslararası sözleşmeler kısaca açıklanmıştır. Çalışma kapsam ve amacının dışına çıkmamak için Tablo.3 ve Tablo. 4 de verilen bu sözleşmelerden üzerinde durulacak sözleşmeler ise şunlardır: - Petrol Kirliliğine Karşı Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği Uluslararası Sözleşmesi (OPRC International Convention on Oil Pollution Preparedness, Response and Co-operation 1990) - Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Kirlenme Olaylarına Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği Hakkında Protokol (HNS Protocol- Protocol on Preparedness, Response and Co-operation to Pollution Incidents by Hazardous and Noxious Substances, 2000) - Açık Denizde Petrol Kirlenmesi Olaylarına Müdahale Hakkında Uluslararası Sözleşme (INTERVENTION 69-International Convention Relating to Intervention on the High Seas in Cases of Oil Pollution Casualties 1969) 2.1.a Gemi Kaynaklı Deniz Kirliliğini Önleme Sözleşmeleri Gemi kaynaklı kirliliğin önlenmesine yönelik uluslararası sözleşmeler genellikle gemi faaliyetlerinden kaynaklanan kirlilik ile gemi kazalarından kaynaklanan kirliliği birlikte ele almışlardır. Gemi faaliyetleri sonucu ortaya çıkan çeşitli atıkların deniz ortamına bırakılmasının önlenmesi ve kontrolü için kurallar, kazaların en aza indirilmesi için uygulama standartları ve kaza olduktan sonra uygulanacak tedbirler gemi kaynaklı kirliliğin önlenmesi ile ilgili sözleşmelerin ana konularını oluşturmuştur. 2.1.a.1 Petrol Kirliliğine Karşı Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği Uluslararası Sözleşmesi (OPRC International Convention on Oil Pollution Preparedness, Response and Co-operation 1990) Sözleşmenin birinci maddesi taraf devletlere münferiden veya birlikte petrol kirlenmesi olaylarına hazırlanmak ve müdahale etmek için tüm gerekli tedbirleri alma yükümlülüğü getirmektedir. Bu hüküm aynı zamanda sözleşmenin amacını da ifade etmektedir. Sözleşme, herhangi bir savaş gemisi, yardımcı savaş gemisi veya bir devlete ait veya devletçe işletilen ve ticari olmayan hükümet işlerinde kullanılan diğer gemilere uygulanmayacaktır. Bununla birlikte, taraf devletler sahip oldukları veya işlettikleri bu tür gemilerin işletimlerini veya işletim kabiliyetlerini bozmayacak uygun önlemleri alarak, bu gemilerin makul ve uygulanabilir olduğu oranda Sözleşmeye uygun hareket etmelerini sağlayacaklardır. 7

16 Petrol Kirliliği Acil Durum Planları: Petrol kirliliği acil durum planları başlıklı üçüncü madde ile taraf devletlere kendi bayraklarını taşıyan gemilerde IMO nun belirlediği esaslara göre petrol acil durum planları bulundurmalarını sağlamaları görevi verilmiştir. Ayrıca; taraf devletler, petrol kirliliği acil durum planı taşıması gereken bir geminin kendi limanlarında veya açık deniz tesislerinde bulunmaları esnasında ilgili uluslararası anlaşmalarda veya o taraf devletin mevzuatında belirtilen usul ve esaslara uygun olarak petrol kirliliği acil durum planlarını kontrol etme yetkisine sahip olacaklardır. Sözleşmenin bu hükmünde yer alan IMO tarafından belirlenen esaslar ve ilgili uluslararası anlaşmalar ifadeleri ile 1978 Protokolü ile değiştirilen 1973 Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesi İçin Uluslararası Sözleşme (MARPOL 73/78) ve Ekleri kastedilmektedir. Petrol kirliliği acil durum planı veya benzeri düzenlemeler bulundurma zorunluluğu sadece gemilere değil, ilgili taraf devletin belirleyeceği usul ve esaslara göre o devletin yetkisi altında bulunan deniz alanlarındaki açık deniz tesislerine, limanlara ve petrol işleme tesislerine de getirilmiştir. Petrol Kirliliğinin Bildirimi ve Bildirim Alındığında Yapılacak İşlemler: Petrol kirliliğinin ilgili devlet veya makamlara süratle bildirimi petrol kirliliği ile mücadelenin önemli bir aşamasıdır. Akıntılar ve rüzgâr nedeniyle petrol kirliliğinin denizde yatay ve dikey doğrultuda hızla yayılma özelliği acil ve etkin müdahaleyi gerekli kılmaktadır. Bu nedenle Sözleşme bildirim yükümlülükleri konusunda sıkı tedbirler ve sorumluluklar getirmiştir. Buna göre, taraf devletlere, gemilerin kaptanlarının veya gemilerden sorumlu diğer şahısların gecikmeksizin gemilerinde petrol sızıntısı veya sızıntı ihtimali ortaya çıkaran her olayı en yakın kıyı devletine, o devletin yetkisi altında bulunan deniz alanlarındaki açık deniz tesislerinin sorumlularının gecikmeksizin tesislerinde petrol sızıntısı veya sızıntı ihtimali ortaya çıkaran her olayı yetkisi altında olduğu kıyı devletine rapor etmelerini zorunlu kılma görevi vermiştir. Aynı yükümlülükler gemi ve kıyı tesisi kaptan ve sorumlularının denizde bir petrol mevcudiyeti veya petrol sızıntısı görmeleri durumunda da geçerlidir. Aynı şekilde liman ve petrol işleme tesislerinin sorumluları da bir petrol sızıntısı veya sızıntı ihtimali ile karşılaştıklarında ilgili ulusal makamlara durumu bildireceklerdir. Sözleşme petrol kirliliğinin bildirimi konusunda IMO ya rehber hazırlama ve genel ilkeleri tespit etme görevi vermiştir. IMO tarafından bu konuda yapılan çalışmalarla gerekli rehber ve dokümanlar hazırlanmış ve uygulanmaktadır. Bir taraf devlet Sözleşmede belirtilen bildirim yükümlülüklerine göre bir petrol kirliliği veya kirlilik ihtimali raporu aldığında aşağıdaki faaliyetleri yapacaktır;( madde 5.1) ek için olayı değerlendirecek, ilgili olarak yaptığı değerlendirmenin ayrıntıları ve olayın giderilmesi için uyguladığı ve uygulamayı düşündüğü tedbirleri ve ilave diğer bilgileri bildirecektir. Petrol kirliliğinin derecesi gerektirdiğinde aynı bilgiler IMO ya da IMO tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun olarak iletilecektir. (madde 5.2) Görüldüğü gibi Sözleşme, olay bir devletin deniz yetki alanlarında olsa dahi petrol kirliliği ile mücadeleyi kirlenmeden etkilenebilecek diğer devletlerle ve ciddi olaylarda IMO ile ilişkilendirmekte, evrensel ve bölgesel uluslararası bir sorun olarak kabul etmektedir. Bu nedenle konu hakkında uluslararası işbirliği bilincinin hazırlıklı olma aşamasından itibaren yerleşmesi Sözleşmenin uygulanması ve müdahalede başarıyı artıracaktır. Hazırlıklı Olma, Müdahale ve Uluslararası İşbirliği: Sözleşmenin altıncı maddesi ile taraf devletlere, petrol kirliliği olaylarına çabuk ve etkin olarak müdahale etmek için bir ulusal sistem belirleme görevi verilmiştir. Bu sistemin oluşturulması için petrol kirliliğine karşı hazırlıklı olma ve müdahaleden sorumlu bir yetkili ulusal makam veya makamlar, petrol kirliliği raporlarının alınması ve gönderilmesinden sorumlu olacak ulusal temas noktası veya noktaları ve yardım talebinde bulunma veya istenen yardımı sağlama konusunda taraf devlet adına hareket etme yetkisine sahip bir makam belirlenecek ve ilgili kamu ve özel kuruluşlar arasında hazırlıklı olma ve müdahale ile ilgili görev, yetki ve sorumlulukları belirten bir ulusal acil durum planı hazırlanacaktır. 8

17 Petrol kirliliğine hazırlıklı olma ve müdahale için gerekli faaliyetlerin başında imkân kabiliyetlerin kazanılması ve ilgili personelin eğitimi gelmektedir. Bu maksatla taraf devletler münferiden veya birlikte ilgili petrol ve gemicilik sektörleri ile işbirliği içerisinde risk ile orantılı olarak ihtiyaç duyulacak teçhizatın asgari seviyesini belirleyecekler, ilgili personelin eğitimi için eğitim programları hazırlayacaklar, müdahale için ayrıntılı planlar ve iletişim imkânları oluşturacaklar ve müdahalede etkinliği sağlamak üzere koordinasyon ve gerekli kaynakların harekete geçirilmesi için bir mekanizma yaratacaklardır. Sözleşmenin bu yükümlülükleri ifade eden hükümleri ülkelerin Sözleşmenin uygulanması, hazırlıklı olma, müdahale ve işbirliği için yapmaları gereken faaliyetler hakkında bir rehber niteliğindedir. Sözleşmenin yedinci maddesi ile, Taraf devletlere bir petrol kirliliği olayının büyüklüğünün gerekli kılması halinde kirlilikten etkilenen veya etkilenme ihtimali olan taraf devletlerin talebi üzerine olaya müdahale amacıyla işbirliği, danışmanlık hizmeti, teknik destek ve donanım sağlamayı kabul etme yükümlülüğü verilmiştir. Bu yardımların maliyetinin karşılanması için gerekli esaslar Sözleşmenin ekinde belirtilmiştir. Maliyetlerin karşılanmasında temel prensip; taraflar arasında farklı bir anlaşma yapılmadıkça yardım talep eden taraf devletin talep ettiği yardımın bedelini ödemesi, yardım talep edilmeksizin yardıma giden taraf devletin bu yardımın maddi külfetine katlanması yönündedir. Taraf devletler uluslararası işbirliğini kolaylaştırmak üzere petrol kirliliğine müdahalede kullanılan gemi, hava vasıtası ve diğer taşıma araçları veya personel, yük, malzeme ve donanım taşınması için gerekli taşıtların ülkesine girişi, kullanımı, geçişi ve terk etmesini kolaylaştırmak üzere gerekli idari ve yasal düzenlemeleri yapacaktır (Madde 7.3). 2.1.a.2 Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Kirlenme Olaylarına Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği Hakkında Protokol (HNS Protocol- Protocol on Preparedness, Response and Co-operation to Pollution Incidents by Hazardous and Noxious Substances, 2000) 1990 yılında Petrol Kirliliğine Karşı Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği Uluslar arası Sözleşmesi ni hazırlayan ve imzalayan uluslar arası konferansın kararı ile; IMO, Sözleşmenin amaçlarının petrol dışındaki zararlı maddeleri de kapsayacak şekilde genişletilmesi konusunda çalışma yapmaya davet edilmiştir. Bu kararın gereği olarak hazırlanan Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Kirlenme Olaylarına Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği Hakkında Protokol 9-15 Mart 2000 tarihleri arasında toplanan uluslararası konferans tarafından imzalanmıştır. Toplam 18 madde ve bir ekten oluşmaktadır. Protokol, konu hakkında ana sözleşme olan OPRC 90 a paralel hükümler içermektedir ve ana Sözleşme ile birlikte petrol ve diğer tehlikeli ve zararlı maddelerle kirlenmeye hazırlıklı olma, müdahale ve işbirliği için milli, bölgesel ve küresel seviyede bu alandaki bilimsel ve teknolojik anlayışın ve bilgilerin geliştirilmesi, müdahale usullerinde teknik işbirliğinin sağlanması ve özel eğitim programlarının geliştirilmesi konularında bir çerçeve oluşturmaktadır. Protokolun birinci maddesi taraf devletlere, münferiden veya birlikte tehlikeli ve zararlı madde kirlenmesi olaylarına hazırlanmak ve müdahale etmek için tüm gerekli tedbirleri alma yükümlülüğü getirmektedir. Protokol, herhangi bir savaş gemisi, yardımcı savaş gemisi veya bir devlete ait veya devletçe işletilen ve ticari olmayan hükümet işlerinde kullanılan diğer gemilere uygulanmayacaktır. Bununla birlikte, taraf devletler sahip oldukları veya işlettikleri bu tür gemilerin işletimlerini veya işletim kabiliyetlerini bozmayacak uygun önlemleri alarak, bu gemilerin makul ve uygulanabilir olduğu oranda Protokole uygun hareket etmelerini sağlayacaklardır. Acil Durum Planları ve Bildirim: Protokolun üçüncü maddesi ile taraf devletlere, kendi bayraklarını taşıyan gemilerde IMO tarafından geliştirilecek uluslar arası sözleşmelerde belirlenen esaslara göre acil durum planları bulundurmalarını ve bildirim prosedürlerini takip etmelerini sağlamaları görevi verilmiştir. Açık deniz tesisleri acil durum planları bulundurma konusunda taraf devletin ulusal hukukuna tabi kılınmış ve madde kapsamına alınmamıştır. Buna karşılık, taraf devlet tarafından belirlenmiş ilgili ulusal makamın limanlardan ve tehlikeli ve zararlı madde yükleme ve boşaltma tesislerine acil durum planı veya benzeri düzenleme bulundurma zorunluluğu talep etmesi öngörülmüştür. Ayrıca, taraf devletin görevli makamının bir kirlenme olayını öğrenmesi durumunda 9

18 bu olaydan çıkarları etkilenen veya etkilenmem ihtimali olan diğer devletlere durumu bildirmesi zorunluluğu getirilmiştir. Hazırlıklı Olma, Müdahale ve Uluslararası İşbirliği: Protokolun dördüncü maddesi ile taraf devletlere, tehlikeli ve zararlı madde kirliliği olaylarına çabuk ve etkin olarak müdahale etmek için bir ulusal sistem belirleme görevi verilmiştir. Bu sistemin oluşturulması için tehlikeli ve zararlı madde kirliliğine karşı hazırlıklı olma ve müdahaleden sorumlu bir yetkili ulusal makam veya makamlar, tehlikeli ve zararlı madde kirliliği raporlarının alınması ve gönderilmesinden sorumlu olacak ulusal temas noktası veya noktaları ve yardım talebinde bulunma veya istenen yardımı sağlama konusunda taraf devlet adına hareket etme yetkisine sahip bir makam belirlenecek ve ilgili kamu ve özel kuruluşlar arasında hazırlıklı olma ve müdahale ile ilgili görev, yetki ve sorumlulukları belirten bir ulusal acil durum planı hazırlanacaktır. Tehlikeli ve zararlı madde kirliliğine hazırlıklı olma ve müdahale için gerekli faaliyetlerin başında imkan kabiliyetlerin kazanılması ve ilgili personelin eğitimi gelmektedir. Bu maksatla taraf devletler münferiden veya birlikte ilgili tehlikeli ve zararlı madde ve gemicilik sektörleri ile işbirliği içerisinde risk ile orantılı olarak ihtiyaç duyulacak teçhizatın asgari seviyesini belirleyecekler, ilgili personelin eğitimi için eğitim programları hazırlayacaklar, müdahale için ayrıntılı planlar ve iletişim imkanları oluşturacaklar ve müdahalede etkinliği sağlamak üzere koordinasyon ve gerekli kaynakların harekete geçirilmesi için bir mekanizma yaratacaklardır. (madde 4.2) Taraf devletler protokolün beşinci maddesi ile bir tehlikeli ve zararlı madde kirliliği olayının büyüklüğünün gerekli kılması halinde kirlilikten etkilenen veya etkilenme ihtimali olan taraf devletlerin talebi üzerine olaya müdahale amacıyla işbirliği, danışmanlık hizmeti, teknik destek ve donanım sağlamayı kabul etmişlerdir. Bu yardımların maliyetinin karşılanması için gerekli esaslar Protokolün ekinde belirtilmiştir. Maliyetlerin karşılanmasında temel prensip; taraflar arasında farklı bir anlaşma yapılmadıkça yardım talep eden taraf devletin talep ettiği yardımın bedelini ödemesi, yardım talep edilmeksizin yardıma giden taraf devletin bu yardımın maddi külfetine katlanması yönündedir. Taraf devletler uluslararası işbirliğini kolaylaştırmak üzere tehlikeli ve zararlı madde kirliliğine müdahalede kullanılan gemi, hava vasıtası ve diğer taşıma araçları veya personel, yük, malzeme ve donanım taşınması için gerekli taşıtların ülkesine girişi, kullanımı, geçişi ve terk etmesini kolaylaştırmak üzere gerekli idari ve yasal düzenlemeleri yapacaktır (Madde 5.3). 2.1.a.3 Açık Denizde Petrol Kirlenmesi Olaylarına Müdahale Hakkında Uluslararası Sözleşme (INTERVENTION 69-International Convention Relating to Intervention on the High Seas in Cases of Oil Pollution Casualties 1969) 1967 yılında meydana gelen Torrey Canyon kazası, açık denizdeki petrol kirlenmesi olaylarına, bu kirlenmeden etkilenebilecek kıyı devletlerinin müdahale yetkisi konusunda uluslararası hukukta boşlukların bulunduğu şüphe ve tartışmalarını tekrar dünya gündemine getirmiş ve devletleri bu konuda bir müdahale rejimi belirlemek üzere münhasır bir uluslararası anlaşma hazırlanması yönünde harekete geçirmiştir yılında bu maksatla Brüksel de toplanan uluslararası konferans tarafından hazırlanan ve imzalanan Açık denizde Petrol Kirlenmesi Olaylarına Müdahale Hakkında Uluslararası Sözleşme (INTERVENTION 69) açık denizde bir petrol kirlenmesini müteakip kıyı devletlerinin kendi kıyılarına yönelik muhtemel kirliliği veya kirlilik tehlikesini önlemek, azaltmak veya ortadan kaldırmak üzere açık denizde gerekli bazı tedbirler alma hak ve yetkisini kabul etmektedir yılında bir uluslararası konferans tarafından kabul edilen protokol ile bu hak ve yetkiler, Protokolün eklerinde listelenen petrolden başka maddelerin de Sözleşme kapsamına alınması suretiyle genişletilmiştir. INTERVENTION 69 toplam 17 madde ve bir ekten oluşmaktadır. Sözleşmenin birinci maddesi, Sözleşmeye taraf devletlerin büyük zararlı etkilerinin beklenebileceği petrol kirlenmesi olaylarında kıyılarının ve diğer çıkarlarının petrol kirlenmesi nedeniyle ciddi ve yakın kirlenme tehlikesi veya tehdidi durumunda tehlike veya tehdidin azaltılması, ortadan kaldırılması veya önlenmesi için açık denizde gerekli tedbirleri alabileceklerini öngörmektedir (Madde 1.1). Ancak, herhangi bir savaş gemisi veya devlet tarafından ticari olmayan amaçlar için işletilen veya devletin sahip olduğu gemilere Sözleşme kapsamında bir tedbir uygulanmayacaktır (Madde 1.2). 10

19 Kıyı devletlerinin açık denizde yukarıda belirtilen yetkileri kullanmaları mutlak bir hak olarak öngörülmemiş ve bazı şartlara bağlanmıştır (Madde 3). Bu şartlar; (1) Tedbir alınmadan önce, kıyı devleti olaydan etkilen diğer ülkelerle ve özellikle bayrak devleti veya devletleri ile istişarede bulunacaktır. (2) Kıyı devleti olaydan etkilenen diğer kıyı devletine alacağı tedbirleri gecikmeksizin bildirecek, varsa onun tekliflerini dikkate alacaktır. (3) Bir tedbir uygulanmadan önce IMO da bu maksatla listesi bulunan bağımsız uzmanlarla istişarede bulunulacaktır. (4) Durumun aciliyetine bağlı olarak kıyı devleti istişare ve bildirimden önce acil gördüğü tedbirleri alabilecektir. (5) Kıyı devleti tedbirleri uygulamadan önce insan hayatına ve tehlike altındaki diğer şahıslara karşı riskleri önlemeyi değerlendirecektir. (6) Birinci maddenin uygulanması kapsamında gerekli bildirimler ilgili devletlere ve IMO ya gecikmeksizin gönderilecektir. Kıyı devletleri tarafından Sözleşmenin birinci maddesine göre alınacak tedbirler gerçek zarar veya zarar tehlikesi ile uyumlu olacaktır. Bu tedbirler makul ölçüde olacak ve bayrak devletlerinin, üçüncü ülkelerin ve diğer gerçek ve tüzel kişilerin hak ve çıkarlarına gereksiz müdahale niteliğinde olmayacaktır. Tedbirlerin uyumluluğu değerlendirilirken aşağıdaki kriterler dikkate alınacaktır; (1) Öngörülen tedbirlerin uygulanmaması halinde zararın boyutu ve olasılığı, (2) Öngörülen tedbirlerin etkinliği, (3) Öngörülen tedbirlerin neden olabileceği zararların boyutu (Madde5). Sözleşme hükümlerinin hilafına alınan tedbirleri uygulayan taraf devlet bu nedenle herhangi bir zarara sebep olması durumunda makul tedbirleri aşan boyuttaki zararları tazmin etmekle yükümlüdür (Madde 6) Müdahale Protokolü Protokolde, Sözleşmede öngörülen müdahale yetkileri Protokolün ekinde listelenen petrol dışındaki maddeleri de içine alacak şekilde genişletmek amacıyla tekrarlanmış veya Sözleşmenin ilgili hükümlerine atıf yapılmıştır. Protokolde dikkat çeken diğer bir konu da, Protokolün ekindeki petrol dışındaki diğer maddeler listesinin değiştirilmesi yetkisinin bazı usul ve esaslar çerçevesinde IMO ya verilmiş olmasıdır. Türkiye Sözleşmeye ve Protokole henüz taraf değildir. Ancak, taraf olma çalışmaları sürdürülmektedir. Açık denizin karasularımıza yakın bölümlerinde ortaya çıkabilecek bir petrol veya diğer maddelerle kirlenmenin kıyılarımızı kirletmesi ve diğer çıkarlarımızı olumsuz etkilemesi kuvvetle muhtemeldir. Bu nedenle Sözleşmeye ve Protokole taraf olunarak açık denizde petrol ve diğer maddelerle kirlenme olaylarına müdahale ve gerekli tedbirlerin alınması yetkileri sağlanmalı ve gerektiğinde kullanılmalıdır. Ayrıca, Sözleşmenin amacı ve hükümleri Türkiye nin taraf olduğu CLC 92, FUND 92 gibi tazmin sözleşmelerinin münhasır ekonomik bölge ilan edilmeyen denizlerde karasularının ötesindeki kirlenmelerin tazmini esasları ile örtüşmektedir. Balıkçılık ve diğer canlı kaynaklarımızın korunması açısından da karasularımıza yakın deniz alanlarında meydana gelebilecek olayların yaratacağı kirlenmeye müdahale kaçınılmaz olabilecektir. 2.1.b Sorumluluk ve Tazmin Sözleşmeleri Petrol kirliliği konusunda CLC 92, FUND 92 ve 2003 FUND Protokolü, gemide yük olarak taşınan ve ağır hidrokarbon içeren ve uçucu özelliğe sahip olmayan petrol ve türevi kirliliklerden kaynaklanan zararların tazminine ilişkin sözleşmeler olup üç aşamalı bir tazmin sistemini oluşturmaktadır. Birinci aşama CLC 92 ile gemi sahibi veya işletenin bu Sözleşmelerdeki limitlere göre gemisinin yarattığı zararlardan sorumlu olduğu ve bu sorumluluğunu uygun sigorta sistemleri ile garanti altına aldığı durumdur. Bu tazmin sisteminin zararları karşılamada yetersiz kalması durumunda ikinci aşama olarak FUND 92 ile petrol ithal edenlerin katkıları ile oluşturulan Uluslararası Petrol Kirliliği Fonu, Sözleşmelerde belirtilen limitlere kadar tazmin edilemeyen zararları karşılamaktadır. 16 Mayıs

20 tarihinde kabul edilen ve 2005 yılı başında yürürlüğe giren 2003 FUND Protokolü ile oluşturulan ve petrol ithal edenlerin katkılarını kapsayan ilave fon petrol kirliliğinden kaynaklanan zararların karşılanmasında üçüncü aşama olarak kabul edilmektedir sayılı Kanun gereği, bir kıyı tesisinde meydana gelen kirlenme olayları Türkiye nin taraf olduğu bir uluslararası tazmin sözleşmesinin kapsamına giriyorsa, bu durumda o sözleşme hükümleri uygulanacaktır. Bir kıyı tesisinde kirlenme olaylarında zararların tazmini açısından aşağıdaki durumlarla karşılaşılabilir. Bu durumlarda uygulanacak uluslararası sözleşmeler ve ulusal mevzuat konusunda gerekli açıklamalar aşağıda yapılmıştır. Ayrıca kalıcı kirliğe çok fazla sebep olmayan ve uçucu özelliğe sahip olan gemi yakıtları kaynaklı kirliliklerin tazmini için BUNKER 2001, petrol ve türevleri dışında kalan tehlikeli ve zararlı maddeler için ise HNS 96/2010 sözleşmeleri mevcuttur. Uluslararası petrol kirliliği sözleşmelerine tabi gemilerin karıştığı kirlenme olayları: Türkiye nin kıyı tesislerinde meydana gelen petrol kirliliği olaylarının büyük bir kısmı uluslar arası petrol kirliliği sözleşmelerinin uygulanmasını gerektirmektedir. Böyle durumlarda, CLC 92 gereği geminin tonajına göre belirlenecek limitlere kadar kirlilik zararlarını P&I kulübü tazmin etmek durumundadır. Kirlenme zararlarının CLC 92 limitlerini aşması durumunda FUND 92 ile kurulan fon, FUND 92 limitlerini de aşması durumunda İlave Fon kirlilik zararlarını ödemek durumundadır (üç aşamalı sistem). Diğer zararlı ve tehlikeli maddelerle kirlenmenin tazmini sözleşmelerine tabi gemilerin karıştığı kirlenme olayları: HNS Sözleşmesi, petrol kirliliği için oluşturulan CLC92-FUND92 sistemine tamamen paralel bir sistem oluşturmuş olmakla birlikte, HNS Sözleşmesi bu aşamada henüz yürürlüğe girmemiştir. Türkiye Sözleşmeye taraf olma çalışmalarını tamamlamış, sözleşme taraf olunmak için TBMM Genel Kuulunda görüşülmeyi beklemektedir. Şimdilik bu tür zararların tazmininde sözleşme yürürlüğe girinceye kadar Deniz Alacakları İçin Sorumluluğun Sınırlandırılması Hakkında Uluslararası Sözleşme (LLMC-International Convention on Limitation of Liability for Maritime) LLMC 96 limitlerine göre daha önceden P&I kuruluşları tarafından tazmin garantisi altına alınacak ve tazmin edilecektir. LLMC limitlerini aşan zararların tazmin edilmesi söz konusu olmayacaktır. Gemi bunkerlerinden kirlenme meydana gelmesi: Gemi bunkerlerinden kirlenme meydana gelmesi durumunda uygulanacak uluslararası tazmin sözleşmesi Bunker 2001 dir. Türkiye bu sözleşmeye taraftır. Sözleşmeye göre zararlar LLMC 96 limitlerine uygun olarak P&I kuruluşları tarafından tazmin edilecektir. LLMC 96 ya tabi gemilerin karıştığı kirlenme olayları: Yukarıda bahse konu uluslararası sözleşmelerin kapsamına girmeyen kirlenme olaylarında, kirlilik zararları tarafı olduğumuz LLMC 96 sınırları çerçevesinde P&I kuruluşları tarafından tazmin edilecektir. Diğer kirlenme olayları: Gemilerin karıştığı diğer kirlenme olayları ve gemilerin karışmadığı, münhasıran kıyı tesisi faaliyetlerinden kaynaklanan kirlenme olaylarında gemiler için 5312 sayılı Kanun ile getirilen kirleten öder prensibine göre tazmin yükümlülüğü ve aynı kanun gereği oluşturulacak kıyı tesisleri sorumluluk sigortası ile tazmin sistemi uygulanacaktır. 2.1.b.1 Petrol Kirliliğinden Doğan Zararın Hukuki Sorumluluğu ile İlgili Uluslararası Sözleşme ve 1992 Protokolü (CLC 69-International Convention on Civil Liability for Oil Pollution Damage 1969 and 1992 Protocol-CLC 92) Petrol taşıyan tankerlerin karıştıkları kazalar sonucu ortaya çıkan petrol kirlenmesinden etkilenenlerin zararlarının tazmin edilmesini sağlamak üzere hazırlanmıştır yılında kabul edilen ve 1975 yılında yürürlüğe giren 1969 CLC Sözleşmesine 1992 Protokolü (CLC92) ile köklü değişiklikler yapılarak yeni ödeme sistemi getirilmiştir. CLC 92, 1992 yılında kabul edilmiş ve 1996 yılında yürürlüğe girmiştir. Günümüzde CLC 1969 Sözleşmesine taraf olan devletlerin tamamı CLC 92 ye de taraf olduklarından CLC 92, 1969 CLC Sözleşmesinin yerini almıştır. 12

21 CLC 92, 1969 Sözleşmesinden farklı olarak; yürürlüğe giriş şartları yumuşatılmış, tazmin limitleri 1984 değişikliklerinde olduğu gibi muhafaza edilmiş, coğrafi kapsama alanı münhasır ekonomik bölgelere veya karasularının ötesindeki benzeri deniz alanlarına yaygınlaştırılmış, önleyici tedbirlerin maliyetleri tazmin kapsamına alınmış, petrol taşımak amacıyla inşa edilmiş tankerlerin bunkerlerinden kaynaklanan kirlilik de Sözleşme kapsamına alınmış ve kirlilik yaratma kastıyla ihmal veya sonuçlarını bilerek yapılan fiillerin neden olduğu olaylarda sorumluluğun sınırlandırılması imkanı kaldırılmıştır. CLC 92 ye göre; 2000 ton dan fazla petrol taşıyan gemilerin donatanları mecburi sigorta anlamına gelen Blue Card sertifikayı gemilerinde bulundurmak zorundadır. CLC 92 ye göre; grt ve üzeri gemiler yaklaşık 134,6 milyon USDlık Sigorta yapmak zorundadır. 2.1.b.2 Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslar arası Fonun Kurulması İle İlgili Uluslar arası Sözleşme ve 1992 Protokolü(FUND 71-International Convention on the Establishment of an International Fund for Compensation for Oil Pollution Damage 1971 and 1992 Protocol-FUND 92) CLC 69 Sözleşmesinin kurduğu tazmin sistemi, bazı ülkelerce gemi sahiplerine ağır yükümlülükler getirdiği, bazı ülkelerce de Sözleşmenin tazmini limitleri öngörmesi nedeniyle büyük tankerlerin neden olabileceği ağır zararların bu sistem tarafından karşılanmada çok yetersiz kalacağı yönünde eleştirilmiştir. Ancak, özellikle büyük tankerlerin neden olacağı zararların Sözleşmenin öngördüğü limitlerin çok üzerinde olacağı bir gerçektir. Son dönemde meydana gelen tanker kazalarından alınan dersler ışığında bu olumsuzluğu gidermek üzere limitlerin ötesindeki zararların ve karşılanamayan bazı tür zararların karşılanması için bir tazmin fonu oluşturulması kararlaştırılmıştır. 18 Aralık 1971 de bir uluslararası konferans tarafından kabul edilen FUND 71, 16 Ekim 1978 tarihinde yürürlüğe girmiştir. FUND 71 de 27 Kasım 1992 de kabul edilen ve 30 Mayıs 1996 da yürürlüğe giren 1992 Protokolü (FUND 92) ile köklü değişiklikler yapılmıştır.. FUND 92 ile oluşturulan tazmin fonu, 24 Mayıs 2002 tarihinde tamamen 1969 FUND Sözleşmesi ile oluşturulan tazmin fonunun yerini alarak 1971 fonu iptal edilmiştir. Toplam 45 maddeden oluşan FUND 92 ile, FUND 71 Sözleşmesinin; yürürlüğe giriş şartları yumuşatılmış, tazmin limitleri artırılmış, coğrafi kapsama alanı CLC 92 ye bağlı olarak münhasır ekonomik bölgelere veya karasularının ötesindeki benzeri deniz alanlarına yaygınlaştırılmıştır. Denizyolu ile tondan fazla petrol ithal eden firmalar Fona katkı sağlamak zorundadır. Petrol ithal eden kıyı Tesisleri kaza sonucu oluşacak tazminat taleplerinde 311Milyon USD a kadar sorumludur. 2.1.b.3 Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslar arası Fonun Kurulması İle İlgili Uluslararası Sözleşmenin (1992) 2003 Protokolü (Protocol of 2003 to the International Convention on the Establishment of an International Fund for Compensation For Oil Pollution Damage, 1992) 2003 Fon Protokolü, ana sözleşmesi Fon 92 de olduğu gibi; Protokole taraf devletlerin karasuları dahil ülkesinde ve uluslararası hukuka göre belirlenen münhasır ekonomik bölgesinde meydana gelen petrol kirliliği zararlarına ve bu zararların önlenmesi veya asgariye indirilmesi için alınan önleyici tedbirlere uygulanmaktadır. CLC 92 ve FUND 92 sözleşmelerinin getirdiği tazminat miktarı da dahil olmak üzere, kaza başına yaklaşık USD (750 milyon SDR) ile sınırlı bir üst tazminat ile Ek Fon oluşturulmuştur. İlave fona katkılar: 2003 Protokolü ile oluşturulan ilave fona katkılar, protokolde belirtilen esaslara ve tespit ve ödeme yöntemlerine göre her takvim yılı içerisinde tondan fazla petrol ithal edenlerden alınacak paylardan oluşmaktadır. Taraf devletler ülkelerinde alınan katkı petrolü için ödenmesi gereken katkı payının yerine getirilmesini sağlayacak ve bu maksatla iç hukuklarına yaptırımlar koymak dahil her türlü tedbiri alacaklardır. 13

22 2.1.b.4 Denizde Talepler İçin Sorumluluğun Sınırlandırılması Hakkında Sözleşme (LLMC 76- Convention on Limitation of Liability for Maritime Claims 1976) ve 96 Protokolü (LLMC 96) Sözleşme münhasır bir tazmin sistemi oluşturmamakta, diğer uluslararası sözleşmelerin kapsamına girmeyen kirlenmelerde hangi kirlilik zararlarının hangi limitlere kadar ödeneceğini belirlemektedir. Uygulamada bu tür durumlarda sözleşmede belirtilen limitlere kadar tazmin garantileri P&I kuruluşları tarafından sağlanmaktadır. 2.1.b.5 Zararlı ve Tehlikeli Maddelerin Denizden Taşınmasında Zararların Tazmini ve SorumlulukHakkında Uluslararası Sözleşme (HNS 96-International Convention on Liability and Compensation for Damage in Connection with the Carriage of Hazardous and Noxious Substanges by Sea 1996) Gemilerde yük olarak taşınan petrolden başka diğer zararlı maddelerden kaynaklanan zararların karşılanması amacıyla oluşturulmuştur. HNS 96, CLC ve FUND sözleşmelerinin diğer zararlı maddeler için karşılığı olarak iki aşamalı bir tazmin sistemi oluşturmuştur. Taşıyanın sorumluluk limitlerinin aşılması durumunda HNS fonundan fon limitleri kadar zararların tazmini söz konusudur. 2.1.b.6 Bunkerlerdeki Petrolden Kaynaklanan Kirlenme Zararları İçin Hukuki Sorumluluk Hakkında Uluslararası Sözleşme (BUNKER 2001-International Convention on Civil Liability for Bunker Oil Pollution Damage 2001) Gemi bunkerlerinde taşınan yakıttan kaynaklan zararların tazmini konusunu düzenleyen bir uluslar arası sözleşmedir.1000 GRT ve üzeri tüm gemilerin yakıtından kaynaklanan kirlenme zararlarının tazminini kapsar grt ve üzeri gemilerin zorunlu Bunker Sigortası yaklaşık 45 Milyon USD lık tazminatı içerir. 14

23 Tablo 3. Gemi Kaynaklı Deniz Kirliliğini Önleme Sözleşmeleri Sözleşme Açıklama Türkiye nin Taraf Olma Durumu Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşme (MARPOL 73/78- International Convention for the Prevention of Pollution from Ships 1973, as Modifi ed by the Protocol of 1978 thereto) Açıkdenizde Petrol Kirlenmesi Olaylarına Müdahale Hakkında Uluslararası Sözleşme (INTERVENTION 69- International Convention Relating to Intervention on the High Seas in Cases of Oil Pollution Casualties 1969), Atık ve Diğer Maddelerin Suya Batırılması Yoluyla Deniz Kirlenmesinin Önlenmesi Sözleşmesi ve 1996 Protokolü (LC 72-Convention on the Prevention of Marine Pollution by Dumping of Wastes and Other Matter 1972 and 1996 Protocol- LC 96) Petrol Kirliliğine Karşı Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği Uluslararası Sözleşmesi (OPRC International Convention on Oil Pollution Preparedness, Response and Co-operation 1990), Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Kirlenme Olaylarına Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği Hakkında Protokol (HNS Protocol- Protocol on Preparedness, Response and Co-operation to Pollution Incidents by Hazardous and Noxious Substances, 2000) MARPOL 73/78 halen gemi faaliyetlerinden ve gemi kazalarından meydana gelen kirlenmenin önlenmesini düzenleyen uluslararası ana sözleşmedir. MARPOL 73/78 toplam 20 madde içeren bir ana metin ve isimleri aşağıda belirtilen altı Ekten oluşmaktadır. (1) Ek I Ham Petrolden Kaynaklanan Kirlenmenin Önlenmesi İçin Kurallar, (2) Ek II Dökme Zehirli Sıvı Maddelerle Kirlenmenin Kontrolüne Dair Kurallar, (3) Ek III Ambalajlanmış Şekilde Deniz Yoluyla Taşınan Zararlı Maddelerden Kaynaklanan Kirlenmenin Önlenmesine Dair Kurallar, (4) Ek IV Gemilerden Atık Sulardan Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesine Dair Kurallar (5) Ek V Gemilerden Katı Atıklardan Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesine Dair Kurallar (6) Ek VI Gemilerden Hava Kirliliğinin Önlenmesine Dair Kurallar. Sözleşme, açık denizde bir petrol kirlenmesini müteakip kıyı devletlerinin kendi kıyılarına yönelik muhtemel kirliliği veya kirlilik tehlikesini önlemek, azaltmak veya ortadan kaldırmak üzere açık denizde gerekli bazı tedbirler alma hak ve yetkisini kabul etmektedir. Sözleşme, denizlerin atık ve diğer maddelerin gemilerden ve uçaklardan suya batırılması yoluyla kirlenmesinin önlenmesi konulu ve genel olarak deniz kirlenmesinin önlenmesi gayretlerine katkı sağlayan küresel karakterde bir uluslararası sözleşmedir. Bu amaçla, bazı maddelerin suya batırılmasını yasaklamakta, bazılarının suya batırılmasını da genel veya özel izinlere tabi tutmaktadır. Sözleşme taraf devletlere münferiden veya birlikte petrol kirlenmesi olaylarına hazırlanmak ve müdahale etmek için tüm gerekli tedbirleri alma yükümlülüğü getirmektedir. Bu hüküm aynı zamanda sözleşmenin amacını da ifade etmektedir sayılı Kanun ile ulusal mevzuatımıza aktarılmıştır. Bu kanun hükümlerine göre ise; sözleşmede belirtilen yetkili merciler, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olarak tanımlanmıştır. Protokol taraf devletlere, münferiden veya birlikte tehlikeli ve zararlı madde kirlenmesi olaylarına hazırlanmak ve müdahale etmek için tüm gerekli tedbirleri alma yükümlülüğü getirmektedir. Bu hüküm aynı zamanda Protokolün amacını da ifade etmektedir. Türkiye, MARPOL 73/78 Sözleşmesinin I, II ve V. Eklerine, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tarih ve 90/442 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile taraf olmuştur. MARPOL 73/78 Sözleşmesinin VI. Ekine(1997 Protokolü), tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tarih ve 6438 sayılı Kanun ile taraf olmuştur MARPOL 73/78 Sözleşmesinin III ve IV Eklerine, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tarih ve 6477 sayılı Kanun ile taraf olmuştur Türkiye Sözleşmeye ve Protokole henüz taraf değildir. Ancak, taraf olma çalışmaları sürdürülmektedir. Türkiye henüz Sözleşmeye ve Protokole taraf değildir, taraf olma yönünde çalışmalar sürdürülmektedir. Türkiye nin Sözleşmeye taraf olmasına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı 18 Eylül 2003 ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Türkiye nin Sözleşmeye taraf olmasına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı 27 Haziran 2013 ve (mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 15

24 Tablo 4. Sorumluluk ve Tazmin Sözleşmeleri Sözleşme Açıklama Türkiye nin Taraf Olma Durumu Petrol Kirliliğinden Doğan Zararın Hukuki Sorumluluğu ile İlgili Uluslararası Sözleşme ve 1992 Protokolü (CLC 69-International Convention on Civil Liability for Oil Pollution Damage 1969 and 1992 Protocol-CLC 92) Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslar arası Fonun Kurulması İle İlgili Uluslar arası Sözleşme ve 1992 Protokolü (FUND 71 - FUND 92) Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslararası Fonun Kurulması İle İlgili Uluslararası Sözleşmenin (1992) 2003 Protokolü (Protocol of 2003 to the International Convention on the Establishment of an International Fund for Compensation For Oil Pollution Damage, 1992) Denizde Talepler İçin Sorumluluğun Sınırlandırılması Hakkında Sözleşme (LLMC 76-Convention on Limitation of Liability for Maritime Claims 1976) ve 96 Protokolü (LLMC 96) Zararlı ve Tehlikeli Maddelerin Denizden Taşınmasında Zararların Tazmini ve Sorumluluk Hakkında Uluslararası Sözleşme (HNS 96-International Convention on Liability and Compensation for Damage in Connection with the Carriage of Hazardous and Noxious Substanges by Sea 1996) Bunkerlerdeki Petrolden Kaynaklanan Kirlenme Zararları İçin Hukuki Sorumluluk Hakkında Uluslararası Sözleşme (BUNKER 2001-International Convention on Civil Liability for Bunker Oil Pollution Damage 2001) Petrol taşıyan tankerlerin karıştıkları kazalar sonucu ortaya çıkan petrol kirlenmesinden etkilenenlerin zararlarının tazmin edilmesini sağlamak üzere hazırlanmıştır yılında kabul edilen ve 1975 yılında yürürlüğe giren 1969 CLC Sözleşmesine 1992 Protokolü (CLC92) ile köklü değişiklikler yapılarak yeni ödeme sistemi getirilmiştir. Günümüzde CLC 1969 Sözleşmesine taraf olan devletlerin tamamı CLC 92 ye de taraf olduklarından CLC 92, 1969 CLC Sözleşmesinin yerini almıştır. Toplam 45 maddeden oluşan FUND 92 ile, FUND 71 Sözleşmesinin; yürürlüğe giriş şartları yumuşatılmış, tazmin limitleri artırılmış, coğrafi kapsama alanı CLC 92 ye bağlı olarak münhasır ekonomik bölgelere veya karasularının ötesindeki benzeri deniz alanlarına yaygınlaştırılmıştır Fon Protokolü, ana sözleşmesi Fon 92 de olduğu gibi; Protokole taraf devletlerin karasuları dahil ülkesinde ve uluslararası hukuka göre belirlenen münhasır ekonomik bölgesinde meydana gelen petrol kirliliği zararlarına ve bu zararların önlenmesi veya asgariye indirilmesi için alınan önleyici tedbirlere uygulanmaktadır. Sözleşme münhasır bir tazmin sistemi oluşturmamakta, diğer uluslararası sözleşmelerin kapsamına girmeyen kirlenmelerde hangi kirlilik zararlarının hangi limitlere kadar ödeneceğini belirlemektedir. Uygulamada bu tür durumlarda sözleşmede belirtilen limitlere kadar tazmin garantileri P&I kuruluşları tarafından sağlanmaktadır. Gemilerde yük olarak taşınan petrolden başka diğer zararlı maddelerden kaynaklanan zararların karşılanması amacıyla oluşturulmuştur. HNS 96, CLC ve FUND sözleşmelerinin diğer zararlı maddeler için karşılığı olarak iki aşamalı bir tazmin sistemi oluşturmuştur. Taşıyanın sorumluluk limitlerinin aşılması durumunda HNS fonundan fon limitleri kadar zararların tazmini söz konusudur. Gemi bunkerlerinde taşınan yakıttan kaynaklan zararların tazmini konusunu düzenleyen bir uluslar arası sözleşmedir.1000 GRT ve üzeri tüm gemilerin yakıtından kaynaklanan kirlenme zararlarının tazminini kapsar grt ve üzeri gemilerin zorunlu Bunker Sigortası yaklaşık 45 Milyon USD lık tazminatı içerir. Türkiye nin Sözleşmeye taraf olmasına ilişkin uygun bulma kanunu 24 Temmuz 2001 ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Türkiye nin Sözleşmeye taraf olmasına ilişkin uygun bulma kanunu 18 Temmuz 2001 ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Türkiye nin Protokole taraf olmasına ilişkin uygun bulma kanunu 10 Ekim 2012 ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır Türkiye LLMC 76 Sözleşmesine taraftır.(4 Haziran 1980 tarih sayılı resmi gazete). LLMC 96 Protokolüne taraf olma çalışmaları devam etmektedir. Sonuçlanması durumunda LLMC 96 limitleri uygulanacaktır. Türkiye HNS 96 ya taraf değildir. Türkiye nin Sözleşmeye taraf olmasına ilişkin uygun bulma kanunu 15 Mart 2013 ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır 16

25 2.2 AVRUPA BİRLİĞİ MEVZUATI Denizyolu taşımacılığı Avrupa için büyük önem taşımaktadır. Avrupa Birliği nin dış ticaretinin yüzde 90 ı deniz yoluyla gerçekleşmekte ve Avrupa Birliği limanlarında yılda 3,7 milyon tondan fazla yük yüklenmekte ve boşaltılmaktadır. Ayrıca, coğrafyasının, tarihinin ve küreselleşmenin etkilerinin bir sonucu olarak, deniz taşımacılığı Avrupa Birliği ticaretinin gelişmesinde gelecekte de en önemli taşımacılık biçimi olmaya devam edecektir. Deniz kirliliğine müdahale konusunda doğrudan veya dolaylı etkilere sahip olan birtakım tüzük ve kararlar mevcuttur. Bunlar aşağıda belirtilmiş olup, ileriki sayfalarda detaylı şekilde açıklanacaktır. Kazaen ve kasten deniz kirliliği alanında işbirliği için 1 Ocak Aralık 2006 tarihlerini kapsayacak şekilde bir topluluk çerçevesi oluşturan 2850/2000/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı Deniz güvenliği ve gemi kaynaklı kirliliğin önlenmesinde topluluk mevzuatının uygulanmasına yardım etmek için üye ülkeler ve komisyona teknik ve bilimsel destek vermek, mevzuat uygulamaları izlemek ve sahada alınan önlemlerin etkinliğini değerlendirmek amacıyla EMSA (Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı)nı kuran 1406/2002 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü EMSA nın görevleri arasına gemi kaynaklı kirliliğe müdahaleyi de ekleyerek 1406/2002 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünü değiştiren 724/2004 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü EMSA nın görevleri arasına petrol ve gaz işletmelerinden kaynaklı deniz kirliliğine müdahaleyi de ekleyerek 1406/2002 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünü değiştiren 100/2013 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü Sivil korunma alanında topluluk ve üye ülkeler arasında işbirliğini artırıcı topluluk mekanizması kuran ve 2007/779/EC sayılı Konsey Kararı ile iptal edilen 2001/792/EC sayılı Konsey Kararı 2001/792/ EC Sayılı Konsey Kararının Uygulanması İçin Kurallar Koyan 2004/277/EC Sayılı Komisyon Kararı ve bu kararı değiştiren 2008/73/EC ve 2010/481/EU sayılı Komisyon Kararları Sivil Korunma alanında işbirliğini artırıcı bir Avrupa Topluluğu mekanizması kuran 2007/779/EC sayılı Konsey Kararı Sivil Korunma Finansal Aracı nı oluşturan 2007/162/EC sayılı Konsey Kararı 2007/162/EC sayılı Konsey Kararı ndaki ulaşıma ilişkin hükmün uygulanmasına ilişkin 2007/606/EC, Euratom sayılı Avrupa Komisyonu Kararı Sivil Korunma alanında 2007/779/EC ve 2007/162/EC sayılı Konsey Kararlarını kaldıran 1313/2013/EU sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı 2.2.a Mevzuatın Gelişimi Avrupa Topluluğu, denize salınan hidrokarbonların neden olduğu kirliliğin azaltılması ve kontrolüne ilişkin bir Avrupa Toplulukları eylem programı oluşturan 26 Haziran 1978 tarihli Konsey İlke Kararından bu yana deniz kirliliğine müdahalede önemli bir rol oynamaktadır. Bu İlke kararı daha sonra, diğer yabancı maddeleri de ele alacak biçimde genişletilmiştir. Kaza sonucu oluşan deniz kirliliğiyle ilgili Avrupa Topluluğu eyleminin temel amaçları şunlardır: Üye devletlerin petrol ve diğer zararlı maddeleri içeren büyük deniz kazalarına müdahale kapasitelerini geliştirme çabalarını desteklemek. Karşılıklı etkin yardım ve işbirliği için koşulları oluşturmak. 20 Aralık 2000 tarihinde, Avrupa Parlamentosu ve Konsey kaza sonucu veya kasti oluşturulan deniz kirliliği konusunda Avrupa Topluluğu işbirliği çerçevesi oluşturmayı hedefleyen 2000/2850/EC sayılı 17

26 Kararı aldı. Karar, 2000 den 2006 ya kadar olan süreç için bir eylem planını içermektedir ve petrol veya diğer zararlı maddelerin yol açtığı kirlilik risklerini kapsamaktadır. Avrupa Komisyonu, üye devletlerin delegelerinden oluşan Deniz Kirliliği Yönetim Komitesi (MCMP) nin yardımıyla programı şu yollarla uygulamıştır: Deniz kirliliği konusunda hazırlıklı olmaya ve müdahale etmeye ilişkin verilerin karşılıklı değişimini amaçlayan bir Avrupa Topluluğu bilgi sistemi Eğitim, karşılıklı uzman değişimi, tatbikatlar, pilot projeler ve kaza sonrası çevresel etkilerin tetkikleri gibi eylemleri içeren üç yıllık bir uygulama planı Nitekim, 2006 ya kadar deniz kirliliği için temel belge, zararlı maddelerden kaynaklı deniz kirliliğine ilişkin Avrupa Topluluğu bilgi sistemi hakkındaki 2000/2850/EC sayılı Konsey Kararı dır. Bu Karar, petrol ve diğer zararlı maddelerin neden olduğu kirliliğin kontrolüne ve azaltılmasına yönelik ulusal kaynaklara ilişkin bilgilerin toplanmasını ve yayınlanmasını gerektirmiştir dan önce üstlenilen temel görevler şunlardır: Ülkenin kaza sonucu oluşan deniz kazaları üzerine politikalarının ve özellikle diğer üye devletlere yardım sunma koşullarının gözden geçirilmesi. Yetkili makamın (veya makamların) belirlenmesi. Deniz kirliliği alanına dâhil olan kurumların rolleri ve aralarındaki sorumluluk ve iletişim düzeyinin belirlenmesi. Toplum kaynaklarından olduğu gibi özel kaynaklardan da gerekli bilgilerin sağlanması yollarının tespit edilmesi. Bilgiye erişimin, saklamanın ve güncellemenin yollarının tespit edilmesi, gerekli hallerde Avrupa Topluluğu bilgi sisteminin gözden geçirilmesinin kolaylaştırılması. Komisyonun bilgi sistemi için oluşturacağı web sayfasıyla bağlantılı olacak ulusal websayfa(ları)sının oluşturulması tarihinde Avrupa Konseyi, sivil korunma alanında topluluk ve üye ülkeler arasında işbirliğini artırıcı topluluk sivil korunma mekanizmasını kuran 2001/792/EC sayılı kararı aldı. Deniz kirliliği acil durumlarındaki müdahalelerde Avrupa Topluluğu eylemi, 2001/792/EC sayılı Karar ı yürürlükten kaldırılıp, yerine yeniden düzenlenip birleştirilmiş Avrupa Topluluğu Sivil Korunma Mekanizması oluşturan 2007/779/EC sayılı Konsey Kararı yla güçlendirildi. Bu belge, deniz kirliliğiyle olduğu kadar sivil korunmayla da ilgilidir. Bunun yanı sıra, Konsey ayrıca Avrupa Topluluğu Sivil Korunma Mekanizması aracılığıyla kaza sonucu olan deniz kirliliği acil durumlarına müdahaleyi de kapsayan, Sivil Korunma Finansal Aracı nı oluşturan 2007/162/EC sayılı Karar ı 5 Mart 2007 de kabul etti. 17 Aralık 2013 tarihinde ise Sivil Korunma alanında 2007/779/EC ve 2007/162/EC sayılı Konsey Kararlarını kaldıran 1313/2013/EU sayılı Kararı kabul etti. 2.2.b Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı (EMSA) 1406/2002 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü ile EMSA nın kurulması; denizde yolcu ve yük taşımacılığının güven, emniyet ve temizliği bağlamında geliştirilmesini amaçlayan Avrupa Birliği düzeyindeki temel girişimlerdendir. EMSA nın kuruluş amacı, Avrupa Komisyonu na ve üye devletlere deniz güvenliği ve gemilerin yol açtığı kirliliğe ilişkin AB mevzuatının tam olarak uygulanmasıyla ilgili konularda teknik ve bilimsel yardım sağlamak, mevzuat uygulamalarını izlemek ve sahada alınan önlemlerin etkinliğini değerlendirmektir. Topluluk sularında yaşanan kazalar (özellikle Prestij ve Erika kazaları) sadece kirliliği önleme değil aynı zamanda kirliliğe müdahale alanında da topluluk eylemine ihtiyaç olduğunu gösterdi. Böylece 1406/2002 sayılı Tüzükle belirlenmiş görevlerinin yanı sıra EMSA ya 724/2004 sayılı tüzükle petrol kirliliğine müdahaleyle ilgili, 100/2013 sayılı tüzükle de petrol ve gaz işletmelerinden kaynaklı deniz kirliliğine müdahaleyle ilgili de ek görevler verilmiştir. Son düzenlemelerle ajansın ana görevleri şöyle özetlenebilir: 18

27 Komisyona deniz güvenliği ve gemi kaynaklı kirliliğin önlenmesinde yardım etmek a) Mevzuatın güncellenmesi ve geliştirilmesinde konularında b) Üye ülkelere ziyaret ve teftişleri gerçekleştirerek birliğin ilgili yasalarının etkili uygulanması konularında Üye ülkelerle birlikte çalışmak a) İlgili eğitim aktiviteleri organize edilmesi b) Mevzuatın uygulanması için gerekli ulusal kapasitenin inşasına teknik destek sağlanması ve ilgili operasyonel hizmetlerin koşullarını içeren teknik çözümler geliştirilmesi c) Üye ülkelerden talep gelirse gemiler ve petrol ve gaz tesislerinden kaynaklı deniz kirliliğine müdahalede ek araç sağlayarak operasyonel destek verilmesi d) Kazaen ve kasten kirlilik alanında üye ülkeler ve komisyona teknik ve bilimsel destek sağlanması Üye ülkeler ve komisyon arasındaki işbirliğini kolaylaştırmak a) 2002/59/EC sayılı Direktif ile kapsanan trafik izleme alanında, özellikle kıyıdaş ülkeler arasındaki işbirliğinin artırılması, bu direktifte refere edilen Avrupa birliği uzun dönemli tanıma ve izleme veri merkezi ve SafeSeaNetin geliştirilmesi ve işletilmesi b) Deniz taşımacılığı sektöründeki kazaların incelenmesini yöneten temel prensipleri kuran 2009/18/EC sayılı direktifle uyum içinde deniz olaylarının incelenmesi alanında, kazaların incelenmesinde üye ülkelere operasyonel destek sağlanması c) Komisyon ve üye ülkelere bilgi ve veri sağlanması d) 2005/35/EC sayılı direktifle uyum içerisinde illegal desarj yapan gemilerin saptanması ve takibinin geliştirilmesinde görev yapılması e) CleanSeaNet kullanarak kirliliğin boyutunu ve çevresel etkisini izlemede görev yapılması f) IMO, ILO ve Paris MoU ve ilgili bölgesel organizasyonların teknik yapılarındaki işlere katkıda bulunmak için üye ülkeler ve komisyon için gerekli teknik desteğin sağlanması g) 2010/65/EU direktifinin uygulanmasına ilişkin; özellikle SafeSeaNet ile verinin elektronik iletimini kolaylaştırarak üye ülkelerin limanlarına gelen ve limanlarından ayrılan gemilerin raporlanmasında görev yapılması AB nin bir güvenlik ajansı kurması ve kendi sularında IMO Konvansiyonlarından daha ileri güvenlik uygulamaları yapması eğilimi; IMO yu da harekete geçirmiş ve IMO; deniz güvenliği ile ilgili kararları hızlandırmıştır. Tek cidarlı tankerlerin devre dışı bırakılması konusunda IMO nun aldığı AB benzeri karar buna örnektir. Ancak tek cidarlı dökme yük gemilerinin devre dışı bırakılması konusunda AB ülkeleri ve İngiltere tarafından IMO ya getirilen teklif Deniz Güvenliği Komitesi 78. Dönem Toplantılarında kabul görmemiştir. Asıl sorun; zenginler kulübü olarak nitelendirilebilecek AB ülkelerinin rahatlıkla alacağı önlemlerin dünyanın geri kalan ülkelerinde mali sorunlar yaratabileceği ve bu önlemlerin IMO içerisinde kabul görmeyebileceğidir. 2.2.c AB Sivil Korunma Mekanizması Sivil Korunma alanında birleştirici nihai karar olan 1313/2013/EU sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı ile birlik mekanizması üç önemli temel üzerinde yükselmektedir: Acil Durum Müdahale Koordinasyon Merkezi (Emergency Response Coordination Centre, ERCC) Ortak Acil Durum Haberleşme ve Bilgi Sistemi (Common Emergency Communication and Information System, CECIS) Avrupa Acil Durum Müdahale Kapasitesi (European Emergency Response Capacity, EERC) 19

28 2.2.c.1 Mekanizmanın Aktivasyonu Mekanizma, katılımcı bir üye ülkenin yardım çağrısı ile aktive olur. Birlik içinde bir afet olduğunda (veya eli kulağındaysa); etkilenecek üye ülke ERCC ile yardım talep edebilir. Talepler mümkün olduğunca spesifik olmalıdır. Yardım talebi geldiğinde komisyon gecikmeksizin, talebi üye ülkelerin kontak noktalarına iletecek, durumla ilgili bilgiyi etkilenen üye ülkeyle birlikte toplayacak ve üye ülkelere yayacaktır.yardım çağrısı katılımcı diğer ülkeler taradından CECIS vasıtasıyla de görünebilir. Katılımcı ülkelerin ulusal kontak noktaları mevcut kaynaklarını değerlendirecek ve ERCC i yardım etmek için hazır olup olmadıkları hususunda bilgilendirecektir. ERCC, daha sonra yardımın hemen tedarikini temin için yardım isteyen ile yardım teklif eden ülkeler arasındaki iletişimi sağlayacaktır. Tüm bildirimler CECIS ile yapılacaktır. (Bkz. Şekil 2) Birlik dışında bir afet olduğunda da etkilenen ülke ERCC ile yardım isteyebilir. Yardım BM ve ajansları veya ilgili uluslararası organizasyonlarla da istenebilir. Mekanizma aynı zamanda acil deniz kirliliği durumlarında Avrupa Deniz Güvenligi Örgütü (EMSA) ile de işbirliği halinde çalısmaktadır. Üye ülkeler büyük çaplı petrol ve kimyasal madde kirliliklerinde yardım taleplerini ERCC üzerinden yapmaktadır. Türkiye AB Sivil Korunma Mekanizması na üye olmadığı için bu sistemi kullanamamaktadır. (Bkz. Şekil 2) Şekil 2 AB Sivil Korunma Mekanizmasının Aktivasyonu 2.2.c.2 Acil Durum Müdahale Koordinasyon Merkezi (Emergency Response Coordination Centre, ERCC) ERCC, insani krizlere yönelik DG ECHO mevcut Kriz Odası ile sivil korunmaya yönelik İzleme ve Enformasyon Merkezinin (MIC) temelleri üzerine kurulmuştur. ERCC, sivil korunma mekanizmasının operasyonel kalbi olarak tanımlanmakta ve 24/7 esasıyla çalışmaktadır. ERCC, mekanizmaya katılan 32 ülkenin (28 AB üyesi ülke, Makedonya, İzlanda, Lihtenştayn ve Norveç) ulusal kriz merkezleri ile yakın işbirliği içinde çalışmaktadır. ERCC, birlik mekanizmasının hedefleri doğrultusunda üye ülkelere ve komisyona hizmet vermektedir. Nerede ve ne zaman bir afet yasanırsa yasansın oraya daha etkin AB yardımı ulastırmak esas hedeftir. ERCC,afetler hakkında gerçek zamanlı bilgiyi toparlayacak, riskleri izleyecek, farklı afet türleri için senaryolar hazırlayacak, üye ülkeler ile birlikte hareket ederek sahip oldukları kaynakların haritasını çıkaracak ve AB'nin afet müdahale çalısmalarını koordine edecektir. En önemlisi, üye ülkelerdeki sivil savunma ve insani yardım sorumluları ile doğrudan temasta olarak, afet müdahalesinde tam anlamı ile birlikte hareket edilmesini saglayacaktır. Büyük bir felakete maruz kalan birliğin içindeki ya da dışındaki her ülke ERCC merkezinden destek almak için başvurabilmektedir. Öte yandan ERCC, devam eden acil durum ile ilgili güncel bilgi temin etmekte, bu bilgiler ışığında felakete maruz kalan ülkelere katılımcı ülkeler tarafından yapılan destek 20

29 tekliflerini koordine edici bir görevi de üstlenmektedir. Acil durumlar boyunca ERCC üç önemli rol oynar: İletişim merkezi: ERCC, yardım talep ve teklifleri için odak noktası rol oynar. Bu, afetten etkilenen ülke ile irtibatı sağlamak için katılımcı ülkelerin yükünü hafifletmede yardımcı olur. ERCC, teklif edilen yardım ve mevcut kaynaklar ile ilgili bilgiye erişim ve paylaşımda katılımcı ülkelere merkezi bir platform sağlar. Bilgi sağlama: ERCC, afetler hakkında gerçek zamanlı bilgileri katılımcı ülkelere sağlamaktadır. Erken uyarılar da bu bilgiler kapsamındadır. Koordinasyon: ERCC, yardımın tedariki kolaylaştırıcı rol oynamaktadır. Şöyle ki; yardım için gelen teklifleri karşılaştırarak, yardımdaki boşlukları tanımlayarak ve çözümler arayarak ve değerlendirme ve koordinasyon için AB sivil korunma uzmanlarını afet bölgesine göndererek bunu sağlar. 2.2.c.3 Ortak Acil Durum Haberleşme ve Bilgi Sistemi (Common Emergency Communication and Information System, CECIS) CECIS, katılımcı ülkeler arasında acil durum iletişimini sağlama amacıyla oluşturulmuş güvenilir web tabanlı bir alarm ve bilgilendirme uygulamasıdır. CECIS, ERCC ile ulusal kontak noktaları arasındaki iletişimi kolaylaştırarak afetlere daha etkin ve hızlı müdahale etmeyi sağlar. CECIS ın son kullanıcıları ERCC ve ulusal kontak noktalardır. CECIS aşağıdaki komponentleri içermektedir. Katılımcı ülkeler ve ERCC kontak noktaları ve yetkili kişileri birbirine bağlayan bir network tabakası Sivil korunma yardım müdahalelerinin çalışması için veritabanları ve diğer bilgi sistemlerinden oluşan bir uygulama tabakası CECIS ile depolanan ve alışverişi yapılan bilginin gizliliğinin sağlamak için gerekli prosedürler, sistemler ve kurallar setinden oluşan bir güvenlik tabakası 2.2.c.4 Avrupa Acil Durum Müdahale Kapasitesi (European Emergency Response Capacity (EERC) Üye ülkelerin kaynaklarından olusan gönüllü bir havuz olusturulması ve Avrupa genelinde afetlere her an acil müdahale için hazır olması hedeflenmektedir. EERC, üye ülkelerin müdahale kapasiteleri, ekipleri ve uzmanlarını içeren bir gönüllü havuzu olup 1313/2013/EU sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararınca; Belirlenen riskler temelinde, komisyon EERC için gerekli anahtar müdahale kapasitelerin tür ve sayısını belirleyecektir. ("kapasite açıkları") Komisyon, üye ülkelerin EERC e önereceği müdahale kapasiteleri için kalite gereksinimleri belirleyecektir. Üye ülkeler, müdahale kapasitelerinin kaliteyi sağladıklarından sorumlu olacaktır. Komisyon müdahale kapasitelerinin sertifikasyonu için bir süreç sistemi kuracaktır. Üye ülkeler, EERC ye önerecekleri müdahale kapasitelerini gönüllülük temelinde belirleyecek ve kaydedecektir. Üye ülkelerin EERC için belirledikleri müdahale kapasiteleri, ERCC ile iletilen bir yardım teklifini takiben birlik mekanizması altında müdahale operasyonları için hazır olacaktır. Kapasitelerin görevlendirilmesi için nihai karar üye ülkeler tarafından alınacak ve kendi emir komutaları altında görev yapacaklardır ve ülkesi içinde acil durumlar olduğunda geri çekilebilecektir. 21

30 2.2.c.5 AB Sivil Korunma Mekanizması Temel Yükümlülükleri Sivil Korunma Mekanizması na katılan ülkelerin, Sivil Korunma alanında birleştirici nihai karar olan 1313/2013/EU sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı uyarınca göz önünde bulundurması gereken temel yükümlülükleri şunlardır: Yetkili otoriteler ile iletişim noktalarını belirlemek ve Avrupa Komisyonu nu bilgilendirmek Bir yardım talebinin ardından, ulaşılabilir müdahale kapasitelerini, ekiplerini ve uzmanları yetkili servislerinde önceden belirlemek ve komisyonu bilgilendirmek. (Müdahale kapasiteleri ile ekiplerin kompozisyonlarında acil durumun tipi ve acil durumdaki özel ihtiyaçlar dikkate alınmalıdır. Ekipler, müdahale sahasında önceden belirlenmiş görevlerini icra edeceklerdir ve ERCC ile yardım talebinin takiben kısa sürede sevke hazır olacak ve belli bir süre boyunca kendi kendine yetecek şekilde çalışacaktır.) Ulusal veya altulusal seviyede risk değerlendirmeleri geliştirmek ve ilgili unsurlarının bir özetini 22 aralık 2015 tarihine kadar komisyona ulaşılabilir yapmak ve bunu 3 yılda bir tekrarlamak Ulusal veya alt ulusal seviyede risk yönetim planlamasını geliştirmek ve güncellemek Ulusal veya alt ulusal seviyede risk yönetimi yetkinliğinin değerlendirmesini komisyona her üç yılda bir sunmak ERCC, EERC ve CECIS ile koordinasyon içinde çalışmak 1313/2013/EU sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı uyarınca Komisyonun yapacağı iş ve eylemlerin önemli kısmı aşağıda özetlenmektedir: Risk değerlendirme ve haritalama konularında üye ülkeleri iyi uygulamalar, bilgi ve uzmanlığın paylaşımı ile desteklemek Birliğin karşılaşabileceği doğal ve insan kaynaklı afet riskleri haritasını iklim değişikliğinin muhtemel etkilerini de gözönünde tutarak ortaya koymak ve güncellemek İklim değişikliği ile başa çıkmak için ulusal sivil korunma sistemleri hazırlamada iyi uygulamaların paylaşımını teşvik etmek ERCC i yönetmek Ortak Acil Durum Haberleşme ve Bilgi Sistemini (CECIS) yönetmek Erken uyarı ve tespit sistemlerinin entegrasyonu ve gelişimine katkıda bulunmak Üye ülkelerin deneyimli uzmanlarının ağını geliştirmek ve sürdürmek Üye ülkelerin müdahale kapasitelerini geliştirmeye yönelik çalışmalarını desteklemek Eğitim, tatbikat, öğrenilen dersler ve bilginin yayılması alanlarında çalışmalar yapmak. Bunun için sivil korunma ve acil durum personelleri için afet önleme, hazırlık ve müdahaleye yönelik eğitim programları tertip etmek 2.2.d Bölgesel Sözleşmeler-AB İlişkisi Avrupa Topluluğu aynı zamanda uluslararası işbirliği çalışmalarına da aktif olarak katılmaktadır. Avrupa Topluluğu, Baltık Denizi nin korunması için 1992 de imzalanan Helsinki Anlaşması; Kuzey Denizi nin korunması için 1983 te imzalanan Bonn Sözleşmesi; Akdeniz in korunması için 1976 da imzalanan Barselona Anlaşması, ve Kuzey Doğu Atlantik in korunması için düzenlenen (henüz onaylanmayan) Lizbon Anlaşması gibi tüm önemli bölgesel anlaşmalara ve Avrupa nın etrafındaki bölge denizlerini kapsayan sözleşmelere taraf olarak katılan tüm üye devletler arasında merkezi bir rol oynamaktadır. 22

31 2. 3. BÖLGESEL SÖZLEŞMELER 2.3.a- Akdeniz in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi (Barselona Sözleşmesi) 1972 yılında Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) in kurulmasının ardından toplanan Yönetim Konseyi, Akdeniz in korunmasını öncelikli hedefler arasına dahil etmiş ve bu amaçla 1974 yılında söz konusu örgüt tarafından Bölgesel Denizler Programı Faaliyet Merkezi kurularak Akdeniz Eylem Planı (MAP) tasarısı hazırlanmıştır. MAP tasarısı, Akdeniz e kıyısı olan 16 ülke tarafından 28 Ocak-4 Şubat 1975 tarihleri arasında Barselona da yapılan hükümetler arası toplantıda kabul edilmiştir. MAP, bugün 21 Akdeniz ülkesi ve Avrupa Birliği tarafından yürütülmektedir. MAP çerçevesinde yürütülecek olan faaliyetlerin hukuki dayanağını oluşturmak üzere hazırlanan Akdeniz in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi (Barselona Sözleşmesi) 16 Şubat 1976'da Barselona'da imzaya açılmıştır. Akdeniz in Kirlenmeye Karşı Korunması (Barselona) Sözleşmesinin amacı; Akdeniz Bölgesinde deniz çevresinin korunmasını ve daha iyi duruma getirilmesini sağlamak üzere kirlilikten koruma, kirliliği hafifletme ve kirlilikle mücadele için bütün tedbirleri almaktır yılında Rio de Janeiro'da yapılan BM Çevre ve Kalkınma Zirvesinde alınan kararların ruhuna uygun olarak, Barselona Sözleşmesi, 1995 yılında, deniz çevresinin yanı sıra, kıyı alanlarını da kapsayacak biçimde genişletilmiş, ayrıca, sürdürülebilir kalkınma hedefi, halkın katılımı, çevresel etki değerlendirmesi gibi unsurlar getirilmiştir. Bu çerçevede, yenilenen Sözleşme nin adı Akdeniz in Deniz Çevresinin ve Kıyı Alanlarının Korunması Sözleşmesi olarak değiştirilmiş olup, 9 Haziran 2004 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ülkemiz yeniden düzenlenen Barselona Sözleşmesi ne 2002 yılı itibariyle taraf olmuştur. Barselona Sözleşmesi nin Protokolleri nin başlıkları aşağıda sunulmuştur: Akdeniz'de Gemilerden ve Uçaklardan Boşaltma veya Denizde Yakmadan Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi ve Ortadan Kaldırılması Protokolü, Akdeniz'in Kara Kökenli Kirletici Kaynaklara ve Faaliyetlere Karşı Korunması Protokolü, Akdeniz'de Özel Koruma Alanları ve Biyolojik Çeşitliliğe İlişkin Protokol, Olağanüstü Hallerde Akdeniz in Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Yapılacak Mücadele ve İşbirliğine Ait Protokol (Acil Durum Protokolü), Akdeniz in Tehlikeli Atıkların Sınırötesi Taşınması ve Bertaraf Edilmesinden Kaynaklanan Kirliliğe Karşı Korunması Protokolü, Akdeniz in Kıta Sahanlığı, Deniz Tabanı ve Toprakaltının Araştırılması ve İşletilmesinden Kaynaklanan Kirlenmeye Karşı Korunması Hakkında Protokol Bütünleştirilmiş Kıyı Alanları Yönetimi Hakkında Protokol MAP çerçevesinde yapılan çalışmaların sekretaryası ve koordinasyonu Atina da yerleşik MAP Koordinasyon Birimine (MED-UNIT) verilmiştir. MAP ın çeşitli çalışmaları, bu koordinasyon birimine bağlı olarak görev yapan Bölgesel Faaliyet Merkezleri tarafından yürütülmektedir. Bu merkezler: Mavi Plan Bölgesel Faaliyet Merkezi (BP/RAC)-Fransa Öncelikli Eylem programı Bölgesel Faaliyet Merkezi (PAP/RAC)- Hırvatistan Özel Koruma alanları Bölgesel Faaliyet Merkezi (SPA/RAC)-Tunus Akdeniz Bölgesi Deniz kirliliği Acil Müdahale Merkezi (REMPEC)-Malta Çevresel Uzaktan Algılama Merkezi (ERS/RAC)- İtalya Temiz Üretim Merkezi (CP/RAC) -İspanya 2.3.a.1 Akdeniz de Acil Durumlarda Kirlenmeye Müdahale ve Gemi Kaynaklı Kirlenmenin Önlenmesi ile ilgili Protokol Akdeniz in kirlenmeye karşı korunması hakkında Barselona Sözleşmesine ek olarak hazırlanan Akdeniz de Acil Durumlarda Kirlenmeye Müdahale ve Gemi Kaynaklı Kirlenmenin Önlenmesi ile ilgili Protokol bu alanda bölgesel uluslararası hukuku oluşturmaktadır. Bu protokol müdahale sistem 23

32 ve yöntemlerine ilişkin teknik detaylardan ziyade genel uluslararası işbirliğinin çerçevesini çizmekte ve ülkelerin kirliliğe birlikte müdahale etmesi veya bir ülkenin diğer ülkeden yardım istemesi durumunda uygulanacak prensipleri belirlemektedir. Aşağıda protokolün ilgili hükümleri hakkında bilgi verilmektedir. Taraflar gemilerden kaynaklanan kirliliğin kontrol edilmesi önlenmesi, azaltılması ve kontrolüne yönelik uluslar arası düzenlemeleri uygulamak ve kirlenme olayları durumunda gereken tüm önlemleri almak üzere işbirliği yapacaklardır. Taraflar işbirliği kapsamında, mümkün olduğu takdirde, yerel yönetimlerin, sivil toplum kuruluşlarının ve sosyoekonomik aktörlerin katılımını dikkate almalıdırlar. Her bir taraf bu protokolü diğer tarafların veya diğer devletlerin egemenliklerine veya yetkilerine halel getirmemek kaydı ile uygular. Bir tarafca bu protokolü uygulamak için alınan herhangi bir tedbir uluslar arası hukuka uygun olacaktır. Kirlenme Olaylarını Önlemeye ve Bunlarla Mücadeleye Yönelik Acil durum Planları ve Diğer Araçlar: Taraflar münferiden ya da ikili veya çok taraflı işbirliği yoluyla kirlenme olaylarını önlemeye ve bunlarla mücadeleye yönelik acil durum planlarını ve diğer araçları muhafaza etmeye ve geliştirmeye gayret sarf edeceklerdir. Bu araçlar, özellikle acil durumlarda harekat için hazırlanmış techizat, gemi, hava taşıtları ve personel, ilgili mevzuatın yerine göre uygulanması, bir kirlenme olayına müdahale kabiliyetinin geliştirilmesi ya da güçlendirilmesi ve bu protokolün uygulanmasından sorumlu bir milli makam ya da makamların tayinini içerir. Taraflar ayrıca Bayrak Devleti, Liman Devleti ve Kıyı Devleti sıfatıyla ilgili uluslar arası sözleşmelerin Akdeniz Bölgesinde etkin biçimde uygulanmasını temin etmek üzere bu bölgede gemilerden kaynaklanan kirliliğin önlenmesine yönelik önlemler alır. Söz konusu uluslar arası sözleşmelerin uygulanması konusunda ulusal kabiliyetlerini geliştirirler ve bunların etkin biçimde uygulanması için ikili ya da çok taraflı anlaşmalar yoluyla işbirliğine gidebilirler. (4.2 maddesi) İzleme: Taraflar kirliliği önlemek, tespit etmek ve kirlilikle mücadele etmek ve ilgili uluslar arası düzenlemelere uygunluğu temin etmek üzere Akdeniz Bölgesini kapsayan izleme faaliyetleri ya münferiden ya da ikili ya da çok taraflı işbirliği yoluyla geliştirir ve uygularlar. Bilgi Dağıtımı ve Alışverişi: Taraflar her biri aşağıdaki konularla ilgili bilgileri diğer Taraflara dağıtmayı taahhüt eder: a) Denizlerin petrol ve tehlikeli ve zararlı maddelerle kirlenmesiyle mücadeleden sorumlu makamları ya da yetkili ulusal teşkilatları, b)denizlerin petrol ve tehlikeli ve zararlı maddelerle kirlenmesine ilişkin raporları almaktan ve Taraflar arasında yardım önlemleriyle ilgili konuları yürütmekten sorumlu yetkili ulusal makamları, c)taraflar arasında karşılıklı yardım ve işbirliği önlemleriyle ilgili olarak Devlet adına hareket etmeye yetkili ulusal makamları, d)4. maddenin 2. Fıkrasının uygulanmasından sorumlu ulusal teşkilat veya makamlar, özellikle ilgili uluslar arası sözleşmelerin ve uygulanan diğer düzenlemelerin uygulanmasından sorumlu olanlar, liman kabul tesislerinden sorumlu olanlar ve MARPOL 73/78 kapsamında yasadışı boşaltımların izlenmesinden sorumlu olanlar, e)denizin petrol ve tehlikeli ve zararlı maddelerle kirlenmesine hazırlık ve müdahaleyle doğrudan ilgili düzenlemeler ve diğer hususlar, f)denizin petrol ve tehlikeli ve zararlı maddelerle kirlenmesini önlemeye yönelik yeni yollar, kirlilikle mücadeleye ilişkin yeni önlemler, izleme uygulama tekniklerinde yeni gelişmeler ve araştırma programların geliştirilmesi. Rapor verme Usulü Her bir taraf, 24

33 a) Petrol ya da tehlikeli ve zararlı maddelerin dökülmesiyle sonuçlanan veya sonuçlanabilecek tüm olayları, b) bir ya da daha fazla sayıda Tarafın deniz ortamına ya da kıyısına ya da ilgili çıkarlarına yönelik tehdit arz eden veya arz etmesi muhtemel, ambalajlı haldeki tehlikeli ve zararlı maddeler dahil olmak üzere denizde gözlemlenen petrol ya da tehlikeli ve zararlı maddelerin mevcudiyetini, özelliklerini ve dökülme miktarını ilgili uluslar arası anlaşmaların amir hükümlerinde öngörüldüğü ölçüde ve bu çerçevede rapor verme usullerini izleyerek en yakın kıyı devletine ve söz konusu tarafa mevcut koşullar altındaki en hızlı ve en uygun kanallarla rapor etmesi için bayrağını taşıyan gemilerden sorumlu kaptanlara ve ya diğer kişilere ve kendi ülkesinde tescilli hava araçlarının pilotlarına yönelik talimatlar çıkarır. Bir kirlenme olayı olduğunda toplanan bilgiler Bölgesel Merkeze bildirilir. Kirlenmeden etkilenebilecek diğer Taraflar ise ya doğrudan bilgiyi alan tarafça ya da Bölgesel Merkez tarafından haberdar edilir. Tarafların her biri ayrıca petrol ya da tehlikeli ve zararlı maddelerin dökülmesiyle sonuçlanan veya sonuçlanabilecek tüm olayların ilgili yasalar uyarınca kendisine bildirilmesi için kendi yargı yetkisi altındaki deniz limanları veya elleçleme tesislerinden sorumlu kişilere yönelik talimatlar hazırlar. Bir kirlenme olayı olduğunda toplanan bilgiler Bölgesel Merkeze bildirilir. Kirlenmeden etkilenebilecek diğer Taraflar ise ya doğrudan bilgiyi alan tarafça ya da Bölgesel Merkez tarafından haberdar edilir. Kıta Sahanlığı ve Deniz Yatağı ile Yer Altının Araştırılması ve İşletilmesinden Kaynaklanan Kirliliğe Karşı Akdenizin Korunması Protokolünün ilgili hükümleri uyarınca, her bir taraf petrol ya da tehlikeli ve zararlı maddelerin dökülmesiyle sonuçlanan veya sonuçlanabilecek tüm olayları, öngördüğü bildirim usulleri çerçevesinde, koşullar dahilinde en hızlı ve elverişili yollarla kendisine bildirmeleri için, kıyıdan açıkta yetkisi altında bulunan tesislernde sorumlu kişilere talimat verecektir. Bir kirlenme olayı olduğunda toplanan bilgiler Bölgesel Merkeze bildirilir. Kirlenmeden etkilenebilecek diğer Taraflar ise ya doğrudan bilgiyi alan tarafça ya da Bölgesel Merkez tarafından haberdar edilir. Operasyon Önlemleri Bir kirlenme olayıyla karşı karşıya kalan her bir Taraf, a) Kirlenme olayının türü, kapsamı ve muhtemel sonuçları ya da, duruma göre, petrol ya da tehlikeli ve zararlı maddelerin tipi ve yaklaşık miktarı ve dökülmenin sürüklenme yönü ve hızı konularında gerekli değerlendirmeleri yapar, b) Kirlenme olayının etkilerini önlemek, azaltmak ve mümkün olduğunca ortadan kaldırmak için her türlü uygulanabilir önlemi alır, c)kirlenme olayından etkilenebilecek tüm Taraflara bu değerlendirmeleri ve yaptığı veya yapmaya niyetlendiği tüm hareketleri derhal bildirir ve eşzamanlı olarak bunu Bölgesel Merkeze bildirir. Bölgesel Merkez bunu diğer taraflara bildirir. Bir gemiden kaynaklanan kirlikle mücadele için harekete geçildiği takdirde; a) insan hayatını, b)geminin kendisini korumak için her türlü önlem alını; bunu yaparken çevreye yönelik genel zarar engellenir ya da asgariye indirgenir. Gemilerde, Denizdeki Tesislerde ve Limanlarda Acil Durum Önlemleri: Her bir taraf, kendi bayrağındaki gemilerde ilgili uluslar arası düzenlemelerde öngörüldüğü şekilde ve bunlara uygun olarak, bir kirlilik acil durum planı bulunması için gerekli önlemleri alır. Her bir taraf, kendi yargı yetkisi altındaki açık deniz tesislerinden sorumlu işletmecilerin, ulusal sistem ile koordinasyon içinde her türlü kirlenme olayıyla mücadeleye yönelik bir acil durum planının bulunmasını öngörür. Her bir taraf, uygun gördüğü şekilde, kendi yargı yetkisi altındaki deniz limanları ve elleçleme tesislerinden sorumlu işletmecilerin, ulusal sistem ile koordinasyon içinde kirlilik acil durum planları veya benzeri düzenlemeleri bulunmasını öngörür. 25

34 Yardım Kirlenme olayı ile ilgili yardım ihtiyacı olan bir taraf diğer taraflardan direk olarak veya Bölgesel Merkez aracılığı ile yardım talebinde bulunabilir. Bu tür yardım, özellikle uzman tavsiyesi ve uzman personel, ürün, techizat ve seyrüsefer tesislerinin ilgili tarafın kullanımına sunulması ya da ikmalinden ibaret olabilir. Kendisinden yardım talep edilen taraflar, ellerinden gelen en iyi çabayı gösterirler. Taraflar arasında daha önceden bir anlaşma ile başka bir şekilde mutabık kalınmadıkça, yardım talebinde bulunan taraf yardım masraflarını ödeyecektir. Eğer hareket bir tarafın kendi insiyatifinde gerçekleştirilmişse, sözkonusu Taraf hareketinin masraflarını üstlenir. Deniz Trafiğinin Çevresel Riskleri: Taraflar, ilgili uluslararası kural ve standartlara ve IMO kural ve tavsiyelerine uygun olarak münferiden, birlikte veya ikili olarak deniz trafiğinin kullandığı belirli rotalarda çevre risklerini değerlendirecekler ve kaza risklerinin veya çevresel sonuçlarının azaltılması amacıyla gerekli tedbirleri alacaklardır. Tehlikedeki Gemilerin Limanlara ve Sığınma ve Yerlerine Kabulü Taraflar deniz çevresine tehlike oluşturan tehlike altındaki gemilerin limanlar da dahil sığınma alanlarına kabulü için ulusal, altbölgesel ve bölgesel stratejiler belirleyeceklerdir. Bu doğrultuda işbirliğinde bulunur ve aldıkları önlemleri Bölgesel Merkeze bildirirler REMPEC: Barselona Sözleşmesi eki olan Acil Durum Protokolü ve bu protokol çerçevesinde 11 Aralık 1976 yılında Malta da Akdeniz de Deniz Kirliliği Acil Müdahale Merkezi (REMPEC) kurulmuş olup, faaliyetlerini IMO ve protokole üye ülkelerle işbirliği halinde sürdürmektedir. REMPEC in görevleri; taraf ülkelere petrol ve diğer zararlı maddelerin yol açtığı kirlilikle mücadele konusunda gerekli bilgileri aktarmak, Akdeniz e kıyısı olan ülkelerin önemli deniz kirlenmeleri olaylarında kapasitelerini güçlendirmek ve bu ülkeler ile işbirliği yapmak, taraf ülkelerin hazırlamaları gereken ulusal acil durum planlarının hazırlanmasına yardımcı olmak, liman kabul tesisleri kurulması ve kullanımı konularında taraf ülkelere gerekli desteği sağlamak ve ilgili uluslar arası kuruluşlar ile kurulacak ilişkilere aracılık etmek, deniz kazası sonucu meydana gelecek petrol ve tehlikeli madde kirliliğine hazırlıklı olma ve bu kirliliğe müdahale konusunda eğitim kursları düzenlemek, teknolojik işbirliği ve eğitim konularında bilgi alışverişini sağlamak, operasyonel, teknik, bilimsel, yasal ve finansal konularda bilgi aktarımını sağlamak olarak belirlenmiştir. 2.3.b.Karadeniz in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi (Bükreş Sözleşmesi) Karadeniz de çevrenin korunmasına yönelik Uluslararası ve bölgesel düzeyde çalışmalar 1980 li yılların ilk yarısında Bulgaristan, Romanya ve eski SSCB tarafından başlatılmıştır yılında Türkiye de bu çalışmalara katılmıştır. Karadeniz de deniz çevresinin korunması amacıyla bu denize kıyısı olan 6 devlet (Bulgaristan, Gürcistan, Romanya, Türkiye Rusya Federasyonu ve Ukrayna) tarafından Karadeniz in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi ve eki protokolleri 21 Nisan 1992 tarihinde imzalanmıştır.36 maddelik bir sözleşme olup, ayrıca 10 maddelik bir eki vardır. Yürürlüğe 15 Ocak 1994 de girmiştir. Bükreş Sözleşmesi ve Eki protokoller ülkemiz açısından 6 Mart 1994 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Sözleşme protokolleri: 1. Karadeniz Deniz Çevresinin Kara Kökenli Kaynaklardan Kirlenmeye Karşı Korunmasına Dair Protokol (1992) 2. Karadeniz Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesine Karşı Acil Durumlarda Yapılacak İşbirliğine Dair Protokol (1992) bu protokol kapsamında Karadeniz Acil Müdahale Planı kabul edilmiştir (2003). 3. Karadeniz Deniz Çevresinin boşaltmalardan kaynaklanan kirlenmeye karşı korunması Protokolü (1992) 4. Karadeniz Bölgesinde Biyoçeşitlilik ve Peyzajın korunması protokolü (2004) 26

35 2.3.b.1 Karadeniz Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Kirliliğe Müdahalede İşbirliği Hakkında Protokol (Acil Müdahale Protokolü) Karadeniz in kirlenmeye karşı korunması Sözleşmesine ek olarak hazırlanan bu Protokol, bu alanda bölgesel uluslararası hukuku oluşturmaktadır. Aşağıda protokolün ilgili hükümleri hakkında bilgi verilmektedir. Taraflar denizlerin petrol ve diğer zararlı maddelerle kirlenmesine müdahale için münferiden veya ikili veya çok taraflı işbirliği yoluyla acil müdahale planları geliştirmeyi ve muhafaza etmeyi değerlendireceklerdir. Taraflar bu protokolün uygulanmasında bilgi değişimini geliştirecekler ve kendi bayraklarını taşıyan gemilerin protokol hükümlerine uymalarını sağlayacaklar ve kendi yetkileri altındaki alanlarda ihlallerin belirlenmesi için gerekli tedbirleri alacaklardır. Karadeniz de deniz çevresine bir zarar tehlikesinin veya zararın farkında olan bir taraf derhal diğer taraflara ve Komisyona bildirecektir. Protokolün uygulanması amaçları için yetkili makamlar belirlenecek, odak noktaları oluşturulacak ve bildirilecektir. Her taraf devlet kendi bayrağını taşıyan gemilerin kaptanlarına ve uçakların pilotlarına aşağıdaki hususları talep eden bir talimat yayınlayacaktır; o Denizde gözlenen ve deniz çevresine veya kıyılara tehlike oluşturabilecek petrol ve diğer zararlı madde kirliliğinin mevcudiyetini, özelliklerini ve boyutunu ilgili taraflara ve Komisyona bildirmek, o Bu kirlilikle ilgili toplanan bilgileri kirlilikten etkilenebilecek diğer taraflara bildirmek. Karadeniz Acil Müdahale Planı: Karadeniz Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Kirliliğe Müdahalede İşbirliği Hakkında Protokol kapsamında hazırlanmıştır. Protokolün etkin uygulanmasını amaçlamaktadır. Ana hedefi Karadeniz e sahildar ülkelerin münhasır ekonomik bölgelerini, deniz alanlarını ve kıyılarını etkileyebilecek kirlenmelere müdahalede bölgesel işbirliği ve karşılıklı yardım için bir mekanizma oluşturmak, bu işbirliği ve yardımı kolaylaştırmaktır. Planın coğrafi kapsamı İstanbul Boğazının Karadeniz çıkışındaki Kelağra ve Dalyan burunlarını birleştiren çizgiye kadar tüm Karadeniz alanıdır. Plan taraf devletlerin sorumlu ulusal makamlarının faaliyetlerini düzenlemekte, bir müdahale yapısı belirlemekte ve bir olaya müdahale eden personel için operasyon metodu oluşturmaktadır. Plan aynı zamanda, Karadeniz e sahildar devletlerden birini etkileyen kirliliğe müdahale için bölgesel yardım çerçevesinde diğer devletlerin yardım prensiplerini ve usullerini belirlemeyi amaçlamaktadır. 3. BÖLÜM: ÜLKEMİZDEKİ MEVCUT DURUM 3.1. ULUSAL MEVZUAT Ulusal mevzuatımız içerisinde çok sayıda kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer ikincil mevzuat kıyı tesislerinde meydana gelecek kirlenme olaylarına müdahale ile ilgili hükümler içermekle birlikte, münhasıran bu konuyu düzenleyen temel mevzuat, 5312 sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun ve Kanunun Uygulama Yönetmeliğidir sayılı Çevre Kanunu da deniz çevresi dahil çevrenin korunması ve kirliliğin önlenmesi konularında genel çerçeveyi çizmesi açısından önemli hükümler içermektedir. 27

36 Tablo 5: Yürürlükteki Ulusal Mevzuat ile İlgili Liste Sıra No Sayısı ve Kabul Tarihi Adı (Başlığı) Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun 2 - Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun Uygulama Yönetmeliği Karar Sayısı: KHK/ Yayınlandığı Resmi Gazete Sayı: Sayı: Çevre Kanunu Sayı:18132 Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Sayı: Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun (Mükerrer) Sayı: tarih ve 97/9466 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 8 Tebliğ No: 2009/4 9 Genelge No: 2006/7 10 Genelge No: 2009/6 11 Genelge No: 2010/4 12 Genelge No: 2013/4 13 Genelge No: 2010/2 Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu Sayı: Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü Ana Statüsü Sayı: (Değişik:27 Mart 2007 tarih ve sayılı R.G.) Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale Görevi Sayı: Verilebilecek Şirket/Kurum/Kuruluşların Seçimine ve Yetki Belgesi Bulunan Şirket/Kurum/Kuruluşlar ile Kıyı Tesislerinin Çalışma Usullerine İlişkin Tebliğ 5312 Sayılı Kanun ve Uygulama Yönetmeliği Kapsamında - Gemilerin Bildirimde Bulunacağı Yerler Hakkında Genelge Kıyı Tesisi Acil Müdahale Planlarının Hazırlaması ve - Uygulama Esasları Hakkında Genelge Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerden Kaynaklanan Kirliliğe - Hazırlıklı Olma ve Müdahale ile İlgili Eğitim Seminerlerinin ve Tatbikat Programlarının Usul ve Esasları Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) Sözleşmeleri Gereği - Yapılacak Zorunlu Bildirimler ve Raporlar Uluslararası Denizcilik Örgütü Başbakanlık Genelgesi Sayı: Denizcilik Koordinasyon Komisyonu Yönetmeliği Sayı: Genelge No: 2013/1 Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) Stratejisi Genelgesi a sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun 5312 sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun, Türk mevzuatında acil müdahale sisteminin ve bu konudaki yetki, görev ve sorumlulukların genel çerçevesini çizen birincil mevzuattır. Ulusal acil müdahale sistemi hakkında detaylı hükümler yer almamakla birlikte ilgili kuruluşların yetki, görev ve sorumlulukları belirlenmiştir. Petrol ve diğer zararlı maddelerle kirlenmeye müdahaleyi ilgilendiren önemli hükümleri aşağıda açıklanmıştır; 28

37 Uygulama için genel koordinasyon yetkisi Çevre ve Şehircilik Bakanlığındadır. Acil müdahale plânlarının hazırlanması, kıyı alanlarında acil müdahale plânlarının uygulanması, kirlenmenin türü ve etkilerinin belirlenmesi, çevreye olan zararların tespiti ve olay sonrası kirlilikten etkilenen alanların rehabilitasyonuna ilişkin yetki, görev ve sorumluluklar Çevre ve Şehircilik Bakanlığındadır. Deniz araçlarından kaynaklanan deniz kirliliğinin önlenmesine yönelik acil müdahale plânlarının uygulanması, hazırlıklı olma, kirliliğe müdahale, zararların tazmini ve malî sorumluluk garantilerinin bildirimi konularında icraya ilişkin yetki, görev ve sorumluluklar Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığındadır. Asayiş ve kolluk görevlerine ilişkin yetki, görev ve sorumluluklar Sahil Güvenlik Komutanlığındadır. Zarardan dolayı sorumluluk: Bu Kanun kapsamına giren gemi ve kıyı tesislerinin sorumlu tarafları, olay sonucu ortaya çıkan kirlenmenin veya kirlenme tehlikesinin neden olduğu; temizleme masraflarını, koruyucu önlemlere ilişkin masrafları, canlı kaynaklar ve deniz yaşamına verilen zararları, bozulan çevrenin yeniden oluşturulması, toplanan atıkların taşınması ve bertarafı için yapılacak masrafları, geçim için kullanılan doğal ve canlı kaynaklarda meydana gelen zararları, özel mallardaki zararları, şahısların yaralanması ve ölümünden kaynaklanan zararları, gelir kayıplarını, gelir ve kazanç kapasitelerine verilen zararları ve diğer kamu zararlarını tazmin etmekle müteselsilen sorumludur. Türkiye nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ve bu çerçevede hazırlanmış acil müdahale plânlarında belirtilen uluslararası işbirliği hükümlerine göre, Türkiye ye yabancı acil müdahale unsurlarını davet etmeye veya yabancı ülkelere Türk acil müdahale ekibi göndermeye ve bunlara ait harcamaları ödemeye veya talep etmeye, Çevre ve Şehircilik ve Dışişleri Bakanlığının görüşlerini alarak, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı yetkilidir. Acil müdahale plânları: Deniz çevresinin petrol ve diğer zararlı maddelerden kirlenmesinde acil durumlarda müdahaleye ilişkin faaliyetleri ve uluslararası işbirliğine ilişkin esasları içeren ulusal acil müdahale plânı, AFAD ve ilgili kuruluşların görüşü alınmak suretiyle Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığıyla koordinasyon sağlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanır. Ulusal acil müdahale plânı ile bölgesel ve yerel düzeydeki acil müdahale plânlarının hazırlanmasına ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle belirlenir. Acil durum yönetimine geçilmesi halinde koordinasyon: Bu Kanun kapsamındaki bir olay nedeniyle tarihli ve 3056 sayılı Kanunun 11/A maddesi uyarınca Bakanlığın talebi üzerine acil durum yönetimine geçilmesi durumunda, bu Kanun kapsamında yetkilendirilecek acil müdahale birimi, oluşturulacak merkezlerin birer unsuru olarak görev yapar. 3.1.b sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun Uygulama Yönetmeliği 5312 sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanunun Uygulama Yönetmeliği 21 Ekim 2006 tarih ve sayılı Resim Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanunda, yönetmelikle belirleneceği belirtilen hususlar ile kademeli acil müdahale sistemi ve her kademede uygulanacak esas ve usulleri ve görev, yetki ve sorumlulukları belirlemektedir. Acil müdahale sistemini oluşturan ve uluslararası işbirliği esaslarını belirleyen teknik bir ikincil mevzuattır. Görev ve sorumlulukları ilgilendiren önemli hükümleri aşağıda açıklanmıştır. 29

38 Hazırlıklı olma ve müdahale konusundaki Türk ulusal sisteminin ana unsurları; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, ulusal acil müdahale merkezi, bölgesel acil müdahale merkezleri, ulusal ve bölgesel acil müdahale planlarında görev verilen ilgili kurum ve kuruluşlardır. Müdahale faaliyetlerinin icrası ve müdahale unsurları arasındaki görev organizasyonu, bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda hazırlanan acil müdahale planları kapsamında yapılır. Hazırlıklı olma faaliyetleri Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından ulusal acil müdahale merkezi ve bölgesel acil müdahale merkezleri aracılığıyla yürütülür ve koordine edilir. Acil müdahale planlamasında kademeli müdahale yaklaşımı esas alınır. Bu kapsamda aşağıdaki müdahale seviyeleri uygulanır: Seviye 1: Bir kıyı tesisinde veya gemide operasyonel faaliyetler sonucu oluşabilecek ve küçük ölçekli kirlenmelere neden olabilecek olayları kapsar. Bir kıyı tesisi veya Kanun kapsamında yer alan bir geminin kendi imkan ve kabiliyetleri ile kontrol altına alabileceği olaylardır. Birinci seviyedeki bir olaya müdahale, kıyı tesisi veya gemi acil müdahale planında yer alan organizasyon ve müdahale esaslarına göre yapılır. Seviye 2: Bir kıyı tesisi veya Kanun kapsamındaki bir geminin kendi imkan ve kabiliyetlerinin yetersiz kaldığı durumlarda bölgesel imkan ve kabiliyetler ile müdahale edilip kontrol altına alınabilecek orta ölçekli olaylardır. İkinci seviyedeki bir olaya müdahale, bölgesel acil müdahale planında yer alan organizasyon ve müdahale esaslarına göre yapılır. Seviye 3: Denizde ve/veya kıyı tesisinde meydana gelen ciddi kazalardan kaynaklanan büyük ölçekli olayları kapsar. Üçüncü seviyedeki bir olayda, olaya müdahale ulusal acil müdahale planı çerçevesinde yapılır ve genel koordinasyondan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı sorumludur. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu görevi ulusal acil müdahale merkezi aracılığı ile yerine getirir. Ulusal koordinasyon komitesi bu görevin icrasında teknik destek sağlar. Ulusal Acil Müdahale Merkezi: Üçüncü seviyedeki bir olayda, olaya müdahale ulusal acil müdahale planı çerçevesinde yapılır ve genel koordinasyondan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı sorumludur. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu görevi ulusal acil müdahale merkezi aracılığı ile yerine getirir. Ulusal acil müdahale merkezi aynı zamanda ulusal boyutta karada ve denizde müdahale operasyonlarını koordine eden ulusal operasyon komitesinin çalışma yeri olur. Ulusal acil müdahale merkezi oluşturuluncaya kadar halen Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı bünyesinde kurulu bulunan Ana Arama ve Kurtarma Koordinasyon Merkezi aynı zamanda ulusal acil müdahale merkezi olarak görevlendirilir. Bölgesel Acil Müdahale Merkezleri: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, ulusal acil müdahale planında belirtilen ulusal acil müdahale merkezi ile irtibatlı bölgesel acil müdahale merkezleri ağını oluşturur. Bölgesel acil müdahale merkezleri, ikinci seviyedeki bir olay sırasında karada ve denizde bölgesel acil müdahale planlarının uygulanması için bir müdahale, operasyon ve koordinasyon merkezi olarak hizmet verirler. Acil müdahale planları: Kirlilik olaylarına hazırlıklı olma ve müdahalenin planlanması, acil müdahale planları ile yapılır.acil müdahale planı türleri şunlardır. a) Gemi acil müdahale planı: MARPOL 73/78 I inci ekinin 26 ncı kuralı ile II nci ekinin 16 ncı kuralı kapsamına giren tüm gemiler, bu maddelerde belirtilen esaslara uygun olarak petrol veya diğer zararlı madde kirliliği gemi acil müdahale planlarını, Uluslararası Denizcilik Örgütü-IMO kural ve tavsiyeleri ile Deniz Çevresinin Korunması Komitesi-MEPC 54 (32) No lu sirkülerine uygun olarak hazırlarlar. b) Kıyı tesisi acil müdahale planı: Açık deniz tesisleri ve boru hatları da dahil, kıyıda veya kıyıya yakın bölgelerde denizlerin MARPOL 73/78 II nci ekinin II nci ve III üncü eklentilerinde listelenmiş maddelerle kirlenmesine yol açabilecek faaliyetleri icra eden kıyı 30

39 tesisleri, yönetmelik ekinde verilen formata uygun olarak kıyı tesisi acil müdahale planlarını hazırlarlar. Planlar, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının görüşü alınarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanır ve yürürlüğe girer. c) Bölgesel acil müdahale planı: Bölgesel acil müdahale planı, ikinci seviyedeki bir olaya hazırlıklı olma ve müdahalenin planlanmasını içerir ve sorumlu vali tarafından uygulamaya konulur. Bölgesel acil müdahale planları, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından veya yönetmelik EK-I B de yer alan kriterleri haiz kurum/kuruluşlara Ek-II de verilen bölgesel acil müdahale planında olması gereken asgari başlıklara uygun olarak hazırlanır/hazırlattırılır. ç) Ulusal acil müdahale planı: Ulusal acil müdahale planı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yönetmelik Ek-III de verilen ulusal acil müdahale planında olması gereken asgari başlıklar kapsamında hazırlanır veya yönetmlik Ek-I B de yer alan kriterleri haiz kurum veya kuruluşlara hazırlattırılır. AFAD, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ve ilgili kurum/kuruluşların görüşü alınarak hazırlanan ulusal acil müdahale planı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girer. Kaza araştırması: Gemi kazalarının incelemeleri, 31/12/2005 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Deniz Kazalarının İncelenmesine İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından görevlendirilen kaza inceleme uzmanlarınca yapılır. Kıyı tesisi kazalarının incelenmesi ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığının koordinasyonunda ilgili kurum/ kuruluşların uzmanları tarafından oluşturulan komisyon tarafından yapılır. Ulusal bilgi sistemi: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, deniz kirliliğine hazırlıklı olma ve müdahale konusunda çokuluslu bölgesel acil müdahale planlarına katılan ülkeler başta olmak üzere, ülkeler arasında işbirliği çerçevesinde bilgi alışverişinde bulunmak ve ilgili kurum/kuruluşları bilgilendirmek amacıyla bir ulusal bilgi sistemi oluşturur. Bu bilgiler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının internet sitelerinde yayımlanır. Sistem, uluslararası, bölgesel ve ulusal seviyedeki genel tarihsel bilgiler ile Türkiye deki acil müdahale sistemi ve ulusal müdahale kaynaklarına ilişkin bilgileri kapsar. Uluslararası bilgilendirme: Taraf olduğumuz uluslararası sözleşmelerde, bölgesel uluslararası acil müdahale planlarında ve Uluslararası Denizcilik Örgütü-IMO kural ve tavsiyelerinde talep edilen; ulusal acil müdahale planı, konuya ilişkin ulusal mevzuat ve diğer bilgiler, ulusal odak noktası olmalarına bağlı olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı veya Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından talep eden organizasyonlara gönderilir. Tehlike altındaki gemilerin uygun, güvenli deniz alanlarına kabulü: Can, mal ve çevre emniyeti açısından tehlike altında bulunan ve/veya tehdit altında bulunan geminin belirlenecek emniyetli ve güvenli deniz alanlarına yönlendirilmesi ve kabulüne, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı veya yetkilendirdiği bir personelin başkanlık ettiği bir komisyon tarafından karar verilir. Denetim: Gemileri denetlemek görevi Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığına, kıyı tesislerini denetlemek görevi ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığına aittir. Kıyı Tesislerinin Denetimi: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı; kıyı tesislerini Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerinin icrasının kontrolü amacıyla haberli veya habersiz yılda en az bir kez denetler. Kıyı tesislerinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan denetimler sonucunda uygunsuzluk veya eksiklik bulunursa kıyı tesislerine eksikliklerini tamamlamaları için üç aya kadar süre tanınır. Bu süre içerisinde şartları yerine getirmeyen kıyı tesislerinin faaliyetleri bu Yönetmeliğin 56 ncı maddesi kapsamında durdurulur. Gemilerin Denetimi: Türk karasuları veya iç sularında bulunan gemilerin denetiminde liman devleti kontrolü ve bayrak devleti denetimi ile ilgili mevzuat uygulanır. Yapılan denetimler sonucunda Kanunun 5 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen uluslararası standartlara 31

40 uymadığı tespit edilen gemiler derhal Türk karasuları ve iç suları dışına çıkartılır veya standartları sağlamaları için en fazla otuz gün süre verilir.liman devleti kontrolü mevzuatına göre tutulmasını gerektirecek personel, ekipman, malzeme ve benzeri eksiklikleri bulunan yabancı bayraklı gemilerin faaliyetleri ile eksikliği tespit edilen Türk Bayraklı gemilerin faaliyetleri Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından bu eksiklikleri giderilinceye kadar durdurulur. Bu durumdaki gemilerin yükü, gemi veya yük sahibince standartlara uygun başka bir gemiye nakledilir ve mevzuat uyarınca bertaraf edilmesi gereken yüklerin uygun bir şekilde bertarafı sağlanır. 3.1.c sayılı Çevre Kanunu Kanun münhasıran petrol ve diğer zararlı maddeleri düzenleyen hükümlere sahip olmamakla birlikte çevrenin korunması ve kirliliğin önlenmesi konusunda genel çerçeveyi çizmesi nedeniyle petrol ve diğer zararlı maddelerle kirlenmeye acil müdahaleyi etkileyebilecek bazı esas ve usuller içermektedir. Bu hükümler aşağıda kısaca açıklanmıştır. Kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlarda ilgililer kirlenmeyi önlemekle; kirlenmenin meydana geldiği hallerde kirleten, kirlenmeyi durdurmak, kirlenmenin etkilerini gidermek veya azaltmak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler. Hükmü, kirlilik tehlikesinde ve kirlilik ortaya çıktığında önleyici tedbirler alınması zorunluluğunu düzenlemektedir. Faaliyetleri nedeniyle çevreye olumsuz etkileri olabilecek kurum, kuruluş ve işletmeler tarafından, faaliyetlerine ilişkin olası bir kaza durumunda, kazanın çevreye olumsuz etkilerini kontrol altına almak ve azaltmak üzere uygulanacak acil durum plânları hazırlanması zorunludur. Buna ilişkin usûl ve esaslar Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. ve Bu plânlar dikkate alınarak Bakanlığın koordinasyonunda ilgili kurum ve kuruluşlarca yerel, bölgesel ve ulusal acil durum plânları hazırlanır. Hükümleri, kıyı tesisleri acil müdahale planları ile bölgesel ve ulusal acil müdahale planlarının hazırlanmasını zorunlu kılmaktadır. Bu konuda daha detaylı hükümler 5312 sayılı Kanunda mevcuttur. Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır. Hükmü petrol ve diğer zararlı maddelerle kirlenmeye müdahale açısından toplanan atıkların bertarafı zorunluluğunu ifade etmektedir. Kirlenme ve bozulmanın önlenmesi, sınırlandırılması, giderilmesi ve çevrenin iyileştirilmesi için yapılan harcamalar kirleten veya bozulmaya neden olan tarafından karşılanır. Kirletenin kirlenmeyi veya bozulmayı durdurmak, gidermek veya azaltmak için gerekli önlemleri almaması veya bu önlemlerin yetkili makamlarca doğrudan alınması nedeniyle kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan gerekli harcamalar 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre kirletenden tahsil edilir., Çevreyi kirletenler ve çevreye zarar verenler sebep oldukları kirlenme ve bozulmadan doğan zararlardan dolayı kusur şartı aranmaksızın sorumludurlar. ve Kirletenin, meydana gelen zararlardan ötürü genel hükümlere göre de tazminat sorumluluğu saklıdır. Hükümleri petrol ve diğer zararlı maddelerle kirlenmede tazmin yükümlülüklerini düzenlemektedir. Ancak, 5312 sayılı Kanunda da tazmin hükümleri mevcut olduğundan ve bu kanun konu hakkında özel bir kanun olduğundan iki kanunun hükümlerinin çelişmesi durumunda 5312 sayılı Kanun hükümleri uygulanacaktır. 3.1.d. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 1 Kasım 2011 tarih ve (Mükerrer) sayılı Resim Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Çalışma kapsamı içerisinde önemli hükümler aşağıda açıklanmıştır. Buna göre; 32

41 Deniz kazalarının yönetimi: Türk boğazlar bölgesinde ve diğer kıyılarımızda; gemiler, tankerler ve her türlü deniz aracı ile tersaneler ve kıyı tesislerinde meydana gelen yangın ve kaza halleri ile doğal afetlerde denizde seyir güvenliğini sağlamak ve çevre kirliliğini önlemek, bu hallerin karada sebep olabileceği yıkım ve zararları engellemek amacıyla deniz ulaştırması, liman ve tersane hizmetlerinin planlanmasına yönelik faaliyet gösteren tüm kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşların faaliyetlerinin düzenlenmesi, koordinasyonu, sevk ve idaresi, krize neden olan olayların başlangıcından neticelerinin ortadan kalktığının Bakanlıkça belirlenmesine kadar geçecek süre içerisinde, Bakanlığın görev ve yetkisindedir. Bakanlık, birinci paragrafta belirtilen görev ve yetki doğrultusunda, krizi yaratan olayların önlenmesi, ortadan kaldırılması veya kamu yararı ve milli menfaatlere uygun olarak sona erdirilmesi amacıyla; 5902 sayılı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun hükümleri uyarınca acil durum yönetimine geçildiği hallerde, 5018 sayılı Kanun ve 4734 sayılı Kanun hükümlerine tabi olmaksızın eleman, malzeme ve her türlü kara, deniz ve hava aracını temin eder veya ettirir, alınacak mal ve hizmetlerin bedelini belirler, ödemeleri yapar veya yaptırır. Türk boğazlarında gemi trafik yönetimi tesisleri kurulması Türk boğazlar bölgesinde, can ve mal kaybı ile deniz ve çevre kirliliği yaratacak, kültür ve tabiat varlıklarına zarar verebilecek doğal afetlere ve deniz kazalarına karşı tedbir alınması, boğazlarda güvenli geçişin sağlanması için tesisler kurmak amacıyla, Bakanlar Kurulunca belirlenen yerlerdeki mülkiyeti Hazineye ait veya Devletin hüküm ve tasarruf altındaki taşınmazlar Maliye Bakanlığınca, Bakanlığın kullanımına tahsis edilir. Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü nün çalışma kapsamı içerisindeki görevleri: Türk kıyılarında meydana gelen ve her türlü gemi ve benzeri deniz araçlarının karıştığı kazalarla ilgili tahlisiye, kurtarma ve yardım ile acil durum müdahalesi faaliyetlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek, bu hizmetleri vermek veya verebilecekleri yetkilendirmek ve denetlemek. Türk karasuları ve içsularında seyreden veya faaliyet gösteren her türlü gemi ve benzeri deniz araçlarından kaynaklanacak deniz kirlenmesinin önlenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemek ve bunları denetlemek. Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü nün çalışma kapsamı içerisindeki görevleri: Tehlikeli mal ve kombine taşımacılık faaliyetlerinin uluslararası sözleşmeler, standartlar ve mevzuata uygun olarak ekonomik, seri, elverişli, güvenli, kaliteli, çevreye kötü etkisi en az ve kamu yararını gözetecek tarzda serbest, adil ve sürdürülebilir bir rekabet ortamında yapılmasını ve bu faaliyetlerin diğer taşımacılık faaliyetleriyle uyumlu olarak hizmet vermesini sağlamak. Tehlikeli mal ve kombine taşımacılık alanında hizmet üretenler ile hizmetten yararlananların hak, yükümlülük ve sorumluluklarını belirlemek. Tehlikeli mal taşımacılığı alanında çalışanların mesleki yeterlik şartlarını belirlemek, bununla ilgili eğitim vermek veya verdirmek, sınav yapmak veya yaptırmak ve bunları yetkilendirmek ve denetlemek. Tehlikeli mal taşımacılığı alanında kullanılan terminal, depolama tesisi ile benzeri yapıların asgari niteliklerini belirlemek ve bunları denetlemek. Tehlikeli mal taşımacılığı alanında kullanılan her türlü denizyolu taşıtının cins, kapasite, sahiplik, yaş ve benzeri yönden asgari nitelikleri ile bunların dönemsel teknik muayenelerine ilişkin usul ve esasları belirlemek. 3.1.e. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun 17 Haziran 2009 tarih ve sayılı Resim Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Çalışma kapsamı içerisinde önemli hükümler aşağıda açıklanmıştır. Buna göre; 33

42 Afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetlerin ülke düzeyinde etkinbir şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli önlemlerin alınması ve olayların meydana gelmesinden önce hazırlık ve zarar azaltma, olay sırasında yapılacak müdahale ve olay sonrasında gerçekleştirilecek iyileştirme çalışmalarını yürüten kurum ve kuruluşlar arasında koordin asyonsağlanması ve bu konularda politikaların üretilmesi ve uygulanması hususları Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının sorumluluğundadır. Başkanlık, görevleriyle ilgili konularda kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, yerel yönetimler, Türkiye Kızılay Derneği ve konu ile ilgili diğer sivil toplum kuruluşları, özel sektör ve uluslararası kuruluşlar ile işbirliği ve koordinasyonu sağlamakla yetkilidir. 3.1.f. Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu Çalışma kapsamı içerisinde önemli hükümler aşağıda açıklanmıştır. Buna göre; Sahil Güvenlik Komutanlığı nın çalışma kapsamı içerisindeki görevleri: Liman sınırları dışında deniz ve hava araçları ile denizlerdeki tesislerden yapılacak her türlü kirletmelerle ilgili hükümlere ve ilişkili uluslararası andlaşmalara, aykırı eylemleri önlemek, izlemek, suçluları yakalamak, gerekli işlemleri yapmak, yakalanan kişi ve suç vasıtalarını yetkili makamlara teslim etmek. 3.1.g. Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü Ana Statüsü (Değişik 27 Mart Sayı : Resmi Gazete) Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğünün amacı denizlerimizde ve karasularımızda seyreden Türk ve yabancı bayraklı gemilerin seyir güvenliğine yardımcı olmak, seyir emniyeti ve gemi kurtarma ile ilgili her türlü hizmetleri yapmak, tekel alanı içerisinde can kurtarma (tahlisiye) hizmetleri yapmak ve bunlarla ilgili cihaz ve tesisleri kurmak, işletmek ve bunların her türlü bakım, onarım, yenileme ve donatımlarını sağlamak olup, çalışma kapsamı içerisinde faaliyet konuları aşağıda açıklanmıştır. Buna göre; Türkiye kıyılarında kurulmuş ve kurulacak güvenli seyre ilişkin sistem ve tesisleri, fenerleri, radyofarları, deniz işaretlerini, sis düdüklerini ve benzeri seyir emniyeti ile ilgili her türlü cihaz ve tesisleri kurmak ve tekel şeklinde işletmek. Karadenizde Şile Feneri ile Karaburun Feneri arasındaki Türk karasuları ile Ege Denizinde, Bozcaada ve Gökçeada (İmroz) sahilleri de dahil olmak üzere Bababurnu ile Saroz Körfezinde Kemikli mevkii arasında kalan Türk karasularında ve bu iki sınır arasındaki Karadeniz ve Çanakkale Boğazları ve Marmara denizinde; kurulmuş ve kurulacak olan can kurtarma (denizkara tahlisiye) istasyonlarını tekel şeklinde işletmek ve harp ve yardımcı gemiler hariç kazaya uğrayan 300 Rusum tonilatodan yukarı gemilerin ve yüklerin kurtarma ve yardım işlerini tekel şeklinde olmak üzere, bütün denizlerde gemi kurtarma, yardım ve çeki (cer) işlerini yapmak. Kılavuzluk, römorkörcülük, palamar ve balıkadam hizmetlerini yapmak, işletmecilik esasları çerçevesinde batık çıkartmak, çıkarttırmak. Türk boğazlarında tekel şeklinde olmak üzere, denizlerimizde ve karasularımızda seyir emniyetine yönelik Gemi Trafik Hizmetleri Sistemini kurmak, kurulmuş bulunan Türk Boğazları Gemi Trafik Hizmetleri (TBGTH) Sistemini, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı adına işletmek. Denizlerimizde ve karasularımızda güvenli seyre yönelik kurulmuş ve kurulacak olan sahil telsiz istasyonları, Otomatik Tanımlama Sistemi, dgps ve benzeri sistemlerle ilgili her türlü yatırımı yapmak ve tekel şeklinde işletmek. Seyir emniyeti, gemi kurtarma ve deniz güvenliği ile ilgili hava, deniz ve kara vasıtalarını temin etmek ve bu vasıtaların her türlü bakım, onarım, yenileme ve donatımlarını sağlamak. 34

43 3.1.h. Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale Görevi Verilebilecek Şirket/Kurum/Kuruluşların Seçimine ve Yetki Belgesi Bulunan Şirket/Kurum/Kuruluşlar ile Kıyı Tesislerinin Çalışma Usullerine İlişkin Tebliğ (TEBLİĞ NO: 2009/4) Bu Tebliğ kapsamında; deniz çevresinin petrol ve diğer zararlı madde kirliliğine müdahale edebilecek şirket/kurum/kuruluşların asgari özelliklerinin belirlenmesi, yetki belgesi verilmesi, görevlendirilmesi ve buna ilişkin usul ve esaslar ile kıyı tesislerinin sorumlulukları düzenlenmiştir. 3.1.ı Sayılı Kanun ve Uygulama Yönetmeliği Kapsamında Gemilerin Bildirimde Bulunacağı Yerler Hakkında Genelge (2006/7) Bu genelge, 5312 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile uygulama yönetmeliğinin 5 inci maddesinin titizlikle uygulanması ve söz konusu maddeler gereğince gemiler tarafından yapılması gereken tüm bildirimlerin gemilerin acenteleri tarafından ilgili liman başkanlığına yapılması için ilgililerin uyarılması hakkındadır. 3.1.i. Kıyı Tesisi Acil Müdahale Planlarının Hazırlaması ve Uygulama Esasları Hakkında Genelge (2007/8 Sayılı Genelge Yürürlükten Kaldırılmıştır.) (2009/6) Bu Genelge Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından çıkmış olup; bu genelge ile 5312 Sayılı Kanun ve Kanunun Uygulama Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak kıyı tesisi acil müdahale planlarının hazırlanması ve uygulama esaslarına ilişkin hususlar yeniden düzenlenmiştir. Çalışma kapsamı içerisinde önemli hükümler aşağıda açıklanmıştır. Buna göre; Risk Değerlendirmesi Acil müdahale planı oluşturulacak kıyı tesislerine yanaşma ve ayrılma ya da demirleme manevrası yapan gemilerin sebep olabilecekleri kazalar ile kıyı tesislerinin operasyonel faaliyetleri sonucu olabilecek kazalar tanımlanacak, tanımlanan kazaların oluşma olasılığı belirlenecek ve her bir kaza tipine yönelik etki şiddeti (önem) değeri atanacaktır. Kaza oluşma frekansı (olasılığı) ile kazanın öngörülen şiddetinin çarpımı kantitatif anlamda riski ve risklerin birbirine göre hiyerarşisini gösterecektir. Risklerin tanımlanmasında, hesaplanmasında ve hiyerarşik olarak sıralanmasında uygulanan yöntemlerin bilimsel olarak kabul edilmiş genel metodolojilerden ayrık olmamasına özen gösterilecek ve kullanılan bilimsel yöntemler raporda özetlenecektir. Acil Durumlarda Yedekleme Amacıyla Römorkör Temini Tesise yanaşabilen en büyük gemi göz önüne alınarak uygun römorkör/römorkörler görevlendirilecek, römorkör/römorkörler tesise ait olabileceği gibi yetki almış bir kuruluştan da sağlanabilecektir. Planlarda, römorkörlerin kıyı tesisinin iskele/rıhtımına olan en yakın deniz yolu mesafesi ile intikal hızları belirtilecektir. Kıyı Tesislerinde Kullanılacak Malzeme ve Ekipmanlar Önleme bariyerleri Yangına dayanıklı önleme bariyerler Emici bariyerler ve malzemeler (sorbentler) Sıyırıcılar Geçici depolama tankları Kıyı Tesisinin Bulunduğu Deniz Alanının Hidrolojik, Hidrojeolojik, Batimetrik ve oşinografik Özellikleri Kıyı tesisinin bulunduğu deniz alanının hidrolojik, hidrojeolojik, batimetrik ve oşinografik özelliklerinin incelenmesinde kullanılacak bilimsel yöntem, Seyir Hidrografi ve Oşinografi 35

44 Dairesi Başkanlığı nın kullandığı bilimsel yöntem ile aynı olacak ve bu çalışmalar anılan kurumun koordinasyonunda gerçekleştirilecek ve buna ilişkin belgeler sunulacaktır. Eğitim ve Tatbikatlar Eğitim ve tatbikat planlamaları Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerden Kaynaklanan Kirliliğe Hazırlıklı Olma ve Müdahale İle İlgili Eğitim Seminerlerinin ve Tatbikat Programlarının Usul ve Esasları Hakkında Genelge kapsamında yapılacaktır. Kirliliğe Müdahale Ekipmanları Veritabanı Tüm kıyı tesisleri kirliliğe müdahale imkan ve kabiliyetlerini hazırlayarak acil müdahale planlarında yer verecektir. Bu ve talep edilen diğer bilgiler, idarece hazırlanacak veri tabanına kaydedilecektir. 3.1.j. Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerden Kaynaklanan Kirliliğe Hazırlıklı Olma ve Müdahale ile İlgili Eğitim Seminerlerinin ve Tatbikat Programlarının Usul ve Esasları (2008/2 sayılı, 2008/2 Ek- 1 sayılı ve 2008/2 Ek-2 sayılı Genelgeler yürürlükten kaldırılmıştır.) (Genelge No: 2010/4) Bu Genelge Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından çıkmış olup; genelgenin amacı; deniz çevresinin petrol ve diğer zararlı maddelerle kirlenmesinde, acil durumlarda müdahale konusunda görev alacak ilgili personele verilecek eğitim seminerlerini, bu eğitim seminerlerinin standart programlarını, icrasını, usul ve esaslarını belirlemek ve gerçekleştirilecek olan tatbikatların esaslarını ve programını ortaya koymaktır. Bu genelge, 5312 sayılı Kanun ve Uygulama Yönetmelikleri ile Türkiye nin taraf olduğu ilgili uluslararası ve bölgesel sözleşmeler çerçevesinde, Türk deniz alanlarında ve kıyı tesislerinde, deniz emniyetinin sağlanması, deniz kirliliğinin önlenmesi ve acil müdahale planlarının her seviyesinin etkin bir biçimde icrasını sağlamak amacıyla, petrol ve diğer zararlı maddelerden kaynaklanan kirliliğe hazırlıklı olma ve müdahale ile ilgili eğitim seminerlerini, eğitim seminerleri araç-gereçlerini, eğitim semineri verecek ve alacak kişilerin yeterliliklerini, eğitim semineri süresini ve programını ve gerçekleştirilecek tatbikat programlarını kapsar. 3.1.k. Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) Sözleşmeleri Gereği Yapılacak Zorunlu Bildirimler ve Raporlar(UDHB Genelge No: 2013/4) Bilindiği üzere, Ülkemizin taraf olduğu Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) Sözleşmeleri hükümleri uyarınca, teknik konulara ilişkin birçok hususta, IMO'ya bildirim yapma ve rapor verme taahhütlerimiz ve sorumluluklarımız bulunmaktadır. IMO Sözleşmeleri gereğince yapılması zorunlu olan bildirim ve raporlamaların; listesi, bildirim ve raporlamaları bildirmekle yükümlü olan birimler, nasıl yapılacağı, yapılacağı zaman ve periyot ile amacı, bu Genelgede belirtilmiştir. Bildirimler ve raporlar kapsamındaki konular ile ilgisi bulunan kamu kurum ve kuruluşlar ile sektör temsilcileri, tarih ve 2010/23 sayılı Başbakanlık Genelgesi kapsamında, gerçekleştirilecek bildirim ve raporlama faaliyetlerinin işbirliği ve uyum içerisinde yürütülmesi için gereken destek ve yardımı sağlayacaktır. 3.1.l. Uluslararası Denizcilik Örgütü Başbakanlık Genelgesi(Genelge No: 2010/23) Birleşmiş Milletler Teşkilatının uzman kuruluşu Uluslararası Denizcilik Örgütüne (IMO) üye ülkelerin, uluslararası deniz emniyetinin sağlanması ve deniz çevresinin korunması konusundaki stratejilerini IMO hedef ve politikalarına uygun olarak belirlemeleri gerekmektedir. Bu çerçevede, ülkemizin IMO stratejisi; 36

45 IMO tarafından belirlenmiş bağlayıcı kuralların uygulanmasına yönelik gerekli tedbirlerinin alınması, IMO nun tavsiye kararlarının ülkemiz ihtiyaçları doğrultusunda uygulanması, Uluslararası deniz emniyetinin sağlanması ve gemi kaynaklı deniz kirliliğinin önlenmesi konusunda ülkemizin yükümlüklerinin devamlı surette gözden geçirilerek bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi, İdari performans ve uygulama kapasitesinin artırılması, ilgili kurumlar arasında etkin bir işbirliği ve koordinasyonun sağlanması, hususları esas alınarak Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından geliştirilecektir. Bu itibarla, IMO uygulamalarından sorumlu kamu kurum ve kuruluşlarının yukarıda belirtilen hususlar ile geliştirilecek stratejiye uyumları, Denizcilik Koordinasyon Komisyonu Yönetmeliği ile oluşturulan Komisyon tarafından takip ve koordine edilecek, Komisyon çalışmalarının işbirliği ve uyum içerisinde yürütülmesi için tüm kamu kurum ve kuruluşları gereken destek ve yardımı sağlayacaktır. Bu kapsamda, ülkemizin IMO norm ve standartlarına uyum sağlamasının teyit edilmesi ve denizcilik uygulamalarının geliştirilerek ilgili kurumların performansının artırılması amacıyla, Uluslararası Denizcilik Örgütü Üye Devlet Denetim Programına (VIMSAS) aday olunması uygun görülmüştür. Tüm kamu kurum ve kuruluşları, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı nın koordinasyonunda, uluslararası denetime hazır duruma gelmek üzere gerekli tedbirleri alacaklardır. 3.1.m. Denizcilik Koordinasyon Komisyonu Yönetmeliği Denizcilik Koordinasyon Komisyonu Yönetmeliği 2 Ağustos 2013 tarih ve sayılı Resim Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Yönetmeliğin amacı, denizcilik iş ve hizmetlerine yönelik faaliyet gösteren kurum ve kuruluşlar arasındaki müşterek konularda, eş güdüm tesis etmek ve ulusal denizcilik politikasına uygun olarak deniz kirliliği, seyir emniyeti, denizde güvenlik, can ve mal emniyeti ve deniz turizmi faaliyetleri ile denizcilik iş ve hizmetlerinin teknik, ekonomik ve hukuki boyutlarına ilişkin uluslararası kuruluşlar tarafından yapılan çalışmaların etkili ve verimli bir şekilde izlenmesi, uluslararası gelişmelerin ve programların denizcilik sektörüne yansıtılması, bu çalışmaların takip edilmesi ve bu kapsamda koordinasyon sağlanması için Denizcilik Koordinasyon Komisyonunun oluşturulması olup çalışma kapsamı içerisinde önemli hükümler aşağıda açıklanmıştır. Buna göre; Komisyonun Oluşumu: Komisyon, Bakanlık Müsteşarı veya Bakanlık Müsteşarının bulunmaması halinde en az Müsteşar Yardımcısı düzeyindeki bir yetkilinin başkanlığında; Avrupa Birliği Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı, Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, denizcilik fakültelerini temsilen Yükseköğretim Kurulu, Hazine Müsteşarlığı, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Bölgeleri Deniz Ticaret Odası, Mersin Deniz Ticaret Odası ve Bakanlık ana hizmet birimleri olan Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü, Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü, Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü, Tersaneler ve Kıyı Yapıları Genel Müdürlüğü, Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü ile KıyıEmniyeti Genel Müdürlüğü tarafından görevlendirilecek karar alma yetkisini haiz en az genel müdür yardımcısı veya muadili birer yetkiliden oluşur. Gemi İnşa Sanayicileri Birliği, Türk Uzakyol Gemi Kaptanları Derneği, Türk Kılavuz Kaptanlar Derneği, Gemi Mühendisleri Odası, Gemi Makineleri İşletme Mühendisleri Odası, Türkiye Liman İşletmecileri Derneği 37

46 ve BahçeşehirÜniversitesi Türk Boğazları Uygulama ve Araştırma Merkezi gözlemci statüsünde Komisyonda temsil edilebilir. Komisyonun Görevi: Komisyon, ulusal denizcilik politikasının uygulanmasına yönelik kurumlar arası eş güdümün sağlanması ve gerektiğinde ihtiyaç duyulan konularda müşterek çalışmaların yapılmasından, uluslararası kuruluşlar tarafından sürdürülen çalışmaların etkili ve verimli bir şekilde izlenmesinden ve bu çalışmaların Dışişleri Bakanlığı ve gerektiğinde diğer ilgili kurum ve kuruluşlarla eşgüdüm halinde sevk ve idaresinden sorumludur. Komiteler ve Görevleri: Komisyonun ihtiyaç duyduğu alanlarda çalışmalar yapmak amacıyla geçici nitelikte komiteler oluşturulabilir. Komiteler, Komisyon tarafından görüşülecek konuya göre Komisyonu oluşturan üyeler ya da uzman kişiler arasından oluşturulur. Komisyon tarafından gerekli görülmesi halinde, Komite toplantılarına katılmak üzere, dışarıdan uzman davet edilebilir. 3.1.n. Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) Stratejisi Genelgesi(UDHB Genelge No: 2013/1) Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), üye ülkelerden uluslararası deniz emniyetinin sağlanması ve deniz çevresinin korunması konusundaki stratejilerini IMO hedef ve politikalarına uygun olarak belirlemelerini talep etmektedir. Bayrak, kıyı ve liman devleti sorumluluklarımız kapsamında, denizlerde can ve mal emniyetini ve güvenliğini sağlamak, gemilerden kaynaklı kirliliği önlemek ve deniz ticaretini kolaylaştırmak amaçları ile IMO uygulamalarında etkili ve verimli olmak gerekmektedir. IMO Stratejimizin yerine getirilmesi için Ulusal hedeflerimiz: Temiz Denizlerde Emniyetli Denizcilik sloganını gerçekleştirmek üzere IMO uygulamalarına tam anlamı ile uyum sağlamak. Ülkemizin henüz taraf olmadığı ve taraf olunması uygun görülen IMO sözleşmeleri ve diğer bağlayıcı kurallarına en kısa süre içerisinde taraf olunmasını sağlamak. IMO tarafından yeni oluşturulmakta olan bağlayıcı kurallarla ilgili taraf olma sürecinin, söz konusu kuralların kabulünden itibaren iki yıl içerisinde tamamlamak. Taraf olunan tüm IMO sözleşmelerine yapılan değişiklikleri, ülkemiz menfaatleri çerçevesinde, kurallar zorunlu uygulamaya başlanmadan önce iç hukuka dâhil etmek. Uluslararası mevzuatın etkili bir şekilde uygulanmasını sağlayacak tüm tedbirleri almak, müeyyideleri oluşturmak ve uygulamak, alt mevzuatı geliştirmek. IMO Sözleşmelerinden doğan yükümlülükler kapsamında IMO ya sunulması gereken bilgi, rapor ve bildirimlerin sistematik olarak, zamanında ve etkili bir şekilde yapılmasını sağlamak. Denetimlerin tam, etkili ve verimli yapılmasını teminen, idarenin yetkisine bırakılmış hususlarda uygulamayı belirlemek, denetimler için uluslararası ortak yorumları benimsemek ve uygulamak, her türlü kontrol listesi, rehber, talimat ve formu güncel bir şekilde tüm uzman ve ilgililerin kullanımına sunmak. Mevcut IMO tavsiyeleri ve rehber kararlarını incelemek, uygun görülenleri en kısa süre içerisinde iç mevzuata aktarmak. IMO tarafından yeni oluşturulmakta olan tavsiye ve rehber kararlarını, hazırlık sürecinden itibaren takip ederek gerekli müdahaleleri yapmak, kabullerinden itibaren en kısa süre içerisinde gerekli değerlendirmeler yapılarak uygun görülenleri iç mevzuata aktarmak. IMO çalışmalarına ve karar alma mekanizmasına etkili bir şekilde katılmak ve Ülkemiz menfaatlerini aktif şekilde savunmak amacı ile IMO temsilinde sistemli ve aktif bir yapı oluşturmak, etkili şekilde uygulamak. IMO konusunda faaliyet gösteren tüm kurum ve kuruluşların koordinasyonunu sağlamak, kurum ve kuruluşlar arasında müzakere ve ortak karar gerektiren IMO ile ilgili tüm hususların 38

47 uyum içerisinde düzenli bir şekilde görüşülmesini sağlamak üzere sistemik bir yapı kurmak ve çalıştırmak. 3.2 ULUSAL ACİL DURUM MÜDAHALE PLANI ÇALIŞMALARI VE GÜNCELLENMESİ Ulusal Acil Müdahale Planının genel amacı; 5312 sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararli Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale Ve Zararlarin Tazmini Esaslarina Dair Kanun ve Uygulama Yönetmeliği kapsamında meydana gelen petrol ve diğer zararlı maddelerle kirlenme olaylarında acil durumlarda kirlenmeye veya kirlenme tehlikesine üçüncü seviyede erken ve etkin müdahale edecek acil müdahale sistemini oluşturmak ve kurum ve kuruluşların görev ve sorumluluklarını belirleyerek kamu ve özel kaynakların etkin kullanılması ile deniz çevresinin korunmasının sağlanmasıdır. Ulusal müdahale planı 6 bölgesel planı da kapsamaktadır. Bölge planları: - Marmara ve Türk Boğazlar Bölgesi Planı - Orta Karadeniz Bölgesi Planı - Doğu Karadeniz Bölgesi Planı - Ege ve Batı Akdeniz Bölgesi Planı - Orta Akdeniz Bölgesi Planı - Doğu Akdeniz Bölgesi Planı Her bölgede yer alan limanlar, tersaneler, kıyıda bulunan sanayi tesisleri, plajlar, turistik tesisler ve balıkçı barınakları birleştirilerek CBS ortamında haritalara aktarılmış ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı nın karar destek sistemine (YAKAMOS) entegre edilmiştir. Ulusal Acil Müdahale Planının uygulanacağı ve plan kapsamında oluşturulan müdahale organizasyonunun sorumluluk alanı uygulama alanları olarak belirlenmiştir. Sorumluluk alanlarını gösteren harita aşağıda sunulmuştur. (Bkz. Şekil 3) 5312 Sayılı Kanun ve bu Kanunun Uygulama Yönetmeliği ile tanımlanan kıyı tesislerine kıyı tesisi risk değerlendirmesi ve acil müdahale planı hazırlama zorunluluğu getirilmiştir. Bu çerçevede Akdeniz, Karadeniz ve Marmara Denizi kıyılarında denizlerin petrol ve diğer zararlı maddelerle kirlenmesine sebep olabilecek 231 tane kıyı tesisi belirlenmiş olup; bunların risk değerlendirmesi ve acil müdahale planı hazırlaması temin edilmiştir. Kıyı tesislerinin Risk Değerlendirmesi ve Acil Müdahale Planları Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yetkilendirilmiş kurum/kuruluşlar tarafından hazırlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına sunulmuş ve 224 kıyı tesisinin acil müdahale planı onaylanmıştır. Planların tamamlanması ve güncellenmesi çalışmaları devam etmektedir. Kıyı tesisleri acil müdahale planlarında tesislerin riskleri belirlenmiş, hazırlıklı olmak amacıyla tesislerin gerekli malzeme ve ekipman ile bu konuda eğitimli personele sahip olmaları sağlanmıştır. Kıyı tesisi imkân ve kabiliyetlerinin yetmediği durumlar için bölgesel plana geçişi sağlamak üzere planların birbirine uyumu gözetilmiştir. Bununla birlikte, risk değerlendirmesi ve acil müdahale planı hazırlaması gereken ve ilk aşama kıyı tesisi listesinde yer almayan yük elleçlemesi yapan kamu ve belediyelere ait limanlar, kabotaj hattı dışında yer alan yolcu iskeleleri ve kuruvaziyer limanları ile daha sonra faaliyete geçmiş ancak planı bulunmayan kıyı tesislerinin belirlenmesine yönelik çalışmalar tamamlanmıştır. 39

48 Şekil 3. Türkiye Ulusal ve Bölgesel Acil Müdahale Sınırları 3.2.a. Ulusal Acil Müdahale Planı Görev, Yetki ve Sorumlulukları Ulusal Acil Müdahale Planı kapsamında oluşturulan müdahale organizasyonunun sorumluluk alanlarını gösteren şema aşağıda sunulmuş olup (Bkz. Şekil 4), görev, yetki ve sorumluluklar ise aşağıda yer alan Tablo 6 da gösterilmektedir. Ulusal organizasyon şemasında gösterilen ulusal acil müdahale organizasyonu, Ulusal Koordinasyon ve Operasyon ünitesi olmak üzere iki ana unsurdan oluşur. Ulusal seviyede müdahale operasyonlarının koordinasyonu ve icrası, ilgili kurum, kuruluş ve müdahale unsurlarından oluşan bir organizasyon ile sağlanır. Bu organizasyonun oluşturulmasında kirlenmeye müdahalede genel yetkili olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının merkez ve taşra teşkilatı görev alır ve bağlı oldukları kurumların görevlerini ulusal seviyede yerine getirirler. Ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından konusunda uzman kişilerden oluşan Acil Müdahale Merkez Grubu oluşturulmuş olup, grup hem ulusal hemde bölgesel seviyede genel/bölgesel koordinatöre danışmanlık görevi yapar. 40

49 Şekil 4 Ulusal Acil Müdahale Planı na Göre Ulusal Organizasyon Şeması 41

50 Tablo 6. Ulusal Acil Müdahale Planı na Göre Görev, Yetki ve Sorumluluklar Ulusal Koordinasyon Kurulu Açıklama Ulusal Koordinasyon Kurulu, Ulusal Acil Müdahale Planının uygulanmasının genel koordinasyonundan sorumludur. Görevli Kurum, Kuruluş, Kişi Kurulun başkanı Genel Koordinatör olan ÇŞB Bakanıdır. Diğer Temsilciler: ÇŞB Müsteşarı, UDHB Müsteşarı, AFAD Başkanı, GKB Temsilcisi, DİB Temsilcisi, SGK Temsilcisi, KEGM Genel Müdürü Genel Koordinatör Ulusal Acil Müdahale planının uygulanmasının genel koordinasyonundan sorumlu olan ulusal koordinasyon kurulunun başıdır. Ulusal seviyede müdahale operasyonlarında ÇŞB Bakanı veya ÇŞB Bakanının görevlendireceği bir kişi Genel Koordinatör görevini üstlenir. ÇŞB Bakanı koordinasyon yetkisini isterse AFAD Başkanına verebilir Ulusal Basın ve Halkla İlişkiler Komitesi (BHİ) Görevi, kamuoyunun ve basının tek kaynaktan doğru bilgilendirilmesidir. UAMM kurulması ile Ulusal BHİ komitesi merkezde sabit personel olarak, ve bu kapsamda yapılması gereken çalışmaları yürütecektir. Ulusal Acil Müdahale Planı aktif hale geçtiğinde ise, ÇŞB ve UDHB Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirleri bu komiteye katılır. UAMM kuruluncaya kadar BHİ; ÇŞB ve UDHB Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirlerinden oluşur. Koordinasyon Ünitesi Hukuk Müşavirleri (HM) Ulusal Sekreterya (US) Görev, koordinasyon ve operasyon ünitelerine hukuki yardım sağlamaktır. Görevi, ulusal ve bölgesel acil müdahale planları kapsamında yapılan, ilgili kanun ve yönetmelikler çerçevesinde tüm yazışmaların takibi, evrakların gizlilik esaslarına uygun olarak muhafazasının sağlanması ve arşivlenmesidir. UAMM kurulması ile Ulusal HM komitesi merkezde sabit personel ve gerekli durumlarda daha önceden belirlenmiş olan danışmanlar ile beraber bu kapsamda yapılması gereken çalışmaları yürütecektir. Ulusal Acil Müdahale Planı aktif hale geçtiğinde ise ÇŞB ve UDHB Hukuk Müşavirleri bu komiteye katılır. UAMM kuruluncaya kadar Hukuk Müşavirleri Komitesi ÇŞB ve UDHB Hukuk Müşavirlerinden oluşur. UAMM nin kurulması ile Ulusal Sekretarya merkezde görev alacak olan sabit personelden oluşur ve bu kapsamda yapılması gereken çalışmaları yürütür. Ulusal Acil Müdahale Planı aktif hale geçtiğinde ise ÇŞB ve UDHB tarafından belirlenen uzman personel bu komiteye katılır. Acil durumlarda bu komiteye UAMM nin sekreteri başkanlık eder. UAMM kuruluncaya kadar ulusal sekretarya; Afet ve Acil Durum Yönetimi Merkezi tarafından yürütülür. Ulusal Acil Müdahale Merkezi (UAMM) UAMM, ulusal acil müdahale planlarının uygulanması için müdahale, operasyon ve koordinasyon merkezi olarak hizmet verir. Merkez ayrıca ulusal seviyede hazırlıklı olma faaliyetlerini yürütür ve YAKAMOS karar destek sisteminin çalıştığı bir merkez olarak hizmet verir. Ulusal Acil müdahale merkezi kurulduktan sonra minimum personel ile göreve başlaması ve ihtiyaç doğduğu zaman büyümeye elverişli bir düzen geliştirilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür. Acil müdahale merkezindeki ihtiyaç duyulan minimum personel aşağıda sunulmuştur. Merkez Müdürü/Başkanı Müdür/Başkan Sekreteri Müdür/Başkan Yardımcısı Hukuk Müşavirleri ve Ulusal Sekretaryanın, ulusal danışmanların çalışma yeridir, UAMM oluşturuluncaya kadar UDHB bünyesinde Ankara da Kütüphane sorumlusu Teknik Ekip Teknik ekipte görev alacak bir uzman Basın ve Halkla İlişkiler sorumlusu Hukuk Müşaviri Zarar Tespit İşleri uzmanı 42

51 bulunan Ana Arama ve Kurtarma Koordinasyon Merkezi (AAKKM) aynı zamanda ulusal acil müdahale merkezi olarak da görevlendirilir. Çevre uzmanı Kıyı uzmanı Deniz uzmanı Lojistik uzmanı Laboratuar sorumlusu İdari Personel Acil Müdahale Merkez Grubu Danışmanlar ve Çevre Grubu Bölgesel Koordinatör (Sorumlu Vali) İl Kriz Merkezi (Bölgesel Koordinasyon Komitesi) Ulusal Koordinasyon Kurulu ve İl Kriz Merkezine teknik destek ve danışmanlık sağlamak üzere Acil Müdahale Merkez Grubu oluşturulmuştur. 9 farklı konuda ÇŞB ve UDHB dan konusunda uzman personelden oluşan bu grup ulusal ve bölgesel seviyede oluşan bir kaza da ÇŞB Bakanı ve sorumlu valiye teknik destek ve danışmanlık sağlar. Bu uzmanlıklar: Bildirim Uzmanı Ulusal acil müdahale planları kapsamında plan ekinde kimlikleri ve irtibat bilgileri verilen sigorta eksperi, çevre ekonomistler, deniz hukuku, ekolog, yayılım ve hidrodinamik model, risk değerlendirmesi, kıyı rehabilitasyonu, korunması gereken türler ve alanlar gibi farklı uzmanlık alanlarından belirlenen kişilerden oluşur. Olayın ve bölgesel acil müdahale planının uygulanmasının genel koordinasyonundan sorumludur. İl Kriz Merkezi, Bölgesel Koordinatörün genel koordinasyon görevini yerine getirmesinde ona teknik destek sağlamak amacıyla 7269 sayılı kanun ve yönetmeliği ile 5902 sayılı Kanunda belirlenen il kriz merkezinde yer alan kurumlardan ve SGK, ÇŞBve UDHB taşra teşkilatlarından oluşur. Merkezde daimi olarak bulunacak bu ekip kaza olay olması durumunda Acil Müdahale Merkez Grubu ile beraber çalışır. Deniz Müdahale Strateji Uzmanı: UDHB den bir uzman Kıyı Müdahale Strateji Uzmanı: ÇŞB den bir uzman Malzeme ve Ekipman Sorumlu Uzman: UDHB ve ÇŞB den birer uzman Yayılım Modeli Uzmanı: UDHB ve ÇŞB den birer uzman Fon ve Sigorta Uzmanı: UDHB ve ÇŞB den birer uzman Atık Yönetim Uzmanı: ÇŞB den bir uzman Rehabilitasyon Uzmanı: ÇŞB den bir uzman Basın Yayın Uzmanı: UDHB ve ÇŞB den birer uzman Haberleşme ve Bildirim Uzmanı: UDHB ve ÇŞB den birer uzman Bölgesel seviyede müdahale operasyonlarında Bölgesel Koordinatör görevi, olayın veya kirliliğin meydana geldiği İlin Valisidir. İl Kriz Merkezini oluşturan kurum/kuruluşlar ile ihtiyaca göre davet edilebilecek kurum/kuruluşlar aşağıda sunulmuştur. İl Kriz Merkezi (Bölgesel Koordinasyon Komitesi) 43

52 İl Kriz Merkezi üyeleri, 24 saat çalışma esasına göre görev yapar UDHB taşra teşkilatı/liman Başkanı İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü Müdürü İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü Müdürü İl Kriz Merkezine davet edilebilecek kurumlar Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Ulusal Operasyon Ünitesi, kaza / olaydan etkilenen bölgelerin Bölgesel Acil Müdahale Planında Operasyon Ünitesi olarak tanımlanan ünite olup, Ulusal Müdahale Planına entegrasyonu ile genel koordinator ve ulusal koordinasyon kuruluna bağlı olarak çalışmalarına devam eder. Bu ünitede, ÇŞB ve UDHB nın taşra teşkilatı ve bölgedeki unsurları görev alır ve bağlı oldukları kurumların görevlerini ulusal seviyede yerine getirirler. Ayrıca, gerekli durumlarda diğer kamu kurum ve kuruluşları, özel kurum ve kuruluşlar da bu ünitede görev alır. uluşlar Operasyon Ünitesi Ulusal Operasyon Koordinatörü Müdahale operasyonlarının koordinasyonu Ulusal Operasyon Koordinatörü tarafından yapılır. Kaza/olayın denizde veya karada meydana geldiğine bakılmaksızın denizdeki çalışmaları UDHB Bölge Müdürlüğünün görevlendireceği temsilci, kıyıdaki çalışmaları ise ÇŞB İl Müdürlüğü nün görevlendireceği temsilci Ulusal Operasyon koordinatörü olarak yürütür. 24 saat çalışma esasına göre görev yapar. Operasyon Koordinatörleri Acil müdahale merkez grubunda bulunan kıyı ve deniz strateji uzmanlarından teknik destek alır. Kamu ve özel kurum/kuruluşların sahadaki çalışmalarını organize eder. Kaza/olayın denizde veya karada meydana geldiğine bakılmaksızın denizdeki çalışmaları UDHB Bölge Müdürlüğünün görevlendireceği temsilci, kıyıdaki çalışmaları ise ÇŞB İl Müdürlüğü nün görevlendireceği temsilci Ulusal Operasyon koordinatörü olarak yürütür. Bölgesel Acil Müdahale Merkezi Bölgesel Acil Müdahale Merkezi, ulusal acil müdahale planlarının uygulanması için UAMM ile koordineli olarak Bölgesel acil Müdahale planları kapsamında belirlenen görevlerini yerine getirir Antalya da bir adet bölgesel acil müdahale merkezi kurulmuştur. Ulusal Merkez in tamamlanmasına müteakip müdahale ekipmanı ile donatılacaktır. 44

53 (BAMM) Bölgesel Olay Yeri Koordinatörü Kıyı Ekibi ve müdahale, operasyon ve kriz (koordinasyon) merkezi olarak hizmet verir. Müdahale operasyonlarının olay yerinde yönetilmesinden ve icrasından sorumlu olan teknik personeldir. Kıyı Ekibinin görev ve sorumlulukları, ulaştırılmasını sağlamak, ÇŞB ve UDHB tarafından görevlendirilir. Kıyı Ekibinde yer alan Kurum/kuruluş isimleri; amu/özel kurum ve kuruluşlar: Hazırlanan plan dahilinde kamu özel kurum/kuruluşlarından görevli uzman personelden oluşur. depolamak ve bertaraf tesislerine naklini sağlamak, kaynağının kesilmesi veya azaltılmasına ilişkin tedbirler almak, n kıyıya intikal etmesi öncesinde sistem çıktılarına göre belirlenmiş olan öncelikli koruma alanları için gerekli önlemleri almak, koordinatörlerinden gelen bilgilere göre çalışmaları başlatmak, stem çıktılarına ve anlık saha verilerine göre müdahale dışında koruma amaçlı önlemleri almak, Deniz Ekibi sonlandırıldığı talimatını vermesine kadar devam etmek. Deniz Ekibinin görev ve sorumlulukları, Deniz Ekibinde yer alan Kurum/kuruluş isimleri; n toplamak, kurum/kuruluşlarından görevli uzman personelden oluşur. 45

54 yapmak, Lojistik Grubu: belirlenen denizde korunması gereken alanlara ve türlere göre çevre grubu ile koordineli olarak çalışmak ve koruma amaçlı önlemler almak. Lojistik gruba İl Afet Acil Durum Müdürlüğü Müdahale Şube Müdürü başkanlık yapar sayılı kanun kapsamında Acil müdahale sırasında ihtiyaç duyulan lojistik harcamalar Afet ve Acil Durum Başkanlığı bütçesinde gider kaydedilmek suretiyle özel hesaba aktarılarak kullanılır. Bu kaynaktan Afet ve Acil Durum Başkanlığınca uygun görülen hallerde kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelerin hesaplarına da aktarma yapılabilir sayılı Kanun un 23.maddesindeki kaynak yönetimi başlığı altındaki hükümler 5312 sayılı Kanun kapsamında ki acil müdahale harcamaları için de kullanılır. Gerektiğinde Acil Müdahale Merkez Grubundan uzmanlar (Malzeme ve Ekipman Uzmanı, Fon ve Sigorta Uzmanı, Atık Yönetimi Uzmanı, Haberleşme ve Bildirim Elemanı) lojistik grup ile koordineli çalışır. Lojistik gruba İl Afet Acil Durum Müdürlüğü Müdahale Şube Müdürü başkanlık yapar. Lojistik grupta yer alan Kurum/kuruluş isimleri; Koyma ve Dağıtım Hizmetleri Grubu (Valilik, Sivil Savunma, Emniyet, Defterdar, Özel İdare Müdürlüğü/Mali İşler Daire Başkanlığı, İl Çevre ve Şehircilik müdürlüğü/mali İşler, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Bölge Müdürlüğü/Mali Işler, Belediyeler) 46

55 3.2.b. Planın Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) İle Uyum ve Geçişi Türkiye Afet Müdahale Planının (TAMP) amacı; afet ve acil durumlara ilişkin müdahale çalışmalarında görev alacak hizmet grupları ve koordinasyon birimlerine ait rolleri ve sorumlulukları tanımlamak, afet öncesi, sırası ve sonrasındaki müdahale planlamasının temel prensiplerini belirlemektir. TAMP, ülkemizde yaşanabilecek her tür ve ölçekte, afet ve acil durumlara müdahalede görev alacak, bakanlık, kurum ve kuruluşlar, özel kuruluşlar, STK lar ve gerçek kişileri kapsar. Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezleri Yönetmeliğinde yer alan büyük ölçekli doğal afetler, toplu nüfus hareketleri, yangınlar, teknolojik kazalar, kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer kazalar veya olayları, hava ve deniz aracı kazaları, tehlikeli ve salgın hastalıklar konuları ile ilgili olay türleri dikkate alınarak görev yapacak bakanlık, kurum ve kuruluşlar belirtilmiştir. Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu TAMP kapsamında hangi olay türlerine yönelik ulusal düzeyde plan hazırlanacağına karar verir. İlgili kurumlar kararın tebliğinden itibaren altı ay içinde planlarını hazırlar. Türkiye Afet Müdahale Planının (TAMP) Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu tarafından onaylandığına dair Kurul Kararı tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Deniz kirliliğinen neden olan olan kazalara yönelik hazırlanmış UAMP planının, Türkiye Afet Müdahale Planının (TAMP) bir olay türü planı olarak TAMP ile entegrasyon çalışması yapılması gerekmektedir. DİKEY ENTEGRASYON TÜRKİYE AFET MÜDAHALE YATAY ENTEGRASYON ULUSAL DÜZEY HİZMET GRUBU PLANLARI İL (YEREL DÜZEY) ULUSAL OLAY TÜRÜ PLANLARI HİZMET GRUBU İL AFET MÜDAHALE OPERASYON Şekil 5 Türkiye Afet Müdahale Planının Diğer Planlarla Uyum ve Geçişi 3.2.c. Plan Senaryoları Ulusal acil müdahale planında, acil müdahale durumunda hazırlanan planların/ merkezlerin çalışma prensibini anlatan senaryolar hazırlanmıştır. Senaryolara ilişkin Ulusal acil müdahale planında yer verilen şekiller aşağıda verilmektedir. 47

Uluslararası ve Bölgesel Sözleşme ve Protokoller

Uluslararası ve Bölgesel Sözleşme ve Protokoller Uluslararası ve Bölgesel Sözleşme ve Protokoller AB Müktesebatı Petrol Kirliliğine Karşı Hazırlıklı Olma, Müdahale ve İşbirliği Uluslararası Sözleşmesi (OPRC 1990) Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Kirlenme

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Kpt. Burak Köseoğlu Yrd. Doç. Dr. Kpt. Ali Cemal Töz Öğr. Gör. Kpt. Cenk ŞAKAR

Yrd. Doç. Dr. Kpt. Burak Köseoğlu Yrd. Doç. Dr. Kpt. Ali Cemal Töz Öğr. Gör. Kpt. Cenk ŞAKAR Yrd. Doç. Dr. Kpt. Burak Köseoğlu Yrd. Doç. Dr. Kpt. Ali Cemal Töz Öğr. Gör. Kpt. Cenk ŞAKAR Giriş Deniz kirliliği son yıllarda dünya gündemini meşgul eden en önemli çevre kirliliği sorunlarından bir tanesidir.

Detaylı

HKZ 412 DENİZ TİCARETİ SİGORTA HUKUKU PROF. DR. KEMAL ŞENOCAK PROF. DR. HAKAN KARAN

HKZ 412 DENİZ TİCARETİ SİGORTA HUKUKU PROF. DR. KEMAL ŞENOCAK PROF. DR. HAKAN KARAN HKZ 412 DENİZ TİCARETİ SİGORTA HUKUKU PROF. DR. KEMAL ŞENOCAK PROF. DR. HAKAN KARAN Sayfa 1 / 6 DENİZ TİCARETİ HUKUKU DERSLERİ 1. HAFTA I. DENİZ TİCARETİNİN ÖNEMİ 19. yüzyılın sonlarından itibaren dünya

Detaylı

Dr. DERYA AYDIN OKUR. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Deniz Hukuku Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi DENİZ HUKUKUNDA

Dr. DERYA AYDIN OKUR. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Deniz Hukuku Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi DENİZ HUKUKUNDA Dr. DERYA AYDIN OKUR Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Deniz Hukuku Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi DENİZ HUKUKUNDA LİMAN DEVLETİ YETKİSİ VE DENETİMİ GEMİ KAYNAKLI DENİZ KİRLİLİĞİNİN ÖNLENMESİNDE

Detaylı

AKDENİZ EYLEM PLANI SEKRETARYASI (AEP)

AKDENİZ EYLEM PLANI SEKRETARYASI (AEP) AKDENİZ EYLEM PLANI SEKRETARYASI (AEP) Türkçe Adı Akdeniz Eylem Planı Sekretaryası (AEP) İngilizce Adı Secretariat on Mediterrenaen Action Plan (MAP) Logo Resmi İnternet Sitesi http://www.unepmap.org Kuruluş

Detaylı

Güney Akım Açık Deniz Boru Hattı Türkiye Bölümü

Güney Akım Açık Deniz Boru Hattı Türkiye Bölümü Güney Akım Açık Deniz Boru Hattı Türkiye Bölümü Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED) - Ekler Haziran 2014 Ek 2.1: Ulusal Mevzuat URS-EIA-REP-203876 Genel Çevre Kanunu, Sayı: 2872 ÇED Yönetmeliği

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Dış ilişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü

T.C. Sağlık Bakanlığı Dış ilişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü T.C. Sağlık Bakanlığı Dış ilişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü Görevleri (663 sayılı KHK ya istinaden) MADDE 14- (1) Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır: a) Sağlık

Detaylı

DENİZ KAYNAKLI KİRLİLİKLERİ ÖNLEME ÇALIŞMALARI

DENİZ KAYNAKLI KİRLİLİKLERİ ÖNLEME ÇALIŞMALARI DENİZ KAYNAKLI KİRLİLİKLERİ ÖNLEME ÇALIŞMALARI İMEAK DENİZ TİCARET ODASI GİZEM MATARACI 23.12.2015 1 İMEAK DENİZ TİCARET ODASI 26 Ağustos 1982 de İstanbul Deniz Ticaret Odası olarak kurulmuştur. Daha sonra

Detaylı

Entegre Acil Durum Yönetimi Sistemine Giriş

Entegre Acil Durum Yönetimi Sistemine Giriş İstanbul Teknik Üniversitesi Geomatik Mühendisliği Bölümü CBS & UA ile Afet Yönetimi Entegre Acil Durum Yönetimi Sistemine Giriş Amaçlar (1) Kriz yönetimi kavramının tartışılması Tehlike, acil durum ve

Detaylı

187 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ GELİŞTİRME ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ, 2006

187 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ GELİŞTİRME ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ, 2006 187 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ GELİŞTİRME ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ, 2006 ILO Kabul Tarihi: 15 Haziran 2006 Yürürlüğe Giriş Tarihi: 20 Şubat 2009 Uluslararası Çalışma Örgütü Genel Konferansı, Uluslararası

Detaylı

ÜLKEMİZDE SİBER GÜVENLİK

ÜLKEMİZDE SİBER GÜVENLİK ÜLKEMİZDE SİBER GÜVENLİK Emine YAZICI ALTINTAŞ Siber Güvenlik Daire Başkanı HABERLEŞME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MEVZUAT SİBER GÜVENLİK Click to edit Master title style Çalışmaları konusundaki çalışmalar 2012 yılında

Detaylı

MARMARA DENİZİNDE RİSK YÖNETİMİ VE ACİL MÜDAHALENİN PLANLANMASI. Serpil DURAK (Şube Müdürü)

MARMARA DENİZİNDE RİSK YÖNETİMİ VE ACİL MÜDAHALENİN PLANLANMASI. Serpil DURAK (Şube Müdürü) MARMARA DENİZİNDE RİSK YÖNETİMİ VE ACİL MÜDAHALENİN PLANLANMASI Serpil DURAK (Şube Müdürü) II. Marmara Denizi Sempozyumu İstanbul, Aralık 2015 İstanbul Boğazında Meydana Gelen Büyük Kazalar Tarih Kazaya

Detaylı

Ulusal KBRN Yönetmeliği ve Kurumlar Arası Organizasyon. Dr. Ayça ÇALBAY Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servis AD, ERZURUM

Ulusal KBRN Yönetmeliği ve Kurumlar Arası Organizasyon. Dr. Ayça ÇALBAY Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servis AD, ERZURUM Ulusal KBRN Yönetmeliği ve Kurumlar Arası Organizasyon Dr. Ayça ÇALBAY Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servis AD, ERZURUM Amaç Halk sağlığı ve çevreyi korumak Can ve mal kaybını azaltmak Tehlike

Detaylı

ŞUBE MÜDÜRLÜKLERİ GÖREV TANIMLARI

ŞUBE MÜDÜRLÜKLERİ GÖREV TANIMLARI ŞUBE MÜDÜRLÜKLERİ GÖREV TANIMLARI Valilik Makamının 04/11/2015 tarih ve 1260 Sayılı Olur ları kapsamında şube müdürlüklerinin görev tanımları yeniden düzenlenmiştir. Buna göre; I- PLANLAMA VE ZARAR AZALTMA

Detaylı

Resmî Gazete Sayı : 29361

Resmî Gazete Sayı : 29361 20 Mayıs 2015 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı : 29361 TEBLİĞ Orman ve Su İşleri Bakanlığından: HAVZA YÖNETİM HEYETLERİNİN TEŞEKKÜLÜ, GÖREVLERİ, ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA TEBLİĞ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam,

Detaylı

TÜRKİYE ÇEVRE POLİTİKASINA ÖNEMLİ BİR DESTEK: AVRUPA BİRLİĞİ DESTEKLİ PROJELER

TÜRKİYE ÇEVRE POLİTİKASINA ÖNEMLİ BİR DESTEK: AVRUPA BİRLİĞİ DESTEKLİ PROJELER Technical Assistance for Implementation Capacity for the Environmental Noise Directive () Çevresel Gürültü Direktifi nin Uygulama Kapasitesi için Teknik Yardım Projesi Technical Assistance for Implementation

Detaylı

1 Şubat 2015 PAZAR Resmî Gazete Sayı : 29254

1 Şubat 2015 PAZAR Resmî Gazete Sayı : 29254 1 Şubat 2015 PAZAR Resmî Gazete Sayı : 29254 BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ VE İL ÖZEL İDARELERİ TARAFINDAN AFET VE ACİL DURUMLAR İLE SİVİL SAVUNMAYA İLİŞKİN YATIRIMLARA AYRILAN BÜTÇEDEN YAPILACAK HARCAMALARA

Detaylı

TEBLİĞ. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından: SİBER OLAYLARA MÜDAHALE EKİPLERİNİN KURULUŞ, GÖREV VE

TEBLİĞ. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından: SİBER OLAYLARA MÜDAHALE EKİPLERİNİN KURULUŞ, GÖREV VE 11 Kasım 2013 PAZARTESİ Resmî Gazete Sayı : 28818 TEBLİĞ Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından: SİBER OLAYLARA MÜDAHALE EKİPLERİNİN KURULUŞ, GÖREV VE ÇALIŞMALARINA DAİR USUL VE ESASLAR HAKKINDA

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI

AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI AVRUPA BİRLİĞİ ve KADIN Avrupa Birliği Bakanlığı Sunum İçeriği AB nin kadın-erkek eşitliği ile ilgili temel ilkeleri AB nin kadın istihdamı hedefi AB de toplumsal cinsiyete duyarlı

Detaylı

JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DENİZ EMNİYETİ VE GÜVENLİĞİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERSLER VE DAĞILIMLARI

JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DENİZ EMNİYETİ VE GÜVENLİĞİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERSLER VE DAĞILIMLARI JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DENİZ EMNİYETİ VE GÜVENLİĞİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERSLER VE DAĞILIMLARI 1. Deniz Emniyeti ve Güvenliği () Yüksek Lisans (YL) Programında,

Detaylı

IMO Uygulamaları & Denet

IMO Uygulamaları & Denet IMO Uygulamaları & Denet IMO Ne Kadar Önemli? Gemilerin denetim ve belgelendirilmesi, PSC, (SOLAS, MARPOL, LL, T69, COLREG, (kabotaj/küçük gemiler için rehberler) Gemiadamları eğitim ve belgelendirilmesi(stcw,

Detaylı

FASIL 14 TAŞIMACILIK POLİTİKASI

FASIL 14 TAŞIMACILIK POLİTİKASI FASIL 14 TAŞIMACILIK POLİTİKASI Öncelik 14.1 Türk demiryolu sektörünün kademeli olarak açılması amacıyla demiryolu çerçeve kanununun kabul edilmesi ve altyapı ve işletmecilik ile ilgili faaliyetlerin birbirinden

Detaylı

Ulusal Mevzuat. 2 Nükleer Güvenlik Forumu, Ankara

Ulusal Mevzuat. 2 Nükleer Güvenlik Forumu, Ankara Ulusal Mevzuat Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun (2009). Nükleer ve Radyolojik Tehlike Durumu Ulusal Uygulama Yönetmeliği (2000). Afet ve Acil Durum Yönetim

Detaylı

Türkiye de Stratejik Çevresel Değerlendirme: İhtiyaçlar, Zorluklar ve Fırsatlar

Türkiye de Stratejik Çevresel Değerlendirme: İhtiyaçlar, Zorluklar ve Fırsatlar Technical Assistance for Implementation of the By-Law on Strategic Environmental Assessment EuropeAid/133447/D/SER/TR Stratejik Çevresel Değerlendirme Yönetmeliği'nin Uygulanması Teknik Yardım Projesi

Detaylı

Afet Yönetimi (INM 476)

Afet Yönetimi (INM 476) Afet Yönetimi (INM 476) Prof. Dr. Murat UTKUCU Sakarya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü 15.3.2016 Murat UTKUCU 1 Türkiye de Afet yönetimi Türkiye sahip olduğu tektonik,

Detaylı

2872 Sayılı Çevre Kanunu

2872 Sayılı Çevre Kanunu TÜRK ÇEVRE MEVZUATI 1. YATAY MEVZUAT (4 adet Uluslararası Sözlesme, 6 adet Kanun, 4 adet Yönetmelik, 2 adet Teblig, 3 adet Genelge, 1adet Talimat ve 7 adet Bakanlar Kurulu Kararı) 2. ATIK YÖNETM (2 adet

Detaylı

İKİNCİ KISIM. Amaç ve Hukuki Dayanak

İKİNCİ KISIM. Amaç ve Hukuki Dayanak ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI GÖREV, ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNERGE BİRİNCİ KISIM Amaç ve Hukuki Dayanak Amaç Madde 1- Bu Yönergenin amacı; Strateji Geliştirme

Detaylı

LİMAN İŞLETMECİLİĞİNDE ATIK ALIM FAALİYETLERİ:

LİMAN İŞLETMECİLİĞİNDE ATIK ALIM FAALİYETLERİ: LİMAN İŞLETMECİLİĞİNDE ATIK ALIM FAALİYETLERİ: Çanakkale Liman İşletmesi Örneği Evren BECEREN 1, Ali AKTOPRAK 1, Arzu TORÖZ 2 1 Çanakkale Liman İşletmesi San. Ve Tic. A.Ş. 2 Arse Çevre Mühendislik Dan.

Detaylı

Küresel Çevre Yönetimi için Ulusal Kapasite Öz Değerlendirme Analizi

Küresel Çevre Yönetimi için Ulusal Kapasite Öz Değerlendirme Analizi Küresel Çevre Yönetimi için Ulusal Kapasite Öz Değerlendirme Analizi REPUBLIC OF SLOVENIJA MINISTRSTRY OF ENVIRONMENT AND SPATIAL PLANNING Milena Marega Bölgesel Çevre Merkezi, Slovenya Ülke Ofisi Sunum

Detaylı

2013/101 (Y) BTYK nın 25. Toplantısı. Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi nin İzlenmesi [2013/101] KARAR

2013/101 (Y) BTYK nın 25. Toplantısı. Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi nin İzlenmesi [2013/101] KARAR 2013/101 (Y) Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi nin İzlenmesi [2013/101] BTYK nın 2009/102 no.lu kararı kapsamında hazırlanan ve 25. toplantısında onaylanan Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi nin koordinasyonunun

Detaylı

KAMU POLİTİKASI BELGELERİ

KAMU POLİTİKASI BELGELERİ Ünite 4 Doç. Dr. Nuray ERTÜRK KESKİN Türkiye deki kamu politikası belgelerinin tanıtılması amaçlanmaktadır. Kamu politikası analizinde görüş alanında olması gereken politika belgeleri altı başlık altında

Detaylı

ULUSAL KURULUŞLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI VE ULUSLARARASI KURULUŞLARLA KARŞILAŞTIRILMASI

ULUSAL KURULUŞLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI VE ULUSLARARASI KURULUŞLARLA KARŞILAŞTIRILMASI ULUSAL KURULUŞLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI VE ULUSLARARASI KURULUŞLARLA KARŞILAŞTIRILMASI AFŞİN GÜNGÖR, BESTE ŞİMŞEK AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ, ULUSLARARASI

Detaylı

21- BÖLGESEL POLİTİKA VE YAPISAL ARAÇLARIN KOORDİNASYONU

21- BÖLGESEL POLİTİKA VE YAPISAL ARAÇLARIN KOORDİNASYONU 21- BÖLGESEL POLİTİKA VE YAPISAL ARAÇLARIN KOORDİNASYONU I- ÖNCELİKLER LİSTESİ ÖNCELİK 21.1 Topluluk standartlarına uygun hukuki ve idari çerçeve ile bölgesel politikaların programlanması, yürütülmesi,

Detaylı

FASIL 10 BİLGİ TOPLUMU VE MEDYA

FASIL 10 BİLGİ TOPLUMU VE MEDYA FASIL 10 BİLGİ TOPLUMU VE MEDYA Öncelik 10.1. 2002 AB düzenleyici çerçevesi için anahtar başlangıç koşullarının kabul edilmesinin ve uygulanmasının tamamlanması 1 Mevzuat uyum takvimi Tablo 10.1.1 1 2002/20/AT

Detaylı

DIŞ İLİŞKİLER VE AVRUPA BİRLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

DIŞ İLİŞKİLER VE AVRUPA BİRLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DIŞ İLİŞKİLER VE AVRUPA BİRLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEŞKİLAT YAPISI DIŞ İLİŞKİLER VE AVRUPA BİRLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GENEL MÜDÜR YARDIMCILIĞI GENEL MÜDÜR YARDIMCILIĞI İKİLİ İLİŞKİLER VE PROTOKOL DAİRESİ BAŞKANLIĞI

Detaylı

IMO dan Haberler DTO AĞUSTOS BÜLTENİ

IMO dan Haberler DTO AĞUSTOS BÜLTENİ Guatemala CLC 1992 (Petrol Kirliliği Zararının Hukuki Sorumluluğu) Protokolü nü kabul etti 02/08/2016 Guatemala, Petrol Kirliliği Zararının Hukuki Sorumluluğu Hakkında Uluslararası Sözleşme yi (CLC 1992

Detaylı

T.C AKDENİZ BELEDİYELER BİRLĞİ 2011 YILI ÇALIŞMA PROGRAMI

T.C AKDENİZ BELEDİYELER BİRLĞİ 2011 YILI ÇALIŞMA PROGRAMI T.C AKDENİZ BELEDİYELER BİRLĞİ 2011 YILI ÇALIŞMA PROGRAMI Akdeniz Belediyeler Birliği, üyelerine üst düzey hizmet sunan, yerel ölçekteki Reform süreçlerine ve Ülkemizin AB ile bütünleşme sürecine destek

Detaylı

a) Sicil Limanları: Liman Başkanlıklarına bağlı olan sicil limanlarını ifade eder.

a) Sicil Limanları: Liman Başkanlıklarına bağlı olan sicil limanlarını ifade eder. GEMİ YAKITLARINDAN KAYNAKLANAN PETROL KİRLİLİĞİ ZARARININ HUKUKİ SORUMLULUĞU HAKKINDA ULUSLARARASI SÖZLEŞME 2001 (BUNKER 2001) SERTİFİKASININ DÜZENLENMESİNE VE DENETİMİNE YÖNELİK USUL VE ESASLARIN BELİRLENMESİNE

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Sayı :B.18.0.ÇYG MAYIS 2009 Konu :Yetki Devri Genelgesi

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Sayı :B.18.0.ÇYG MAYIS 2009 Konu :Yetki Devri Genelgesi T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Sayı :B.18.0.ÇYG.0.06.01-010.06.02-7968-29919 15 MAYIS 2009 Konu :Yetki Devri Genelgesi GENELGE (2009/13) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Dayanak

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ ÇEVRE FASLI MÜZAKERE SÜRECİ

AVRUPA BİRLİĞİ ÇEVRE FASLI MÜZAKERE SÜRECİ AVRUPA BİRLİĞİ ÇEVRE FASLI MÜZAKERE SÜRECİ 1. Genel Süreç Çevre Faslı Müzakere Sürecine ilişkin; Çevre Faslı Tanıtıcı Tarama Toplantısı 03-11 Nisan 2006, Çevre Faslı Ayrıntılı Tarama Toplantısı 29 Mayıs

Detaylı

ACİL DURUM PLANLARI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KİMYASALLAR YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

ACİL DURUM PLANLARI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KİMYASALLAR YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KİMYASALLAR YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI ACİL DURUM PLANLARI Kimyasallar Yönetimi Dairesi Başkanlığı Endüstriyel ve Kimyasal Kazalar Şubesi Müdürlüğü Ankara, 2010 Giriş Yönetmelik

Detaylı

İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu Çalışma Grupları

İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu Çalışma Grupları İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu Çalışma Grupları İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu altında oluşturulan Çalışma Grupları şunlardır: 1. Sera Gazı Emisyon Azaltımı

Detaylı

Program Koordinatörü Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

Program Koordinatörü Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) KAMU ALIMLARI YOLUYLA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YERLİ ÜRETİM PROGRAMI EYLEM PLANI Program Koordinatörü Bilim, Sanayi ve Teknoloji KASIM 2014 KAMU ALIMLARI YOLUYLA TEKNOLOJİ

Detaylı

18 Aralık 2009, İstanbul Ayşen SATIR

18 Aralık 2009, İstanbul Ayşen SATIR Çevre Alanında Kapasite Geliştirme Projesi AB Çevresel Bilgiye Erişim Direktifi nin Uyumlaştırılması ve Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü Semineri 18 Aralık 2009, İstanbul Ayşen SATIR 1 2003/4 Çevresel

Detaylı

T.C. MALİYE BAKANLIĞI Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü SAYI: B.07.0.BMK / /02/2009 KONU: Kamu İç Kontrol Standartları

T.C. MALİYE BAKANLIĞI Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü SAYI: B.07.0.BMK / /02/2009 KONU: Kamu İç Kontrol Standartları T.C. MALİYE BAKANLIĞI Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü SAYI: B.07.0.BMK.0.24-150/4005-1205 04/02/2009 KONU: Kamu İç Kontrol Standartları BAŞBAKANLIĞA... BAKANLIĞINA... MÜSTEŞARLIĞINA... BAŞKANLIĞINA...

Detaylı

Çocuğa Yönelik Şiddetin Önlenmesi Teknik Destek Projesi

Çocuğa Yönelik Şiddetin Önlenmesi Teknik Destek Projesi Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir. Çocuğa Yönelik Şiddetin Önlenmesi Teknik Destek Projesi EĞİTİM ORTAMLARINDA ŞİDDETİN ÖNLENMESİ AMACINA YÖNELİK BAKANLIKLAR

Detaylı

İÇİNDEKİLER İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ...VII BİRİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ...IX İÇİNDEKİLER...XI KISALTMALAR...XXI

İÇİNDEKİLER İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ...VII BİRİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ...IX İÇİNDEKİLER...XI KISALTMALAR...XXI İÇİNDEKİLER İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ...VII BİRİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ...IX İÇİNDEKİLER...XI KISALTMALAR...XXI BİRİNCİ BÖLÜM ÇEVRENİN KORUNMASI, ÇEVRE HAKKI 1. ÇEVRENİN KORUNMASI...1 I. Çevre Kavramı...1 Çevresel

Detaylı

ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET BİRİMLERİ VE GÖREVLERİ HAKKINDA YÖNERGE. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET BİRİMLERİ VE GÖREVLERİ HAKKINDA YÖNERGE. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET BİRİMLERİ VE GÖREVLERİ HAKKINDA YÖNERGE BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve Kapsam MADDE 1- (1) Bu Yönergenin amacı, Acil Sağlık Hizmetleri

Detaylı

Tablo 15.1.1 No Yürürlükteki AB mevzuatı Taslak Türk mevzuatı Kapsam Sorumlu kurum Yayım tarihi 1 2003/55/AT ve 2004/67/AT sayılı Direktifler

Tablo 15.1.1 No Yürürlükteki AB mevzuatı Taslak Türk mevzuatı Kapsam Sorumlu kurum Yayım tarihi 1 2003/55/AT ve 2004/67/AT sayılı Direktifler FASIL 15 ENERJİ Öncelik 15.1 Enerji Topluluğu Antlaşmasına olası üyelik amacı da dikkate alınarak gaz ve elektrik iç piyasası ile elektriğin sınır ötesi ticaretine ilişkin müktesebata uyumun ve ilgili

Detaylı

ULUSAL HAVZA YÖNETİM STRATEJİSİ

ULUSAL HAVZA YÖNETİM STRATEJİSİ ULUSAL HAVZA YÖNETİM STRATEJİSİ Bayram HOPUR Entegre Projeler Uygulama Şube Müdürü Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü www.cem.gov.tr 3. Ulusal Taşkın Sempozyumu- 29.04.2013 İstanbul ULUSAL

Detaylı

GİRİŞ. A. İç Kontrolün Tanımı, Özellikleri ve Genel Esasları:

GİRİŞ. A. İç Kontrolün Tanımı, Özellikleri ve Genel Esasları: GİRİŞ 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile kamu da mali yönetim ve kontrol sisteminin bütünüyle değiştirilerek, uluslararası standartlara ve Avrupa Birliği Normlarına uygun hale getirilmesi

Detaylı

KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI UYUM EYLEM PLANI REHBERİ. Ramazan ŞENER Mali Hizmetler Uzmanı. 1.Giriş

KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI UYUM EYLEM PLANI REHBERİ. Ramazan ŞENER Mali Hizmetler Uzmanı. 1.Giriş KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI UYUM EYLEM PLANI REHBERİ 1.Giriş Ramazan ŞENER Mali Hizmetler Uzmanı Kamu idarelerinin mali yönetimini düzenleyen 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu 10.12.2003

Detaylı

Öncelikli Kimyasallar Yönetimi Şube Müdürlüğü Faaliyetler ve KOK Projesi

Öncelikli Kimyasallar Yönetimi Şube Müdürlüğü Faaliyetler ve KOK Projesi Öncelikli Kimyasallar Yönetimi Şube Müdürlüğü Faaliyetler ve Bursev DOĞAN ARTUKOĞLU Şube Müdürü V. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Kimyasallar Yönetimi Dairesi Başkanlığı Mart 2017 - Antalya Yapılan Çalışmalar

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü. Sayı: B.18.0.ÇYG.0.06.03-140.08-51662 06/06/2011 Konu: Yetki Devri Genelgesi

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü. Sayı: B.18.0.ÇYG.0.06.03-140.08-51662 06/06/2011 Konu: Yetki Devri Genelgesi Sayı: B.18.0.ÇYG.0.06.03-140.08-51662 06/06/2011 Konu: Yetki Devri Genelgesi GENELGE (2011/9) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Dayanak Amaç MADDE 1- (1) Bu Genelgenin amacı; Türkiye nin yargılama yetkisine

Detaylı

SANAYİ KİRLİLİK KONTROLÜ TÜZÜĞÜ TASLAĞI. İbrahim ALKAN ÇEVRE KORUMA DAİRESİ

SANAYİ KİRLİLİK KONTROLÜ TÜZÜĞÜ TASLAĞI. İbrahim ALKAN ÇEVRE KORUMA DAİRESİ SANAYİ KİRLİLİK KONTROLÜ TÜZÜĞÜ TASLAĞI İbrahim ALKAN ÇEVRE KORUMA DAİRESİ Sunumun İçeriği GENEL BİLGİ & TÜZÜĞÜN İÇERİĞİ AMAÇ VE KAPSAM TESİS İŞLETME ZORUNLULUĞU VE MEVCUT TESİSLER MEVCUT EN İYİ TEKNİKLER

Detaylı

İçindekiler I Contents

İçindekiler I Contents İçindekiler I Contents ÖNSÖZ SUNUŞ XIII XV 1971-Ramsar Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası

Detaylı

EK 4 AVRUPA BĐRLĐĞĐ MÜKTESEBATININ ÜSTLENĐLMESĐNE ĐLĐŞKĐN TÜRKĐYE ULUSAL PROGRAMI KAPSAMINDA TEMĐZ (SÜRDÜRÜLEBĐLĐR) ÜRETĐM ĐLE ĐLGĐLĐ UYUM ÇALIŞMALARI

EK 4 AVRUPA BĐRLĐĞĐ MÜKTESEBATININ ÜSTLENĐLMESĐNE ĐLĐŞKĐN TÜRKĐYE ULUSAL PROGRAMI KAPSAMINDA TEMĐZ (SÜRDÜRÜLEBĐLĐR) ÜRETĐM ĐLE ĐLGĐLĐ UYUM ÇALIŞMALARI EK 4 AVRUPA BĐRLĐĞĐ MÜKTESEBATININ ÜSTLENĐLMESĐNE ĐLĐŞKĐN TÜRKĐYE ULUSAL PROGRAMI KAPSAMINDA TEMĐZ (SÜRDÜRÜLEBĐLĐR) ÜRETĐM ĐLE ĐLGĐLĐ UYUM ÇALIŞMALARI Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine Đlişkin

Detaylı

Avrupa Birliği Taşkın Direktifi ve Ülkemizde Taşkın Direktifi Hususunda Yapılan Çalışmalar

Avrupa Birliği Taşkın Direktifi ve Ülkemizde Taşkın Direktifi Hususunda Yapılan Çalışmalar ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Taşkın ve Kuraklık Yönetim Planlaması Dairesi Başkanlığı Avrupa Birliği Taşkın Direktifi ve Ülkemizde Taşkın Direktifi Hususunda Yapılan Çalışmalar

Detaylı

18- EĞİTİM, ÖĞRETİM VE GENÇLİK

18- EĞİTİM, ÖĞRETİM VE GENÇLİK 18- EĞİTİM, ÖĞRETİM VE GENÇLİK Göçmen İşçi Çocuklarının Eğitimine İlişkin Yönetmelik, 14 Kasım 2002 tarih ve 24936 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelik kapsamında yapılan

Detaylı

TARIM VE KIRSAL KALKINMAYI DESTEKLEME KURUMU. Mali Yardımlar ve IPA N. Alp EKİN/Uzman

TARIM VE KIRSAL KALKINMAYI DESTEKLEME KURUMU. Mali Yardımlar ve IPA N. Alp EKİN/Uzman TARIM VE KIRSAL KALKINMAYI DESTEKLEME KURUMU Mali Yardımlar ve IPA N. Alp EKİN/Uzman 2 AB MALİ YARDIMLARI Ekonomik ve sosyal gelişmişlik farklılıklarını gidermek 3 AB MALİ YARDIMLARI AB Üyeliğine hazırlanmaları

Detaylı

TEKNOLOJİK AFETLER RİSK AZALTMA ÇALIŞMA GRUBU

TEKNOLOJİK AFETLER RİSK AZALTMA ÇALIŞMA GRUBU TEKNOLOJİK AFETLER RİSK AZALTMA ÇALIŞMA GRUBU 05.06.2014 1 TEKNOLOJİK AFETLER RİSK AZALTMA ÇALIŞMA GRUBU TEKNOLOJİK (İNSAN KAYNAKLI) AFET Teknolojik afet, insan faaliyetleri ya da doğal afetlerin tetiklemesi

Detaylı

AB Çevre Mevzuatı Rıfat Ünal Sayman REC Türkiye Direktör Yrd.

AB Çevre Mevzuatı Rıfat Ünal Sayman REC Türkiye Direktör Yrd. AB Çevre Mevzuatı Rıfat Ünal Sayman REC Türkiye Direktör Yrd. Haziran 2012 İstanbul İçerik REC AB Mevzuatı AB Mevzuatı ve Türkiye AB Çevre Mevzuatı AB Çevre Mevzuatı ve Türkiye Değerlendirme Bölgesel Çevre

Detaylı

ULUSAL SİBER GÜVENLİK STRATEJİ TASLAK BELGESİ

ULUSAL SİBER GÜVENLİK STRATEJİ TASLAK BELGESİ ULUSAL SİBER GÜVENLİK STRATEJİ TASLAK BELGESİ Prof. Dr. Şeref SAĞIROĞLU Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgi Güvenliği Derneği II. Başkan 1 Neden İhtiyaç Duyuldu Diğer Ülke Örnekleri

Detaylı

Y N Ö ETĐMĐ M SĐSTEMĐ M NE GĐ G RĐŞ

Y N Ö ETĐMĐ M SĐSTEMĐ M NE GĐ G RĐŞ BÖLÜM 1 ENTEGRE ACĐL DURUM YÖNETĐMĐ SĐSTEMĐNE GĐRĐŞ AMAÇLAR Kriz yönetimi kavramının tartışılması Tehlike, acil durum ve afet kavramlarının tanımlanması Tehlikenin topluma etkisinin analizi sürecinin tanımlanması

Detaylı

Kapsam MADDE 2- (1) Bu yönerge, Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğünün teşkilatı ile bu teşkilatta görevli personeli kapsar.

Kapsam MADDE 2- (1) Bu yönerge, Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğünün teşkilatı ile bu teşkilatta görevli personeli kapsar. SAĞLIK ARAŞTIRMALARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DAİRE BAŞKANLIKLARI YÖNERGESİ Amaç MADDE 1- (1) Bu yönerge, Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğünün teşkilat yapısını, görevlerini, yetkilerini ve

Detaylı

6- REKABET POLİTİKASI

6- REKABET POLİTİKASI 6- REKABET POLİTİKASI 8 Mart 2001 tarihli Katılım Ortaklığı Belgesinin yayımlanmasından bugüne kadar yapılmış olan idari düzenlemeler Ek 6.1 de gösterilmiştir. I- ÖNCELİKLER LİSTESİ ÖNCELİK 6.1 Rekabet

Detaylı

YOLSUZLUKLA MÜCADELEDE SON 10 YILDA YAŞANAN GELİŞMELER BAŞBAKANLIK TEFTİŞ KURULU 2010

YOLSUZLUKLA MÜCADELEDE SON 10 YILDA YAŞANAN GELİŞMELER BAŞBAKANLIK TEFTİŞ KURULU 2010 YOLSUZLUKLA MÜCADELEDE SON 10 YILDA YAŞANAN GELİŞMELER BAŞBAKANLIK TEFTİŞ KURULU 2010 Sunum Planı Yolsuzlukla Mücadele Alanında Bugüne Kadar Yapılanlar Yapılan Çalışmaların Uluslar arası Yolsuzluk Ölçümlerine

Detaylı

5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu

5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ BARBAROS DENİZCİLİK YÜKSEKOKULU İÇ KONTROL SİSTEMİ VE İÇ KONTROL STANDARTLARI İLE İLGİLİ EĞİTİM SEMİNERİ Eğitim Planı İç Kontrol Nedir? İç Kontrolün Amaçları ve Temel İlkeleri İç Kontrolde

Detaylı

DOÇ. DR. İSMAİL DEMİR

DOÇ. DR. İSMAİL DEMİR DOÇ. DR. İSMAİL DEMİR I. MEZUNİYET VE AKADEMİK DERECELER 1. Lise: Ankara Aydınlıkevler Ticaret Lisesi (Muhasebe Bölümü) (1980 1983) 2. Lisans: Ankara Hukuk Fakültesi (1983 1987) 3. Yüksek Lisans: Gazi

Detaylı

Hanife Kutlu ERDEMLĐ Doğa Koruma Dairesi Başkanlığı 10.12.2009 Burdur

Hanife Kutlu ERDEMLĐ Doğa Koruma Dairesi Başkanlığı 10.12.2009 Burdur Hanife Kutlu ERDEMLĐ Doğa Koruma Dairesi Başkanlığı 10.12.2009 Burdur - Doğa Koruma Mevzuat Tarihçe - Ulusal Mevzuat - Uluslar arası Sözleşmeler - Mevcut Kurumsal Yapı - Öngörülen Kurumsal Yapı - Ulusal

Detaylı

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ, AB SÜRECİ VE ÇEVRE

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ, AB SÜRECİ VE ÇEVRE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ, AB SÜRECİ VE ÇEVRE Dr. Mustafa ŞAHİN Genel Müdür Yardımcısı 2. ULUSLARARASI İNŞAATTA KALİTE ZİRVESİ 2 Kasım 2010, istanbul SUNUM İÇERİĞİ İklim değişikliği AB Süreci Çevre Yönetimi AB

Detaylı

DIŞ İLİŞKİLER VE AVRUPA BİRLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

DIŞ İLİŞKİLER VE AVRUPA BİRLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DIŞ İLİŞKİLER VE AVRUPA BİRLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 82 BAKANLIK MERKEZ TEŞKİLATI VE BAĞLI KURULUŞLAR Dr. Öner GÜNER Sağlık Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürü 1968 yılında Giresun Bulancak

Detaylı

GEMİ KAYNAKLI KİRLİLİĞİN YÖNETİMİ

GEMİ KAYNAKLI KİRLİLİĞİN YÖNETİMİ T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü GEMİ KAYNAKLI KİRLİLİĞİN YÖNETİMİ 03 Aralık 2015 (Ulusal Uluslararası Mevzuat) Uluslararası Denizcilik Örgütü- MARPOL 73/78 SÖZLEŞMESİ

Detaylı

14- TAŞIMACILIK POLĐTĐKASI

14- TAŞIMACILIK POLĐTĐKASI ÇIKARILMASINDA YARAR GÖRÜLEN YASAL DÜZENLEMELER (KANUN) I. 2007-2008 YASAMA DÖNEMĐNDE (01/10/2007-30/09/2008) ÇIKARILMASINDA YARAR GÖRÜLEN YASAL DÜZENLEMELER Çıkarılacak Yasal Adı 14.0708.1.01 2918 sayılı

Detaylı

Konya Büyükşehir Belediyesi Afet Yönetimi Koordinasyon Merkezi (AYKOM) Görev, Yetki ve Çalışma Yönetmeliği

Konya Büyükşehir Belediyesi Afet Yönetimi Koordinasyon Merkezi (AYKOM) Görev, Yetki ve Çalışma Yönetmeliği Konya Büyükşehir Belediyesi Afet Yönetimi Koordinasyon Merkezi (AYKOM) Görev, Yetki ve Çalışma Yönetmeliği Kabul Tarihi: 13/11/2009 Kabul Sayısı: 555 Sayılı Belediye Meclis Kararı Yayım Tarihi: 08/12/2009

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ TARAFINDAN FİNANSE EDİLEN PROJE LİSTESİ

AVRUPA BİRLİĞİ TARAFINDAN FİNANSE EDİLEN PROJE LİSTESİ MEDA FONU TÜRKİYE DEKİ ÇEVRE İLE İLGİLİ MEVZUATIN ANALİZİ PROJESİ: TAMAMLANDI 1 AVRUPA BİRLİĞİ İDARİ İŞBİRLİĞİ FONU TÜRKİYE CUMHURİYETİ İÇİN ÇEVRE ALANINDA ENTEGRE UYUMLAŞTIRMA STRATEJİSİ PROJESİ: TAMAMLANDI

Detaylı

FASIL 3 İŞ KURMA HAKKI VE HİZMET SUNUMU SERBESTİSİ

FASIL 3 İŞ KURMA HAKKI VE HİZMET SUNUMU SERBESTİSİ FASIL 3 İŞ KURMA HAKKI VE HİZMET SUNUMU SERBESTİSİ Öncelik 3.1 Bu fasıl kapsamındaki müktesebata uyum sağlanabilmesi için, kurumsal kapasite ve mevzuat uyumu açısından gerekli tüm adımlarla ilgili takvimi

Detaylı

BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARLA İLGİLİ TÜRKİYEDEKİ UYUMLAŞTIRMA VE UYGULAMA ÇALIŞMALARI

BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARLA İLGİLİ TÜRKİYEDEKİ UYUMLAŞTIRMA VE UYGULAMA ÇALIŞMALARI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KİMYASALLAR YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARLA İLGİLİ TÜRKİYEDEKİ UYUMLAŞTIRMA VE UYGULAMA ÇALIŞMALARI Kemal DAĞ Endüstriyel ve Kimyasal Kazalar Şube

Detaylı

DENİZCİLİK FAL KOMİTESİ FAALİYETLERİNİN

DENİZCİLİK FAL KOMİTESİ FAALİYETLERİNİN DENİZCİLİK FAL KOMİTESİ FAALİYETLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ KAYSERİ 2 Nisan 2013 Ocak 2017, Ankara 1/13 2/13 AMAÇ ve KAPSAM: Uluslararası Deniz Trafiğinin Kolaylaştırılması Sözleşmesi Facilitation of International

Detaylı

GENELGE (2009/6) 1)Planın Sunum Süreci 2) İnceleme Süreci 3) Onay Süreci

GENELGE (2009/6) 1)Planın Sunum Süreci 2) İnceleme Süreci 3) Onay Süreci Sayı : B.18.0.ÇYG.0.06.03-010.06.02/ Konu : Kıyı Tesisi Risk Değerlendirmesi ve Acil Müdahale Planı Onay Prosedürü Genelgesi GENELGE (2009/6) Bu Genelgenin gayesi, 5312 Sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve

Detaylı

Kamunun Bilgilendirilmesi Rehber Dokümanı

Kamunun Bilgilendirilmesi Rehber Dokümanı şey BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN KONTROLÜ HAKKINDA YÖNETMELİK Kamunun Bilgilendirilmesi Rehber Dokümanı 2011 Ç E V R E V E O R M A N B A K A N L I Ğ I Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü Hakkında Yönetmelik

Detaylı

TÜRKİYE YAZMA ESERLER KURUMU BAŞKANLIĞI KURULUŞ VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN

TÜRKİYE YAZMA ESERLER KURUMU BAŞKANLIĞI KURULUŞ VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN BAKANLIKLARIN KURULUŞ VE GÖREV ESASLARI HAKKINDA 174 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME İLE 13/12/1983 GÜN VE 174 SAYILI BAKANLIKLARIN KURULUŞ VE GÖREV ESASLARI HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMENİN BAZI MADDELERİNİN

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ DÖNER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET İÇİ EĞİTİM SUNUMU 02 MAYIS 2014

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ DÖNER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET İÇİ EĞİTİM SUNUMU 02 MAYIS 2014 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ DÖNER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET İÇİ EĞİTİM SUNUMU 02 MAYIS 2014 İÇ KONTROL SİSTEMİ VE KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI DERLEYEN CUMALİ ÇANAKÇI Şube Müdürü SUNUM PLANI İç Kontrol

Detaylı

Onay Tarihi: 19/12/2013 Sayı: 1997

Onay Tarihi: 19/12/2013 Sayı: 1997 2001 GEMİ YAKITLARINDAN KAYNAKLANAN PETROL KİRLİLİĞİ ZARARININ HUKUKİ SORUMLULUĞU HAKKINDA ULUSLARARASI SÖZLEŞME (BUNKER 2001) SERTİFİKASININ DÜZENLENMESİNE VE DENETİMİNE YÖNELİK USUL VE ESASLARIN BELİRLENMESİNE

Detaylı

KENTSEL PLANLAMANIN TEMEL NİTELİKLERİ

KENTSEL PLANLAMANIN TEMEL NİTELİKLERİ KENTSEL PLANLAMANIN TEMEL NİTELİKLERİ Kentsel planlama toplum yararını esas alan güvenli ve sürdürülebilir yaşam çevresi oluşturmaya yönelik bir kamu hizmetidir. Kent planlama, mekan oluşumunun nedenlerini,

Detaylı

PROJE TEKLİF FORMU FİZİBİLİTE RAPORU HAZIRLANMASI GEREKMEYEN KAMU YATIRIM PROJESİ TEKLİFLERİ İÇİN

PROJE TEKLİF FORMU FİZİBİLİTE RAPORU HAZIRLANMASI GEREKMEYEN KAMU YATIRIM PROJESİ TEKLİFLERİ İÇİN FİZİBİLİTE RAPORU HAZIRLANMASI GEREKMEYEN KAMU YATIRIM PROJESİ TEKLİFLERİ İÇİN PROJE TEKLİF FORMU 1. PROJE TANIMLAMA BİLGİLERİ Adı: Türkiye Deniz Araştırma Alt Yapısının Analizi Etüt Projesi Yeri: Seyir,

Detaylı

İL UYUŞTURUCU KOORDİNASYON KURULLARI VE İL UYUŞTURUCU EYLEM PLANLARI

İL UYUŞTURUCU KOORDİNASYON KURULLARI VE İL UYUŞTURUCU EYLEM PLANLARI İL UYUŞTURUCU KOORDİNASYON KURULLARI VE İL UYUŞTURUCU EYLEM PLANLARI Uyuşturucu sorununun çok boyutlu olması, mücadelenin ilgili kurumlar arasında etkili bir işbirliği ve koordinasyon çerçevesinde yürütülmesini

Detaylı

KAMU ALIMLARI YOLUYLA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YERLİ ÜRETİM PROGRAMI EYLEM PLANI

KAMU ALIMLARI YOLUYLA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YERLİ ÜRETİM PROGRAMI EYLEM PLANI Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) KAMU ALIMLARI YOLUYLA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YERLİ ÜRETİM PROGRAMI EYLEM PLANI Koordinatör Teknoloji Bakanlığı Öncelikli Dönüşüm Programları, 16/02/2015 tarihli ve 2015/3

Detaylı

Tarımın Anayasası Çıktı

Tarımın Anayasası Çıktı Tarımın Anayasası Çıktı Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ Tarım sektörünün anayasası olan 5488 sayılı Tarım Kanunu iki yıllık yoğun bir çalışmanın ardından 18.04.2006 tarihinde kabul edildi. Resmi Gazete de 25.04.2006

Detaylı

(1) ATRG L 268, 3.10.1998, s. 1.

(1) ATRG L 268, 3.10.1998, s. 1. 2119/98/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı çerçevesinde bulaşıcı hastalıkların önlenmesi ve kontrolü için erken uyarı ve yanıt sistemi hakkında 22 Aralık 1999 tarihli KOMİSYON KARARI [C(1999)

Detaylı

Türkiye Cumhuriyeti Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. Yalın Altı Sigma Konferansı-5 / 7-8 Kasım 2014

Türkiye Cumhuriyeti Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. Yalın Altı Sigma Konferansı-5 / 7-8 Kasım 2014 Türkiye Cumhuriyeti Yalın Altı Sigma Konferansı-5 / 7-8 Kasım 2014 Sürdürülebilir Bir Üretim Altyapısı Çevreye Duyarlı VGM Güvenli Verimli BSTB İleri Teknoloji Yüksek Katma Değer 2 20 nün Kuruluşu 17 Ağustos

Detaylı

T.C. BAŞBAKANLIK. AFET ve ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

T.C. BAŞBAKANLIK. AFET ve ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI T.C. BAŞBAKANLIK AFET ve ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI 2014 2023 MADEN VE MADEN ATIKLARINDAN KAYNAKLI KAZALARA YÖNELİK UZUN VADELİ YOL HARİTASI BELGESİ Bu belge, Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı

Detaylı

ORDU ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLAN YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Genel İlkeler

ORDU ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLAN YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Genel İlkeler ORDU ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLAN YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Genel İlkeler Amaç MADDE 1 Bu yönerge Üniversitenin Stratejik Planı kapsamında; misyon, vizyon ve temel değerlerinin

Detaylı

PROJE KAYNAKLARI KAYNAK 5: ANKARA KALKINMA AŞANSI DESTEK PROGRAMLARI 1

PROJE KAYNAKLARI KAYNAK 5: ANKARA KALKINMA AŞANSI DESTEK PROGRAMLARI 1 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü PROJE KAYNAKLARI KAYNAK 5: ANKARA KALKINMA AŞANSI DESTEK PROGRAMLARI 1 Ankara Kalkınma Ajansı tarafından sağlanan destekler; teknik destek ve

Detaylı

Hedef 1: KAPASİTE GELİŞTİRME

Hedef 1: KAPASİTE GELİŞTİRME Proje, Küresel Çevre Fonu (GEF) mali desteğiyle, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü tarafından Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Gıda Tarım ve Hayvancılık

Detaylı

FASIL 6: ŞİRKETLER HUKUKU

FASIL 6: ŞİRKETLER HUKUKU FASIL 6: ŞİRKETLER HUKUKU 6.A. Avrupa Birliği ndeki Genel Sektörel Durum Analizi Şirketler hukuku mevzuatı, şirketler ile muhasebe ve denetim konularını kapsamaktadır. Şirketler konusuna ilişkin kurallar,

Detaylı

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE ULUSLARARASI BELGELER VE KORUMA MEKANİZMALARI

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE ULUSLARARASI BELGELER VE KORUMA MEKANİZMALARI KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE ULUSLARARASI BELGELER VE KORUMA MEKANİZMALARI Uluslararası Arka Plan Uluslararası Arka Plan Birleşmiş Milletler - CEDAW Avrupa Konseyi - Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi

Detaylı

KAMU ALIMLARI YOLUYLA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YERLİ ÜRETİM PROGRAMI EYLEM PLANI

KAMU ALIMLARI YOLUYLA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YERLİ ÜRETİM PROGRAMI EYLEM PLANI KAMU ALIMLARI YOLUYLA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YERLİ ÜRETİM PROGRAMI EYLEM PLANI 1. Programın Amacı ve Kapsamı 2013 yılı itibarıyla yaklaşık 105 milyar TL ile GSYH nin yaklaşık yüzde 7 si olarak gerçekleşen

Detaylı

Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni

Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni İnsan etkinlikleri neticesinde oluşan iklim değişikliği riskleri değerlendirmeleriyle sorumlu devletler arası bilimsel bir organdır. Heyet 1988 de Dünya Meteoroloji Örgütü,

Detaylı

İL AFET VE ACİL DURUM MÜDÜRLÜKLERİNİN AFET, ACİL DURUM VE SİVİL SAVUNMAYA İLİŞKİN YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİNE DAİR USUL VE ESASLAR

İL AFET VE ACİL DURUM MÜDÜRLÜKLERİNİN AFET, ACİL DURUM VE SİVİL SAVUNMAYA İLİŞKİN YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİNE DAİR USUL VE ESASLAR İL AFET VE ACİL DURUM MÜDÜRLÜKLERİNİN AFET, ACİL DURUM VE SİVİL SAVUNMAYA İLİŞKİN YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİNE DAİR USUL VE ESASLAR BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Amaç Madde 1- (1) İl Afet ve Acil Durum

Detaylı