SÜLEYMAN DEMİ REL ÜNİ VERSİ TESİ MÜHENDİ SLİ K-Mİ MARLIK FAKÜLTESİ MAKİ NA MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ MEKANİK LABORATUARI DENEY RAPORU

Transkript

1 SÜLEYMAN DEMİ REL ÜNİ VERSİ TESİ MÜHENDİ SLİ K-Mİ MARLIK FAKÜLTESİ MAKİ NA MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ MEKANİK LABORATUARI DENEY RAPORU DENEY ADI DENEYSEL GERİLME ANALİZİ - EĞME DENEYİ DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ DOÇ.DR. RAMAZAN KAYACAN DENEYİ YAPTIRAN ÖĞRETİM ELEMANI DOÇ.DR. RAMAZAN KAYACAN DENEY GRUBU: DENEY TARİHİ : TESLİM TARİHİ : Dç.Dr. Ramazan Kayacan 1

2 T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DENEYSEL GERİLME ANALİZİ DENEY FÖYÜ DENEYİN ADI: Deneysel Gerilme Analizi - Eğme Deneyi DENEYİN AMACI: Bu deneyde yük etkisi altındaki bir parçanın herhangi bir nktasında wheatstne köprüsü ve gerinme ölçerler kullanılarak düzlem gerinme değerlerinin nasıl ölçüleceği ve dlayısıyla gerinme değerlerine karşılık gelen gerilme değerlerinin nasıl hesaplanacağı gösterilecektir. Bunun için alt ve üst yüzeylerine uzun ekseni dğrultusunda gerinme ölçer yapıştırılmış ve serbest ucuna ağırlık asılan bir ankastre kiriş kullanılacaktır. TEORİK BİLGİ: Gerilme: Bir malzeme kuvvet etkisi altında lduğu zaman malzeme içinde herhangi bir nktada meydana gelen gerilme birim alanda etkili lan iç kuvvet larak tanımlanır. Örnek larak bir ucu ankastre mesnetlenmiş ve diğer ucu aşağıya dğru sarkan dairesel kesitli tel veya silindir düşünün. Bu tel veya silindirin serbest ucunda F kuvveti (örneğin asılı bir ağırlık) silindiri aşağıya dğru çekiyr lsun. Telin veya silindirin kesit alanı A ve silindirin ilk uzunluğu L lsun. Bu durumda malzemede uygulanan yükten dlayı eksenel gerilme adı verilen bir gerilme luşacaktır. Eksenel gerilme şu frmülle ifade edilecektir: Gerilmenin biriminin basınç birimi ile aynı lduğuna dikkat ediniz (birim alana etki eden kuvvet). Gerinme: Yukarıda verilen basit örnekte uygulanan kuvvetin snucu larak telde veya silindirde uzama meydana gelecektir. Gerinme telin veya silindirin byunda meydana gelen uzama miktarının telin veya silindirin ilk uzunluğuna ranı larak tanımlanır. Tel veya silindire kuvvet uygulandığı zaman aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi ilk uzunluğu L de artış meydana gelirken kesit alanı A da da azalma meydana gelecektir: Dç.Dr. Ramazan Kayacan 2

3 Silindirde meydana gelen eksenel gerinme ise şu frmülle ifade edilir: Gerinme birimsizdir. Hke Kanunu: Elastik malzemeler için gerilme ile gerinme arasında dğrusal bir bağıntı vardır. Matematiksel larak bu bağıntı Hke Kanunu larak adlandırılan şu eşitlikle ifade edilir: Bu eşitlikte E = Elastiklik Mdülü larak adlandırılır.. Verilen bir malzeme için Elastiklik Mdülü sabit kabul edilir. Gerinme değerinin çk yükselmesi durumunda Hke Kanununun geçersiz lduğuna dikkat ediniz. Tipik bir gerilme-gerinme diyagramında Hke Kanunu sadece elastik gerilme bölgesinde geçerlidir. Bu bölgede yükleme geri alınabilir. Elastik sınırın ötesine yani plastik bölgeye geçildiği zaman malzeme davranışı geri alınamaz hale dönüşür. Gerilme-gerinme diyagramının plastik bölgesinde gerilme-gerinme arasındaki bağıntı dğrusal lmaktan çıkar ve Hke Kanunu geçersiz lur. Bu deneyde sadece elastik gerilme bölgesi düşünülecektir. Tel Direnci L uzunluğunda ve A kesit alanına sahip bir telin elektrik direnci şu frmülle ifade edilebilir: Bu eşitlikte telin malzemesinin özgül direncidir. ( semblünü yğunluk için kullanılan semblle karıştırmayınız.) Bir telin elektrik direnci telde meydana gelen gerinme ile değişim gösterir: Dç.Dr. Ramazan Kayacan 3

4 Gerinme artınca tel uzunluğu L artacak ve dlayısıyla telin elektrik direnci lan R de artacaktır. Gerinme artınca telin kesit alanı A azalacak ve dlayısıyla telin elektrik direnci lan R de artacaktır. Çğu malzeme için gerinme artınca telin özgül direnci artacak ve dlayısıyla telin elektrik direnci R de artacaktır. Kısacası gerinme artınca telin elektrik direnci de artacaktır. Aslında sabit sıcaklıkta gerinme ile birlikte telin elektrik direnci de dğrusal larak artacaktır. Matematiksel larak şöyle ifade edilebilir: Bu eşitlikte S gerinim ölçer faktörüdür ve şu eşitlikle ifade edilir: S değeri piyasada bulunan ticari gerinim ölçerler için genelde 2.0 civarındadır. Gerinim ölçer faktörü S birimsizdir. Gerinim Ölçer Yukarıda verilen bilgi (telin elektrik direncinin gerinme ile artış göstermesi) gerinim ölçerlerin çalışmasını anlamak için önemlidir. Bir gerinim ölçer genelde plastik lan bir alt malzemeye (destek malzemesi) gömülü küçük çaplı bir tel içermektedir. Bu tel, uzunluğunu artırmak için birkaç defa gidiş geliş şeklinde döşenmiştir. Daha uzun tel demek daha büyük direnç demektir. Bu da gerinme ile rtaya çıkan daha büyük direnç değişimi demektir. Aşağıdaki şekilde örnek bir gerinim ölçer gösterilmektedir: Şekilde verilen gerinim ölçerde dört adet tel döngüsü kullanılmıştır. Bu da tek bir telin uzunluğunun sekiz katı tel uzunluğu demektir. Ticari larak piyasada bulunan bazı gerinim ölçerlerin daha fazla tel döngüsü bulunmaktadır. Bu deneyimizde kullanılan döngü sayısı. Uygulanan gerinmenin yönü şekilde gösterilmektedir. Gerinim ölçerlerde gömülü lan döngülü telin iki ucu bağlantı telleri yardımıyla elektrik direncindeki değişimi ölçecek elektrnik bir devreye bağlanmaktadır. Gerinim ölçerler nasıl kullanılır? Bunu gösteren bir labratuar uygulaması bu deneyimizde anlatılacaktır. Eksenel gerinmenin luştuğu bir kiriş düşünün. Bu kirişte meydana gelen eksenel gerinme ölçülmek istenmektedir. Dç.Dr. Ramazan Kayacan 4

5 Gerinim ölçer, uygulanan yükten dlayı luşacak eksenel gerinme ile aynı yönde lacak şekilde kirişin yüzeyine yapıştırılır: Kiriş yüzeyinde gerinme meydana gelince gerinim ölçerde yükün uygulandığı yönde uzar. Böylece meydana gelen gerinme ile gerinim ölçerin direnci de artar. Gerinim ölçerin (döngülü telin) direncinde meydana gelen değişimin ölçülebildiği farz edilirse gerinim ölçerler gerinme ölçmede kullanılan bir mett haline gelirler. Yaygın Olan Gerinim Ölçer Değerleri Burada gerinim ölçer direnci, gerinim ölçer faktörü ve gerinim ölçer direncinde tahmin edilen değişim için yaygın lan değerler verilecektir: Gerinmesiz bir durumda gerinim ölçerin sahip lduğu elektrik direnci R değeri, yaygın larak ya veya dur. Bu deneyimizde dirence sahip gerinim ölçerler kullanılacaktır. En yaygın ticari gerinim ölçerlerin elektrik direnci dur. Gerinim ölçerlerde kullanılan tel döngüsünün gerinim ölçer faktörü S ise genelde 2.0 civarındadır. Metal kirişlerin yer aldığı mühendislik uygulamalarının çğunda eksenel gerinme değeri 10-6 ila 10-3 aralığında bulunmaktadır. Verilen bu değerleri ve yukarıda gerinmenin ve gerinim ölçer faktörünün bir fnksiynu larak ifade edilen direnç frmülünü kullanarak, Burada elde edilen dr değerinin ne kadar küçük lduğuna dikkat ediniz! Tipik bir gerinim ölçer için direncinde meydana gelen değişimin R ye ranı larak ifade edilen dr/r değeri 2 x 10-6 dan 2 x 10-3 ya kadar değişim göstermektedir. Gerinim ölçerlerle çalışılırken karşılaşılan ana prblem dr/r değerinin çk küçük lmasıdır. dr/r değeri çk küçük lduğu için döngülü telin direncinde meydana gelen değişimin hmmetre kullanılarak ölçülmesi dğru bir yl değildir. Çünkü çğu hmmetreler dirençte meydana gelen değişimi ölçmek için yeter derecede çözünürlüğe sahip değillerdir. Dirençte meydana gelen değişim miktarları direncin kendi değerine göre üç ila altı daha küçüktürler. Gerinim Ölçer Elektrniği Yukarıda bahsedildiği gibi dr/r değeri çk küçük lduğundan ve direk larak ölçülmesi zr lduğundan direncin kendisinden ziyade dirençte meydana gelen değişimi ölçecek elektrnik devreler tasarlanmalıdır. İşin iyi yanı bahsedilen ölçümü yapacak böyle devrelerin mevcut lmasıdır. Dç.Dr. Ramazan Kayacan 5

6 Wheatstne Köprüsü Dirençte meydana gelecek çk küçük değişim değerlerini ölçen akıllı devreye Wheatstne Köprüsü adı verilir. Aşağıda basit bir Wheatstne köprü devresi gösterilmektedir: Şekilde görüldüğü gibi köprüde dört direnç (seri larak bağlanmış iki dirençten luşan iki paralel ayağı lan) bulunmaktadır. Paralel ayakların birleştiği nktalardan giriş vltajı (Vs) verilmektedir. Çıkış vltajı da (V ) iki parallel ayağın rta nktalarından ölçülür. Bu analizde çıkış vltajı (V ); vltmetre, silaskp veya bilgisayarlı veri tplama sistemi kullanılarak ölçülür. Bu ölçüm cihazlarının snsuz giriş impedansı lduğu kabul edilir. Böylece bu cihazların Wheatstne köprü devresi üzerinde etkisi yktur. Çıkış vltajı (V ) Ohm Kanunu yardımıyla hesaplanabilir. Şöyle ki, Wheatstne köprüsü nasıl çalışır? Eğer dört direnç birbirinin aynısıysa, yani R 1 = R 2 = R 3 = R 4 ise, köprünün sağ ve sl ayaklarından aynı akım aktığı için köprü dengededir. Dengede lan bir köprü için V = 0 dır. Daha genel ifadeyle (yukarıdaki frmülden görüldüğü üzere) Wheatstne köprüsü dirençleri aynı değere sahip lmasa da eşitlikteki pay sıfır lduğu müddetçe dengede labilirler. Şöyle ki, İdeal larak aynı kabul edilen dirençler pratikte aynı lmadıklarından (dirençler genelde nminal değerlerinin % 1-2 ranında tleranslıdırlar) köprü tmatik larak dengede lmayacaktır. Böylece bazı durumlarda dirençlerden birinin yerine köprüyü dengelemek maksadıyla küçük ayarlamaların yapılmasına imkan verecek ptensiymetre (ayarlı direnç) kullanılır. Aşağıdaki devrede k şekli direnci değiştirilebilen ayarlı direnci göstermektedir: Yukarıdaki şekilde R 2 direnci ptensiymetre ile değiştirilmek üzere tesadüfen seçilmiştir. Ama bu maksat için diğer üç dirençten herhangi biri de seçilebilirdi. Çeyrek Köprü Devresi Dç.Dr. Ramazan Kayacan 6

7 Gerinmeyi ölçmek için dirençlerden biri, bu durumda R 3 direnci, gerinim ölçerle yer değiştirir. (Diğer sabit dirençlerden birinin yerine ayarlı direnç kullanılabilir ama bundan snraki devre şemalarında ayarlı direnç gösterilmeyecektir.) Yine de devre şemasında gösterilen k, ayarlı direnci değil R 3 ün yerine geçen aktif gerinim ölçeri göstermektedir. Çünkü aktif gerinim ölçerin direnci de değişebilmektedir. Yukarıdaki şekilde gösterildiği gibi dört dirençten sadece biri aktif gerinim ölçerle değiştirilen devre, çeyrek köprü devresi larak adlandırılır. Çıkış vltajı (V ) Ohm kanunu yardımıyla şu şekilde hesaplanabilir: Yüksüz durumda yani deneyin başlangıcında gerinim ölçerin ilk direnci lsun ve lsun. Köprü R 3 = R 3i lduğu zaman başlangıçta dengededir. R 3i R 1 - R 4 R 2 = 0 ve dlayısıyla V sıfır lur. Dengesi bzulmuş çeyrek köprü devresi - gerinimi ölçmek için Nrmal çalışma durumunda Wheatstne köprüsü başlangıçta dengededir. Daha snra gerinim ölçere gerinim uygulandığını farzedin. Böylece gerinim ölçerin direncinde de dr 3 miktarı kadar değişim lacaktır. Yani R 3 değeri R 3i den R 3i + dr 3 e yükselecektir. Bu şartlar altında köprü dengede değildir ve çıkış vltajı (V ) da sıfır lmayacaktır. Çıkış vltajı (V ) şu şekilde hesaplanabilir: Buradaki eşitliğin, payın R 3i R 1 - R 4 R 2 = 0 lması şartı göz önünde bulundurularak sadeleştirildiğine dikkat ediniz. Eşitlikteki payda da gerinim ölçerin direncinde meydana gelen değişim kendi direncine göre çk küçük lduğu kabul edildiğinden (dr 3 << R 3i ) sadeleştirilmiştir. Eksenel gerinme, gerinim ölçer direnci ve gerinim ölçer faktörünün fnksiynu larak gerinim ölçerin direncinde meydana gelen değişim için elde edilen eşitlik şu şekildeydi: Bu eşitlik yukarıda verilen çıkış vltajı frmülüne uygulanabilir. Burada R 3i nin gerinim ölçerin başlangıç direnci lduğuna dikkat ediniz. Biraz matematiksel işlem ve sadeleştirmeden snra şu eşitlik elde edilir: Dç.Dr. Ramazan Kayacan 7

8 Eğer R 2 = R 3i ise (örneğin her ikisi de ise) yukarıdaki eşitlik şu şekli alır: Yukarıdaki snucun önemi şöyledir: Eğer giriş vltajı V s ve gerinim ölçer faktörü S sabit ise gerinim ölçerin yerleştirildiği nktadaki eksenel gerinme, Wheatstne köprüsünün çıkış vltajının (V ) lineer bir fnksiynudur. Daha da ötesi, bilinen S ve V s değerleri için luşan gerinme değeri V çıkış vltajının ölçülmesi ile yukarıda verilen frmül kullanılarak hesaplanabilir. Örnek Prblem Verilenler: Çekme etkisi altındaki bir kirişte meydana gelen gerinmeyi ölçmek için çeyrek köprü devresi ve standart bir gerinim ölçer kullanılır. Kullanılan gerinim ölçerin gerinim ölçer faktörü S = 2.0 ve Wheatstne köprüsünün giriş vltajı V s = 5.0 V dur. Köprü, kiriş yüksüz durumda iken dengededir. Yüksüz durumda gerinim ölçer devresi dengede iken bütün dirençlerin eşit lduğunu kabul ediniz. Sıfır lmayan ve değeri bilinen bir yük için ölçülen çıkış vltaj değeri V = 1.13 mv dur. Hesaplanacaklar: Kirişte luşan eksenel gerinmeyi hesaplayınız. Çözüm: Eksenel gerinme için yukarıda verilen denklem kullanılır ve verilen değerler bu denklemde yerine yerleştirilir: Gerinme değeri çk küçük bir sayı lduğu için gerinme değerlerini mikrgerinim şeklinde rapr etmek yaygın bir uygulamadır ve ölçülen gerinme değerinin 10 6 ile çarpılması snucu bulunur. Burada mikrgerinme değeri şu şekilde bulunur: Snuç larak S ve V s sadece iki haneli larak verildiği için mikrgerinme değerinin de sadece ilk iki hanesi göz önüne alınır ve gerinim değeri şu şekilde lur: Yarım Köprü Devresi Şimdi de aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi kiriş üzerinde biri üst yüzeyde, diğeri alt yüzeyde lacak şekilde iki adet aktif gerinim ölçer kullanılsın: Dç.Dr. Ramazan Kayacan 8

9 Ayrıca her iki gerinim ölçerin Wheatstne köprüsüne aşağıda gösterildiği gibi bağlandığı farz edilsin: Burada R 1 ve R 3 dirençlerinin iki adet gerinim ölçerle değiştirildiğine dikkat ediniz. Köprüde yer alan dört adet direncin yarısı gerinim ölçer lduğu için bu devreye yarım köprü devresi adı verilir. Kirişte gerinme meydana geldiğinde her iki gerinim ölçer direncinin aynı randa değiştiği kabul edilirse biraz matematiksel işlem ve sadeleştirme snrasında aşağıdaki denklem elde edilir: Eğer bütün dirençler başlangıçta aynı değere sahipse (örneğin dönüşür: ) yukarıdaki denklem şu hale Çeyrek köprü devresine kıyasla yarım köprü devresi, meydana gelen bir gerinme için iki kat daha fazla çıkış vltajı verir. Bu da diğer bir ifadeyle devre duyarlılığının iki kat artması demektir. Burada şu sru akla gelebilir: Neden ikinci aktif gerinim ölçer R 2 veya R 4 den ziyade R 1 direnci ile yer değiştirmiştir? Bunun cevabı R 3 ile yer değiştiren gerinim ölçerde luşan gerinme değeri ile gerinme değeri aynı işarete sahip lacak şekilde ikinci aktif gerinim ölçerin yerleştirilmesi gerektiğidir. Bu da R 1 direncidir. Yukarıda verilen cevabın dğruluğu şu şekilde gösterilebilir: Wheatstne köprüsündeki dört direncin de aktif gerinim ölçerlerle yer değiştirdiğini düşünün. Bu gerinim ölçerlerin başlangıç direnç değerleri R 1i, R 2i, R 3i, ve R 4i lsun. Meydana gelen gerinme snrası luşan direnç değişim değerleri dr 1, dr 2, dr 3, ve dr 4 lsun. Ohm Kanunu kullanılarak çıkış vltajı frmülü şu şekilde yazılabilir: Dç.Dr. Ramazan Kayacan 9

10 Frmülden görüldüğü üzere dr 1 ve dr 3 terimlerinin işareti artıdır ve gerinme arttıkça çıkış vltajına artı katkıda bulunurlar. Buna rağmen dr 2 ve dr 4 terimleri eksi işaretlidir ve dlayısıyla gerinme arttıkça çıkış vltajına eksi katkıda bulunurlar. Yukarıdaki örnekte her iki gerinim ölçer de aynı gerinmeyi ölçeceği için sadece R 1 i ikinci aktif gerinim ölçer larak seçmek uygun lur. Bunun yerine R 2 veya R 4 seçilmiş lsaydı gerinme arttıkça çıkış vltajında hiç değişim lmayacaktı. Çünkü yukarıdaki denklemden de görüldüğü üzere dr 2 veya dr 4 işaretleri dr 3 e göre ters lacaktı ve her iki gerinim ölçerde luşan direnç değişimleri birbirini sıfırlayacaktı. Tam Köprü Devresi Wheatstne köprüsündeki dört direncin dördü de aktif gerinim ölçerlerle yer değiştirebilir. Bu tür devreye tam köprü devresi adı verilir. Dikkat: Tam köprü devresi luşturulmasında işaretlere çk dikkat edilmelidir. Eğer dğru bir tam köprü devresi luşturulursa (örneğin R 1 ve R 3 pzitif gerinmeye sahip lurken R 2 ve R 4 negatif gerinmeye sahip lacak şekilde) tam köprü devresinin duyarlılığı çeyrek köprü devresinin duyarlılığından dört kat daha fazla lur. Genel ifadeyle, eğer n Wheatstne köprüsünde kullanılan aktif gerinim ölçerin sayısını gösterirse, çeyrek köprü için n = 1, yarım köprü için n = 2 ve tam köprü için n = 4 lur. Gerinme frmülü de şu şekilde genelleştirilebilir: Dikkat edilecek nkta: Yukarıdaki denklemin elde edilmesinde pzitif gerinme için (çekme) pzitif gerinim ölçerler (R 1 ve R 3 ) ve negatif gerinme için (basma) negatif gerinme ölçerler (R 2 ve R 4 ) seçilmiştir. Eğer devre, pzitif gerinim ölçerler basma etkisi altında ve negatif gerinim ölçerler çekme etkisi altında lacak şekilde luşturulursa yukarıdaki denklemden elde edilen snuç negatif lacaktır. Bir sn nt ise şudur: Köprünün başlangıçta dengeye getirilmesi her zaman gerekli değildir. Diğer bir deyişle köprünün çıkış vltajı başlangıçta sıfırdan farklı bir değerde lacaktır. Bu vltaj değeri deneyin başlangıç nktasındaki referans çıkış vltajını göstermektedir. Böyle bir durum eğer kiriş üzerinde başlangıçta belli bir yük varsa da luşabilir. Böyle durumlarda gerinme değeri çıkış vltajının kendisinden ziyade kunan çıkış vltajı ile başlangıçtaki çıkış vltajı arasındaki fark kullanılarak hesaplanabilir: Dç.Dr. Ramazan Kayacan 10

11 Dç.Dr. Ramazan Kayacan 11

12 Uygulama Ankastre Kiriş Eğme Deneyi ve Gerilme Analizi Örnek larak labratuarımızda basit bir ankastre kiriş deneyi uygulayalım. Ankastre kiriş aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi bir ucundan rijit bir masaya mnte edilmiş lsun. Diğer ucundan ise ağırlık asılsın. Bu uygulamada bir aktif gerinim ölçer kirişin üst yüzeyine ve ikinci aktif gerinim ölçer ise kirişin alt yüzeyine aynı mesafede ve aynı yönde lacak şekilde yapıştırılmıştır. Uygulanan ağırlık nedeniyle kiriş sehim yapacak (dlayısıyla gerinme luşacak) ve kirişin üst yüzeyine yapıştırılmış gerinim ölçerde uzama (pzitif eksenel gerinme) meydana gelecektir. Buna rağmen kirişin alt yüzeyine yapıştırılmış lan gerinim ölçerde ise kısalma (negatif eksenel gerinme) meydana gelecektir. Eğer kiriş kesiti simetrik ve her iki gerinim ölçer değer ve özellik larak birbirinin aynısı ise şu eşitlik geçerli lacaktır: dr alt = - dr üst. Bu durumda gerinim ölçerler için R 1 ve R 3 seçilirse, kirişe hangi yük uygulanırsa uygulansın, Wheatstne köprüsü daima dengede lacaktır ve herhangi bir çıkış vltajı kunmayacaktır. Çünkü dr 1 ve dr 3 birbirini sıfırlayacaktır. Durum böyle lunca yarım köprü devresi ya R 3 ve R 2 ya da R 3 ve R 4 (R 1 ve R 4 ya da R 1 ve R 2 dirençleri de kullanılabilir) dirençleri aktif gerinim ölçerlerle yer değiştirecek şekilde luşturulmalıdır. Bu deney için kurulmuş lan Wheatstne köprü devresinde R 1 direnci yerine birinci aktif gerinim ölçer kirişin üst yüzeyine ve R 4 yerine ikinci aktif gerinim ölçer kirişin alt yüzeyine yapıştırılmıştır. Bu durumda devre analizi şu snucu verir: Bir gerinim ölçerli çeyrek köprü devresine kıyaslanırsa iki gerinim ölçerli yarım köprü devresinde iki kat daha fazla çıkış vltajı elde edilir. Dç.Dr. Ramazan Kayacan 12

13 Genelde bir sistem için duyarlılık çıkışın girişe ranı larak tanımlanır. Bu durumda çıkış V vltajıdır ve giriş ise ölçülmesi istenen eksenel gerinme değeridir. Snuç larak yarım köprü duyarlılığı çeyrek köprü duyarlılığına göre iki kat daha fazladır. Bu deneyde istenilenler: - Terik larak (Mukavemet dersinde öğrenilen frmüller kullanılarak) gerinim ölçerlerin bağlandığı nktadan geçen kesitin üst ve alt yüzeylerinde meydana gelen eksenel gerilme değerleri hesaplanacaktır. Hesaplamalarda kullanılan frmüllerin elde ediliş şekilleri gösterilecektir. - Deneysel larak kunan çıkış vltajı değerleri ve yukarıda verilen frmül kullanılarak eksenel gerinme değerleri hesaplanacaktır. Hesaplanan eksenel gerinme değerleri Hke Kanunu kullanılarak eksenel gerilme değerlerine dönüştürülecektir. - Deneysel larak elde edilen gerinme değerleri ile kirişe uygulanan ağırlık değerleri arasındaki ilişkiyi gösteren grafik çizilecektir. Ölçülen gerinme değerleri ile asılan ağırlıklar arasında dğrusal bağıntı lup lmadığı kntrl edilecektir. - Terik ve deneysel gerilme snuçları karşılaştırılarak yüzde fark değerleri hesaplanacaktır. - Var lan yüzde farkların tahmin edilen nedenleri açıklanacaktır. - Ayrıca terik larak gerinim ölçerlerin bağlandığı nktada meydana gelen sehim değerleri hesaplanacaktır. - Gereken değerler: Kiriş Uzunluğu (L), Yükün asıldığı nktadan gerinme ölçerlerin yapıştırıldığı nktaya lan kiriş mesafesi (L g ), Kiriş genişliği (b), Kiriş kalınlığı (t), Gerinme ölçer faktörü (S), Giriş vltaj değeri (V s ) - Okunacak değerler: Asılan ağırlıklar (W) ve her bir ağırlığa karşılık gelen çıkış vltaj değeri (V ) Dç.Dr. Ramazan Kayacan 13