IR AK. masaya yatırdı. Alman ve Türk firmaları DOSYA

Transkript

1 DOSYA >> Alman ve Türk firmaları IR AK PAZARINI masaya yatırdı TOBB/DEİK Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu nun ev sahipliğinde, Irak Ulaştırma Bakanı Amer Abdul-Jabbar Ismael ile Irak Elektrik Bakanı Karim Waheed in katılımıyla ve Dışişleri Bakanlığı nın desteğiyle düzenlenen, Almanya nın önde gelen firmalarının da yer aldığı Irak ta Türk-Alman İşbirliği toplantısında, Irak pazarı masaya yatırıldı. 20 EKONOMİK FORUM l Ocak 2010 T ürk-alman İş Konseyi ve Türk-Irak İş Konseyi tarafından Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası işbirliğinde, TOBB/DEİK Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu nun ev sahipliğindeki Irak ta Türk-Alman İşbirliği toplantısı, 10 Aralık 2009 da İstanbul Ceylan Hotel de gerçekleştirildi. Toplantıya Irak Ulaştırma Bakanı Amer Abdul-Jabbar Ismael, Irak Elektrik Bakanı Karim Waheed Hasan, Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Büyükelçi Hakkı Akil, Federal Almanya Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Dr. Eckart Cuntz, DEİK/Türk-Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy, DEİK/Türk-Alman İş Konseyi Yürütme Kurulu Üyesi Emir Ali Bilaloğlu, Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Franz Koller katıldı.

2 ALMAN, IRAK VE TÜRK FİRMALARI IRAK PAZARI İÇİN BİR ARAYA GELDİ Türkiye ve Almanya arasında uzun yıllardır süregelen işbirliklerin üçüncü pazarlara da yansıtılması gerektiğine inanan her iki ülke temsilciliklerini, bu konuda yakın temaslar kurmaları ve özellikle Irak pazarında karşılıklı yeni yatırım ortamlarını araştırabilmeleri için ortak bir platformda buluşturmayı amaçlayan toplantıda; Irak ta İş Yapma ve Spesiﬁk Yatırım İmkânları, Irak taki Türk ve Alman İşadamlarının Görüşleri, Irak ta Türk-Alman İşbirliği İçin Temel Gereksinimler başlıklı üç panel gerçekleştirildi. YENİ DÖNEMDE ORTAK VİZYON Toplantıda konuşan TOBB ve DEİK Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Türk iş adamının Irak ta hiçbir zaman güvenlik kaygılarıyla hareket etmediğini, bugün Türk iş dünyasını başarılı kılan unsurlardan birinin de bu olduğunu söyledi. Hem dünya hem Irak hem de Orta Doğu için yeni bir dönemin söz konusu olduğunu belirten Hisarcıklıoğlu, bu yeni dönemde ortak bir vizyonla Türk ve Alman şirketlerinin yeni projelere imza atabileceklerini vurguladı. ALMANLAR IRAK TA YATIRIM İÇİN 750 PROJE HAZIRLADI Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Franz Koller ise Irak ta önümüzdeki yıllarda enerji alanında özellikle elektrik ihtiyacına yönelik yatırımların 16 milyar doları bulacağının tahmin edildiğini, su ve atık su sisteminin yeniden rehabilitasyonu alanında da 14 milyar dolarlık altyapı yatırımlarına ihtiyaç olduğunu belirtti. Koller, Irak ta ilgililerin yatırım için 750 proje hazırladıklarına dikkati çekerek, Alman ﬁrmaların enerji üretimi ve tedariki, hastane inşası ile telekom ünikasyın alanlarında çalışmalar yaptıklarını anlattı. Ocak 2010 k EKONOMİK FORUM 21

3 DOSYA >> > > TOBB/DEİK Başkanı Hisarcıklıoğlu, bugün de Türkiye olarak Almanya ile Irak ın yeniden inşası için işbirliği yapmaya hazır olduklarını söyledi. TOBB BAŞKANI M. RİFAT HİSARCIKLIOĞLU: Irak ta güvenlik kaygılarıyla hareket etmedik TOBB/DEİK Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Irak ta Türk-Alman İşbirliği toplantısında Türk iş adamı Irak ta hiçbir zaman güvenlik kaygıları ile hareket etmemiştir. Bugün Türk iş dünyasını başarılı kılan bir unsur da budur dedi. 22 EKONOMİK FORUM l Ocak 2010 T OBB/DEİK Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, İstanbul da yapılan Irak ta Türk-Alman İşbirliği konulu toplantıda yaptığı konuşmada, bundan yaklaşık 100 yıl önce İstanbul-Bağdat demir yolunu Almanlarla Türklerin hayata geçirdiğini anımsatarak, bugün Türkiye olarak Almanya ile Irak ın yeniden inşası için işbirliği yapmaya hazır olduklarını ifade etti. Hisarcıklıoğlu, 2003 te bölgede ihtiyaçların belirlenmesine yönelik yaptıkları anket çalışmasında, Türk iş adamlarının güvenliği altıncı sorun olarak, mal satışıyla ilgili kaygılarını ise birinci sorun olarak belirttiklerine dikkat çekerek, Türk iş adamı Irak ta hiçbir zaman güvenlik kaygıları ile hareket etmemiştir. Bugün Türk iş dünyasını başarılı kılan bir unsur da budur dedi. Türk ﬁrmalarının Irak ı yeniden inşa ederken şirketlerin Irak enerji kaynaklarının Türkiye üzerinden dünya pazarlarına nakli için projeler geliştirdiklerini hatırlatan Hisarcıklıoğlu, 1980 lerde Almanya nın Türkiye nin en büyük ticari ortağı olduğu dönemde

4 DOSYA Irak ın da ikinci büyük ihracat pazarını oluşturduğunu, Almanya nın Irak a ihracatının bugünkü değer ile 4 milyar euro seviyelerinde bulunduğunu söyledi de Almanya nın Irak a ihracatının 130 milyon euro seviyelerine indiğine dikkati çeken Hisarcıklıoğlu, dünyanın üçüncü büyük petrol rezervine sahip Irak ın 25 milyonluk genç nüfus ve yıllık yaklaşık 50 milyar dolar petrol geliri ile önümüzdeki dönemde bölgesinde önemli bir ekonomik güç haline geleceğini söyledi. HİSARCIKLIOĞLU NDAN ÜÇLÜ İŞBİRLİĞİ ÖNERİSİ Irak enerji kaynaklarının Avrupa pazarına taşınması için Irak ta sürdürülebilir istikrar ortamının sağlanması gerektiğinin altını çizen TOBB/DEİK Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Atlantik İttifakı nın üyesi olan Türkiye ve Almanya nın bu konuda her türlü işbirliğinde bulunması gerektiğini ifade etti. Hisarcıklıoğlu, Irak ı Türkiye üzerinden Avrupa ve dünya pazarlarına taşıyacak kara ve demir yolu sistemlerinin el bir- Irak Ulaştırma Bakanı Amer Abdul-Jabbar Ismael: Körfez ülkelerini Türkiye üzerinden Avrupa ya bağlayacağız TOBB-DEİK tarafından İstanbul da düzenlenen Irak ta Türk Alman İşbirliği toplantısına katılan Irak Ulaştırma Bakanı Amer Abdul-Jabbar Ismael, Ekonomik Forum un sorularını yanıtladı. Irak ta demir yolu bağlantısı sağlandıktan sonra Kuru Kanal adını verdikleri proje sayesinde Körfez ülkelerini Türkiye üzerinden Avrupa ya bağlayacaklarını söyleyen Jabbar Ismael şöyle konuştu: Bu projenin 75 kilometrelik kısmı Suriye üzerinden uzanıp, Türkiye deki Nusaybin bölgesine kadar ulaşmaktadır. 167 kilometrelik uzunluğu bulunan bir demir yolu projesini Musul-Zaho-Habur üzerinden Türkiye ye uzatmayı düşünüyoruz. Fizibilite çalışmaları hazırlanıyor. Üretim oranının yüzde 15 e vardığını söyleyebiliriz. Önümüzdeki yılın ortalarında bu çalışmaların tamamlanacağını düşünüyoruz. Diğer bir proje ise Musul dan Erbil e, Kerkük e ve Bağdat a demir yolu hattının bağlanmasını öngörüyor. Bu proje şu anda fizibilite aşamasında. Proje çalışmalarının yüzde 80 i tamamlanmış durumda. Diğer bir proje de Irak ın güneyinde olacak. Musul ve Zaho demir yolu 2 milyar 6 milyon dolar düzeyinde. Bağdat tan Basra ya kadar uzanan proje 8 milyar dolar. Bağdat- Kerkük-Erbil projesinin değeri de 6,5-8 milyar dolar arasında. Irak taki demir ve kara yolu ile havaalanı projelerine Türk yatırımcıları davet eden Jabbar Ismael, Bugün gelip yatırım yapanlar kendileri için şans yaratacaklar, daha kolay şartlarla karşılaşacaklar. Dolayısıyla hızlı bir şekilde gelmelerini tavsiye ediyoruz dedi. Iraklı Bakan Jabbar Ismael, Kuru Kanal projesi ile ilgili olarak Kara ve demir yollarını kapsayan proje Basra dan Avrupa ya taşımacılık yapılmasını öngörüyor. Süveyş Kanalı na benziyor. Avrupa daki mallar Süveyş Kanalı ndan geçeceğine bizim bu Kuru Kanal dan gelip Körfez ülkelerine ulaşacak. Kara ve demiryolları ile daha hızlı, ucuz ve güvenli taşımacılık yapılacak bilgisini verdi. Kanal projesi için Türk firmalarıyla görüşmeler sürdürdüklerini ifade eden Jabbar Ismael, Görüşmeler devam etmekte. Çalık Grubu ile sadece Musul bölümünü görüşüyoruz. Biz de kendilerine hepsini görüşmeyi önerdik diye konuştu. Musul ile Gaziantep arasında mal taşımacılığı yapan yük trenlerinin çalışmaya başladığını söyleyen Bakan Ismael, yakın zamanda yolcu taşımacılığının da başlayacağı mesajını verdi. Bağdat-İstanbul arasında otobüs taşımacılığı yapılmasıyla ilgili bir düşünceleri olduğunu da belirten Jabbar Ismael, Irak ta yapılacak vagon, onarım, donatım atölyesi için de Türk demiryollarının iştiraki ile anlaşma yapma aşamasına geldiklerini belirtti. Yeni havaalanları ve limanlar inşa etmeyi düşündüklerini de anlatan Jabbar Ismael, TAV, Kerbela havaalanının inşa edilmesiyle ilgileniyor. Genel olarak havaalanının işletmesi ile ilgili olarak da TAV şirketi çabalarını sürdürüyor dedi. Ocak 2010 k EKONOMİK FORUM 23

5 DOSYA DEİK/Türk-Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy: Türkiye Irak yatırımlarında fırsatları değerlendirmeli DEİK/Türk-Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy, Türkiye nin 2008 de Irak a 4 milyar dolar ihracat yaptığını, bu rakamın 2009 da 5 milyarı doları bulacağına işaret etti. Almanlarda olan ileri teknoloji ve para ile Türklerde olan cesaret ve müteahhitlik hizmetlerinin bir araya geldiğinde Irak ın yeniden inşası konusunda çok şey yapılabileceğini belirten Aksoy, Türkiye nin Orta Doğu daki, özellikle de Irak gibi bir ülkedeki liderliğini bugün pek çok ülke görüyor. Irak konusunda Türkiye, gerçekten çok atak. Irak a Cumhurbaşkanımız gidiyor, Başbakanımız gidiyor, ortak hükümet toplantıları yapılıyor. Irak halkı bize çok yakın, zaten Irak halkıyla bir problem yaşamıyoruz. Bunu devam ettireceğiz dedi. Aksoy, Irak taki işbirliği yapılabilecek sektörlerle ilgili 2003 ten beri Amerikalılar ve Japonlar dâhil Avrupa dan pek çok ülkeye çağrı yaptıklarını ifade ederek Almanların buna gerçekten sıcak baktıklarını görüyoruz diye konuştu. Irak ile hangi alanlarda işbirliği yapılabileceği sorumuzu da yanıtlayan Aksoy, demir yolu, limanları inşa işlerinde Türkiye nin etkin olabileceğini belirterek Güneydoğu daki Basra veya Fao daki konut işine girebiliriz. Köprüydü, yoldu, o tür şeylere girebiliriz. Tekstilden her türlü sanayiye kadar Irak devletinin çok fazla sayıda atıl fabrikası var. Bunun için bir program yapılmalı ve ciddi bir şekilde çalışılmalı. Yine dünyanın en zengin cam sanayinde kullanılan kumu, Bağdat ın 130 kilometre batısında Revadi bölgesinde çıkarılmakta. Eskiden de cam fabrikası vardı ama şu anda maalesef çok eski teknoloji ve yıprandı, çalıştıramıyorlar. Oraya cam fabrikası kurup, bütün dünyaya hükmedebilirsiniz. Alışveriş merkezleri açabilirsiniz. Kısaca şu an Irak yatırımcılar için fırsatların yoğun olduğu bir ülke ifadesini kullandı. Irak ın uluslararası bir ülke olduğuna işaret eden Aksoy, Irak taki bir ihale şartnamesinin koşullarıyla, Almanya da çıkan bir ihale şartnamesinin koşullarının aynı olduğunu, dolayısıyla ödemeler konusunda da düzgün çalışan, sahtekâr olmayan yatırımcının Irak ta parasının kalmayacağının da altını çizdi. DEİK/Türk-Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy, 2010 yılı için Irak ile ticari ekonomik öngörülerini şöyle dile getirdi: Alman firmalarıyla işbirliği olabilir ayrıca İngiliz, Japon firmalarıyla da işbirlikleri olabilir. Bu tür işbirliklerini katlamamız için bir sebep yok. Türkiye nin bugünkü potansiyeli ancak 5 milyardoları sağladı ama Irak tarafının elindeki potansiyelle paralel giden bir şey bu. Biliyorsunuz hükümetimizin programında 2012 yılı sonuna kadar 15 milyar dolarlık bir ticaret hacminden bahsediliyor. Yakalarız diye düşünüyorum, iyi gidiyoruz. liğiyle geçmişte olduğu gibi yeniden inşa edilebileceğini vurgulayarak, Bu konuda Iraklı, Türk ve Alman iş adamları olarak ortak vizyonumuz şu olmalı: Basra dan kalkan bir tren güvenli ve kesintisiz bir şekilde İstanbul a, oradan Berlin ve Hamburg limanına kadar gidebilmelidir. TCDD ile Alman Siemens şirketinin Mekke-Medine demiryolu işletmeciliği için kurmuş olduğu konsorsiyumun, Irak pazarı için de uygulanabilir bir işbirliği modeli olduğu kanısındayım dedi. Irak ın genelinde günün 15 saatinde elektrik verilebildiğine dikkati çeken Hisarcıklıoğlu, Irak ta elektrik üretimi ve ticareti konularında yatırım fırsatlarının Türk-Alman işbirliği ile ekonomik değeri yüksek projelere dönüştürülebileceğini belirtti. Türk müteahhitlik şirketlerinin Irak ta bugüne kadar yaklaşık 7 milyar dolarlık proje tamamladığına değinen Hisarcıklıoğlu, toplu konut, hastane, liman, havaalanı gibi alanların yanı sıra finansal piyasalarda da işbirliği yapılabileceğini, Irak ta eski dönemden kalan devletin sahip olduğu çok sayıda sanayi kuruluşunun tekrar ekonomiye kazandırılması için de projeler geliştirilebileceğini belirtti. IRAK ELEKTRİK BAKANI KARİM WAHEED HASAN Irak Elektrik Bakanı Karim Waheed Hasan, sahip oldukları büyük kaynaklar ile bölgeye istikbal vadeden bir ülke olduklarını vurgulayarak, Irak Yatırım Programı çerçevesindeki yasanın Irak Parlamentosu ndan geçtiğinin altını çizdi, bunun yerli ve yabancı yatırımcılar için koruma sağlayacağını vurguladı. Hasan, Irak ın elektrik ihtiyacı sorununun işbirliği projele- > > > > Irak Elektrik Bakanı Karim Waheed Hasan a TOBB/DEİK Başkanı Hisarcıklıoğlu tarafından günün anısına bir plâket takdim edildi. 24 EKONOMİK FORUM l Ocak 2010

6 DOSYA Irak Elektrik Bakanı Karim Waheed Hasan: Irak ta enerji altyapısına 45 milyar dolar harcanacak Irak Elektrik Bakanı Karim Waheed Hasan, Irak ın enerji altyapısı için 45 milyar dolarlık yatırım yapılacağını belirterek, Türk ve Alman şirketlerini bölgeye davet etti. Enerji altyapısı tamamlandıktan sonra Türkiye ve sekiz ülkeye 400 ila 800 megavat arasında elektrik ihraç etmeyi planladıklarını anlatan Hasan, Şu anda iletim hattı inşa ediliyor. Gelecek sene devreye girecek. Bu hatla elektrik ihracatı yapılacak dedi. Irak ta yatırımcılar için gerekli düzenlemeleri yapmaya devam ettiklerini söyleyen Hasan şöyle konuştu: Yatırımcılar artık Irak a gelmemek için hiçbir bahane bulamayacak. Irak ta beş tane elektrik santrali yapımı planlanıyor. Bu projeler için Türk yatırımcıların tekliflerini bekliyoruz. Siemens ve General Elektrik ile 10 bin megavatlık proje anlaşması yaptıklarını anlatan Hasan, Türk şirketlerinin bu projelerin yapımında yer almalarını isteriz. Irak hükümeti bu konuda gerekli teşvikleri sağlamaya hazırdır dedi. Irak ın elektrik ihtiyacının yıllık 50 bin megavat olduğunu belirten Hasan, Biz şu anda sadece yaklaşık 8 bin megavat üretiyoruz. Şu anda elektrik kesintileri yaşıyoruz. 3 bin megavat ek kapasitemiz var. Türkiye ve Suriye den gelen su kesintisi nedeniyle bu kapasitemizi kullanamıyoruz. Bu nedenle Türkiye ve Suriye hükümetlerine daha fazla su vermeleri hakkında talebimiz var. Daha önce yapılan anlaşmalarda belirtilen miktarı Irak a vermelerini talep ediyoruz dedi. Irak Elektrik Bakanı Hasan, Irak ın Basra bölgesindeki elektrik ihtiyacının karşılanması amacıyla, Karadeniz Holding şirketlerinden KARKEY tarafından Tuzla daki Sedef Tersanesi nde üretilen mobil santrallerin önümüzdeki ay kurulacağını sifade etti. riyle daha hızlı çözülebileceğini, elektrik ve hidrokarbona ilişkin yasalarla yatırımcıların haklarının korunmasını amaçladıklarını söyledi. Hasan, Siemens ve General Electric ile anlaşmalar imzaladıklarını belirtenrek, Yabancı yatırımcılar santral işine de girebilecek. Irak ta yatırımcılar için gerekli düzenlemeleri yapmaya devam ediyoruz. Yatırımcılar artık Irak a gelmemek için hiçbir bahane bulamayacak. Irak ta beş tane elektrik santrali yapımı planlanıyor. Bu projeler için tekliflerinizi bekliyoruz te elektrikte arz-talep dengesinin artmasını öngörüyoruz. Bu durumda belki de 2013 te Türkiye ye elektrik ihraç edebileceğiz. Çünkü enerjide ciddi kaynağımız var. Irak taki limanların büyük bölümünün savaşlarda yok olduğuna işaret eden Hasan, yeni limanlar inşa etmeyi planladıklarını, bu konuda da yatırımcıların ilgisini beklediklerini belirtti. IRAK ULAŞTIRMA BAKANI AMER ABDUL-JABBAR ISMAEL Irak Ulaştırma Bakanı Amer Abdul-Jabbar Ismael ise yatırımcılar için önemli bir sorun olan güvenlik konusunda ciddi ilerlemeler kaydettiklerini belirterek, Irak ta Türkiye ve Almanya nın işbirliği yapacağı sektörlerin başında ulaşımın geldiğini, ulaşımla ilgili sorunların ortadan kaldırılması durumunda diğer alanlarda hızlı adımların atılabileceğini vurguladı. Türkiye aracılığıyla demir yolunun Avrupa ya bağlama hedefini desteklediklerini dile getiren Ismael, en kısa zamanda vagonların yenilenmesini ve yeni lokomotiflerin devreye girmesiyle demir yolu taşımacılığının ticaretin gelişmesine ciddi katkı vereceğini ifade etti. Ismael, havaalanlarında da işbirliği yapılabileceğinin altını çizerek, Irak olarak Alman firmalarıyla görüşmeler yaptıklarını, bazı havaalanlarının işletilmesi imkânlarını ele aldıklarını anlattı. > > > > Irak Ulaştırma Bakanı Amer Abdul- Jabbar Ismael e TOBB/DEİK Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu tarafından günün anısına bir plâket takdim edildi. ALMAN-TÜRK TSO BAŞKANI FRANZ KOLLER Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Franz Koller ise Irak ta önümüzdeki yıllarda enerji alanında özellikle elektrik ihtiyacına yönelik yatırımların 16 milyar doları bulacağının tahmin edildiğini, su ve atık su sisteminin yeniden rehabilitasyonu alanında da 14 milyar dolarlık altyapı yatırımlarına ihtiyaç olduğunu belirtti. Koller, Irak ta ilgililerin yatırım için 750 proje hazırladıklarına dikkati çekerek, Alman firmaların enerji üretimi ve tedariki, hastane inşası ile telekom alanlarında çalışmalar yaptıklarını anlattı. Irak ta finans ve kredi güvenliği, hukuk güvenliğinin hala önemli konular olduğuna işaret eden Koller, Irak ta Türk ve Alman şirketlerin işbirliği yapabileceği çok sayıda alan bulunduğunu vurguladı. Ocak 2010 k EKONOMİK FORUM 25