7. Meslektaşlarımıza Yönelik Faaliyetler

Transkript

1 7. Meslektaşlarımıza Yönelik Faaliyetler 7.1. Kamu İhale Kanunu Uygulama Yönetmeliğine İlişkin Çalışmalar Bilindiği gibi, 1 Ocak 2003 tarihinde yürürlüğe giren Kamu İhale Yasası nda, İş bitirme ve iş durum belgesi tutarları ile gerçek şahıslarca denetim faaliyetleri nedeniyle alınan iş denetleme belgesi tutarları tam olarak, gerçek şahıslarca yönetim faaliyetleri nedeniyle alınan iş yönetme belgesi tutarı ise 1/10 oranında dikkate alınır şeklinde hüküm yer alırken, 8 Haziran 2004 te yapılan değişiklik sonucunda ilgili hüküm, iş bitirme ve iş durum belgesi tutarları tam olarak, gerçek şahıslarca denetim faaliyetleri nedeniyle alınan iş denetleme belgesi tutarı 1/5, gerçek şahıslarca yönetim faaliyetleri nedeniyle alınan iş yönetme belgesi tutarı 1/10 oranında dikkate alınır şeklinde değiştirilmişti. Yönetmelik değişikliği, iş bitirme ve iş durum belgesi tutarları tam olarak; gerçek şahıslarca denetim faaliyetleri nedeniyle alınan iş denetleme belgesi tutarının 1/5, gerçek şahıslarca yönetim faaliyetleri nedeniyle alınan iş yönetme belgesi tutarının 1/10 oranında dikkate alınmasını hüküm altına almaktaydı. Odamız, Kamu İhale Kanunu Uygulama Yönetmeliği nde yapılan bu değişikliğin iptali ve yürütmenin durdurulması istemi ile Danıştay a başvurdu. Ayrıca, Yönetmelik değişikliğinin iptal edilmesi hedefiyle şubelerimiz aracılığı ile imza kampanyası açılmış, toplanan imzalar Kamu İhale Kurulu na elden teslim edilerek Kurul yöneticileriyle görüşülmüş, teslim öncesi ise KİK binası önünde basın açıklaması yapılmıştır. Odamız tarafından tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan yönetmelik değişikliğinin iptali için yürütmenin durdurulması talebi ile Danıştay a dava açılmış, 21 Eylül 2005 tarihinde sonuçlanan dava ile yürütmenin durdurulması kararı alınmıştır Asgari Ücret Özel Sektörde, Sosyal Sigortalar Sosyal Güvenlik Kurumuna tabi olarak ücretli çalışan üyelerimizin, mühendislik hizmetine karşılık almış oldukları ücretlerin belirli bir asgari düzeye çıkarılması amacıyla, Yönetim Kurulumuz 7/92.i sayılı kararıyla oluşturulmuş Kamu ve Özel Sektör Çalışanları Özlük Hak ve Sorunları Komisyonu ile Etüd Proje Rapor Değerlendirme ve Kriter Tespit Kurulu çalışmalarına paralel olarak 22/423 sayılı kararını yürürlüğe almıştır. Yürürlüğe alınan karar aşağıdaki gibidir: Üye Kayıt belgesi veri1irken 24 Şubat 2005 tarih ve 16/311 sayılı kararla ibraz edilmesi zorunlu kılınmış ve yürürlükte olan SSK Prim ve Hizmet Belgelerinde SSK prim matrahına esas net ücretin tespitinde; Kamuda Teknik Hizmetler Sınıfında görev yapan ve 8 nci derece 1 nci kademeden ücret alan bir inşaat mühendisinin almış olduğu net ücretin (2005 yılı için 850.-YTL) baz alınmasına ve kararın 1 Ağustos 2005 tarihinden itibaren geçerli olmasına 137

2 Kararla birlikte tüm birimlerimizde uygulamaya geçilmiş, üyelerimizin asgari 850.-YTL ücret alarak çalıştıklarına dair SSK Hizmet ve Prim Belgesi istenerek ücretlerde belirli bir iyileştirme sağlanmaya çalışılmıştır İnşaat Mühendisliğinde Meslekiçi Eğitim Meslekiçi Eğitim Kurulu tarafından hazırlanan meslekiçi eğitimin standardize edilmesine yönelik rapor Amaç İnşaat mühendisliğinde meslekiçi eğitim amacı; inşaat mühendisliğinin sorumluluk ve faaliyet alanına giren konularda inşaat mühendislerinin ve toplumun ihtiyaçlarını gözeterek inşaat mühendislerinin gelişimini sağlamak, bilgi birikimini arttırmak ve yetkinleşmesi için zemin oluşturmak amacıyla merkezde ve şubelerde uygulanacak kurs ve seminer gibi eğitim programlarının konularını, içeriğini, süresini ve ücretleri tespit etmek, sınav sonuçlarını değerlendirmek veya ilgili kurulları oluşturmak, katılım veya başarı belgesi vermek, ayrıca inşaat sektöründe görev üstlenecek usta, teknisyen ve teknikerlere yönelik verilebilecek eğitim ve belgelendirme programlarını hazırlamak ve takip etmektir. Bu çerçevede 30.Ekim.2005 tarihinde Resmi Gazete de yürürlüğe giren yönetmelikle Serbest İnşaat Mühendisi ve Serbest Yapı Denetçisi belgesi alabilmek için meslekiçi eğitimden iki yıl içinde en az 20 puan toplanması gerekmektedir. Bu amaçla İMO Meslekiçi Eğitim Kurulu yönetmelikte tanımlanan uzmanlık alanları için meslekiçi seminerlerinin planlanıp, yapılması ve değerlendirilmesi konusunda bu kuralları hazırlamıştır. Bu kuralların yürütülmesinde İMO Yönetim Kurulu nun görevlendireceği bir üye ile Meslekiçi Eğitim Kurulu yetkili olacaktır. 2. Meslekiçi Eğitimin Yürütülmesi Eğitim komisyonu meslekiçi eğitim türlerini ve konularını inşaat mühendisliğinin tanımlanan yapı, geoteknik, ulaştırma, hidrolik ve su kaynakları, kıyı ve liman, yapım yönetimi ve yapı işletmesi, yapı malzemeleri uzmanlık alanlarının sorumluluk ve faaliyet alanına giren konularda toplumun ihtiyaçlarını gözeterek belirler. Meslekiçi eğitim inşaat mühendislerinin gelişimini sağlamak, bilgi birikimini arttırmak ve yetkinleşmesini sağlamak için belirlenen şubelerde kurs ve seminer olarak yapılır. Eğitim programlarının konularını, içeriğini, süresini ve ücretlerini tespit etmek, sınav sonuçlarını değerlendirmek, katılım ve başarı belgesi vermek bu programı düzenleyen şube tarafından, Meslekiçi Eğitim Kurulu nun onayı alınarak belirlenir. Meslekiçi Eğitim Kurulu, yapılan eğitim programlarının içerik, düzey ve puan bakımından paralelliğini sağlar, şubelerin meslekiçi eğitim faaliyetlerini destekler, eğitim kurumlarındaki öğretim elemanları ile beraber çalışmalarını teşvik eder. Eğitim programları şubeler tarafından geliştirilip Meslekiçi Eğitim Kurulu nun onayına sunulabileceği gibi, Meslekiçi Eğitim Kurulu tarafından hazırlanıp şubelerde uygulanması için yönetim kuruluna teklif edilebilir. 3. Meslekiçi Eğitiminin Uygulama Türleri Meslekiçi eğitim çeşitli şekillerde uygulanabilir. Bunlardan bazıları aşağıdaki verilmiştir: a. Tekil konferans türünden sunuş yapılması, b. Bir günlük dizi seminer yapılması, c. Bir kurumdaki inşaat mühendislerine yönelik meslekiçi eğitim yapılması, d. Hazırlanacak kapsamlı eğitim serilerinin İMO ya bağlı birimlerde tekrarlanması suretiyle eğitimin yaygınlaştırılması, e. Önemli inşaat mühendisliği alanlarında özellikli uygulamalarının yerinde incelenmesi, f. Haftalık kurs ve seminerler düzenlenmesi, 138

3 4. Meslekiçi Eğitimi Konuları Meslekiçi eğitim konuları ve eğitimleri Meslekiçi Eğitim Komisyonu tarafından belirlenip şubelere önerilebilir. Konuların ayrıntı seviyesinin belirlenmesinde çok basit veya çok ayrıntılı olmamaları için özen gösterilmesi uygundur. Şubeler tarafından doğrudan önerilecek konu ve eğitimci tespitinde aşağıdaki hususlara uyulması önerilir: a. İnşaat mühendisliği eğitiminin çeşitli okullarda farklı seviyelerde verilmesinden dolayı oluşan seviye farklılığının belirli ölçüde birbirine yaklaştırılması (Bu tür eğitime katkı öğreticiliği iyi olan üniversite öğretim üyelerinden alınabilir), b. Genellikle inşaat mühendisliği eğitiminde verilmeyen, ancak uygulamada çalışma süresinde kazanılan bilgi ve tecrübelerin en azından belirli bölümünün kazandırılması (Bu tür eğitime katkı uygulamada bilgi ve tecrübe kazanmış belirli mesleki geçmişi olan inşat mühendislerinden alınabilir). c. Mezuniyetinden sonra ortaya çıkan çeşitli bilgi ve teknolojik gelişmelerin kazandırılması (Bu tür eğitime katkı bu bilgi ve teknolojiye sahip inşaat mühendislerinden alınabilir), d. Uygulamada güncelik kazanan konuları ayrıntılı biçimde ilgililere açıklanması (Bu tür eğitime katkı bu konuyu çalışan ve kullananlardan alınabilir). 5. Meslekiçi Eğitiminin Başarısı Şubeler tarafından düzenlenecek eğitim programlarının yeterli başarıya ulaşması için özen gösterilmesi gereken hususlar: a. Eğitim verildiği yerin uygun olası (ışık ve ses düzeni, ısıtma ve havalandırma), arada servis yapılması, b. Programın zamanlama ve konu bakımından katılımcılara uygun olması, c. Kullanılan eğitim malzemesinin çekici olması, d. Konuyu içeren bir kendi içinde olabildiğince bütün ve uygun sayıda kaynak veren notun dağıtılması, e. Katılım belgesi ve sınav yaparak başarı belgesi verilmesi, f. Her eğitim faaliyetinin eğitim süresi ve sınav bulunmasına göre bir İnşaat Mühendisliği Eğitim Puanı karşı getirilmesi, g. Her sunuş sonunda soru-cevap bölümünün bulunması, h. Dizi seminerler sonunda değerlendirme anketinin yapılması, 6. Meslekiçi Eğitimin Değerlendirilme ve Belgelendirilmesi Her türlü eğitim programında katılanlara yönelik değerlendirilme ve belgelendirme yapılarak Katılım Belgesi ve yapılacak sınavda başarılı olanlara Başarı Belgesi verilir. Katılım belgesi alabilmek ve eğitim sonunda yapılacak sınava girebilmek için eğitim faaliyetinin en az %75 ine katılmak gerekir. Yapılacak değerlendirme sınavı, eğitim yapanın sorumluluğunda şube yetkilileri tarafından yapılır ve değerlendirilir. Verilecek belgede; programın konuları, süre ve belirlenen İnşaat Mühendisliği Eğitim Puanı (İMEP) ve ilgili uzmanlık alanı yazılır. Bir eğitim programı birden çok uzmanlık alanında farklı İnşaat Mühendisliği Eğitim Puanı na sahip olabilir. Bu puanın belirlenmesinde eğitim programının süresi, süre sonunda yapılan sınavda başarı gösterilmesi ve eğitimi alan tarafından yapılan katkı göz önüne alınır. Genel olarak her bir eğitim saati katılım durumda arasında İMEP ve başarı durumunda katılım puanının iki katının İMEP olarak kabul edilmesi tavsiye edilir. Meslekiçi Eğitim Kurulu bu puanlamanın bütün eğitim programlarda eşit ağırlıkla tespit edilmesine gayret eder. Şubeler tarafından Meslekiçi Eğitim Kurulu nun onayı alınmadan düzenlenen eğitim programlarına puan verilmez. İMO eğitim faaliyetleri dışında herhangi bir eğitime katılanların bu faaliyetin geçerli sayılıp puanlandırılabilmesi için, bu eğitime ait içerik ve katılım seviyesine içeren belgeleri saklaması ve değerlendirme için sunması gerekir. 7. Meslekiçi Eğitim Programlarının Konuları Eğitim program konuları şubeler tarafından tespit edilir. Bunun yanında Meslekiçi Eğitim Kurulu şubelere bir dizi eğitim konusu tavsiye edebilir ve bunlardan bir kısmının düzenle- 139

4 mesini doğrudan yapacağını bildirebilir. Konular aşağıda uzmanlık alanlarına göre başlıklar halinde verilmiş olup, ihtiyaca göre değişik konular da ele alınabilir: Genel: İnşaat mühendisliğinin temel bilgileri: Gerilme, şekil değiştirme ve yer değiştirme, elastik ve plastik malzeme, basit mukavemet durumları, burkulma, taşıyıcı sistem ve elemanları (bu konuda eğitim bütün uzmanlık alanlarında yapılabilir), a. Yapı uzmanlık alanı: Yapı malzemeleri, beton üretim ve denetimi, güçlendirme malzemeleri, betonarme ve çelik yapıların boyutlandırılması ve taşıyıcı sistem düzenlenmesi, Betonarme yapılarda donatı yerleştirme teknikleri, Prefabrike ve öngerilmeli yapılar, deprem yönetmeliğinin yapı dinamiği temelleri, depreme dayanıklı çelik ve betonarme yapılar, depreme dayanıklı yığma ve ahşap yapılar, mevcut betonarme ve çelik yapıların deprem güvenliğinin incelenmesi ve güçlendirilmesi, mevcut yığma ve tarihi yapıların deprem güvenliğinin incelenmesi ve güçlendirilmesi, yapılarda hasar tespiti, b. Geoteknik uzmanlık alanı: Geoteknik temel bilgiler, zemin dinamiği, deprem geotekniği, temel mühendisliği, yüzeysel ve derin temeller, istinat yapıları, kazıklı temeller, c. Ulaştırma uzmanlık alanı: Şehirler arası ve şehir içi ulaşım, karayolu, demiryolu, deniz yolu ve hava yolları alt yapılar, üst yapılar, kavşaklar, metro ve hafif raylı sistemler, trafik güvenliği, d. Hidrolik ve su kaynakları uzmanlık alanı: Akışkanlar mekaniği, hidroloji, barajlar, hidro elektrik santraller, su temini ve dağıtımı, sulama kurutma yapıları, sanat yapıları, arıtma tesisleri, akarsu düzenleme yapıları, havza düzenlenmesi e. Kıyı ve liman uzmanlık alanı: Akışkanlar mekaniği, hidrolik, kıyı ve deniz yapıları f. Yapım yönetimi ve yapı işletmesi uzmanlık alanı: Yapım yöntemi: şantiye ve proje yöntemi, iş programı hazırlanması, iş güvenliği ve işçi sağlığı, yasal ve hukuksal konular g. Yapı malzemeleri uzmanlık alanı Ek: 1. Aşağıda bir ek eğitim belgesi örneği verilmiştir. 2. Aşağıda yapı uzmanlık alanına ait eğitim konuları verilmiştir. Bu konular yapı uzmanlık alanının önemli bir kısmını kapsamakta ise de, uygun eklemeler her zaman yapılabilir. Komisyon diğer uzmanlık alanlarına ait konuları tespit etmek için çalışmalarına devam etmektedir. 3. Aşağıda yapı uzmanlık alanında eğitim faaliyeti düzenlemede imkanları sınırlı olan şubeler için iki eğitim serisi sunulmuştur. Şubelerden gelecek taleplere göre bu eğitim dizsin şubelerde veya ilgili bölgede sunulması içinkomisyon tarafından organizasyon yapılabilecektir. Bu dizi de verilen konular şubelerden gelecek ihtiyaç ve dileklere göre uygun şekilde değiştirilebilir. Örnek Eğitim Belgesi İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Meslekiçi Eğitim Belgesi Belge no: 34/2006/YP/0010 Katılanın adı İnş Müh. Ahmet Bayrak Oda sicil no Eğitim programının adı Betonarme yerüstü ve yeraltı yapılar Eğitim tarihi ve toplam süresi saat Eğitim programının uzmanlık alanı Yapı Uzmanlık Alanı İnşaat mühendisliği eğitim puanı 12 Katılım / başarı Katılım Onay tarihi ve imza İMO İstanbul Şube Başkanı Cemal Gökçe 140

5 Yapı Uzmanlık Alanı Eğitim Konuları Sıra Saat Yapı Uzmanlık Alanı Eğitim Konuları 1 Cisimlerin mukavemetinin temelleri 2 Yapı statiği bilgileri 3 Taşıyıcı elemanlarda sonlu elemanlar yöntemi 4 Betonarme kesit hesaplarının ilkeleri 5 Betonarme yapı elemanlarının boyutlaması 6 Betonarme elemanlarda davranış modelleri 7 Betonarme elemanlarda donatı düzenleme ilkeleri 8 Betonarme yapılarda taşıyıcı sistem düzenlenmesi 9 Çelik yapı elemanlarında boyutlama ilkeleri 10 Çelik yapılarda taşıyıcı sistem düzenleme ilkeleri 11 Çelik sanayi yapıları 12 Çelik yapılarda kompozit taşıyıcı elemanlar 13 Çelik yapıların yorulma ve kırılmaya göre boyutlandırılması 14 Çelik yapıların kaynak ve bulon uygulamaları 15 Büyük açıklıklı çelik yapılar 16 Çok katlı çelik yapılar 17 Çelik yapıların taşıma gücü yöntemine göre boyutlandırılması 18 Mevcut betonarme yapıların yükleme deneyi ile tahkiki 19 Mühendislik sismolojisi 20 Deprem yönetmeliğinde yapı dinamiği kavramları 21 Deprem yükleri altında çözümleme yöntemleri 22 Deprem etkisinin karşılanmasında sismik yalıtım 23 Depreme dayanıklı betonarme yapıların boyutlaması 24 Depreme dayanıklı çelik yapıların boyutlaması 25 Yapıların performansa kavramına dayalı deprem güvenliklerinin incelenmesi 26 Mevcut betonarme binalarda deprem güvenliğinin belirlenmesi ve güçlendirme ilkeleri 27 Betonarme yapıların güçlendirilmesi ve güçlendirme örnekleri 28 Mevcut betonarme binaların çelik ile güçlendirilmesi 29 Betonarme binalarda deprem perdelerinin yerleşim ve tasarımı 30 Betonarme yapıların güçlendirilmesinde lifli polimer uygulamaları 31 Mevcut çelik yapıların deprem güvenliğinin belirlenmesi ve güçlendirme ilkeleri 32 Çelik yapıların güçlendirilmesi ve güçlendirme örnekleri 33 Yığma yapılar ve davranışları 34 Prefabrike panolu yapıların tasarım ilkeleri 35 Öngerilmeli betonarme yapıların tasarım ilkeleri 36 Prefabrike sanayi yapılarının tasarımı 37 Betonarme depoların tasarım ilkeleri 141

6 Yapı Uzmanlık Alanında Sunulabilecek İki Eğitim Program Serisi Yapı uzmanlık alanında birinci eğitim serisi Saat 1. gün 2. gün 3. gün 3 Betonarme kesit hesaplarının ilkeleri 3 Betonarme elemanlarda donatı düzenleme ilkeleri Çelik yapılarda taşıyıcı sistem düzenleme ilkeleri Deprem yönetmeliğinde yapı dinamiği kavramları Deprem yükleri altında çözümleme yöntemleri Mevcut betonarme binalarda deprem güvenliğinin belirlenmesi ve güçlendirme ilkeleri Yapı uzmanlık alanında ikinci eğitim serisi Saat 1. gün 2. gün 3. gün 3 Betonarme yapı elemanlarının boyutlaması 3 Betonarme yapılarda taşıyıcı sistem düzenlenmesi Mühendislik sismolojisi Depreme dayanıklı betonarme yapıların boyutlaması Betonarme yapıların güçlendirilmesi ve güçlendirme örnekleri Taslak deprem yönetmeliğinde yapıların taşıyıcı sistem güvenliklerinin değerlendirilmesi Sıra Saat Geoteknik uzmanlık alanı eğitim konuları 1 Yapı mühendisliğinde zemin mekaniği ve temel mühendisliğinin ilkeleri 2 Zemin sınıflandırılması, endeks özellikleri ve zemin dane yapısı 3 Kompaksiyon ve zeminlerde geçirgenlik konsolidasyon özellikleri 4 Zeminlerde kayma mukavemeti ve efektif gerilme kuramı 5 Zeminlerde gerilme şekil değiştirme davranışları 6 Sığ temeller, derin temeller 7 Pasif ve aktif basınç, istinad yapıları, şev stabilitesi 8 Makina temellerinin tasarımı 9 Geosentetiklerin temel mühendisliğindeki uygulamaları 10 İnşaat mühendisleri için geosentetik bilgiler ve temel tasarımı 11 İstinat yapıları 12 Zeminlerin sıvılaşması 13 Zeminlerin iyileştirilmesi Sıra Saat Ulaştırma uzmanlık alanı eğitim konuları 1 Karayolları mühendisliği 2 Demiryolları mühendisliği 3 Kavşak düzenlenmesi Sıra Saat Hidrolik ve su kaynakları uzmanlık alanı eğitim konuları 1 Temel hidrostatik ve hidrodinamik bilgiler 2 Akarsu yapıları 3 Barajlar 4 Su alma yapıları 5 Sulama ve kurutma 142

7 Sıra Saat Kıyı ve liman uzmanlık alanı eğitim konuları 1 Temel hidrostatik ve hidrodinamik bilgiler 2 Limanların projelendirilmesi 3 Kıyıların düzenlenmesi ve korunması Sıra Saat Yapım yönetimi ve yapı denetimi mühendisliği uzmanlık alanı eğitim konuları 1 İş programı hazırlama teknikleri 2 Bilgisayar destekli planlama metodu 3 İnşaat iş güvenliği(mevzuat ve yönetmelikler) 4 Proje yönetiminin temel ilkeleri 5 İnşaat hukuku 6 Kamu ihale sistemi ve teklif hazırlama 7 İnşaat sektöründe mali tablolar ve yorumlama 8 İnşaat firmalarında yeniden yapılanma Sıra Saat Yapı malzemeleri uzmanlık alanı eğitim konuları 1 Beton üretimi, denetimi ve dayanıklılığı ve kalıp tekniği 2 Donatı çeliği ve özellikleri 3 Yerinde beton ve donatı niteliğinin belirlenmesi 4 Onarım ve güçlendirme malzemeleri 5 Binalarda ısı ve su yalıtımı 7.4. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Proje ve Fenni Mesuliyet Hizmet Bedelleri Cetveli Etüt Proje Rapor Değerlendirme ve Kriter Tespit Kurulu (EPRDKTK) tarafından hazırlanarak İnşaat Mühendisleri Odası Yönetim Kuruluna sunulan ve Yönetim Kurulunca kabul edilen TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Proje ve Fenni Mesuliyet Hizmet Bedelleri Cetveli şöyledir: - Asgari proje bedelleri ve inşaat mühendisliği asgari ücret konularının 39. Dönemde kurulan diğer kurul ve komisyonlar ile görüş alış verişinde bulunularak koordineli biçimde öncelikli olarak gündeme alınmıştır. - Mevcut yapı denetim yasası ve taslak çalışmalarının ışığında uygulama önerileri getirilmesine çalışılmıştır. - Proje-fenni mesuliyet ücret oranları uygulamamalarında şubelerin hesap yöntemlerinin benzer olmasına karşın genelde tek tip bir formül kullanımın çok yararlı olacağına karar verilmiş ve yılda bir kez değiştirme hakkı saklı kalmak üzere şubelerden bölge katsayılarını belirlemeleri istenmiştir. - Yapı sınıfı katsayısı kavramının içeriğinin değiştirilerek yeniden düzenlenmiştir. - Uygulanacak bölge katsayılarında şubeler için 0,70 ve temsilcilikler için 0,5 değerinin alt sınır olarak belirlenmiştir. 143

8 - İnşaat Mühendisliği Hizmet Bedellerinin belirlenmesinde, Avrupa İnşaat Mühendisleri Konseyi (ECCE) nin konuya ilişkin raporlarının edinilerek bu konuda yapılacak çalışmaya kaynak teşkil etmesine karar verilmiştir Şubat 2005 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren, TMMOB Mimarlık-Mühendislik Hizmetleri ve Asgari Ücret-Asgari Çizim ve Düzenleme Esasları Yönetmeliği incelenerek, EPRDKTK tarafından hazırlanan ve 20Aralık 2004 tarih, 239 sayılı Oda Yönetim Kurulunca kabul edilerek yürürlüğe giren TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Proje ve Fenni Mesuliyet Hizmet Bedelleri kurul çalışması ile arasında oluşan temel uygulama farklılıkları; proje yineleme katsayısı, bölge katsayısı ve fenni mesuliyet ücretleri ele alınarak gerekli uyarlamalar yapılmıştır. - Söz konusu hususlarda yapılan revizyonlar ile İMO yönetmeliği, 30 Haziran 2005 tarih, 452 sayılı Oda Yönetim Kurlu Kararı ile TMMOB yönetmeliğine uyumlu hale getirilmiş ve aşağıda verilen nihai şekline getirilmiştir. - İnşaat mühendisliği asgari ücret belirleme sistematiği formülize edilerek bir şablon oluşturulmuştur. Yapılan bu tabloda güncel verilerin tutarlılığı Bayındırlık Bakanlığı bünyesinde yeni mezun bir inşaat mühendisinin 2005 yılı itibari ile 8. derece 1. kademesinde göreve başladığında eline geçen net ücret baz alınarak sağlanmıştır. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Proje ve Fenni Mesuliyet Hizmet Bedelleri Proje ve fenni mesuliyet hizmet bedelleri aşağıdaki formül aracılığı ile belirlenecektir. PÜ: YA x BM x YSK x PÜO x İMHO x PYK x HB x BK (1) FÜ: YA x BM x YSK x FÜO x İMHO x FYK x HB x BK (2) Tanımlar: PÜ (Proje Ücreti): Yukarıdaki birinci formüle göre hesaplanan proje ücretidir. FÜ (Fenni Mesuliyet Ücreti): Yukarıdaki ikinci formüle göre hesaplanan fenni mesuliyet ücretidir. YA (Yapı Alanı): Bina oturma alanı ve kat alanları ile mühendislik hesabı gerektiren kapalı ve açık alanların toplamıdır. BM (Birim Maliyet): Bayındırlık ve İskan Bakanlığı nın yapı yaklaşık maliyeti hesabında kullanılan birim maliyetleridir. Tablo 1 den alınacaktır. YSK (Yapı Sınıfı Katsayısı): Yapının inşaat mühendisliği hizmeti zorluğunu belirleyen katsayıdır. Tablo 2 den yararlanılarak hesaplanan yapı sınıfı puanına göre Tablo 3 ten seçilecektir. PÜO (Proje Ücret Oranı): Statik proje hizmetinin yapı yaklaşık maliyetinden alacağı payı belirleyen katsayıdır. Tablo 4 ten alınacaktır. İMHO (İnşaat Mühendisliği Hizmet Oranı): 0.75 Alınacaktır. PYK (Proje Yineleme Katsayısı): Bir projenin aynı parselde birkaç kez uygulanması durumunda proje ücreti hesabında kullanılması gereken katsayıdır. Tablo 5 ten ilgili katsayıların toplanması ile hesaplanacaktır. HB (Hizmet Bölümleri): Proje hizmetleri aşamalarından hangilerinin gerçekleştirilmiş olduğuna bağlı olarak hesaplanan katsayıdır. Tablo 7 den ilgili katsayıların toplanması ile hesaplanacaktır. BK (Bölge Katsayısı): Şube ve Temsilciliklerin ücret hesabında kullanılmak üzere, şehir merkezi ve ilçeler için belirledikleri katsayılardır. Tablo 9 dan alınacaktır. FÜO (Fenni Mesuliyet Ücret Oranı): Fenni Mesuliyet hizmetlerinin yapı yaklaşık maliyetinden alacağı payı belirleyen katsayıdır. Tablo 4A dan alınacaktır. FYK (Fenni Mesuliyet Yineleme Katsayısı): Bir projenin aynı parselde birkaç kez uygulan- 144

9 ması durumunda fenni mesuliyet ücreti hesabında kullanılması gereken katsayıdır. Tablo 6 dan ilgili katsayıların toplanması ile hesaplanacaktır. Not 1: Fenni Mesuliyet Süreleri, yapı oturma alanına ve toplam kat adedine göre Tablo 8 de belirtilen Fenni Mesuliyet Süre Cetveli ne göre bulunacaktır. Yapı sahibi ile Fenni mesul arasında yapılacak sözleşmede, hizmet süresi ve hizmet bedeli ayrıntılı olarak belirtilmelidir. Sözleşme süresinde bitmeyen işler için taraflar yeniden sözleşme yapacaktır. Yapılan sözleşmede herhangi bir süre belirtilmemesi durumunda, hizmet süresi ruhsat süresi ile sınırlı olacaktır. Not 2: Geçmiş yıllara ait yapı yaklaşık maliyetlerine esas birim maliyetler Tablo 10 da verilmektedir. Not 3: Proje ve Fenni Mesuliyet ücret oranları(tablo 4), Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesi esas alınarak hazırlanmıştır. Not 4: Proje ve Fenni Mesuliyet Hizmet Bedelleri ne ilişkin bu çalışma, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yapı Yaklaşık Maliyetlerinin açıklanmasına bağlı olarak yılda bir kez yayınlanır. Not 5: İMO Şube ve Temsilciliklerinde uygulanacak bölge katsayıları, bu çalışmanın yayınlandığı tarihten itibaren 1 yıl boyunca geçerlidir. Bölge katsayıları, İMO Genel Merkez ine teklif edilmeden değiştirilemez. Şubelerin bu konudaki değişiklik talepleri, yıl içinde İMO Genel Merkezi tarafından değerlendirilir ve takip eden yıl bu çalışma yayınlanırken yeniden düzenlenebilir. Not 6: Mevcut bir yapının belirli bir bölümünün değiştirilmesi ve/veya büyütülmesi ile ilgili ücret, hizmetin etkilediği yapı bölümünün alanı dikkate alınarak bulunacak olan PÜ ne %30 eklenmek suretiyle bulunur. Not 7: Mevcut bir yapının rölevesinin yapılması için gereken proje ücreti, HB = 1.00 alınarak hesaplanan PÜ nin %10 nu esas alınarak bulunur. Not 8: Mevcut bir yapının taşıyıcı sisteminin, servis yükleri ve deprem yükleri altında dayanımının incelenmesi ve öneri güçlendirme projelerinin hazırlanması için gerekli PÜ, HB = 0.50 alınarak hesaplanır ve yapının bütününü dikkate alarak hesaplanan röleve bedeli bu ücrete eklenir. Not 9: Taşıyıcı sistemi incelenerek öneri güçlendirme projesi hazırlanmış yapıların güçlendirme uygulama projelerinin hazırlanması için gerekli PÜ, HB = 0.50 alınarak hesaplanır. İnşaat Mühendisliği Hizmet Bedelleri ne ilişkin olarak bu çalışmada yer almayan yapı türleri ve proje hizmetleri için ilgili kamu kuruluşunun proje ücretleri kabul edilecektir. Örnek Proje Hizmet Bedeli Hesabı: YA = 1000 m² BM = 359,000,000.- TL (Yapı sınıfı III.B, Tablo-1) YSK = 1.00 (Betonarme, Yüzeysel temel, Tablo-2,3) PÜO = % 4.14 (Tablo-4) İMHO = 0.75 PYK = 1.00 (1.Uygulama, Tablo-5) HB = 0.60 (Uygulama projesi ve detayları, Tablo-7) BK = 1.00 (Tablo-9) PÜ = 1000 x 359,000,000 x 1 x x 0.75 x 1.00 x 0.60 x 1.00 PÜ = 6,688,170,000.- TL 145

10 7.5. Özlük Hakları Komisyonu Çalışmaları Emeklilik Sigortası ve Genel Sağlık Sigortası Kanun Tasarılarının Genel Değerlendirilmesi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı tarafından bir süredir devam ettirilen emeklilik ve sağlık sisteminin yeniden düzenlenmesine yönelik çalışmalar sonucu hazırlanan Emeklilik Sigortası ve Genel Sağlık Sigortası Kanun Tasarıları genel metinler olarak değerlendirildiğinde, daha önce hazırlanarak kamuoyunun bilgisine sunulan ve bir bakıma bu kanun tasarılarının gerekçesi niteliğinde olan reform önerisi taslağının daha somutlaştırılarak maddeleştirilmiş hali olduğu açıkça görülmektedir. Reform önerisinde baz alınan nokta olan nüfus yapısındaki değişim emeklilik sigortası kanun tasarısının da ana eksenini oluşturmaktadır. Buna göre şu anda her ne kadar bir çok Avrupa ülkesine göre genç bir nüfusa sahipsek de 27 yıl gibi oldukça kısa bir sürede Türkiye nin 65 yaş üstü yaşlı bir nüfusa sahip olacağı, kişilerin emeklilik sürelerinin uzamasının ve prim ödeyenlere oranlandığında prim ödemeden sosyal güvenlik hizmetlerin yararlananların sayısının artmasının önemli bir sorun teşkil edeceği ve kurulacak yeni sistemin bu sorunlarla baş edebilecek şekilde, kaynakların verimli kullanılması esasına göre tasarlandığı ortaya konulmaktadır. Tasarıdaki belirlemeye göre yaşlı nüfus problemi ortaya çıkmadan geçecek 20 yıl çok önemlidir. Bu belirlemeler üstüne oturtulan kanun tasarında da emeklilik yaşının dereceli olarak yükseltilmesi öngörülmekte, prim ödeme gün sayısı arttırılmakta, emeklilik hakkından yararlananlar ya da yararlanacaklar üzerinden yeni tasarruf tedbirleri getirilmektedir. Ancak, genel olarak sosyal güvenlik kurumlarının bugünkü tıkanma noktasına gelmesinde yalnızca kapsam dalındakiler (emekli Sandığı, Bağ-Kur, SSK lılar) sorumlu imiş gibi düzenlemelerin bu kişilerle ilgili yeni ve daha sıkı (denetimde, geri ödemelerde ve yararlandırmada) durumlar yaratılmaya çalışılarak yapılması kanımızca sorunu eksik ve tek taraflı belirlemek olur ve sosyal güvenlik kurumlarının bu gün içine düşürüldüğü durumu açıklamaktan uzak kalır. Sorunların çözümü yalnızca emeklilik ve sağlık sisteminde yer alanlar üzerinden yapılacak tasarruf ve denetimle sağlanamaz, çünkü çok iyi bilindiği gibi emeklilik ve sağlık sistemini kilitleyen ve bugünkü içinden çıkılmaz hale getiren nedenler, sistemde prim ödeyerek yer alan ve hizmet talep edenlerden kaynaklanmamaktadır. Sosyal güvenlik kuruluşlarının bugünkü olumsuz durumlarında olanaklarının kişisel hesaplarla siyasiler ve işin başına getirilen onlara yakın kişiler tarafından çar çur edilmesi, siyasi kaygılarla çıkarılan erken emeklilik ve sigorta affı vb. yasalar, kayıt dışı ekonominin tüm istihdam içinde %52 lere ulaşması, kamu kurum ve kuruluşlarının borçlarının (SSK ya) tüm SSK alacaklarının %50 sinden fazla olması ve bu alacaklar için haciz yoluna gidilememesi, prim ödemeyeni denetlemek ve kayıt içine sokmak yerine, ödeyenden dünya standartlarının çok üstünde prim alınması, sosyal güvenlik kurumlarının bu konuda denetimi yapacak kapasitede olmaması, vb. gibi nedenler çok büyük rol oynamaktadır. Sigortalılara yapılan ödemeler dışında toplanan primlerin ziyan edilmesi önlenemezse, sistemin iyi işlemesini beklemek bir hayaldir. Toplanan primler sigortalıya gitmemekte, başka amaçlarla kullanılmakta, bazı ayrıcalıklı kişilerin zenginleşmesinde kullanılmakta, siyasi hesaplar toplum yararının üstünde tutulmaktadır. Sigorta kapsamında hizmet veren hastanelerdeki yolsuzluklar devam etmekte, ilaç şirketleri ile bazı hastane yetkilileri sosyal güvenlik kuruluşlarının toplanan primlerini kişisel çıkarlar için heba etmekte, sigortaya ait mallar yok pahasına kişisel yararlandırma adına satılmakta, kiralanmaktadır. Sıkı ve yarı bağımsız bir denetim bu hususların giderilmesinde yardımcı olabilecektir. Sosyal güvenlik kuruluşlarının bu konuda özerk kuruluşlardan destek alması sorunları önemli ölçüde çözecektir. Avrupa Birliği ülkelerinde duruma uygun olarak emeklilik için gerekli prim günü sayısı ve yaş hadleri yükseltilirken ülkenin ekonomik verilerinin bu ülkelerle paralel olmadığı göz ardı edilmemelidir. Türkiye gibi, üretim ve istihdam olanaklarının Avrupa ülkelerine göre çok geride olduğu bir ülkede emekli olabilmek için 9000 prim gününü doldurmak ve buna ek olarak 146

11 68 yaşına kadar çalışmak koşulunu özel sektörde çalışanların çok büyük bir kısmı yerine getiremez. Ülkemizde, genç insanlarda işsizliğin ulaştığı dev boyutlar yüzünden 35 li yaşlardan sonra özel sektörde çalışmaya devam edebilme ve hele yeni iş bulabilme olanağının ne kadar düştüğü herkesin bildiği bir gerçektir. Prim ödeme gün sayısı ve emeklilik yaşı konusunda Avrupa ülkeleri örnek alınacaksa, istihdam, iş güvencesi ve işsizlik sigortası gibi konularda da bu ülkelerinkine eşit koşullar devlet eliyle yaratılmalıdır. Aksi takdirde modellemenin bir kısmını alıp bu modellemeye yol açan diğer koşulları göz ardı etmek, ülke insanının büyük bölümünü 50 li yaşlardan sonra sosyal güvencesizlikle ve sefaletle karşı karşıya bırakacaktır. Kanun tasarıları esas olarak emeklilik ve sağlık sisteminde yer alanlarla (prim yatırarak yararlananlarla) ilgili kısıtlamalara ve tasarruf tedbirlerine gitmekte ise de, genel politikalarla kayıt dışı çalışanların sistemin bugünkü durumundaki olumsuz etkisine çözümler bulunmaz ve Sosyal güvenlik yasa tasarısı önerisi diğer tüm ülke bileşenlerinden ayrılıp tek başına ele alınırsa amaçlanan sonuca ulaşması ve tüm ülke insanına çağdaş ülkelerdekine benzer bir güvence sağlanması mümkün olamaz. Ülkede sosyal güvenlik sisteminin bugünkü çıkmaza girmesindeki etkenler yalnızca mevcut sosyal güvenlik sisteminden kaynaklanan etkenler olmayıp, üretim ve istihdam olanakları arttırılmadıkça, siyasi ve diğer nedenlerle kayırmaca ve yolsuzluk engellenmedikçe, bağımsız denetim mekanizmaları kurulmadıkça, kayıt dışı ekonominin üstüne gidilmedikçe, vergi yükleri adil oranlara indirilmedikçe, vergi kaçakları önlenmedikçe sosyal güvenlik sisteminin düzelmesini beklemek bir hayal olacaktır. Emeklilik Sigortası Kanun Tasarısı Maddelerinin Değerlendirilmesi Madde 6- Kanun tasarısının 6. maddesi sigortalı sayılmayanlar ı saymakta, maddenin d bendinde yedek subay okulu öğrencileri yer almaktadır. Askerlik bir keyfiyet olmayıp bir kamu görevidir. Bu nedenle askerliğin bir evresi olan yedek subay okulunda öğrencilik de yine kişinin takdir yetkisine bağlı olmayıp bir zorunluluktur. Durum böyle iken yedek subay olarak askerlik yapılan dönemi sigortalı sayıp, eğitimle ilgili dört aylık öğrencilik dönemini sigorta kapsamından çıkarmak doğru değildir. Askerlikle ilgili geçecek tüm dönem (yedek subay okulun öğrencilik ve yedek subaylık dönemi) bir bütün olarak sigorta kapsamına alınmalıdır. Madde 28- Sigortalının kendisinden kaynaklanan sebeplerle tedavi süresinin uzaması, iş göremezliğinin artması başlığı ile düzenlenen maddede, geçici iş göremezlik ödeneği veya sürekli iş göremezlik gelirinin sigortalının hekimin bildirdiği tavsiyelere uymaması, bağışlanmaz kusuru veya kasdi bir davranışı ile iş kazasına uğraması, meslek hastalığına tutulması vb. nedenlerle kesilebileceği ya da eksik ödenebileceği hükme bağlanmaktadır. Bu madde de genel olarak insan haklarına ve özel olarak hasta haklarına aykırıdır. Hastalığını bilinçli olarak kimse ağırlaştırmak istemez. Böylesi bir durum söz konusu ise kişi ya bilinçsizdir, ya da hekim tavsiyesini yerine getirebilecek koşulları yoktur. Örneğin dinlenmesi, iyi beslenmesi, stresten uzak olması vb. koşullar hastalığın iyileşmesi için şartsa kişi bu şartları yerine getiremeyecek durumda olabilir. Bu durumlarda zaten hasta olan kişiyi ayrıca cezalandırmak insan haklarına aykırıdır. Bu madde taslaktan tamamen çıkarılmalıdır. Madde 31- Maddede Malullük aylığından yararlanma şartları düzenlenmekte, maddenin b bendinde en az 3600 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş olması şartı getirilmektedir. Bu şart kanımızca hakkaniyet ilkelerine uygun değildir. Çünkü malullük insanın elinde olan bir durum değildir gün prim ödemeden de herkesin başına gelebilir. Bu durumda zaten malul olduğu için çalışamayan kişiye bir de hiç de az olmayan (10 yıllık) bir prim borcu yüklenmesi, sosyal devlet ilkesinin tamamen ortadan kaldırılması olacaktır. Sosyal devlet ilkesinin en alt sınırı malullerin korunmasıdır. Ayrıca malullük için prim gün sayısının kaldırılması ya da çok aza indirilmesi kötüye kullanılacak bir hak da değildir. Çünkü kimse böyle bir haktan yararlanmak için malul olmayı seçmez. Bu nedenle, malullük için prim gün sayısı kaldırılmalı ya da çok aşağı bir sınıra çekilmelidir. 147

12 Madde 36- Madde yaşlılık aylığından yararlanma şartlarını düzenlemektedir. Maddede prim gün sayısı 7000 den 9000 e çıkarılmakta ve emeklilik yaşının 70 yıl içinde dereceli olarak artırılması öngörülmektedir. Emeklilik Sigortası Kanun Tasarısına gerekçe oluşturan ve daha önce yayınlanan Reform Önerisi Taslağında Avrupa ülkelerinden örnekler verilerek Türkiye de emeklilik yaşının çok düşük olduğu, gelişimin hızlanması ile insan ömrünün uzadığının bir gerçek olduğu belirtilmekte idi. Avrupa Birliği ülkelerindeki duruma uygun olarak emeklilik için gerekli prim günü sayısı ve yaş hadleri yükseltilirken ülkenin ekonomik verilerinin bu ülkelerle paralel olmadığı göz ardı edilmemelidir. Türkiye gibi, üretim ve istihdam olanaklarının Avrupa ülkelerine göre çok geride olduğu bir ülkede emekli olabilmek için 9000 prim gününü doldurmak ve buna ek olarak 68 yaşına kadar çalışmak koşulunu özel sektörde çalışanların çok büyük bir kısmı yerine getiremez. Ülkemizde, genç insanlarda işsizliğin ulaştığı dev boyutlar yüzünden 35 li yaşlardan sonra özel sektörde çalışmaya devam edebilme ve hele yeni iş bulabilme olanağının ne kadar düştüğü herkesin bildiği bir gerçektir. Prim ödeme gün sayısı ve emeklilik yaşı konusunda Avrupa ülkeleri örnek alınacaksa, istihdam, iş güvencesi ve işsizlik sigortası gibi konularda da bu ülkelerinkine eşit koşullar devlet eliyle yaratılmalıdır. Aksi takdirde modellemenin bir kısmını alıp bu modellemeye yol açan diğer koşulları göz ardı etmek, ülke insanının büyük bölümünü 50 li yaşlardan sonra sosyal güvencesizlikle ve sefaletle karşı karşıya bırakacaktır. Bu nedenlerle, halen yürürlükte olan şekli ile, kadınlar için 58, erkekler için 60 yaşın doldurulmuş olması ve 7000 gün prim ödeme şartının devam etmesi gerektiği kanısındayız. Madde 37- Madde Yaşlılık aylığının hesaplanması nı düzenlemektedir. Maddede aylık bağlama oranı boş bırakılmıştır. Bu oran en azından eski düzenlemenin gerisinde olmamalıdır. Madde 45- Hak sahibi aylıklarının kesilmesi ve yeniden bağlanması nı düzenleyen maddenin b bendinde çocuklara bağlanan aylıklar düzenlenmekte, ancak 43. maddede kız ve erkek çocuklar arasında kız çocuklarının lehine düzenleme yapılmış iken bu maddede bu durum açıkça ifade edilmemektedir. Bu madde metni, 43. madde düzenlemesine paralel olarak kız ve erkek çocuklar için, kız çocuklarının lehine hükümler korunarak yeniden düzenlenmelidir. Madde 67- Fiili hizmet zammı sürelerinin düzenlendiği maddede yer alan tabloda, risk ve iş güçlüğü içeren mesleklerde her yıl için kaç prim gün sayısının fiili hizmet zammı olarak belirlendiği gösterilmektedir. Mühendislerin bir bölümü çizelgede gösterilen meslekler kadar risk altında ve zor iş koşullarında çalışmaktadır. Özellikle şantiye koşullarında hizmet veren mühendislerin gerek kaza riskleri, gerekse yıpranma dereceleri çok yüksektir. Bu nedenle çizelgenin 3 no lu satırında yer alan çalışanlara her türlü inşaat işlerinde çalışanlar ibaresi ve aynı satırın 2. sütununun 7. satır olarak da fiili olarak inşaat işlerinde ibaresi eklenmelidir. Madde 79- Kısa vadeli, sigorta kolları prim oranlarının tespiti başlıklı maddenin son paragraında Hangi iş kollarının hangi tehlike sınıfına girdiği, tehlike ve sınıf derecesine ait prim oranlarının ve tehlike derecelerinin belirlenmesinde uygulanacak esaslar, ilgili bakanlıkların görüşleri de alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulacak bir tarife ile tespit olunur. Hükmü yer almaktadır. Bir tarife oluşturulurken yalnızca ilgili bakanlıkların değil, ilgili meslek kuruluşlarının görüşlerinin de alınması kanımızca son derece yararlı olacaktır. Kamu kurumu niteliğinde kuruluşlar olan meslek kuruluşlarının kuruluş kanunlarında yer alan kuruluş amaçlarından biri de budur. Bakanlıklara ve idareye gereken her konuda görüş sunmak, kamu yararı adına işbirliği içinde çalışmak bir meslek kuruluşu olan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği nin ve birlik bünyesinde yer alan meslek odalarının temel amaçlarındandır. Ayrıca teknik konularda 50 yıllık bir tecrübeye sahip olan bu kuruluşların görüşüne başvurulması kamu yararı açısından da son derece olumlu sonuçlar doğuracaktır. Bu nedenlerle, tarife hazırlanırken yalnızca ilgili bakanlığın değil, ilgili diğer kuruluşların da görüşünün alınacağının madde metnine konulmasının gerektiği kanısındayız. (mahkemeler yıllardır bu tür hukuki çekişmelerin çözümünde mühendis odalarından yardım talep etmektedirler.) 148

13 Madde 84- Asgari işçilik ve prime esas kazanç tespiti uygulaması başlıklı maddenin 6. fıkrasında kuruma yeterli işçilik bildirilip bildirilmediği ve asgari işçilik oranlarının saptanması ile bu oranlara yapılacak itirazların karara bağlanması amacıyla kurum bünyesinde, kurum teknik elemanlarından beş, Yönetim Kurulunda temsil edilen işçi ve işveren konfederasyonunca görevlendirilecek iki teknik eleman olmak üzere toplam yedi kişiden oluşacak bir asgari işçilik oranı tespit komisyonundan söz edilmektedir. Bu komisyona ilgili meslek kuruluşundan da bir teknik elemanın alınması son derece olumlu olacaktır. 50 yıllık mesleki birikimleri nedeniyle meslek kuruluşları çeşitli sektörlerde kaç kişinin çalıştığını, bir işin kaç kişi ile yapılacağını, bu kişilerden kaçının vasıflı işçi (mühendis, tekniker, usta, vb.) olması gerektiğini, bağımsız birimler olarak oldukça iyi bilmektedir. Üyeleri arasında hem işçiler hem de işverenler yer alan meslek kuruluşları asgari işçilik tespitinde yıllardır yargı makamlarının talebi ile hizmet vermekte, bu kuruluşlardan alınan bilgiler doğrultusunda hukuki ihtilafa düşülen durumlarda asgari ücret belirlenebilmektedir. Madde 111- Kanunları gereğince açığa alınanlar ile görevine son verilenlerin primleri ni, düzenleyen maddede görevden uzaklaştırma, tutuklanma veya gözaltına alınma halinde eksik aylık alanların prime esas kazançlarının yarısının alınacağı hükmü yer almaktadır. Yukarıda anılan durumlarda memurun ücreti tamamen kesiliyorsa prim ödeme yükümlülüğünün de olmadığı madde metninde hükme bağlanmalıdır. Geçici Madde 6- Geçici madde kamu görevlilerinin emeklilik ikramiyelerinin bir yıla kadar eskisi gibi ödeneceği, bir yıl sonunda ise ikramiyenin memurun son çalıştığı kurumca, bu kurum özelleştirilmiş, satılmış veya devredilmişse Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca ödeneceği hükme bağlanmaktadır. Bu düzenleme muğlak olup bir yıl sonrasında ödemelerde karışıklık yaşanabilir. Düzenlemedeki belirsizlik giderilmelidir. Geçici Madde 22- Bu kanunun 43. maddesinin (B) bendinin (b) alt bendinde belirtilen yaş hadleri bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on yıl geçtikten sonra uygulanır hükmüne yer vermektedir. On yıllık uygulamanın nasıl olacağı hususu belirsizdir. Bu belirsizlik ortadan kaldırılmalıdır. Geçici Madde Sayılı Emekli Sandığı Kanununun yürürlükte kalan maddeleri ile diğer kanunlarda bu maddelere yapılan atıflara ilişkin hükümler bu kanunun yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde bu kanunda yapılacak düzenlemelerle yürürlükten kaldırılır hükmüne yer vermektedir. Yapılacak düzenlemede kazanılmış hakların geriye götürülmemesi ilkesi gözetilmelidir. Geçici Madde Önerisi- Kanun tasarısında yer almayan bir geçici maddenin eklenmesi tarafımızca önerilmektedir. Kanun taslağı yürürlüğe girmeden önce emekli olanların yeni sistem karşısındaki durumu tasarıda düzenlenmemiştir. Bu eksikliği giderebilmek için şu şekilde bir düzenleme yapılmalıdır. Geçici Madde 31- Bu kanunun yürürlük tarihinden önce emekli olanların bu kanunun yürürlüğe girmesi ile faydalanabilecekleri yeni durumlar ve yeni sisteme isteğe bağlı geçişlerinin koşulları ayrı bir yönetmelikle düzenlenir. Genel Sağlık Sigortası Kanun Tasarısı Maddelerinin Değerlendirilmesi Madde 16- Katılım payı nın düzenlendiği maddede hekim ve diş hekimi muayenesi de yararlanandan katılım payı alınacak hizmetler içinde sayılmaktadır. Bu kanımızca doğru bir düzenleme değildir. Öncelikle muayenenin yararlanan açısından kötüye kullanılma ihtimali yoktur, kimse gerekmedikçe muayene olmaya zaten gitmez, ayrıca pay nedeniyle caydırıcı olması ihtimali söz konusudur. Bu nedenle hastalığın ilerlemesi ve daha kötü sonuçların doğmasına, yapılacak harcamaların da doğal olarak çok daha yükselmesine yol açabilir. Yeniden düzenleme yapılarak muayeneler katılım payı dışında bırakılmalıdır. Diğer hizmetlerden alınacak katkı payının ise %50 lere kadar çıkarılması son derece yüksek olup bu daha makul düzeylere çekilmelidir. 149

14 Madde 20- Sözleşmeler ve sağlık giderlerinin ödenmesi başlıklı maddede sağlık yardımlarının karşılanmasının, kurumun yurt içi ve yurt dışından her türlü gerçek ve tüzel kişilerle yapacağı satın alma sözleşmelerle sağlanacağı belirtilmektedir. Bu düzenleme eski yıllarda bu sözleşmeler ve satın almalar yoluyla sağlık kurumlarının uğradığı devasa boyutta zararları, kamu kaynaklarının kişisel çıkarlar için nasıl çar çur edildiğini akla getirmektedir. Sağlık yardımlarının karşılanmasında devletin tamamen devre dışı bırakılarak konunun piyasa koşullarına emanet edilmesi gerekli denetim mekanizmalarının da doğru işlemediği göz önüne alındığında suistimaller ve kayırmacılık, dolayısı ile sistemin zarar görmesi ve hizmetlerin yararlananlar için son derece pahalıya gelmesi sonuçlarını doğrulabilir. Madde 22- Prim alınması2nı düzenleyen maddenin son iki fıkrasında Emeklilik Sigortası Kanununun 49. maddesinin isteğe bağlı sigortalı olanların aynı zamanda bakmakla yükümlü olunan kişi olması durumunda sağlık sigortası primini ayrıca ödemesi gerektiği ve bu kişilerin bakmakla yükümlü olunan sıfatından yararlanarak sağlık hizmetlerinin yararlanamayacağı hükme bağlanmaktadır. Kanımızca bu düzenleme hakkaniyet kuralarına uygun değildir. Çünkü bakmakla yükümlü olunun kişinin emekliliğe dönük olarak yaptırdığı isteğe bağlı sigortalıklı, ona bir gelir veya sağlık hizmetleri ile ilgili bir hak sağlamamakta olup geleceğe yönelik bir tasarruftur. Durum böyle iken bu kişileri bakmakla yükümlü olunan kişilerin yararlanabildiği sağlık hizmetleri kapsamından çıkarmak, isteğe bağlı sigortalı olmayan ve bakmakla yükümlü olunan kişilere sağlanan haklardan mahrum etmek eşitlik ilkesine aykırıdır. Madde 27- Madde metni hekimin tavsiyesine uymama sorumluluğu nu düzenlemektedir. Maddede kurumdan sağlık yardımı alanların hekimin bildirdiği tavsiyelere uymaması nedeni ile tedavi süresinin uzamasına, malul kalmasına veya malullük derecesinin artmasına neden olması durumunda oluşan ek masrafların %50 sinin sigortalıdan tahsil edileceği hükme bağlanmaktadır. Bu madde de genel olarak insan haklarına ve özel olarak hasta haklarına aykırıdır. Hastalığını bilinçli olarak kimse ağırlaştırmak istemez. Böylesi bir durum söz konusu ise kişi ya bilinçsizdir, ya da hekim tavsiyesini yerine getirebilecek koşulları yoktur. Örneğin dinlenmesi, iyi beslenmesi, stresten uzak olması vb. koşullar hastalığın iyileşmesi için şartsa kişi bu şartları yerine getiremeyecek durumda olabilir. Bu durumlarda zaten hasta olan kişiyi ayrıca cezalandırmak insan haklarına aykırıdır. Bu madde taslaktan tamamen çıkarılmalıdır. 150