Bilişim Uzmanları Bülteni

Transkript

1 Bilişim Uzmanları Bülteni Cilt 2, Sayı Mayıs 2013 Benim de Annem Vardı Bu sayıda: Hani Uçacaktık... Mobil Finans Hizmetleri Sükût Konut Fiyatları Üzerine Bir Deneme Taklacı Güvercinler Aklıma Takılanlar... Ayın Konuğu: Necati Uğurlu Bu bültende yer alan yazılarda ifade edilen yorum ve görüşler yazarlarına ait olup, Bilişim Uzmanları Derneği nin görüşlerini yansıtmamaktadır. Benim de annem vardı. Daha yedimde okula giderken de Kırkımda işe giderken de Ardımdan hep el sallardı. Riyasız muhabbetle, gözlerinin içi parlar, Bakarken gözlerimden, ta içime bakardı. Benim de annem vardı. Ağlarsa, O ağlardı. Benzemezdi kimseye, Bir benzediği başı karlı dağlardı. Yarama merhem, derdime ortak, Benim de annem vardı. Acımda, gözyaşı benden önce, benden çok, Sevincimde gülüşü. Öyle bir sıcaktı ki hala yanar, İlk karnemi aldığımda, Alnımın tam ortasından öpüşü. Benim de annem vardı, Bazen geçer karşımda seyreder, Seyrederken gözleri dalardı. Çocukken neyse de kırkımda da yapardı. Ne düşünürdü bilmem, sorsam da anlatmazdı. El ne düşünürse düşünsün, ben mücevher, ben boncuktum. O hasta yatağında bile anne, Ben kırkımda çocuktum. Bugün biri bana, bugün anneler günü dedi. Neyleyim günleri, takvimleri, Benim de annem vardı. Annem varken, bayram vardı. Ali Nazmi Uzun Mayıs 2013 Ali Nazmi UZUN Ankara Bölge Md. Yrd., BTK

2 Sayfa 2 Bilişim Uzmanları Bülteni Hani Uçacaktık (İncir Çekirdeği Doldurma Garantili Yazı Dizisi) İbikli Sülüman, pisi pisi kurtlar ve devir daim lalesinden sıkılanlar için bir deneme yazısı, buyurun okuyun efendim. Bu arada aşağıdaki yazıyı okuyup Meçhul Yazar ın ben olduğum zannına kapılmayın, ben değilim. Kendisinin yazısı ilerleyen sayfalarda :) Öncelikle Mayıs ayında olmamız, kutlama işlerinde süslü laflar etmeme huyum ve bir mühendis olarak her zaman pratiklik yanlısı olmam hasebiyle; Ahmet E. TURGUT Müdür PGM, BTK Kutlarım x (1 Mayıs + Anneler Günü + 19 Mayıs) Denklemdeki artıları çarpı yaparak coşkunuzu, mutluluğunuzu veya sizin seçeceğiniz herhangi bir duygunuzu harlamak yine size kalmış. Ben ne desem boş. Esas konumuz 80 ler Hani dizisi var ya, Salı akşamları oynuyor. Ailecek neşelenelim tadındaki müsamere kıvamlı dizilere uyuz olduğum için müdavimi olmasam da bazen kanal değiştirirken gözüme ilişiyor ve anlık gidiş gelişler yaşıyorum. Aslına bakarsanız ne pisi pisine giden pusucu kurtların entrikalı vadi yaşamları, ne devir daim hissi veren laleli patinaj yaşamlar, ne de ibikli Sülüman diye tabir edeceğim uyduruk bi şahsın tarih diye yutturulan muhteşem kümes maceraları beni sarıyor. Ecdadın kemikleri sızlıyor da demeyeceğim; artık takdiri bana düşmez. Bu meyanda bütün yerli dizileri sıkıcı, sıkıntılı ve sıtkı sıyırıcı buluyorum ya neyse dağılmayalım fazlaca; izleyenlere de saygımız sonsuz bu arada. 80 lerle başladık, şimdi buna odaklanalım. 80 lere gidiş geliş dedim ya Işınla bizi Scotty, 80 lere!. Dünyayı kurtardığımız elektronik posta sarmalları ve çok gerekli ve de uzuuunnn mobil muhabbetlerin olmadığı, beş duyumuzla her bişeyi like ettiğimiz, feyzi, book kısmı hakikaten kitap olan kaynaklardan aldığımız, dürtme yi fare ile değil de elim sende ile yaptığımız güzel günlerdi. Hayatımızı kolaylaştırdığı varsayılan elektronik zımbırtı denizinin içinde, ayaklarımızın ucunda dikilip anca tek burun deliğimizden nefes alabildiğimiz hengâmeli günümüze kıyasla hocaya akşam ezanını sokaktayken okuttuğumuz, kendi oyunumuzu kendimiz icat ettiğimiz bir dönemdi vesselam. Sevmediklerim de var ama; kabarık saçlar, pililerinin hepsini açsan beli 2 kere dolanacak kadar çok genişleyecek şalvardan hallice pantolonlar, 70 lerden beri anca 1mm daralmış takım elbise pantolon paçaları... Böyğkkk, iğrençti hepsi. 80 lerin bu nostalcik (j ile miydi, bildim) tarafını bi kenara atalım ve esas konumuza doğru hızla makas değiştirelim. 80 ler deyince aklıma ilk gelen şeyler nedense yukarıdakiler değil; değil işte! 80 ler dedin mi aklıma ilk gelen şeylerden biri, her bi sayısını büyük bi iştahla tükettiğim Bilim ve Teknik Dergisi olur. O yıllarda daha ele avuca sığar bi boyutta olan bu güzel ve de süreli TÜBİTAK yayınında sıkça yer bulan, uçan, uçağa dönüşen, uçası gelen ama geliştirilme aşamasında olduğu için henüz palazlanamamış ve de tüysüz şekilde yuvada pinekleyen arabalarla ilgili haberleri, fotoğrafları ve hatta prototip numaralarını adım gibi hatırlarım, şaka değil. Bu nedenle wankel motoru denen şeyi daha ilkokuldayken biliyodum (yuhh artık). Şimdi düşünün ki çocuksunuz, zaten uçmaya meyillisiniz. Bi yandan televizyonda Back to the Future un Marty McFly ı ile uçan kaykaya, o zamandan bu zamana saatte 88 mil hız yaparak ve de uçarak gelen zaman makinesi DeLorean e biniyosunuz; bi

3 Cilt 2, Sayı 12 Sayfa 3 Hani Uçacaktık (İncir Çekirdeği Doldurma Garantili Yazı Dizisi) yandan da Bilim ve Teknik te uçuran araba haberlerini okuyosunuz. Aklınıza 2000 lerle ilgili olarak ne gelirdi 80 lerde? Arabayla uçacağıııııızzzzzz(dı) Yaşasııınnnn(dı) İnsanoğlunu kim tutar(dı)! (Lütfen patlayan konfetiler eşliğinde hayal ediniz). Ahmet E. TURGUT Müdür PGM, BTK Işınla bizi Scotty, günümüze! Teknolojideki ilerlemeleri haber eden kalburüstü bi sitede dün ne görsem beğenirim; veya beğenir miyim bilmem ki. Uçan araba prototipisi haberisi. Bak seeeen, duy da inanma. Uçan araba prototipimiz hazırmışmış da düzlüklerden 2 adet pervaneyle itki verecek elektrik motorumuz (yeşiliz yani) tavassutunda dikey havalanıp; akabinde, içten yanmalı dışa üfürmeli motorumuzun itkisi ile yatayda, havada ve de saatte 300 küsur km hız yapacak ve dahi 800 km mesafe gidecekmişiz. Neyle? Tek şarjla, tek depoyla. Yok yaw Ne zaman? 6 ilâ (a uzatılarak okunacak) 8 yıl sonra. İnanmam arkadaş. İ-NAN-MAM. Ceyar ın vurulduğu Dallas bölümünü hatırlamıyoduk, küçüktük tamam da ilk uçuran araba haberlerini okuduğumuzda da KITT turbo modunda uçarken Michael Knight ın bigudili saçlarını geriye atışını hayran hayran izliyoduk; hemi de ilk bölümden kelli. Şimdi kel olduk, kafamızda saç kalmadı yahu. Arabayla hala uçacaz, hala uçacaz lar 1950 ler 1970 ler 2000 ler 2010 lar 2020 ler (yersek) Neden arabayla hala uçamıyoruz? Gelecek sayıda

4 Sayfa 4 Bilişim Uzmanları Bülteni Mobil Finans Hizmetleri Levent MERT Bilişim Uzmanı ETD, BTK Bilgi ve iletişim teknolojilerinde (BİT) yakınsama, finans kurumlarına, müşterilerini banka hizmetleri kuyruğunda beklemeye alternatif olacak rekabetçi bir avantaj sağlamaktadır. Mobil bankacılık sistemleri ve hem Bilgisayar teknolojileri hem de iletişim teknolojilerini birleştiren çok fonksiyonlu self servis cihazları bankacılığın sınırlarını işletme ağının ötesine genişletmekte 7/24 kişiye özel finansal hizmet sunmaktadırlar. Mobil para sistemleri, mobil, perakende ve finans sektörlerini iç içe geçiren karmaşık bir ekosistemi üzerinde inşa edilmiş bulunmaktadır. (INSEAD, World Economic Forum, 2012). MasterCard a göre dünyadaki hanelerin yaklaşık yarısının bir banka hesabı varken toplam tüketicilerin %70 i bir mobil telefona sahip bulunmaktadır. Günümüzde 2,5 milyar insan finansal hizmetlerden yararlanamamaktadır. 2,5 milyar insanın cep telefonu varken bir banka hesabı bulunmamaktadır. Bu durum mobil telefonlarla bu bankacılık hizmeti götürülemeyen insanlar hizmet götürme fırsatını doğurmaktadır (Dalziel & Avunduk, 2012). Günümüzde 2,5 milyar insanın cep telefonu varken bir banka hesabı bulunmamaktadır. Mobil şebekelerin pazarlık gücünün avantajı ile hızla artan mobil cihazlar ve geniş bir alana yayılan şebekeler mobil cihazla alışveriş ve ödeme gibi yeni iş alanlarının doğmasına yol açmıştır. Kenya nüfusunun altıda biri finansal hizmetlere almak için telefon bankacılığı fonksiyonunu kullanmaktadır. Yine Dünya bankası verilerine göre Kenya nın ödeme sistemini elinde bulunduran olan M-Pesa şirketi mobil parada dünya lideri konumundadır (Dalziel & Avunduk, 2012). Yıllık para transferinin 10 milyar dolar olduğu Kenya da bu miktarın yarısı mobil para transferinden gelmektedir. Çin de yapılan bir ankette ise mobil abonelerin %46 sı mobil telefonlarının sağladığı erişim imkânı ile bir şeyler satın aldıklarını belirmişlerdir (INSEAD, World Economic Forum, 2012). Mobil bankacılık hizmetlerinin veya kredi kartı hizmetin mobil telefonların bir bileşeni olmasının ardından birçok kablosuz ödeme teknolojisi ve özel temassız teknoloji geliştirilmiş olup bu teknolojiler artık mobil cihazların bir bileşeni haline gelmiştir. Bir çok gelişmiş ülkede olduğu gibi ülkemizde de mobil şebeke işletmecileri özel çipleri mobil telefonlara entegre etmekte ve mobil cihazdan ödeme yapmayı mümkün kılmaktadırlar. Bazı akıllı telefonlarda artık yakın çevre iletişimi (NFC - Near Field Communications) yongaları (chip) mevcut standart donanımlar yer almakta ve böylece küçük miktarlarda para transferini mümkün kılacak şekilde programlanabilmektedirler (INSEAD, World Economic Forum, 2012). Türkiye, yenilikçi gelişmenin yaşandığı mobil bankacılık pazarında hızlı gelişme göstermekte ve %17 si yaş arasında bulunan 75 milyonluk dinamik nüfusu ile yeni teknolojilere kolay adapte olma potansiyeline sahip bulunmaktadır (TUİK, 2013). %62.9 oran ile arası nüfus en yüksek internet sahip olması da bunun açık bir göstergesidir (TUİK, 2012). Türkiye Bankalar Birliği nin (TBB) İnternet ve Mobil Bankacılık İstatistikleri raporuna göre Türkiye de internet bankacılığı yapmak üzere sistemde kayıtlı olan

5 Cilt 2, Sayı 12 Sayfa 5 Mobil Finans Hizmetleri ve en az bir kez giriş işlemi yapmış toplam bireysel müşteri sayısı, Mart 2012 itibariyle, 19,3 milyon olmuştur. Yine son bir yıl içerisinde en az bir kez giriş işlemi yapmış toplam bireysel müşteri sayısı ise 11,3 milyon kişidir. TBB nin bankacılık hizmeti alma istatistiki verilerine bakıldığında ise mobil bankacılık yapmak üzere sistemde kayıtlı olan ve en az bir kez giriş işlemi yapmış olan müşteri sayısının Mart 2012 itibariyle, yaklaşık 1 milyon 445 bin kişi olduğu görülmektedir. Bunların 555 bini (yüzde 38 i) Ocak-Mart 2012 dönemi içerisinde en az bir kez giriş işlemi yapmıştır. Son bir yıl içerisinde en az bir kez giriş işlemi yapmış mobil bankacılık müşteri sayısı ise 779 bin kişidir (TBB, 2012, s.iii). Deloitte in 2012 yılında yaptığı Küresel Mobil Müşteri Anketi ne göre ise Türkiye de akıllı telefonların %91 i internete bağlanmaktadır. Bu oran birçok gelişmiş ülkeden daha yüksek bir oran olup Türkiye de mobil internet hizmetleri ve mobil finans hizmetlerinin potansiyeli hakkında önemli bir bilgi vermektedir (Deloitte, 2012, s. 5). Levent MERT Bilişim Uzmanı ETD, BTK Ülkemizde mobil geniş bant pazarının mevcut büyümesi ve yaklaşık 3 milyon 3N aboneliği ile geldiği durum göz önünde bulundurulduğunda mobil internet bankacılığının bulunması gereken noktadan çok uzak olduğu görülmektedir (BTK, 2013, s. 35). Bu noktada Mastercard ın Türkiye de Mobil Ödemeye Hazır Olma Raporu - na göz attığımızda bazı hususların mobil bankacılığın henüz beklenen seviyeye gelememesinde ön plana çıktığı görülmektedir. Mobil bankacılığın gelişmesinin önünde mobil bankacılık müşterilerinin mobil finans hizmetleri konusundaki aşinalık seviyeleri, mobil uygulamalara yönelik risk algısı, mobil teknolojiyi kullanma becerileri, mobil bankacılığın Türk bankacılık sektöründeki yaygınlığı ve nakit alış veriş yapma alışkanlığı büyümede bir engel teşkil etmektedir (MasterCard, 2012). 34 ülke incelemesini içeren Mastercard ın Mobil Ödemeye Hazır Olma Raporu na göre Türkiye 100 üzerinden 58 alarak 27 nci sırada yer almaktadır. Mobil finans hizmetlerinin sunulmasında raporda yer alan AB ülkeleri ve diğer gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında nedenlerle nispeten düşük puan aldığı görülmektedir. Hizmetlerin sunulması esnasında yaşanan uzlaşmazlıkların çözümünde düzenleyici hükümlerin yetersiz olması, fikri mülkiyet hakları, finansal hakların korunmasında yaptırımların yetersiz bulunması gibi nedenler raporda gerekçe olarak gösterilmiştir (MasterCard, 2012). Avrupa Birliği nde de mobil ödemelerle ilgili ortak bütünleyici bir mevzuatın olmamasının, pazarın standartlarının oluşamaması ve büyümesinin istenen seviyeye gelememesine sebep olduğu değerlendirilmektedir (European Comission, 2012, s. 6). Mobil finans hizmetleri alanında yapılan çalışmalar 2014 te tüm Dünya da mobil ödemelerin 1 trilyon doları bulacağı ve bunun 350 milyar dolarının AB kaynaklı olacağını tahmin edilmektedir. Aynı dönemde yine her beş akıllı telefondan birisinin NFC özelliği taşıyacağı tahmin edilmektedir (European Comission, 2012, s. 5). Mobil bankacılık müşterilerinin mobil finans hizmetleri konusundaki aşinalık seviyeleri, mobil uygulamalara yönelik risk algısı, mobil teknolojiyi kullanma becerileri, mobil bankacılığın Türk bankacılık sektöründeki yaygınlığı ve nakit alış veriş yapma alışkanlığı büyümede bir engel teşkil etmektedir. Türkiye ise mobil finans hizmetlerinin sunulmasında daha emekleme dönemi yaşansa da Mobil bankacılığı pazarının büyümesinde müşterilerinin mobil finans hizmetleri konusundaki aşinalık seviyeleri yükseltilmesi büyük bir önem taşımaktadır.

6 Sayfa 6 Bilişim Uzmanları Bülteni Mobil Finans Hizmetleri Türkiye de internet bankacılığı yapmak üzere sistemde kayıtlı 19,3 milyon kişi varken bunun mobil cihazlarda bu rakamın 1 milyon 445 bin kişide kalması alınacak daha çok yolun olduğunu göstermektedir. Bu yaygınlığı sağlamada ülkemizde hızla artan akıllı telefon ve tablet PC satışlarının büyük rol oynayacağı değerlendirilmektedir. Levent MERT Bilişim Uzmanı ETD, BTK Mobil finans pazarının büyümesinde mobil uygulamalara yönelik risk algısının giderilmesi adına yasal mevzuatta bulunan boşlukların giderilmesi ve dolandırıcılık gibi finansal suçlarla mücadelede tatbik edilecek müeyyidelerin yeterli seviyede olması ile giderileceği değerlendirilmektedir. Bu çerçevede, Türkiye de Mobil Cihaz Kayıt Sistemi (MCKS) ile telefon hırsızlığının önüne büyük oranda geçilmesi bir örnek teşkil edebilir. Mobil ödemlerin de en az kredi kartı ile internetten ödemeler kadar güvenlik içermesi risk algısını olumlu yöne çekmekte önem arz etmektedir. Türkiye deki MCKS siteminde mobil ödemelere yönelik güvenlik sağlama adına geliştirmeler yapılabilir ya da Bankalararası Kart Merkezi ile birlikte çalışma yürütülebilir. Türkiye de internet bankacılığı yapmak üzere sistemde kayıtlı 19,3 milyon kişi varken bunun mobil cihazlarda bu rakamın 1 milyon 445 bin kişide kalması alınacak daha çok yolun olduğunu göstermektedir. NFC gibi teknolojik gelişmelerle cep telefonu ve tabletler artık bir kimlik kartı, banka cüzdanı hüviyetine kavuşmaktadır. Mobil teknolojiyi kullanma becerileri konusunda ise Türkiye nin genç nüfusunun mobil finans hizmetleri pazarının büyümesi adına büyük bir katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir. Bu çerçevede, mobil işletmeci abonesini faturalandırması konusunun (Direct Carrier Billing - DCB) önümüzdeki dönemde mobil finans hizmetlerini sunan taraflar olan bankalar ve mobil işletmeciler tarafından yasal boşluklar ve tüketici mağduriyetine yol açacak eksiklikler giderilerek masaya yatırılmasının pazara olumlu katkı sunacağı değerlendirilmektedir. Türk bankacılık sektöründe aşılması gereken bir sorun olarak görülen nakit alış veriş yapma alışkanlığının büyümede bir engel teşkil edeceği düşünülse de kredi kartı olmayan hatta bankacılık sisteminin dışında bulunan 27 milyon kişinin sisteme mobil finans hizmeti ile dâhil edilebileceği değerlendirilmektedir (Dalziel & Avunduk, 2012, s. 2). Bankacılık sektörü ve mobil işletmecilerin NFC gibi teknolojilerin hayata geçirilmesi gibi atılımlarla mobil finans hizmetlerini yaygınlaştırma çabaları ve koordineli bir şekilde yürütecekleri çalışmaların pazarın büyümesinde büyük bir katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir. Kaynaklar BTK. (2013). Türkiye Haberleşme Sektörü Üç Aylık Pazar Verileri Raporu Dalziel, N., & Avunduk, C. A. (2012). Mobile payment systems in Turkey Deloitte. (2012). State of the Global Mobile Consumer Survey. Deloitte European Comission. (2012). Towards an integrated European market for card, internet and mobile payments. Green Paper INSEAD, World Economic Forum. (2012). The Global Information Technology Report Insight Report, World Economic Forum, Geneva MasterCard. (2012). Mobile Payments Readiness Index: Turkey TBB. (2012). İnternet ve Mobil Bankacılık İstatistikleri TUİK. (2012, Ağustos 16). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2012 TUİK. (2013, Ocak 28). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2012

7 Cilt 2, Sayı 12 Sayfa 7 Sükût Rukâl Benim için dilinden hiç düşürmediği Oğlum süküt dur 1 uyarısıyla hafızamda can bulan rahmetli babaannemin anısına... Susacaksın, çok konuşmayı becermene rağmen. Sükût kelimesini düşüneceksin. Fonetik yapısını Düşüneceksin o sesin zihninde bıraktığı yumuşak hazzı. Sonra manasını Bırakacaksın kelimelere yaslanmayı. Kendini ifade ettiğini düşündüğün kelimelerin aslında her şeyi anlatamıyor oluşunu hazmedeceksin. Ve halini izhar için beline yüklendiğin kelimelere ağır geldiğini göreceksin. Sözcüklerin anı kurtarmak olduğunu bilecek, o ana sırtını döneceksin. Bırakacaksın yani medet ummayı laftan, sözden. An itibariyle kurulan en şaşaalı cümlelerin dahi sana yetmeyeceğini bileceksin. İlla bir açıklamaya mı ihtiyaç duyuyorsun? Zamana sığınacaksın. Kendini bir sabra mıhlayacak, zamanla anlaşılmayı bekleyeceksin.. Zamanın en kapsamlı sözlüklerden daha fazla sözcük içerdiğine inanacak ve bir gün o sözcüklerde bir mana bulmayı umacaksın. Sürekli kendini ifadeden vazgeçeceksin. Yanlış anlaşıldım galiba Aslında şey Ben şunu kastetmiştim: gibi açıklayıcı cümlelerle çalkalanan zihnini serbest bırakacaksın. Kelimelerle arana mesafe koyacak ve rahat edeceksin. Hakkındaki yanlış yargılara, peşin hükümlere, sert cümlelere yol vereceksin. Müdahale etmeyeceksin, oluruna bırakacaksın her şeyi. Hayretle seyredeceksin olacakları. Ne de olsa su çatlağını bulur diyecek ve hayrını umacaksın. Hatta tebessümle izleyeceksin. Sükûtun eskilerden sana kalan bir miras olduğunu unutmayacaksın. Bu hatırla yad edecek ve susacaksın. Ama kin beslemeyecek, kötülük istemeyeceksin. Sükûtu içinde fırtınayla değil, sükûnetle yaşayacaksın. Ve umursamaz olmayacaksın. Histe hüşyâr, düşüncede zarif olacaksın. Olmazsan kendinden ödün verirsin çünkü. Ve ödün kopacak bundan. İlla bir açıklamaya mı ihtiyaç duyuyorsun? Zamana sığınacaksın. Susacaksın, çok susmayı bilmemene rağmen. Her şeyi konuşarak halledeceğine inandığından çok daha fazla sükûta iman edeceksin. Uzuvların kullanıldıkça geliştiği tezini düşüneceksin. Sonra tam aksine kullanmadıkça sözlerinin kuvvet kazandığını göreceksin. Kelimelerin dilinden beynine sıçradığını, orada fikirler ürettiğini göreceksin. Demlendikçe olgunlaşan fikirlere sahip olacaksın. Ve seni bu efkâr büyütecek çocuk, geçen seneler değil. 1 sükût değil süküt

8 Sayfa 8 Bilişim Uzmanları Bülteni Konut Fiyatları Üzerine Bir Deneme Yavuz GÖKTAYLAR Bilişim Başuzmanı SAD, BTK Uzun bir süredir aklımdaydı bu konuda bir şeyler yazmak. En sonunda bilgisayarın karşısına oturdum. Çoğunuzun gözüne çarpmıştır belki. Son yıllarda Ankara da tabiri caizse inşaat patlaması var. Pıtrak gibi biten kapitalist toplumların gerçek mabedi alışveriş merkezlerinden veya namı diğer AVM lerden bahsetmiyorum sadece. X Residans, Y Konakları, Z Evleri, T Tavır reklamları televizyon ekranlarını süslüyor her gece: Şu kadar liradan başlayan fiyatlarla, Aylık sadece 1999 TL, Residans keyfini yaşayın Yaşamasına yaşayın da ödediğiniz para aldığınız mülkün gerçek fiyatını yansıtıyor mu acaba. Ya da daha açık sorayım: Bir evin piyasa fiyatı nasıl hesaplanır? Bu konuyu merakımı tatmin etmek adına internetten biraz araştırdım. Şimdi bulgularımı kamu hizmeti anlayışıyla sizlerle paylaşmak istiyorum. Bir emlak danışmanınıza gittiğinizde size önce yatırım için mi oturmak için mi ev satın almak istiyorsunuz diye sorarlar. Bu sorunun cevabı alım kararını verirken önemlidir. Öncelikle yatırım için aldığınızı varsayalım. Yani içinde oturmayacak ama kiraya vereceksiniz. Finansal açıdan herhangi bir varlığın bugünkü değeri o varlığın kullanım ömrü boyunca yaratacağı gelirin bugünkü değerinin toplamıdır. Yani sokak ağzıyla gelecekte elde edeceğiniz kira gelirlerinin toplamının bugünkü değeridir. Paranın bir zaman değeri vardır. Bugünün 1 TL sı ile yarının 1 TL sı aynı değeri göstermez. Toplama çıkarma yapabilmek için bu farklı nesneleri aynı cins haline getirmeniz gerekir. Ama biz basitlik açısından bu olguyu göz ardı edelim. Şimdi bu modele göre yatırım amacıyla ev satın alma kararı verirken bakacağınız temel gösterge evin kirasının ne kadar olduğudur. Diyelim sahibinden.com a girdiniz ve satın almayı düşündüğünüz evin civarındaki benzer evlerin kiralarına bakarak ortalama 500 TL kira değeri olduğunu buldunuz. Satın almayı düşündüğünüz ev ikinci el. Kalan kullanım ömrü diyelim otuz yıl. Bu durumda 30 yıllık kira getirisi toplamı 180 bin TL eder. Yani satıcı size bu fiyattan yüksek söylerse ve sizde kendi çıkarını gözeten rasyonel yanı akılcı bir insansanız evi satın almazsınız. Satıcı bu değerden azını söylerse evi almak mantıklıdır. Tam bu rakamı söylerse evi satın almak sizin keyfinize kalmış. Yatırım veya satın alma kararı verirken bakılacak bir başka hususta fırsat maliyetidir. Yani evi satın alırken ödeyeceğiniz parayı başka bir şekilde değerlendirseniz aynı sürede ne kadar getiri elde edeceğinizdir. Büyük yabancı gayrimenkul yatırımcıları Türkiye de gayrimenkul yatırımı yaparken karar aşamasında en az riskli yatırım aracı olarak algıladıkları Eurobondları karşılaştırma amacıyla kullanmaktadır. Eurobondlar Türkiye Hükümeti nin avro cinsinden çıkardığı uzun vadeli dış borçlanma senetleridir. Alınan borç karşılığı bir faiz kalemi içerir. Esas konumuza dönersek bu kurumsal yatırımcılar Eurobondlara yatırdıkları paranın geri dönüşünün kaç yıl olacağına bakarlar. Mevcut faiz oranlarından bu kabaca yıla denk gelmektedir (Emlak danışmanları hesaplama kolaylığı açısından bunu aylık kira gelirinin 200 katı kabul ediyorlar şu an). Daha sonra Türkiye de satın alacakları mülkün aynı süre içerisinde toplam ne kadar kira geliri elde edeceğine bakarlar. Eğer satıcının istediği fiyat bunun üzerinde ise satın almaz parasını Eurobonda yatırır. Eğer satıcının istediği fiyat bunun altında ise gayrimenkulü satın alır. Yatırım amacıyla ev bu model çerçevesinde alınır. Evinizin piyasa değerini hesaplamak isterseniz mahallenizdeki aynı nitelikteki evlere ne kadar kira ödendiğini araştırın. Daha sonra bu rakamların ortalamasını alın ve bu ortalamayı iki yüz ile çarpın. Ortaya çıkan rakam evinizin bugünkü piyasa değerini yaklaşık olarak göstermektedir. Tabi burada basitleştirici varsayımlar yaptık. Örneğin bir apartman dairesi yıl sonrada gelir getirici bir değer taşımaktadır. Kalan bu değer de tahmin edilip toplam kira gelirinin üzerine eklenebilir. Tabi diğer taraftan evinizi 16 yıl boyunca sürekli kirada tutamazsınız. Kiracı aradığınız süreler boyunca gayrimenkulünüz gelir getirmeyecektir.

9 Cilt 2, Sayı 12 Sayfa 9 Konut Fiyatları Üzerine Bir Deneme Yıpranmadan dolayı 3-4 yılda bir önemli tamirat masrafları ortaya çıkacaktır. Ayrıca kira gelirinizin bir kısmını da devlete vergi olarak vereceğinizi de hemen not düşelim. Son olarak ihtiyacınız olduğunda piyasa şartlarına bağlı olarak bir gayrimenkulü nakde çevirmek Eurobonda göre zahmetli ve maliyetli bir süreç olabilir. Şimdi sizin de fark edeceğiniz üzere ortalıkta konuşulan fiyatların yukarıda model kapsamında hesap edilen fiyatların çok ama çok üzerinde Peki, neden böyle? En baştaki emlak danışmanının bize sorduğu soruya dönersek oturmak için ev alıyorsanız bir mülke piyasa fiyatının çok üzerinde ödeme yapmaya gönüllü olabilirsiniz. Çünkü sizin için lüks bir evde oturmaktan (Ankastre Alman malı ürünler, İtalyan mermeri, asma tuvalet, ebeveyn banyosu vb.) sağladığınız faydanın parasal değeri satıcıya ödediğiniz fazla meblağdan fazla olabilir. Yani bu bilinçli bir tercihse doğru bir karar vermişsiniz demektir. Ayrıca gayrimenkulün coğrafi konumu da kira değerini ve dolayısıyla fiyatını etkileyebilir. Satın aldığınız apartman dairesinin bulunduğu kat, baktığı yönde kira değerinde bir artışa yol açıyorsa bu artışa orantılı olarak fiyatı da artacaktır. Yavuz GÖKTAYLAR Bilişim Başuzmanı SAD, BTK Peki, bütün insanlar bu şekilde akılcı mı karar veriyorlar? Mevcut ev fiyatlarını etkileyen başka faktörler yok mu? Kişisel kanaatime göre birinci sorunun cevabı hayır. İkinci sorunun cevabı ise evet. Öncelikle güncel piyasa fiyatlarını belirleyen faktörleri araştırırken daha farklı bir perspektiften de bakabilir. Tüm Ankara yı coğrafi bir piyasa kabul edersek toplam konut arz fonksiyonu kısa dönemde yer değiştiren bir fonksiyon değildir. Yani işin Türkçesi konut yapmak uzun süre ister. Yapılan yıllık konut miktarı da toplam yıllık konut stoku miktarını fazla değiştirmez. Dış ekonomik etkenlerdeki değişmeye arz fonksiyonu hemen yanıt veremez. Bu konut piyasasına özgü bir durumdur. Diğer taraftan ülkemiz nüfusunun sürekli artması, aile büyüklüğünün küçülmesi, yalnız yasayanların artması ve iç göç konut talebini sürekli artırmaktadır. Arz kısa sürede değişmezken talebin sürekli artması diğer her şey sabitken konut fiyatlarını artıracaktır. TUİK önümüzdeki on yıl içinde Ankara nın nüfusunun 2 milyon daha artacağını tahmin ediyor. Buradan konut fiyatlarının bir on yıl daha istikrarlı bir şekilde artacağını öngörebiliriz. Ancak esas soru hala ortada: Sürekli talep artışı bile bu kadar yüksek fiyatları tek başına açıklayabilir mi? Benim kişisel kanaatim açıklayamaz. Bir arkadaşla bir zamanlar bu konular üzerinde çene çalarken bana dönüp kendinden emin bir şekilde şöyle dedi: Ben ömrümde daha satın alınan evlerin fiyatının düştüğünü görmedim. Kelime anlamıyla doğru bir tespit. Son üç dört yıla kadar Türkiye yüksek enflasyonun olduğu, paranın kendisine yüklenen teorik işlevini yerine getiremediği bir ülkeydi. Böyle bir ortamda herhangi bir mülkün fiyatının zaman içerisinde sürekli artması normal. Geçmişe dönük olarak yapılacak bir ekonomik analizde parasal büyüklüklerin enflasyonun etkisinden arındırılması gerekir. Ama korkmayın böyle bir şeye teşebbüs edecek değilim. Son üç dört yıl Türkiye de ki ekonomik ortam (tabi ki küresel anlamda da) bazı açılardan sıra dışı. Enflasyon, küresel krizinde yardımıyla geçmiş yıllara göre ciddi ölçüde düştü. Enflasyondaki düşüş ve makroekonomik istikrarın artması faiz oranlarını da oldukça düşürdü. Bizim konumuz itibarıyla ilgilendiğimiz faizler konut kredisi ve mevduat faizleri doğal olarak. Bu faiz düşüşü bireylerin borçlanma imkânlarını ve vade süresini büyük ölçüde artırdı. Bu sıra dışı duruma bireylerin verdiği tepki fiyatların makul olup olmadığına bakmadan konut satın almak oldu. Bu da fiyat düzeyinin olması gerekenin üzerine çıkmasına neden oldu. Başka bir şok olmazsa uzun vadede fiyat düzeyi olması gereken noktaya geri dönmesi beklenir. Bir de emlak piyasasında varlık balonu oluşması konusu var. Onu da zaman olursa ele almak üzere ilerleyen sayılara bırakalım.

10 Sayfa 10 Bilişim Uzmanları Bülteni Taklacı Güvercinler Kuşçu Kendimi bildim bileli etrafımdaki canlı varlıklara karşı bitmek tükenmez bir ilgim var. Çocukluğum da dağ köyünde geçtiği için sabahları kimi zaman kahvaltı bile etmeden ormana, kırlara çıkar ninemden azar işitme pahasına akşama kadar envai çeşit hayvanı, börtü-böceği ve çiçekleri incelerdim. Daha sonra okula başlayınca ilçeye gelmek durumunda kaldım ancak merakım bitmemişti. Köydeki imkânlar da olmayınca ben de doğayı eve taşımaya çalışıyordum. Balkondaki saksılarda etrafımda gördüğüm çiçeklerin birer örneği vardı. Evin bahçesinde ise kimi zaman bir köpek yavrusu için kimi zaman da bir kedi yavrusu için yapılmış derme çatma bir kulübe olurdu hep. Babamlar hayvanlar ile bu kadar ilgilenmeme kızdıkları için bazen de gizliden gizliye beslemek zorunda kalıyordum. Onlara da hak veriyorum şimdi düşününce, başka kimin çocuğu evde kavanozun içinde örümcek besler ki! Kuşlar ile tanışmam babamın bana bir muhabbet kuşu almasıyla başladı. Daha sonra ilkokulu bitirdiğimde başka bir şehre öğretmen olarak tayin olan amcamın oğlu beslediği taklacı güvercinleri bakmam için bana emanet etti. Evin terasında beslediğim bu güvercinlerden o kadar çok etkilenmiştim ki onların yanındayken zamanın nasıl akıp geçtiğini fark etmiyordum. Onlarla beraber bulutlarda uçuyor, takla atıyor kimi zaman da yırtıcı kuşlardan kaçıyorduk. Artık başka canlılar ilgimi çekmiyordu. Varsa yoksa güvercinler, hatta taklacı harici güvercinler de ilgimi çekmiyordu. Taklacı güvercinlerin yükseklerde uçması, kümeslerine inmek için yaptıkları dalma hareketleri, pikeleri ve en önemlisi inemeyip taklalar atarak yaptıkları fişekleme (dikey olarak yapılan tırmanma) hareketi güvercin meraklılarını mest eder. Fişekleme esnasında güvercinin çıkardığı kanat sesi kulağa çok hoş ve doyurucu gelir ve ayrı bir zevk oluşturur. Öyle ki güvercinden anlamayanlar bile bu esnada sese kulak verip kafalarını kuşa çevirirler. Atalarımız Orta Asya dan boşuna getirmemişler bu kuşları. Ancak günümüzde köylerden şehirlere göç ve şehirlerde artan betonlaşma yüzünden ülkemize özgü bu nadide kuşlar imkânsızlıktan dolayı uçurulamamaktadır. Bunun sonucunda da ırk ıslahı yapılamamakta ve performansları gerilemektedir. Taklacı güvercinlere gönül veren meraklılar tüm olumsuzluklara rağmen bu uğraşlarını apartmanların teras katlarında veya gecekondularda devam ettirmeye çalışmaktadırlar.

11 Cilt 2, Sayı 12 Sayfa 11 Taklacı Güvercinler Yıllar önce bir dost meclisinde, sohbetlerine kulak misafiri olduğum, taklacı oyun kuşları yetiştiriciliğinin duayenleri olmuş, herkesçe çok sevilen, isimleri her zaman rahmetle anılan Tenekeci Saim ustanın, Elektrikçi Şeref ağabeyin ve Kulüpçü Avni dayının bir fikir teatisi aklıma geliyor. Usta Bir gün gelecek bu kuşlar uçmamaya başlayacak, insanlar tavuk gibi kuşları yerde besleyecekler. Bu kuşları uçurma meşakkatini gösteremeyecekler, zorluklardan yılacaklar. Günden güne bilinçsiz yetiştiriciler; renk, paça, kaş, göz uğruna bu Türk kültürünün nadide parçalarını renk uğruna farklı ırk güvercinlerle kırarak oyun performanslarını kaybettirecekler. diyor. Kuşçu Şerafettin Karasu Kuş havada balık tavada, kuşçunun iyisi kuşunu havada, kötüsü masada uçurur diye boşuna mı demiş olacak büyüklerimiz. Uçmayan kuş masada güzel olsa ne olmasa ne. Yerdeki kuş ne kadar güzel olursa olsun, zaman içerisinde gözde eskir. Oysa iyi bir oyun kuşu gözde eskir mi, unutulur mu? diye ilave ediyor. Ardından Kulüpçü Avni dayı Yerdeki kuşa bakarak ne kadar zaman geçirebilirsiniz, kaç bardak çay içebilirsiniz. Yerdeki kuşa bak-bak kanat aynı kanat, paça aynı paça. Oysa iyi oynayan bir kuş izlerken demlikler biter farkına bile varamazsınız. O kuşun yaptığı her hareket ayrı bir heyecan, attığı her takla bir yürek çırpıntısıdır. Desenize yeni nesil eşinin dostunun kuşlarını uçururken göremeyecek, altında bir bardak çay içip sohbetler yapamayacak. Desenize, artık birbirlerine kuşlarını kutu içerisinde kahvehanelerde gösterecekler! [1] Kaynaklar 1. ANADOLU Tufan, Anadolu Güvercin Kültürü Derneği

12 Sayfa 12 Bilişim Uzmanları Bülteni Aklıma Takılanlar... Meçhul Yazar Mayıs ayı, en sevdiğim ay, ne çok sıcak ne çok soğuk, sabahları güneş parladığı için yataktan kalkması kolay, en azından saat çalınca ortalık hala karanlık, bu saat de şaşırdı mı ne??? demiyorum. Tabi tüm bu doğal güzelliklerinin yanında 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü, Anneler Günü ve 19 Mayıs gibi üç güzel günü bünyesinde barındıran bir ay. 1 Mayısı her ne kadar günümüzde sadece tatil gözüyle görsek de geçmişi okuyunca anlamını biliyoruz. Bugün sekiz saat çalışmayı bile çok görürken, günde oniki saat ve haftanın altı günü çalışan kesimin en sonunda isyan etmesi ve sonunda da bizi bu günlere getirmeleri neticesinde birlik ve dayanışmanın önemi bir kez daha anlaşılmıştır. Anneler Günü için ise, hiç kapitalist sistemin dayatması filan demeyin, öyleyse de kabulüm değilse de Sevgililer Günü için diyebilirsiniz. Zira, fani dünyanın sevgilisi bugün size dünyanın en kıymetli insanı olduğunuzu hissettirir yarın postayı koyar:) yani aynı şeyi siz de yapabilirsiniz. Ama anneler için durum aynı mı? Anne ya, sarmadı seninle ilişkimiz bitirelim diyemiyorsunuz, hani isteseniz de diyemiyorsunuz diye bir şey değil, zaten öyle bir şey istemiyorsunuz. Sonuçta ne demişler? Ana başta taç imiş, her derde deva imiş, bir evlat pir olsa da anaya muhtaç imiş. Bir de, eeee biz annemizi bir gün mü düşünüyoruz sanki diyenler var ki, bunlar da ayrı vakalar. Sanki her gün annelerine hediye alıyorlar, hadi geçtim olayın maddi boyutunu sanki her gün gidip gönüllerini alıyorlar. Her şeyi geçtim en az yedi ay süren hamilelik dönemindeki iliklerini, kemiklerini sömürme durumunu düşününce bile annelerin başa taç edilmesi gerektiği ortada. Nezle olsalar antibiyotik alıp iki günde hastalığı atlatma lüksü yok, istediğini yeme lüksü yok, vücudun deforme olmasına, dişlerin çürümesine değinmiyorum bile. Bu dediklerim konusunda empati yapamıyorsanız ne diyeyim, vicdan sizin, netice itibariyle anne sizin, ister alın taç edin, isterseniz yerle yeksan Mayıs ayının bir diğer güzel günü 19 Mayıs, Türkiye Cumhuriyeti nin temellerinin atıldığı gün, ATATÜRK ün gençlere armağan ettiği gün. Niye gençlere armağan etmiş düşünmek lazım değil mi? Eeee işte sırasıyla 23 Nisan ı çocuklara armağan etmiş, 19 Mayıs ı gençlere, 29 Ekim i de tüm millete mantığında değil. Niye değil? İnsan Atatürk ün Gençliğe Hitabesi nin başlangıç kısmını okuyunca anlıyor.

13 Cilt 2, Sayı 12 Sayfa 13 Aklıma Takılanlar... Diyor ki; Saygıdeğer Efendiler, sizi günlerce işgal eden uzun ve teferruatlı nutkum, nihayet geçmişe karışmış bir devrin hikâyesidir. Bunda milletim için ve gelecekteki evlâtlarımız için dikkat ve uyanıklık sağlayabilecek bazı noktaları belirtebilmiş isem kendimi bahtiyar sayacağım. Efendiler, bu nutkumla, millî varlığı sona ermiş sayılan büyük bir milletin, istiklâlini nasıl kazandığını, ilim ve tekniğin en son esaslarına dayanan millî ve çağdaş bir devleti nasıl kurduğunu anlatmaya çalıştım. Meçhul Yazar Bugün ulaştığımız sonuç, asırlardan beri çekilen millî felâketlerin yarattığı uyanıklığın eseri ve bu aziz vatanın her köşesini sulayan kanların bedelidir. Bu sonucu, Türk gençliğine emanet ediyorum. ve devamında çoğumuzun ilk ve orta öğretim yıllarında sınıfta kara tahtanın (artık o da değişti) üstünde İstiklal Marşı nın yanında gördüğümüz Atatürk ün Gençliğe Hitabesi (bilmeyenler, hatırlamayanlar için belirligunler/19mayis/, Milli Eğitim Bakanlığı nın web sayfasında yer almakta). Kolaya kurulmayan bir cumhuriyeti çocuklara ya da yaşını başını almışlara değil, cesareti, isteği, azmi, bedeni ve akli melekeleri tam, sağlıklı ve düzgün çalışanlara emanet etmeyi murat etmiştir diye düşünüyorum. İnsan yurtdışında bu ülkenin güzelliğini, kıymetini çok daha iyi anlıyor ama insan içinde bulunduğun durumun kıymetini bilmezmiş ya, maalesef biz de içinde yaşadığımız coğrafyanın kıymetini bilemiyoruz. Bu ülkenin değerini bilen ve canları, kanları pahasına mücadele ederek bize bu güzel ülkeyi bırakan Atatürk ve arkadaşları sizlere nasıl teşekkür etsek, nasıl dua etsek azdır, mekânınız cennet olsun. Belirli gün ve haftalar yazısı gibi oldu biraz ama magazin dünyasında işler kes-at ya da ben takip edemediğim için bilemedim:) Günlük haberlerse enteresan, sabahları hazırlanırken gazete haberlerini dinliyorum bazıları trajikomik, bunlar insan mı, bunlar insansa ben neyim? cinsinden sorular sordurtan haberler. Trafikte dehşet saçıp da saçtığı dehşetin farkında olmayan trafik canavarları, hayvanları taciz edecek kadar insanlıktan yoksun, insan müsveddesi dahi diyemeyeceğim yaratıklar vs. vs.. İşinizin, annenizin ve yaşadığınız ülkenin kıymetini bilmeniz dileğiyle

14 Sayfa 14 Ayın Konuğu: Necati Uğurlu Röportaj: AyĢe Gül Mirzaoğlu Ahmet Emin Turgut Fotoğraf: Muammer ġeylan Necati Uğurlu Spektrum İzleme Dairesi Başkanı Bu ayki konuğumuz Spektrum İzleme Dairesi Başkanı Sayın Necati Uğurlu oldu. Oldukça yağmurlu bir ilkbahar gününde Beytepe de gerçekleştirdiğimiz bu keyifli röportaja BUD Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Ahmet Emin Turgut da iştirak etti. Röportaj fotoğraflarını ise Sayın Muammer Şeylan çekti. Sayın Necati Uğurlu ile spektrum izleme faaliyetlerini, baz istasyonları konusunu, memleketi Şanlıurfa yı konuştuk. Sizin de beğeniyle okuyacağınızı umuyorum. Sayın BaĢkanım röportaj talebimizi kabul edip bize vakit ayırdığınız için te- Ģekkür ediyoruz. Öncelikle sizi kısaca tanıyalım istiyoruz. Bu sayımızın konuğu olduğu için Spektrum İzleme Dairesi Başkanı Sayın Necati Uğurlu ya teşekkür ederiz. Ben de böyle bir fırsatı sunduğunuz için sizlere teşekkür ediyorum yılında Şanlıurfa da doğdum. İlk, orta ve lise öğrenimimi Şanlıurfa da tamamladım yılında Ankara Üniversitesi Fizik Mühendisliği ni kazanarak Ankara ya geldim yılında üniversiteyi bitirdikten sonra yüksek lisans dönemimde üniversitede araştırma görevlisi olarak çalıştım. Daha sonra Telsiz Genel Müdürlüğü nde 1 yıl çalıştım ve Kurum kurulduğundan bu yana da Spektrum İzleme (ve Denetleme) Dairesinde çalışmaktayım. Fizik Mühendisliği o dönem için bilinçli bir tercih miydi? Aslında ilginç bir tercih oldu benim için. Lisede okurken hiç aklımda olan bir bölüm değildi Fizik Mühendisliği. Mühendislik olduğu için biraz cazip gelmişti ama benim hayalimde hep Tıp vardı. Mühendislik alanında özellikle elektromanyetik dalgalara ve haberleşme teknolojilerine ilgim vardı. Benim dayım elektronik mühendisiydi, Türk Telekom da müdürdü, onun da etkisi olmuştu. Ondan dolayı sondan ikinci tercihime Fizik Mühendisliği ni yazmıştım.

15 Cilt 2, Sayı 12 Sayfa 15 Ayın Konuğu: Necati Uğurlu Üst tercihlerinizde hep Tıp mı vardı? Evet, hepsi Tıptı. Benim üniversiteye girdiğim yılda Özal döneminde Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinden çok sayıda öğrenci gelmişti ve puanlar çok yükselmişti. Tıp olmazsa diye son tercihlere Fizik Mühendisliği ni yazmıştım. Ama şimdi iyi ki de Tıp a girmemişim dediğim çok oluyor. Fizik Mühendisi olmaktan çok memnunum ve yaptığım iş gereği eğitimimi pratiğe uygulama şansı buldum. Kendi alanımda çalışmanın vermiş olduğu bir rahatlık var. Spektrum Ġzleme Dairesi nce yürütülmekte olan çalıģmaları özetler misiniz? Aslında Spektrum İzleme Dairesi Kurumda çok adı geçen ama yaptığı işler net olarak bilinmeyen bir birim. Spektrum izlemede tamamen elektronik haberleşme sektöründeki mobil şebekelerle ilgili çalışıyoruz ve Kurumdaki en teknik birimlerden biriyiz. Yaptığımız düzenlemeler aslında doğrudan vatandaşı ilgilendiren düzenlemeler. Bunlardan en bilineni her daim gündemde olan baz istasyonlarının kurulması, bunların elektromanyetik alanlarının ölçülmesi ve denetlenmesi konusu. Bu konu Bölge Müdürlüklerimizle işbirliği halinde bizim sorumluluğumuzda. Bunun dışında mobil şebekelerde hizmet kalitesi konusu var. Hizmet kalitesi alanında Avrupa da bile birçok ülkede olmayan pek çok düzenleme yapmış durumdayız. Bu konuda çok iddialıyız ve güzel sonuçlar alıyoruz. Bir başka konu ise işletmeciler arasında tesis ve kule paylaşımı ki Kurumun yıllardır üzerinde önemle durduğu ve uygulamaya çalıştığı bir konu. Son olarak da enterferans konusu var. Özellikle uçuş sistemlerinin birbirini etkilemesinin can ve mal güvenliği bakımından kadar olumsuz sonuçlar doğurabileceği düşünüldüğünde, bu konunun ne kadar kritik olduğu anlaşılıyor. Bizim koordinasyonumuzda Bölge Müdürlüklerimiz enterferansa anında müdahale etmek suretiyle bu işi yürütüyorlar. BaĢkanım, diğer ülkelerle kıyasladığımızda enterferans açısından neredeyiz? Yani gelen Ģikayetler ve istatistikler bakımından. (A. E. Turgut) Çok güzel bir noktaya değindiniz. Biliyorsunuz bizim Milli Monitor Sistemimiz var. Böyle bir sistem gelişmiş ülkelerin çoğunda var ama bizim gibi gelişmekte olan ülkelerin pek çoğu bu sisteme sahip değil. Bu sistemi zaman zaman uluslararası fuarlara götürüyoruz ve çok ilgi görüyor. Özellikle bu sistemin enterferansı anında çözme özelliği çok önemli. Bölge Müdürlüklerindeki arkadaşlarımızın da sistemi kullanma konusunda gerçekten çok tecrübesi var, gelen enterferansı aynı gün içerisinde çözüyorlar. Bu konuda çok ileri seviyedeyiz diyebilirim.

16 Sayfa 16 Ayın Konuğu: Necati Uğurlu Baz istasyonu konusunu biraz açalım istiyorum. Bu konu çoğu zaman Kurum BaĢkanımızın da katıldığı etkinliklerde ana gündem maddelerinden biri oluyor ve bu konudaki sıkıntıları dile getiriyor. Bu konudaki temel sorun nedir ve nasıl çözülebilir? (A. E. Turgut) Evet, bu konu ülkemizde bilinçli veya bilinçsiz olarak çok tartışılan bir konu. Kimisi baz istasyonları şehir dışına çıkartılmalı diyor, kimisi evlerinin yakınında baz istasyonu kurulmasına karşı çıkıyor, bazıları ise yakalandıkları hastalıkların çevredeki baz istasyonlarından kaynaklandığına inanıyor Aslında baz istasyonları sadece Türkiye için üretilmiş sistemler değil. Dünyanın her yerinde kuruluyor ve özelikle şehir merkezlerinde kuruluyor. Peki bizdeki hassasiyet neden kaynaklanıyor? Bu hassasiyet vatandaşlarımızın bilgi eksikliğinden kaynaklanıyor. Vatandaşlarımız baz istasyonu sayısının artmasını tehlikeli görüyor. Oysa bir ortamdaki baz istasyonu sayısı arttıkça aslında oradaki elektromanyetik alan şiddeti düşüyor. Bu çelişkili gibi geliyor ama bunu şöyle açıklayabiliriz: Havaalanlarındaki ses sistemini düşünelim. Bu sistem o kadar iyi bir şekilde ayarlanarak yerleştirilmiştir ki, ses her noktaya aynı seviyede ulaşır. Bunun yerine havaalanının bir noktasına, en uzaktaki kişinin bile sesi duyabilmesi için çok yüksek seste yayın yapan bir sistem yerleştirilseydi, ses sisteminin yakınında bulunan kişiler son derece rahatsız olurdu. Büyük bir bölgede sadece bir tane baz istasyonu kurulup, tüm bölge ondan hizmet alsın denilirse, o baz istasyonunun bölgedeki herkese yetmesi için çok yüksek güçte çıkış yapması gerekir. Dolayısıyla, tüm dünyada yapılan uygulama, baz istasyonu sayısını arttırmak suretiyle çıkış gücünü düşürmektir. Bu teknik bir zorunluluktur. Planlama yapılırken ortamdaki elektromanyetik alan şiddetinin belli bir seviyede tutulması ve haberleşme kalitesinin bozulmaması hedeflenir. Aslında zararlı radyasyon iyonize eden dediğimiz iyonlaştıran, yani hücreleri dokulardan koparan radyasyondur. Bugüne kadar hiçbir şekilde elektronik haberleşme sistemlerinde kullanılan radyo dalgalarının iyonize eden radyasyon yaydığına dair bir bulguya rastlanmamış. Elektromanyetik dalgaların tek etkisi ısınma etkisi. Bunlara belirli süreyle maruz kalmak vücutta 1 derecelik ısı artışına neden oluyor. Avrupa da yapılan şey bu ısı artışına neden olan limit değeri belirlemek. Bu limit değere 50 kat koruma faktörü uygulanarak limit değer ICNRP dediğimiz Uluslararası İyonize Olmayan Radyasyondan Korunma Komitesi tarafından 41 Volt/m olarak bulunmuş.

17 Cilt 2, Sayı 12 Sayfa 17 Ayın Konuğu: Necati Uğurlu Biz Türkiye de GSM 900 baz istasyonu ölçümlerinde cihaz başına bu limit değerin de dörtte birine göre işlem yapıyoruz. Yani birçok Avrupa ülkesinden daha fazla korumacı bir yaklaşıma sahibiz. Esasında hep konuģtuğumuz gibi, iyi iģler yapsak da bunları kamuoyunda yeterince iyi yansıtamıyoruz. Evet, çok haklısınız. Son dönemde pek çok panele katılıyoruz ve kamuoyundan çok farklı tepkiler alıyoruz. Bunlara nasıl izin verirsiniz, ağaçlarımız kurudu, hayvanlar öldü, kanser olacağız gibi Bunlar da hep bilgi eksikliğinden kaynaklanıyor. Halbuki bugüne kadar yaptığımız ölçümlerde Türkiye de bizim belirlediğimiz limit değer olan 10 Volt/m limit değerini aşan baz istasyonu sayısı son derece az. Türkiye de bugüne kadar kurulmuş baz istasyonu var ve bunların %95 inin ölçüm değeri 6 Volt/m civarında. Biz bu konuda gerçekten birçok ülkede olmayan hassasiyetle her türlü ölçümü ve denetimi yapıyoruz. Önümüzdeki dönemde de bu konuda kamuoyunu rahatlatmak amacıyla güzel projelerimiz olacak. Dairenizin yaptığı önemli iģlerden biri de 3G hız ölçümleri. Bu konu bir ara çok gündemdeydi ve iģletmecilerin reklamlarına çok etkin bir Ģekilde yansıyordu. Daha sonra bu reklamları kaldırdılar. Bu konuda bir cihaz aldığınızı biliyoruz. Bununla ilgili bize neler aktarabilirsiniz? (A. E. Turgut) Tabi Ahmet Bey aynı binada olmanın avantajıyla gözden kaçırdığımız işlerimizi de hatırlatıyor. Teşekkür ediyorum. Bu konu geçen sene çok popülerdi. İşletmeciler bu konuda kafa karıştırıcı reklamları vardı. Hız konusu son derece göreceli. Ölçüm yaparken test setinizi ne şekilde kurarsanız ona göre sonuç alırsınız, ölçüm yapılan telefonun yerini veya anten pozisyonunu değiştirmek suretiyle istediğiniz sonucu çıkarırsınız. 3G hızlarını etkileyen pek çok faktör var; kapsama alanı, kullanıcı sayısı, baz istasyonuna uzaklık, telefonun özelliği vs. Enterferans da etkili olabiliyor, tiyatro, sinema gibi bazı mekanlarda kullanımı yasak da olsa jammer gibi cihazlar olabiliyor. Dolayısıyla 3G hız ölçümü işletmecilerin tek başına yapabileceği bir ölçüm değil yılında 3G hızlarına ilişkin bir Kurul Kararı yayımladık ve bu ölçümü işletmecilerin yapamayacağını ve reklamlarda yanıltıcı veriler sunulması halinde müdahale edeceğimizi belirttik. Bu reklamlar kesildi. Artık 3G ölçümlerini biz yapacağız diye bir 3G ölçüm seti aldık. Bazı ölçümler yapıyoruz ama kamuoyuna açıklama konusunda acele etmiyoruz. 3G ölçüm setini bir fuarda Ahmet Emin Beyin de görme imkânı olmuştu. BaĢkanım, Engin (Ertunç) Beyin cihazı canla baģla sahip koruduğunu görünce ne kadar değerli olduğunu da anlamıģ olduk. (A. E. Turgut) Evet, yaklaşık 700 bin TL civarında bir bedeli var.

18 Sayfa 18 Ayın Konuğu: Necati Uğurlu Biraz da denetimlerden bahsedelim istiyorum BaĢkanım. Bağımsız kuruluģlara ölçüm yapma yetkisi verdiğinizi biliyoruz. Bu konudaki geliģmeler nelerdir? Evet, bu da önemli bir konu. Öncelikle yapılan bir yönetmelik değişikliği ile ölçüm yetki belgesi olmayan kuruluşların yapacağı ölçümlerin geçerli olmayacağını düzenledik ve 2012 yılında bu kuruluşlara 2 farklı eğitim verdik. Bu eğitimler, bu kuruluşlarda çalışan ölçüm yapacak yaklaşık 120 personele ilgili üniversite hocalarından destek almak suretiyle ve Kurumumuz uzmanlarının da katkısıyla teorik ve uygulamalı olarak verildi. Daha önce böyle bir eğitim yoktu, üniversite veya teknik lise mezunu olma gibi şartlar vardı. Bunun dışında bu kuruluşlara ilişkin İnteraktif Frekans İşletim Sistemi (İFİS) olarak adlandırdığımız sistem kapsamında ölçüm yetki belgeli kuruluşlara ve yaptıkları ölçümlere ilişkin bir veritabanı tutmaya başladık. Bu veritabanında ölçüm yapan personelin bilgileri, ölçüm cihazının kalibrasyon tarihi, seri numarası, ölçüm tarihisaati vs. çok detaylı bilgiler bulunuyor ve bu bilgiler masa başından rapor doldurma gibi istenmeyen bazı durumları engellemeye yönelik tedbirler almamıza imkan sağlıyor. Kendi yaptığımız denetimlerde de bu bilgilerden faydalanıyoruz. Vurgulamak istediğim, ölçüm yetki belgeli kuruluşların her türlü bilgisini tutuyor ve herhangi bir uygunsuzluk durumunda derhal belgesini iptal ediyoruz. Bu kuruluşlar tarafından yapılan denetimlerin bazıları Bölge Müdürlüklerimiz tarafından tekrar gerçekleştiriliyor. Ayrıca biz de merkezden yıllık denetim planı dâhilinde çeşitli dönemlerle denetim yapıyoruz. Böylece, bazı baz istasyonları yılda 3 kez denetlenebiliyor. Bu 3 aşamalı denetim süreci de pek çok ülkede yok. Bunlar dıģında Spektrum Ġzleme Dairesi nce son dönemde yapılan en önemli düzenleme veya denetleme çalıģmaları neler oldu? 2011 yılında hücresel sistem anten tesislerinin paylaşımı ile ilgili bir düzenlememiz olmuştu. Bunun son derece olumlu yansımalarını görüyoruz yılından bu yana ortak kule kullanımı konusunda işletmecilerin ciddi bir işbirliği yaptığını gördük. Bu gerçekten önemli bir gelişme. Aslında bu birden fazla dairenin konusu olmakla birlikte, uygulayıcı daire olarak bizim görüşümüz, 4G gibi teknolojilerde bu konunun imtiyaz sözleşmeleriyle zorunlu hale getirilmesi. Çünkü sektörün kendi dinamiklerine bırakıldığında bunun çok sağlıklı şekilde işlemediğini görüyoruz. Biraz da ailenizden bahsedelim istiyoruz BaĢkanım. Memleketinizi de soralım bu arada. Evliyim, 2 kızım var, biri 7 yaşında, diğeri 2,5 yaşında. Urfa Merkezdenim, eşim de Urfalı. Eşim İlköğretim Matematik Öğretmeni. Eşim aslen Urfalı ama babasının eşi gereği genelde dışarıda kalmışlar. Ailesi şu anda Urfa da. Aynı memleketten olmak bayram ziyaretlerinde vs. büyük rahatlık sağlıyor. Eşim Urfa da çok fazla bulunmadığı için yöresel yemekler konusunda ben kendisinden daha iddialıyım.

19 Cilt 2, Sayı 12 Sayfa 19 Ayın Konuğu: Necati Uğurlu Urfa dan kaç yıldır ayrısınız? (A. E. Turgut) Urfa dan 1992 yılında ayrıldım, 21 yıldır Ankara dayım. Ankara da daha uzun süredir yaşıyorum. Abdullah (KarakaĢ) Beye sorduğum soruyu size de sorayım BaĢkanım. Emekli olunca memlekete dönmeyi düģünür müsünüz? (A. E. Turgut) Tabi emekliliğe daha çok var ama emekli olsam Urfa ya yerleşmek isterim. Urfa çok güzel bir yer, görme fırsatınız oldu mu bilmiyorum, hem doğal güzelliği vardır hem de kendine has bir kültürel zenginliği. Gerçi belki her yer için geçerlidir ama bizim memlekette bir söz vardır, Gelen ağlar, giden ağlar derler. Urfa ya tayini çıkan polis, öğretmen vs. memurlar ilk geldiklerinde üzülürler ama sonra dönmek istemezler. Bugünkü koşullarda çocuklara gidelim desem herhalde gelirler, ama tabi o günkü koşullar nasıl olur, çocukların okul, iş vs. durumları Koşullar uygun olsa mutlaka gitmek isterim. BaĢkanım yöresel yemeklerde iddialıyım dediniz, hangi yemekler olduğunu da soralım. Tabi Urfalı erkeklerin yüzde 99 u çiğköfte yapmayı bilirler. Çiğköfte özellikle de etli ise yoğurması epeyce kuvvet isteyen bir iştir, zaten erkek tarafından yapılması daha uygundur. Tabi çok zahmetli olduğu için çok sık yapılabilen bir yemek değildir. Urfa da çiğköfte kesinlikle etsiz yapılmaz, zaten etsiz olunca çiğköfte olmasının da anlamı olmaz. Ben de güzel yaptığımı düşünüyorum ama tabi arkadaşlara sormak lazım. Muammer Bey birkaç kere şahit olmuştur. Çok çok lezzetliydi. (M. ġeylan) Esasında önceden ayarlasaydık bugün de yapabilirdik ama borcumuz olsun. Çiğköfte dışında bir de Ankara da uzun süre bekâr yaşadığım için sulu yemekler de yaparım, çok güzel patatesli tavuk yaparım mesela. Bunun dışında yöresel lezzetlerden devam edecek olursak, Urfa da yemeğin yanında sunulan yeşillikler de çok önemlidir, bunlara hışır denir, çok farklı otlar bulunur orada. Ben de bu tür salatalar hazırladığımda çocuklar çok beğenir.

20 Sayfa 20 Ayın Konuğu: Necati Uğurlu Bir de mırra denen bir kahve çeģidi var, Urfa ya özgü diye biliyorum. Evet, mırra Suriye den veya Arap bölgesinden bize geçmiştir diye biliyorum. Özel bir kahvedir, düğünlerde vs. dağıtılır. Farklı bir pişirme tarzı vardır, birkaç defa üst üste kaynatılır ve özellikle kebap türü ağır yemeklerden sonra hazmettirici özelliği vardır. Kolestrole de faydalıdır derler. Acıdır ama tatlı acıdır, içince bir daha içmek istenir. İĢ yaģamı dıģında ilgi alanlarınız nelerdir? Spor veya müzik Güncel olayları yakından takip etmeyi ve tartışma programlarını izlemeyi severim. Ayrıca yakın geçmişe ışık tutan olayları ele alan türden kitapları okumayı severim. Son olarak zevkle okuduğum kitap ise kısa bir süre önce hayatını kaybeden Steve Jobs ın hayatını anlatan kitaptı. Gerçekten etkileyiciydi. Sıradanlaşmış alışkanlıklarımızda radikal değişiklikler yapmak için bazen herkesten çok farklı düşünmek gerektiği çok güzel bir biçimde anlatılıyordu o kitapta. Kitap okumanın dışında spor olarak en büyük hobim futbol diyebilirim. Son bir iki yıla kadar çok fazla futbol oynuyordum. Ama şimdi çok fazla oynayamıyorum. Müzik konusunda ise amatör olarak sanat müziği ve türkü söylemeyi severim ama maalesef herhangi bir enstrüman çalma yeteneğim yok. Urfalıların sesi de güzel olur. (A. E. Turgut) Ondan mı, yoksa çevre baskısından mı bilmiyorum ama özellikle bekârken arkadaşlarla birlikte gezilere falan gittiğimizde otobüsün arkasında yol boyunca türkü söylerdik. Sesimin de güzel olduğunu söylerler ama şimdi başımıza iş almayalım. Bir de bowlingde iddialıyım, dernek tarafından organize edilen bowling turnuvasında sayı kralı olmuştum, bizim takım da ikinci olmuştu. Tabi aynı performansı tekrar yakalayamadım ama o günkü turnuvada oldukça başarılı olmuştuk. Bunun dıģında tiyatro, sinema gibi etkinliklerle aranız nasıl? Tabi bizim ikinci çocuk olana kadar ailece bu tür etkinliklere çok giderdik, ama ikinci çocuktan sonra hepsi bitti. İlk kızım çok usluydu, rahatça geziyorduk. Ama ikincisi acısını çıkardı, şimdi bir gittiğimiz yerde 1 saatten fazla duramıyoruz. Son 2 yıldır bu tür etkinliklerden çok uzak kaldık. Son olarak nasıl bir teknoloji kullanıcısı olduğunuzu sormak istiyoruz. Hem sabit telefon ve internetim, hem de mobil telefon ve internetim var. Ben sabit telefonu kapattırmaya çok sıcak bakmıyorum, her zaman için ulaşılabilir olma noktasında yedekli olmakta yarar vardır. Teknolojiyi iyi kullandığımı söyleyebilirim.