HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

Transkript

1 HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ / 28 İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür izlem.erdem@isbank.com.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd. figen.yilmaz@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - İktisat Uzmanı ozgur.demirtas@isbank.com.tr Hatice Erkiletlioğlu - İktisat Uzmanı hatice.erkiletlioglu@isbank.com.tr İlker Şahin - İktisat Uzm. Yrd. ilker.sahin@isbank.com.tr Özlem Ateş - İktisat Uzm. Yrd. ozlem.ates2@isbank.com.tr Ahmet Aşarkaya - İktisat Uzm. Yrd. ahmet.asarkaya@isbank.com.tr Neden Önemli ABD İstihdam Verileri ABD istihdam verileri, tarım dışı istihdamdaki artış-azalışların yanı sıra ortalama çalışma saatleri ve ücretlerin de sektörel düzeyde seyrini içermesi nedeniyle emek piyasasının nabzının tutulmasını, reel ekonomiye ve enflasyona ilişkin beklentilerin oluşmasını sağlıyor. Örneğin; istihdamdaki ve buna bağlı olarak ücretlerdeki artış eğiliminin enflasyonist baskı oluşturduğunun anlaşılması, faizlerin artacağına; istihdamın gerilemesi ise durgunluğa ve faizlerin düşüp tahvil fiyatlarının artacağına işaret edebiliyor. Haftaya Bakış Geçtiğimiz hafta başında açıklanan Haziran ayı enflasyon rakamları beklentilerin oldukça altında geldi. Buna göre, Haziran ayında TÜFE bir önceki aya kıyasla %1,43 gerilerken, ÜFE %0,01 yükseldi. TÜFE deki aylık düşüşe paralel olarak yıllık rakamların da gerilediği gözlendi. Mayıs ayında %7,17 olan yıllık TÜFE artışı, Haziran ayında %6,24 e düştü. Öte yandan ÜFE Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %10,19 yükseldi. TÜFE deki düşüşte gıda ve alkolsüz içecekler kalemindeki geri çekilmenin belirleyici olduğu görülürken, özellikle ulaştırma ile giyim ve ayakkabı gruplarındaki artışın düşüşü sınırladığı gözlendi. ÜFE nin aylık bazda beklentilerin altında açıklanmasında ise tarım ve avcılık grubundaki gerileme etkili oldu. Mayıs ayı rakamlarına göre toplam sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %8, bir önceki aya göre ise %2,9 artış kaydetti. Ana sektör grupları içinde yıllık bazda en hızlı büyüyen sektör imalat sanayi oldu. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış toplam sanayi üretimi ise %0,3 geriledi. Sanayi üretimi aylık bazda dalgalı bir seyir izlerken, takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış serinin yatay bir seyir izlediği görülüyor. Kuvvetli iç talebe karşın, dış talep koşullarında kalıcı bir toparlanma yaşanamaması nedeniyle arındırılmış serideki yatay seyrin süreceğini düşünüyoruz. Krizden çıkışta en önemli göstergelerden biri olarak kabul edilen ABD tarım dışı istihdam verisinin, Haziran ayında beklentilerin oldukça altında kalarak 18 bin kişi arttığı, işsizlik oranının %9,2 olduğu açıklandı. Beklentiler tarım dışı istihdamın 100 bin kişi civarında artacağı ve işsizlik verisinin %9,1 olacağı yönündeydi. İstihdam rakamının Mayıs ve Nisan ayları için de daha önce ilan edilenden toplamda 44 bin kişi daha az arttığı açıklandı. Böylelikle, verinin hâlihazırda ABD nin toparlanma hızına ilişkin var olan soru işaretlerini kuvvetlendirdiği görüldü. Avrupa Merkez Bankası (ECB) geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği toplantısında politika faiz oranını 25 baz puan artırarak %1,5 a çıkardı. ECB Başkanı Trichet nin daha önce yaptığı fiyat istikrarına yönelik yukarı yönlü riskleri yakından izledikleri yönündeki açıklamasını bu toplantının ertesinde de tekrarlaması, ECB nin enflasyon konusundaki duyarlılığını göstermesi açısından önem taşırken, yeniden faiz artırımına gidebileceğinin sinyali olarak algılandı. Trichet ayrıca, önümüzdeki süreçte enflasyonun büyük ihtimalle %2 nin üzerinde seyretmeye devam edeceği öngörüsünde bulundu ve ekonomideki toparlanmanın hız kestiğine dikkat çekti. Geçtiğimiz hafta Euro Alanı nın ilk çeyrekte bir önceki döneme göre %0,8, 2010 yılı ilk çeyreğine göre ise %2,5 büyüdüğü açıklandı. Öte yandan, Bölgede Mayıs ayında perakende satışlar bir önceki aya göre %1,1, bir önceki yılın aynı ayına göre ise %1,9 geriledi. Kredi derecelendirme kuruluşu Moody s, Portekiz in kredi notunu 4 basamak düşürüp Ba2 olarak belirlerken, görünümünü ise negatif olarak açıkladı. Moody s, Portekiz in 2013 ün ikinci yarısından itibaren sürdürülebilir oranlarda borçlanmasının mümkün olmayabileceğini ve ikinci bir kurtarma paketine ihtiyaç duyabileceğini kaydetti. Bu hafta, yurtdışında Euro Alanı nın sorunlu ekonomilerinin yanı sıra ABD enflasyon ve sanayi üretim verileri yakından izlenecek. Yurtiçinde ise Nisan dönemi istihdam verisi öne çıkacak. KAPANIŞ VERİLERİ (8 Temmuz) İMKB-100 : / $ : 1,4267 USD : 1,6150 $ / : 80,62 EURO : 2,3063 Petrol ($/varil) : 118,44 Gösterge Tahvil Bileşik Faizi : %8,92 Altın ($/ons) : 1.543,45

2 Tem.10 Ağu.10 Eyl.10 Eki.10 Kas.10 Ara.10 Oca.11 Şub.11 Mar.11 Nis.11 May.11 Haz.11 Tem.11 Hisse Senedi Piyasaları Hacim (milyon TL) İMKB ENDEKS 01.Tem 08.Tem Değişim İMKB %0,52 İMKB %0,63 Sınai %0,60 Hizmetler %0,31 Mali %0, Tem 04.Tem 05.Tem 06.Tem 07.Tem 08.Tem Kaynak: İMKB İşlem Hacmi İMKB-100 Endeksi Enflasyonun Haziran ayında beklentilerin altında gerçekleşmesinin ve kredi derecelendirme kuruluşu Moody's'in BDDK'nın attığı adımlara yönelik açıklamasının destek verdiği İMKB, geçtiğimiz haftanın ilk işlem gününde %1,5 lik artış gösterdi. Öte yandan, futbolda şike iddialarına yönelik soruşturma kapsamında gerçekleştirilen operasyon nedeniyle İMKB'de işlem gören spor kulübü hisselerinde sert düşüşler gözlenmesine rağmen bu düşüşlerin endekse etkisi sınırlı kaldı. Hisse bazlı hareketlerin etkili olduğu dar bir bantta seyrini sürdüren İMKB-100 endeksi, Moody's'in Portekiz'in kredi notunu dört kademe birden indirmesiyle artan risk algılaması paralelinde gelişmekte olan ülke borsalarına gelen satışların etkisiyle Çarşamba gününü ekside tamamladı. Yabancı kurumların ağırlıklı olarak bankacılık hissesine yönelik alımlarının etkisiyle Perşembe günü güçlü bir artış kaydeden İMKB, takip eden günde ABD de açıklanan verilerin beklentilerin altında gelmesiyle yurtdışı borsalara paralel olarak düştü. Geçtiğimiz hafta dalgalı bir seyir izleyen İMKB-100 endeksi haftayı %0,52 artışla puandan kapattı.. Tahvil-Bono Piyasaları TAHVİL-BONO BİLEŞİK FAİZLERİ (%) Değişim Vade 01.Tem 08.Tem (Puan) ,85 7,76-0, ,70 8,40-0, ,91 8,70-0, ,15 8,92-0, ,30 9,06-0,24 İMKB DİBS Fiyat Endeksi 139,82 138,92-0,90 %2,50 %2,00 %1,50 %1,00 %0,50 %0,00 -%0,50 Beklenen Reel Faiz (%) %1,87 Kaynak: İMKB Geçen hafta tahvil-bono piyasasında genel olarak olumlu bir seyir izlendi. Hafta başında açıklanan enflasyon verisinin piyasa beklentilerinin altında gelmesi ve ardından TCMB den yapılan açıklamalar bunda rol oynayan başlıca unsurlardı. TCMB nin ekonomistlere yapılan sunumunda enflasyon görünümü konusundaki olumlu yorumlar, ekonomide bir ısınma olmadığı yönündeki tespit ve cari açıkta yılın sonunda gerileme beklendiğinin ifade edilmesi, TCMB nin önümüzdeki aylarda munzam karşılıklarda ve politika faizlerdine bir artışa gitmeyeceği şeklinde yorumlandı. Bu gelişmeler sonucunda 20 Şubat 2013 itfa tarihli gösterge tahvilin bileşik faizi geçtiğimiz hafta 23 baz puan gerileyerek %8,92 oldu. Cari açığın beklentiler paralelinde açıklanmasının da etkisiyle faizlerde yukarı yönlü bir baskı oluşmasını beklemiyoruz. 2

3 Tem.10 Ağu.10 Eyl.10 Eki.10 Kas.10 Ara.10 Oca.11 Şub.11 Mar.11 Nis.11 May.11 Haz.11 Tem.11 Tem 10 Döviz Piyasaları DÖVİZ KURLARI 01.Tem 08.Tem Değişim Dolar (¹) 1,6073 1,6150 %0,48 Euro (¹) 2,3323 2,3063 -%1,11 Sepet (²) 3,4032 3,3909 -%0,36 /$ Paritesi (³) 1,4522 1,4267 -%1,76 $/Yen Paritesi (³) 80,83 80,62 -%0,26 (¹) 15:30'da açıklanan TCMB döviz alış kurudur. (²) 1$ + 0,77 (³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir. / $ $ / 1, , , , , ,15 75 / $ $ / Yunanistan a yönelik yardım paketine ilişkin belirsizliklerin azalmasıyla birlikte geçtiğimiz haftaya yatay bir başlangıç yapan /$ paritesi, Moody s in Portekiz in kredi notunu dört kademe birden indirerek yatırım yapılabilir seviyesinin altına çekmesinin ardından geriledi. Perşembe günü ECB nin politika faiz oranını 25 baz puan artırmasının ve ECB Başkanı Trichet in toplantı sonrası yaptığı açıklamaların ardından /$ paritesi bir miktar yükseldi. İzleyen günde ise, Avrupa da yaşanan borç krizinde İtalya nın risk altına girdiği yönündeki haberlerin etkisiyle Euro, Dolar karşısında tekrar değer kaybetti. Bu gelişmeler sonucunda geçen hafta /$ paritesi %1,76 düşerek 1,4267 ye, $/ paritesi %0,26 düşüşle 80,62 ye geriledi. Geçtiğimiz hafta, Euro/Dolar paritesindeki gerilemeye ve TCMB'nin faiz artışının yakın olmadığı yönündeki değerlendirmelere bağlı olarak Dolar/TL yukarı yönlü bir seyir izledi. Perşembe günü JP Morgan'ın TL alımı önermesi paralelinde gelen alımların etkisiyle bir miktar gevşeyen Dolar/TL, yeniden yükselişe geçerek bu haftaya 1,63 seviyesinin üzerinde başladı. Eurotahvil Piyasaları EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM Değişim 01.Tem 08.Tem (Puan) EMBI+ Endeks 579,55 580,96 1,41 Spread Türkiye Endeks 391,98 390,49-1,49 Spread VIX Endeksi 15,95 Kaynak: JP Morgan Yunanistan ın çözüm planının uygulanabilirliğine yönelik endişelerin yanı sıra Moody s in Portekiz in kredi notunu 4 basamak düşürmesi ve sırada İrlanda nın kredi notunun düşürülmesinin olduğu yönündeki haberler, geçtiğimiz hafta risk iştahını olumsuz etkiledi. Borç krizi ile ilgili endişeler yeniden baş gösterirken, Avrupa ve İngiltere merkez bankalarının faiz kararları beklentiler doğrultusunda gerçekleşti. Çin Merkez Bankası da enflasyon ve ekonomideki aşırı ısınma ila mücadele etmek amacıyla faiz oranlarını 25 baz puan yukarı çekti. Bu gelişme, beklentiler dahilinde olsa da piyasalar da moral bozucu bir etki yarattı. ABD istihdam verilerinin beklentilerin çok altında açıklanması da olumsuz seyri güçlendirdi Temmuz da açıklanması beklenen Avrupa bankalarının stres testleri ile ilgili olarak bazı bankaların sorun yaşayabileceği yorumları da piyasada aşağı yönlü baskı oluşturdu. Bu gelişmeler sonucunda gelişmekte olan ülkelere ait risk primi geçtiğimiz hafta 18 baz puan artarak 275 puan seviyesine gelirken, Türk eurotahvillerine ait risk primi 26 baz puan yükselişle 225 puan oldu. S&P 500 endeksindeki opsiyonların volatilitesini gösteren VIX endeksi ise geçtiğimiz hafta 15,95 seviyesine çıktı. 3

4 Tem 10 Tem 10 Emtia Piyasaları $/ons 1.600, , , ,00 Altın 1.543,45 $/varil 140,00 130,00 120,00 110,00 100,00 Petrol 118, , , ,00 90,00 80,00 70,00 60,00 Haftaya Euro Alanı na ilişkin endişelerle başlayan altın piyasasında belirsizlik sebebiyle risk almak istemeyen yatırımcıların alımları görüldü. Altın fiyatlarının orta vadede önemli miktarda artacağına yönelik haberler de alımları destekledi. Hafta ortasında Portekiz in kredi notunun düşürülmesi, Euro Alanı borç sorununa ilişkin kaygıları artırırken altın fiyatlarında önemli yükselişler görüldü. Bunun yanında Euro Alanı ve Çin e yönelik enflasyon endişeleri de altını destekledi. Öte yandan Dolar ın güçlü seyri altın fiyatlarındaki artışı bir miktar sınırladı. Altın fiyatları haftalık bazda %3,97 artarak $/ons 1.543,45 seviyesinden kapandı. Haftaya yatay seyirle başlayan petrol fiyatları, Çin ekonomisinde hizmet sektörünün beklentilerin üzerinde büyüdüğü haberiyle Salı günü yükselişe geçti. Hafta ortasında Çin in faiz artırımına gitmesinin petrol fiyatları üzerinde olumsuz bir etkisi olmazken, Perşembe günü ABD de haftalık işsizlik rakamlarının iyileşme sinyalleri vermesi ve özel sektörün tahmin edilenden daha fazla iş imkânı yarattığını belirten rapor petrol fiyatlarını destekledi. Ancak Cuma günü beklentilerden kötü açıklanan ABD Haziran ayı tarım dışı istihdam ve işsizlik verileri petrol fiyatlarının bir miktar gerilemesine sebep oldu. Hafta boyunca güçlü talepten destek alan brent türü petrolün spot fiyatı, haftayı %6,16 artışla $/varil 118,44 seviyesinden kapattı. Bu Haftanın Gündemi 11 Temmuz TCMB Mayıs Ayı Ödemeler Dengesi Verisi (Gerçekleşme $ Milyon Cari Açık) 12 Temmuz TÜİK Mayıs Ayı Sanayi Ciro ve Sipariş Endeksleri ABD Mayıs Ayı Dış Ticaret Dengesi (Piyasa Beklentisi: $42,7 Milyar Açık) 13 Temmuz Hazine İç Borç Ödemesi (TL802 Milyon) Euro Alanı Mayıs Ayı Sanayi Üretim Verisi (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,5) Japonya Merkez Bankası (BOJ) Faiz Kararı (Piyasa Beklentisi: Faizler Değişmeyecek) Çin II.Çeyrek Büyüme Verisi (Piyasa Beklentisi Yıllık %9,5) 14 Temmuz ABD Haziran Ayı Üretici Fiyatları Endeksi (PPI) (Piyasa Beklentisi Aylık: %-0,3, Çekirdek Aylık: %0,2) ABD Haziran Ayı Perakende Satışlar (Piyasa Beklentisi Aylık: %0 Artış, Otomotiv Hariç: %0,1 Artış) Euro Alanı Haziran Ayı Tüketici Fiyat Enflasyonu (HICP) (Piyasa Beklentisi Aylık: %0, Yıllık: %2,7 Artış) Japonya Mayıs Ayı Sanayi Üretim Verisi 15 Temmuz TÜİK Nisan Dönemi İşgücü İstatistikleri ABD Haziran Ayı Tüketici Fiyatları Endeksi (CPI) (Piyasa Beklentisi Aylık: %-0,2, Çekirdek Aylık: %0,2) ABD Haziran Ayı Sanayi Üretimi ve Kapasite Kullanım Oranı (Piyasa Beklentisi: Aylık:%0,4 Artış, KKO:% 76,9) Euro Alanı Mayıs Ayı Dış Ticaret Verisi 4

5 Uyarı Notu: Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş. nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 5