İşçi Buluşları Hükümlerinin Emrediciliği

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İşçi Buluşları Hükümlerinin Emrediciliği"

Transkript

1 İşçi Buluşları Hükümlerinin Emrediciliği Avukat Olgaç NACAKCI Her Hakkı Saklıdır. Aralık

2 ii İÇİNDEKİLER I. Giriş... 9 II. İşçi Buluşları Hukukunun Kaynakları III. İşçi Buluşları Hukukunun Unsurları A- İşçi...12 B- Buluş...14 IV. İşçi Buluşunun Çeşitleri A- Hizmet Buluşları...15 B- Serbest Buluşlar...15 V. Tarafların Hak ve Yükümlülükleri A- Hizmet Buluşlarında İşçinin Bildirim Yükümlülüğü İşverenin Talep Hakkı...20 a. Genel Olarak...20 b. Türleri...21 aa) Tam Talep Hakkı...21 bb) Kısmi Talep Hakkı...21 cc) Ortak Hükümler Patent ile İlgili Yükümlülükler...25 B. Serbest Buluşlarda İşçinin Bildirim Yükümlülüğü İşçinin Teklifte Bulunma Yükümlülüğü Üniversite Mensuplarının Buluşlarında Yükümlülükler...32 C. Ortak Hak ve Yükümlülükler Sır Tutma Yükümlülüğü İşçinin Ön Alım Hakkı...34 VI. Sonuç... 34

3 iii KISALTMALAR CETVELİ ADR : Alternatif Dispute Resolution (Alternatif İhtilaf Çözümü) ArbnErfG BK Bkz. : Arbeitnehmer Erfindung Gesetz (Alman İşçi Buluşları Kanunu) : 818 sayılı Borçlar Kanunu : Bakınız c. : cümle C. : Cilt ÇSGB dn. : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı : Dipnot f. : Fıkra EndTasKHK : 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname EPC FSEK FSHHM HMK KHK İş K. :European Patent Convention (Avrupa Patent Konvansiyonu) : 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu : Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi : 6100 sayılı Hukuk Muhakemesi Kanunu : Kanun Hükmünde Kararname : 4857 sayılı İş Kanunu m. : Madde PatKHK : 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname

4 iv Tasarı TBK TPE WIPO : tarihli Başbakanlığa gönderilen Patent ve Faydalı Model Kanunu Tasarısı : 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu : Türk Patent Enstitüsü : World Intellectual Property Organization (Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü)

5 v KAYNAKÇA Aybay, Aydın/Aybay, Rona Hukuka Giriş, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 5. Bası, İstanbul, Battal, Ahmet Patent Mevzuatı Yönünden Üniversite Mensubu Kavramı ve Vakıf Üniversitelerinde Çalışanların Buluşları, Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal Tekinalp e Armağan, C. II, Beta, İstanbul, 2003, s Canbolat, Talat İşçi Buluşları, Beta, İstanbul, Çelik, Nuri İş Hukuku Dersleri, Beta, 23. Bası, İstanbul, Doğan Yenisey, Kübra İş Hukukunun Kendine Özgü Emredici Doğası: Sosyal Kamu Düzeni Kurallarına Bir Bakış, Prof. Dr. Sarper Süzek e Armağan, İstanbul 2011, s Ekonomi, Münir İş Hukuku, C. I, Ferdi İş Hukuku, İstanbul, Hatemi, Hüseyin Medeni Hukuka Giriş, Filiz Kitabevi, 2. Bası, İstanbul, Keskinci, Derya Hizmet Buluşları, Prof. Dr. Ergun Önen e Armağan, İstanbul, 2003, s

6 vi Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder Medeni Usul Hukuku, Ders Kitabı, 6100 sayılı HMK ya göre yeniden yazılmış, 22. Bası, Yetkin Yayınevi, Ankara, Ortan, Ali Necip İşçi Buluşları Hukuku (BK. m. 336), Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir, Ortan, Ali Necip Çalışanların Buluşları, I. İstanbul Fikri Mülkiyet Hukuku Sempozyumu: İstanbul Ticaret Üniversitesi Yayınları, No: 15, İstanbul, 2005, s ( Çalışanların Buluşları ) Özdemir, Erdem İş Hukukunda Mutlak Emredici Hükümlerin Yeri, AÜHFD 2005, C: 54, S. 3, s Serozan, Rona Medeni Hukuk, Genel Bölüm/Kişiler Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul, Süzek, Sarper İş Hukuku, Genel Esaslar-Bireysel İş Hukuku, Beta, 4. Bası, İstanbul, Tekinalp, Ünal Fikri Mülkiyet Hukuku, 5. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, Tekinay, Selahattin Sulhi/ Akman, Sermet/Burcuoğlu, Haluk/

7 vii Altop, Atilla Tekinay Borçlar Hukuku, Filiz Kitabevi, 7. Bası, İstanbul, Yıldız, Şükrü 551 Sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Hükümlerine Göre Üniversite Mensuplarının Buluşları, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C: VI, S. 1-4, 2002, s ELEKTRONİK AĞ ADRESLERİ tarihli Başbakanlığa gönderilen Patent ve Faydalı Model Kanunu Tasarısı: (Son çevrimiçi ziyaret tarihi: 13 Aralık 2012) Avrupa Patent Konvansiyonu (European Patent Convention) (EPC) m. 60: (Son çevrimiçi ziyaret tarihi: 13 Aralık 2012) Özdemir, Erdem; İş Hukukunda Mutlak Emredici Hükümlerin Yeri, AÜHFD 2005, C: 54, S. 3, s (Son çevrimiçi ziyaret tarihi: 13 Aralık 2012) 551 Sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Hükümlerine Göre Üniversite Mensuplarının Buluşları, Atatürk

8 viii Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C: VI, S. 1-4, 2002, s : (Son çevrimiçi ziyaret tarihi: 13 Aralık 2012) WIPO Arbitration and Mediation Center: (Son çevrimiçi ziyaret tarihi ) Türk Dil Kurumu web sitesi için bkz. (Son çevrimiçi ziyaret tarihi )

9 I. Giriş Bilindiği üzere iş hukukunun doğuşu ve gelişmesinin temelinde, iş ilişkisinde daha güçsüz olan işçinin korunma kaygısı yatmakta ve günümüzde de bu ilke halen geçerliliğini sürdürmektedir 1. Bu nedenle iş sözleşmelerinin yorumunda işçinin korunması ve işçi yararına yorum ilkelerinin ışığında hareket edilmesi gerekir 2. Çalışmamızın konusunu özelde işçi buluşlarındaki emredici hükümler oluşturmaktadır. Bu nedenle kısaca burada genel olarak emredicilik konusuna değinilmesinin uygun olduğunu düşünüyoruz. Bağlayıcılık ölçütüne göre hukuk kuralları, emredici (buyurucu, ius cogens) ve yedek (ius dispositivum) hukuk kuralları olmak üzere ikiye ayrılır 3. Emredici kanun kuralları, bireysel irade ile bertaraf edilemeyen ve aksine sözleşme yapılamayan kurallardır 4. Buna karşın; aksine sözleşme yapılabilen kanun kurallarına yedek kanun kuralları denir 5. Yedek kurallara en çok, sözleşme serbestîsinin egemen olduğu TBK da rastlanır 6. Ancak İş Kanununda da yedek hukuk kuralları bulunmaktadır 7. Emredici hukuk kuralları da kendi içinde mutlak ve nispi emredici kurallar olarak ikiye ayrılmakla beraber, iş hukuku anlamında emredici hukuk kurallarından anlaşılması 1 Süzek, s. 15; Çelik, s. 17; Ekonomi, s ; Ayrıca iş hukukunun gelişimi için bkz. Çelik, s. 3 vd; Süzek, s. 6 vd. 2 Süzek, s. 27; Çelik s Serozan, s. 96; Hatemi, s ; Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 370; Aybay/Aybay, s. 337; Süzek, s. 28; Çelik, s Ekonomik açıdan güçsüz olanın çıkarlarını koruma gibi önemli bir amaç (ratio legis) varsa, o kural buyurucu-emredici sayılır. Bkz. Serozan, s Ayrıca bkz. Hatemi, s. 45; Aybay/Aybay, s Serozan, s. 97; Hatemi, s. 46; Aybay/Aybay, s Ayrıca yedek kanun kuralları da tamamlayıcı ve yorumlayıcı olmak üzere ikiye ayrılır. Tamamlayıcı kurallar genelde aksi kararlaştırılmadıkça diye başlar. Bunun nedeni tarafların bu konuyu sözleşmede düzenlediklerini kabul etmesidir. Yorum kuralları ise genelde şüphe halinde diye başlar. Bunun nedeni ise tarafların muğlâk ikircikli bildirimlerini düzenlemesinden kaynaklanır. Bkz. aynı yönde Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 371 ve. Serozan, s. 98. Serozan, özellikle miras hukukundaki kuralların böyle olduğunu belirtmektedir. Ayrıca tamamlayıcı ve yorumlayıcı kurallar için bkz. Hatemi, s TBK m. 26 (BK m. 19), sözleşme özgürlüğü başlığını taşır ve tarafların bir sözleşme içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebileceğini belirtir. Bununla birlikte TBK m. 27 (BK 20) kanunun emredici hükümlerine aykırı olan sözleşmelerin geçersiz olacağını belirterek sözleşme özgürlüğünün genel sınırını koymuştur. 7 Örneğin İş K. m. 44, f. 1 e göre, ulusal bayram ve tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı, iş sözleşmesi ile kararlaştırılabilir.

10 gereken esas olarak nispi (tek yanlı 8, göreceli) olarak adlandırılan ve işçi lehine sözleşme düzenlenmesine olanak veren hukuk kurallarıdır 9. Bu durum maddenin lafzından anlaşılabileceği gibi, amaca göre (teleolojik) yorum yapılarak da bu sonuca ulaşmak mümkündür 10. Ayrıca mutlak emredici kurallar iş hukukunda istisnadır 11. Yargıtay ın görüşü de bu yöndedir 12. İşçi buluşları hukukunda da birçok yerde nispi emredici hükümler düzenlenmiştir. Çalışmada yeri geldikçe bu hükümlere değinilmiştir. Çalışmanın sistematiği açısından öncelikle işçi buluşlarının kaynakları, unsurları ve çeşitleri açıklanmış, sonrasında tarafların hak ve yükümlülükleri belirtilmiş ve sonuç bölümünde ise emredici hükümler hakkında genel bir çıkarım yapılmıştır. II. İşçi Buluşları Hukukunun Kaynakları İşçi buluşları ile ilgili hükümler, temel olarak halen yürürlükte bulunan 1995 tarihli Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin (PatKHK) 16 ila 41. maddeleri arasında düzenlenmiştir. PatKHK dan önce yürürlükte bulunan İhtira Beratı Kanununda işçi buluşları düzenlenmemiştir. 8 Alman hukukunda mutlak emredici kurallara iki taraflı emredici, nispi emredici kurallara ise tek taraflı emredici kurallar denilmektedir. Bkz. Çelik, s. 19 ve dn. 13 de atıf yapılan yazarlar. Ayrıca Özdemir, s Bu kurallar için aynı zamanda sosyal kamu düzeni hükümleri deyimi de kullanılmaktadır. Bu terim ile ilgili ayrıntılı açıklama için özellikle bkz. Doğan Yenisey, s. 33 vd.; ayrıca Süzek, s. 29; Çelik, s. 19; Ekonomi, s ; Özdemir, s ve özellikle 105. Nispi kurallar, korunması amaçlanan kişinin (işçinin) yararına, onun haklarını genişletici sözleşmelere geçerlilik tanır. Bkz. Serozan, s Amaca göre yorum sübjektif ve objektif olarak ikiye ayrılır. Buna göre sübjektif yorumda yasa koyucunun amacı anlaşılmaya çalışılırken, objektif yorumda ise yasa koyucunun değer yargılarından, o zamanın kültürel, ekonomik ve toplumsal yapısından bağımsız şekilde yasanın amacı anlaşılmaya çalışılır. Bkz. Aybay/Aybay, s Ayrıca Hatemi, s. 64 vd ve Serozan, s Örnek olarak İş Kanunun 21. maddesinin son fıkrası gösterilebilir. Diğer örnekler için bkz. Özdemir, s. 107 vd. Kanun koyucu İş K. m. 21 son fıkrada, hükmün hiçbir suretle değiştirilemeyeceği özellikle belirttiğinden, işçi lehine dahi değiştirilmesi mümkün gözükmemektedir. Ancak emredici hüküm ayrımı yapılırken hükmün kaleme alınış biçiminden (lafzından) çok, hükmün konuluş amacının (ratio legis) göz önüne alınması gerektiği doktrinde düşünülmektedir. Bkz. Süzek, s. 31 ve orada dn. 56 da atıf yapılan yazarlar ve ayrıca Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s Sözel yorum ve amaca yönelik yorum için bkz. Aybay/Aybay, s ; Hatemi, s. 62 vd. Ayrıca mutlak emredici hükümlerin amacı ve bu hükümler ile korunan menfaatler hakkında ayrıntılı açıklama için bkz., Özdemir, s. 100 vd tarihli 101/3487 sayılı kararda Yargıtay 9. HD., iş hukukuna ait hükümlerin kural olarak nispi nitelikte emredici hükümler olduğunu belirtmiştir. Ayrıca bkz. Süzek, s. 29 ve orada dn 51 de atıf yapılan kararlar. Sayfa 10 / 35

11 1926 tarihli BK daki 336. madde, 1995 yılından önce uzun süre boyunca işçi buluşlarına ilişkin yürürlükte olan tek pozitif düzenlemeydi sonrasında yürürlüğe giren PatKHK ise, daha sonra yürürlüğe giren ve özel nitelikte düzenlemeler getiren yasa olması nedeniyle, işçi buluşlarına ilişkin öncelikle uygulanacak kanun olduğu kabul edilmişti 13. BK nın TBK ile yürürlükten kaldırılmasıyla bu tartışmalar son bulsa da belirtmekte fayda var ki, BK döneminde PatKHK ile BK arasında önemli çelişkiler bulunmaktaydı. Bu çelişkilerden en önemlisi, çalışmamızın da konusu olan emredici hükümlerin BK da yer almaması ve fakat PatKHK da düzenlenmiş olmasıydı (PatKHK m. 34). BK, başlangıçta sözleşmeye konulacak maddelerin işçinin lehine veya aleyhine olduğuna bakmaksızın doğrudan geçerli olduğunu ve sözleşmede tüm buluşların işverene ait olduğunu kabul etmekteydi (BK 336). Başka bir deyişle, PatKHK da ayrıntılı olarak işçiyi ve haklarını koruma amacıyla emredici olarak düzenlenen hükümler BK da bulunmamaktaydı. Ancak bunda BK nın 1926 tarihli işçi hakları anlayışıyla, PatKHK nın ise gelişen 21. yüzyılın işçi hakları anlayışıyla yazılmış olmasının büyük bir etkisi olduğu düşünülebilir. TBK ise bu konuya açıklık getirmiş ve hizmet buluşları üzerinde işçinin ve işverenin sınaî ve fikri mülkiyet hakları konusunda özel kanun hükümlerinin uygulanacağını belirtmiştir (TBK m. 427). Bunun yanında uluslararası bir sözleşme olan ve Türkiye nin de taraf olduğu Avrupa Patent Konvansiyonda işçi buluşları üzerindeki hakların, işçinin çalışmakta olduğu ülkenin yasaları ile belirleneceğini belirtilmektedir 14 (EPC m. 60, f.1). Sonradan yürürlüğe giren ve 25 madde gibi kapsamlı bir düzenleme getiren PatKHK nın, EPC ve TBK da atıf yapılan özel kanun olduğu konusunda artık ihtilaf bulunmadığı kanaatindeyiz. 13 Tekinalp, s Yazar BK 336. m. hükümlerinin fiilen uygulanamaz olduğunu belirtmiştir. Ayrıca bkz. Canbolat, s. 46; Ortan, Çalışanların Buluşları, s Avrupa Patent Konvansiyonu (European Patent Convention) (EPC) m. 60, f. 1 in İngilizcesi şöyledir: The right to a European patent shall belong to the inventor or his successor in title. If the inventor is an employee, the right to a European patent shall be determined in accordance with the law of the State in which the employee is mainly employed; if the State in which the employee is mainly employed cannot be determined, the law to be applied shall be that of the State in which the employer has the place of business to which the employee is attached. (Son çevrimiçi ziyaret tarihi: 13 Aralık 2012) Sayfa 11 / 35

12 Son olarak yürürlüğe henüz girmemiş olsa da, 2009 yılında Başbakanlığa iletilen bir Patent Kanunu Tasarısı bulunmaktadır 15. Söz konusu Tasarı işçi buluşları anlamında PatKHK nın işçi lehine sağladığı mevcut durumu tersine çevirecek birçok hükmü içermektedir 16. En önemlisi emredicilik konusunda birçok eksiklik bulunan Tasarı yasalaşırsa, BK zamanındaki duruma dönülmesi ihtimali mevcuttur. İlerleyen aşamalarda yeri geldikçe bu konuya değinilecektir. III. İşçi Buluşları Hukukunun Unsurları İşçi buluşu kavramı iki ana unsuru içerir: işçi ve buluş. Bu nedenle öncelikli olarak işçi kavramından hangi işçilerin anlaşılması gerektiği açıklanacak, daha sonrasında buluş kavramının ne tür buluşları kapsadığı belirtilecektir. A- İşçi İş Kanununa göre, bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi denir (İş K. m. 2, f.1, c.1). Patent KHK anlamında işçi; bir özel hukuk sözleşmesi veya benzeri bir hukuk ilişkisi gereği, başkasının hizmetinde olan ve bu hizmet ilişkisini işverenin gösterdiği belli bir işle ilgili olarak kişisel bağımlılık içinde ona karşı yerine getirmekle yükümlü olan kişidir (PatKHK m. 16, f.3). Dolayısıyla sadece gerçek kişiler işçi olabilirler. Tüzel kişiler işçi olamayacakları gibi, buluşçu da olamazlar. Ancak buluş ortaya çıktıktan sonra buluş üzerinde hak sahibi olabilirler 17. Bunun yanında kanun açıkça kişisel bağımlılık içinde çalışanların işçi kabul edileceğini belirttiği için vekâlet, istisna ve adi şirket tarihli Başbakanlığa gönderilen Patent ve Faydalı Model Kanunu Tasarısı: (Son çevrimiçi ziyaret tarihi: 13 Aralık 2012) 16 Tasarının 78 ila 90. maddeleri arası işçi buluşlarına ilişkindir. Sadece 12 madde ile işçi buluşlarını düzenlemeye giden Tasarının, sırf bu nedenle dahi 25 madde ile düzenlemeye giden PatKHK nın gerisinde kaldığı düşünülebilir. 17 Canbolat, s. 65; Ortan, Çalışanların Buluşları, s Sayfa 12 / 35

13 sözleşmesine göre çalışanlar işçi olarak kabul edilmeyecek, bu kişilerin buluşları ileride açıklanacak olan serbest buluş olduğu kabul edilecektir 18. Ayrıca PatKHK metninden, işçi buluşlarına ilişkin hükümlerin sadece özel sektörde çalışan işçilere uygulandığı sonucuna da ulaşılmamalıdır. Çünkü kanun 39. ve 40. maddelerinde, işçi buluşlarına ilişkin hükümlerin memurlar ve silahlı kuvvetler mensuplarına da uygulanacağını belirterek kapsamı genişletmiştir. Üniversite mensupları 19 ise bu kapsamın dışında bırakılmıştır. PatKHK haricinde fikri mülkiyet hukukunun diğer alanlarında da; işçi, hizmetli ve memur kavramları birlikte kullanılmış, ancak PatKHK nın yapmış olduğu gibi stajyer ve öğrenci 20 gibi diğer kişiler kapsam dâhiline alınmamıştır Süzek, s. 122 ve Canbolat, s Ayrıca Canbolat, İş Kanunundan farklı olarak PatKHK da kişisel bağımlılıktan bahsedilmesinin, kapsamı genişletmek olduğunu iddia etmekte ve bir ekonomik ilişki içinde olmayabilen stajyer, öğrenci ve hatta çırakların dahi kapsama alınmak amacıyla bu tür bir düzenleme yapıldığını belirtmektedir. Çıraklar hakkında ayrıntılı bilgi için ayrıca bkz. Çelik, s. 37 vd.; Süzek, s. 126 vd. 19 Kanunun 40. maddesinin başlığı üniversite mensuplarının buluşları olup, madde metninin içinde öğretim elemanı nın yaptığı buluşların serbest buluş olacağı ve 2. fıkrada ise öğretim elemanı sıfatının Yüksek Öğretim Kanunu hükümlerine göre belirleneceği belirtilmektedir. Üniversite mensupları ve özelde vakıf üniversitesi mensuplarının durumu hakkında ayrıntılı inceleme için bkz. Battal, s. 190 vd.; ayrıca bkz. Yıldız, s. 247 vd. Ayrıca vakıf üniversite dekanının işçi sayıldığı hakkında bkz. Yargıtay 9. HD., 24327/21652 sayılı, tarihli karar. 20 Kanun aynı fıkrada, ücretsiz olarak ve belirli bir süreye bağlı olmaksızın hizmet gören stajyerler ve pratik yapan öğrencilerin de işçi sayılacağını belirtmiştir. (PatKHK m. 16, f. 3, c. 2) 21 Örneğin 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun (FSEK), 4630 sayılı kanunun 11. maddesi ile değişik18. maddesi gereğince mali hakları kullanma yetkisinin eser sahibine ait olduğu prensip olarak belirtilmekte; ancak 2. fıkrası ile aralarındaki özel sözleşmeden veya işin mahiyetinden aksi anlaşılmadıkça; memur, hizmetli ve işçilerin işlerini görürken meydana getirdikleri eserler üzerindeki hakların bunları çalıştıran veya tayin edenlerce kullanılacağı eklenmektedir. Buna benzer şekilde 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin (EndTasKHK) 14. maddesi uyarınca aralarındaki özel sözleşmeden veya işin mahiyetinden aksi anlaşılmadıkça memur, hizmetli ve işçilerin işlerini görürken tasarladıkları tasarımların sahiplerinin bunları çalıştıranlar olacağı açıkça belirtilmiş. Sonrasında ise sözleşmesi gerektirmediği halde işyerindeki bilgiler ve araçlardan faydalanmak suretiyle bir tasarım yapan memur, hizmetli ve işçinin yaptıkları tasarımın sahiplerinin bunları çalıştıranlar olduğu eklenmiştir. Ancak PatKHK ile uyumlu şekilde, bu takdirde memurun, hizmetlinin ve işçinin yaptığı tasarımın önemi göz önüne alınarak tespit edilecek bir bedele hakkı olduğu düzenlenmiştir. Bununla birlikte PatKHK dan farklı olarak taraflar bu bedel konusunda anlaşamadıkları takdirde, söz konusu bedelin mahkemece tespit edileceği belirtilmiştir. PatKHK da ise Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanlığının (ÇSGB) çıkaracağı bir yönetmelikle oluşturulacak bir tahkim yoluyla ihtilafın çözüleceği belirtilmektedir. Sayfa 13 / 35

14 B- Buluş Patent KHK buluş kavramını açıkça tanımlanmamış, bunun yerine hangi özellikleri taşıyan buluşların korunabileceğini belirtilmiştir. Buna göre; yeni, tekniğin bilinen durumunu aşan ve sanayiye uygulanabilir olan buluşlar patent verilerek korunur. Yani başka bir deyişle patentin konusunu buluş oluşturur 22. Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre buluş, ilk defa yeni bir şey yaratmaktır (icat) 23. İşçi buluşları kavramından anlaşılması gereken de ancak patent veya faydalı model belgesi ile korunabilir nitelikte olan buluşlardır (PatKHK m. 16, f.1) 24. Faydalı modelin patentten farkı, buluş basamağına sahip olmaması ve bu nedenle de patente göre daha kısa koruma görmesidir. Ancak teknik iyileştirme teklifleri olarak adlandırılan ve patent veya faydalı model belgesi ile korunabilir nitelikte olmayan bazı iyileştirmeler de koşulları varsa bedeli hak eder (PatKHK m. 16, f.2). Öncelikle işçi böyle bir iyileştirme yapıyorsa bir teklif şeklinde bunu işverene sunmalıdır. İşveren değerlendirmesi sonucunda bu iyileştirmeden yararlanmaya başlarsa uygun bir bedeli işçiye ödemekle yükümlü hale gelir (PatKHK m. 33). Buradaki hükümler emredici olarak düzenlenmiş olup; PatKHK m. 34 ve 33, f.2 birlikte yorumlandığında, işçinin teknik iyileştirme teklifi yapmasından önce bedel ödenmeyeceği konusunda sözleşme ile hüküm getirilemez. Bedel konusunda taraflar ancak iyileştirme teklifi sonrasında sözleşme yapabilirler (PatKHK m. 34). Ayrıca bu bedelin PatKHK m. 35 gereği hakkaniyete uygun olması gerekmektedir. IV. İşçi Buluşunun Çeşitleri Patent KHK, işçi buluşlarını ikiye ayırmıştır: hizmet buluşları ve serbest buluşlar 25. İşçi buluşları açısından önemli olan öncelikle buluşun hizmet buluşu mu yoksa serbest buluş 22 Tekinalp, s Türk Dil Kurumu web sitesi için bkz. (Son çevrimiçi ziyaret tarihi: 13 Aralık 2012) 24 BK m. 336 da işçi hizmetini yaparken bir şey ihtira ettikte iş sahibi böyle bir ihtiraın kendisine ait olacağını akitte şart koymuş yahut bu ihtira işçinin taahhüt eylediği hizmetin levazımından bulunmuş ise ihtira olunan şey, iş sahibinin olur denilmekteydi. Burada ihtira ettikten kastedilen korunabilir nitelikte olan buluşun yapılmasıdır. 25 Ayrıca fırsat buluşları ve işe yabancı buluş kavramları için bkz. Ortan, s. 149 vd ve s. 181 vd. Sayfa 14 / 35

15 mu olduğunun tespitidir. Bu nedenle aşağıda ilk önce bu kavramlar açıklanacak, sonrasında ise her iki buluş türü için tarafların hak ve yükümlülükleri ayrı ayrı incelenecektir. A- Hizmet Buluşları Hizmet buluşları, işçinin bir işletme veya kamu idaresinde yükümlü olduğu faaliyet gereği gerçekleştirdiği, işletmenin veya kamu idaresinin büyük ölçüde deneyim ve çalışmalarına dayanan, işçinin iş ilişkisi sırasında yaptığı buluşlar olarak tanımlanmıştır (PatKHK m. 17, f. 2) 26. PatKHK temelde hizmet buluşlarına ilişkin hususları düzenlemektedir 27. Hizmet buluşlarının kapsamına yukarıda belirtildiği gibi, özel sektörde ve kamuda çalışan işçiler, memurlar, askeri personel girmektedir. Sayı açısından bakıldığında, çoğunlukla işçi buluşlarının bu kesimden çıktığı görülmektedir. Kapsam dışı bırakılan tek kesim üniversite mensuplarıdır ki, onların buluşları kanundan doğan bir şekilde (ipso iure) serbest buluş olarak kabul edilirler 28. Tanıma göre işçinin faaliyeti gereği gerçekleştirdiği ve büyük ölçüde işletmenin deneyim ve çalışmalarına dayanan buluşlardır. Burada deneyim ve çalışmalardan kastedilen işletmenin donanımları ve sağladığı imkânlar yanında işletmenin kullanılan tecrübesidir. Ancak yine maddeye göre buluşun iş sözleşmesi devam ederken gerçekleştirilmesi gerekmektedir. B- Serbest Buluşlar Serbest buluşlar ise, hizmet buluşlarının dışında kalan buluşlar olarak tanımlanmıştır (PatKHK m. 17, f.3). Bir buluşun serbest hale gelmesi birkaç şekilde sağlanabilir. Bu haller PatKHK m. 21, f.1 de sayılmıştır. Buna göre; 26 İşçi işletmedeki faaliyetinin doğrudan veya dolaylı sonucu olarak buluşu gerçekleştirmiş olabilir. Doğrudan örneğe, araştırma ve geliştirme bölümünde çalışanın buluşu örnek gösterilebilirken, dolaylıya örnek üretim bölümünde çalışanın buluşu gösterilebilir. Bkz. Tekinalp, s Hizmet buluşları ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. Keskinci, s. 205 vd. 28 Bkz. yukarıda dn. 19. Sayfa 15 / 35

16 - işveren yazılı olarak buluşu serbest bırakmışsa, - işveren kısmi hak talebinde bulunursa, - işveren kendisine işçi tarafından aşağıda açıklanacak olan PatKHK m. 18 anlamında bir bildirim yapıldıktan sonra dört ay içinde cevap vermemişse; - işveren kısmi hak talebinde bulunmuş ve işçi PatKHK m. 20, f.2 gereğince buluşun iki ay içinde tamamen devir alınmasını talep etmiş ancak işveren süresi içinde cevap vermemişse buluş serbest buluş niteliği kazanır. Serbest buluşun işçi açısından önemi, aşağıda açıklanacak olan bildirim ve teklif hükümlerine tabi olmadan buluşu üzerinde tasarruf hakkına sahip olmasıdır. İşçinin en lehine olan durum, işverenin yazılı şekilde buluşu serbest bırakmasıdır. Bu hüküm işçi lehine olduğu için, sözleşme serbestîsi içerisinde kalır. İşçi yararına yorum ilkesi gereği, iş sözleşmesi içerisinde işçinin buluşlarının serbest olacağına ilişkin hükümler geçerlidir. Aşağıda bu konuya daha detaylı bir şekilde değinilecektir. V. Tarafların Hak ve Yükümlülükleri A- Hizmet Buluşlarında 1. İşçinin Bildirim Yükümlülüğü Yukarıda tanımı yapılan işçi, bir hizmet buluşu gerçekleştirdiğinde yerine getirmesi gereken bazı yükümlülükler bulunmaktadır. Bunların başında bildirim yükümlülüğü gelmektedir 29. Buna göre işçi buluşu yaptığında gecikmeksizin işverene yazılı bir bildirimde bulunmalıdır (PatKHK m. 18, f. 1). Kanun koyucu, bildirimin ne kadar süre içinde yapılacağı konusunda kesin bir hüküm koymak yerine, somut olayın özelliklerine göre 29 BK döneminde açıkça bulunmayan bildirim yükümü, PatKHK ile hukukumuza girmiştir. BK döneminde işçinin genel olarak sadakat borcu çerçevesinde hizmet buluşlarını işverene bildirmesi gerektiği belirtilmekteydi. Bkz. Ortan, s PatKHK da açıkça düzenlenen bildirim yükümünün artık kanundan kaynaklanan bir borç niteliğinde olduğu düşünülmektedir. Bkz. Canbolat, s Sayfa 16 / 35

17 makul sürenin belirlenmesi için gecikmeksizin ifadesine yer vermiştir 30. İşçi kural olarak buluşu tamamlar tamamlamaz işverene bilgi vermelidir 31. Madde metninde bir hizmet buluşu yaptığı ifadesinden anlaşılması gereken buluşun tamamlanmış olmasıdır 32. Madde metni ayrıca işçinin bildirimi mutlaka yazılı yapması gerektiğini belirtmektedir. Yazılı şekil şartı, TBK m. 12 (BK. m. 11) 33 anlamında geçerlilik şartı olmasına rağmen, doktrinde Canbolat tarafından buradaki hükmün mutlak emredici nitelikte olmadığı belirtilmiştir 34. Yazar, PatKHK 34. maddenin işçi lehine sözleşme yapmaya izin verdiğini belirterek, sözleşmede yazılı bildirim yapılmayacağının kararlaştırılabileceğini belirtmiştir. Gerçekten de kanunun amacının işçinin korunması ve buluşları üzerindeki haklarını temin etmek olduğu dikkate alındığında, böylesi bir yorumun haklı olduğu sonucuna ulaşılabilir. Kaldı ki, PatKHK m. 34, işçi lehine sözleşme yapılmasına imkân vermiş, yani hükümlerin nispi emredici olduğunu belirtmiştir. Bunun yanında mutlak emredici hükümlerin -yukarıda açıklandığı gibi- lafzından ve anlamından mutlak emredici olduğu anlaşılmalıdır. Ancak 34. maddenin lafzından ve anlamından mutlak emredici olduğu anlaşılamamaktadır 35. Burada önemli olan husus, yazılı şekilde yapılmayan bildirimin işçiyi koruyup korumayacağıdır. Çoğunlukla, patent alabilecek teknik bir hususun zaten sözlü olarak aktarılması mümkün değildir 36. Ayrıca sözlü olarak aktarılma işçi açısından ispat zorluğu oluşturur. Bu nedenle bildirimin sözlü yapılmasında işçinin menfaati olduğu düşünülmemektedir. Zaten uygulamada da çoğunlukla bu tür bildirimler, önceden hazırlanmış soruları içeren matbu yazılı formlar şeklindedir Aynı madde ArbnErfG paragraf 5 te de düzenlenmiştir. 31 İşçi buluşun tamamlandığından emin ise bunu hemen işverene bildirmelidir. Aksi halde, işçi kusuruna dayanan gecikme nedeniyle işverenin uğramış olduğu zararlardan sorumluluğu doğacaktır. Öte yandan işçi buluşun patentlenebilir olup olmadığını takdir etme yükümü altında değildir. Sırf bu nedenle işverene bildirim yapmaktan kaçınamaz. Bkz. Canbolat, s Canbolat, s BK zamanında ise m. 336 da belli bir şekil şartı öngörülmediği için, BK m. 11 e göre, bir şekil şartının daha önceden öngörülmediği düşünülmektedir. 34 Yazar ayrıca Almanya da yazılı şekil şartının çok katı uygulandığını ancak Türkiye de bu kadar katı uygulanmasının uygun olmadığını da eklemiştir. Bkz. Canbolat, s Aslına bakılırsa PatKHK m. 34 şöyle demektedir: Bu KHK nın işçilerle ilgili hükümleri işçi aleyhine değiştirilemez. Burada kastedilen tabi KHK nın değil, iş sözleşmesinin veya işçi-işveren arasındaki her türlü sözleşme hükümlerinin KHK ya aykırı olarak değiştirilemeyeceğidir. Aynı noktaya dikkat çeken yazar için bkz. Battal, s Aynı şekilde Ortan böylesi teknik bir bildirimin eşyanın tabiatı gereği yazılı olarak yapılması gerektiğini belirtmiştir. Bkz. Ortan, s Çalışmanın ekinde örnek bir hizmet bildirim formu sunulmuştur. (EK-1) Sayfa 17 / 35

18 Şekil şartı eğer mutlak olarak algılanırsa ortaya kötü niyetli kullanımlar çıkabilir. Bu nedenle bu kuralın da işçi lehine nispi emredici olarak kabulü uygundur. Örneğin sözlü bildirim sonrası buluşu kullanmaya uzun süre ses çıkartmayan ve sonrasında salt bildirimin yazılı yapılmadığını iddia ederek bildirimin geçersizliğini talep eden bir işverenin kötü niyeti, salt şekil şartı nedeniyle korunmamalıdır. Kanımızca burada bir örtülü kanun boşluğu bulunmaktadır 38. Yani kanun koyucu TMK m. 12 de belirtmiş olduğu geçerlilik şartı ile ilgili maddeyi, işçi buluşları ile ilgili yukarıda vermiş olduğumuz somut örnek için kısıtlamayı unutmuş gözükmektedir 39. Bu nedenle TMK 2/2 de düzenlenen dürüstlük kuralı ile TMK m. 12 amaca yönelik olarak düzeltilebilir ve sonuçta salt yazılı olarak yapılmaması nedeniyle açıkça hakkını kötüye kullanan kişi korunmaz 40. Böyle bir durumda, işverenin yazılı bildirim koşulundan feragat ettiği ve tarafların karşılıklı olarak bu konuda mutabık kaldıkları sonucuna da ulaşılabilir 41. İşçi bildirimde teknik problemi, çözümünü ve hizmet buluşunu nasıl gerçekleştirmiş olduğunu açıklamalı ve buluşun daha iyi açıklanması bakımından varsa resmini de işverene vermelidir (PatKHK m. 18, f.2). Yukarıda hizmet buluşunun tanımı yapılırken, özellikle işletmenin veya kamu idaresinin deneyim ve çalışmalarına dayanması gerektiği 38 Örtülü kanun boşluğu, açık boşluk ile gerçek olmayan kanun boşluğu (praeter legem) boşluk kavramının alt türleridir. Açık boşlukta, karşılaşılan somut olay ile ilgili uygulanabilir bir kural yokken, örtülü boşlukta ise uygulanabilir bir kural vardır ancak kanun somut olayın özelliklerine göre sınırlayacak bir kural getirmeyi unutmuş gözükmektedir. Bkz. Hatemi, s. 76; aynı yönde bkz. Serozan, s Burada TMK m. 12 nin kapsamı fazlaca geniş tutulmuştur. Kanun bu maddenin istisnası olarak ortaya çıkabilecek durumları belki gözetmiş ancak bunların kanuna yazılması imkânsız olması nedeniyle bu örtülü boşluğun doldurulması görevini yargıya bırakmıştır. Bu nedenle yargı tarafından teleolojik redüksiyon ile amaca uygun şekilde yasanın daraltılması gerekmektedir. Teleolojik redüksiyon kavramı ile ilgili olarak bkz. Serozan, s. 148 vd. 40 Bu hususta 1988 tarihli bir Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı (YİBK) bize yol gösterici olabilir. Davaya konu olayda kat karşılığı inşaat yapan bir müteaahit, evler bitmeden finansman ihtiyacını karşılamak amacıyla tapuda yazılı şekil şartı yerine getirmeksizin evleri satmış ve inşaatları bitirmiştir. Sonraki yıllarda evleri değerinden düşük sattığını düşünen müteahhit, salt yazılı şekil şartı yerine gelmediği için BK. md 11 gereği satış sözleşmelerinin iptalini istemiştir. YİBK, mütaahhitin kötü niyetli davranışının MK. 2/2 gereği korunamayacağını ve bu nedenle salt yazılı şekil şartına uyulmamış olmasının, sözleşmenin geçersizliğine yol açmayacağına karar vermiştir (YİBK, 1987/2, tarihli karar YKD. C.15, Sayı 2, Şubat 1989, s. 149 vd.). Bu karardan çıkarabileceğimiz sonuç, her ne kadar yasa açık bir şekilde şekil şartını aradığı zamanlarda buna aykırı hallerin butlanla sonuçlanacağını belirtse de, MK 2/2 de yer alan dürüstlük kuralı, gerektiğinde diğer maddeleri düzeltir ve amaca (ratio legis) uygun şekilde örtülü kanun boşluğu yorum yoluyla doldurulur. Ancak buradaki adaletsizliğin ve hakkın kötüye kullanılmasının olayımızdaki gibi açık, çarpıcı şekilde olması gerekmektedir. Bu yönde bkz. Serozan, s. 158 vd.; Ayrıca Hatemi, s Canbolat, s Yazar aynı zamanda Almanya da bir eyalet mahkemesinin, işçinin sözlü olarak bildirimi üzerine, işverenin buluşu kullanmaya başlaması ve işçiye ücretini ödemesini, yazılı bildirim şartından feragat olarak yorumladığını belirtmiştir. Sayfa 18 / 35

19 açıklanmıştı. Bu nedenle işçinin bu dayandığı deneyim ve çalışmaları da yazılı bildiriminde özellikle açıklaması gerekmektedir (PatKHK m. 18, f.3). Bildirim içeriğindeki hususlar, işçinin buluşunun hizmet buluşu olup olmadığının ve hizmet buluşu ise üzerinde işçinin ne kadar bir emeği olduğunun belirlenmesi, en önemlisi de bu emek karşılığında kendisine ne kadar ödeme yapılacağı hususunun belirlenmesi için önemlidir 42. Bu nedenle işçinin bu bildirimi olabildiğince detaylı yazmasında yararı bulunmaktadır. İşçi bu buluşu tek başına geliştirebileceği gibi, günümüzde sıkça buluşların araştırma ve geliştirme (AR-GE) olarak adlandırılan, işverenin özellikle buluşların gerçekleştirilmesi için oluşturduğu birimlerde bir takım çalışması sonucu ortaya çıktığı gözlenmektedir. Bu nedenle eğer buluş birden fazla kişi tarafından geliştirilmişse, bu işçiler birlikte bildirim de yapabilirler (PatKHK m. 18, f.1, c.2) 43. Yine burada, her bir kişiye ne kadar ödeme yapılacağının belirlenmesi için katkıda bulunanların ne şekilde katkıda bulunduğu özellikle belirtilmelidir (PatKHK m. 18, f.3). Söz konusu bildirim işverene ulaştıktan sonra işveren bu bildirimi aldığı tarihi (tebellüğ tarihini) bildirimde bulunan kişi veya kişilere gecikmeksizin yazılı olarak bildirir ve bu tarihten itibaren iki ay içinde, eğer varsa, bildirimin hangi hususlarda düzeltilmesi gerektiğini işçiye bildirir. Bu süre hak düşürücü bir süre olup, işveren eğer süresi içinde böyle bir talepte bulunmazsa, işçinin bildirimi şartlara uygun olmasa dahi geçerli sayılır (PatKHK m. 18). Yukarıda işçi için nispi olarak düzenlenen yazılılık şartı, aynı zamanda işveren açısından da düzenlenmiştir. Ancak bu şartın da yine yukarıda yapmış olduğumuz açıklamalardaki gibi işçi ve işveren tarafından açıkça kötüye kullanılmamış olması, taraflar böylesi bir bildirimden haberdar olmuşlarsa ve bunu farklı şekillerde kanıtlayabiliyorlarsa, bu durum yeterli sayılmalıdır. Ayrıca burada bildirimini kanıtlayan işçinin iki ay içinde bir 42 Bkz. Tekinalp, s Kanunun lafzından da anlaşıldığı üzere bu bildirimin birlikte yapılması zorunlu değildir. Ancak birlikte yapılacaksa bildirimin herkes tarafından imzalanması gerektiği belirtilmektedir. Ayrıca önemle belirtmek gerekir ki, birden çok kişinin ortaya çıkardığı bir buluş söz konusu ise, işçilerden sadece birinin bildirimde bulunması halinde diğerlerinin bildirim yükümlülüğü ortadan kalkmaz. Bu sadakat borcunun da doğal sonucudur. Bkz. Canbolat s Sayfa 19 / 35

20 düzeltme almamış olmasında işçinin menfaati bulunmaktadır. İşçi yaptığı bildirimden sonra iki ay geçmesine rağmen işverenden işçinin haklarını kısıtlayan bir değişiklik yapılması talebi gelmemişse, yaptığı bildirim geçerli hale gelir. Bildirim tarihinin daha birçok hukuki sonucu vardır. Ancak eğer işveren bildirim yapılmasını gerekli görmemiş ve bunu sözleşme ile hüküm altına almışsa, bu durum işçi lehine olduğu için geçerlidir. 2. İşverenin Talep Hakkı a. Genel Olarak Yukarıda belirtilen işçiye ait bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmesi sonrasında, işverenin hak talebi ortaya çıkar. İşverenin de bu talebi yazılı yapması zorunlu olup, bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren dört ay içinde yapılmalıdır (PatKHK m. 19, f.2). Söz konusu talep yasadan doğan ipso iure bir devir olup, tek taraflı bir irade beyanının karşı tarafa ulaşması ile kurucu yenilik doğurur. Mutlak hak sahipliği işçiden, işverene geçer ve bu tarihten itibaren işveren buluş üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilir. Devredilen haklarının sadece malvarlığı haklarını kapsadığı ve fakat buluşçuya ait kişisel hakları içermediği doktrinde kabul edilmektedir 44. Buluşçunun şahsına sıkı sıkıya bağlı, devredilmez, vazgeçilmez ve haczedilmez bu hakların en önemlisi buluşçu olarak tanınma hakkıdır. Bu haklar işçi üzerinde kalır ve işverene devredilemez Dolayısıyla kişisel hakların işverene devrine ilişkin sözleşmeler TMK nın 23. maddesinin emredici yapısına aykırı olup, geçersizdir. Ayrıca işveren sözleşme ile maddede belirtilen dört aylık süreyi arttıramaz. Söz konusu süre hak düşürücü süre olduğundan, nispi emredicilik gereği bu sürenin uzatılabileceğine yönelik veya daha uzun bir süreyi içeren sözleşmeler, işçinin hakkını ihlal ettiği ölçüde geçersizdir. 44 Ortan, s. 124; Tekinalp, s. 563; Yıldız, s Sayfa 20 / 35

21 Bununla birlikte sözleşme ile işveren talep hakkından vazgeçmiş, yani buluşu serbest bırakacağını sözleşme ile baştan kararlaştırmışsa, bu hükümler işçi lehine olduğu için geçerlidir. Aşağıda da ayrıntılı olarak açıklanacağı üzere, işçi için asıl lehe olan buluşun serbest olmasıdır. b. Türleri Kanunda hak talebi, tam ve kısmi olmak üzere ikiye ayrılmıştır. İşverenin iki talepleri arasında seçimlik bir hakkı bulunmaktadır 45. aa) Tam Talep Hakkı Eğer işveren tam hak talebinde bulunmuşsa, buluş üzerindeki tüm haklar, bildirimin işçiye ulaşması ile işverene geçmiş olur (PatKHK m. 20, f.1) 46. İşveren buluş konusu ürünleri üretebileceği gibi, lisans verebilir veya buluşu devredebilir 47 ve hatta gerekli davaları -işçi aleyhine olan gasp davaları da dâhil- açabilir 48. Bunun karşılığında işçinin işverenden uygun bir bedelin kendisine ödenmesini isteme hakkı doğar (PatKHK m. 22, f.1. Esas olan tam talep olup, işveren tam talep hakkı ile buluş üzerindeki lisans verme ve buna bağlı tüm mali hakların sahibi olur. Eğer işveren tam talepte bulunmazsa, buluş PatKHK m. 21, f.1 e göre serbest buluş haline gelecektir. bb) Kısmi Talep Hakkı Eğer işveren kısmi hak talebinde bulunmuşsa, işveren kısmi hakka dayanarak buluşu sadece kullanabilir. Tam talepteki üzerindeki tüm mali haklar işverene geçmez. Bu durumda işçi kendi buluşundan kendi menfaat sağlar. İşçi buluşu bizzat kendi kullanarak üretim yapabileceği gibi, lisans da verme hakkına sahip olur 49. Buluşu 45 Canbolat, s Aynı hüküm ArbnErfG paragraf 7 de düzenlenmiştir. 47 Canbolat, s. 219; Tekinalp, s Tekinalp, s Canbolat, s Sayfa 21 / 35

22 işverenin haklarını ihlal etmediği sürece kullanabilir. Aynı şekilde işveren de işçinin haklarını ihlal etmeden buluşu kullanma hakkına sahiptir. İşverenin kullanımı lisansa benzemesine rağmen teknik açıdan lisans sayılmaz 50. Ancak bu kullanma işçinin buluşunu değerlendirmesini önemli ölçüde güçleştiriyorsa, işçi buluşa ilişkin hakkın iki ay içinde tamamen devir alınmasını veya kendisi için serbest bırakılmasını isteyebilir (PatKHK m. 20, f. 2). Eğer işveren kısmi hak talep etmişse ve buluştan ancak yararlanmakta ise, işçi uygun bir bedelin kendisine ödenmesini işverenden isteyebilir (PatKHK m. 23, f.1, c.1). Dolayısıyla burada tam talepten farklı olarak işçinin bedeli ödemesi ancak işverenin buluştan yararlanması halinde mümkündür. Yararlanmadan kasıt, işverenin buluşu fiilen işletmesinde kullanmasıdır 51. İşverenin bununla birlikte buluşu koruma yükümü bulunmamaktadır 52. Ancak işveren sözleşme ile belirli bir miktarın yararlanma olmasa dahi işçiye ödenebileceğine karar verebilir. Söz konusu hükümler işçi lehine olacağı için geçerlidir. cc) Ortak Hükümler Tam talep halinde işçiye bedel ödenmesi zorunlu olup, bunun aksinin sözleşme ile kararlaştırılması mümkün değildir. Aynı şekilde kısmi talep halinde de, eğer işveren buluşu kullanıyorsa, sözleşme ile işçiye bedel ödenmeyeceğine karar verilemez. Bu durum emredici hükümlere açıkça aykırı olduğu gibi kanunun özüne ve ruhuna da aykırıdır. Çünkü buluşun bildiriminin yapılmasındaki temel amaç işçinin hakkaniyete uygun bir bedeli elde etmesidir. Hem tam talep, hem de kısmi talep halinde işçiye ödenecek bedelin hesaplanmasında hizmet buluşunun ekonomik değerlendirilebilirliği, işçinin işletmedeki görevi ve işletmenin buluşun gerçekleştirilmesindeki payı özellikle göz önünde tutulur (PatKHK m. 22, f.2). Buna göre işletmenin imkânlarının çok kullanılması halinde işçinin ücreti az, diğer halde ise çok olacağı düşünülebilir. Ancak her halükarda, işçiye verilecek bedel 50 PatKHK m. 88 e göre aksi sözleşmeden anlaşılmadıkça, lisans verilenler, lisanstan doğan haklarını üçüncü kişilere devredemez veya alt lisans verilemez. Bu nedenle işveren alt lisans yoluyla bu hakkını başkasına devredememelidir. 51 Canbolat, s Tekinalp, s Sayfa 22 / 35

23 hakkaniyete uygun olmalıdır. Aksi takdirde işçi PatKHK m. 35, f.1 e göre ücrete ilişkin sözleşmenin geçersizliğini iddia edebilir. Hatta işçi bu iddiasını iş akdi bitirilmiş olsa bile, altı ay içinde yazılı olarak yapacağı bir bildirim ile iddia edebilir (PatKHK m. 35, f.2) 53. İşçinin bedel üzerindeki alacağı tasarruf işlemlerine konu olabileceği gibi, mirasçılarına da geçer 54. Ayrıca kanunda, işverenin buluşuna ilişkin talepte bulunduktan sonra buluşun korunmaya değer olmadığını ileri sürerek işçiye ödeme yapmaktan kaçınamayacağı emredici şekilde belirtilmiştir. İşveren ile işçi arasında bu tür bir sözleşme hükmü varsa emrediciliğe aykırı olacağı açıktır. Kanun bu konuda sadece eğer bir mahkeme kararı varsa işçinin bedel talebinde bulunamayacağını belirtmiştir (PatKHK m. 23, f.2) 55. Ancak eğer dava süresince işçiye bir bedel ödenmişse, dava sonunda bu bedelin işçiden geri istenememesi gerekmektedir. 23. maddenin 2. fıkrasının son cümlesinde işçinin bedel talebi, buluşun korunabilirliğine ilişkin kararın kesinleşmesine kadar ileri sürülebilir hükmünden anlaşılması gereken budur 56. İşveren ve işçi bedelin miktarı konusunda uyuşmazlığa düşerlerse, yukarıda açıklanan EndTasKHK dan farklı olarak, bu ihtilafın çözümünün tahkim usulüne göre çözüleceği belirtilmiştir. PatKHK nın 24. maddesinde tahkim usulünün ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) tarafından PatKHK nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde çıkarılacak bir yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiş ancak ne yazık ki, çalışmanın hazırlandığı Aralık 2012 itibariyle henüz böyle bir yönetmelik yürürlüğe girmemiştir 57. Ancak ÇSGB yönetmeliği hükümlerine bağlanan diğer hükümler de bulunmaktadır. Yönetmelik yürürlüğe giremediği için bu maddeler de ölü doğmuştur. Örneğin, PatKHK m. 25, f.1 e göre, işverenin kısmi veya tam hak talebinde bulunması sonrasında bedelin miktar ve ödeme şeklinin ÇSGB yönetmeliği hükümlerine göre taraflarca tespit edileceği belirtilmiştir. Taraflar eğer bu konularda anlaşamazlarsa 53 İşçiye ödenecek bedelin hukuki niteliğinin ücret olmadığı ve bu nedenle ücrete ilişkin zamanaşımına değil, genel zamanaşımı süresine tabi olduğu hakkında bkz. Canbolat, s. 236; Ortan, s Canbolat, s Açıkça davaların ne tür davalar olduğu belirtilmese de, metinde geçen buluşun korunabilir olmadığı konusunda Enstitü tarafından veya Enstitü aleyhine açılan bir dava dan anlaşılması gerekenin, bir patent veya faydalı model hükümsüzlüğü davası olduğu düşünülmektedir. 56 Canbolat, s Yazar haklı olarak bu ifadenin açık olmadığına dikkat çekmiştir. 57 Almanya da 1958 yılından bu yana "İşçi Buluşları Bedel Yönetmeliği yürürlükte olup halen uygulanmaktadır. Yönetmelik bedelin belirlenmesi ile ilgili birçok ayrıntılı maddeyi içermektedir. Bkz. Canbolat, s. 234 ve orada dn. 427 de yapılan atıf. Sayfa 23 / 35

24 uyuşmazlığın 60 gün içinde tahkim ile çözümleneceği belirtilmektedir (PatKHK m. 25, f.2). Ancak denildiği gibi, böyle bir Yönetmelik hiç yürürlüğe girmediği için ihtilafın ancak mahkemelerde uzun yargılama süreleri sonucunda çözüme kavuşması mümkündür. Böyle bir durumda yargılamanın İş Mahkemesinde mi Fikri ve Sınaî Haklar Mahkemesinde mi karara bağlanacağı tartışmalıdır 58. Bunun yanında işçi lehine ise eğer başka bir ihtilaf çözüm mekanizmasının işletilmesi de söz konusu olabilir 59. Bu konuda sözleşmeye hüküm konulması durumunda PatKHK m. 25, f.5 gereği işçi lehine ise uygulanabilecek olması düşünülebilir. Başbakanlığa gönderilen Patent Kanun Tasarısının 81. maddesinin 4. fıkrasına göre ise işveren ile işçi arasında imzalanan sözleşme veya benzeri bir hukuk ilişkisi hükümlerince belirlenebileceğini belirtilmiştir. Ancak söz konusu bedelde bir ihtilaf olması durumunda nasıl çözümleneceği belirtilmediği gibi, işçi aleyhine olabilecek şekilde sözleşmeye hüküm konulmasına da izin verildiği anlaşılmaktadır. Ancak yürürlükte bulunan PatKHK m. 34 ve m. 25, f.5 hükmü gereğince, eğer işçi ile işveren bedel konusunda önceden sözleşmede bir hüküm kararlaştırmışlarsa, bu hüküm ancak işçi lehine olması durumunda geçerli olacaktır. Ayrıca PatKHK m. 35 gereğince işçi tarafından söz konusu bedelin hakkaniyete aykırı olduğu gerekçesiyle geçersizliği iddia edilebilecekken, Tasarıda böyle bir hükme yer verilmemiştir sayılı PatKHK m. 146 da bu kanun hükmünde kararnamede öngörülen davalarda görevli mahkeme ihtisas mahkemesidir demektedir. Buradan hareketle eğer işçi buluşları ile ilgili davaların PatKHK da öngörüldüğü düşünülürse, FSHHM görevli olacaktır. Ancak doktrinde kararnamede öngörülen ile tescil hükümsüzlüğü, tecavüz gibi davaların olduğu savunulmuştur. Bkz. Canbolat, s Kanımızca burada öngörülen ifadesinden anlaşılması gereken her tür davadır. Bunun kapsamına işçi buluşları da girmektedir. Kaldı ki, mahkeme buluşun içeriğine ilişkin iddialara ve ücrete karar vereceği için, patent konusunda teknik bilgiye ihtiyaç duyulmaktadır. FSHHM hâkimleri genelde fikri mülkiyet hukuku alanında özel eğitim almışlardır. Ayrıca uygulamada fikri mülkiyet ile bağlantılı itirazın iptali, alacak davası gibi konulara dahi FSHHM lerin baktığı düşünüldüğünde, işçi buluşları ile ilgili hükümlere evveliyatla FSHHM lerin bakması gerektiği sonucuna ulaşılabilir. Ayrıca Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu nun tarih ve 188 sayılı kararı ile İstanbul da, Ankara da ve son olarak İzmir de bu tür mahkemeler kurulmuş ve faaliyete geçmiştir. Bu tür mahkemelerin kurulmadığı yerlerde; eğer bir hukuk mahkemesi varsa bu mahkeme, iki tane varsa yine birinci mahkeme, ikiden fazla ise üç nolu asliye hukuk mahkemesi görevli olacaktır. Bkz. Kuru/Arslan/Yılmaz, s Bu konuda akla esasen özel hukuk kişileri arasında fikri mülkiyet ile ilgili ihtilafları çözümleyen Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (World Intellectual Property Organisation WIPO) ADR (alternatif ihtilaf çözümü) merkezi gelmektedir. Ayrıntılı bilgi için bkz. (Son çevrimiçi erişim tarihi ) Sayfa 24 / 35

25 Kanımızca, Tasarıdaki bu eksiklikler, işçi aleyhine kanun boşluğu yaratmıştır. Tasarıda, PatKHK da olan bu hükümlerin çıkarılmasındaki amaç eğer sübjektif yorum ilkesine göre yorumlanırsa, kanun koyucunun amacının bu durumu işçi aleyhine çevirmek olduğu düşünülebilir 60. Ancak bu durum işçi hukukunun temeli olan işçinin korunması ilkesine aykırı olacağından mahkemelerce kabulünün mümkün olmayacağı düşünülmektedir. Uygulamada genelde buluşun patent olarak tescil edilmesi durumunda, patentin koruma süresi olan 20 yıl boyunca yıllık ödeme yapılacağı kararlaştırılmakta, işverenin de buluştan ne kadar gelir elde edeceği tam olarak belirlendikten sonra ödeme yoluna gidilmektedir. 3. Patent ile İlgili Yükümlülükler İşveren, kendisine bildirimi yapılan bir hizmet buluşu için patent verilmesi amacıyla Türk Patent Enstitüsü ne başvuruda bulunma hakkına sahip olup, aynı zamanda bu başvuruyu yapmakla da yükümlüdür (PatKHK m. 26, f.1) 61. Ancak buradaki hüküm emredici nitelikte olmayıp, özellikle 26. maddenin 2. fıkrasının (b) bendinde, işçinin bu başvurunun yapılmamasına rıza gösterdiği durumlarda, işveren tarafından başvurunun yapılması yükümlülüğünün ortadan kalktığı da belirtilmiştir 62. Bunun yanında işverenin tam hak talebinde bulunduğu buluş için TPE ye başvuruyu yapmaz ise işçi belirli bir süre tanıyarak işverene bildirebilir. İşveren tarafından bu süreye de uyulmaması halinde, işçinin işveren adı ve hesabına hizmet buluşu için TPE ye başvuru hakkı ortaya çıkar (PatKHK m. 26, f.3). Söz konusu hak bir seçimlik hak olup, işçinin bu konuda bir zorunluluğu bulunmadığı gibi başvuru yapmaması nedeniyle bir sorumluluğu da doğmaz. 60 Bkz. yukarıda dn Küçük patent olarak tanımlanan ve buluş basamağını taşımayan Faydalı Model başvurusunun yapılması duruma göre daha uygunsa, işveren faydalı model belgesi verilmesini istemekle yükümlüdür (PatKHK m. 26, f.1, c.2). 62 Ayrıca işletme sırlarının korunması başvuru yapmamayı gerektiriyor (PatKHK m. 26, f.2, c) veya hizmet buluşu serbest buluş niteliği kazanmışsa (PatKHK m. 26, f.2, a) da işverenin yükümlülüğü ortadan kalkar. Sayfa 25 / 35

26 Eğer buluş serbest buluş niteliğinde ise, işçi zaten TPE ye başvuru hakkını ipso iure haizdir. Ancak işveren tam hak talebinde bulunup TPE ye başvuru yaptıktan sonra buluşu serbest bırakmış da olabilir. Bu halde kanun başvurudan doğan hakların serbest bırakma ile işçiye geçeceğini emredici bir şekilde düzenlemiştir (PatKHK m. 26, f.4). Bu nedenle taraflar arasında aksine sözleşme hükümleri geçersiz olacaktır. Ayrıca zorunlu olmasa da, işveren tam hak talebinde bulunmuşsa, buluşun yabancı ülkede korunması için başvuruda bulunabilir (PatKHK m. 27, f.1). Söz konusu başvuru hakkı özellikle TPE nezdinde yapılacak ulusal başvuruda olduğu gibi işveren için bir yükümlülük olarak düzenlenmemiştir. Dolayısıyla sözleşmede işveren tarafından yurtdışında patent başvurunun yapılmasının zorunlu olmadığı belirtilmişse, emredici hüküm yer almadığı için bu hüküm geçerli olacaktır. Ancak eğer işveren bazı ülkelerde başvuru yapmak istemezse, işçinin talebi üzerine bu ülkelerde patenti serbest bırakmakla yükümlüdür. Başka bir deyişle, işveren bu ülkelerde işçiye patent almak için talep yapma imkânını sağlamakla yükümlüdür (PatKHK m. 27, f.2, c.1). Söz konusu madde de kanunda emredici olarak düzenlenmiş ve işverene bir yükümlülük olarak açıkça verilmiştir. Dolayısıyla, işverenin iş sözleşmesine yurtdışında yapılacak başvurularda işçiye ait buluşun serbest bırakılmayacağına ilişkin hükümler geçersizdir. Ancak işçi bu hakkın ortaya çıkması için yukarıda belirtildiği gibi işverene bir talepte bulunmak zorundadır. Özellikle işverenin, buluşun korunabilir nitelikte olmadığını düşündüğü durumlarda bu duruna sıkça rastlanır. Böyle bir halde, işçinin sözü edilen talebi yaparak buluşun serbest bırakılmasını istemekten başka bir çözüm yolu bulunmamaktadır. Ancak tarafların iş sözleşmesi ile işçi lehine böyle bir talepte bulunmadan dahi yurtdışında buluşun serbest kalacağı ve işçiye başvuru hakkı tanınacağına ilişkin hükümler PatKHK m. 34 gereği geçerli olacaktır. Bunun yanında, PatKHK m. 27, f.3 gereği işveren, işçinin yabancı ülkelerde patent alabilmesi için buluşu serbest bırakırken, işbu ülkelerde uygun bir ücret karşılığında buluşu kullanabilmek için inhisarı nitelikte olmayan bir kullanım hakkını (adi veya basit Sayfa 26 / 35

27 lisans) saklı tutabilir ve bu ülkelerde menfaatlerine zarar gelmemesini işçiden talep edebilir. İşveren, işçinin hizmet buluşu nedeniyle talep ettiği bedeli ödemeden önce patent verilmesi için yaptığı başvuruyu takip etmek istemezse bunu işçiye derhal bildirmelidir. İşveren bu bildirim ile birlikte inhisarı nitelikte olmayan yararlanma hakkını saklı tutabilir (PatKHK m. 29, f.2). İşçinin talebi üzerine işveren masrafları işçiye ait olmak üzere patent hakkını veya patent alınması için gerekli belgeleri işçiye devretmek mecburiyetindedir (PatKHK m. 29, f.1). Bu hükümler lâfzî itibariyle emredici nitelikte düzenlenmiş olsa da, aslında PatKHK m. 26 da işçinin buluş için patent başvurusunda bulunulmamasına rıza gösterebileceği açıkça belirtilmiştir. Dolayısıyla, işçiye böyle bir haktan feragat imkânı tanıyan kanun koyucunun, başvuru yapıldıktan sonra başvurunun devrine ilişkin emredici kurallar koyması, bu hükümlerin gerçekte emredici olmadığı fikrini akla getirmektedir. Ancak genel olarak işçi lehine yorumdan bu hükümlerin de nispi emredici olduğu sonucuna varılmasının amaca daha uygun olduğu düşünülmektedir. Bu durumda işveren eğer başvuruyu takip etmek istemezse işçi kendisine başvurunun devrini talep edebilecek, aksine sözleşme hükümleri geçerli olmayacaktır. Bununla birlikte eğer işveren devir etmek isteyip de işçi bu teklife üç ay içinde olumlu yanıt vermezse, işveren patent başvurusu ve patentten doğan haklardan vazgeçebilir. (PatKHK m. 29, f.1) İşveren, işletmenin menfaati gereği başvuruyu gizli tutması da söz konusu olabilir. Genelde ilaç patentlerinde bu tür durumlara sıkça rastlanmaktadır. Ancak bu durumda işveren işçiye ödenecek bedel içinde, işçi aleyhine muhtemel ekonomik kayıpları da dâhil etmek durumundadır. (PatKHK m. 30, f.2) Yukarıda belirtildiği üzere temelde patent ile ilgili başvurudan işçinin sözleşme ile feragat edebileceği düşünüldüğünde, işverenin patent başvurusu yapması konusunda emredici bir kuralın olmadığı ve aksinin sözleşme ile düzenlenebileceği düşünülmektedir. Sayfa 27 / 35

28 Son olarak kanun koyucu işveren ile birlikte işçiye de bu başvurunun yapılması için yaptırıma bağlanmayan (leges imperfectea 63 ) bazı yükümlülükler yüklemiştir. Emredici nitelikte olmayan ve PatKHK m. 28 de belirtilen bu hükme göre işveren hizmet buluşuna patent verilmesi için yaptığı başvuru ve eklerinin suretlerini işçiye vermek ve işçinin talebi üzerine inceleme sırasındaki gelişmeleri ona bildirmekle yükümlüdür. İşçi ise buna mukabil, patent alabilmesi için gerekli bilgileri işverene bildirmek ve gerekli yardımı yapmakla yükümlüdür. Aslında söz konusu yükümlülüklerin işçinin sadakat ve işverenin gözetme borcunun iz düşümü olduğu düşünülebilir. B. Serbest Buluşlarda Yukarıda belirtmiş olduğumuz gibi eğer bir buluş hizmet buluşu değilse, işveren kısmi hak talebinde bulunmuşsa veya açıkça yazılı olarak buluşu serbest bırakmışsa, söz konusu buluş serbest buluş haline gelir 64. Daha önce belirtildiği gibi işçi açısından lehe olan, buluşun serbest olmasıdır 65. Bu nedenle işverenin buluşu serbest bırakması işçi lehinedir. 1. İşçinin Bildirim Yükümlülüğü İşçi yukarıda belirtildiği gibi işletmenin deneyim ve çalışmalarına dayanarak bir hizmet buluşu yaptıysa bunu işverene bildirmek zorundadır. Hizmet buluşu dışındaki buluşlar serbest buluştur. İşveren iş sözleşmesi sürerken bir serbest buluş gerçekleştirirse, bu durumu hizmet buluşunda olduğu gibi gecikmeden işverene bildirmekle yükümlüdür 66. Bildirimde gerekiyorsa buluşun gerçekleştirme şekli hakkında bilgi vermeli ve buluşun serbest buluş sayılıp sayılmaması konusunda işverenin kanaate varması sağlanmalıdır (PatKHK m. 31, f.1). İşveren bu bildirimi buluşun gerçekten serbest buluş olup olmadığı 63 Bkz. Serozan s. 29, Doğan Yenisey, s Buna benzer bir hüküm ArbnErfG paragraf 4 te de bulunur. 65 Kural olarak hizmet buluşlarında da olduğu gibi, serbest buluşlarda da; vekâlet, istisna gibi bir ilişki değil; bir iş ilişkisi bulunmalıdır. Bu konuda ayrıntılı bilgi için bkz. yukarıda hizmet buluşlarındaki işçi kavramı ile ilgili açıklamalarımız. 66 Gecikmeden kavramı hizmet buluşlarında aktarıldığı için burada tekrar değinmiyoruz. Ayrıntılı bilgi için ayrıca bkz. Ortan s. 162; Canbolat, s Sayfa 28 / 35

29 sonucuna ulaşmak için kullanacaktır. Dolayısıyla işverenin bu bildirimi öğrenmekte menfaati olduğu gibi, olası ihtilafların baştan önlenmesi söz konusu olduğu için aslında iki tarafın da bildirim yapılmasında menfaati olduğu düşünülebilir 67. İşçinin yapacağı bu bildirimin özellikle yazılı olması gerektiği belirtilmemiştir. Alman yasasında özellikle bildirimin diğer bildirimlerle uyumlu şekilde yazılı olacağı belirtilmiştir 68. Bizde de diğer hükümlerdeki bildirimlerin yazılı olacağı belirtilmesine rağmen burada yazılı şarttan imtina edilmesi ve Tasarının 84. maddesinde bu şekilde yazılı bir şart aramamasından hareketle, yasa koyucunun burada bilinçli olduğundan bahsedilebilir 69. Ancak sübjektif 70 olarak yasa koyucunun burada amacının ne olduğu anlaşılamamaktadır. Bunun yanında yine hizmet buluşlarındaki bildirimde olduğu gibi serbest buluşların yazılı olarak bildirilmesinde işçinin yararı bulunmakta, aynı zamanda böylesi komplike bir olayın yazılı olmayan bir şekilde bildirilmesi çok güç hatta imkânsız gözükmektedir. İşçi buluşun bir hizmet buluşu mu, serbest buluş mu olduğu konusunda takdiri işverene bırakmalı, tereddüt halinde de sadakat yükümü çerçevesinde her buluşu bildirmelidir. İşçinin bildirim yükümlülüğünün kalktığı tek ihtimal, serbest işçi buluşunun işverenin iş alanı içinde değerlendirilebilir olmadığının aşikâr bir şekilde belli olması halidir (PatKHK m. 31, f.3). Örneğin, bir otomotiv şirketinin AR-GE sinde çalışan mühendis, eğer salatalık soyacağı ile ilgili bir buluş gerçekleştirirse, burada işverenin iş alanı içinde değerlendirilebilir bir buluşun olmadığı aşikârdır. İşçinin bu nedenle işverene bildirim yapması gerekmez. Ancak aynı durum aynı otomotiv şirketi için çalışan bir işçinin, otomobil cam silecekleri ile ilgili bir buluş gerçekleştirmesi halinde geçerli olmayacaktır 71. İşveren kendisine yapılan bildirim tarihinden itibaren üç ay içinde yazılı bir bildirim ile buluşun serbest buluş olup olmadığı yolunda itirazda bulunmazsa, sonradan bu buluşun hizmet buluşu olduğunu da iddia edemez. (PatKHK m. 31, f.2). Söz konusu süre hak 67 Canbolat, s Aynı madde ArbnErfG paragraf 18 de de bulunmaktadır. 69 Aksine görüş için bkz. Canbolat, s Bkz. dn Ayrıca bu konuda karşılaştırınız dn. 25 de belirtilen fırsat buluşu ve işe yabancı buluş kavramları. Sayfa 29 / 35

30 düşürücü 72 bir süre olup, bu durumda süreyi uzatan veya itirazda bulunma hakkını süresiz kabul eden sözleşme hükümleri geçerli olmayacağı açıktır. Bununla birlikte eğer işçi lehine sürenin sözleşme ile kısaltılmış olması söz konusuysa, burada nispi emredici hüküm olduğundan hareketle sözleşmenin geçerli olması gerekir. İşveren süresi içinde itirazda bulunmuşsa, bu bildirimin hak talebi niteliğinde olup olmadığı Türk hukukunda tartışmalıdır 73. Canbolat Alman hukukunda itirazın talep hakkı olarak düşünüldüğünden hareketle Türk hukuku için bunun tam hak talebi niteliğinde olduğunun kabulünün uygun olacağını belirtmiştir. İtirazın gerekçesinin sadece serbest buluşun aslında bir hizmet buluşu olduğu iddiası olabileceği düşünüldüğünde, bu çözüm uygun gözükmektedir. Bununla birlikte esas olan tam hak talebi olduğundan, işveren sadece kullanma hakkı, yani kısmi hak talebinde bulunacaksa bunu özellikle belirtmesi gerekmektedir 74. Ne yazık ki Tasarı bu hükme bir açıklama getirmemiş ve eski hükmü tekrarla yetinmiştir (Tasarı m. 84, f.2). Ayrıca yazılı şekil şartı TBK m. 12 anlamında geçerlilik şartı olup, işveren bu bildirimi adi yazılı şekilde yapabilir. Ancak işveren tarafından ispatlanamayan itiraz geçerli olmayacağından, sözü edilen süre dolduktan sonra buluş serbest değilse bile serbest hale gelecektir. 2. İşçinin Teklifte Bulunma Yükümlülüğü Yukarıda vermiş olduğumuz otomotiv şirketinde çalışan mühendisin cam sileceği bulduğu hali düşünecek olursak, böyle bir durumda işçinin işletmenin ilgili olduğu iş alanına giren bir buluş gerçekleştirdiği açıktır 75. Kanun koyucu böyle durumları göz önüne alarak bir düzenlemede bulunmuş ve işçiye teklifte bulunma yükümlülüğü 72 Hak düşürücü bir süre olduğu konusunda bkz. Canbolat, s. 250 ve orada dn 557 de atıf yapılan yazarlar. Ayrıca yazar, PatKHK m. 18 de belirtilen hizmet buluşlarındaki düzeltme hakkının burada da tanınabileceğini belirtmiştir. 73 Doktrinde Canbolat bunun tam talep hakkı niteliğinde olduğunu iddia ederken, Ortan salt itirazın talep hakkının kullanıldığı anlamında gelmediğini belirtmektedir. Karşılaştırınız Canbolat, s ve Ortan, s Aynı yönde bkz. Canbolat, s Başka örnekler için bkz. Canbolat, s Sayfa 30 / 35

31 getirmiştir 76. Buna göre eğer buluş işletmenin iş alanına giriyor veya işletme faaliyette bulunmak için ciddi hazırlıklar içindeyse, işçi serbest buluşunu, tam bir hak tanımaksızın yararlanma imkânını vermek için işverene teklifte bulunmak zorundadır. İşçinin bu tekliften önce buluşu başka şekilde değerlendirmeye başlamamalıdır (PatKHK m. 32, f.1). Burada ciddi kullanımdan anlaşılması gereken fiili çalışmaların başlamış olmasıdır. Yoksa afakî düşünceler ciddi hazırlık olarak nitelendirilemez 77. Ayrıca işçi lehine olarak işverenin teklif şartından sözleşmede vazgeçmesi halinde nispi emredicilik gereği bu hüküm geçerli olacaktır. Ancak görüldüğü üzere işçinin teklif yükümlülüğü ile zorunlu bir sözleşme kurulma durumu ortaya çıkmaktadır. İşçi ücret karşılığında belli bir kullanım hakkı konusunda öncelik hakkını işverene vermek zorunda kalmakta, sözleşme özgürlüğü bir anlamda kısıtlanmaktadır. Madde iş ilişkisinin sürüyor olmasını bir şart olarak düzenlemiştir. Yani kural olarak işçi işi bırakırsa teklif yükümü ortadan kalkar. Ancak bu durumda fesih hakkının kötüye kullanılmamış olması gerekir. Böylesi bir durumun TMK m. 2/2 anlamında da korunmayacağı açıktır 78. Ayrıca işveren iş ilişkisi bittikten sonra dahi TBK m. 444 gereği rekabet etmeme yasağı getirilebilir. Bununla birlikte, işveren teklifin kendisine ulaştığı tarihten itibaren üç ay içinde cevap vermezse, işveren bu konuda öncelik hakkını kaybeder (PatKHK m. 32, f.2). Görüldüğü üzere serbest buluş bildirimi gibi burada da işverene üç ay tanınmış, ancak sorumluluğu açısından burada işverene daha hafif bir ceza yüklemiştir. Buna göre serbest buluş bildirimine cevap vermeyen işveren daha sonra buluşun hizmet buluşu olduğunu iddia edemezken; süresi içinde işçinin teklifine cevap vermeyen işveren öncelik hakkını kaybetmektedir. Yukarıda anlatıldığı şekilde işveren süresi içinde cevap vermeyeceği veya teklifi reddedebileceği gibi, teklifi kabul ederek şartların kendisine uygun olmadığını da iddia edebilir. Bu durumda kanun özellikle bir tahkim yolu belirlemeyip bu durumun 76 Teklif niteliği itibariyle bir icaptır. Ayrıntılı bilgi için bkz, Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, si. 82 vd. 77 Bkz. Canbolat, s Aynı yönde bkz. Canbolat, s Sayfa 31 / 35

32 mahkeme tarafından tespit edileceğini belirtmiştir. Burada da davalara bakacak mahkemelerin FSHH Mahkemeleri olacağı düşünülmektedir 79. Tanınan diğer bir dava türü ise, serbest buluş konusunda işçi veya işverenin bedelin ve diğer sözleşme şartlarının belirlenmesinde esas aldıkları noktalarda sonradan önemli değişikliklerin ortaya çıkması halinde mahkemeden sözleşmenin yeni şartlara uydurulmasını talep hakkıdır. Bu hususların aksine sözleşme yapılabilmesi imkânı da ancak işçi lehine olarak mümkündür. Dolayısıyla tarafların, hizmet buluşlarında olduğu gibi serbest buluşlarda da sözleşmeye tahkim şartı koyarak yukarıda belirtilen WIPO ADR ile çözüme ulaşabilecekleri düşünülebilir. Son olarak belirtmek gerekir ki, kanun koyucu işçiye ek bir kolaylık sağlayarak, işçinin PatKHK m. 31 ve 32 de düzenlenen bildirim ve teklif yükümlülüklerini birlikte yapabileceğini belirtmiştir. 3. Üniversite Mensuplarının Buluşlarında Yükümlülükler PatKHK genel bir atıf yöntemi kullanarak, hizmet buluşlarına ilişkin hükümlerin memurlar ve silahlı kuvvetler mensupları için geçerli olacağını ancak, üniversite mensuplarının bu kapsam dışında tutulacağını belirtmiştir. Üniversite mensuplarını PatKHK m. 31, 32 ve 34. maddelerde düzenlenen bildirim, teklif ve emredici hükümler dışında bırakan kanun hükmü, öğretim elemanına 41. maddede düzenlenen ayrı bir bildirim yükümlülüğü altına sokmuştur. Buna göre öğretim kurumu buluşla sonuçlanan araştırmalar için özel olarak belli araç ve gereçleri sağlamak suretiyle harcamalarda bulunmuşsa, öğretim elemanları, öğretim kurumuna buluşun değerlendirildiğini yazı ile bildirmek ve talep halinde buluşun ne şekilde değerlendirildiği ve elde edilen kazanç miktarı hakkında bilgi vermekle yükümlüdür 80. Öğretim kurumu ise kendisine yapılan bu yazılı bildirim tarihinden 79 Bkz. dn Şu anda kullanılmakta olan bildirim formu örneği bu çalışmanın sonuna eklenmiştir (EK-2). Sayfa 32 / 35

33 itibaren üç ay içinde elde edilen kazançtan uygun bir miktarın verilmesini talep edebilir. Ancak talep edebileceği bu miktar, kurum tarafından yapılan harcamaları aşamaz 81. Kesinlikle emredici şekilde düzenlenen bu hükme aykırı şekilde bu miktar haricinde bir bedelin taraflar arasında, işçi aleyhine olarak kararlaştırılması mümkün olmadığı gibi, belirtilen süre de işçi aleyhine olarak uzatılamaz ve değiştirilemez. Başbakanlığa gönderilen Patent Kanun Tasarısının getirmiş olduğu en büyük yeniliklerden biri de öğretim elemanlarının buluşlarının serbest buluş olarak kabul edilmeyeceğine ilişkindir. Tasarı m. 90 a göre; işçi buluşu için uygulanan hükümler, özel kanun hükümleri ve taraflar arasında yapılan sözleşme hükümleri saklı kalmak şartıyla, yükseköğretim kurumlarında bilimsel çalışma yapmakta olan öğretim elemanlarının yaptığı buluşlar için de uygulanır. Görüldüğü üzere emredici hükümler rejiminden vazgeçen taslak bir nevi işveren tarafından işçilerin sömürülmesine açık bir izin vermiştir. Buna göre artık matbu olarak sözleşme imzalatılan üniversite mensupları da buluşlarının serbest olduğunu iddia edemediği gibi, ayrıca buluşlar üzerinde bir bedel dahi talep edemeden buluş işverene ait hale gelecektir. Bu yenilik işçi haklarını ileriye değil, tamamen geriye götüren bir yeniliktir 82. C. Ortak Hak ve Yükümlülükler Buluşun serbest bırakılmasından başka sonuçlar doğmadıkça, işçi ve işveren arasındaki iş ilişkisinden doğan genel yükümlülükler, işçi buluşları ve teknik iyileştirme teklifleriyle ilgili hükümlerden etkilenmediği gibi, hak yükümlülükler de iş ilişkisi son ermiş olsa bile devam eder. Aşağıda belirtilen yükümlülükler serbest ve hizmet buluşları için ortaktır. 1. Sır Tutma Yükümlülüğü 81 Ayrıntılı bilgi için bkz. Yıldız, s. 247 vd; Battal, s. 190 vd. 82 Aksi yönde görüş için bkz. Battal, s Yazar sözleşme ile vakıf üniversitesi mensuplarının buluşlarının hizmet sözleşmesine çevrilme ve buluş üzerinde üniversitenin hak sahibi olmasına imkân tanınması gerektiğini savunmuştur. Sayfa 33 / 35

34 İşçi ve işverenin buluşu ve buluşa ilişkin bilgileri gizli tutma yükümlülüğü bulunmaktadır. İşveren, işçinin haklı menfaatlerinin devamı süresince kendisine bildirimi yapılan veya haberdar edilen bir buluşa ilişkin bilgileri gizli tutmakla yükümlü iken; işçi de hizmet buluşunu, serbest buluş niteliği kazanmadığı sürece gizli tutmakla yükümlüdür. Bu durum zaten daha önce de belirtildiği gibi sadakat yükümünün de bir uzantısıdır. Ancak PatKHK daha da ileriye giderek buluştan haberi olan işçi ve işveren dışındaki kişilerin de buluşu açıklayamayacaklarını ve buluş konusundan yararlanamayacaklarını belirtmiştir (PatKHK m. 36, f.3). Ancak hukuki ilişkinin niteliği açısından işçi ve işverenin bu yükümlülüğe aykırı hareket etmesi sözleşmeye aykırılıkken, 3. kişilerin sorumluluğu ise şartları varsa haksız fiil sorumluluğu olacaktır. 2. İşçinin Ön Alım Hakkı İşçinin kişilik haklarını hiç devretmediği, ancak mali haklarını devrettiği işveren iflas eder ve iflas idaresi de buluşu işletmeden ayrı devir etmek isterse, işçinin yapmış olduğu ve işverenin de tam hak talebinde bulunduğu buluşu, işçinin öncelikli alma hakkı vardır. İşçi buluşlarından veya teknik iyileştirme tekliflerinden doğan bedel alacağı, normalde işçi alacaklarında olduğu gibi imtiyazlı alacaklardandır. İflas idaresi bu nitelikteki birden çok bedel alacağını bunlar arasında garameden dağıtır (PatKHK m. 38). PatKHK nın gerekçesinde, TMK nın önalım hakkına ilişkin hükümlerin burada kıyasen uygulanabileceği belirtilmektedir. VI. Sonuç İş hukukunun yapısı gereği artık nispi emredici hükümler ile sözleşmenin zayıf tarafı olan işçinin korunması gerektiği üzerinde bir ihtilaf bulunmamaktadır. Türk hukukunda işçi buluşları PatKHK ile ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Aynı zamanda Başbakanlığa gönderilen ve işçi hakları açısından birçok sakıncayı içeren bir Patent Kanun Tasarısı bulunmaktadır. Sayfa 34 / 35

35 Konumuz özelde işçi buluşları hükümlerinin emrediciliği üzerinedir. PatKHK da özel olarak 34. madde ile işçi buluşlarına ait hükümlerin nispi emredici olduğu belirtilmiş ve sözleşmeye işçi aleyhine hüküm konulamayacağı açıklığa kavuşturulmuştur. Bunun yanında bedel üzerinde tarafların belirleyeceği bedelin hakkaniyete aykırı olması durumunda madde 35 e göre işçiye itiraz hakkı tanınmıştır. Ancak ne yazık ki Başbakanlığa sunulan Tasarıda bu iki ana kuraldan imtina edilmiştir. Söz konusu durum işçi hakları açısından çok büyük bir eksikliktir. Ayrıca PatKHK ile serbest buluş olduğu kabul edilen üniversite mensuplarına ilişkin buluşlar Tasarı ile hizmet buluşu kabul edilmektedir. Bu durumun da işçi hakları açısından son derece sakıncalı olduğu düşünülmektedir. Çünkü işveren bu durumdan faydalanarak iş sözleşmesine, işçi buluşu sonucunda işçiye hiçbir bedel ödenmeyeceğine ilişkin hüküm koyabilecek ve iş hukukundaki emrediciliğin hiçbir önemi kalmayacaktır. Sayfa 35 / 35

T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ FİKRİ VE SINAİ MÜLKİYET HAKLARI PAYLAŞIM YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç

T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ FİKRİ VE SINAİ MÜLKİYET HAKLARI PAYLAŞIM YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ FİKRİ VE SINAİ MÜLKİYET HAKLARI PAYLAŞIM YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönergenin amacı, Düzce Üniversitesi çalışanlarının yaptığı

Detaylı

Yeni İş Mahkemeleri Kanununun Getirdiği Değişiklikler

Yeni İş Mahkemeleri Kanununun Getirdiği Değişiklikler Yeni İş Mahkemeleri Kanununun Getirdiği Değişiklikler Giriş 1 Hukukumuzda 1950 yılından bu yana uygulanmakta olan 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ( Mülga Kanun ) 25 Ekim 2017 tarihinde yürürlükten kaldırılmış

Detaylı

Av. Deniz KAYATEKİN. Patentin Hükümsüzlüğü

Av. Deniz KAYATEKİN. Patentin Hükümsüzlüğü Av. Deniz KAYATEKİN Patentin Hükümsüzlüğü İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX GİRİŞ...1 I. Fikri Mülkiyet Hukukuna Genel Bakış...3 A. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hukuku...3 B. Fikri Mülkiyet Hukukunun

Detaylı

KIDEM ZAMMI ÜCRETE UYGULANAN AYRI ZAMDIR ÖNCE KIDEM ZAMMI UYGULANIR DAHA SONRA TOPLU SÖZLEŞMEDEKİ NISBİ ZAM UYGULANIR Y A R G I T A Y İ L A M I

KIDEM ZAMMI ÜCRETE UYGULANAN AYRI ZAMDIR ÖNCE KIDEM ZAMMI UYGULANIR DAHA SONRA TOPLU SÖZLEŞMEDEKİ NISBİ ZAM UYGULANIR Y A R G I T A Y İ L A M I KIDEM ZAMMI ÜCRETE UYGULANAN AYRI ZAMDIR ÖNCE KIDEM ZAMMI UYGULANIR DAHA SONRA TOPLU SÖZLEŞMEDEKİ NISBİ ZAM UYGULANIR T.C. YARGITAY 22. Hukuk Dairesi ESAS NO : 2013/13336 KARAR NO : 2013/13573 Y A R G

Detaylı

T.C. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü GENELGE NO: 2007/02....VALİLİĞİNE (Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü)

T.C. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü GENELGE NO: 2007/02....VALİLİĞİNE (Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü) IV- KREDİ KARTI ÜYELİK ÜCRETİ İLE İLGİLİ GENELGELER 1. GENELGE NO: 2007/02 Tüketicinin ve Rekabetin Korunması lüğü GENELGE NO: 2007/02...VALİLİĞİNE Tüketiciler tarafından Bakanlığımıza ve Tüketici Sorunları

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. / S. İTÖHK/1

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. / S. İTÖHK/1 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ Esas No. 11674 Karar No. 2014/19330 Tarihi: 23.10.2014 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2015/4 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /32 6772 S. İTÖHK/1 İLAVE TEDİYE ALACAĞI

Detaylı

MARMARA ÜNİVERSİTESİ PATENT HAKLARI PAYLAŞIM YÖNERGESİ Senato: 08 Mayıs 2012 / 302-4. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

MARMARA ÜNİVERSİTESİ PATENT HAKLARI PAYLAŞIM YÖNERGESİ Senato: 08 Mayıs 2012 / 302-4. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar MARMARA ÜNİVERSİTESİ PATENT HAKLARI PAYLAŞIM YÖNERGESİ Senato: 08 Mayıs 2012 / 302-4 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönergenin amacı, Marmara Üniversitesi çalışanlarının

Detaylı

BORÇLAR HUKUKU KISA ÖZET HUK110U

BORÇLAR HUKUKU KISA ÖZET HUK110U BORÇLAR HUKUKU KISA ÖZET HUK110U 2 DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 3 İÇİNDEKİLER; 1. Ünite - Borç İlişkisinin Temel Kavramları- Borçların

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 818.S.BK/161

İlgili Kanun / Madde 818.S.BK/161 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2009/17402 Karar No. 2011/19618 Tarihi: 30.06.2011 İlgili Kanun / Madde 818.S.BK/161 CEZAİ ŞART KARŞILIKLIK İLKESİ BAKİYE ÜCRETİN YANINDA CEZAİ ŞARTINDA İSTENEBİLECEĞİ

Detaylı

İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATI ÖDENMESİ HALİNDE KAZANÇ TESPİTİ NASIL YAPILIR?

İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATI ÖDENMESİ HALİNDE KAZANÇ TESPİTİ NASIL YAPILIR? İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATI ÖDENMESİ HALİNDE KAZANÇ TESPİTİ NASIL YAPILIR? Mustafa ŞEN* 45 * ÖZ Hakkında işe iade kararı verilen işçilere önemli bir güvence sağlayan iş güvencesi tazminatı, işe başlatmama tazminatı

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 6100 S. HMK/115,120

İlgili Kanun / Madde 6100 S. HMK/115,120 410 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2012/21152 Karar No. 2012/20477 Tarihi: 12.06.2012 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2013/1 İlgili Kanun / Madde 6100 S. HMK/115,120 DAVA ŞARTI GİDER AVANSININ

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /32

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /32 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/26162 Karar No. 2015/14624 Tarihi: 09.09.2015 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2016/3 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /32 İŞÇİNİN YAZILI OLURU ALINMADAN

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/8

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/8 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2010/7939 Karar No. 2012/15559 Tarihi: 03.05.2012 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2012/4 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/8 İŞ SÖZLEŞMESİ VEKALET VE ESER

Detaylı

Buluşların Devir, Satış veya Kiralanmasına İlişkin Kurumlar Vergisi İstisnasının Uygulanma Esasları

Buluşların Devir, Satış veya Kiralanmasına İlişkin Kurumlar Vergisi İstisnasının Uygulanma Esasları Sirküler 2015 / 047 Referansımız: 0508 / 2015/ YMM/ EK Telefon: +90 (212) 29157 10 Fax: +90 (212) 24146 04 E-Mail: info@kutlanpartners.com İstanbul, 14.05.2015 Buluşların Devir, Satış veya Kiralanmasına

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/6 İŞYERİ DEVRİ İŞYERİ DEVRİNİN İŞÇİ ALACAKLARINA ETKİSİ

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/6 İŞYERİ DEVRİ İŞYERİ DEVRİNİN İŞÇİ ALACAKLARINA ETKİSİ T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/5438 Karar No. 2016/20280 Tarihi: 17.11.2016 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/6 İŞYERİ DEVRİ İŞYERİ DEVRİNİN İŞÇİ ALACAKLARINA ETKİSİ ÖZETİ İşyeri devri halinde

Detaylı

BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİ VE GEÇİCİ HUKUKİ KORUMA KARARLARI. DR. ADEM ASLAN Yargıtay 11.HD. Üyesi

BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİ VE GEÇİCİ HUKUKİ KORUMA KARARLARI. DR. ADEM ASLAN Yargıtay 11.HD. Üyesi BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİ VE GEÇİCİ HUKUKİ KORUMA KARARLARI DR. ADEM ASLAN Yargıtay 11.HD. Üyesi GEÇİCİ HUKUKİ KORUMA KARARLARI TEMEL AMAÇ: Yargılama öncesinde veya yargılamanın devamı sırasında alınan

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK. /5,41

İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK. /5,41 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ Esas No. 17409 Karar No. 2014/19210 Tarihi: 21.10.2014 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2015/4 İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK. /5,41 TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YETKİ İTİRAZI

Detaylı

GÜNDEM. Çalışan Buluşları Yüksek Öğretim Kurumları Buluşları Kamu Destekli Projelerdeki Buluşlar

GÜNDEM. Çalışan Buluşları Yüksek Öğretim Kurumları Buluşları Kamu Destekli Projelerdeki Buluşlar ÇALIŞAN BULUŞLARINA, YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN BULUŞLARA VE KAMU DESTEKLİ PROJELERDE ORTAYA ÇIKAN BULUŞLARA DAİR YÖNETMELİK ve UYGULAMADAKİ YANSIMALARI 26/10/2017 1 GÜNDEM Çalışan Buluşları

Detaylı

Dr. Hediye BAHAR SAYIN. Pay Sahibi Haklarının Korunması Kapsamında Anonim Şirket Yönetim Kurulu Kararlarının Butlanı

Dr. Hediye BAHAR SAYIN. Pay Sahibi Haklarının Korunması Kapsamında Anonim Şirket Yönetim Kurulu Kararlarının Butlanı Dr. Hediye BAHAR SAYIN Pay Sahibi Haklarının Korunması Kapsamında Anonim Şirket Yönetim Kurulu Kararlarının Butlanı İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR LİSTESİ... XIX Giriş...1 Birinci

Detaylı

TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ MERKEZ KONSEYİ BAŞKANLIĞINA

TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ MERKEZ KONSEYİ BAŞKANLIĞINA TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ MERKEZ KONSEYİ BAŞKANLIĞINA Sağlık Bakanlığı Sertifikalı Eğitim Yönetmeliği taslağı tarafımızca incelenmiş olup, aşağıda taslağın hukuka aykırı ve eksik olduğunu düşündüğümüz yönlerine

Detaylı

BORÇLAR HUKUKUNDA KESİN HÜKÜMSÜZLÜK YAPTIRIMININ AMACA UYGUN SINIRLAMA (TELEOLOJİK REDÜKSİYON) YÖNTEMİ İLE DARALTILMASI

BORÇLAR HUKUKUNDA KESİN HÜKÜMSÜZLÜK YAPTIRIMININ AMACA UYGUN SINIRLAMA (TELEOLOJİK REDÜKSİYON) YÖNTEMİ İLE DARALTILMASI Yrd. Doç. Dr. Pakize Ezgi AKBULUT BORÇLAR HUKUKUNDA KESİN HÜKÜMSÜZLÜK YAPTIRIMININ AMACA UYGUN SINIRLAMA (TELEOLOJİK REDÜKSİYON) YÖNTEMİ İLE DARALTILMASI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR

Detaylı

Çalışan Buluşları ve Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlar. Av. Vildan ALPARSLAN (LL.M.)

Çalışan Buluşları ve Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlar. Av. Vildan ALPARSLAN (LL.M.) Çalışan Buluşları ve Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlar Av. Vildan ALPARSLAN (LL.M.) İçerik Çalışan Buluşu Nedir? Hizmet Buluşu Serbest Buluş İşverenin Buluşa İlişkin Hakları Buluş Bedeli Belirleme

Detaylı

PAZARLAMACILIK SÖZLEŞMELERİ

PAZARLAMACILIK SÖZLEŞMELERİ PAZARLAMACILIK SÖZLEŞMELERİ A) 6098 sayılı Yeni Türk Borçlar Kanun unda yer alan düzenleme metni: Pazarlamacılık Sözleşmesi A. Tanımı ve kurulması I. Tanımı MADDE 448- Pazarlamacılık sözleşmesi, pazarlamacının

Detaylı

HİZMET BULUŞLARI Sınai Mülkiyet Kanunu

HİZMET BULUŞLARI Sınai Mülkiyet Kanunu HİZMET BULUŞLARI 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu nun ( Kanun ) m.113-m.122 hükümlerine dayanılarak hazırlanan Çalışan Buluşlarına, Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlara ve Kamu Destekli

Detaylı

Endüstriyel Tasarım Tescilinde Yenilik ve Ayırt Edici Nitelik Değerlendirmesi. İç Mimarlık Ve Çevre Tasarımı Bölümü, Beytepe Kampusu 06800 Ankara,

Endüstriyel Tasarım Tescilinde Yenilik ve Ayırt Edici Nitelik Değerlendirmesi. İç Mimarlık Ve Çevre Tasarımı Bölümü, Beytepe Kampusu 06800 Ankara, Endüstriyel Tasarım Tescilinde Yenilik ve Ayırt Edici Nitelik Değerlendirmesi Öğr. Gör. Dr. Gülçin Cankız ELİBOL Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, İç Mimarlık Ve Çevre Tasarımı Bölümü, Beytepe

Detaylı

1. Tüketici kredileri ve tüketicilerin korunması Tüketici kredisi sözleşmesinin tarafları ve konusu Kredi sözleşmelerinin yazılı biçimde

1. Tüketici kredileri ve tüketicilerin korunması Tüketici kredisi sözleşmesinin tarafları ve konusu Kredi sözleşmelerinin yazılı biçimde 1. FAİZ KAVRAMI, UNSURLARI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE TÜRLERİ-1 I. FAİZ KAVRAMI VE UNSURLARI-1 II. FAİZİN HUKUKİ NİTELİĞİ-3 A. Faizin Asıl Alacağa Bağlı Olması (Fer ilik Kuralı)-3 B. Faizin Asıl Alacaktan Bağımsız

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 2821 S. SK/45

İlgili Kanun / Madde 2821 S. SK/45 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2014/841 Karar No. 2014/834 Tarihi: 24.01.2014 İlgili Kanun / Madde 2821 S. SK/45 PROFOSYONEL SENDİKA YÖNETİCİSİNİN HİZMET ÖDENEĞİ HUKUKA AYKIRI BULUNARAK İPTAL

Detaylı

Yeni 6769 Sayılı Sınayi Mülkiyet Kanununa Uyumlu Boğaziçi Üniversitesi Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkındaki İlke ve Esaslar (v2) Tanıtım Semineri

Yeni 6769 Sayılı Sınayi Mülkiyet Kanununa Uyumlu Boğaziçi Üniversitesi Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkındaki İlke ve Esaslar (v2) Tanıtım Semineri Yeni 6769 Sayılı Sınayi Mülkiyet Kanununa Uyumlu Boğaziçi Üniversitesi Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkındaki İlke ve Esaslar (v2) Tanıtım Semineri 2 Mart 2018 Rektörlük Konferans Salonu Sınai Mülkiyet Kanunu

Detaylı

YENİ BORÇLAR KANUNU NDA SÖZLEŞME DEVRİ, İHBAR SÜRELERİ VE BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ

YENİ BORÇLAR KANUNU NDA SÖZLEŞME DEVRİ, İHBAR SÜRELERİ VE BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ YENİ BORÇLAR KANUNU NDA SÖZLEŞME DEVRİ, İHBAR SÜRELERİ VE BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ Selahattin BAYRAM * I- GİRİŞ: Yeni Türk Borçlar Kanunu 4 Şubat 2011 tarih ve 27836 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.

Detaylı

ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU MÜRACAAT SÜRECİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR:

ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU MÜRACAAT SÜRECİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR: ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru 1982 Anayasası nın 148. ve 149. Maddeleri ile geçici 18. maddesi hükümleri ve ayrıca 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 6356 S. TSK/41-43

İlgili Kanun / Madde 6356 S. TSK/41-43 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2014/1967 Karar No. 2014/1792 Tarihi: 10.02.2014 İlgili Kanun / Madde 6356 S. TSK/41-43 TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YETKİ TESPİTİNE İTİRAZ İŞYERİNE YENİ ALINAN İŞÇİLERİN

Detaylı

YENİ BORÇLAR KANUNU VE YENİ TİCARET KANUNU KAPSAMINDA TEMERRÜT FAİZİ DÜZENLEMESİ

YENİ BORÇLAR KANUNU VE YENİ TİCARET KANUNU KAPSAMINDA TEMERRÜT FAİZİ DÜZENLEMESİ 1 YENİ BORÇLAR KANUNU VE YENİ TİCARET KANUNU KAPSAMINDA TEMERRÜT DÜZENLEMESİ GİRİŞ Hukuki açıdan faiz;; para alacaklısına, parasından yoksun kaldığı süre için bir hukuki işlem veya yasa uyarınca ödenmesi

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 5521 S. İşMK. /1

İlgili Kanun / Madde 5521 S. İşMK. /1 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2013/1856 Karar No. 2014/215 Tarihi: 16.01.2014 İlgili Kanun / Madde 5521 S. İşMK. /1 REKABET YASAĞI SÖZLEŞMELERİNDE GÖREVLİ MAHKEMENİN TİCARET MAHKE- MESİ OLDUĞU

Detaylı

Saygılarımızla, Ekler: (Fon) Veri Yayın Sözleşmesi. Sözleşme Öncesi Bilgi Formu. / / tarihinde tebellüğ aldım. Unvan: İmza :

Saygılarımızla, Ekler: (Fon) Veri Yayın Sözleşmesi. Sözleşme Öncesi Bilgi Formu. / / tarihinde tebellüğ aldım. Unvan: İmza : . Bankamız ile sizin arasındaki veri iletimi ilişkisi çerçevesinde, ekte sizinle yapmayı arzu ettiğimiz (Fon) Veri Yayın Sözleşmesi nin bir örneği ile bu sözleşmenin Bankamız açısından vazgeçilmez nitelikteki

Detaylı

ELAZIĞ VALİLİĞİNE (Defterdarlık) tarihli ve /12154 sayılı yazınız

ELAZIĞ VALİLİĞİNE (Defterdarlık) tarihli ve /12154 sayılı yazınız T.C. MALİYE BAKANLIĞI Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Sayı : 80755325-105.05.07-1116 09/02/2016 Konu : Geçici Personele Ek Ödeme Yapılması ELAZIĞ VALİLİĞİNE (Defterdarlık) İlgi : 09.10.2015 tarihli

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4847 S. İşK/22

İlgili Kanun / Madde 4847 S. İşK/22 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2014/6057 Karar No. 2015/19194 Tarihi: 26.05.2015 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2016/3 İlgili Kanun / Madde 4847 S. İşK/22 ÇALIŞMA KOŞULLARINDA ESASLI DEĞİŞİKLİK

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /6, S. İşK/14 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/1888 Karar No. 2015/6201 Tarihi:

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /6, S. İşK/14 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/1888 Karar No. 2015/6201 Tarihi: İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /6,57 1475 S. İşK/14 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/1888 Karar No. 2015/6201 Tarihi: 19.02.2015 İŞYERİ DEVRİNİN İŞÇİLİK ALACAKLARINA ETKİLERİ KIDEM TAZMİNATINDAN

Detaylı

FİKRİ MÜLKİYET YÖNETİMİ. Doç. Dr. N. Ayşe ODMAN BOZTOSUN Akdeniz Üniversitesi İİBF, İşletme Bölümü

FİKRİ MÜLKİYET YÖNETİMİ. Doç. Dr. N. Ayşe ODMAN BOZTOSUN Akdeniz Üniversitesi İİBF, İşletme Bölümü FİKRİ MÜLKİYET YÖNETİMİ Doç. Dr. N. Ayşe ODMAN BOZTOSUN Akdeniz Üniversitesi İİBF, İşletme Bölümü Mevcut Düzen Patent Kararnamesi, m. 41: Öğretim elemanlarının buluşları için patent başvurusu yapma (veya

Detaylı

PATENT HAKLARININ KORUNMASI HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME

PATENT HAKLARININ KORUNMASI HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME PATENT HAKLARININ KORUNMASI HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME Patent haklarının korunması hakkında düzenlemeler yapılması; 8/6/1995 tarihli ve 4113 sayılı Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak Bakanlar Kurulu

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/18-21

İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/18-21 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2008/36528 Karar No. 2009/16179 Tarihi: 01.06.2009 İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/18-21 FESİH TARİHİNİ İŞÇİNİN KESİN OLARAK BELİRLEYECEK NİTELİKTE İŞLEM YAPMASI

Detaylı

ADİ VE TİCARİ İŞLERDE FAİZE İLİŞKİN YENİLİKLER

ADİ VE TİCARİ İŞLERDE FAİZE İLİŞKİN YENİLİKLER ADİ VE TİCARİ İŞLERDE FAİZE İLİŞKİN YENİLİKLER Prof. Dr. Mustafa ÇEKER Çukurova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi 31.10.2013 FAİZ KAVRAMI Faiz, para alacaklısına parasından

Detaylı

Dr. Ahmet NAR Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı TÜRK MİRAS HUKUKUNDA TENKİS

Dr. Ahmet NAR Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı TÜRK MİRAS HUKUKUNDA TENKİS Dr. Ahmet NAR Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı TÜRK MİRAS HUKUKUNDA TENKİS İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER...VII KISALTMALAR...XV GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM TENKİS KAVRAMI,

Detaylı

Prof. Dr. Süha TANRIVER Doç. Dr. Emel HANAĞASI

Prof. Dr. Süha TANRIVER Doç. Dr. Emel HANAĞASI Prof. Dr. Süha TANRIVER Doç. Dr. Emel HANAĞASI Bu doküman eğitim amacıyla hazırlanmış ve öğrenciye verilmiştir. İzinsiz çoğaltılması ve satılması halinde gerekli cezaî ve hukukî yollara başvurulacaktır.

Detaylı

LİMİTED ŞİRKETLERDE İMTİYAZLI PAYLAR

LİMİTED ŞİRKETLERDE İMTİYAZLI PAYLAR LİMİTED ŞİRKETLERDE İMTİYAZLI PAYLAR İmtiyazlı paylar şirketlerin ekonomik ihtiyaçları doğrultusunda kardan daha çok pay alma, şirkete finansman yaratma ya da şirkete yeni yatırımcıların katılmasını sağlama

Detaylı

içinde işletmenin tasfiyesi halinde de bu hükmün uygulanacağı ifade edilmektedir.

içinde işletmenin tasfiyesi halinde de bu hükmün uygulanacağı ifade edilmektedir. SERMAYEYE EKLENEN K.V.K. NUN 5/1-e MADDESİNDE SAYILI KIYMETLERİN SATIŞINDAN ELDE EDİLEN İSTİSNA KAZANÇLARIN İŞLETMENİN 5 YIL İÇİNDE TASFİYESİ KARŞISINDA VERGİSEL DURUM 1. KONU Bilindiği üzere 5520 sayılı

Detaylı

Y. Doç. Dr. Vural SEVEN. İzmir Gediz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku ABD Başkanı

Y. Doç. Dr. Vural SEVEN. İzmir Gediz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku ABD Başkanı Y. Doç. Dr. Vural SEVEN İzmir Gediz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku ABD Başkanı KIYMETLİ EVRAK 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda en az değişikliğe uğrayan bölüm kıymetli evrak kitabıdır. Kıymetli

Detaylı

AİLE MAHKEMELERİNİN KURULUŞ, GÖREV VE YARGILAMA USULLERİNE DAİR KANUN

AİLE MAHKEMELERİNİN KURULUŞ, GÖREV VE YARGILAMA USULLERİNE DAİR KANUN AİLE MAHKEMELERİNİN KURULUŞ, GÖREV VE YARGILAMA USULLERİNE DAİR KANUN Kanun No: 4787 Kabul Tarihi : 09/01/2003 Resmi Gazete Tarihi: 18/01/2003 Resmi Gazete Sayısı: 24997 AMAÇ VE KAPSAM Madde 1 - Bu Kanunun

Detaylı

MEDENİ YARGIDA CENİNİN TARAF EHLİYETİ

MEDENİ YARGIDA CENİNİN TARAF EHLİYETİ MEDENİ YARGIDA CENİNİN TARAF EHLİYETİ Halil İbrahim KOVAR A. CENİN KAVRAMI Cenini, genel olarak ana rahmine düşen ancak henüz doğmamış insan organizması olarak tanımlamak mümkündür. Tıp terminolojisinde

Detaylı

TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI

TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI İİK. nun 277. vd maddelerinde düzenlenmiştir. Her ne kadar İİK. nun 277/1 maddesinde İptal davasından maksat 278, 279 ve 280. maddelerde yazılı tasarrufların butlanına hükmetmektir.

Detaylı

Kabul Tarihi : 22.6.2004

Kabul Tarihi : 22.6.2004 RESMİ GAZETEDE 26.06.2004 TARİH VE 25504 SAYI İLE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİRMİŞTİR. BAZI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN Kanun 5194 No. Kabul Tarihi : 22.6.2004 MADDE 1.

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 7 İÇİNDEKİLER 9 KISALTMALAR CETVELİ 19 GİRİŞ 23 BİRİNCİ BÖLÜM DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ VE AYRILMASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1.

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 7 İÇİNDEKİLER 9 KISALTMALAR CETVELİ 19 GİRİŞ 23 BİRİNCİ BÖLÜM DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ VE AYRILMASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1. İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 7 İÇİNDEKİLER 9 KISALTMALAR CETVELİ 19 GİRİŞ 23 BİRİNCİ BÖLÜM DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ VE AYRILMASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1. Davaların Birleştirilmesi ve Ayrılmasının Önemi, Amacı

Detaylı

Türk Borçlar Kanunu nda Hizmet Sözleşmesi. Doç. Dr. Kübra Doğan Yenisey İstanbul Bilgi Üniversitesi, Hukuk Fakültesi

Türk Borçlar Kanunu nda Hizmet Sözleşmesi. Doç. Dr. Kübra Doğan Yenisey İstanbul Bilgi Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Türk Borçlar Kanunu nda Hizmet Sözleşmesi Doç. Dr. Kübra Doğan Yenisey İstanbul Bilgi Üniversitesi, Hukuk Fakültesi İsviçre Borçlar Kanunu, Yargıtay içtihadı Terminoloji : Hizmet Sözleşmesi Fesih Süreleri

Detaylı

SPKn İDARİ PARA CEZALARI

SPKn İDARİ PARA CEZALARI SPKn İDARİ PARA CEZALARI Av. Ümit İhsan Yayla Sermaye Piyasası Kanununda Halka Açık Şirketlerle İlgili Suç ve Yaptırımlar ile Önemli Nitelikte İşlemler Paneli İstanbul 27.06.2014 Sunum İçeriği Ceza Vermeye

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 5510 S. SGK. /81

İlgili Kanun / Madde 5510 S. SGK. /81 T.C YARGITAY 21. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2017/4295 Karar No. 2017/6697 Tarihi: 21.09.2017 İlgili Kanun / Madde 5510 S. SGK. /81 SGK PRİMLERİNDEN İŞVEREN HİSSESİNİN HAZİNECE KARŞILANMASININ KOŞULLARI ÖZETİ:

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/18-21

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/18-21 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2011/5173 Karar No. 2012/485 Tarihi: 24.01.2012 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İş. K/18-21 MUVAZAALI ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ İŞE İADENİN ASIL İŞVERENE VERİLMESİ İŞE İADE

Detaylı

GÖRÜŞ BİLDİRME FORMU

GÖRÜŞ BİLDİRME FORMU Konusu: İlgili Mevzuat: Bakanlığımız 4/B Sözleşmeli Personellerine ödenen Ek Ödemeden sigorta prim kesintisi kesilip kesilmeyeceği, 31.05.2006 tarihli 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası

Detaylı

1. KONU: 2. KONUYLA İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER: 2.1. Vergi Mevzuatında Yer Alan Düzenlemeler:

1. KONU: 2. KONUYLA İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER: 2.1. Vergi Mevzuatında Yer Alan Düzenlemeler: ŞİRKETİN AKTİFİNDE KAYITLI GAYRİMENKULÜN SAT-GERİ KİRALAMA YÖNTEMİ İLE FİNANSAL KİRALAMA ŞİRKETİNE DEVRİNDEN SAĞLANAN FİNANSMANIN GRUP ŞİRKETİNE AYNEN KULLANDIRILMASININ VERGİSEL BOYUTU 1. KONU: Bilindiği

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857S.İşK/17

İlgili Kanun / Madde 4857S.İşK/17 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2007/41150 Karar No. 2009/6661 Tarihi: 12.03.2009 İlgili Kanun / Madde 4857S.İşK/17 İHBAR TAZMİNATI İŞ SÖZLEŞMESİNİN EMEKLİLİK ASKERLİK EVLİLİK NEDENİYLE SONA ERMESİNDE

Detaylı

KISMİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİYLE ÇALIŞANLARIN YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKI

KISMİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİYLE ÇALIŞANLARIN YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKI KISMİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİYLE ÇALIŞANLARIN YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKI Umut TOPCU * 1- GİRİŞ Günümüzde ortaya çıkan ekonomik ve teknolojik gelişmeler iş hukukunu esnekleşme yönünde zorlamakta, bunun sonucunda

Detaylı

SINAİ MÜLKİYET KANUNU NDA İHTİYATİ TEDBİRLER

SINAİ MÜLKİYET KANUNU NDA İHTİYATİ TEDBİRLER Mikail Bora KAPLAN Türk-Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukuku Anabilim Dalı SINAİ MÜLKİYET KANUNU NDA İHTİYATİ TEDBİRLER İçindekiler Önsöz...VII İçindekiler... IX Kısaltmalar...

Detaylı

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE YAPILMIŞ BAZI BAŞVURULARIN TAZMİNAT ÖDENMEK SURETİYLE ÇÖZÜMÜNE DAİR KANUN YAYIMLANDI

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE YAPILMIŞ BAZI BAŞVURULARIN TAZMİNAT ÖDENMEK SURETİYLE ÇÖZÜMÜNE DAİR KANUN YAYIMLANDI Sirküler Rapor 21.01.2013/33-1 AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE YAPILMIŞ BAZI BAŞVURULARIN TAZMİNAT ÖDENMEK SURETİYLE ÇÖZÜMÜNE DAİR KANUN YAYIMLANDI ÖZET : 23 Eylül 2012 tarihi itibarıyla Avrupa İnsan

Detaylı

Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Kanun No. 5194 Kabul Tarihi : 22.6.2004

Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Kanun No. 5194 Kabul Tarihi : 22.6.2004 Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Kanun No. 5194 Kabul Tarihi : 22.6.2004 MADDE 1. 24.6.1995 tarihli ve 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde

Detaylı

1. Sınai mülkiyet haklarından elde edilen kazanç ve iratların kapsamı

1. Sınai mülkiyet haklarından elde edilen kazanç ve iratların kapsamı Sayı: 2015/11 Konu: Sınai mülkiyet haklarına ilişkin kurumlar vergisi istisnasının uygulama esaslarının açıklandığı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği 21 Nisan 2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlandı. 21 Nisan

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK/5, 41

İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK/5, 41 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/26324 Karar No. 2015/14105 Tarihi: 07.09.2015 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2016/4 İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK/5, 41 TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YETKİ

Detaylı

Yeni Borçlar Yasasında Hizmet Sözleşmesi

Yeni Borçlar Yasasında Hizmet Sözleşmesi Yeni Borçlar Yasasında Hizmet Sözleşmesi 04.01.2011 tarih ve 27836 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Borçlar Yasasına bakacak olursak yeni yasada hizmet

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /18-21

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /18-21 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2017/40952 Karar No. 2017/22871 Tarihi: 25.10.2017 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /18-21 SENDİKANIN ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN MUVAZAALI OLUP OLMADIĞININ

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/17, S.İşK/14

İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/17, S.İşK/14 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2008/33707 Karar No. 2010/22634 Tarihi: 09.07.2010 İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/17,41 1475 S.İşK/14 DERHAL FESİHLERDE ÖNEL SÜRESİ İÇERİSİNDE İŞÇİNİN EMEKLİ OLMASI

Detaylı

FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI, ÜNİVERSİTELERDEKİ YÖNETİMİ

FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI, ÜNİVERSİTELERDEKİ YÖNETİMİ FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI, ÜNİVERSİTELERDEKİ YÖNETİMİ Uğur G. YALÇINER Türk Patent Enstitüsü Kurucu Başkanı YALÇINER PATENT ve DANIŞMANLIK Ltd. Şti. Gn. Md. 2 3 Haziran 2011 - İZMİR İÇERİK 1) Buluş Sahipliği,

Detaylı

İŞYERİNDE 15 YIL VE 3600 GÜN ŞARTINI TAMAMLAYAN HER İŞÇİ KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANIR MI?

İŞYERİNDE 15 YIL VE 3600 GÜN ŞARTINI TAMAMLAYAN HER İŞÇİ KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANIR MI? İŞYERİNDE 15 YIL VE 3600 GÜN ŞARTINI TAMAMLAYAN HER İŞÇİ KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANIR MI? Umut TOPCU * 1- GİRİŞ Kıdem tazminatı, İş Kanunu na tabi olarak çalışan işçilerin hizmet akitlerinin Kanun da

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 6356 S. STK/25

İlgili Kanun / Madde 6356 S. STK/25 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2018/3212 Karar No. 2018/10029 Tarihi: 26.04.2018 İlgili Kanun / Madde 6356 S. STK/25 SENDİKAL FESİH KARİNESİ İŞÇİLERİN SENDİKA DEĞİŞTİRMELERİ NEDENİYLE İŞ SÖZLEŞMELERİNİN

Detaylı

T.C. D A N I Ş T A Y Yedinci Daire

T.C. D A N I Ş T A Y Yedinci Daire T.C. D A N I Ş T A Y Yedinci Daire Esas No : 2012/4237 Karar No : 2012/7610 Anahtar Kelimeler: Serbest Dolaşıma Giriş Beyannamesi, Yatırım Teşvik Belgesi, Muafiyet Özeti: Yatırım teşvik mevzuatı koşullarına

Detaylı

DAVA ARKADAŞLIĞI DAVAYA MÜDAHALE

DAVA ARKADAŞLIĞI DAVAYA MÜDAHALE DAVA ARKADAŞLIĞI DAVAYA MÜDAHALE Prof. Dr. Süha TANRIVER Doç. Dr. Emel HANAĞASI Bu doküman eğitim amacıyla hazırlanmış ve öğrenciye verilmiştir. İzinsiz çoğaltılması ve satılması halinde gerekli cezaî

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /21 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/8707 Karar No. 2015/8125 Tarihi:

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /21 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/8707 Karar No. 2015/8125 Tarihi: İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /21 T.C YARGITAY 7. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/8707 Karar No. 2015/8125 Tarihi: 06.05.2015 İŞE İADE BAŞVURUSUNUN KOŞULLARI İŞE İADE BAŞVURUSU KABUL EDİLEN İŞÇİNİN MAKUL

Detaylı

KARAR 1 (672 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılmaya dair) Davalı : Başbakanlık /ANKARA

KARAR 1 (672 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılmaya dair) Davalı : Başbakanlık /ANKARA KARAR 1 (672 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılmaya dair) Davalı : Başbakanlık /ANKARA Davanın Konusu : Uyuşmazlık, davacının 672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere

Detaylı

Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısı

Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısı Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısı Sına Mülkiyet Göstergeleri Türkiye son 15 yıldaki ekonomik performansına bağlı olarak sınai mülkiyet alanında da önemli gelişme kaydetti. Bu dönemde yerli başvurular; - Patentte

Detaylı

T.C. İZMİR BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 10. HUKUK DAİRESİ T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I

T.C. İZMİR BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 10. HUKUK DAİRESİ T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I ÖZET : - 1 GÜNLÜK ÇALIŞMA TESPİTİ : Zorunlu çalışma süresinin tespiti olmayıp, sadece 1 gün çalışıldığının tespiti istemini barındırmakta olup, bu tür davalarda işverenin davalı olarak gösterilme zorunluluğunun

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İŞK. /8

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İŞK. /8 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2013/7568 Karar No. 2014/13812 Tarihi: 21.05.2014 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İŞK. /8 İŞ SÖZLEŞMESİNİN VAR OLUP OLMADIĞI- NIN BAĞIMLILIK ÖLÇÜTÜNE GÖRE BELİRLE-

Detaylı

Vergi Kanunlarındaki Muafiyet, İstisna ve İndirim Sınırının Aşılması Sorunu. E-Yaklaşım Dergisinin 2017/Mart dönemi 291 inci sayısında yayımlanmıştır.

Vergi Kanunlarındaki Muafiyet, İstisna ve İndirim Sınırının Aşılması Sorunu. E-Yaklaşım Dergisinin 2017/Mart dönemi 291 inci sayısında yayımlanmıştır. Vergi Kanunlarındaki Muafiyet, İstisna ve İndirim Sınırının Aşılması Sorunu Ümit GÜNER Vergi Müfettişi umit.guner@vdk.gov.tr Yasin VURAL Vergi Müfettişi yasin.vural@vdk.gov.tr E-Yaklaşım Dergisinin 2017/Mart

Detaylı

Yargıtay 13, Hukuk Dairesinden:

Yargıtay 13, Hukuk Dairesinden: Yargıtay 13, Hukuk Dairesinden: ESAS NO ; 2017/1499 KARAR NO : 2017/1552 YARGITAY İLAMI MAHKEMESİ TARİHİ NUMARASI DAVACI DAVALI Giresun 2. Asliye Hukuk Mahkemesi (Tüketici Mahkemesi Sıfatıyla) 15/04/2015

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/18-21

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/18-21 T.C YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2018/768 Karar No. 2018/5989 Tarihi: 07.03.2018 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/18-21 İŞÇİNİN DAVRANIŞLARINDAN KAYNAK- LANAN FESİH İŞÇİNİN ASTI KONUMUNDA BİR BAŞKA

Detaylı

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I ÖZET : -SAĞLIK YARDIMLARI : 5434 sayılı Kanunun sağlık yardımlarına ilişkin hükümleri 5510 sayılı Kanunun 106/8'inci maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır. Ancak, 5510 sayılı Kanunun Geçici 4'üncü maddesinde,

Detaylı

Sayı: Ankara, 24 /03/2014 ANKARA İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI NA

Sayı: Ankara, 24 /03/2014 ANKARA İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI NA YÜRÜTMENİN DURDURULMASI TALEPLİDİR. DURUŞMA TALEPLİDİR. ANKARA İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI NA DAVACI VEKİLİ DAVALILAR : Türkiye Barolar Birliği Başkanlığı : Oğuzlar Mah. Barış Manço Cad. Av. Özdemir Özok

Detaylı

ÖNSÖZ... vii KISALTMALAR LİSTESİ... xv GİRİŞ...1

ÖNSÖZ... vii KISALTMALAR LİSTESİ... xv GİRİŞ...1 ix İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii KISALTMALAR LİSTESİ... xv GİRİŞ...1 Birinci Bölüm MANEVİ TAZMİNATIN HUKUKİ NİTELİĞİ, AMACI VE SÖZLEŞMEYE AYKIRILIKTAN DOĞAN MANEVİ TAZMİNATIN YASAL DAYANAĞI I. MANEVİ TAZMİNATIN

Detaylı

İDARİ PARA CEZALARINDA UYGULAMA

İDARİ PARA CEZALARINDA UYGULAMA İDARİ PARA CEZALARINDA UYGULAMA Dr. Ahmet OZANSOY 1. Giriş İdari para cezaları, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu na 1 göre uygulanmaktadır. Belediyelerde uygulayıcılar arasında genellikle encümen para cezası

Detaylı

Alman Federal Mahkeme Kararları. Belirli süreli bir hizmet sözleşmesinin fiilen başlamasından önce yazılı olarak düzenlenmesi gerekir.

Alman Federal Mahkeme Kararları. Belirli süreli bir hizmet sözleşmesinin fiilen başlamasından önce yazılı olarak düzenlenmesi gerekir. Federal İş Mahkemesi Karar Tarihi: 1.12.2004 Sayısı : 7 AZR 198/04 Belirli süreli bir hizmet sözleşmesinin fiilen başlamasından önce yazılı olarak düzenlenmesi gerekir. Özü: Belirli süreli bir hizmet sözleşmesi

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK. /26, 53 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/11497 Karar No. 2015/15217 Tarihi:

İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK. /26, 53 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/11497 Karar No. 2015/15217 Tarihi: İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK. /26, 53 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/11497 Karar No. 2015/15217 Tarihi: 28.04.2015 TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN HAKLARIN İHLALİ DURUMUNDA ORTAYA ÇIKAN

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 6098 S. TBK/ S. İşK/14

İlgili Kanun / Madde 6098 S. TBK/ S. İşK/14 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2015/13969 Karar No. 2017/16218 Tarihi: 19.10.2017 İlgili Kanun / Madde 6098 S. TBK/420 1475 S. İşK/14 TEK TARAFLI SADECE İŞÇİ ALEYHİNE KARARLAŞTIRILAN CEZAİ ŞARTIN

Detaylı

T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU RET KARARI :F.Y.

T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU RET KARARI :F.Y. T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU ŞİKAYET NO : 04.2013.1870 KARAR TARİHİ : 10/03/2014 RET KARARI ŞİKAYETÇİ ŞİKAYET EDİLEN İDARE ŞİKAYETİN KONUSU :F.Y. : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Ziyabey Cad. No:6 Balgat/ANKARA

Detaylı

T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2014/3-686 K. 2016/18 T

T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2014/3-686 K. 2016/18 T T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2014/3-686 K. 2016/18 T. 20.1.2016 TEDBİR NAFAKASI İSTEMİ (Tarafların Gerçekleşen Ekonomik ve Sosyal Durumları İle Günün Ekonomik Koşullarına Göre Takdir Edilen Nafaka

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 3201 S.YHBK./3

İlgili Kanun / Madde 3201 S.YHBK./3 T.C YARGITAY 10. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2013/18150 Karar No. 2014/5855 Tarihi: 14.03.2014 İlgili Kanun / Madde 3201 S.YHBK./3 YURT DIŞI HİZMET BORÇLANMASI YURT DIŞINDA BAŞLAYAN SİGORTALI- LIĞIN TÜRKİYE

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM KARAR BARIŞ DERİN BAŞVURUSU. (Başvuru Numarası: 2014/13462)

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM KARAR BARIŞ DERİN BAŞVURUSU. (Başvuru Numarası: 2014/13462) TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM KARAR BARIŞ DERİN BAŞVURUSU (Başvuru Numarası: 2014/13462) Karar Tarihi: 22/12/2016 BİRİNCİ BÖLÜM KARAR Başkan ler Raportör Yrd. Başvurucu : Burhan ÜSTÜN

Detaylı

KENDİ NAM VE HESABINA BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR AÇISINDAN İŞ KAZASI, 3. KİŞİNİN SORUMLULUĞU VE RÜCU

KENDİ NAM VE HESABINA BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR AÇISINDAN İŞ KAZASI, 3. KİŞİNİN SORUMLULUĞU VE RÜCU KENDİ NAM VE HESABINA BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR AÇISINDAN İŞ KAZASI, 3. KİŞİNİN SORUMLULUĞU VE RÜCU Mikail KILINÇ* 1.Giriş 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası

Detaylı

MARKA GENEL BİLGİLER

MARKA GENEL BİLGİLER MARKA GENEL BİLGİLER 1 Sunum İçeriği Markanın tanımı ve çeşitleri Mutlak ve nispi red nedenleri Başvuru şartları ve şekli Başvurunun incelenmesi ve tescil süreci 2 MARKA NEDİR? Bir işletme tarafından üretilen

Detaylı

YÜZDE USULÜ İLE ÜCRET KARŞILIĞINDA ÇALIŞMA

YÜZDE USULÜ İLE ÜCRET KARŞILIĞINDA ÇALIŞMA YÜZDE USULÜ İLE ÜCRET KARŞILIĞINDA ÇALIŞMA Cem BALOĞLU* I. GİRİŞ Yüzde usulü ile ücret 4857 sayılı İş Kanunu nun 51 inci maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; Otel, lokanta, eğlence yerleri ve benzeri

Detaylı

Noktalama İşaretleri ve harf büyütme.

Noktalama İşaretleri ve harf büyütme. Noktalama İşaretleri ve harf büyütme. Sağ parmaklarımızın kullandığı harfleri büyütmek için sol serçe parmağımızla SHİFT'i kullanıyoruz. Sol parmaklarımızın kullandığı harfleri büyütmek için sağ serçe

Detaylı

İlgili Kanun / Madde BK/66

İlgili Kanun / Madde BK/66 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2017/4826 Karar No. 2017/9393 Tarihi: 30.05.2017 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2018/1 İlgili Kanun / Madde BK/66 SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDE

Detaylı

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/6

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/6 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2011/7529 Karar No. 2013/12802 Tarihi: 29.04.2013 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/6 İŞYERİ DEVRİ İŞYERİ DEVRİNİN HUKUKİ SONUÇLARI ÖZETİ İşyeri devrinin temel ölçütü,

Detaylı

Çalışmanın devamında Yönetmelik in İş Kanunu na kıyasen farklılık taşıyan maddeleri değerlendirilmiştir:

Çalışmanın devamında Yönetmelik in İş Kanunu na kıyasen farklılık taşıyan maddeleri değerlendirilmiştir: BİR AVUKAT YANINDA, AVUKATLIK ORTAKLIĞINDA VEYA AVUKATLIK BÜROSUNDA ÜCRET KARŞILIĞI BİRLİKTE ÇALIŞAN AVUKATLARIN ÇALIŞMA ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK KAPSAMINDAKİ DÜZENLEMELERİN 4857 SAYILI İŞ KANUNUNA

Detaylı

TİCARÎ SIR, BANKA SIRRI VE MÜŞTERİ SIRRI HAKKINDA KANUN TASARISI

TİCARÎ SIR, BANKA SIRRI VE MÜŞTERİ SIRRI HAKKINDA KANUN TASARISI TİCARÎ SIR, BANKA SIRRI VE MÜŞTERİ SIRRI HAKKINDA KANUN TASARISI Amaç ve kapsam MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; kamu kurum ve kuruluşları ile iktisadî, ticarî ve malî sektörlerde üretim, tüketim ve hizmet

Detaylı

Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2014/1. İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/2, 6, S. İşK/14

Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2014/1. İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/2, 6, S. İşK/14 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2011/33206 Karar No. 2013/28313 Tarihi: 05.11.2013 Yargıtay Kararları Çalışma ve Toplum, 2014/1 İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/2, 6, 59 1475 S. İşK/14 ALT İŞVERENLERİN

Detaylı