TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLET SALNAMESİ NDE BURDUR. Burdur Vilâyeti

Transkript

1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLET SALNAMESİ NDE BURDUR Burdur Vilâyeti Osman KOÇIBAY Vilâyetin Vaziyet ve Ahvâli Umûmiyesi: Zer Edilen 1 Ârâzi Miktarı ile Mahsûlât 2 ve İhrâcâtı Vâridât-ı Umûmiye 3 ve Husûsiyesi 4 ile Belediyeler Vâridâtı Nüfus-ı Umûmiyesi Mektebler, Cemiyetler, Şirketler ve Fabrikaları Bir Sene Zarfında Vukû Bulan 5 Mütenevvi 6 Cürm 7 lerin Miktarı Memurların Sıfat ve Memûriyetleri ile İsimleri. Vilayetin Vaziyet ve Ahvâl-i Umûmiyesi: Burdur Vilâyeti, Menteşe 8, Antalya, Denizli, Afyonkarahisarı, Isparta vilâyetleri ile hemhudûd 9 tur. Burdur sahası dar olmakla beraber iyi ve feyz 10 li bir zirâ at vilâyetidir. Başlıca hâsılât-ı zirâ îyesi 11 hububat-ı mütenevvia 12 ile afyon, gülyağı olub bunların birincisi kısmen diğerleri tamamen ihrac olunur ve memleketin servet-i umûmiyesini teşkîl eyler. Fennî ve asrî zirâ at âlât 13 ından olarak elyevm 14 vilayette otuz bir orak makinası, bir lokomobil 15, üç sabit motorlu traktör ve on üç tınaz 16 ile üç teriyöz(?) 17 vardır. Tefenni Kazası da dâhil olduğu halde mea mülhakat-ı nüfus-ı umûmiyesi dur. Vilâyet dâhilinde zirâ îyete salih dönüm arâzî mevcûddur. İşbu arâzînin senevî 19 zer edilen Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnamesi, Matbaa-i Amire, İstanbul Burdur la ilgili bilgiler eserin sayfaları arasında yer almaktadır. Tarihçi. 1 Zer edilen: Ekilen, ekimi yapılan. 2 Mahsûlât: Ürünler. 3 Vâridât-ı Umûmiye: Genel gelirler. 4 Vâridât-ı Husûsiye: Özel gelirler. 5 Vukû bulmak: Meydana gelmek, gerçekleşmek. 6 Mütenevvi : Çeşitli. 7 Cürm: Suç. 8 Menteşe: Muğla. 9 Hemhudûd: Sınırdaş. 10 Feyz: Bereket, bolluk. 11 Hâsılât-ı zirâ îye: Tarımsal kazançlar, gelirler. 12 Hububat-ı mütenevvia: Çeşitli tahıllar. 13 Âlât: Aletler. 14 Elyevm: Bugün. Osman KOÇIBAY 15 Lokomobil: Sanayi ve tarımda kullanılan, tekerlekler üzerine kurulmuş, istenilen yere çekilebilen patlamalı motor veya buhar makinesidir. Tarım işlerinde, harman, saban veya çift sürme araçları, sulama araçları gibi ekipmanları yürütmek için kullanılmış. Endüstride su çekme, maden çıkarma işlerinde, yapılarda, bıçkı makinelerinin çalıştırılmasında, kâğıtçılıkta kullanılmıştır. Lokomobiller, genel olarak bir kazan ve bir silindirden meydana gelmiştir. Kazan büyük tüp biçimde olup silindir ise yatay olarak lokomotife benzer şekilde yerleştirilmiş olarak kullanılmıştır. Lokomobiller Traktörlerin ilk versiyonuydu. Günümüzde lokomobiller tarihe geçmiş ve artık kullanılmamaktadır. 16 Tınaz: Harman makinesi. 17 Teriyöz: Hakkında bir bilgiye ulaşılamadı. 18 Mea mülhakat-ı nüfus-ı umûmiyesi: Kendisine bağlı diğer yerlerle birlikte genel nüfusu. 19 Senevî: Yıllık. 1

2 miktarından tahminen kilo buğday, kilo arpa, kilo yulaf, kilo mısır, kilo darı, kilo çavdar, kilo burçak, kilo fasulye, kilo afyon, kilo kenevir, kilo mercimek, kilo tütün, kilo patates, kilo sisam (susam), kilo pancar, kilo nohud, kilo bakla, kilo böğrülce, kilo soğan, kilo sarımsak, kilo gül yaprağı mahsûlâtı alınmaktadır. Vilâyet dâhilinde pamuk ve pirinç zirâ atı henüz inkişâf 20 etmemiştir. Vilâyette ibtidâî 21 halde dokumacılık mevcûddur. Haftada bin top dokuma i mâl edilmektedir. Ahîren 22 yirmi beş bin lira sermayeli ufak bir dokuma şirketi teşkîl edilmiştir. Vilâyette halıcılığa oldukça ehemmiyet 23 verilmekte ve elyevm iki yüz elli destgâh işlemektedir. Aynı zamanda bir marsilya kiremit fabrikası ile bir çimento fabrikası yapılmıştır. Senede dâhile ve harice arşun halı, seksen bin top alaca, yirmi beş bin top bez sevk edilmektedir. Vilâyetin bu seneye ait olan vâridât-ı umûmiyesi , vâridât-ı husûsiyesi lira olub belediyeler vâridâtı da merkez vilâyetin lira ve Oğuzhan 24 Nahiyesi nin de lira, Belönü 25 Nahiyesi nin de 550, Sertaç 26 Nahiyesi nin elli liradan ibârettir. Merkez vilâyette motorla müteharrik 27 bir âlât-ı zirâ îye 28 i mâlâthânesi ile bir haşhaş yağı fabrikası, iki aded hızar fabrikası, iki aded dakîk 29 fabrikası ve su ile müteharrik diğer iki dakîk fabrikası ki cem an 30 sekiz fabrika mevcûdtur. Vilâyet dâhilinde yalnız bir ticaret odası vardır. Merkez vilayette muhtelif sermayeli on iki şirket vardır. Vilâyette Himaye-i Etfâl 31, Tayyare 32, Muallimler Birliği, Türk Ocağı, İhtiyât Zâbitânı Teâvün Cemiyeti 33, İdmân ve Hilal-i Ahmer 34 Cemiyetleri vardır. Vilâyet dâhilinde merkezde bir orta mekteb, üç kız ilk mektebi, bir ana mektebi ve dört erkek ilk mektebi vardır. Kurâ 35 ve mülhakatta ise 73 ilk mekteb mevcudtur. Bu mekteblere devam eden talebe miktarı bin yüz otuz dokuz kız ve üç bin sekiz yüz beş erkek ki dört bin dokuz yüz kırk dörttür. Kânûn-i Sâni tarihinden Haziran 341 gâye 38 sine kadar vukû bulan mütenevvi cürmlerin miktarı 680 dir. 20 İnkişâf: Gelişme. 21 İbtidâî: İlkel. 22 Ahîren: Son zamanlarda. 23 Ehemmiyet: Önem. 24 Oğuzhan: Bucak. 25 Belönü: Ağlasun. 26 Sertaç: Kemer. 27 Müteharrik: Hareket eden. 28 Âlât-ı zirâ iye: Tarım aletleri. 29 Dakîk: İnce (Un, kepek vb. üretimi). 30 Cem an: Toplam. 31 Himaye-i Etfâl: Çocuk Esirgeme Kurumu. 32 Tayyare Cemiyeti: Türk Hava Kurumu. 33 İhtiyât Zâbitânı Teâvün Cemiyeti: Yedek Subaylar Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği. 34 Hilâl-i Ahmer: Kızılay. 35 Kurâ: Köyler. 36 Kânûn-i Sâni: Ocak ayı : Rumî 1341 miladî 1925 yılı. 38 Gâye: Son. Osman KOÇIBAY 2

3 senesinde Isparta, Aydın ve Antalya vilâyetlerine kıyye 40 buğday, kıyye arpa, elli bin kıyye fasulye, kırk beş bin kıyye burçak, kıyye tereyağı, kıyye peynir, kıyye badem ve kıyye yün yapağı sevk ve ihrâc olunmuştur. Vaktiyle hârice miskal 41 gül yağı çıkarken bu sene miskal ihrâc edilmiştir. Tefenni Kazası: Kazanın nüfus-ı umûmiyesi zükûr 42 ve inas 43 olmak üzere dir. Kazanın 341 senesi vâridât-ı umûmiyesi lira ve vâridât-ı husûsiyesi lira, belediye vâridâtı lira, Gölhisar Nahiyesi nin 475 aded liradır. Kazada bir sene zarfında 359 mütenevvi cürm vukû bulmuş bundan 113 kişi mahkûm olmuştur. Kaza dâhilinde Himaye-i Etfâl, Hilâl-i Ahmer Cemiyetleri ile Türk Ocağı ve kazaya merbut 44 Gölhisar Nahiyesi nde de Hilâl-i Ahmer ve Tayyare cemiyetleri vardır. Kaza dâhilinde zükûr ve inas olmak üzere yirmi beş mekteb mevcûd olub devam eden talebenin miktarı iki bin beş yüzdür. Kaza dâhilinde zirâ at edilen arâzî tahmînî olarak dört yüz bin dönüm olub bundan iki yüz bin dönümü senevî zer edilerek diğer iki yüz bin dönümü dahi sene-i âtiye 45 ye nadas olarak bırakılmaktadır. Bu sene alınan mahsulat kilo buğday, kilo arpa, kilo mısır, kilo çavdar, kilo yulaf, kilo burçak, kilo nohud, kilo mercimek, kilo fasulye, kilo kum darı, kilo anason, kilo afyon, kilo tütün olub bundan ihtiyâcât-ı mahalliye 46 yi temînden sonra kilo buğday, kilo arpa, kilo tütün, kilo afyon, kilo afyon İzmir ve Denizli ye ihrâc olunur. Osman KOÇIBAY : Rumî 1340 miladî 1924 yılı. 40 Kıyye: Okka gram. 41 Miskal: Yirmidört kıratlık (4, 5 gr. kadar) bir ağırlık ölçüsü. (Bir kırat, beş normal arpa ağırlığında olup, bir dirhemin 1/14 üdür.) 42 Zükûr: Erkekler. 43 İnas: Kadınlar. 44 Merbut: Bağlı. 45 Sene-i âtiye: Gelecek sene. 46 İhtiyâcât-ı mahalliye: Yerel ihtiyaçlar, yerel gereksinimler. 3

4 Burdur Vilayeti Memûriyet Esâmî (İsimler) Vali Celal Bey Defterdar Fuad Bey Tahrirat (Yazı İşleri) Müdürü Müftü Mahkeme-i Asliye Reisi Cinayet Müdde-i Umûmisi (Savcısı) Cinayet Azası Cinayet Aza Mülâzımı (Stajyeri) Cinayet Aza Mülazımı Cinayet Aza Mülazımı Cinayet Aza Mülazımı Jandarma Kumandanı (Binbaşı) Sıhhiye Müdürü Muhasebe-i Husûsiye Müdürü Tapu Müdürü Kamil Bedri Bey Halil Hayri Efendi Hulusi Bey Salim Bey İsmail Hakkı Bey Şükrü Bey Abdullah Hilmi Bey Kenan Bey Mehmed Hilmi Bedri Bey Mustafa Fehmi Bey Hüseyin Hüsnü Bey Ömer Lütfü Bey Eytâm (Çocuk Esirgeme Kurumu) Müdürü Hacı Hasan Bey Posta ve Telgraf Müdürü Muhasebe Mümeyyizi (Katibi) Vâridât Mümeyyizi ( Gelir Katibi) Ser (Baş) Mühendis Belediye Reisi (Başkanı) Kaymakam Mal Müdürü Müftü Hâkim Memûriyet Hâkim Muavini Müdde-i Umûmi (Savcı) Müstantık (Sorgu Hakimi) Tefenni Kazası Hayri Bey Lütfü Bey Saim Bey Şefik Bey Esâmî Sadık Bey Seyfeddin Bey Hafız Şükrü Efendi Ali Rıza Bey Hüseyin Avni Bey Bahri Bey Osman KOÇIBAY 4

5 5

6 6

7 7

8 8

9 9

10 10