Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu

Transkript

1 Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu Ekim 2007, Ankara Bildiriler Sempozyum Hacettepe Üniversitesinin kuruluşunun 40., Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümünün kuruluşunun 35. yılı nedeniyle düzenlenmiştir. Ankara, 2007

2

3 Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu Ekim 2007, Ankara Bildiriler Yayına hazırlayanlar: Serap Kurbanoğlu, Yaşar Tonta ve Umut Al Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Ankara, 2007

4 Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu, Ekim 2007, Ankara, Bildiriler Sempozyum Hacettepe Üniversitesinin kuruluşunun 40., Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümünün kuruluşunun 35. yılı nedeniyle düzenlenmiştir. Yayıncı: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü ISBN Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü ve yazarlar Her hakkı saklıdır. Özyurt Matbaacılık Tel: ; Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu (2007: Ankara) Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu, Ekim 2007, Ankara: Bildiriler / Yayına hazırlayanlar: Serap Kurbanoğlu, Yaşar Tonta ve Umut Al. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü, xx, 314 s. Metin Türkçe ve İngilizcedir. Dizin var. ISBN Kütüphanecilik Kongreler 2. Bilgibilim Kongreler I. Kurbanoğlu, Serap. II. Tonta, Yaşar. III. Al, Umut. Z672.5 D D iv

5 Sempozyum Yürütme Kurulu Gülbün Baydur (Hacettepe Üniversitesi) (Başkan) Yaşar Tonta (Hacettepe Üniversitesi) Serap Kurbanoğlu (Hacettepe Üniversitesi) Bülent Yılmaz (Hacettepe Üniversitesi) Düzenleme Komitesi Yaşar Tonta (Hacettepe Üniversitesi) (Başkan) Mustafa Akgül (Bilkent Üniversitesi) Gülbün Baydur (Hacettepe Üniversitesi) İrfan Çakın (Hacettepe Üniversitesi) Bengü Çapar (Başkent Üniversitesi) Ahmet Çelik (Hacettepe Üniversitesi) Sekine Karakaş (Ankara Üniversitesi) Bülent Karasözen (ODTÜ) Ali Fuat Kartal (TKD) Asker Kartari (Hacettepe Üniversitesi) Serap Kurbanoğlu (Hacettepe Üniversitesi) M. Emin Küçük (Hacettepe Üniversitesi) R. Orçun Madran (Başkent Üniversitesi) Turhan Menteş (TBD) N. Erol Olcay (Zonguldak Karaelmas Üniversitesi) İnci Önal (Hacettepe Üniversitesi) Musa Yaşar Sağlam (Hacettepe Üniversitesi) Cem Saraç (TÜBİTAK ULAKBİM) Ersin Töreci (Hacettepe Üniversitesi) Nazan Özenç Uçak (Hacettepe Üniversitesi) Ayşe Üstün (İstanbul Üniversitesi) Aytaç Yıldızeli (ÜNAK) Bülent Yılmaz (Hacettepe Üniversitesi) Yerel Komite Bülent Yılmaz (Hacettepe Üniversitesi) (Başkan) Pınar Al (Hacettepe Üniversitesi) Gülten Alır (Hacettepe Üniversitesi) Zafer Ayaş (Hacettepe Üniversitesi) Kudret Aydın (Hacettepe Üniversitesi) Şeyda Aytem (ÜNAK) Recai Bal (Hacettepe Üniversitesi) Başak Bulgun (ÜNAK) Çetin Çağlar (Hacettepe Üniversitesi) Faik Demirbaş (Hacettepe Üniversitesi) Canan Duran (TKD) Candan Gökçeoğlu (Hacettepe Üniversitesi) Behzat Gürkan (Hacettepe Üniversitesi) Şenol Karadeniz (TKD) Dide Karaşahin (TKD Ankara Şubesi) Özgür Külcü (Hacettepe Üniversitesi) Fatih Müderrisoğlu (Hacettepe Üniversitesi) Esin Sultan Oğuz (Hacettepe Üniversitesi) Nevzat Özel (Hacettepe Üniversitesi) Fatih Öztekin (Hacettepe Üniversitesi) İrem Soydal (Hacettepe Üniversitesi) Serap Ünal (Hacettepe Üniversitesi) Yurdagül Ünal (Hacettepe Üniversitesi) Haydar Yalçın (Hacettepe Üniversitesi) Program Komitesi Serap Kurbanoğlu (Hacettepe Üniversitesi) (Başkan) Mustafa Akgül (Bilkent Üniversitesi) Ali Ekber Akgün (GYTE) Seçil Karal Akgün (ODTÜ) Buket Akkoyunlu (Hacettepe Üniversitesi) Nazlı Alkan (Ankara Üniversitesi) Gonca Gökalp Alpaslan (Hacettepe Üniversitesi) Petek Aşkar (Hacettepe Üniversitesi) Bekir Kemal Ataman (Marmara Üniversitesi) Doğan Atılgan (Ankara Üniversitesi) Gülbün Baydur (Hacettepe Üniversitesi) Yıltan Bitirim (Doğu Akdeniz Üniversitesi) Fazlı Can (Bilkent Üniversitesi) Cevat Celep (Kocaeli Üniversitesi) Kürşat Çağıltay (ODTÜ) İrfan Çakın (Hacettepe Üniversitesi) Bengü Çapar (Başkent Üniversitesi) Ahmet Çelik (Hacettepe Üniversitesi) Hasan Işın Dener (Çankaya Üniversitesi) Bekir Taner Dinçer (Muğla Üniversitesi) Aydın Erar (Mimar Sinan Üniversitesi) Haluk Geray (Ankara Üniversitesi) Talat Halman (Bilkent Üniversitesi) Osman Horata (Hacettepe Üniversitesi) Oğuz İcimsoy (Marmara Üniversitesi) Hamza Kandur (Marmara Üniversitesi) Sekine Karakaş (Ankara Üniversitesi) Bülent Karasözen (ODTÜ) Asker Kartari (Hacettepe Üniversitesi) Hasan Keseroğlu (İstanbul Üniversitesi) Seyit Koçberber (Bilkent Üniversitesi) M. Emin Küçük (Hacettepe Üniversitesi) İnci Önal (Hacettepe Üniversitesi) Fahrettin Özdemirci (Ankara Üniversitesi) Tülin Sağlamtunç (Hacettepe Üniversitesi) Hayri Sever (Çankaya Üniversitesi) Sedat Sever (Ankara Üniversitesi) Fatoş Subaşıoğlu (Ankara Üniversitesi) Oya Gürdal Tamdoğan (Ankara Üniversitesi) Yaşar Tonta (Hacettepe Üniversitesi) Ersin Töreci (Hacettepe Üniversitesi) Belma Tuğrul (Hacettepe Üniversitesi) Nilüfer Tuncer (Hacettepe Üniversitesi) Yalçın Tuncer (Ankara Üniversitesi) Nazan Özenç Uçak (Hacettepe Üniversitesi) Aybars Uğur (Ege Üniversitesi) Murat Osman Ünalır (Ege Üniversitesi) Hüseyin Üreten (Adnan Menderes) Ayşe Üstün (İstanbul Üniversitesi) Mesut Yalvaç (Yakın Doğu Üniversitesi) Bülent Yılmaz (Hacettepe Üniversitesi) Orhan Yılmaz (TÜBİTAK) Aysel Yontar (Yakın Doğu Üniversitesi) v

6 Sempozyum Sekreteri Umut Al Hacettepe Üniversitesi Sempozyum Web Sitesi Tasarımı ve Programlama R. Orçun Madran Başkent Üniversitesi Kapak, Afiş, Poster ve Grafik Tasarımı N. Erol Olcay Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sempozyumu Destekleyen Kuruluşlar Hacettepe Üniversitesi Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Amerikan Büyükelçiliği Ankara İngiliz Kültür Heyeti Goethe Enstitüsü, Ankara Swets Information Services Türk Kütüphaneciler Derneği Üniversite ve Araştırma Kütüphanecileri Derneği vi

7 Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümünün kurucusu Prof. Dr. İlhan Kum, Dr. Salih L. Gürbüz, Prof. Dr. Rifat Önsoy, Dr. Vural Türker, Dr. Lowell E. Olson ve Dr. Thomas L. Minder in aziz anılarına saygılarımızla....

8

9 Önsöz Kütüphaneler ve arşivler uygarlık tarihinin en önemli toplumsal ve kültürel kurumları arasında yer almaktadır. Basılı ya da elektronik ortamdaki bilgi kaynaklarını çağdaş bir yaklaşımla kullanıcıların hizmetine sunan bu tür bilgi merkezleri, değişen dünyada kendilerine yeni ve farklı bir yer edinmiştir. Bilgi toplumuna geçişle birlikte bireylerin ve kurumların çeşitlenerek artan ve farklılaşan bilgi gereksinimleri, disiplinler arası bir alan olan bilgi yönetiminin önemini de artırmıştır. Bilgi yönetimi bilgi çağının temelini oluşturan bilgi ve iletişim teknolojileri alt yapısıyla ilgili gelişmelerden ve bu gelişmelerin beraberinde getirdiği kurumsal değişimlerden etkilenmiş, bilgi yöneticileri söz konusu gelişmelere hızla uyum sağlayarak yeni hizmetler ve uygulamalar gerçekleştirmişlerdir. Bir toplumun bilgi toplumuna dönüşebilmesi, o toplumun bireylerinin ve kurumlarının bilgi toplumunun değerlerine ulaşmasıyla mümkündür. Günümüzde bilgi kültürü gelişmiş pek çok ülkede bireylerin bilgi merkezlerindeki bilgi kaynaklarına ve kurumsal bilgilere modern bilgi ve iletişim teknolojileri aracılığıyla erişebilmeleri, kullanıcılara yeni davranışlar kazandırmış, bilgi profesyonellerine ise yeni roller yüklemiştir. Bilginin verdiği güçle bireyler kültürel, toplumsal, ekonomik ve yönetimsel hayatı yapılandırmada daha fazla söz sahibi olmaktadırlar. Bu değişim, bilgi yöneticilerine yenilenen bir toplumsal misyon kazandırmıştır. Bu misyonun gerçekleştirilmesi büyük ölçüde bilgi profesyonellerinin alacakları eğitimin niteliğine ve değişen dünya koşullarına uyum sağlama becerilerine bağlıdır. Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü, öğrencilerine yıllardır nitelikli eğitim vermek ve değişen koşullara uyum sağlama becerileri kazandırmak için çaba göstermektedir. Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümünün kuruluşunun 35. yılı nedeniyle gerçekleştirilen Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu bilgi yönetimi ve bilgi yönetimi eğitimi alanındaki gelişmeleri gözden geçirmeyi amaçlamaktadır. Değişik disiplinlere mensup yerli ve yabancı birçok araştırmacı kuramsal ve uygulamalı çalışmalarıyla Sempozyuma katkı sağlamışlardır. Sempozyumda davetli bildirilerin yanı sıra hakemli bildiriler, öğrenci bildirileri, posterler, çalıştaylar, firma sunumları ve bir panel yer almaktadır. H.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümünün kuruluşunun 35. yılı nedeniyle düzenlenen bir oturumda Bölümün kurucusu Prof. Dr. İlhan Kum ve çalışma arkadaşlarının Bölüme ve bilgi yönetimi eğitimine katkıları da ayrıca ele alınacaktır. Sempozyumda geleneksel bilgi yönetimi ile bilgi ve iletişim teknolojilerine dayalı bilgi yönetiminin ulaştığı nokta, gerek ulusal, gerekse uluslararası boyutlarda ortaya konulup tartışılacaktır. Toplantının gerçekleşmesine katkıda bulunan tüm kişi ve kuruluşlara, Düzenleme Komitesi, Program Komitesi ve Yerel Komite başkanlarına ve üyelerine ayrı ayrı teşekkür ederim. Prof. Dr. Gülbün Baydur H.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Başkanı Sempozyum Yürütme Kurulu Başkanı

10

11 Sunuş Hacettepe Üniversitesinin kuruluşunun 40., Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümünün kuruluşunun 35. yılı nedeniyle düzenlenen Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumunun amacı bilgi yönetimi, kütüphanecilik, dokümantasyon, arşivcilik, belge yönetimi, bilgi erişim, bibliyometri vb. gibi alanlarda çalışan akademisyenleri ve uygulamacıları biraraya getirerek yapılan araştırmaları ve bu alanlardaki gelişmeleri gözden geçirmektir. Bilgi yönetiminin farklı yönleriyle ele alındığı bu Sempozyumda üç çağrılı konuşma, iki çağrılı bildiri, beşi öğrenci bildirisi olmak üzere toplam 30 hakemli bildiri ve 8 poster, 1 panel, 6 çalıştay ve 10 firma sunumu yer almaktadır. Sempozyuma toplam 67 bildiri sunulmuş, her bildiri bilimsel değerlendirme için ilgili alanda uzman olan en az üç Program Komitesi üyesi hakeme gönderilmiştir. Çifte körleme (bildiri yazarlarının hakemlerin, hakemlerin bildiri yazarlarının kimliklerini bilmemeleri) yöntemiyle yapılan bilimsel değerlendirmeler Program Komitesi ve Düzenleme Komitesi başkanlarının yönetiminde gerçekleştirilmiştir. Hakem değerlendirmeleri sonucu kabul edilen öğrenci bildirileri altı kişilik bir jüri tarafından ayrıca değerlendirilmiş ve en iyi öğrenci bildirileri seçilmiştir. Kabul edilen bildiriler editoryal yönden gözden geçirilerek yayına hazırlanmıştır. Bu Sempozyum çok sayıda kişi ve kuruluşun katkılarıyla gerçekleştirilmiştir: Sağladığı olanaklar ve sürekli destek için Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğüne; çağrılı konuşmacılarımız Prof. Dr. John J. Regazzi, Prof. Dr. Steve Whittaker ve Prof. Dr. Elmar Mittler e; çağrılı bildiri sunan sayın hocalarımız Prof. Dr. Nilüfer Tuncer ve Prof. Dr. İrfan Çakın a; Sempozyuma katkıda bulunan yabancı konuklarımız Sheila D. Creth, Michael P. Huff, Prof. Dr. Mícheál Mac an Airchinnigh, Jordan M. Scepanski, Dr. Kalina Sotirova, Barbara von Wahlde, H. Lea Wells ve Prof. Dr. Daniela Živković e; Sempozyumu destekleyen Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu na; Sempozyumun Internet üzerinden yayınlanması için teknik destek sağlayan TÜBİTAK Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Müdürü Prof. Dr. Cem Saraç ve ekibine; açılış konuşmasını yapan Prof. Regazzi nin ve açık erişim konulu çalıştayı sunan Michael Huff ın Sempozyuma katılmalarını destekleyen ve eş zamanlı çeviri olanağı sağlayan Ankara daki Amerikan Büyükelçiliğine; çağrılı konuşmacı Prof. Whittaker ı destekleyen İngiliz Kültür Heyeti ne; çağrılı konuşmacı Prof. Mittler i destekleyen Ankara daki Goethe Enstitüsü ne; Sempozyum Sekreteri Umut Al a, Sempozyum web sitesini tasarlayan, kuran ve yöneten R. Orçun Madran a ve Sempozyum afiş, poster ve bildiriler kitabı kapağının grafik tasarımını gerçekleştiren Dr. N. Erol Olcay a; bildiriler kitabını okuyarak hataları düzelten Gülten Alır, Doç. Dr. M. Emin Küçük, İrem Soydal ve Yurdagül Ünal a; bildiriler kitabını basan Özyurt Matbaacılık Limited Şirketinden Ramazan Yılmaz a; basımda emeği geçen Fedo Kâğıt Limited Şirketinden Fehmi Doğan a ve Candan Repro dan Uğur Altuntop a; gala yemeğini destekleyen Swets Information Services şirketinin Türkiye sorumlusu Sıtkı Aktaş a; öğrenci bildirilerini destekleyen ve Sempozyum bildirilerinden oluşan dergi özel sayısı yayımlamayı kabul eden Türk Kütüphaneciler Derneği ne (TKD) ve Üniversite ve Araştırma Kütüphanecileri Derneği ne (ÜNAK); Sempozyum gezilerinin düzenlenmesinde yardımcı olan ÜNAK a ve Dr. Fatih Müderrisoğlu ya; eş zamanlı çeviri hizmetlerini gerçekleştiren Doç. Dr. Aymil Doğan ve Aytaç Ünal Demircan a; Sempozyumu destekleyen ticari firmalara ve sivil toplum örgütlerine; Sempozyumun her aşamasında destek sağlayan H.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü öğretim elemanlarına; Sempozyumda gönüllü olarak çalışan öğrencilerimize ve mezunlarımıza; Sempozyum Düzenleme Komitesi, Program Komitesi ve Yerel Komite üyelerine, oturum başkanlarına, bildiri/çalıştay/panel/poster sunanlara; Bölümün kuruluşunda ve gelişmesinde emeği geçen ve Sempozyuma katılan değerli hocalarımıza ve konuklarımıza; tek tek adlarını sayamadığımız diğer kişi ve kuruluşlara ve tüm katılımcılara içtenlikle teşekkür ederiz. Yaşar Tonta, Düzenleme Komitesi Başkanı Serap Kurbanoğlu, Program Komitesi Başkanı