AB Kulisi. Ajanda Türkiye nin AB katılım sürecinde önemli tarihler ve dönüm noktaları...

Transkript

1 AB Kulisi MART 2011 Editör den AB Kulisi nin bu ayki Editör den bölümünde, Türkiye-AB arasında geri kabul anlaşmasının imzalanması ve vize muafiyeti görüşmelerine başlanmasına ilişkin son gelişmeler değerlendiriliyor. Gündem Bu ay AB gündeminde öne çıkan gelişmeler... Ajanda Türkiye nin AB katılım sürecinde önemli tarihler ve dönüm noktaları... 1

2 Editör den VİZE MUAFİYETİ YERİNE VİZE KOLAYLIĞI Türkiye, Avrupa Birliği nden (AB), bütün aday ülkelerle olduğu gibi Ankara ile de vizesiz AB ye giriş görüşmelerini başlatmasını bekliyordu. Brüksel ise Ankara ile sadece, vize kolaylığı diyaloğunu başlatma kararı aldı. Ankara, AB ye kızgın. Türkiye ise vize muafiyeti süreci başlatılmaması durumunda, Ankara nın da, AB için önemli olan geri kabul anlaşmasını yürürlüğe sokmayacağı tepkisini gösterdi. AB ülkelerinin tavrı anlaşıldı! Ankara nın şimdilerde en büyük kozu, AB ülkelerinde AB ye vizesiz seyahat konusunda peş peşe çıkan ve Türkiye lehine sonuçlanan mahkeme kararları AB Bölündü Geri kabul anlaşması, AB nin yasadışı göçü önleme metotlarından biri. Bu anlaşma sayesinde Brüksel, anlaşma imzaladığı ülkeler yoluyla gelen yasadışı göçmenleri o ülkeye geri gönderebiliyor. AB, uzun zamandır, yasadışı göç konusunda Avrupa ya en önemli transit ülkelerden biri olan Türkiye ile de bu anlaşmayı imzalamak istiyordu. Önceleri Ankara, Türkiye ye mali açıdan çok pahalıya patlayabilecek bu anlaşmaya yanaşmak istemedi. Ancak, anlaşmayı imzalamak, Avrupa ile vize muafiyeti hakkını elde edebilmenin de ön şartlarından biri. Bu nedenle Ankara da son dönemde tavır değişikliğine gitti. Dışişleri, son aylarda, Brüksel ile geri kabul anlaşması sürecini başlatabiliriz. Ama, Türkiye-AB arasında vize muafiyeti müzakereleri de aynı anda başlamalıdır görüşünü dile getirmeye başladı. Ancak kızılca kıyamet, geri kabul anlaşmasının son olarak AB İçişleri Bakanlarının önüne getirilmesiyle koptu. Başta Hollanda, Avusturya ve Güney Kıbrıs olmak üzere üç ülke, Türkiye ile vize muafiyetini bırakın, müzakerelerine dahi başlanmasını istemediklerini söylediler. AB deki bu görüş ayrılıkları, geçen ay toplanan ve geri kabul anlaşmasının gündeme getirildiği AB İçişleri Bakanlarının masasına taşındı. AB Bakanları toplantıda, kendisi için elzem olan geri kabul anlaşmasının imza sürecini başlatma kararı aldı ama vize konusunda bir arpa boyu yol alınamadı. Ankara nın talebini reddetmiş görünmemek için de, Türkiye nin ağzına bir parça bal çalmak anlamına gelecek, Türkiye ile vize diyaloğunu başlatma kararı aldılar. Vize diyaloğu, Türk iş adamları ve öğrencilerinin daha kolay vize almalarını sağlayabilecek bir süreç. Ama vizesiz giriş mücadelesi veren Türkiye yi tatmin etmekten çok uzak. Ankara, Brüksel ile 1970 yılında imzalanan Katma Protokol gereğince, zaten Avrupa ya vizesiz girişin hakkı olduğu görüşünü benimsiyor. AB nin bu son çıkışı ise, AB liderlerinin Türkiye ye kapıları kolay kolay açmayacaklarını açıkça gösterdi. AB nin farklı üye ülkelerinde peş peşe çıkan mahkeme kararları ise, AB liderlerine rağmen, vizesiz AB kapılarını açabilir. Ama Türklerin 1973 te kazandıkları bu hakkı gerçekten bastırarak istemesi gerekiyor. Bu da topyekun mücadele ile mümkün! Duygu Leloğlu BRÜKSEL 2 2

3 Gündem Ankara da Sarkozy Gerginliği Fransız Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy nin Türkiye ye 25 Şubat ta yaptığı çalışma ziyareti gergin geçti. G20 ülkeleri Başkanı sıfatıyla Ankara ya sadece 315 dakikalığına gelen Sarkozy, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Tayyip Erdoğan ile yaptığı görüşmelerde Türkiye ye ilişkin bilinen tezlerini yineledi. Türkiye nin AB üyeliğine karşı olduğunu söyleyerek, ülkenin Ortadoğu ya ait bir ülke olduğunu belirtti. Dolayısıyla soğuk rüzgarlar estirdi. Ziyareti sırasında Türkiye ye bir kere daha üyelik yerine imtiyazlı ortaklık öneren Fransa Cumhurbaşkanının sözleri, hem Erdoğan hem de Gül ün tepkisini çekti. Görüşmeler ise, Biz birbirimizi ikna edemeyeceğiz sözleriyle bitti. Uzmanlar, Sarkozy Türkiye ye gelmeseydi, bundan Fransa- Türkiye ilişkileri daha az zarar görecekti yorumunu yapıyorlar. Avrupa Parlamentosu Türkiye Raporu nu kabul etti Avrupa Komisyonu tarafından 9 Kasım da yayımlanan Türkiye 2010 İlerleme Raporu na ilişkin olarak Avrupa Parlamentosu nun (AP) kendi görüş ve önerilerini dile getirdiği Türkiye Raporu, 9 Mart tarihli Genel Kurul da kabul edildi. AP nin söz konusu tavsiye kararının genişleme sürecine bağlayıcı bir etkisi olmazken, rapor, AB üye devletleri ve kamuoyu üzerindeki etkileri açısından önem taşıyor. AP 2010 Türkiye Raporu, demokratikleşme süreci, insan hakları ve diğer reformlarda Türkiye nin yavaş ilerlediğine değinmektedir. Kıbrıs açmazına dikkat çeken raporda, Türkiye de siyasi partiler arasındaki diyalog eksikliği, basın ve ifade özgürlüğü ve diğer temel hakların zayıflaması gibi hususların Türkiye nin üyelik müzakerelerini yavaşlattığı ifade edilmektedir. AP milletvekillerinin çoğunluğu tarafından kabul edilen raporda, anayasa değişiklikleri olumlu karşılanmakta ancak anayasada tamamen bir değişikliğe gidilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Aynı zamanda, AP, AB ile Türkiye arasında görüşülen geri kabul anlaşmasının sonuçlandırılmasını onaylamakta ve anlaşmanın yürürlüğe girmesi ile birlikte Komisyon un iş adamları ve öğrencilerin durumuna özel önem atfederek Türkiye ile vize diyaloğu başlatması gerektiğini belirtmektedir. İmtiyazlı ortaklık önerileri çıkarılırken, tam üyeliğe ilişkin ortak bir hedef raporda atfedilmemektedir. Kıbrıs Raporu BM Güvenlik Konseyi nde Devam eden Kıbrıs barış görüşmelerine ilişkin Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Ban Kimoon tarafından hazırlanarak BM Güvenlik Konseyi ne sunulan raporun 15 Mart tarihli istişare toplantısında ele alınması bekleniyor. Rapor, Kuzey ve Güney Kıbrıs liderleri arasında 18 Kasım 2010 tarihinde New York ta gerçekleştirilen görüşmelerden bu yana müzakerelerde ilerleme kaydedildiğini belirtiyor. Ancak, 2011 yılının zor bir yıl olacağı ve Kıbrıs Rum Kesimi ve Türkiye de yaklaşan seçimlerin müzakerelerin ivme kaybetmesine neden olabileceği vurgulanıyor. BM Genel Sekreterinin raporunda ayrıca iki kesimin de müzakereleri BM zemininde görüşmeye devam edeceklerini teyit etmeleri olumlu karşılanmakta ve BM Özel Temsilcisi Alexander Downer ın Ocak ayında görüştüğü Türkiye, Yunanistan ve AB nin çözüme güçlü destek verdikleri belirtilmektedir. Raporda, Yönetim, güç paylaşımı, ekonomi ve AB konularında ilerleme olmakla birlikte bir takım görüş ayrılıklarının çözülemediği, toprak, güvenlik ve garantiler başlıklarında daha az ilerleme sağlandığı ifade ediliyor. Raporun gözlem bölümünde ise Ban Ki-moon, Kıbrıs ın kaderinin iki liderin elinde olduğunu söylüyor. 3

4 AB Sürecinde Teknik İşsizlik Uyarısı TBMM ve Avrupa Parlamentosu arasında köprü görevi gören Karma Parlamento Komisyonu (KPK), geçtiğimiz ay Antakya da yaptığı toplantıda Türkiye nin tıkanmaya başlayan AB sürecini ele aldı. Avrupalı 18 parlamenter ve 31 Türk milletvekilinden oluşan KPK, tavsiye niteliğindeki, Türklerin Avrupa ya vizesiz seyahati ve göçmenler konulu rapor ile ırkçılıkla mücadele ve yabancı düşmanlığına ilişkin diğer bir raporu kabul etmedi. KPK da konuşan AB Başmüzakerecisi Egemen Bağış, üyelik müzakerelerinin çok önemli safhada olduğunu belirterek felaket senaryolarını önemsemediklerini belirtti. Liberaller Grubu ndan İngiliz Milletvekili Andrew Duff, AB üyelik müzakerelerinin gidişatına ilişkin olumsuz konuşarak, Bu sürecin artık duracağını kendimize itiraf etme zamanı gelmedi mi? Şimdi bu sürecin yerini alacak işbirliği modelini ele almamız gerekiyor dedi. KPK Eşbaşkanı Helene Flautre ise, müzakerelerin teknik açıdan ilerleyememesinden yakınarak, Teknik işsizlik yaşıyoruz. Artık açmaza gidiyoruz diyerek uyarıda bulundu. AİHM: Askeri Mahkemeler Adil Yargılanma hakkını ihlal ediyor Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) geçen ay aldığı bir kararda, askeri mahkemelerin temyize açık olması gerektiğine dikkat çekti. Askerliğini yaparken sarılık hastalığına yakalanan Eşref Çakmak ın açtığı davada Türkiye yi mahkum eden mahkeme, zorunlu askerliğini yaparken hastalanan Çakmak ın tedavi masraflarını vermeyi reddeden askeri mahkemenin kararını bozdu. AİHM, askeri mahkemelerin temyiz hakkı tanımayarak, adil yargılanma hakkını ihlal ettiğine vurgu yaptı. AİHM, eski Deniz Kuvvetleri Komutanı İlhami Erdil in başvurusunu ise kabul ederek Türk hükümetinden savunma istedi. Erdil, 2007 deki başvurusunda, sivil kimliği ile askeri bir mahkemede yargılanması ve mallarına el konulmasının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi nin adil yargılanma ve mülkiyet haklarına ilişkin maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle davacı olmuştu. Türkiye nin AYB Kredisi Düştü Avrupa Birliği nin düşük faize kredi veren kurumu Avrupa Yatırım Bankası (AYB), geçtiğimiz yıl Türkiye ye sağladığı krediyi 1 milyar 935 milyon Euro ya indirdi. AYB, Türkiye ye 2008 yılında 2,7 milyar Euro, 2009 da ise 2,65 milyar Euro kredi vermişti. AYB, geçen yıl AR-GE ve yenilikçilik için TÜBİTAK a 450 milyon Euro, Türk Telekom a 250 milyon Euro, yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği için 200 milyon Euro, Bursa Büyükşehir Belediyesi ne ise 50 milyon Euro kredi verdi. Geçen ay açıklanan verilere göre AYB nin sağlayacağı kriz kredilerinin yarıya yakını, Doğu Avrupa ve aralarında Türkiye nin de bulunduğu AB adayı ülkelerindeki KOBİ lere ödenecek. Avrupa nın KOBİ leri Ekonomik Büyüme Sağlıyor Avrupa ekonomisinin 2020 stratejisine ulaşmasını KOBİ ler kolaylaştıracak. AB de 23 milyon KOBİ, özel sektör iş gücünün %67 sini oluşturuyor. Küçük İş Senedi (Small Business Act) adlı girişim ise istihdam yaratarak KOBİ lerin güçlendirilmesini amaçlıyor. Bu girişim sayesinde, KOBİ lerin sermayeye erişimi ve yeni pazarlara ulaşımının kolaylaştırılması destekleniyor. Bununla birlikte KOBİ lere daha fazla yardımcı olunması için bazı yasal düzenlemelerin tekrar gözden geçirilmesi gerekiyor. 4

5 AB-Güney Kore Arasında Serbest Ticaret Avrupa Parlamentosu, AB-Güney Kore arasında serbest ticaret anlaşmasına onay verdi. Bu onay sayesinde AB nin en büyük ikili ticaret anlaşmasının önü açıldı. Anlaşma, iki taraf arasındaki ticaret hacmini ikiye katlayarak yılda 100 milyar Euro ya ulaşmayı hedefliyor. AB düzeyinde patent mahkemelerine Adalet Divanı ndan onay çıkmadı Avrupa Adalet Divanı, 8 Mart tarihinde AB düzeyinde bütünleştirilmiş patent uygulamasının temelini oluşturan patent mahkemelerinin kurulmasına ilişkin Avrupa Komisyonu önerisinin AB mevzuatı ile bağdaşmadığına karar verdi yılının Temmuz ayında Avrupa Komisyonu nun ortak patent sisteminin oluşturulmasına ilişkin önerisi kapsamında yer alan patent mahkemeleri konusunda söz konusu önerinin sunulmasının hemen ardından Divan Başsavcısı da aynı yönde açıklama yapmıştı. Öneri, Avrupa da halihazırda patent korunması ve dava açılmasının maliyeti oldukça yüksek olduğu ve mahkemeler aynı konuda farklı kararlar aldığı için AB düzeyinde tek bir patent mahkemesinin kurulmasını öngörmekte, bu çerçevede hem maliyetlerin düşmesini hem de dava sonuçlarının taraflar için daha öngörülebilir olmasını sağlamayı hedeflemekteydi yılında Avrupa da tek bir patent sisteminin geliştirilmesi için çalışmalara başlanmış ancak çok dillilik, yasal ve teknik zorluklar nedeniyle geçtiğimiz yılın yaz aylarına kadar bu konuda ilerleme kaydedilmemişti. ADR ye Geçiş Ertelendi Türkiye de tehlikeli maddelerin karayolu ile taşınmasına ilişkin Avrupa Anlaşması nın (ADR) kademeli olarak yürürlüğe konulmasına karar verildi. Taşımacılık ve akaryakıt sektörünü yakından ilgilendiren anlaşmanın 1 Ocak tarihinde yürürlüğe girmesi bekleniyordu. Sektörün önde gelen temsilcileri ise, anlaşma ile sektörde yaşanacak değişiklikler öncesi kapsamlı bir program yapılmasını istiyor. Anlaşma, tehlikeli maddeleri, insan sağlığı ve diğer canlı varlıklar ile çevreye zarar vermeden güvenli ve düzenli bir şekilde kamuya açık karayoluyla taşınmasını hedefliyor. AB Ulaştırma Ağı için 170 milyon Euro luk Kredi Avrupa Komisyonu, Trans-Avrupa Ulaştırma Ağı alanında 170 milyon Euro dolayında kredi alacak olan projeleri seçti. Verilen krediler, Avrupa çapında ulaştırma altyapısının güçlendirilmesine yarayacak. Bu projeler, AB ülkelerinin eksik kalan ulaştırma bağlantılarını ve ulaştırmada güvenliğin arttırılmasını sağlayacak ve devamlılığı getirecek. Düşük Karbon Yol Haritası Hazırlandı Avrupa Birliği nin (AB) uzun süredir beklenen düşük karbon ekonomisine ilişkin yol haritasının taslağı hazırlandı. Taslakta, 2050 yılına kadar enerji tasarrufuyla sera gazı salımlarının 2020 den itibaren %25 oranında azaltılabileceği belirtiliyor. Belgede enerjide tasarruf hedeflerine ulaşılabilmesi için emisyonlarda %5 lik kesinti yapılması gerektiğine dikkat çekiliyor. 5

6 Ajanda 4 Mart 7 Mart -Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu, Strasbourg (7 10 Mart) 9 Mart I 10 Mart -AB Rekabet Bakanları -AB gayri resmi Dışişleri Bakanları, Gymnich (10 11 Mart) 14 Mart -AB Euro Bölgesi Ekonomi ve Maliye Bakanları toplantısı 15 Mart -AB Ekonomi ve Maliye Bakanları toplantısı 16 Mart I 17 Mart -Tarım ve Balıkçılık Bakanları (17 18 Mart) I 18 Mart 20 Mart -AB Ticaret Bakanları gayri resmi akşam yemeği, Brüksel 22 Mart 23 Mart -Avrupa Parlamentosu Mini Genel Kurul (23 24 Mart) 24 Mart -AB Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi -AB Çevre Bakanları ( Mart) 25 Mart -AB Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi 6

7 27 Mart -AB Kültür Bakanları, gayri resmi toplantısı (27 28 Mart) 28 Mart -AB Eğitim Bakanları, gayri resmi toplantısı (28-29 Mart) 29 Mart -AB Uzlaşma Komitesi 30 Mart I 31 Mart -AB Ulaştırma Bakanları 1 Nisan I 4 Nisan -Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu (4 7 Nisan) CPS Advisory Group Brüksel, Istanbul, Washington CPS AB Kulisi nde yer alan haberler, çeşitli AB haber kaynaklarından derlenmiştir., 7