Ekonomi Bülteni. 02 Aralık 2013, Sayı: 44. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler

Transkript

1 Ekonomi Bülteni, Sayı: 44 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ercan Ergüzel Ezgi Gülbaş Ali Can Duran 1

2 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler 2.el Konut Satışları (Milyon) Yeni (müstakil) Konut Satışları (Bin Adet) 1400 ABD konut sektöründeki toparlanma yavaşladı. ABD de bekleyen konut satışları endeksi Ekim ayında %0.6 oranında gerileyerek arka arkaya son 5 aydır gerilemiş ve Aralık 2012 den bu yana en düşük seviyesine düşmüş oldu. Benzer şekilde 2. el konut satışları da son 2 yıldır önemli bir toparlanma sergilemiş olsa da Temmuz ayından bu yana yönünü aşağı çevirmiş durumda. Hükümetin kısmen kapalı kaldığı dönem nedeniyle son 2 ay verisi (Eylül ve Ekim) açıklanmayan yeni müstakil konut satışları rakamı da 2005 deki tepe noktasının %70 altında bulunuyor Keza inşaat ruhsatları da kriz öncesi ( ) ortalamasının %44 altında. Normal dönemlerinde ekonomi içindeki payı %5 li seviyelere yakın olan konut sektörünün payı bugün itibarı ile %3.2 ye gerilemiş durumda. Faizlerde yaşanan yükselişe paralel mortgage faizlerinin yükselmiş olması nedeniyle önümüzdeki dönemlerde de konut sektörünün ekonomik aktiviteye güçlü bir katkı yapması beklenmiyor. Konut sektöründeki bu yavaşlamayı FED in önümüzdeki yıl revize etmesi beklenen çıkış planında göz önüne alması; bu doğrultuda tapering (tahvil alımlarında azaltma) ve tightening (faizlerde artış) mesajlarını daha dikkatli açıklaması beklenebilir. Dünya ticaret hacmi gelişmekte olan ülkelerdeki toparlanma ile artıyor. Hollanda araştırma kuruluşu CPB nin her ay yayınladığı dünya ticaret istatistiklerine göre, dünya ticaret hacmi 10% Dünya Ticaret Hacmi Artışı (3 aylık hareketli ort.) Eylül ayında aylık bazda gösterdiği %0.8 artış ile birlikte aylık oynaklığı ortadan kaldıran 3 aylık hareketli ortalamada da ticaret hacminin 2.çeyreğe göre %1.1 göstermesini sağladı. Son 3 5% 1.1% aydır önceki 3 aylık dönemlere göre sert gerileyen gelişmekte 0% olan ülke ihracatının Eylül de 2. çeyrek ortalamasına göre %1.6-5% artış göstermesi ve hemen hemen yatay seyreden ithalatın da aynı oranda artışı dünya ticaretindeki trendi yukarı çeviren faktör oldu. Öte yandan gelişmiş ülkelerde hem ihracat hem de -10% ithalat hacimlerinin yönünü aşağı çevirdiği ise dikkat çekiyor. -15% Aynı kurumun yayınladığı bültende sanayi üretimleri tarafında da gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin ayrışmaları dikkat çekiyor. Yine 3 aylık dönemler karşılaştırıldığında gelişmiş ülkelerde geçen yılın 2. yarısında daralan sanayi üretiminin ilk çeyrekten bu yana artış gösterdiği, fakat gelişmekte olan ülkelerdeki artış oranının oldukça altında kaldığı görülüyor. Özellikle gelişmekte olan Asya ülkelerinde görülen güçlü %2.4 lük artışın GOÜ kategorisindeki artışı %1.3 e taşıdığı, Euro Bölgesi ndeki zayıf seyrin devamı ile 3. çeyrekte görülen %0.2 lik daralmanın GÜ kategorisindeki artışı %0.5 ile sınırlandırdığı görülüyor. Euro Bölgesi nde deflasyon korkusu bir miktar azalsa da risk devam ediyor. Euro Bölgesi nde Ekim ayında %0.7 ye Euro Bölgesi Enflasyon Oranı (%) 5 gerileyen yıllık enflasyon oranı Kasım ayı tahmininde piyasa ECB'nin hedefi %2'nin hemen altı beklentisinin 0.1 puan üzerinde %0.9 olarak açıklandı. Bir süredir enflasyon oranında görülen yavaşlama Ekim de %1.1 den % ye sert bir şekilde gerçekleşince Avrupa Merkez Bankası 3 faiz indirimine gitmiş ve politika faizini %0.25 e indirmişti. Faiz 2 kararı sonrasında konuşan ECB başkanı Mario Draghi de önümüzdeki dönemde düşük enflasyon oranları ile karşı karşıya 1 kalacaklarını fakat herhangi bir deflasyon riski görmediklerini belirtmişti. Fakat ECB nin yaptığı 25 baz puanlık indirimin boyutunun az olması ve Euro nun halen güçlü seyretmesi (EUR/ "Deflasyon" 0-1 USD paritesi 1.36 nın üzerinde) enflasyon oranında yavaşlamanın devamına işaret ediyor. Banka kredilerindeki zayıf seyir de talep taraflı enflasyon baskısının düşük kalacağı yönündeki beklentileri güçlendiren bir başka faktör %0.9 Kasım 06 Kasım 07 Kasım 08 Kasım 09 Kasım 10 Kasım 11 Kasım 12 Kasım 13 2

3 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler Japonya da İşler Şimdilik Yolunda. Geçtiğimiz yıl sonunda Japonya Başbakanı olan Shinzo Abe nin ülkede 15 yıldır devam eden deflasyona karşı açtığı savaş ile birlikte Japonya Merkez Bankası (BOJ) enflasyonu iki yılda %2 ye çıkarma taahhüdü vermişti. Bu hedefe ulaşmak için sıfıra yakın (%0.1) politika faiz oranına ek olarak BOJ açıkladığı gevşek para politikası ile YEN in değer kaybetmesi yönünde önemli bir adım atmıştı. Abe nin başbakan seçilmesinden önce yaptığı konuşmalarla başlayan USD ye karşı değer kaybı Mayıs ayında (7 ayda) %32 ye kadar ulaşmıştı. Ben Bernanke nin açıklamalarından sonra bir miktar değerlenen YEN de son dönemde yeniden bir değer kaybı trendi ve buna paralel Japonya hisse senedi endeksi Nikkei deki ralli dikkat çekiyor. Son günlerde yatırımcıların YEN i carry trade amaçlı kullanımlarının artması YEN in değer kaybı üzerinde baskı oluşturuyor. (BOJ un politikası sayesinde çok düşük borçlanma maliyeti ile YEN alan yatırımcılar ellerindeki YEN i satarak daha yüksek faiz elde edebilecekleri para birimine yöneliyorlar ve bu carry trade olarak adlandırılıyor.) BOJ un enflasyon hedefine ulaşması için halen zamana ihtiyaç olduğuna inanan yatırımcılar, FED in de tapering e bir süre başlamayacağı beklentisiyle carry trade aktivitelerini arttırdılar, ve buna paralel YEN Kasım başından bu yana USD karşısında %4 değer kaybetmiş durumda. Aynı dönemde Nikkei225 endeksindeki artış ise %9 un üzerinde ve yılbaşından bugüne artış oranı %48 in üzerine ulaştı. Tapering, carry trade için satın alınan para birimlerinin faiz getirisinden daha fazla değer kaybetmesi riskini taşıyacağı için FED in çıkış politikasının şiddeti önemli olacak. Bizim beklentimiz FED in Mart ayına kadar alımları azaltmaya başlamayacağı; başladıktan sonra ise bunu kademeli ve ekonomik veri gidişatına bağlı olacak bir tempo ile gerçekleştireceği yönünde. Bu trendin devamını belirleyecek bir diğer husus ise Japonya daki enflasyon oranının pek mümkün olmasa da beklentilerden daha önce hedefe ulaşması ve BOJ un aşırı gevşek para politikasından uzaklaşmayı düşünmesi. En son yayınlanan enflasyon oranı Japonya nın %2 lik enflasyon hedefine doğru istikrarlı bir şekilde ilerlediğini gösteriyor. Ekim ayında çekirdek enflasyon oranı bir önceki yıla Eylül deki %0.7 lik artışından %0.9 a kadar yükseldi ve böylece Kasım 2008 den bu yana arka arkaya 5. ayda fiyatlarda artış yaşanmış oldu. Ayrıca hem gıda hem de enerji fiyatlarını hariç bırakan özel kapsamlı endeks %0.3 lük artış ile son 5 yıldır ilk kez artış gösterdi ve 1998 den bu yana görülen en yüksek artış oranıydı. Bu endeksin artış göstermesi artan enerji maliyetlerinin enflasyonu artıran tek faktör olmadığını ortaya koydu. Fakat bu istikrarlı artışa karşın enflasyon oranının hedeflenen iki yıllık süreden önce %2 hedefine ulaşması beklenmiyor Kasım 06 Kasım 08 Kasım 10 Kasım Nikkei225 YEN/USD Japonya Çekirdek (Enerji Dahil, Gıda hariç) Enflasyon %0.9-3 Ekim 06 Ekim 07 Ekim 08 Ekim 09 Ekim 10 Ekim 11 Ekim 12 Ekim 13 3

4 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt İçi Gelişmeler Dış Ticaret Dengesi, Ekim 2013 Ekim ayında dış ticaret açığı 7.2 milyar $ olan piyasa beklentisinin hafif üzerinde 7.4 milyar $ olarak gerçekleşti. 12 aylık birikimli dış ticaret açığı önceki yılın aynı ayına göre %14 artışla 97 milyar $ a yükseldi. Yılbaşından itibaren baktığımızda ise, dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı dönemine göre %19 artarak 82.6 milyar $ a ulaştığını görüyoruz. Yılbaşından beri, geçtiğimiz yılki yüksek altın ihracatının bu yıl normale dönmesiyle azalan toplam ihracat, Ekim ayında da bir önceki yıla göre %8.2 gerileyerek 12.1 milyar $ oldu. Altın hariç baktığımızda da Ekim ayında ihracatın bir önceki yılla aynı seviyede gerçekleştiğini görüyoruz. Detaylarına baktığımızda, Mart ayından beri ara malı ihracatında görülen gerileme devam etti ve aramalı ihracatı Ekim ayında bir önceki yıla göre %18 oranında geriledi. Yatırım mali ihracatında 2. çeyrekten itibaren devam eden artış eğilimi sürerken (bir önceki yıla göre %17.9), tüketim malları ihracatı ise bir önceki yıla göre değişmedi. İthalat ise Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %3.7 artarak 19.4 milyar $ oldu. Enerji ithalatı geçtiğimiz yıla göre daha olumlu olan hava koşullarının da etkisiyle Ekim ayında bir önceki yıla göre %9.4 düşüş gösterirken, enerji dışı ithalattaki artış %8.3 oldu. Enerji ithalatındaki azalışa rağmen, Ekim ayında ithalatta görülen artışta altın ithalatı etkili oldu. Altın ithalatında bu yılın Temmuz ayında başlayan gerileme eğilimi, Ekim ayında düşük baz yılının da etkisiyle tersine döndü. Gruplar bazında bakıldığında, yıllık artışlar yatırım malı ithalatında %8, tüketim malı ithalatında %8.4 olurken; ara malı ithalatında ise %2 lik sınırlı bir artış görüldü. Yılbaşından beri negatif seyreden net altın ihracatının katkısının Eylül ayında pozitife döndüğünü görmüştük, Ekim ayında altın ithalatındaki güçlü artışın etkisiyle net altın ihracatı tekrardan negatif katkı yaptı. Ekim ayı itibarıyla, altın ticaretini dışarıda bıraktığımızda, 12 aylık olarak ithalatın %2.9 arttığını, ihracatın ise %6.3 oranında artığını görüyoruz. Buna paralel, 12 aylık altın hariç dış ticaret açığı %2 oranında gerileme gösterdi. Yıl genelinde olduğu gibi Ekim ayında da AB ülkelerine yapılan ihracattaki toparlanma devam ederken, yakın ve Orta doğu ülkelerine olan ihracattaki gerileme eğilimi Ekim ayında da sürdü. Bu ülkelerde belirsizliklerin sürmesinden dolayı yakın zamanda burada bir değişik olmasını beklemiyoruz. Avrupa ülkelerinin gösterdikleri toparlanmaya paralel olarak bu ülkelere yapılan ihracattaki artış eğiliminin yavaş da olsa önümüzdeki dönemde de korunmasını bekliyoruz ve bununla birlikte yıl sonunda OVP hedefi olan 98 milyar $ dış ticaret açığının çok fazla üzerine çıkılmayacağını düşünüyoruz. Kapasite Kullanım Oranı, Kasım 2013 Kasım ayında mevsimsellikten arındırılmış imalat sanayi Kapasite Kullanım Oranı geçtiğimiz ayki %75.8 (2011 yılı Kasım ayından beri en yüksek seviyeydi) seviyesinden %74.9 seviyesine geriledi. Kapasite kullanım oranı 3. Çeyrek boyunca % 74.9 seviyesinde yatay kalmıştı. Arındırılmamış endeks ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 1.6 puan artış kaydederek % 75.6 seviyesine yükseldi. KKO mal gruplarına göre incelendiğinde, Kasım ayında KKO da en fazla artış düşük baz etkisiyle 3.8 puanla yatırım malları grubunda olurken, ara malları grubundaki KKO da yıl genelinde görülen artış da devam etti (2.3 puan). Dayanıksız tüketim malları ve tüketim mallarının KKO nı ise bir önceki seneye göre hafif gerileme gösterdi. Aylık Yıllık 12 Ay Toplam Yıllık Milyar $ Eki.12 Eki.13 % Değ. Eki.12 Eki.13 % Değ. İhracat % % İthalat % % Yatırım Malları % % Ara Malı % % Tüketim Malları % % Dış Tic. Dengesi % % İmalat sanayi verileri Ekim ayındaki ivmelenmenin ardından Kasım ayında hafif bir gerileme gösterdi, KKO nun Kasım ayında bulunduğu seviye 3. Çeyrektekiyle aynı düzeyde ve büyüme üzerinde son çeyrekte imalat sanayinin katkısının bir önceki çeyreğe yakın olabileceğine işaret ediyor. Yılsonu için %3.5 olan büyüme beklentimizi koruyoruz. 4

5 H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler S&P endeksi ilk defa 1800 seviyesinin üzerine çıktı. Libor faizleri son haftalardaki aşağı yönlü hareketine ara verdi. Gelişmiş ülke endeksleri primlenirken, gelişmekte olan ülke endeksleri daha karışık bir resim çizdi Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 5

6 Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Tahvil Piyasaları DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler FED in varlık alımlarını azaltmaya yakında başlayacağı beklentisi tahvil getirilerini yukarı taşıdı Risk algısının bozulduğu haftada GOÜ para birimleri değer kaybetti. Endişe (VIX) Endeksi Emtia fiyatlarındaki seyir global enflasyon açısından pozitif bir resim ortaya koyuyor. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 6