YÖNETİM KAVRAMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ

Transkript

1 1. HAFTA YÖNETİM KAVRAMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ Ders notudur.

2 YÖNETİM KAVRAMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ HAFTANIN AMAÇLARI 1. Yönetim kavramını tanımlayabilme 2. Yönetimin amaçlarını kavrayabilme 3. Yönetimin özel amaçlarını anlayabilme 4. Yönetmen kavramını kavrayabilme 5. Yönetimin tarihsel gelişimini bilme 6. Yönetim kuramlarını öğrenme YÖNETİM NEDİR? Yönetim çeşitli yazarlar tarafından farklı şekillerde tanımlanmıştır. Bu farklılıklar; bir bakıma, yönetim biliminin gelişmesine önemli katkılarda bulunan düşünce okullarının yönetim anlayışını yansıtmaktadır (Kaya, 1996). Başaran a göre: Yönetim tanımlarının değişik yapılmasının iki nedeni vardır. Birinci neden olarak, yönetimi tanımlayanların, yönetim biçimine yönelik olarak inançlarının farklı olmasıdır. İkinci neden olarak ise, yönetilen örgütün amaçlarının birbirinden değişik olmasındandır (Başaran, 1989). Bir örgütte amaçlara ulaşmada var olan insan ve madde kaynaklarını etkili ve verimli kullanmak için karar almak, planlamak, örgütlemek, eşgüdümlemek, iletişim kurmak, etkilemek ve denetlemektir (Kavalcılar ve Ünal, 2005). White, Woldo, Gulick, Pfifner ve Prestus gibi yazarlar ise, örgütün amacını vurgulayarak, yönetimi örgüt amaçlarının gerçekleşmesi için insan ve madde kaynaklarının etkili bir biçimde eşgüdümleşerek işlerin yapılmasını sağlamak olarak görürler. Bu yazarlara göre, grup çalışması ve eşgüdüm (koordinasyon) yönetimin can damarıdır. W. Valdo ise yönetimi; Örgüt amaçlarının gerçekleştirilmesi için sorun çözme, planlama, örgütleme, koordinasyon ve değerlendirme gibi fonksiyonlara ilişkin ilke, kavram, teori, model ve tekniklerin sistematik ve bilinçli bir şekilde özenle uygulanmasıyla ilgili faaliyetlerin tümüdür şeklinde tanımlamıştır (Açıkgöz, 1994). 2

3 Simon a göre; yönetim işlerin yapılmasını sağlamasa natıdır. Ancak hiçbir eylem karar vermeden yapılamaz. Bu yüzden yönetim kuramı yapma kadar karar verme süreciyle de ilgilenmektedir (Kaya,1996). Yönetimin tanımı, her ne kadar yönetim biçimlerine ve örgütlerin amaçlarına göre değişik yapılırsa yapılsın, bazı öğelerde özdeştir. 1. Yönetim, saptanmış amaç ya da amaçlara ulaştıracak eylemler dizisidir. 2. Bu eylemler, amaç ya da amaçları üstlenmiş insanlarca gerçekleştirilir. 3. Amaçları gerçekleştirmek için işleri paylaşan insanların, eşgüdüm içinde güçbirliği yapmaları gerekir. 4. Yönetim, amaca doğru götüren olgulardan oluşan bir süreçtir. Yönetim kavramı bir asırdan daha uzun bir süredir geliştirilmekte olan bir kavramdır. Ekonomik bir amaca dayalı olarak kurulan işletmelerin parasal, mekanik ve işgücünden meydana gelen kaynakların en uygun (optimal) biçimde sevk ve idare edilmesini kavramaktadır (Açıkgöz, 1994). Kavramın bu ölçüde yeni olmasının nedeni, 18. yüzyılda başlayan endüstri devrimine gelinceye kadar üretime dayalı büyük kuruluşların yokluğudur. Bu yönden bakıldığında endüstri devriminin başlamasına kadar olan uzun geçmişi, bilimsel yönetim öncesi dönem şeklinde nitelendirmek mümkündür. Ancak bu geçmiş devirlerde de yöneten ve yönetilen kişi ve toplulukların var olduğu dikkate alınırsa, yönetim kavramının çok eski tarihlerde hatta ilk çağlarda bile var olduğunu söylemek mümkündür (Başaran, 1989). Sosyal bilimler ile, teknik bilimler arasında doğuş ve gelişim bakımından önemli bir fark vardır. Teknik bilimler icatlara dayanır ve birtakım buluşlarla başlar. Bu buluşlar, sonradan geliştirilerek yaygın bir biçimde kullanılacak şekle sokulur. Sosyal bilimler ise, mevcut toplumsal uygulamaların özellikli ve ortak taraflarının bir teori olarak oluşturulmasını amaçlar; bir diğer ifadeyle toplumsal olayları açıklama amacına yönelir (Taymaz, 2003). Bu yaklaşım açısından bakıldığında yönetim bir sosyal bilim dalıdır. Tarih boyunca toplulukların düzenli bir şekilde hareket etmeleri durumunda daha olumlu ve doyurucu sonuçlar aldıkları noktasından hareket ederek bu düzen ve şekil anlayışını amaçlara yönelik bir biçimde şekillendirme esasına dayanır. İşletme yönetimi ise, sosyal bir bilim dalı olmakla 3

4 beraber teknik bilimler tarafından geliştirilen birçok yöntemden yararlandığı için, bu yaklaşım bakımından daha değişik bir görünüm verir. Buna göre işletme yönetimi sosyal olayları belli bir konuda (işletmecilik alanında) inceleyen ve bu yaklaşıma göre genel yönetim disiplininin bir dalı olan, ancak kullandığı teknik yöntemler nedeniyle eski yönetim anlayışından çok daha farklı ve karmaşık yönleri bulunan özellikli bir bilim dalıdır(kaya, 1996). Günümüzün toplumu çok geniş bir sorumluluk alanına sahiptir. Evrensel özellik, yönetimin dar kalıplar içine sıkışmasını engellemektedir. Sadece bir fabrika veya mağaza gibi işletmelerde değil, aynı zamanda evlerde gece kulüplerinde, dini kuruluşlarda, okullarda, spor kulüplerinde de yönetim faaliyeti vardır (Koçel,1998). Yönetim kavramının bir tanımım yapacak olursak, yönetim bir amaca ulaşmak için başkaları ile işbirliği yapmaktır. Yönetim her şeyden önce belli bir hedefe başkalarıyla birlikte erişme, bir başka deyişle başkalarına iş yaptırma faaliyetidir. Yönetim bu özelliği ile amaca erişirken başkalarıyla beraber hareket etmesi amaçlanan hedeflere ancak başkalarının yardım ve işbirliği ile erişebilmelidir. Gerçekten, insan yetenekleri daha gelişmiş olsaydı, başkalarının yardım ve işbirliğine ihtiyaç duyulmayacaktı (Can, 2005). Yönetim, basit bir ifadeyle bir kuruluşta hedefe ulaşma yolunda yapılan çalışmaların düzenlenmesidir. Bu durumda bir veya daha fazla amacın varlığı ve bunlara ulaşmanın söz konusu olduğu durumlarda yönetimin varlığından söz edilebilir (Kaya, 1996). Bu açıklamalardan da anlaşılacağı gibi, yönetim amaçlara yönelmiş, beşerî ve psikososyal özellikte bir süreçtir. Yönetim sürecinde görev alan, diğer bir ifadeyle ortak çaba ve çalışmalarda bulunan fertleri, iş gören ve iş gördüren, yönetilen ve yöneten, amir ve memur vb. çeşitli ifadelerle anılan sosyal bir farklılaşmaya uğrarlar. Her zaman yönetim süreci ve olaylarının söz konusu olduğu durumlarda, emir alanlar ve emir verenler mevcuttur (Bursalıoğlu, 2002). YÖNETİMİN AMAÇLARI Bir örgütün amacı yaşamaktır. Örgütün yaşayabilmesi için payına düşen ürünü üretmesi (örgütsel amaçları gerçekleştirmesi) gerekir. Yönetim, örgütü yaşatabilmek için şu yönetsel amaçları gerçekleştirmek zorundadır: 4

5 1. Örgütün amaçladığı ürünün niceliğini artırmak. Bir örgüt, bir ya da birden çok ürünü üretmek için kurulur. Örgütün amacı, bu ürünleri üretmektir. Yönetimin amacı ise, bu ürünlerin planlanan nicelikte üretilmesini sağlamaktır. 2. Örgütün amaçladığı ürünün niteliğini yükseltmek. Bir örgütün ürettiği ürünün planlanan ve müşterilerinin istediği nitelikte üretilmesinin sağlanması yönetimin işidir. 3. İşgörenlerin isten doyumunu sağlamak. Bir örgüt işgörenleri varsa yaşar. Örgütün yaşaması işgörenlerinin örgütte çalışmayı sürdürmek istemelerine bağlıdır. Yönetim İşlevinin Temel Özellikleri 1. Yönetim bir küme eylemidir. 2. Yönetim insanla gerçekleşir. 3. Yönetim bir işbirliği eylemidir. 4. Yönetim işbölümü ve uzmanlaşma eylemidir. 5. Yönetim bir eşgüdümleme eylemidir. 6. Yönetim bir yetki eylemidir Yönetimin Özel Alanları Karşıladıkları toplumsal gereksinmelerin özellikleri yönünden, yönetimde özellikler gösteren toplumsal birimlerin sayıları çoktur. Yönetim bilimlerinin üzerinde daha çok çalıştığı belli bazı yönetim alanları şunlardır: Silahlı güçlerin yönetimi, yönetim alanlarının en eskisidir. Toplumun savunma ve savaş kurumları, insanların güvenli yaşama gereksinmelerinden doğmuştur. Sonucunda insanın ölümü kalımı söz konusu olduğundan, savunma ve savaş için gereken kuralların özenle saptanması gerekmiştir. İşletme yönetimi, insanların ürün üretmek ve üretileni satmak için bir araya gelmelerinden sonra başlamıştır. İşletme yönetimi, en hızlı gelişen yönetim alanlarındandır. Kamu yönetimi, devlet kavramının doğuşundan sonra ortaya çıkmıştır. Kamu yönetimi, geniş anlamda, toplumun tümüne yönelik hizmetleri yönetmeyi içerir. Bu 5

6 anlamda devletçe üretilen tüm hizmetlerin yönetimi, kamu yönetiminin kapsamına girer. Ama dar anlamda kamu yönetimi, devletin iç işlerini düzenlemek için kurduğu güvenlik, koruma, ilişki düzenleme ve refah içinde yaşamasına yönelik hizmetlerin yönetimidir. Sağlık yönetimi, toplumun sağlıklı yaşama ve tedavi gereksinmelerini karşılamak için kurulan sağlık sisteminin yönetimini kapsar. Sağlık yönetimi alanında oldukça hızlı bir gelişme vardır. Bu hızlı gelişmenin nedenlerinden en önemlileri, gelişen sağlık teknolojisi ve giderek çok büyük hastanelerin kurulmasıdır. Eğitim yönetimi, toplumun eğitim gereksinmelerini karşılamak için kurulan eğitim örgütünü önceden belirlenen amaçları gerçekleştirmek için, etkili işletmek, geliştirmek ve yaşatmak sürecidir (Başaran, 1989). Eğitim yönetimini, diğerlerinden ayıran yanlar, eğitimin özelliğinden doğmaktadır. Eğitimin olduğu gibi, eğitim yönetiminin de en önemli konusu insandır. Eğitim yönetimi, insan ve insanların oluşturduğu toplumu her yönde geliştirip, zenginleştirmeyi amaçlar (Bursalıoğlu, 1987). Okul Yönetimi, eğitim yönetiminin sınırlı bir alana uygulanmasıdır. Bu alanın sınırlarını eğitim sisteminin amaçları ve yapısı belirler. Okul yönetimin görevleri okuldaki tüm insan ve madde kaynaklarını en biçimde kullanarak, okulu amaçlarına uygun yaşatmaktır (Taymaz, 2003). YÖNETMEN (Yönetici) Toplumsal değişmeler ve gereksinmeler ile başa çıkmak için örgütü yeniden yapılandıracak; toplumun gereksinmelerini karşılamak için örgütün işlevlerini yerine getirecek; örgütün toplam niteliğini artıracak olan yönetmendir. Başka bir deyişle yönetmen, belirli bir yönetim modelini çalıştıracak, örgütün ortamını geliştirecek ve çevre ile örgütün etkileşimini yönetecektir. Böyle bir sorumluluğu yüklenecek ve örgütü etkili yönetecek bir yönetmen, yönetim mesleğinde iyi yetişmesinin yanı sıra etkili bir önder olmalıdır. Yönetmenlik ve önderlik niteliklerinin birleşmesi ile elde edilen niteliğe örgütsel önderlik denir. 6

7 Yönetmenin Nitelikleri 1. Yönetmen, zorlanmaya (stress) dayanıklı olmalı; 2. Yönetmen, belirsizliklere katlanabilmeli; 3. Yönetmen, nesnel (objective) olmalıdır; 4. Yönetmen, kendine özgü çalışma standardları geliştirmelidir; 5. Yönetmen, örgütün zor koşullarına ve yönetimin çalışma zorluklarına dayanabilmeli; değiştiremediği koşullara ve zorluklara uyarlanabilmelidir. 6. Yönetmenin özgüveni tam olmalıdır; Yönetmen, kendini tanımaya çalışmalı ve kendini değerlendirirken elverdiğince nesnel olmalıdır. YÖNETİM NE ZAMAN BAŞLADI? Yönetimsel eylemlerin insanlık tarihiyle birlikte başladığı söylenebilir. Gerçekten de, örgütlenmiş bir insan grubunun, bir takım amaçlarla bir takım işleri sürekli olarak gerçekleştirme çabası gösterdiği her yerde yönetim söz konusu olmuştur. Amaçlanan işin ya da işlerin başarılması için öteki insanları (grubu) örgütleyen, emirler veren, grup çalışmasını aynı amaca yönelten (koordine eden), denetleyen kısaca yöneten- bir ya da birçok insan (yönetenler) ve onların isteklerini gerçekleştirmeye çalışan insanlar (yönetilenler) var olmuştur. Bir bakıma doğal ya da biçimsel her grupta, her örgütte, her toplumda insanlar yönetenler ve yönetilenler olarak ikiye ayrılabilir (Kaya,1996). Varlığı insanlık tarihi kadar eski olan örgüt ve yönetim sorunlarının bilimsel yaklaşımla ele alınması oldukça yenidir. Bununla birlikte, yönetim sanatı yüzyılların deneyimlerinden, devlet yöneticilerinin anılarından ve düşünürlerin öğütlerinden büyük ölçüde yararlanmış, günümüz yönetim uygulamalarında bile kullanılan pek çok ilke, yöntem ve araç kazanmıştır (Kaya,1996). 7

8 YÖNETİMİN TARİHSEL GELİŞİMİ Yönetimin Tarihsel Gelişimi BİLİMSEL YÖNETİM ÖNCESİ DÖNEM (1880 DEN ÖNCE) BİLİMSEL YÖNETİM DÖNEMİ Anaerkil Çağ Ataerkil Çağ Bilimsel Çağ BİLİMSEL YÖNETİM ÖNCESİ DÖNEM (1880 DEN ÖNCE) 1. Anaerkil Çağ Anaerkil Çağ, Ataerkil Yönetim Çağı nı hazırladı. Bu Çağ, anaerkil adını, babaya bakarak ananın aile yönetiminde daha etkin olmasından alır. Ana ile babayı birbirine bağlayan etken çocuktur. İlk toplumlarda babanın, çocuğa ilişkin sorumluluk yüklenmesinin ve aileye katkısının az ya da yok olması yüzünden, ailenin yönetimindeki payı da az ya da yoktu. Bu Çağ'ın, Tarım Devrimi ile başlayan Ataerkil Çağ'da bitliği varsayılır. Tarım Devrimi: Tarım Devrimi, insanın insan olmasına yol açan iki önemli süreci başlattı: Birincisi, doğayı tanıma süreci, ikincisi ise doğaya karşı güç birliği yapma süreciydi. Doğayı tanımaya çalışma, doğal bilimlerin başlangıcı oldu. İnsanın üretime başlaması, beden ve biliş gücünün gelişmesine; başka canlıları bu yolla yönetimi altına almasına yol açtı. Tarımsal üretim geliştikçe, tarıma ilişkin bilgiler ve beceriler de çoğaldı. Çoğalan bilgiler, beceriler bir insanın edinemeyeceği düzeye yükselince, bazı işleri başkalarından daha 8

9 iyi bilen, beceren kişiler ortaya çıktı, insanın, bir işi daha iyi bilen başka bir insana yaptırması, toplumda işbölümünü başlattı. 2. Ataerkil Çağ Tarım Devrimi ile tarımsal ürünlerin (özellikle buğdayın) erkek eliyle üretilmesi; ailenin varlığının korunmasının ve ürünün pazarlanmasının erkeğe verilmesi; anamalın erkek eline geçmesi; toplumun yönetiminde etkin olan rahiplerin erkek olması, aileden başlayarak toplum yönetiminde erkeği egemen kıldı. Bu egemenliğin gereği, anamal, savunma, savaş, iç güvenlik, tapınma, tarımsal üretim, işletme (aile dışında ürün üretme), ticaret erkeğin görevi oldu. Ailede başlayan ataerkil yönetim giderek, birleşik ailenin, oymak, boy ve toplumun yönetimine dönüştü. Endüstri Devrimi: Tarım Devrimi'nden sonra gelen ikinci büyük devrimdi. Endüstri Devrimi'ni yaratan etkenler, insanın kullandığı doğa güçlerine bulduğu ve kattığı makine ve kaynak güçleridir. Endüstri Devrimi, fabrika ve büyük işletmeler yoluyla üretimi hızlandırdı ve çoğalttı. Büyüyen ve karmaşıklaşan örgütlerin yönetimi için bilimsel çalışmalar gerekti. Böylece Yirminci Yüzyıl ın başında Yönetimde Bilimsel Çağ başladı. Yönetim bilimi 18. yüzyıl endüstri hareketiyle önem kazanmıştır. Endüstri devriminin başlamasına kadar olan uzun geçmişi bilimsel yönetim öncesi devir şeklinde nitelendirmek mümkündür. BİLİMSEL YÖNETİM DÖNEMİ - YÖNETİM KURAMLARI Örneğin; Literatürde örgüt ve yönetim kuramlarının değişik sınıflandırmalarına rastlanmaktadır. Bursalıoğlu (2002) kuramları; eski kuramlar, yeni kuramlar, daha yeni yaklaşımlar olarak sınıflandırmıştır. Kaya (1996), kuramları; yapıya ağırlık veren kuramlar, insana ve yönetimin çevresiyle etkileşimine ağırlık veren davranışçı ve çevresel kuramlar ve örgütü bir sistem olarak gören sistemci yaklaşımlar olarak sınıflandırmıştır. Hoy ve Miskel (1982) ise kuramları; klasik kuramlar, insan ilişkileri kuramları ve davranışçı kuramlar olarak üç kategoride toplamışlardır. 9

10 Tarihsel sıralamaya göre kuramları sınıflandırmada bir örtüşme olmadığından bir ölçüde konu ve kronolojik sıralamayı birleştiren bir yaklaşımla örgüt ve yönetim kuramları (Balcı, 2004): Yönetim Kuramları Modern Kuramlar Davranışsal (Neo-Klasik) kuramlar Yapısalcıklasik kuramlar Sistem Yaklaşım Durumsallık Yaklaşım 1. YAPISALCI- KLASİK YÖNETİM KURAMLARI Yapısalcı-klasik veya geleneksel örgüt kuramlarının, iki ana fikir etrafında toplandığı anlaşılmaktadır. Bunlardan birincisi, rutin işlerin görülmesinde insan öğesinin makinelere ek olarak etkin bir şekilde kullanılabilmesi, ikincisi de formel örgüt yapısının oluşturulmasıdır. Taylor un Bilimsel Yönetim Kuramı birinci fikre, Weber in Bürokrasi kuramı da ikinci fikre odaklanmıştır (Koçel, 1998). Klasik Kuramlar Ailesinin Yapı Taşları Niteliğindeki Başlıca Kuramlar Bilimsel Yönetim Kuramı (Taylor): Taylor un öncülüğünü yaptığı bu yaklaşıma göre işlerin dizaynı ve yapılma şeklinin mühendislik açısından bilimsel olarak incelenerek yeniden düzenlenmesi ile hem verimliliğin artacağına, hem de işletme ve işçilerin bu yeni düzenden daha fazla pay elde edeceklerine inanılmıştır. Taylor`a göre, belirli ilkelerin uygulanması, işletmelerde ekonomiklik ve verimliliğe dayalı faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için yeterli değildir. Önemli olan işyerinde belli anlayışların anlamlı bir biçimde bir araya getirilmesi zorunluluğudur. Bunun gerçekleşebilmesi için de aşağıdaki ilkelerin geliştirilmesi gerektiğini savunmuştur. Bu ilkeler yönetime olduğu kadar günlük faaliyetlerin yönetilmesine de ışık tutmuştur. 10

11 Gelişigüzel çalışma değil, bilim Başıbozukluk değil, ahenk ve koordinasyon Kişisellik değil, yardımlaşma Düşük verim değil, maksimum çıktı Herkesin mümkün olan en yüksek verimlilik düzeyine çıkarılması için eğitim Bürokratik Yönetim Kuramı (Weber): Weber gittikçe hızlanan kentleşme ve endüstrileşme sonucu toplumun ne tür bir örgüt biçimine gereksinim duyduğunu araştırmış, bürokratik yaklaşımın ideal bir yönetim ve örgütlenme biçimi olduğuna karar vermiştir (Can, 2005). Fonksiyonel uzmanlaşmaya dayanan iş bölümü, Açık ve seçik bir şekilde belirlenmiş hiyerarşik bir yapı, Her kademede işlerin nasıl yapılacağı ile ilgili ilke ve yöntemler, Gayri şahsi ilişkiler, Teknik yetenek esasına dayanan bir personel l seçimi ve terfi sistemi, Yasal yetkinin uygulanması. Weber`e göre yukarıdaki ilkelerin izlenmesi ile ideal, etkin, şahsa göre değişmeyen ve rasyonel bir organizasyon yapısı oluşacaktır. Yönetim süreci yaklaşımı (Fayol): Bu yaklaşım bilimsel yönetim yaklaşımının bir çeşit devamı, onun tamamlayıcısı sayılmaktadır. Yönetim süreci yaklaşımı, sadece organizasyon kuralları ile değil, fakat yönetimin bütün alanları ile ilgili ilkeler geliştirmeye çalışmıştır. Bu yönü ile bilimsel yönetim yaklaşımından çok daha geniş ve kapsamlı bir yaklaşımdır (Aydın, 2007). 2. DAVRANIŞSAL (NEO-KLASİK) KURAMLAR Davranışsal yönetim düşüncesinin esası klasik yönetim düşüncesinin kavram ve ilkelerine dayanmaktadır. Ancak davranışsal yönetim düşüncesi klasik yönetim düşüncesinin eksik bıraktığı insan unsurunu inceleme konusu yapması ile ön plana çıkmıştır. Sadece yapı 11

12 üzerinde duran klasik yönetim düşüncesi insan unsurunu pasif saymasına karşılık, davranışsal yönetim düşüncesi bir organizasyon yapısının etkinliğini belirleyen unsurun insan olduğunu göstermiştir (Başaran, 1989). Davranışsal yönetim düşüncesinin organizasyon konusuna yapmış olduğu en önemli katkı, organizasyon yapısı içinde insanın nasıl davrandığı ve neden o şekilde davrandığı, kişilerin neden farklı biçimlerde güdülendikleri, grupların özellikleri, liderlerin nasıl davrandığı, yapı ile davranış arasındaki ilişkileri açıklamasıdır (Başaran, 1989). 3. MODERN YÖNETİM KURAMLARI Sistem Yaklaşımı: Sistem düşüncesi, olayları sistem olarak çözebilecek bakış açısını kazanmaktır. Sistem kuramı; bütünü görmek, farklı görüş açılarını yöneltmek ve belirli bir yöntem izlemek ilkeleri ışığı altında gerçekleştirilen bir yaklaşımdır. Sistem düşüncesi, ilk olarak sorunları küçük parçalara bölmek ve tanımlanmış amaç doğrultusunda parçaları yeniden birleştirmektir (Can, 2005). Yönetimde sistem yaklaşımı denildiği zaman yönetim olaylarını ve bu olayların cereyan ettiği birimleri birbirleriyle ilişkili bir şekilde ele alan yaklaşım anlaşılmaktadır. Bu görüşe göre önemli olan bütündür, parçalar bu bütüne katkıda bulunduğu ölçüde önemlidir. Durumsallık Yaklaşım: Durumsallık yaklaşımı organizasyon yapısını içsel ve dışsal koşullar arasındaki ilişkilere göre şekil alan bir yapı olarak görmektedir. Durumsallık yaklaşımına göre; organizasyon yapısı bir bağımlı değişkendir. Organizasyon yapısının nasıl olması gerektiği bağımsız değişken durumundaki içsel ve dışsal koşulların durumuna göre belirlenecektir. Durumsallık yaklaşımına göre her yer ve koşulda geçerli tek bir en iyi organizasyon yapısı yoktur. En iyi durumdan duruma değişmektedir (Can, 2005). 12

13 KAYNAKLAR Açıkgöz, K. (1994). Eğitimde Etkili Yönetici Davranışları. İzmir: Kanyılmaz Matbaası. Aydın, M. (2007). Eğitim Yönetimi. Ankara: Hatiboğlu Yayınları Balcı, A. (2004). Anadolu Öğretmen Liseleri İçin Eğitim Yönetimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. Başaran, İ. E. (1989). Yönetim. Ankara: Umut Yayım Dağıtım. Bursalıoğlu, Z. (1987). Eğitim Yöneticisinin Yeterlilikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, No:93, Ankara. Bursalıoğlu, Z. (2002).Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Pegama Yayıncılık, Ankara. Can, H. (2005). Yönetim ve Organizasyon. Ankara: Siyasal Kitabevi. Hoy, K.W., Miskel C.G. (1982). Eductional Management: Theory, Research, Practice. s.67, New York: Random House. Kavalcılar, M. ve Ünal, Z. (2005). Uzman Öğretmenlik. Agon Bilgi Akademisi, Ankara. Kaya, Y. K. (1996). Eğitim Yönetimi Kuram ve Türkiye deki Uygulama. Bilim Yayınları, Ankara. Koçel, T. (1998). İşletme Yöneticiliği. Yenilenmiş 6. Baskı, Beta Yay., İstanbul. Taymaz, H. (2003). Okul Yönetimi. Pegema Yayınları, Ankara. 13