Prosedürel sedasyon ve analjezi. MESUT

Transkript

1 Prosedürel sedasyon ve analjezi MESUT

2 Prosedural Sedasyon Ve Analjezi Genel bakış Terminoloji Uygulama Farmakoloji Yan etki yönejmi Özel bir grup : Çocuklar

3 PSA AĞRILI ANKSİYETESİ MEVCUT İLETİŞİM İHTİMALİ OLMAYAN HASTALARDA SADECE HASTA AÇISINDAN DEĞİL HEKİM AÇISINDANDA KONFOR SAĞLAYAN BİR YÖNTEM OLMUŞTUR. SADECE TEDAVİDE DEĞİL ;TANI KOYMAK İÇİN GEREKLİ PROSEDÜRLERDE DE KULLANILAGELMİŞTİR. KULLANILAN İLAÇLARIN KARDIYOVASKÜLER, RESPİRATUVAR VE NÖROLOJİK ETKİLERİ BİR ÇOK DERNEĞİN KLAVUZ VE UYGULAMA UZLAŞILARINIDA ZORLAMIŞ ANCAK YÖNTEMİN STANDARTLAŞMASIDA DAHA KULLANILABİLİR BİR HALE GETİRMİŞTİR.

4 PSA- UYGULAMA ENDİKASYONLARI v KIRIK v ÇIKIK v ABSE İNSÜZYONU VE DRENAJ v KARDİYOVERSİYON v TÜP TORAKOSTOMİ v LOMBER PONKSİYON v ÖZELLİKLE ÇOCUKLUK ÇAĞINDA VE UNKOOPERE HASTALARDA GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ SIRASINDA

5 PSA-TERMİNOLOJİ ANKSİYOLİZİS ANALJEZİ: BİLİNÇTE DEĞİŞİKLİK OLMADAN AĞRI GİDERİLMESİ DURUMU AĞRISIZLIK DURUMU ANCAK VERİLEN İLAÇLARIN YAN ETKİSİNE BAĞLI BİLİNÇ DEĞİŞİKLİĞİİ OLABİLİR. DİSSOSİASYON: BİLİNCİN KATATONİK BİR HAL ALMA DURUMU.KETAMİN GİBİ BİR AJANI KULLANARAK DERİN ANALJEZİ VE AMNEZİ OLMA HALİ. REFLEKSLER KORUNUR. SPONTAN SOLUNUM MEVCUTTUR VE KARDIYOPULMONER SİSTEM STABİLDİR. SEDASYON: ÇEVRE İLE OLAN BİLİNÇ HALİNİN KONTROLLÜ AZALTILMASIDIR

6

7 PSA-TERMİNOLOJİ PROSEDURAL ANALJEZİ VE SEDASYON: PROSEDÜREL SEDASYON VE ANALJEZİ YETERLİ SPONTAN KARDİYORESPİRATUVAR FONKSİYONU KORURKEN HASTANIN PROSEDÜRLERİ TOLERE ETMESİNİ SAĞLAYAN DİSOSİYATİF BİR AJAN VEYA SEDATİF KULLANARAK BUNLARA ANALJEZİK EKLENMESİ İLE SAĞLANAN DURUM VE YÖNTEME DENİR. OKSİJENASYON VE HAVA YOLU KONTROLÜNÜ VE KORUNMASINI SAĞLAR.

8

9 PSA-TERMİNOLOJİ MİNİMAL SEDATİON(ANKSİYOLİSİS) : HASTANIN SÖZLÜ KOMUTLARA YANIT VERDİĞİ BİLİŞSEL İŞLEVLER VE KOORDİNASYONUN KORUNDUĞU AMA BAZEN AZALMA GÖSTEREBİLDİĞİ RESPİRATUVAR VE KARDIYOVASKÜLER FONKSİYONLARIN KORUNDUĞU BİR DURUMDUR.

10 ORTA SEDASYON / ANALJEZİ: İLAÇ ETKİSİNDE BİLİNÇ DÜZEYLERİ AZALMIŞTIR ANCAK HAFİF TAKTİL UYARI İLE CEVAP VERİR VE KOMUTLARA UYABİLİRLER ESKİ ADI ^BİLİÇLİ SEDASYONDUR^ SOLUNUM VE KARDIYOVASKÜLER FONKSİYONLAR KORUNMUŞTUR.

11

12 DİSSOSİYATRİF SEDASYON: KORUYUCU HAVAYOLU REFLEKSLERİ KORUNMUŞ BİR ŞEKİLDE SPONTAN SOLUNUMA VE KARDİYOPULMONER FONKSİYONLARI MUHAFAZA EDERKEN DİSSOSİYATİF AJAN KULLANILARAK DERİN ANALJEZİ VE AMNEZİ İLE KARAKTERİZE BİR KATALEPTİK DURUMDUR.

13 DERİN SEDASYON / ANALJEZİ HASTALAR TEKRARLANAN VEYA AĞRILI STİMÜLASYON SONRASI UYANIR CEVAP OLAMAZ BİLİNÇ İLACA BAĞLI OLARAK DEPRESEDİR. SOLUNUM İŞLEVİNİ KORUMA YETENEĞİ BOZULABİLİR. HASTALARIN HAVA YOLU AÇIKLIĞININ SAĞLANMASI İÇİN YARDIM GEREKEBİLİR VE SPONTAN SOLUNUM YETERSİZ OLABİLİR. KARDİYOVASKÜLER FONKSİYON GENELLİKLE KORUNUR.

14 GENEL ANESTEZİ HASTA AĞRI STİMÜLASYONU İLE UYANDIRILAMAZ BİLİNÇ YOKTUR. SOLUNUM FONKSIYONLARI YOKTUR VE KORUNMAZ POZİTİF BASINÇLA VENTİLE EDİLMESİ GEREKLİDİR. KARDİYOVASKÜLER FONKSİYONLAR KORUNMUŞTUR ANCAK HER AN BOZULABİLİR.

15 GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ MİNİMAL SEDASYONDAN GENEL ANESTEZİYE KADAR TÜM BU DURUMLARIN KESİN SINIRLARI YOKTUR VE HASTALAR HER AN DAHA DERİN BİR SEDASYON HALİNE GEÇEBİLİRLER İLAÇLARA VERİLECEK TEPKİ HERKESTE AYNI DEĞİLDİR AYRICADA VERİLECEK TÜM İLAÇLARIN HASTALARA GENEL ANESTEZİ HALİ OLUŞTURABİLECEĞİNİ UNUTMAMAK GEREKİR.

16

17 PSA İŞLEMİNE HAZIRLIK-TABURCULUK HALİ HASTANIN DEĞERLENDİRİLİMESİ AÇLIK??? EKİP EKİP(MAN) İZLEM UYANMA -TABURCULUK

18 PSA-HASTA DEĞERLENDİRİLMESİ PSA İÇİN ADAY HATALAR DEĞERLENDİRİLİRKEN MENTAL DURUMU KARDİYAK KAPASİTESİ HAVAYOLU NET BİR YARAR GÖSTERMEMİŞTİR. ÖNCESİNDE UYGULANACAK HİÇ BİR LABORATUVAR TESTİ BİZE YOL GÖSTERİCİ DEĞİLDİR. ACİL SERVİSTEKİ HER HASTA BİZİM İÇİN PSA ADAYIDIR. ASA( AMERİCAN SOCİETY OF ANESTHESİOLOGİSTS) KLASİFİKASYONU BİZİM İÇİN BEKLENEN RİSKİ İFADE EDER TEDAVİNİN DURUMUNA BAĞLI OLARAK CLASS III-IV HASTALAR ANESTEZİ GÖRÜŞÜ İLE DEĞERLENDİRİLMELİ GEREKLİ İSE AMELİYATHANE KOŞULLARINDA HASTA İŞLEMİ YAPILMALIDIR

19

20 PSA- AÇLIK DURUMU PSA UYGULANAN HASTALARDA İŞLEME YAKIN ZAMANDA OLAN GIDA VE SIVI ALIMININ RİSK OLUŞTURDUĞUNA DAİR KESİN KANIT YOKTUR. KUSMA İŞLEMİ GENELDE SOLUNUMK YOLUNA MÜDAHALE ESNASINDA OLMAKTADIR TOKLUK AÇLIK İLE İLGİLİ YÖNTEMLER UZMAN GÖRÜŞÜ DIŞINA ÇIKAMAMIŞTIR BU GÖZLEMLERDE GENELDE ANESTEZİSTLERİN GENEL ANESTEZİ SONRASINDAKİ GÖZLEMLERİNE DAYANIR. ACİLİYET DURUMUNA GÖRE İŞLEM BEKLETİLEBİLECEKSE BEKLEMKTE FAYDA VARDIR ANCAK AÇLIK?? TOKLUK?? İŞLEMİMİZİ ETKİLEMEZ.

21 PSA-EKİP PSA İŞLEMİNİ YAPAN KİŞİ İLE GİRİŞİMİ YAPACAK KİŞİ AYNI OLAMAZ HEMŞİRE GİBİ BİR YARDIMCI EŞİLİK EDEBİLİR ONUNDA GÖREVİ HASTANIN MONİTÖRİZASYONU VE TAKİBİDİR KESİNTİYE UĞRAMAMSI GEREKN İŞLERDE UFAK YARDIMLARI OLABİLİR. PSA YI YAPACAK VE GÖZLEMLEYECEK HEKİM ACİL HEKİMİ OLMALIDIR YADA PSA ICIN KULLANILAN ILACLAR ICIN EGITIM ALMIS KISLER BUNU YAPABİLİRLER.

22 PSA-EKİPMAN

23 PSA-İZLEM PSA SIRASINDA GÖZLEM YAPMANIN EN İYİ KOLAY YOLU HASTAYLA GÖRSEL TEMAS SAĞLAMAKTIR. DEĞİŞİK SAFHALARDA SEDASYON YAPACAĞIMIZ İÇİN BİLİNÇ DEĞİŞİKLİĞİ BİZİM İÇİN ÖNEMLİ BİR İPUCU VERİR SOLUNUM İŞİNİN ZORLAŞTIĞINI SOLUNUM SAYIISINNDA TESBİT EDEBİLİRİZ. BUNA EK OLRAK KALP HIZI KAN BASINCI SATURASYON RİTM KAPNOMETRİ KULLANILMALIDIR.

24 PSA-İZLEM KARDİYOVASKÜLER HASTALIK, HİPERTANSİYON VEYA DİSRİTMİ ÖYKÜSÜ OLAN HASTALARDA SÜREKLİ ELEKTROKARDİYOGRAFİK İZLEM TAVSİYE EDiLİR. ALTTA YATAN ÖNEMLİ HASTALIĞI OLMAYAN SAĞLIKLI GENÇ HASTALARDA PULSE OKSİMETRE YETERLİDİR.

25 PSA-İZLEM PSA UYGULANAN HASTALARDA İZLEMİN EN NET TAKİP METODU KAPNOMETREDİR. CO2 DEĞERİNİN YÜKSEK DEĞERLERE (50 MMHG VE ÜSTÜ) ÇIKMASI YA DA DEĞERİNDEN 10 MMHG ARTMASI HİPOVENTİLASYON OLARAK DEĞERLENDİRİLİR.

26 PSA-İYİLEŞME HASTALAR KENDİLİĞİNDEN UYANIK VE BAĞIMSIZ İŞLERİNİ YAPABİLECEK BAZAL İŞLEVİLERİNE DÖNMELİDİRLER.UYKULU HASTALAR SAHİPSİZ BIRAKILMAMALIDIR.

27 PSA-TABURCULUK TABURCU OLMADAN ÖNCE, BAZAL BİLİŞSEL VE MOTOR FONKSİYON SAĞLANMALIDIR. HASTA, KOMUTLARI İZLEYEBİLMELİ YAPMALI AÇIKÇA KONUŞMALI HASTANIN VİTAL BULGULARI VE SOLUNUM DURUMU BAŞLANGICA VE NORMAL SINIRLAR İÇİNE GERİ GETİRİLMELİDİR. KALAN AĞRI ELE ALINMALIDIR. BULANTI AZ OLMALIDIR VE KUSMA SORUNU VARSA ÇÖZÜLMELİDİR. YETİŞKİNLER DAHİL TÜM HASTALAR, SORUMLU BİR YETİŞKİN İLE EVE GÖNDERİLMELİDİR. ANCAK BU MÜMKÜN DEĞİLSE, NORMAL BAZAL ELDE EDENE KADAR, HASTA ACİLDE KALIR. ARAÇ SÜRMESİ 8 SAATE KADAR YASAKLANMALIDIR

28 PSA FARMAKOLOJİ IV VERİLECEK VE TİTRE EDİLECEK YÖNTEMLERLE VERİLEN İLAÇLAR KULLANILMALIDIR DOZ TİTRE EDİLEREK ARTTIRILMALIDIR

29 PSA OPİYATLAR FENTANYLE VE MORFİN BU GRUBUN BİZİM TARAFIMIZDAN KULLANILAN ÜYESİ TERCİHEN PSA DA İLK ANALJEZİYİ BU İLAÇLARLA SAĞLIYORUZ

30 PSA-FENTANYL Fentanil hızla kan-beyin bariyerini geçer ve en az 90 saniye içinde analjezi ürejr. Yaklaşık 90 dakikalık bir serum yarı-ömrü arasında bir etki süresine sahipjr. Bu özellikler, arzu edilen klinik etkiye Jtre edilebilir çok sayıda küçük dozlarda verilmesini izin verir. İlaç hızlı verildiğinde, veya benzodiazepinler veya alkol gibi diğer merkezi sinir sistemi depresanları ile kombine edildiğinde, solunum depresyonu, daha yüksek dozlarda daha olasıdır. Göğüs duvarı sertliği ve havalandırma zor hale gejrebilir glopk spazm, kolayca nalokson taraqndan tersine çevrilebilir

31

32

33 PSA-MORFİN MORFİN ZAYIF LİPİD ÇÖZÜNÜR OLAN VE KÜÇÜK BOLUS ENJEKSİYONDAN SONRA DAHA YAVAŞ KAN-BEYİN BARİYERİNİ NÜFUZ EDER VE ETKİSİNİ GÖSTERMEYE BAŞLAR. MORFİN HİSTAMİN SALINIMINI AKTİVE EDER HİPOTANSİYONA NEDEN OLUR.

34

35

36 PSA BENZODİAZEPİN-MİDAZOLAM BENZODİAZEPİNLER GÜÇLÜ AMNESTİK, HİPNOTİK, ANKSİYOLİTİK VE İLAÇLARDIR. ANTİKONVÜLSAN VE KAS GEVŞETİCİ ÖZELLİKLERİ VARDIR AMA ANALJEZİK ETKİLERİ YOKTUR. BU NEDENLE, DAHA ZİYADE FENTANİL VEYA MORFİN GİBİ BİR ANALJEZİK MADDE İLE BİRLİKTE TATBİK EDİLMEKTEDİR

37 PSA BENZODİAZEPİN-MİDAZOLAM MİDAZOLAM PSA NIN EN ÇOK KULLANILAN AJANLARINDAN BİRİSİDİR ETKİLERİNİN FLUMAZENİL TARAFINDAN GERİ DÖNÜŞTÜRÜLÜYOR OLMASIDA ONU ÇOK KULLANILAN PREPARATLARDAN YAPAR MİDAZOLAMIN EN ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİNDEN BİR TANESİ ÇOK FAZLA OLAN KLİNİK DENEYİMDİR

38 PSA BENZODİAZEPİN-MİDAZOLAM YAN ETKİLER HİPOVENTİLASYON VE HİPOKSEMİDİR. APNE VE HİPOTANSİYON NADİR ANCAK YÜKSEK DOZLARDA VEYA OPİOİDLER GİBİ DİĞER MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ DEPRESANLARI KULLANILDIĞI DAHA SIK GÖRÜLÜR. BAŞ AĞRISI, MİDE BULANTISI, KUSMA, ÖKSÜRÜK, HIÇKIRIK

39

40

41 PSA -BARBİTÜRAT BARBİTÜRATLAR DA AMNESTİK VE ANTİKONVÜLZAN ETKİLERİ İLE GÜÇLÜ HİPNOTİKDİRLER. MİDAZOLAM VE PROPOFOLÜN GELİŞİYLE YAYGIN KULLANIMI AZALMIŞTIR. DAR TERAPÖTİK PENCEREYE NEDENİYLE DİĞER AJANLARLA BİRLİKTE VERİLMEZ. YETİŞKİNLER DE PROSEDÜREL SEDASYONDA BARBİTÜRATLAR KULLANILMASINI TAVSİYE ETMİYORUZ, AMA BU AJANLAR HALA, ÖZELLİKLE RADYOLOJİ İŞLEMLERİ İÇİN, ÇOCUKLARDA KULLANILMAKTADIR.

42 PSA Barbitürat- Methohexial

43

44 PSA-BARBİTÜRAT-PENTOBARBİTAL

45 PSA-KETAMİN KETAMİN DERİN ANALJEZİ, SEDASYON, VE AMNEZİ İLE KARAKTERİZE BİR DİSOSİASYON DURUMU OLUŞTURUR. BELİRLİ BİR EŞİK DEĞERİN ALTINDA SEDASYON VE ANALJEZİ ETKİLERİNİ GÖSTERİR BELİRLİ BİR DEĞER AŞILDIKTAN SONRA DİSOSİASYON BAŞLAR DOZUN ARTMASI BU DURUMU DEĞİŞTİRMEZ SÜRESİNİ UZATIR HASTALARIN SOLUNUM YOLUNU KORUR LARİNGOSPAZM?? KABUSLAR???

46 PSA-ETOMİDAT Etkisi hızlı başlar hızlı biten sedajf Az kardiyak etkisi var

47 PSA-PROPOFOL KOLAY TİTRE OLABİLEN HIZLI ETKİLİ SOLUNUM DEPRESYONU VE APNE KAFA İÇİ BASINCI DÜŞÜREN YARILANMA ÖMRÜ KISA KARDİYAK YAN ETKİSİ FAZLA NEGATİF INOTROPIDEN DOLAYI BRADİKARDİ VAZODİLATASYONA BAĞLI HİPOTANSİYON GELİŞTİREN BİR İLAÇTIR

48

49 KETOFOL KETAMİN UZUN ETKİ NİSBETEN HİPERTANSİF KAFA İÇİ BASINCINI ARTTIRI ANALJEZİ ETKİİS MEVCUT KUSMA HALUSİNASYON PROPOFOL KISA ETKİ HİPOTANSİF KAFA İÇİ BASINCINI DÜŞÜRÜR ANALJEZİ ETKİSİ YOK ANTİEMETİK HİPNOTİK ETKİ

50 PSA tamam işler ters gip???? Nalokson: opiyat antagonisj Flumazenil:benzodiazepin antagonisj

51

52

53