Ekonomi Bülteni. 22 Nisan 2013, Sayı: 15. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler

Transkript

1 Ekonomi Bülteni 22 Nisan 213, Sayı: 15 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ercan Ergüzel Doğukan Ulusoy Ali Can Duran Umut Sağır 1

2 22 Nisan 213 Yurt Dışı Gelişmeler IMF Global büyüme tahminini aşağıya revize etti. IMF tarafından yılda iki kez yayınladığı Dünya Ekonomik Görünüm raporunu yayınladı. Genel olarak dünya ekonomisi için daha karamsar olan IMF raporunda Euro Bölgesi tarafında uzun süredir devam eden resesyonun risklerine dikkat çekilirken, ABD ekonomisindeki durgunluğun da küresel toparlanmaya yönelik beklentileri olumsuz etkilediği belirtildi. Ayrıca ABD ve Japonya nın kamu borçluluğunu azaltması konusunda şüphelerin olduğuna da değinildi. Raporda IMF 213 yılı için büyüme tahmini.2 puan aşağıya %3.3 e çekerken 214 yılı tahminini ise Euro Bölgesindeki borç krizinin daha kötüye gitmemesi ve ABD deki toparlanma ve Çin deki büyümenin hız kazanacağı beklentisiyle %4 de sabit tuttu. ABD nin büyüme tahminini de 213 yılı için %1.9 a indiren IMF, Euro Bölgesinin 213 yılında %.3 daralmasını 214 yılında ise yalnızca %1.1 büyüyebileceğini öngördü. Çin ekonomisindeki yavaşlama sürüyor. Dünya nın 2.en büyük ekonomisi olan Çin, 213 ün ilk üç ayında yıllık bazda %7.9 olan beklentilerin altında %7.7 oranında büyüdü. Beklentilerin altında kalan yıllık büyüme oranı ile birlikte Çin ekonomisi son 2 yıldır ilk kez arka arkaya 4 çeyrek boyunca %8 in altında büyümüş oldu. Çin ekonomisi kriz öncesi 27 yılında %14.2 oranında büyümüştü. Büyüme oranının %7.7 ye kadar yavaşlamasının en büyük iki nedeni düşük seyreden dış talep ve yurt içindeki yatırım harcamalarının eskisi kadar artmaması oldu. Ayrıca IMF in Dünya Ekonomik Görünüm raporunda Çin in yıl sonunda bir önceki tahminden.1 puan daha aşağıda %8 lik büyüme oranına erişebileceği belirtilirken 214 yılında ise sadece %8.2 lik bir büyüme hızına çıkabileceği tahmin ediliyor. Fitch İngiltere nin AAA kredi notunu düşürdü. Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch İngiltere nin en yüksek not olan AAA kredi notunu bir basamak indirerek AA+ ya çekti. Moody s in ardından Fitch İngiltere nin kredi notunu düşüren 2. kuruluş oldu. Ülkenin kredi notunun düşürülmesinin nedenini kötüleşen ekonomik ve mali görünüm olarak belirten Fitch not görünümünü ise durağan olarak belirledi. Fitch İngiltere nin mali yapısının olabilecek ekonomik ve finansal şoklara karşı dayanıklılığının eskisi gibi olmadığını belirtti. Moody s ve Fitch in kredi notunu düşürmesindeki ana neden bütçe açığını azaltmak için hükümetin 21 yılından beri yoğun bir şekilde uyguladığı bütçe kesintilerinin ekonomik büyüme üzerinde baskı oluşturması oldu. Bej Kitaba göre ABD Ilımlı büyümeye devam ediyor. FED Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantılarında alınan kararlar için temel oluşturan Bej Kitap raporu ekonomik aktivitenin ılımlı bir seyir izlediğine değindi. FED e bağlı 12 ayrı bölgeden gelen bilgilerle hazırlanan raporda inşaat sektöründeki koşulların iyileşmeye devam ettiğine ve yükselen konut fiyatlarının büyümeyi desteklediğine değinildi. Mart ayında oldukça düşük 88 bin adetlik ek istihdam sağlanmasına karşın raporda istihdam piyasası tarafında işe alımların devam ettiği açıklanırken genel durumu için ise koşulların değişmediği ya da biraz iyileştiği belirtildi. ABD den FED in tahvil alımına destek veren veriler. ABD de tüketici fiyatları Mart ayında son 4 aydır ilk defa bir önceki aya göre geriledi. Aylık bazda %.2 oranında gerileyen tüketici fiyatları ile birlikte yıllık TÜFE %2 den %1.5 e gerileyerek enflasyonist baskıların sınırlı olduğunun ve FED in tahvil alım programının önünde fiyat istikrarı ile ilgili bir sorun olmadığının göstergesi oldu. Ayrıca ABD de açıklanan yeni konut inşaat başlangıçları 1 milyon adetin üstüne yükselerek son 5 yılın en yüksek rakamına ulaşmasına karşın piyasanın genel trendini daha net ortaya koyduğu kabul edilen müstakil konut satışlarının gerilemesi ve önümüzdeki döneme ait aktivitenin sinyallerini veren yeni konut inşaat ruhsatlarının da %4 oranında gerilemesi konut piyasası tarafında canlanmanın sınırlıda olsa hız kaybettiğinin belirtisi oldu. Yavaşlayan ekonomik aktiviteye ek olarak enflasyonist baskıların olmaması FED in gevşek para politikasına yakın bir zamanda son vermeyeceğinin göstergesi oldu. Euro Bölgesinde olumlu gelişmeler. Güney Kıbrıs a kurtarma paketi dahilinde verilecek olan 1 milyar luk mali yardım Alman parlamentosunun 61 kişilik alt kanadında 487 Evet oyu ile onaylanmasının ardından Finlandiya parlamentosu da kurtarma paketine onay verdi. Ayrıca Alman parlamentosunda daha önce kurtarma paketi kapsamında Portekiz ve İrlanda nın aldığı fonlamayı geri ödemeleri için 7 yıl daha zaman verilmesi de onaylandı. Sorunlu ülke ekonomilerine yönelik atılan bu olumlu adımların etkisiyle İspanya nın gerçekleştirdiği tahvil ihracı sonucunda borçlanma maliyetleri geriledi. İspanya orta ve uzun vadeli gerçekleştirdiği tahvil ihracında 6.1 milyar $ borçlanarak bu sene planladığı tahvil ihracının %43 ünü de gerçekleştirmiş oldu. Eylül 21 dan bu yana en düşük maliyetle borçlanan İspanyanın ihraç sonrası 1 yıl vadeli tahvil getirileri de Kasım 21 dan bu yana en düşük seviyesi olan %4.63 e kadar geriledi. 2

3 22 Nisan 213 Yurt İçi Gelişmeler TCMB Faiz Kararı, Nisan 213 TCMB piyasa beklentilerinin ötesinde politika adımları attı. Faiz koridorunun alt ve üst bantlarında 5 şer baz puanlık indirimler yapılırken, haftalık repo faiz oranında (politika faizi) da 5 baz puanlık bir indirim yapıldı. Böylece politika faizi % 5. e çekilirken, faiz koridoru da simetrik olarak aşağı kaydırılarak %7.-4. aralığına çekilmiş oldu. Bu adımlar ile beraber önceki aylarda da olduğu gibi Nisan ayında da bankalardaki döviz likiditesini çekmeyi amaçlayan Rezerve Opsiyonu Mekanizması nda (ROM) katsayılarda (ROK) artışa gidildi. YP ROK lar ilk dilimden sonra gelen dilimlerde,2 puan artırılırken, bu değişiklik ile birlikte piyasadan milyar $ lık ek YP likiditesi çekileceği belirtildi. Bankaların ROM u etkin bir şekilde kullanmaya devam etmesi durumunda bu mekanizma ile bugüne kadar toplamda 34.1 milyar $ lık YP likidite piyasadan çekilerek TCMB rezervlerine eklenmiş olacak. Karar metni incelendiğinde, kredi büyümesine ilişkin ifadelerin son dönemdeki söylemlere paralel biraz yumuşatıldığı görülüyor. %15 lik kredi büyümesi hedefi, referans değer olarak tanımlanırken, kredilerin yeninden hızlanma eğilimine girdiği belirtiliyor. Enflasyon tarafında ise küresel talepteki yavaşlama ve emtia fiyatlarının görünümü enflasyona ilişkin yukarı yönlü riskleri azalttığının da altı çizildi. Kredi büyümesinin %2 nin üzerinde seyretmesine rağmen bu ayda da munzam karşılıklarda herhangi bir değişikliğe gidilmedi. TCMB böylece ekonomik aktiviteye destek vermek adına faizleri aşağı çekerek büyümeye destek vereceğinin sinyalini vermiş oldu. Bütçe Dengesi, Mart yılı Mart dönemine ait Merkezi Yönetim Bütçe gerçekleşmeleri açıklandı. 213 ün ilk çeyreği bir önceki yılın aynı çeyreğine göre daha olumlu bir resim çizdi. Bir önceki yılın Mart ayında 5.5 milyar TL açık veren bütçe bu yıl Mart ayında %3 azalarak 5.4 milyar TL açık verdi. Yılın ilk çeyreğini bir önceki yılın aynı çeyreği ile kıyasladığımızda ise bütçe açığı %86 lık bir gerileme gerçekleştirerek 897 milyon $ açık vermiş oldu. Geçen yılın ilk çeyreğine göre daha iyi bir performans sergileyen bütçede gelirlerin harcamalardan daha hızlı artması etkili oldu. Merkezi Yönetim Bütçesi (Milyar TL) Mart 12 Mart 13 Nominal Mart 12 Mart 13 Nominal Mart 12 Mart 13 Nominal Aylık Aylık Değ. (%) Yıl. Bugüne Yıl. Bugüne Değ.(%) 12 Aylık 12 Aylık Değ. (%) Harcamalar % % % Faiz Dışı % % % Personel Gid % % % Mal&Hizm. Alım % % % Cari Transferler % % % Sermaye Gid % % % Faiz Harcamaları % % % Gelirler % % % Vergi Gelirleri % % % Gelir Vergisi 4 4 8% % % KDV % % % ÖTV 5 5 9% % % İthalde KDV % % % Bütçe Dengesi % % % Faiz Dışı Denge % % % Mart ayında bütçe gelirleri %13.5 artışla 24.8 milyar TL, bütçe giderleri ise %1.3 artışla 3.2 milyar TL olarak gerçekleşti. Son dönemde iç talep tarafında ivmelenme yaşandığını teyit eden vergi gelirlerindeki artış ilk çeyrekte %2 lik artış gerçekleştirerek bunu bir kez daha teyit etmiş oldu. İthalde alınan KDV bir önceki yılın aynı dönemine göre %38 oranında artarken, ÖTV ve KDV lerin sırasıyla %9 ve %27 oranında arttığı görüldü. Gider tarafı incelendiğinde faiz dışı harcamalar geçtiğimiz yıla göre Mart ayında daha sınırlı bir oranda %5 lik bir artış gösterirken, hükümet müdahalesinin göreceli olarak sınırlı olduğu kalemlerin yer aldığı Cari Transferler kaleminde % 42 lik artışın ardından yaşanan %6 lık gerileme giderlerin gelirlerden daha yavaş artmasındaki en önemli etken oldu. Son dönemdeki aşağı yönlü trendin aksine Faiz Harcamaları Mart ayında %48 oranında artış göstererek 4.9 milyar TL olarak gerçekleşti ve faiz dışı bütçe dengesi sadece.5 milyar TL lik açık vererek geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre %79 luk bir düşüşü işaret etti. Böylece yılın ilk çeyreğinde faiz dışı fazla %31 lik bir artışla 14.3 milyar TL ye ulaşarak bütçe hedefinin %75 sine şimdiden ulaştı. Mart ayı verileri harcamalar tarafında ihtiyatlı seyrin devam ettiğini, gelirler tarafı ise ekonomik aktivitedeki toparlanmaya paralel artışın devam ettiğinin sinyalini verdi. İlk çeyrek verilerinin ışığında OVP hedeflerinin (%2.2 Bütçe Açığı) dışına çıkılmayacağı beklentimizi koruyoruz. 3

4 H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri 22 Nisan Günlük Değ (%, $ Bazında) 1 Aylık Değ (%, $ Bazında) Emtia End. Altın TL-Basket Emtia End. Altın TL-Basket EURO/$ -.4 EURO/$ BIST 1 BIST 1 MSCI EM MSCI EM Geçtiğimiz hafta risk iştahı belirgin bir şekilde geriledi... USD Libor 1 ay, 3 ay ve 12 ay (%) 12 Aylık USD Libor Aylık USD Libor Aylık USD Libor.2 Ocak 1 Ocak 11 Ocak 12 Ocak USD JPY EUR 3 Aylık Libor Faizi (%) Ocak 1 Ocak 11 Ocak 12 Ocak 13 Libor faizleri hafif aşağı yönlü seyretmeye devam ediyor Endonezya-JCI Kore-Kospi Hindistan-Sensex Çin-Shangai TR- BIST1 Mac-Bux Rus-Micex Cz-Prague Pol-WIG Br-Bovespa Meks-Bolsa MSCI Emerging Jp-Nikkei225 Ger-Dax Fr-Cac4 UK-FTSE 1 EU-DJ Stoxx 5 ABD-DJ Indus G-7 Ortalama MSCI Global Aylık Değ (%) 5 Günlük Değ (%) Hisse Senedi Endeksleri (Ocak 211=1) MSCI IMKB Endeksi MSCI GOÜ Endeksi Gerileyen risk iştahına paralel hemen hemen bütün hisse senedi endeksleri haftayı ekside kapattı Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12: itibarı ile güncellenmiştir. 4

5 Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Değer Kaybediyor Değerleniyor Tahvil Piyasaları 22 Nisan Gösterge Tahvil Faiz Oranı 1 Politika Faiz Oranları (%) 4 3 GOÜ CDS'leri ve Ratingler (5 Yıl; S&P, LT FX) TR, BB+ Poland, A- Rus, BBB Bra, BBB 8 6 MB Haftalık Repo Faizi 2 4 Gecelik Borç Alma ve 2 Borç Verme Faiz Koridoru MB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Faizi Ocak 11 Ocak 12 Ocak 13 1 Ocak 11 Ocak 12 Ocak 13 Gösterge tahvil faiz getirisi koridorda ve politika faizindeki 5 şer baz puanlık indirimle %5.56 ya indi. USD'ye Karşı Değişim (%, Pozitif Değerler= $'a karşı değerleniyor) BRL MXN - CZK -.1 PLN -.5 HUF -1.3 ZAR -3.2 KRW -.5 TRY -.6 JPY GBP 1 Aylık Değ (%) -.7 EURO 5 Günlük Değ (%) GOÜ Para Birimleri ($'a Karşı) Ocak 11 Mayıs 11 Eylül 11 Ocak 12 Mayıs 12 Eylül 12 Ocak TL GOÜ Ortalaması 13 Risk iştahındaki gerileme ile USD değerlendi. Tarım Tem. Maden Değ. Maden Enerji Top. Endeks Emtia Endekslerinde Değişim (%) 1 Aylık Değ (%) 5 Günlük Değ (%) Endişe (VIX) Endeksi Değerli madenlerdeki gerileme altının liderliğinde en çok değer kaybeden emtia kalemi oldu Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12: itibarı ile güncellenmiştir. 5