SAĞLIK TURİZMİNİN BÖLGESEL KALKINMAYA KATKISININ DOĞAL ZENGİNLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: BOZKIR ÖRNEĞİ

Transkript

1 SAĞLIK TURİZMİNİN BÖLGESEL KALKINMAYA KATKISININ DOĞAL ZENGİNLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: BOZKIR ÖRNEĞİ Şebnem ASLAN * Hanife ŞAHİN ** Öz Sağlık turizmi; sağlığın geliştirilmesi, korunması, geri kazanılması amacıyla gerçekleştirilen ve sağlık hizmetlerinin yanı sıra sağlık amaçlı tatil hizmetlerini de kapsayan seyahatler, konaklamalar ve organizasyonların tümünü kapsamaktadır. Araştırmamızın amacı, sağlık turizmi hakkında bilgi vermek ve Konya ili Bozkır ilçesinde sağlık turizmi yönünden bölgenin kalkınmasına katkı sağlayacak konuları ele alarak Türkiye nin gelişmesine yönelik ne gibi geliştirmelerin yapılabileceğini değerlendirmektir. Bu kapsamda çalışmamızda sağlık turizmi kavramı, Konya Bozkır ilçesinin coğrafik konumu, iklimi, termal kaynakları, doğal güzellikleri ele alınıp sağlık turizmindeki konumu değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler sağlık, sağlık turizmi, bölgesel kalkınma Abstract Health tourism consist of health services done in order to improve, protect and recovery of health as well as all holiday services, travels, accommodations and organizations having a health purpose. Our study aims to give information about health tourism and undertaking issues that will contribute region s development in terms of health tourism and to evaluate what kind of improvements should be made to Turkey s development. In this context, our study, undertaking concept of health tourism, geographical location, climate, natural beauties of Bozkır district of Konya, evaluates its position in health tourism Keywords Health, Health tourism, regional development * Doç. Dr., Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Sağlık Yönetimi Bölümü, Sağlık Kurumları Yönetimi ve Organşzasyonu Anabilim Dalı Başkanlığı, Konya, TURKEY, sebnemas@hotmail.com, sebnemas@selcuk.edu.tr, sebnemas@gmail.com ** Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Sağlık Yönetimi Bölümü, Konya, TÜRKEY, hanife.sahin91@gmail.com

2 1158 SAĞLIK TURİZMİNİN BÖLGESEL KALKINMAYA KATKISININ DOĞAL ZENGİNLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: BOZKIR ÖRNEĞİ GİRİŞ Sağlık turizmi Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından fizik tedavi ve rehabilitasyon gereksinimi olanlarla birlikte uluslararası hasta potansiyelini kullanarak sağlık kuruluşlarının büyümesine olanak sağlayan turizm türü olarak tanımlamaktadır (Buldukoğlu, 2014: 8). Sağlık turizmi, günümüz ülkelerinde tercih edilen en önemli turizm çeşididir. Nedeni; çağ nüfusunun giderek yaşlanması, engelli oranındaki artışlar, değişik istek ve ihtiyaçların doğması, küreselleşme olarak ifade edilebilir. İnsanların belli bir yaştan sonra sağlıklarının peşinde koşmaları bu turizmin önemini artırmaktadır (Köse, 2012: 91). Sağlık Turizminin amacı, Türkiye nin ekonomik, sosyal kalkınmasına ve küresel sağlığa katkı sağlayarak sağlık sistemini geliştirmektir. Hedef ise Türkiye de sağlık turizmini güçlendirmek, tanıtım yapmak ve cazibe oluşturmak, verilen hizmet sunumunun kalitesini iyileştirmek, hizmet kapsamını genişletmek ve yönetimini iyileştirmektir (Kaya ve Yıldırım, 2013: 7). Türkiye 2003 yılından bu yana gerçekleştirmiş olduğu Sağlıkta Dönüşüm Programı (SDP) ile sağlık hizmetlerinin tüm bileşenlerinde önemli gelişmeler ve iyileştirmeler meydana gelmiş ve gelinen noktada sadece ulusal hastalara değil uluslararası hastalara da kaliteli ve maliyet-etkili hizmet verecek kurumsal kapasiteye ulaşmıştır (Köse, 2012: 91) Sağlık Turizmi Kavramı ve Kapsamı Sağlık Turizmi; sağlığı koruma, iyileşme amaçlarıyla belirli bir süre için bir yerden başka bir yere geçen insanların doğal kaynaklara dayalı turistik bir tesise giderek kür uygulaması, konaklama, beslenme ve eğlence gereksinimlerini karşılama eylemleridir. Sağlık turizminin hedef kitlesi, sağlığı bozulmuş olan ve sağlığını korumaya duyarlı kişilerdir (Boz, 2004: 135). Sağlık turizminin birçok faydası bulunmaktadır. Bunlardan bazıları; ekonomik refahına katkı sağlamak, uluslararası ilişkileri geliştirmek, fiyat tarifelerinde maliyet avantajı sağlamak, ülke içinde veya dışında stratejik ortaklık sağlamak, teknoloji ve bilgi transferi sağlamak, küresel pazarlama ve tıbbi ticareti sağlamak olarak ifade edilmektedir

3 SAĞLIK TURİZMİNİN BÖLGESEL KALKINMAYA KATKISININ DOĞAL ZENGİNLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: BOZKIR ÖRNEĞİ (Yalçın, 2006: 40-41). Ayrıca sağlık turizminin birçok özelliği bulunmaktadır. Bunlardan bazıları; teknik donanım ve iş gücü gerektirmesi, ortak yabancı dili bilen personelin olması, devlet destekli tanıtım ve pazarlama faaliyetleri bulunması, yurt dışında hizmet almasını destekleyecek sigortanın var olması olarak değerlendirilebilir (Özalp, 2005: 98). Sağlık turizmine yönelik tehditler de bulunmaktadır. Bunlar; çevre ülkelerde yaşanan siyasal istikrarsızlığın Türkiye ye muhtemel yansıması, sağlık alanında mevzuat açısından sık devlet müdahalelerinin yaşanması, sağlık turizmi konusunda yeterince odaklanılamaması, yurtiçinde uluslararası standartları göre akreditasyon yapacak kuruluşların bulunmaması gibi durumlardır (Buldukoğlu, 2014: 67). Türkiye de sağlık ve turizm ile ilgili planlanma ve teşvik çalışmaları Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı tarafından yürütmektedir (Aslanova, 2013: 142). Kültür ve Turizm Bakanlığı, turizm sektörüne doğrudan hizmet veren işletmeler için kuralları koyucu, yol gösterici ve denetleyici, Sağlık Bakanlığı ise sağlık kurumlarının kurulması, sağlık personelinin eğitilmesi ve istihdamı, çeşitli kamu sağlığı hizmetleri veren ünitelerin denetimi gibi görevleri yapmaktadır (Aydın, 2012: 4) Sağlık Turizmi Türleri Sağlık turizminin, medikal turizm, termal turizm, spa ve welness, engelli turizm ve yaşlı turizm olmak üzere beş türü bulunmaktadır (Kiremit, 2008: 5; Özkalp, 2005: 98). Medikal turizm (tıp turizmi), sağlık turistinin iyilik hali için yapılan tıbbi işlem ya da etkinlikleri içermektedir. Hastalığın iyileştirilmesi durumu; tıbbi check-up, sağlık taraması, diş tedavisi, kalp ameliyatı, protez takılması, kanser tedavisi, organ nakilleri ve nitelikli tıbbi müdahaleleri kapsamaktadır (Aydın ve diğ., 2012: 14). Termal turizm, şifa bulmak ya da sağlığını korumak için termal kaynaklara gidilmesi ile oluşan turizm türüdür (Topuz, 2012: 9). SPA/wellness turizmi, sağlık turizmi zinde kalmayı bir yaşam biçimi haline getirmiş, ruh ve beden güzelliğine önem veren çağdaş insanlara da hizmet vermektedir (Aydın ve diğ., 2012: 16). Engelli turizmi, Engelliler için özel bakım, klinik otellerde ve rehabilitasyon merkezlerinde verilmektedir (Topuz, 2012: 12).

4 1160 SAĞLIK TURİZMİNİN BÖLGESEL KALKINMAYA KATKISININ DOĞAL ZENGİNLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: BOZKIR ÖRNEĞİ Yaşlı turizmi, son dönemlerde sağlık turizminde yaşlıların bakımı ile ilgili kurulan tesisler ve bu amaçla yapılan seyahatler de sağlık turizminin yeni bir türü olarak turizm faaliyetlerinde yerini almıştır (Aydın ve diğ., 2012: 16) Türkiye'de Sağlık Turizminin Gelişimi ve Nedenleri Sağlık turizmi dünyanın en eski turizm türlerinden biridir (Özer ve Sonğur, 2012). Yirminci yüzyılın sonlarına kadar gelişmekte olan ülkelerdeki zengin kesimler ağırlıklı olarak ülkelerinde olmayan tedavi yöntemleri veya daha kaliteli sağlık hizmetleri için gelişmiş ülkelerin sağlık hizmetlerden yararlanmışlardır (Kaya ve Yıldırım, 2013: 18). Türkiye'yi uluslararası hastaların tercih etmelerinin başında gezme fırsatı, kaliteli teknolojik altyapı sunumu ve kolay muayene olanakları yer almaktadır. Ayrıca Türkiye de birçok Avrupa ülkesine göre daha uygun fiyatlı sağlık hizmeti sunulmaktadır. Dolayısıyla Türkiye de sağlık turizmi her geçen gün ilerlemektedir (Özer ve Sonğur, 2012: 27). Sağlık turizminin gelişmesinde çok çeşitli faktörlerin etkili olduğu görülmektedir. Bunlardan bazıları; dünyada yaşanan küreselleşme süreci, bilgi-iletişim teknolojisindeki hızlı gelişmeler, ülke sağlık sistemlerinde yaşanan problemler, tüketicilerin bilinçlenmesi, sektörlerin yeni pazar arayışları ve ürün çeşitlemeleri ve Avrupa Birliği gibi faktörlerdir (Kaya ve Yıldırım, 2013: 19). Tablo 1. Yıllara Göre Ülkemize Giriş Yapan Turist Sayısı YILLAR Ziyaretçi Sayısı Kaynak: TUİK, 2013 Tablo 1'de yıllara göre ülkemize giriş yapan turist sayısı verilmiştir. Burada 2008 yılından 2012 yılına kadar turist sayısının sürekli artış halinde olduğu görülmektedir.

5 SAĞLIK TURİZMİNİN BÖLGESEL KALKINMAYA KATKISININ DOĞAL ZENGİNLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: BOZKIR ÖRNEĞİ Tablo 2. Türkiye de Sağlık Turizmini Güçlendirmek Performans Göstergesi Mevcut durum 2011 Sağlık turizmi kapsamında gelen hasta sayısı (bin) Sağlık turizminden elde edilen gelir (yıl) (SGP ABD$) Sağlık turizmi kapsamında hizmet 2,5 (1) veren akredite olmuş sağlık kuruluşlarının oranı (%) (1) Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kaynak: (Aydın ve diğ., 2011). Ulaşılacak hedef 2017 ULAŞILACAK HEDEF (1) milyar 8 MİLYAR 20 MİLYAR Tablo 2'ye bakıldığında, ülkemizin sağlık turizmi açısından mevcut durumu ile 2017 ve 2023 hedefinin yer aldığı görülmektedir. Sağlık turizmi kapsamında gelen hasta sayısı 2011 yılı için 156 bin iken 2017'de 700 bin kişi, 2023 yılı için 2 milyon kişi hedeflenmektedir. Sağlık turizminden elde edilen gelire bakıldığında ise mevcut durum 1 milyar iken 2017 yılı için 8 milyar 2023 yılı için ise 20 milyar hedeflenmektedir. Sağlık turizmi kapsamında hizmet veren akredite olmuş sağlık kuruluşlarının oranı 2011 yılı için %2.5, 2017 yılı için %4.5, 2023 yılı için ise %6 olarak görülmektedir.

6 1162 SAĞLIK TURİZMİNİN BÖLGESEL KALKINMAYA KATKISININ DOĞAL ZENGİNLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: BOZKIR ÖRNEĞİ Tablo 3. Performans Göstergeleri Gösterge Termal turizm yatak kapasitesi Mevcut Durum Termal turizm turist sayısı Medikal turizm turist sayısı Termal, medikal ve ileri yaş turizminde turizm geliri (Milyar ABD Doları) Kaynak: Sağlık Bakanlığı, ,75 3,40 4,45 5,85 7,60 9,35 Tablo 3'de 2013 yılı için mevcut durum ve gelecek yıllar planlamalar yer almaktadır. Termal turizm yatak kapasitesi 2013 yılında iken 2018 yılında olması planlanmaktadır. Termal turizm turist sayısı 2013 yılı için iken 2018 yılı olması hedeflenmektedir. Medikal turizm turist sayısı 2013 yılında iken 2018 yılında olarak düşünülmektedir. Termal, medikal ve ileri yaş turizminde 2013 yılında 2,75 milyar dolar iken 2018 yılında ise 9,35 milyar dolar olarak planlanmaktadır. Tablo 4. Amaca Göre Uluslararası Turizm Hareketleri 2013 Turizm Hareketleri Yüzde Eğlence, dinlenme, tatil %52 Sağlık, yakınlarını ziyaret ve diğer %27 sebepler İş ve profesyonel sebepler %14 Belirtilmemiş %7 Kaynak: (Buldukoğlu, 2014: 62) Tablo 4'de amaca göre turizm hareketleri verilmektedir yılı için eğlence, dinlenme ve tatil %52; sağlık, yakınlarını ziyaret ve diğer sebepler %27; iş ve profesyonel sebepler %14; belirtilmemiş sebepler %7 olarak görülmektedir.

7 SAĞLIK TURİZMİNİN BÖLGESEL KALKINMAYA KATKISININ DOĞAL ZENGİNLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: BOZKIR ÖRNEĞİ 1.4. Doğal Zenginliklerin Sağlık Turizmine Katkıları 1163 Türklerin Orta Asya dan Anadolu ya taşıdıkları geleneksel kültürdeki yıkanma ve temizlik işlevini akarsu boylarında yerine getirdikleri ve Anadolu da yerleşik toplumsal yaşama geçişle, hamamların ortaya çıktığını görülmektedir. Kültürel mimariyi yansıtan Türk hamamları inşa edilmiş ve tedavi amaçlı kaplıca tekniği Avrupa ya kadar yayılmıştır (Çetin, 2011: 901). Türkiye nin turizm açısından birçok güçlü yönü bulunmaktadır. Doğamızın yıpranmamış olması, kültür çeşitliliğimiz, geleneksel yaşam tarzlarının devam ediyor olması, doğa turları ve sporları için coğrafi ve iklim çeşitliliğe sahip olmamız, turizme açık bir millet olmamız ve misafirperverliğimiz bunlardan bazılarıdır (TÜRSAB). Türkiye nin sağlık turizmi açısından doğal güzelliklerinin fazla olması, coğrafik konumun elverişli olması, sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi, kalitenin artması, özel sağlık kurumları sayısının artması, sağlık hizmetlerinin birçok ülkeden ucuz olması gibi nedenler çok sayıda turisti tedavi amaçlı olarak ülkemize çekmektedir (Özer ve Sonğur, 2012: 78). Dünyada 1.2 trilyon dolarlık turizm harcamaları pastasının içinde doğa turizminin payı 400 milyar dolardır. Bu 400 milyar doların 263 milyarı ise macera düşkünlerinin yaptığı harcamalardır (TÜRSAB) Konya Bozkır İlçesi Doğal Zenginlikler Konya ili, Anadolu Yarımadası nın ortasında ve İç Anadolu Bölgesi nin güneyinde yer almaktadır. Topraklarının büyük bir bölümünü, İç Anadolu nun yüksek düzlükleri oluşturmaktadır. Göller hariç km² ve göller dâhil km² lik yüzölçümüne sahip Konya, bu açıdan Türkiye nin en büyük ilidir (Konya Valiliği Sektör Çalışmaları, 2014: 5). Konya ili Eko Turizm ve Yayla Turizmi bakımından elverişli yerlere sahiptir, ancak bu potansiyeli kullanmak bugüne kadar pek mümkün olmamıştır. Akşehir, Beyşehir, Seydişehir, Hadim, Taşkent, Bozkır, Yalıhüyük, Karapınar ilçelerinde bulunan yaylalar, konuyla ilgili bakir alanlardır (Konya Valiliği Sektör Çalışmaları, 2014: 19).

8 1164 SAĞLIK TURİZMİNİN BÖLGESEL KALKINMAYA KATKISININ DOĞAL ZENGİNLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: BOZKIR ÖRNEĞİ Bozkır ilçesi, sırasıyla İsaura Vetus, Leontopolis, Siristat ve Bozkır isimleriyle anılmıştır. Bazı araştırmacılar Tris Maden ismini de kullanmıştır. Bozkır Kozağaç da dâhil olmak üzere Çarşamba Çayı ndan başlayıp Seydişehir yöresine ulaşan kesimin adıdır (Şafakcı, 2013: 343). Burasının adı Sıristat olup, Türklerden önce yörede yaşayan kavimlerden birine ait bir isim olduğu ve Türkçe asıllı olmadığı için bu isim yerine Bozkır adı verilmiştir (Sümer, 1995: 9). Dört tarafı dağlarla çevrili olan Bozkır ilçesi, yaklaşık 8 km² alandaki Çarşamba Çayı nın açtığı bir vadide kurulmuştur. Ulaşımı sağlayan yollar kıvrımlı derin boğazlar boyunca uzanarak bu vadileri birbirine bağlamaktadır ( erişim: ) Sağlık Turizmin Bölgesel Kalkınmaya Etkileri Sağlık turistlerini gelişmiş ülkelerden daha az gelişmiş ülkelere sevk eden unsurların başında kendi ülkelerinde bu sağlık hizmet ve imkânlarının bulunmayışı, kaliteli sağlık hizmeti arayışı, sağlık hizmetlerin pahalı olması, erişim ve bekleme sürelerinin bulunması, mahremiyet gibi konular gelmektedir (Aydın, 2014: 19) yılında dünyanın en çok turist çeken ve en çok turizm gelirine sahip ilk 10 ülkesinin sıralamasına göre Türkiye, gelen turist sayısında 7. sırada, turizm gelirleri arasında ise 9. sırada yer almaktadır (UNWTO, 2012). Türkiye İstatistik Kurumu I. Dönem (Ocak-Mart) istatistiklerine göre ise turizm harcamaları içinde sağlık için yapılan toplam harcama miktarı 2011 yılında TL (%3,0) ve 2012 yılında TL (%3,6) olarak gerçekleşmiştir (TUİK, 2012). Türkiye'ye sağlık turizmi kapsamında gelenler kamu ve özelde farklılık göstermektedir. Kamuda ortalama hasta başı gelir 9 bin dolar iken özel sektörde 12 bin dolardır. Türkiye'ye gelen turistlerin sağlık amaçlı harcamaları kamuda 2 bin dolar, özelde ise 4 bin dolar kişi başı gelir hesaplanmaktadır (TÜRSAB, 2014). Türkiye de sağlık turizmi gezilerinde uzmanlaşmış seyahat acenteleri veya tur operatörlerinin sayısında artış yaşanmaktadır (TÜRSAB, 2014). Sağlık turizmi alanında uzmanlaşmış profesyonel acente ve kuruluş sayısının artmasının, yurtdışından sigorta şirketleri, kurumlar ve son tüketicilere ulaşmayı kolaylaştırarak sağlık turizm potansiyelini artıracağı düşünülmektedir (T.C. Sağlık Bakanlığı, 2012).

9 SAĞLIK TURİZMİNİN BÖLGESEL KALKINMAYA KATKISININ DOĞAL ZENGİNLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: BOZKIR ÖRNEĞİ Bölgesel Kalkınma Açısından Konya İli ve Bozkır İlçesi Örneği Kültür ve turizm alanında sahip olduğu zengin miras Konya nın en büyük avantajıdır. Bu zengin mirası, ilgili kurumlar arasında etkili ve uyumlu bir koordinasyon sağlayarak üretilecek ortak akıl, ısrarlı takip ve sürdürülebilir bir iş planıyla korumak, restore etmek ve geliştirmek suretiyle gelecek nesillere aktarmak oldukça önemlidir (Konya Valiliği Sektör Çalışmaları, 2014: 43). Konya da nitelikli hastanelerin bulunması, iklim koşullarının elverişli olması, şehrin ulaşılabilirliğinin artması (kara, hava ve demir yolu) ve kentin manevî ortamının hastalar açısından önemli potansiyel oluşturması, Konya da sağlık turizminin geliştirilebileceği hakkında önemli ipuçları vermektedir (Konya Valiliği Sektör Çalışmaları, 2014: 17). Konya Bozkır ilçesi, doğal zenginlikleri ele alındığında oksijen bakımından zengin ve ruhsal yorgunluklara iyi gelecek doğal güzelliklere sahip olduğu görülmektedir. Bu yönüyle sağlık turizmi açısından bölgeye katkı sağlamaya uygun olduğu düşünülmektedir. SONUÇ Sağlık turizmine yönelik bölge koşulları göz önüne alınarak geliştirilecek projeler ilçenin ilin ve ülkemizin sağlık turizminin birçok dalı açısından talep edilen bir konuma getirecektir. Sağlık turizmini etkili ve verimli bir biçimde gerçekleştirebilmek için gerekli üç unsur bulunmaktadır. Birincisi turizm olanakları (iklim, doğa, tarih vb.), ikincisi sağlık hizmetleri olanakları (hastaneler, personel, teknolojik imkânlar vb.) ve üçüncüsü tüketici ile sağlık turizmi sektörünü buluşturacak profesyonel organizasyonlardır (Yıldırım, 2006: 2). Sağlık Turizmi hem ulusal hem de uluslararası düzeyde tanıtım ve pazarlama çalışmaları yapılmalı ve bu çalışmalar devlet tarafından desteklenmelidir. Sağlık turizmi alanında faaliyet gösteren işletmeler, tur operatörleri ile bağlantılar kurarak özellikle yurt dışına yönelik pazarlama faaliyetlerini artırmalıdırlar (Çiçek ve Ayderen, 2013: 34).

10 1166 SAĞLIK TURİZMİNİN BÖLGESEL KALKINMAYA KATKISININ DOĞAL ZENGİNLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: BOZKIR ÖRNEĞİ Türkiye de sağlık turizminin gelir sağlayıcı bir sektör olabilmesi için Sağlık Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile TURSAB gibi kurumlar işbirliği içinde çalışmalıdır. Ülkemizin her bölgesinde ayrı ayrı alternatif turizm kaynaklarının olduğunu düşünürsek her bölge bir cazibe merkezine dönüştürülmelidir (Aydın, 2012: 95). Türkiye nin sağlık turizmi sektöründe yeni olmasına karşın; turizm alanında uzun yılların verdiği bir tecrübeye sahip olması önemli bir avantajdır. Mevcut altyapısı, yetişmiş eleman gücü ve tecrübesi göz önüne alındığında uygun bir planlama ve personel eğitimi sürecinden sonra ülkemizin zayıflıkları giderilebilir (Buldukoğlu, 2014: 71). Türkiye turizminde rekabet ucuz turizm politikası ile yapılmaktadır. Bunun acısı yılardır çekilmektedir aynı hatanın sağlık turizminde yapılmaması gerekmektedir. Çünkü uzun vadede ucuz sağlık hizmeti değil kaliteli sağlık hizmeti, ülkenin konumu ve sağlıktaki imajı iyi kullananlar kazanacaktır (Aydın, 2014: 22). Konya Bozkır ilçesinde sağlık turizmine yönelik doğal zenginlikleri ele alındığında oksijen bakımından zengin ve ruhsal yorgunluklara iyi gelecek doğal güzelliklere sahip olması dikkat çekmektedir. Bu açıdan bakıldığında sağlık turizmine yönelik iyileştirilmeler yapılması ilçe ve il bazında gelişmelere katkı sağlayacaktır. Doğal güzelliklerin daha çok ilgi çekmesi ve talep edilmesi amacıyla bölgeye uygun tesislerin yapılması ve gerekli birimlerden de teşvik ve yardımların alınması daha da gelişme ve yenileşmelerin, zengin projeler üretilmesine zemin hazırlayacaktır.

11 SAĞLIK TURİZMİNİN BÖLGESEL KALKINMAYA KATKISININ DOĞAL ZENGİNLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: BOZKIR ÖRNEĞİ 1167 KAYNAKÇA Aslanova, K., (2013), Türkiye de Sağlık Turizmi ve Sağlık Turizmi Hukuku, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 2 (3), Aydın, D., Aypek N., Aydın, C., Şahbaz, P. ve Arslan, S., (2011). Türkiye de Medikal Turizm, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara. Aydın, D., Constantinides, C., Mike C., Yılmaz C., Genç, A. ve Lanyi, A., (2012), Sağlık Turizminde Süreçler ve Aracı Kuruluşlar Araştırma Raporu, Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara. Aydın, G., Karamehmet, A.B.,(2015), Dünyada ve Türkiye de Sağlık Turizmi Pazarlama Uygulamaları ve Karşılaştırmalı Durum Analizi, Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi,16, Aydın, O., (2012), Türkiye de Alternatif Bir Turizm; Sağlık Turizmi, KMÜ Sosyal ve Ekonomi k Araştırmalar Dergiṡi, 14 (23), Bekir, M., (2010), Dünya da ve Türkiye de Sağlık Turizmi- Durum Tespit Raporu ve Çözüm Önerileri. Boz, M., (2004), Turizmin Gelişmesinde Alternatif Turizm Pazarlamasının Önemi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, SBE. Cengiz, İ., Buldukoğlu S., (2014), Sağlık Turizminin Türkiye deki Yeri ve Önemi, T.C. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Çetin, T., (2011), Termal Turizm Potansiyeli Açısından Kozaklı (Nevşehir) Kaplıcaları, Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Terature and History of Turkish or Turkic,6(1) Çiçek, R., Avderen, S., (2013), Sağlık Turizmi Açısından İç Anadolu Bölgesi ndeki Kaplıca ve Termal Tesislerin Mevcut Yapısının ve Potansiyelinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 15,25, Gülmez, Z., (2012), Türkiye de ve Dünya da Sağlık Turizmi ve Çeşitleri: Sağlık Turizminin Ülkemizdeki Mevcut Durumu ve Bazı Ülkelerle Kıyaslanması, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hastane ve Sağlık Kuruluşlarında Yönetim Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Erişim Tarihi: Erişim Tarihi: Erişim Tarihi: Kaya, S., Yıldırım H.H., Karsavuran S., Özer Ö., (2013), Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlık Turizmi Daire Başkanlığı Türkiye Medikal Turizm Değerlendirme Raporu. Kiremit, A.Ş., (2008), Turizmin Gelişiminde Bir Alternatif Olarak Medikal Turizm: Bir Sağlık Kuruluşunda Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Kültür, Turizm ve Tanıtım Sektörü Raporu, (2014), T.C. Konya Valiliği Sektör Çalışmaları (1) Onuncu Kalkınma Planı, ( ), Sağlık Turizminin Geliştirilmesi Programı Eylem Planı, Sağlık Bakanlığı Özalp, G., (2005), Sağlık Turizmi, Hastane Dergisi, 34, Özer, Ö., Sonğur, C., (2012), Türkiye nin Dünya Sağlık Turizmindeki Yeri ve Ekonomik Boyutu, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), Özsarı, S.H., Karatana Ö., (2013), Sağlık Turizmi Açısından Türkiye nin Durumu, Derleme Review, 24(2): Sümer, F., (1995), Bozkır Tarihi Hakkında Bilgiler, Türk Dünyası Tarih Dergisi, 102, Şafakcı, H., (2013), Tarihi Süreçte Bir Yerleşim Yerinin İsimleri: Konya-Bozkır Örneği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(28), Topuz, N., (2012), Türkiye Sağlık (medikal) Turizmi Stratejisi 2023, Uzmanlık tezi, Ankara. TÜRSAB, Erişim Tarihi World Tourism Organization (UNWTO), (Erişim Tarihi: ). Yalçın, P., (2006), Türkiye de Sağlık Turizminde Altyapı Oluşturulma Gereği ve Sağlık Kurumlarına Yönelik Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı.

12 1168 SAĞLIK TURİZMİNİN BÖLGESEL KALKINMAYA KATKISININ DOĞAL ZENGİNLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: BOZKIR ÖRNEĞİ Yardan, E.D., Dikmetaş H., Coşkun U.N., Yabana B., (2014), Türkiye ve Dünya da Sağlık Turizmi, Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 8, Yıldırım, H.H., (2006), Türkiye nin Sağlık Turizmi Potansiyeli ve Güçlükler,