Sivas Popülasyonunda CYP11B2 Geninin Promotor Bölgesindeki -344T/C Polimorfizminin Araştırılması

Transkript

1 Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Sivas Popülasyonunda CYP11B2 Geninin Promotor Bölgesindeki -344T/C Polimorfizminin Araştırılması Investigation of -344T/C Polymorphism in CYP11B2 Gene Promoter Region in Sivas Population Egemen AKGÜN*, Meral YILMAZ*, Gonca DÖNMEZ*, Gülşen GÜNEŞ*, Abdülkerim YILMAZ**, Ergün PINARBAŞI* ÖZET Giriş: Aldosteron sentaz, aldosteron biyosentezinde rol alan en önemli enzimlerden biridir. Bu enzimi kodlayan CYP11B2 geninin promotor bölgesindeki -344T/C polimorfizminin yüksek kan basıncı ile ilişkili olduğu bildirilmiştir. Araştırmada, gen bölgesine ait polimorfizm ve allel sıklığının ortaya konması amaçlandı. Yöntem: Periferik kandan genomik DNA ları izole edilen bireylerde, PCR-RFLP (Polymerase Chain Reaction- Restriction Fragment Length Polimorphism) tekniği kullanılarak CYP11B2-344T/C polimorfizminin genotiplemesi yapıldı. Çalışma grubu C.Ü. Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi ne rutin kontroller için başvuran toplam 70 bireyden oluşturuldu. Sonuçlar: Çalışma grubunda, CYP11B2-344T/C polimorfizmindeki genotip frekansları C/C: 17 (%24,3), C/T: 39 (%55,7), T/T: 14 (%20) olarak bulunmuştur. Ayrıca allel frekansları C alleli için 0,52, T alleli için ise 0,48 olarak belirlenmiştir. Çalışma sonucunda klinik bulguların (yaş, cinsiyet, BMI: beden kütle indeksi, sistolik ve diyastolik kan basıncı) ortalamaları ile her üç genotipin dağılımları arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır (p>0.05). Değerlendirme: Tüm popülasyonda çalışılan değişkenlerin hiçbiri ile genotipler arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Anahtar Kelimeler: Aldosteron sentaz, CYP11B2 geni, Genotip, Polimorfizm, Popülasyon, Promotor. SAMMARY Background: Aldosterone synthase (CYP11B2) is one of the most important enzyme in aldosterone biosynthesis T/C polymorphism in the promoter region of the CYP11B2 gene which encodes aldosterone synthase, has been reported to associate with high blood pressure. We investigated frequency of this polymorphism in a particular population in Sivas, in Turkey. Methods: Genomic DNA was isolated from peripheral blood sample of individuals and then was used to genotype CYP11B2-344T/C polymorphism by a PCR-RFLP method. Study group was composed of 70 people who applied to The Hospital of Cumhuriyet University for routine check-up. Results: In the study group, frequency of the CYP11B2-344T/C genotypes were 17 (24.3%), 39 (55.7%) and 14 (20%) for C/C, C/T and T/T respectively. In addition, allele frequencies for C and T alleles were 0.52 and 0.48, respectively. There was no difference between mean of clinical characteristics (age, gender, BMI:Body Mass Index, systolic and diastolic blood pressure) for three genotypes. Conclusion: There was no significant difference for any of the variables examined. Keywords: Aldosterone synthase, CYP11B2 gene, Genotype, Polymorphism, Population, Promoter. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 29 (1): 13-18, 2007 GİRİŞ Esansiyel hipertansiyon, henüz tam açıklanamamış nedenlerle arteriyel kan basıncının normal olarak kabul edilen değerlerden sürekli yüksek olduğu ve ortaya çıkışında genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığı multifaktöriyel bir hastalıktır. 1 * Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Sivas ** Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD Sivas 13

2 Sivas Popülasyonunda CYP11B2 Geninin Promotor Bölgesindeki -344T/C Polimorfizminin Araştırılması Renin-Anjiyotensin-Aldosteron (RAA) Sistemi, sodyum/su homeostazisi yoluyla kan basıncının düzenlenmesinde önemli rol oynar. Bu nedenle sistemi oluşturan genlerin ürünleri, hipertansiyonun gelişimi için en olası adaylardır (1). Bir mineralokortikoid olan aldosteron, periferal kan damarları ve böbrekler yoluyla damar içi volüm ve damar direncini artırarak sodyum dengesini kontrol eder. Böylece kan basıncının ayarlanmasına yardımcı olur (2). Aldosteron, bir mitokondriyal Sitokrom P450 enzimi olan aldosteron sentaz (CYP11B2) enzimi tarafından adrenal bezlerin zona glomeruloza hücrelerinde bir dizi biyokimyasal reaksiyonla (11 β-hidroksilasyon, 18-hidroksilasyon ve 18-oksidasyon) sentezlenir (3, 4). Aldosteron sentaz enzimi, kromozom 8q23.4 bölgesinde bulunan CYP11B2 geni tarafından kodlanır. Bu genin değişik bölgelerinde meydana gelen mutasyonlar, enzim aktivitesinde çeşitli değişimlere yol açmaktadır (5-8). Şimdiye kadar CYP11B2 geninde pek çok polimorfizm tanımlanmıştır. Bunlardan en önemlisi - 344T/C polimorfizmidir ve bu bölge SF-1 transkripsiyon faktörünün bağlanma bölgesidir (9-16). SF-1 in çalışılmış tüm steroid hidroksilaz genlerinin promotor bölgelerine bağlandığı ve ilgili genlerin transkripsiyonunu sağladığı belirlenmiştir. Bu bölgede şekillenen polimorfizm, SF-1 transkripsiyon faktörünün bağlanma yeteneğini etkilediğinden birçok araştırmacı tarafından hipertansiyon ile ilişkilendirilmiştir (17-19). Çalışmamızda, CYP11B2 geninin promotor bölgesindeki -344T/C polimorfizminin Sivas bölgesinde belirli bir popülasyondaki sıklığını ve kan basıncıyla olan ilişkisini araştırmayı amaçladık. GEREÇ VE YÖNTEM Çalışma Grubu Çalışma grubu Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi ne rutin kontroller için başvuran, yaşları arasında değişen, geçmişinde felç, diabetes mellitus, hipertansiyon, iskemik kalp hastalığı, kronik böbrek yetmezliği olmayan toplam 70 (49 erkek-21 kadın) bireyden oluşturuldu. Çalışmaya dahil edilmesi planlanan bireylerin sessiz bir ortamda 5 dakika istirahat etmeleri sağlandıktan sonra yapılan üç kan basıncı ölçümünün ortalaması, sistolik kan basıncı için 140 mmhg ve diyastolik kan basıncı için 90 mmhg nin altında olan bireyler çalışma grubuna eklendi. Kan Örnekleri Çalışma grubundaki bireylerden alınan 5 ml venöz kan, steril EDTA lı tüplere aktarıldı. Yüksek tuz konsantrasyonu ile DNA izolasyonu yöntemi kullanılarak venöz kandan genomik DNA elde edildi (18). Elde edilen DNA örnekleri genotipleme işlemine kadar -20 C de saklandı. Genotipleme CYP11B2 genindeki -344T/C polimorfizmini belirlemek için polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ve restriksiyon fragment uzunluk polimorfizmi (RFLP) yöntemleri kullanıldı. PCR amplifikasyonu için CYP11B2F: 5 -CAG GAG GAG ACC CCA TGT GAC-3 ve CYP11B2R: 5 -CCA CCA CCC TGT TCA GCC C-3 primerleri kullanıldı. PCR, 25 µl lik reaksiyon hacminde gerçekleştirilmiştir. Bunun için reaksiyon karışım içeriği, yaklaşık 100 ng genomik DNA, 10 pmol CYP11B2F ve CYP11B2R primerleri, her bir dntp den 5 nmol, 1,5 ünite Taq DNA polimeraz enzimi, 10 mm Tris-HCl (ph 8,3), 50 mm KCl ve 1,5 mm MgCl 2 olacak şekilde hazırlandı. Amplifikasyon için, DNA nın 95 C de 5 dakika denaturasyonunu takiben 94 C de 1 dk, 65 C de 40 sn ve 72 C de 45 sn ve son uzama basamağı 72 C de 7 dk olarak uygulandı ve 30 döngü sonunda istenilen ürün amplifiye edildi. PCR işlemi sonrasında 537 bç lik (baz çifti) ürünler elde edildi. Elde edilen ürünler, HaeIII restriksiyon enzimiyle (Fermentas) kesilerek (37 C de 4 saat veya 37 C de 1 gece inkübe edilerek) etidyum bromid ile boyanmış %2,5 lik agaroz jelde yürütüldükten sonra değerlendirildi. İstatistiksel Analiz Çalışmamızda; yaş, BMI (vücut kitle indeksi), sistolik ve diyastolik kan basıncı ortalamalarının genotiplere göre dağılımı Varyans analizi metodu kullanılarak, bireylerin cinsiyetlerine göre genotip dağılımı ise χ 2 testi ile değerlendirildi. İstatistiksel analiz, SPSS 12.0 paket bilgisayar programı kullanılarak yapıldı (21). χ 2 testi uygulamasında değerlendirmenin sağlıklı yapılabilmesi için, değerlendirme gözlerine düşen beklenen değer sayısının 5 den küçük olmaması gerekmektedir. Fakat çalışmamızda kaynak olarak gösterilen Jerrold H. Zar a göre, toplam birey sayısı gözenek sayısına bölündüğünde, her bir göz için beklenen değerlerin ortalama sayısı 6 olursa χ 2 analizi 14

3 Akgün ve ark. yapılabilmektedir. Bulguların değerlendirilmesinde bu açıklama göz önünde tutulacaktır (22). BULGULAR HaeIII restriksiyon enzimi ile kesilen 537 baz çifti uzunluğundaki fragmentler -344T alleli için iki, -344C alleli için üç tanıma bölgesi içerir. Böylece kesim sonrasında homozigot -344T alleli için 273, 138 ve 126 bç lik üç fragment, homozigot -344C alleli için 202, 138, 126 ve 71 bç olmak üzere dört fragment ve heterozigot TC alleli için 273, 202, 138, 126 ve 71 bç olmak üzere beş fragment elde edildi (Şekil 1). Çalışma grubuna ait klinik veriler Tablo-1 de gösterilmiştir. Ortalama yaş (34,6±6,6 yıl), vücut kitle indeksi (BMI: 25,6±2,8 kg/m 2 ), sistolik kan basıncı (120,7±16,1 mmhg), diyastolik kan basıncının (76,9±11,9 mmhg) genotiplere göre dağılımları arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır (ortalama ± standart sapma) (P>0,05). Genotip frekansı Hardy-Weinberg Dengesi ne uymaktadır. C/C, C/T ve T/T genotiplerinin frekansları sırasıyla 17 (%24,3), 39 (%55,7) ve 14 (%20) şeklindedir. Allel frekansları C alleli için 0,52, T alleli için ise 0,48 olarak tespit edilmiştir. Cinsiyete göre genotip dağılımları değerlendirildiğinde anlamlı bir fark görülmemiştir (p>0,05) (Tablo-2). Şekil 1. CYP11B2-344T/C polimorfizminin agaroz jeldeki görüntüsü. Çalışma grubundaki üç bireyden elde edilmiş DNA lar etidyum bromid ile boyanmış %3 lük low melting agaroz jelde yürütülmüştür. Amplifiye edilmiş fragment (şekilde uncut olarak verilmiştir ve 537 bç uzunluğundadır) HaeIII restriksiyon enzimi ile kesildiğinde -344C alleli için 202, 138, 126 ve 71 bç lik dört fragment, -344T alleli için 273, 138 ve 126 bç lik üç fragment elde edilmiştir. Marker (belirteç) ölçüleri baz çifti olarak verilmiştir. Tablo 1. Klinik bulguların CYP11B2-344T/C genotiplerine göre dağılımı Değişkenler Değeri C/C (n=17) C/T (n=39) T/T (n=14) P Yaş (yıl) 32,6 ± 6,7 35,1 ± 6,9 35,9 ± 5,3 0,336 BMI (kg/m 2 ) 25,9 ± 3 25,4 ± 2,9 25,7 ± 2,7 0,857 SKB (mmhg) 116,4 ± 7,4 119,2 ± 7,1 117,6 ± 6,8 0,384 DKB (mmhg) 76,2 ± 8 76,1 ± 7,7 72,2 ± 7,4 0,253 Tabloda verilen değerler, Ortalama Değerler ± Standart Sapma şeklindedir. SKB sistolik kan basıncı, DKB diyastolik kan basıncıdır. Tablo2. CYP11B2-344T/C genotiplerinin cinsiyete göre Cinsiyet dağılımı (p=0,705) C/C (n=17) C/T (n=39) T/T (n=14) Erkek 12 (%24,5) 11 (%53,1) 26 (%22,4) Kadın 5 (%23,8) 3 (%14,3) 13 (%61,9) Toplam 17 (%24,3) 39 (%55,7) 14 (%20) TARTIŞMA Polimorfizmin şekillendiği yer olan -344 bölgesi, CYP11B2 geninin promotor bölgesi içerisinde yer almaktadır. Birkaç çalışmada -344T/C varyantının CYP11B2 geninin promotor aktivitesi üzerine etkisi araştırılmıştır. White ve ark. steroidogenik transkripsiyon faktörünün (SF-1) CYP11B2 promotorunun -344C alleline -344T allelinden 4 kat daha güçlü bağlandığını bulmuştur (6). Baset ve ark. ise SF-1 in C alleline T allelinden daha sıkı bağlandığı fakat SF-1 in adrenal 15

4 Sivas Popülasyonunda CYP11B2 Geninin Promotor Bölgesindeki -344T/C Polimorfizminin Araştırılması CYP11B2 gen ekspresyonunun önemli bir düzenleyicisi olmadığını göstermiştir (16). Buna karşılık Clyne ve ark., sırasıyla SF-1 ve COUP-TF transkripsiyon faktörlerinin bağlandığı -71/-64 ve -129/-114 pozisyonlarındaki iki farklı elementin CYP11B2 transkripsiyonunu artırdığını belirtmiştir (23). Bu bilgiler ışığında, henüz bilinmeyen başka bir orphan-nükleer reseptörünün SF-1 bölgesine bağlanarak CYP11B2 geninin transkripsiyon oranını değiştirmesinin mümkün olabileceği ileri sürülmüştür (24). Çalışmamız, CYP11B2 geni promotor bölgesindeki -344T/C polimorfizminin Türk popülasyonundaki dağılımını gösteren ilk çalışmadır. Çalışmamızda elde ettiğimiz allel frekansları (C alleli için 0,52, T alleli için ise 0,48), daha önce Kafkas popülasyonunu içine alan değişik çalışmalardaki (24-26) allel frekansları ile benzerlik göstermektedir. Buna karşılık Japonya da yapılan iki farklı popülasyon çalışmasında T allellerinin frekansı 0,64 (27) ve 0,78 (28) olarak belirtilmiştir. Barbato ve ark. nın yaptığı üç farklı coğrafi bölge ve etnik grubu içine alan popülasyon çalışmasında, Beyaz, Afrika kökenli ve Güney Asya kökenli bireylerdeki T allel frekansları sırasıyla 0,55, 0,79, 0,56 olarak rapor edilmiştir (29). Bu sonuçlara bakılarak bu allelik varyantın dağılımının coğrafi bölge ve etnik gruplara göre değişebildiği söylenebilir. Ancak değişik coğrafi bölgelerde bulunan popülasyonlardaki allelik frekans dağılımındaki farkın nedeni henüz açıklanamamaktadır. -344T/C polimorfizmi ile kan basıncı arasındaki ilişkinin araştırıldığı birçok çalışmada birbiri ile çelişen sonuçlar elde edilmiştir. Çalışmaların bazıları yüksek kan basıncı ile C alleli arasında anlamlı bir ilişkiden söz ederken (18, 30-32), diğer çalışmalar T alleli (19, 28, 29, 33) ile yüksek kan basıncını ilişkilendirmişlerdir. Birkaç çalışmada ise kan basıncı ile -344T/C polimorfizmi arasında anlamlı bir ilişki olmadığı bildirilmiştir (34, 35). Çalışma grubumuzda, CYP11B2-344T/C polimorfizmi ile kan basınçları arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Sonuç olarak, CYP11B2-344T/C polimorfizminin sıklığını araştırıldığı bu çalışmada -344T/C genotipleri ile yaş, BMI, cinsiyet, sistolik ve diyastolik kan basınçları arasında en azından çalıştığımız bu popülasyonda anlamlı bir ilişki olmadığı saptanmıştır. KAYNAKLAR 1. Dzau VJ, Safar ME: Large conduit arteries in hypertension: role of the renin-angiotensin system. Circulation 1988;77: White PC: Disorders of aldosterone biosynthesis and action. N Engl J Med 1994;331: Kawamoto, T.; Mitsuuchi, Y.; Toda, K.; Yokoyama, Y.; Miyahara, K.; Miura, S.; Ohnishi, T.; Ichikawa, Y.; Nakao, K.; Imura, H.; Ulick, S.; Shizuta, Y. : Role of steroid 11- beta-hydroxylase and steroid 18-hydroxylase in the biosynthesis of glucocorticoids and mineralocorticoids in humans. Proc. Nat. Acad. Sci. 1992;89: Curnow KM, Tusie-Luna MT, Pascoe L, Natarajan R, Gu JL, Nadler JL, White PC. The product of the CYP11B2 gene is required for aldosterone biosynthesis in the human adrenal cortex. Mol Endocrinol. 1991;5: Taymans, S. E.; Pack, S.; Pak, E.; Torpy, D. J.; Zhuang, Z.; Stratakis, C. A. : Human CYP11B2 (aldosterone synthase) maps to chromosome 8q24.3. J. Clin. Endocr. Metab. 1998;83: White PC, Slutsker L: Haplotype analysis of CYP11B2. Endocrin Res 1995;21: Portrat-Doyen, S., Tourniaire, T., Richard, O., Mulatero, P., Aupetit-Faisant, B., Curnow, K.M., Pascoe, L., Morel, Y., Isolated aldosterone synthase deficiencies caused by simultaneous E198D and V386A mutations in the CYP11B2 gene. J. Clin. Endocrinol. Metab. 1998;83: Bechtel, S., Belkina, N., Bernhardt, R., The effect of amino acid substitutions I112P, D147E and K152N in CYP11B2 on the catalytic activities of the enzyme. Eur. J. Biochem. 2002; 269: Clemens JW, Lala DS, Parker KL & Richards JS Steroidogenic factor-1 binding and transcriptional activity of the cholesterol side-chain cleavage promoter in rat granulosa cells. Endocrinology 1994;134: Liu Z & Simpson ER Steroidogenic factor-1 (SF-1) and SP1 are required for regulation of bovine CYP11A gene expression in bovine luteal cells and adrenal Y1 cells. Molecular Endocrinology 1997; Wang XL, Bassett M, Zhang Y, Yin S, Clyne C, White PC & Rainey WE Transcriptional regulation of human 11βhydroxylase (hcyp11b1). Endocrinology 2000; Ikeda Y, Lala DS, Luo X, Kim E, Moisan MP & Parker KL Characterization of the mouse FTZ-F1 gene, which encodes a key regulator of steroid hydroxylase gene expression. Molecular Endocrinology 1993;

5 Akgün ve ark. 13. Givens CR, Zhang P, Bair SR & Mellon SH Transcriptional regulation of rat cytochrome P450c17 expression in mouse Leydig MA-10 and adrenal Y-1 cells: identification of a single protein that mediates both basal and campinduced activities. DNA and Cell Biology 1994,13: Bakke M & Lund J Mutually exclusive interactions of two nuclear orphan receptors determine activity of a cyclic adenosine 3,5 -monophosphate-responsive sequence in the bovine CYP17 gene. Molecular Endocrinology 1995;9: Michael MD, Kilgore MW, Morohashi K & Simpson ER Ad4 BP/SF-1 regulates cyclic AMP-induced transcription from the proximal promoter (pii) of the human aromatase p450 (cyp19) gene in the ovary. Journal of Biological Chemistry 1995;270: Basset MH, Zhang Y, Clyne P, White PC, Rainey WE, Differential Regulation of aldosterone synthase and 11βhydroxylase transcription by steroidogenic factor-1. J. Mol. Endr. 2002;28: Davies E, Holloway CD, Ingram MC, et al. Aldosterone excretion rate and blood pressure in essential hypertension are related to polymorphic differences in the aldosterone synthase gene CYP11B2. Hypertension 1999;33(2): Kumar NN, Benjafield AV, Lin RCY, Wang WYS, Stowasser M and Morris BJ. Haplotype analysis of aldosterone synthase gene CYP11B2 polymorphisms shows association with essential hypertension. J Hypertens 2003; 21: Davies E, Kenyon CJ. CYP11B2 porymorphisms and cardiovascular risk factors. J Hypertens 2003;21(7): Miller SA, Dykes DD, Polesky HF. A simple salting-out procedure for extracting DNA from human nucleated cells. Nucleic Acids Res 1988; 16: Sümbüloğlu K., Sağlık Bilimlerinde Araştırma Teknikleri ve İstatistik, Matiş Yayınları, Ankara, Zar J.H. Biostatistical Analysis. Fourth Edition. ISBN: X, 1998.Sayfa: 489, 23. Clyne CD, Zhang Y, Slutsker L, et al. Angiotensin II and potassium regulate human CYP11B2 transcription through common cis-elements. Mol Endocrinol 1997;11(5): Brand E, Chatelain N, Mulatero P, Fery I, Curnow K, Jeunemaitre X, et al. Structural analysis and evaluation of the aldosterone synthase gene in hypertension. Hypertension 1998; 32: Russo P, Siani A, Venezia A, Iacone R, Russo O, Barba G, et al. Interaction between the 344T/C polymorphism of CYP11B2 and age in the regulation of blood pressure and plasma aldosterone levels: crosssectional and longitudinal findings of the Olivetti Prospective Heart Study. J Hypertens 2002; 20: Brand E, Schorr U, Ringel J, Beige J, Distler A, Sharma AM. Aldosterone synthase gene (CYP11B2) -344T/C polymorphism in Caucasians from the Berlin saltsensitivity trial (BeSST). J Hypertens 1999; 17: M. Matsubara, M. Kikuya, T. Ohkubo, H. Metoki, F. Omori, T. Fujiwara, M. Suzuki, M. Michimata, A. Hozawa, T. Katsuya, J. Higaki, I. Tsuji, T. Araki, T. Ogihara, H. Satoh, S. Hisamichi, K. Nagai, H. Kitaoka and Y. Imai, Aldosterone synthase gene (CYP11B2) C-344T polymorphism, ambulatory blood pressure and nocturnal decline in blood pressure in the general Japanese population: the Ohasama study. J Hypertens : Komiya I, Yamada T, Takara M, Asawa T, Shimabukuro M, Nishimori T, CYP11B2 and night time blood pressure fall Matsubara, Kikuya et al et al. Lys173Arg and - 344T/C variants of CYP11B2 in Japanese patients with low-renin hypertension. Hypertension 2000;35: Antonio B, Paola R, Alfonso S, et al. Aldosterone synthase gene (CYP11B2) C-344T polymerphism, plasma aldosterone, renin activity and blood pressure in a multiethnic population. J Hypertens, 2004, 22: Tamaki S, Iwai N, Tsujita Y, et al. Genetic polymorphism of CYP11B2 gene and hypertension in Japanese. Hypertension 1999;33(1 Pt 2): Tsukada K, Ishimitsu T, Teranishi M, et al. Positive association of CYP11B2 gene polymorphism with genetic predisposition to essential hypertension. J Hum Hypertens 2002;16(11): Xu XJ, Wang SZ, Lin RY, et al. Association of the T(-344)C polymorphism of aldosterone synthase gene CYP11B2 with essential hypertension in Xinjiang Kazakh isolated group. Zhonghua Yi Xue Yi Chuan Xue Za Zhi 2004;21(6):

6 Sivas Popülasyonunda CYP11B2 Geninin Promotor Bölgesindeki -344T/C Polimorfizminin Araştırılması 33. Gu D, Ge D, He J, et al. Haplotypic analyses of the aldosterone synthase gene CYP11B2 associated with stage-2 hypertension in northern Han Chinese. Clin Genet 2004;66(5): Tsujita Y, Iwai N, Katsuya T, et al. Lack of association between genetic polymorphism of CYP11B2 and hypertension in Japanese: the Suita Study. Hypertens Res 2001;24(2): Pojoga L, Gautier S, Blanc H, et al. Genetic determination of plasma aldosterone levels in essential hypertension. Am J Hypertens 1998;11(7): Yazışma Adresi : Doç. Dr. Ergün PINARBAŞI Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Sivas epinar@cumhuriyet.edu.tr /