TEKSTİL SEKTÖRÜ İHRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ 2010 OCAK - ARALIK

Transkript

1 TEKSTİL SEKTÖRÜ İHRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ 2010 OCAK - ARALIK İTKİB GENEL SEKRETERLİĞİ AR & GE VE MEVZUAT ŞUBESİ OCAK 2011

2 İÇİNDEKİLER YÖNETİCİ İ İ ÖZETİİ Yıllık Tekstil İhracatı Artışı %18, Belli Başlı Pazarlara Tekstil İhracatında Gelişmeler... 4 Belli Başlı Ürün Grupları Bazında İhracat... 4 Ev Tekstili İhracatı Artmaya Devam Ediyor ancak Artış İvmesi Düşük: %8,6.. 5 Üretim ve Kapasite Kullanımındaki Gelişmeler... 5 Performansa Etki Eden Faktörler... 5 I. DÜNYA VE TÜRKİYE İ EKONOMİSİNDEKİ İ İ İ GELİŞMELER Yılı Borç Krizleri, Kur Savaşları ve Artan İşsizlikle Geçti... 7 ABD Ekonomisi İşsizlik ve Yavaş Büyüme Kıskacında... 8 Avrupa Birliği'nde GIPS Ülkeleri Sorunu Almanya Ekonomisi Toparlanıyor İngiltere Ekonomisinde Beklentiler Olumlu Fransa Ekonomisi Çıkışta İtalya Ekonomisi Durgun AB'de Perakende Satışlar Diğer Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler BDT Ülkeleri Ortadoğu Pazarı Önem Kazanıyor Türkiye Ekonomisi Büyüyor Sektörel Gelişmeler Yılları Arasında Türkiye nin Genel İhracatı Ve Tekstil Sektörü İhracatı Genel İhracat Artışı %11, Tekstil İhracatında Genel İhracattan Daha Yüksek Artış: %18, Aylar İtibariyle Tekstil İhracatında Artış Devam Ediyor Ancak İvme Azalıyor En Fazla Tekstil Mamulü İhraç Edilen Ülkeler AB Ülkeleri AB Ülkelerinin İhracat Artışı %11, AB (15) Ülke Grubu İhracat Performansı, Genel İhracat Performansının Biraz Altında Yeni AB Ülkeleri İhracat Performansı, AB(15) Ülkeleri İhracat Performansının Biraz Altında Kaldı: %7, Diğer OECD Ülkeleri ne İhracatta Yüksek İvmeyle Artıyor: %34, Diğer Avrupa Ülkeleri, İhracat Kaybı Görülen Tek Ülke Grubu Oldu Eski SSCB Ülkelerine Gerçekleştirilen İhracatta Yüksek Oranlı Artış: %39, Ortadoğu Ülkeleri ne Tekstil İhracatı Artıyor Ancak İvme Küçük: %7, Afrika Ülkeleri ne İhracat Artışı Devam Ediyor: Artış Oranı: %27, Diğer Asya Ülkeleri ne İhracatta Yüksek Artış Sürüyor: %34, IV. BAŞLICA ÜRÜNLER VE ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA TEKSTİL İHRACATI En Çok İhraç Edilen Tekstil Ürünü : Dokuma Kumaş En Çok İplik İhraç Edilen Ülkeler İtalya, Rusya ve İngiltere Dokuma Kumaş İhracatında En Önemli Pazar: Rusya Federasyonu Rusya Federasyonu Örme Kumaş İhracatında da En Önemli Pazar

3 Ev Tekstili İhracat Artışı ş Tekstil ve Konfeksiyon İhracat Artışının ş Gerisinde: %8, V. HAMMADDE İ İTHALATI VI. KAPASİTE İ KULLANIM ORANI VII. PERFORMANSA ETKİ İ EDEN FAKTÖRLER Pamuk Fiyatları Dünya Fiyatlarının Üstünde Seyrediyor Yılında Tekstil İhracatına Euro/Dolar Paritesi nin Etkisi Ocak Aralık Dönemi Aralık Ayı Ocak Aralık Dönemi Elyaf/ İplik Ve Kumaş Maliyetlerindeki Gelişmeler Ek 1: Sektörler ve İhracatçı Birlikleri Bazında Türkiye İhracat Kaydı 2010 Ocak-Aralık EK 2: TÜRKİYE İ TEKSTİL İ İ İHRACAT KAYDI EK 3: TÜRKİYE İ HAZIRGİYİM İ İ VE KONFEKSİYON İ İ İHRACAT KAYDI

4 YÖNETİCİ ÖZETİ 2010 Yıllık Tekstil İhracatı Artışı %18,4 Türkiye nin tekstil ihracatı, 2010 yılında 2009 yılına kıyasla %18,4 oranında artışla 6,5 milyar dolara ulaşmıştır yılında Türkiye nin genel ihracatı %11,3 oranında artışla 102,1 milyar dolardan 113,7 milyar dolara yükselirken; sanayi ihracatı %15 oranında artarak 81,3 milyar dolardan 93,5 milyar dolara, tarıma dayalı işlenmiş ürünler ihracatı ise %18,4 oranında artışla 7,7 milyar dolardan 9,1 milyar dolara yükselmiştir. Tekstil ve konfeksiyon sektörü birlikte değerlendirildiğinde, 21,2 milyar dolarlık toplam ihracat rakamı ile Türkiye de en fazla ihracat yapan sektör konumuna yükseldiği görülmektedir. Belli Başlı Pazarlara Tekstil İhracatında Gelişmeler Ülke bazında incelendiğinde, 2010 yılında Türkiye den en fazla tekstil ve hammaddeleri ihraç edilen ülkeler Rusya Federasyonu, İtalya, Almanya, Romanya, Polonya, İran, İngiltere, Mısır, Bulgaristan ve ABD olarak sıralanmaktadır. En fazla tekstil ihracatı yapılan ilk on ülkeye ihracatta 2009 yılına kıyasla %1,1 ile %44,2 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur. En yüksek oranlı ihracat artışının görüldüğü pazar %44,2 artış oranı ile Rusya olurken, en düşük oranlı ihracat artışının görüldüğü pazar %1,1 ile Polonya dır. Belli Başlı Ürün Grupları Bazında İhracat 2010 yılında elyaf, iplik, dokuma kumaş, örme kumaş ve dokusuz yüzeyler, keçeler ve vatkalar olarak belirlenen belli başlı tekstil ürünlerinin ihracatı incelendiğinde ipek lifi, bitkisel lifler ile ipekli dokuma kumaşların ihracatının 2009 yılına kıyasla sırasıyla %39,2, %49,2 ve %0,9, oranlarında azaldığı görülmektedir. Bununla beraber diğer tüm tekstil ürünlerinin ihracatı %0,8 ile %65,2 arasında değişen oranlarda artmıştır. Ocak-Aralık 2010 döneminde, 2009 yılının aynı dönemine kıyasla, Türkiye den %30,9 oranında artışla 557,1 milyon dolar değerinde elyaf, %24,5 artışla 1,3 milyar dolar değerinde iplik ve %8 oranında artışla 2,3 milyar dolar değerindeki dokuma kumaş ihraç edilmiştir. Diğer önemli ihracat kalemlerinden örme kumaşların ihracatı %29,5 oranında artışla 1,3 milyar. 4

5 dolara yükselirken, dokusuz yüzeylerin ihracatı %42,9 oranında artışla 211,1 milyon dolara çıkmıştır. Toplam tekstil ihracatında elyaf ihracatının payı %8,5, iplik ihracatının payı %19,9, dokuma kumaş ihracatının payı %34,7 olarak hesaplanmaktadır. Dokuma kumaşların yanı sıra konfeksiyon sanayiinin bir diğer temel hammaddesi olan örme kumaşların ihracatının toplam tekstil ihracatındaki payı %19,7 olurken, kullanımları ve dolayısıyla önemleri gün geçtikçe artan dokusuz yüzeyler (non-woven), vatka ve keçelerin payı ise %3,2 olarak kayda alınmıştır. Ev Tekstili İhracatı Artmaya Devam Ediyor ancak Artış İvmesi Düşük: %8, yılında Türkiye nin ev tekstili ihracatı, 2009 yılına kıyasla %8,6 oranında artarak 1,8 milyar dolara ulaşmıştır. Toplam tekstil ve konfeksiyon ihracatından oransal olarak daha az artış kaydeden ev tekstili ihracatının Türkiye tekstil ve konfeksiyon ihracatı içindeki payı %8,7 den %8,5 e düşmüştür. Ev tekstili ürün gruplarında, battaniyeler ve örme bornozlar hariç diğer hepsinde ihracat artışı meydana gelmiştir. En çok ihraç edilen ürünler ise tuvalet ve mutfak bezleri ile yatak çarşafları olmuştur. Bu iki ürün grubunun ihracatı toplam ev tekstili ihracatının yaklaşık %60 ına karşılık gelmektedir. Üretim ve Kapasite Kullanımındaki Gelişmeler Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan son İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı tablosundaki bilgilere göre, tekstil sanayiinde 2009 yılının Aralık ayında %72,2 olan kapasite kullanım oranı, 2010 yılının aynı ayında %80,1 e çıkmıştır yılının Aralık ayında, tekstil sektöründe kapasite kullanım oranı 2009 yılının Aralık ayına kıyasla %10,9 oranında artmıştır. Performansa Etki Eden Faktörler Tekstil sektörünün ihracat performansına etki eden sektörlerden birisi euro/dolar paritesidir yılı Ocak-Aralık döneminde geçen yılın aynı dönemine oranla %18,4 lük artışla 6,5 milyar dolarlık tekstil ihracatı yapılmıştır. Sözkonusu ihracatın, 3,03 milyar dolarla %46,4 ü ihracatın Euro üzerinden gerçekleştirildiği AB27 ülkelerine yapılmaktadır yılı Ocak-Aralık döneminde 1 Euro 1,39 ABD Dolarına eşit iken, 2010 yılının Ocak-Aralık döneminde Euro nun değeri ABD Dolarına karşı %4,63 lük düşüşle 1,33 dolar düzeyine gerilemiştir ve dolar bazında istatistiklerde %4,63 oranında fiktif bir düşüş yaratmaktadır. Bu çerçevede,. 5

6 3,03 milyar dolarlık Euro bölgesine yapılan ihracat, pariteden kaynaklanan %4,63 lük fiktif düşüşten arındırıldığında 2010 yılının Ocak-Aralık döneminde tekstil sektörünün ihracat performansında reel %18,4 lük değil, reel bazda %20,9 luk artış meydana gelmiş olmaktadır. Diğer yandan, aylık bazda değerlendirmede, 2010 yılı Aralık ayında yapılan 650,2 milyon dolarlık tekstil ihracatının 302,4 milyon dolarla %46,5 i ihracatın Euro üzerinden gerçekleştirildiği AB27 ülkelerine yapılmaktadır yılı Aralık ayında 1 Euro 1,46 ABD Dolarına eşit iken, 2010 yılının Aralık ayında Euro nun değeri ABD Dolarına karşı %9,71 lik düşüşle 1,32 dolar düzeyine gerilemiştir. Bu durum dikkate alınarak yapılan hesaplamalar, 2010 yılının Aralık ayında tekstil sektörünün ihracat performansında %27,3 lük artış değil, reel anlamda %33,1 lik artış meydana geldiği hesaplanmaktadır.. 6

7 I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER 2010 Yılı Borç Krizleri, Kur Savaşları ve Artan İşsizlikle Geçti 2010 yılında dünyada, alınan önlemlerle birlikte ülkelerin ekonomik büyümelerine bağlı olarak tüketim ve ihracatta artış süreci başlarken, diğer yandan dünya ekonomisi için 2010, aynı zamanda borç krizinin Avrupa Birliği nde bir ülkeden diğerine sıçradığı, finansal kurtarma paketlerinin birbiri ardına açıklandığı bir yıl olarak hafızalara kazındı. Küresel ekonomik krizin ardından toparlanma, gelişmiş ülkeler ve gelişmekte olan ülkelerde farklı biçimde gelişti. Hızlı büyüme oranlarını yakalayan gelişmekte olan ekonomiler dünya ekonomisindeki toparlanmanın itici gücünü oluştururken, gelişmiş ekonomilerdeki toparlanma ise beklentileri karşılamadı. Küresel krizden çıkmak için uygulanan büyük çaplı teşvik paketleri başta Avrupa ülkelerinde olmak üzere birçok ülkede ciddi borçlanma sorunları ve bütçe dengelerinde önemli bozulmalara yol açtı. Dünyada geçen yıl tam da küresel krizden çıkıldı ve ekonomilerde toparlanma başladı denilirken, özellikle Avrupa'daki borç krizi dünya ekonomisinin gündemini ciddi biçimde meşgul etti. Borç krizinin 2011 yılında başta gelişmiş Avrupa ekonomileri olmak üzere küresel ekonomiyi tehdit eden başlıca unsur olmaya devam etmesi beklenmektedir. Gelişmiş ülkelerde tüketim harcamaları kriz sırasında alınan önlemlerle bir miktar canlanma gösterirken, söz konusu önlemlerin sona ermesiyle tekrar düşüşe geçmiştir.tüketici güveninin halen düşük seviyelerde seyretmesi ve düşen hanehalkı gelirleri tüketimin artmasını engellerken, gelişmiş ülke ekonomilerinde ise büyümenin pozitif fakat düşük seviyelerde gerçekleşmesine yol açmaktadır. 2010'a damgasını vuran olaylardan bir diğeri ise ülkeler arasındaki ''döviz kuru savaşları'' tartışması oldu. Gelişmekte olan ülkeler ihracattaki avantajını korumak amacıyla para birimlerinin değerlenmesini önlemek için döviz kuru piyasalarına müdahalede bulunmuşlardır. ABD dolarının geçen yıl değer kaybetmesiyle paralarının değerinin artması yüzünden uluslararası rekabet güçleri azalan Güney Kore, Tayvan, Japonya gibi başlıca ihracatçı ülkeler, paralarının değerlenmesini önlemek için döviz piyasalarına müdahalede bulunan ülkelerdendir. Öte yandan, Brezilya ve Güney Kore, sıcak para olarak da adlandırılan kısa vadeli sermaye giriş ve çıkışlarından korunmak için de yeni önlemler almışlardır. Önümüzdeki dönemde dünya ekonomisini bekleyen en önemli risklerden ilki başta gelişmiş ekonomiler olmak üzere pek çok ülkede işsizlik oranlarının artmaya devam etmesi, diğeri de gerek devletlerin, gerekse tüketicilerin borçlarının giderek artarak bir borç batağına doğru yol alınmasıdır. Özellikle. 7

8 Avrupa da bankacılık sektörüne ve kamu kesimine ilişkin sorunlar ile yüksek işsizlik oranları küresel ekonomik toparlanma üzerinde baskı oluşturmaktadır. Bu iki sorun, dünya genelinde kısmi bir toparlanma olmasına rağmen, başta gelişmiş ekonomiler olmak üzere dünya genelinde tüketim artışını engelleyerek genel ekonomik durum üzerinde baskı oluşturmaya devam etmektedir. Bunlara ek olarak, son dönemde açıklanan verilerin ABD ekonomisinde toparlanmanın yavaş olduğuna işaret etmesi ve Çin in para politikasında sıkılaşma işaretlerinin belirginleşmesi global ekonominin önümüzdeki dönemdeki seyrine ilişkin belirsizlikleri artırmaktadır. OECD tarafından Kasım ayında yayımlanan 'Dünya Ekonomik Görünümü' raporuna göre dünya ekonomisinin 2011 yılında % 4,2 büyümesi öngörülmektedir. Raporda küresel ekonomik toparlanma hızının yıl başından bu yana yavaşladığını belirtilerek, bu yavaşlamanın OECD ülkelerinde beklenenden daha belirgin olduğu bildirilmektedir. Aynı raporda OECD üyesi ülke ekonomilerinin 2011 yılında % 2,3 büyüyeceği tahmin edilirken, ABD ekonomisinin % 2,2, Euro Bölgesi ekonomilerinin ise % 1,7 büyümesi öngörülmektedir. OECD verilerine göre Çin ekonomisinin 2010 yılında % 10,5 büyüdüğü tahmin edilirken, 2011 yılında ise % 9,7 büyüyeceği öngörülmektedir. Aynı verilere göre Japonya ekonomisinin, 2011 yılında % 1,7 büyüyeceği öngörülürken, Hindistan'ın ise %8 büyümesi beklenmektedir. Öte yandan, 2009 yılında % 11 oranında gerileyen dünya ticaret hacminin, 2010 yılında % 11,4 arttığı öngörülürken, 2011'de ise % 7 oranında artması beklenmektedir. ABD Ekonomisi İşsizlik ve Yavaş Büyüme Kıskacında ABD de üretim ve istihdamdaki toparlanmanın son aylarda yavaşlaması ülke ekonomisine ilişkin belirsizlikleri artırmaktadır. ABD de son dönemde açıklanan veriler ekonomik toparlanmanın yavaşladığına işaret etmektedir. Nitekim, imalat sanayiine ilişkin veriler, yeni siparişlere ve genel iş koşullarına ilişkin görünümün bozulmaya devam ettiğini göstermektedir. Tüketici güven endekslerinde genel olarak istihdam koşullarına ve geleceğe ilişkin beklentilerdeki olumsuzluk nedeniyle gerileme devam etmektedir. ABD ekonomi yönetimi, ekonomisinin bir türlü istenen canlılığı yakalayamamasından dolayı, para politikalarını gevşetmiştir. ABD Merkez Bankası (FED) yavaş büyüyen ekonomiyi desteklemek için 600 milyar dolar tutarında Hazine tahvil alımı programını devreye sokmuş ve bu programı her ay yaklaşık 75 milyar dolar olmak üzere 2011 yılının ikinci çeyreğinin sonuna kadar sürdürme eğiliminde olduğunu belirtmiştir.. 8

9 Dünyanın en büyük ekonomisi ve önemli ihracat pazarlarımızdan ABD'nin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla sı (GSYH) 2010 yılının 4. çeyreğinde % 3,2 büyüme kaydetmiştir. Bu sonuçla ABD ekonomisi 2010 yılı genelinde ise % 2,9 büyümüştür. Bilindiği gibi, ABD ekonomisi yılın ilk çeyreğinde % 3,7 büyürken, ikinci çeyrek dönemde % 1,7, üçüncü çeyrekte ise % 2,6 büyüme göstermişti. ABD ekonomisinde büyümenin kaynakları harcamalar yöntemiyle incelendiğinde özel tüketim harcamalarının bir miktar toparlandığı, özel yatırım harcamalarının ise ivme kaybederek büyümeye daha az katkı sağladığı görülmektedir. ABD genelinde perakende satışlar 2010 yılı Aralık ayında Kasım ayına göre % 0,6 artarken, geçen yılın aynı dönemine göre ise % 7,9 yükselmiştir yılı toplam perakende satışlarda bir önceki yıla göre % 6,6 artış kaydedilmiştir. Öte yandan, ülke genelinde 2010 yılında hazırgiyim ve aksesuar perakende satışları ise geçen yıla göre % 5,1 artmış bulunmaktadır yılı Ocak-Kasım dönemi verilerine göre ABD toplam mal ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre 201,7 milyar dolar artarak 1 trilyon 171 milyar dolar olarak gerçekleşirken, toplam mal ithalatı ise 360,1 milyar dolar artışla 2 trilyon 125 milyar dolara yükselmiştir. Bu verilere göre mal bazında ABD dış ticaret açığı Ocak-Kasım döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 136,4 milyar dolar artarak 594,3 milyar dolara yükselmiştir. Ülkede enflasyon oranı Aralık ayında % 0,5 olarak kaydedilirken, yıllık bazda % 1,5 olarak gerçekleşmiştir. Ortalama hazırgiyim fiyatları Aralık ayında % 0,1 artarken, yıllık bazda ise % 1,1 düşmüş bulunmaktadır. Öte yandan, ülke ekonomisinin en önemli sorunlarından işsizlik Aralık ayında % 9,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. Halen ülke genelinde 14,5 milyon kişinin işsiz olduğu tahmin edilmektedir. OECD tarafından Kasım ayında yayımlanan 'Dünya Ekonomik Görünümü' raporuna göre ABD ekonomisinin 2011 yılında 2010 yılına göre kısmen yavaşlayarak % 2,2 büyümesi beklenirken, özel tüketim harcamalarının ise 2011 yılında % 2,4 artacağı tahmin edilmektedir. Uzmanlara göre ABD ekonomisini 2011 yılında ciddi sorunlar beklemektedir. Bu sorunların başında düşük gerçekleşmesi beklenen büyüme oranı ile yüksek seyreden işsizlik oranı gelmektedir. Mevcut büyüme potansiyeliyle işsizlik oranının yakın dönemde ciddi bir düşüş göstermesi beklenmemektedir. Öte yandan, ABD Merkez Bankası'nın (FED) piyasaya dolar sürerek ekonomiyi büyütme politikasının önümüzdeki dönemde ABD ekonomisi için ne ölçüde işe yarayacağı belirsizliğini korurken, sözkonusu politika dünya çapında finansal genişlemeye ve gelişmekte olan ülke para birimlerinin dolar karşısında değerlenmesine neden olmaktadır.. 9

10 Avrupa Birliği'nde GIPS Ülkeleri Sorunu Euro Bölgesi nde ekonomi yılın 3. çeyreğinde olumlu bir performans kaydetmiştir. Ancak, bölge ülkelerinin büyüme performanslarındaki ayrışma dikkat çekmektedir. Nitekim, zayıf büyüme performansları, olumsuz mali göstergeleri ve bankacılık sektöründeki sorunları ile dikkat çeken GIPS (Yunanistan, İrlanda, Portekiz ve İspanya) ülkelerindeki gelişmeler zaman zaman piyasalar üzerinde baskı yaratmaktadır. Sözkonusu ülkelerdeki sorunların henüz tam olarak ortadan kalkmaması nedeniyle bu ülkelerin kredi notlarındaki indirimler de devam etmektedir. Euro Bölgesi nde ekonomik performans, ülkeler arasında farklılık göstermekle birlikte beklentilerin üzerinde gerçekleşmektedir. İhracatın yanısıra tüketim harcamalarının etkisiyle Almanya ekonomisi nispeten güçlü bir toparlanma kaydederken, yüksek borç stoku ve bütçe açıkları ile öne çıkan GIPS ülkelerinde ekonominin zayıf bir performans sergilediği görülmektedir. Euro Bölgesi'nde önce Yunanistan, ardından İrlanda AB ve Uluslararası Para Fonunun (IMF) kurtarma paketlerini kabul etmek zorunda kalmıştır. Gelişmekte olan ülkelere sermaye girişinin artmasıyla bu ülkelerin para birimlerinin güçlenmesi döviz kuru piyasalarına müdahaleyi, nihayetinde ''döviz kuru savaşlarını'' ortaya çıkarmıştır. Avrupa'da Yunanistan ve İrlanda'nın kurtarma paketlerini kabul etmesinden sonra sıradaki ülkelerin kim olacağı sorusunun yanıtı Portekiz ve İspanya olmuştur. Avrupa'da Portekiz'den ya da diğerlerinden daha çok endişe yaratan ülke İspanya dır. Endişenin en büyük sebebi de Avrupa'nın dördüncü büyük ekonomisine sahip İspanya'ya sıçrayacak krizin artık önünün alınamaz biçimde yayılarak tüm Avrupa'yı ve belki de dünyayı etkileyecek olmasıydı. Güncel gelişmeler ışığında, Eurostat verilerine göre, 2010 yılının 3. çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre % 1,9 büyüyen Euro Bölgesi, bir önceki çeyrek döneme göre ise % 0,3 büyümüş bulunmaktadır. 27 üyeli AB ise 2010 yılının 3. çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre % 2,2 büyürken, bir önceki çeyrek döneme göre ise % 0,5 büyümüştür. AB'de yılın 2. çeyrek döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre en hızlı büyüyen ülkeler % 6,8 ile İsveç, % 5 ile Estonya ve % 4,7'yle Polonya olurken, en fazla küçülen ekonomiler % 4,6 ile Yunanistan, % 2,2 ile Romanya ve % 0,7 ile İrlanda şeklinde sıralanmaktadır. Öte yandan, OECD tarafından Kasım ayında yayımlanan 'Dünya Ekonomik Görünümü' raporuna göre Euro Bölgesi ekonomisinin 2011 yılında % 1 büyümesi beklenirken, özel tüketim harcamalarının ise % 1,7 artacağı tahmin edilmektedir.. 10

11 Almanya Ekonomisi Toparlanıyor İhracat sektörlerimizin önemli pazarı olan Avrupa Birliği nin en büyük ekonomisi Almanya nın GSYH sinde, 2010 yılının 3. çeyrek döneminde bir önceki çeyrek döneme göre % 0,7 büyüme kaydedilmiştir. Almanya ekonomisi 2010 yılı 3. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine nazaran ise % 3,9 büyümüş bulunmaktadır. Bilindiği gibi, Alman ekonomisi ilk 2 çeyrekte bir önceki çeyrek dönemlere göre sırasıyla % 0,6 ve % 2,3 büyüme göstermişti. Almanya ekonomisi, bu yıl ihracat ve iç talepteki artışın etkisiyle toparlanırken, uzmanlar Alman ekonomisinin krizden sıyrılabilmesini devletin aldığı etkili önlemlerin işe yaramasına ve ekonomiyi çeken en önemli lokomotif olan ihracattaki hızlı toparlanmaya bağlamaktadır. Bu çerçevede, Almanya nın ihracatının 2010 yılında % 16 artışla 1,3 trilyon dolar olarak gerçekleştiği tahmin edilmektedir. OECD verilerine göre ise, Almanya ekonomisinin 2011 yılında 2010 yılına göre nispeten yavaşlayarak % 2,5 büyümesi beklenirken, özel tüketim harcamalarının ise % 1,3 artması öngörülmektedir. İngiltere Ekonomisinde Beklentiler Olumlu Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden İngiltere nin GSYH si 2010 yılı 3. çeyrekte bir önceki çeyrek döneme göre % 0,7 oranında büyürken, geçen yılın aynı dönemine göre ise % 2,7 büyümüş bulunmaktadır. İngiltere ekonomisinin ilk 2 çeyrek büyüme rakamları ise sırasıyla % 0,4 ve % 1,2 olarak gerçekleşmişti. OECD verilerine göre, İngiltere ekonomisinin 2011 yılında %1,7 büyümesi beklenirken, özel tüketim harcamalarının ise % 1,7 artacağı tahmin edilmektedir. İhracat sektörlerimiz açısından önemli bir pazar olmasına rağmen geçtiğimiz dönemde kan kaybeden İngiltere ekonomisinin son aylarda toparlanarak iç talep ve tüketimin canlanmasına rağmen son dönemde ekonomik göstergelerde görülen durgunluk eğilimi nedeniyle, yeni yılın ilk dönemine dikkatle bakmayı gerektirmektedir. Fransa Ekonomisi Çıkışta Avrupa Birliği nin büyük ekonomilerinden Fransa nın GSYH si 2010 yılı 3. çeyrekte bir önceki çeyrek döneme göre % 0,3 oranında büyürken, geçen yılın aynı dönemine göre ise % 1,7 büyümüş bulunmaktadır. Bilindiği gibi, Fransa ekonomisi ilk 2 çeyrekte bir önceki çeyrek dönemlere göre sırasıyla % 0,2 ve % 0,7 büyüme göstermişti.. 11

12 OECD verilerine göre ise, Fransa ekonomisinin 2011 yılında 2010 yılına paralel bir performansla % 1,6 büyümesi beklenirken, özel tüketim harcamalarının da % 1,6 artması öngörülmektedir. İtalya Ekonomisi Durgun Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden ve ihracat sektörlerimizin başlıca pazarlarından İtalya nın GSYH si 2010 yılının 3. çeyreğinde bir önceki çeyrek döneme göre % 0,3 büyürken, geçen yılın aynı dönemine göre ise % 1,1 büyümüş bulunmaktadır. İtalya ekonomisi ilk 2 çeyrekte ise bir önceki çeyrek dönemlere göre sırasıyla % 0,4 ve % 0,5 büyüme göstermişti. OECD verilerine göre, İtalya ekonomisinin 2011 yılında %1,3 büyümesi beklenirken, özel tüketim harcamalarının ise ancak % 0,6 artacağı tahmin edilmektedir. AB'de Perakende Satışlar Eurostat verilerine göre 2009 Kasım ayında perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Euro Bölgesinde % 0,1, AB-27 de ise % 0,8 oranında artarken; bir önceki aya göre ise Euro Bölgesinde % 0,8, AB-27 de ise % 0,4 oranında gerilemiştir. Tekstil, giyim ve ayakkabı perakende satışları ise 2009 yılı Ekim ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre Euro Bölgesinde % 2 artarken, AB-27 genelinde ise aynı dönemde % 3,6 yükselmiş bulunmaktadır. En önemli pazarımızdan Almanya da, perakende satışlar Ekim ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 1,1 artarken, bir önceki aya göre ise % 0,1 oranında yükselmiştir. Diğer önemli pazarlarımızdan Fransa da perakende satışlar Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 4,2 artarken, bir önceki aya göre ise % 0,9 oranında yükselmiştir. Geleneksel pazarlarımızdan İngiltere'de perakende satışlar Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 1,4 artarken, bir önceki aya göre ise % 0,6 oranında yükselmiştir. AB nin önemli ekonomilerinden İtalya da perakende satışlar Ekim ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 1,7 artarken, bir önceki aya göre ise % 0,3 oranında artmıştır.. 12

13 Diğer Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler BDT Ülkeleri Deri ve deri ürünleri sektörü ile tekstil sektörünün en önemli ihracat pazarı olan Rusya ekonomisi, yılın 3. çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre % 2,7 büyüyerek 2. çeyrek dönemdeki % 5,2'lik büyüme oranına göre yavaşlamıştır. Yılın son çeyrek dönemine ait büyüme rakamları henüz belli olmamasına rağmen, 2010 yılı büyüme oranının % 3,7 olarak gerçekleştiği tahmin edilmektedir. OECD verilerine göre ise, Rusya ekonomisinin 2011 yılında 2010 yılına göre hızlanarak % 4,2 büyümesi beklenmektedir. Bloomberg kaynaklı verilere göre, ortalama ücretler Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 3,2 artarken, kişi başına harcanabilir gelirin ise yıl boyunca % 3,8 arttığı öngörülmektedir. Perakende satışlar ülke genelinde Kasım ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 4,6 artarken, Ekim ayına göre ise % 1 düşmüştür. Öte yandan, 2010 yılı genelinde perakende satışların % 4 4,5 aralığında arttığı tahmin edilmektedir. Rusya genelinde işsizlik oranı Ekim ayında % 6,8 seviyesindeyken, Kasım ayında % 6,7 seviyesine gerilemiştir. İstatistik verilerine bakıldığında Rusya ekonomisinin krizi çoktan geride bıraktığı ve hızla büyüme yoluna girdiği görülmektedir. Bunda en önemli faktör petrol fiyatlarının son dönemde tekrar yükselişe geçerek Rusya'nın ihracat gelirlerini hızla artırması olmuştur. Öte yandan, kriz sırasında önemli derecede azalan tüketim, hızla tekrar artışa geçmiş ve ekonomiye canlılık getirmiş bulunmaktadır. Özellikle deri ve tekstil ürünleri ihracatımız açısından önemli olan Rusya ekonomisinde yeni yılda da ciddi bir gerileme beklenmemektedir. Önemli pazarlar arasında yeralan Kazakistan ekonomisi ise büyük oranda petrol ve doğalgaz ihracatına bağımlı olup, ekonomideki performansı petrol fiyatlarına paralel gelişmektedir. Öte yandan, Kazakistan ekonomisinin 2010 yılında % 7 büyüdüğü açıklanırken, sanayi üretiminin ise % 10 arttığı belirtilmektedir. Ülkede enflasyon oranı ise 2010 yılında % 7,8 olarak açıklanmıştır. Kazakistan Hükümeti, 2011 yılında ise ekonominin % 4-5 aralığında büyüyeceğini tahmin etmektedir. BDT ülkeleri içinde büyük petrol rezervleri ve büyüyen ekonomisiyle önemli ülkelerden biri olan Azerbaycan ekonomisinin IMF tahminlerine göre 2010 yılında % 4,3 büyüdüğü belirtilmektedir. Azerbaycan resmi verilerine göre hanehalkı gelirleri % 12,3 oranında artarken, ülke sanayisi ise % 2,6 büyümüş bulunmaktadır.. 13

14 Azerbaycan ekonomisi ile ilgili olarak önümüzdeki dönemde GSYH'de artışın devam etmesi, özel sektörün ekonomideki payının yükselmesi, petrol dışı sektörün büyüme oranının ve yatırımların artması beklenmektedir. BDT üyeleri arasında diğer önemli bir ülke olan Ukrayna'da ise, önceki yıllara göre nispeten daha istikrarlı seyreden siyasi ortam, ülkenin ekonomik krizin etkilerinden sıyrılma sürecini de hızlandırmış görünüyor. Sanayi üretimi, metalürji sektörü, ticaret hacmi ve ulaştırma sektörü kriz sonrası toparlanırken, krizin gölgesinde geçen 2009 daki dibe vuruşun ardından 2010 yılında ekonomi tekrar büyümeye geçti. Bu çerçevede, Ukrayna ekonomisi Dünya Bankası verilerine göre 2010 yılını % 4,3 büyümeyle kapatırken, 2011 yılında ise % 4 büyüme beklenmektedir yılında sanayi üretiminin ise % 11 büyüdüğü açıklanmıştır. Ortadoğu Pazarı Önem Kazanıyor Özellikle tekstil ve hammaddeleri ihracatımızda başlıca pazarlardan olan ve bölge ülkelerine yapılan ihracatlarda da önemli transit geçiş noktası olan İran, son dönemde sıkıntılı bir süreçten geçmektedir. BM yaptırımlarının yanı sıra ABD tarafından ek yaptırımlara maruz kalan ülke ekonomisi, büyük oranda petrol ihracatına bağımlıdır. Ülke ekonomisinin 2010 yılında % 1,5 oranında büyüdüğü tahmin edilirken, diğer yandan, son dönemde sıkılaştırılan uluslararası yaptırımların ekonomik büyümeyi olumsuz etkilemesi beklenmektedir. Bankacılık sisteminin dünya finans sisteminden izole olmasının da etkisiyle küresel mali krizden çok fazla etkilenmeyen İran ekonomisi, mevcut yaptırımlardan daha fazla etkilenmiş görünmektedir. Dünya Bankası verilerine göre İran ekonomisi 2010 yılında % 1,5 büyüme gösterirken, 2011 yılı büyüme oranının ise % 3 düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Ortadoğu'da yeralan diğer önemli ihracat pazarlarından Irak'ta yakın gelecekte artması beklenen petrol gelirleri sayesinde alım gücünün de artması beklenirken, başta güvenlik ve işsizlik olmak üzere halen ciddi sorunlar mevcuttur ve ülke nüfusunun % 25'i yoksulluk sınırının altında yaşamaktadır. Bunlara rağmen özellikle ayakkabı, halı ve konfeksiyon sektörlerimiz için gittikçe büyüyen pazar haline gelen Irak ın önemi ihracat sektörlerimiz açısından giderek daha da artmaktadır. Halen, bir çok Türk hazırgiyim firması başta Erbil ve Kuzey Irak olmak üzere Irak genelinde mağazalar açmış bulunmaktadır. Öte yandan, yabancı petrol şirketlerinin dünyanın ikinci büyük rezervlerine sahip olan Irak'ta petrol üretmeye başlamasıyla birlikte petrol ihracatının artması, buna paralel ülkenin mali durumunun düzelmesi ve büyümenin artarak devam etmesi beklenmektedir. Bu çerçevede, IMF tahminlerine göre. 14

15 Irak ekonomisinin 2011 yılında % 11,5 gibi rekor bir seviyede büyümesi beklenmektedir. Bölgenin diğer önemli pazarlarından Suudi Arabistan ın IMF tarafından yapılan projeksiyonlar doğrultusunda 2010 yılında % 3,7 oranında büyürken, 2011 yılında % 4 büyüyeceği öngörülmektedir. Bütçe gelirlerinin % 45'ini, GSYH'nin de % 55'ini, toplam ihracatın ise % 90'ını petrol gelirlerinin oluşturduğu ülkede, son dönemde petrol fiyatlarındaki toparlanma ile birlikte ekonomide olumlu gelişmeler ve tüketimde artış beklenmektedir. Türkiye Ekonomisi Büyüyor Küresel krizin ardından 2010, dünya ekonomisine paralel olarak Türkiye ekonomisinin toparlandığı ve bir çok ülkeye göre daha yüksek büyüme hızını yakaladığı yıl olmuştur. Türkiye ekonomisi 2010 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre % 5,5 oranında büyürken, Ocak-Eylül dönemini kapsayan 9 aylık dönemde ise GSYH % 8,9 artmış bulunmaktadır. Böylelikle, ekonomi kriz sonrası dönemde üst üste 4 çeyrek büyümüştür. Kaydedilen büyümede, düşük baz etkisinin yanısıra yatırım ve tüketim harcamalarına dayalı güçlü performans etkili olurken, kamu harcamalarındaki artışın beklenenin altında olması büyüme rakamını bir miktar aşağı çekmiş görünmektedir. OECD verilerine göre ise, Türkiye ekonomisinin 2010 yılında % 8,2 büyüdüğü tahmin edilirken, 2011 yılında ise % 5,3 büyümesi beklenmektedir. Bu çerçevede, özel tüketim harcamalarının 2010 yılında % 6,3 arttığı tahmin edilirken, 2011 yılında ise % 4,6 artacağı öngörülmektedir. Gelişmiş ülkelerde merkez bankalarının aşırı genişletici para politikalarını sürdürmesi paralelinde Türkiye ye yönelik yabancı sermaye girişleri de yoğunlaşmıştır. Merkez Bankası, sermaye girişleri sonucunda TL nin değer kazanmasının yanı sıra kredi genişlemesinin iç talebi tetikleyerek dış talebin nispeten zayıf bir seyir izlediği ortamda, cari işlemler açığını daha da artırabileceğine ve bu durumun finansal istikrara ilişkin risk yaratabileceğine işaret etmektedir. Bu çerçevede Merkez Bankası, son dönemde fiyat istikrarının yanı sıra finansal istikrarın önemini daha sık vurgulamaya başlamıştır. Aralık ayındaki toplantısında politika faiz oranını indiren Merkez Bankası, ayrıca, Türk Lirası zorunlu karşılık oranlarının vadelere göre farklılaştırılmasına karar vermiştir. Sanayi üretim endeksine göre imalat sanayinde Kasım ayında Ekim ayına göre % 10,7 düşerken, geçen yılın aynı dönemine göre ise % 9,7 artış kaydedilmiştir. Kapasite kullanım verilerine göre ise 2011 yılı Ocak ayında imalat sanayi kapasite kullanım oranı % 74,6 olarak kaydedilmiştir. Bu oran, Aralık ayında % 75,6, geçen yılın Ocak ayında ise % 68,6 düzeyindeydi.. 15

16 Kriz döneminde artan işsizlik oranında yılın ilk yarısında yaşanan hızlı düşüş süreci, 3. çeyrek dönemde yerini nispeten durağan bir sürece bırakmıştır, TÜİK tarafından açıklanan verilere göre 2010 yılı Eylül ayında işsizlik oranı geçen yılın aynı dönemine göre % 2,1 azalarak % 11,3 seviyesine gerilemiş bulunmaktadır. İşsizlik oranı Ağustos ayında ise % 11,4 seviyesinde gerçekleşmişti yılında genel ihracat yıllık bazda % 11,5 oranında artarak 113,9 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Aynı dönemde ithalat ise % 31,6 oranında artışla 185,5 milyar dolara ulaşmıştır. Böylece, 2010 yılında dış ticaret açığı bir önceki yıla göre % 84,5 artış kaydederek 71,6 milyar dolara yükselmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı aynı dönemde %72,5 den %61,4 e gerilemiştir. Öte yandan, cari açık Türkiye ekonomisinde risk unsuru olmaya devam etmektedir. Kasım ayında cari denge 5,9 milyar dolar açık verirken, yılın ilk 11 ayında cari açık bir önceki yılın aynı dönemine göre % 277 artarak 41,6 milyara ulaşmıştır. Ocak-Kasım döneminde 41,6 milyar doları bulan cari açıktaki artışın nedenleri arasında, iç talebe dayalı büyüme, Türk Lirasının değerlenmesi ve üretimdeki toparlanmayla birlikte ithal hammadde, ara malı ve enerji ihtiyacının da artması yeralmaktadır Sektörel Gelişmeler 2009 yılının özellikle ilk yarısında etkili olan küresel krizin ardından, anılan yılda dünya hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı %11,2, tekstil ihracatı %18,5, deri ürünleri ihracatı %13,5 ve halı ihracatı %17,3 oranında daralmıştır yılında ise dünyada, alınan önlemlerle birlikte genişleme eğilimi başlamış, ülkelerin ekonomik büyümelerine bağlı olarak tüketim artmış ve ihracatta da artış süreci başlamıştır. Bu kapsamda, 2010 yılının 9 aylık döneminde hazırgiyimde en büyük pazarlar olan ABD nin ithalatı %13,2, Fransa %1,1 ve Almanya %0,7 oranlarında artarken tekstilde yine önde gelen pazarlar olan Çin in ithalatı %36,2, ABD nin %25,7, İtalya nın %22,5 artmıştır. Aynı şekilde deri ürünlerinde ABD nde %19,9, Almanya da %9 ve İtalya da %18,2 ithalat artışı gerçekleşmiş, halı da ise ABD nin ithalatında %20,2, Almanya nın %0,3, Kanada %18,5 ve Japonya %24 artış meydana gelmiştir. Bununla birlikte, hazırgiyim ve konfeksiyon ürünleri ihracatının %80 i, tekstil ürünlerinin %46,5 i, deri ürünlerinin %40 ı ve halı ihracatının %26 sının AB ülkelerine yöneldiği dikkate alındığında, sektörel ihracat performansında bu ülkelerde meydana gelen gelişmelerin doğrudan etkili olduğu açıktır. Bu çerçevede, küresel krizin etkilerinin hafiflemesine rağmen AB ülkelerinde ortaya çıkan yüksek borçluluk sorunu dolayısıyla bu ülkelerde tasarruf. 16

17 politikaları uygulanmaya başlamış bu da tüketim eğiliminde yavaşlamaya yolaçmıştır. Tüketimdeki yavaşlamaya paralel olarak, yukarıdaki rakamlardan da görüldüğü üzere, ABD ve Japonya gibi önde gelen pazarlarda ithalat daha yüksek oranlı artarken Almanya ve İngiltere gibi büyük AB ülkeleri başta olmak üzere genel olarak AB ülkelerinde ithalatın daha düşük oranlı arttığı ya da düşüş seyrinde olduğu görülmektedir. Diğer taraftan, önde gelen pazarlarda bu gelişmeler olurken, 2010 yılı genelinde dünyanın önde gelen tekstil, konfeksiyon ve deri ürünleri tedarikçilerinden Çin, Bangladeş ve Vietnam gibi ülkelerde yaşanan, özellikle çalışma koşulları ve maaşlardan kaynaklanan sorunlar dikkat çekmektedir. Örneğin Bangladeş te protesto gösterileri sonucunda işçilere %80 oranında maaş artışı yapılmak durumunda kalınmıştır. Böylece aylık maaş 43,17 dolara yükselmiştir. Ayrıca Çin de kredi sıkıntısı, konut piyasasında oluşan balon ve Çin hükümetinin enerji-yoğun sektörlerde kapasite indirimine gitmesi hazırgiyim gibi imalat sanayii dallarını olumsuz etkilemektedir. Dünya nın önde gelen tedarikçilerinde yaşanan bu sorunlar dolayısıyla AB pazarındaki siparişler Çin ve diğer Uzakdoğu ülkelerinden ülkemize kaymaya başlamıştır. Son dönemde dünya hazırgiyim ve konfeksiyon rekabetinde ortaya çıkan diğer bir sorun ise temel hammadde durumundaki pamuk fiyatlarındaki yükseliştir. Verimlilikte azalma, üretim maliyetlerinin yükselmesi ve Pakistan da meydana gelen sel felaketi gibi etkenlerle 2009 yılı Aralık ayında 1,69 dolar/kg olan pamuk fiyatları 2010 yılının Aralık ayına gelindiğinde 3,71 dolar/kg ye yükselerek %120,1 oranında artmıştır. Ancak Uluslararası Pamuk Danışma Kurulu (ICAC) tarafından yapılan tahminlere göre pamuk arzında meydana gelen daralma sonucunda 2011 yılında pamuk fiyatlarının %30 lar düzeyinde artacağı öngörülmektedir. Diğer taraftan, 2010 yılında sektörel ihracatımızı baskılayan bir neden olarak döviz kurlarındaki aşağı yönlü seyri saymak gerekmektedir. Hernekadar Aralık ayında bir yükseliş trendi meydana geldiyse de yılın genelinde kurlardaki düşüş eğilimi, yükselen hammadde ve de diğer üretim girdi maliyetleri ile birleşince sektörün rekabet gücünü olumsuz etkilemiştir. Bilindiği gibi, döviz kurunda düşüş yönlü seyirde en büyük faktör, son dönemde hızlı bir büyüme içinde olan ülkemizin de içinde bulunduğu gelişmekte olan ülkelere yönelen sıcak para akışıdır. Yukarıda sözü edilen sektörlerimizin ihracat performansına etki eden faktörler 2011 yılında da etkisini devam ettirecektir.. 17

18 II. YILLIK VE DÖNEMSEL TÜRKİYE GENEL İHRACATI VE TEKSTİL İHRACATI Yılları Arasında Türkiye nin Genel İhracatı Ve Tekstil Sektörü İhracatı İhracatçı Birlikleri Kayıt Rakamlarına göre, Türkiye nin 2000 yılından 2010 yılı sonuna kadar gerçekleştirdiği genel ihracat incelendiğinde, on bir yıllık süreçte ihracatın dolar bazında yaklaşık 4 kat arttığı görülmektedir. Genel ihracatın yıllık ortalama artış oranı ise %16,4 olarak hesaplanmaktadır. Küresel krizin tüm dünyayı etkisine aldığı 2009 yılına kadar yılları arası 8 yıllık süreçte ihracatın dalgalı bir seyir ile arttığı aşağıdaki tablodan görülmektedir. Özellikle 2004 yılında %33,7 ile tepe yapan genel ihracat artış oranı 2005 yılında %14,7 ile nispeten daha küçük bir artış oranı göstermiştir. Artış oranındaki dalgalanmalara rağmen 2009 yılına kadar devamlı artış eğiliminde olan Türkiye genel ihracatı söz konusu yıl %19,9 oranında gerilemiştir. Bununla beraber 2010 yılında %11,3 oranında artarak 113 milyar doları aşmıştır. Türkiye nin tekstil ihracatı ise on bir yıllık süreçte yaklaşık 2,5 kat artmıştır. Tekstil ihracatının ortalama yıllık artış oranı %10,4 olarak hesaplanmaktadır. Türkiye nin tekstil ihracatı da genel ihracata benzer şekilde 2000 yılından 2009 yılına kadar dalgalı bir şekilde devamlı artmıştır. Özellikle 2003 ve 2004 yıllarında %23 ve %24,7 oranlarında kaydedilen yüksek artışlar dikkat çekmektedir. Ancak 2005 yılında %6,5 ve 2008 de %3,9 oranında küçük artışlar görülmüştür yılında, diğer tüm sektörlerde olduğu gibi tekstil sektöründe de ihracat kaybı görülmüştür. Sektörde 2009 yılında %19 oranında ihracat kaybı yaşanmıştır. Bununla beraber, 2010 yılında %18,4 oranında artarak 6,5 milyar dolar değerinde ihracat gerçekleştirmiştir yılında Türkiye Genel ihracatında %9,5 oranında pay alan tekstil sektörü yıllar içerisinde bu payını koruyamamış ve 2008 yılında söz konusu pay %5,3 e kadar gerilemiştir. Tekstil sektörünün payı 2009 yılındaki %5,4 oranına çıkarken, 2010 yılı sonunda %5,7 ye yükselmiştir yılları arasında Türkiye genel ihracatının ve tekstil sektörü ihracatının değişimi izleyen tabloda verilmektedir.. 18

19 YIL GENEL İHRACAT (1000 $) DEĞİŞİM % TEKSTİL İHRACATI (1000 $) DEĞİŞİM % TEKSTİL'İN PAYI % , , ,7 9, , ,9 8, , ,0 7, , ,7 7, , ,5 6, , ,7 6, , ,5 6, , ,9 5, , ,0 5, , ,4 5,7 16,4 10,4 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıt Rakamları Genel İhracat Artışı %11,3 Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından açıklanan verilere göre, 2010 yılında Türkiye genel ihracatı %11,3 oranında artarak 102,1 milyar dolardan 113,7 milyar dolara yükselmiştir yılında %19,9 oranında gerileme gösteren Türkiye toplam ihracatının 2010 yılınında %11,3 oranında artış göstermesi olumlu bir gelişmedir. Bu gelişmenin arkasında Türkiye nin ihracatını arttırmak geçekleştirdiği yoğun çabalarının yanısıra, küresel ekonomik krizin etkisinin azalmasının da payı bulunmaktadır. Türkiye sanayi ihracatı ise 2010 yılında %15 artış ile 93,5 milyar dolara ulaşmıştır. Tarıma dayalı işlenmiş ürünler ihracatı ise %18,4 oranında artışla hem Türkiye genel ihracatından hem de sanayi ihracatından daha yüksek bir oranda artış göstermiştir ve değeri de 9 milyar doları aşmıştır. Tekstil İhracatında Genel İhracattan Daha Yüksek Artış: %18, yılında Türkiye den 6,5 milyar dolar değerinde tekstil ihracatı yapılmıştır yılına kıyasla tekstil ihracatı %18,4 oranında artmıştır. Ayrıca, sektörün ihracat artışı oransal olarak Türkiye genel ihracat artışının (%11,3) üstündedir. Bunun bir sonucu olarak, tekstil ihracatının genel. 19

20 ihracattaki payı 2009 yılında %5,4 iken, 2010 yılında %5,7 seviyesine yükselmiştir. Paralel şekilde, tekstil ihracatında kaydedilen yüksek artış sonucu, tekstil ihracatının Türkiye nin sanayi ürünleri ihracatı içerisindeki payı da %6,8 düzeyinden %7 düzeyine çıkmıştır. Diğer yandan, tarıma dayalı işlenmiş ürünler ihracatındaki pay ise 2009 yılındaki %71,8 oranını 2010 yılında da korumuştur. Tekstil ve konfeksiyon sektörü birlikte değerlendirildiğinde, 21,2 milyar dolarlık toplam ihracat rakamı ile Türkiye de en fazla ihracat yapan sektör konumunu korumaktadır. Birim: 1000 $ / 2010 Ocak - Aralık Ocak - Aralık Değişim % Türkiye Genel İhracatı ,3 Tekstil ve Hammaddeleri İhracatı ,4 Teks.ve Hammaddeleri İhracatının Payı % 5,4 5,7 Sanayi İhracatı ,0 Teks.ve Hammaddeler İhracatının Sanayi İhracatındaki Payı % Tarıma Dayalı İşlenmiş Ürünler İhracatı Teks.ve Hammaddeler İhracatının Tarıma Dayalı İşlenmiş Ürünler İhracatındaki Payı % Genel İhracat Performansı İçinde Tekstil ve Hammaddeleri İhracatının Payı 6,8 7, ,4 71,8 71,8 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıt Rakamları Milyon ABD Doları Ocak - Aralık 2010 Ocak - Aralık - Türkiye Genel İhracatı Tekstil ve Hammaddeleri İhracatı Sanayi İhracatı. 20

21 Aylar İtibariyle Tekstil İhracatında Artış Devam Ediyor Ancak İvme Azalıyor 2009 yılını 2008 yılına göre %19,1 düşüşle 5,5 milyar dolar ihracat değeri ile kapatan tekstil sektöründe, 2010 yılının Ocak ayında %21,1, Şubat ayında %29, Mart ayında %32,5 ve Nisan ayında %23,9 ile yüksek oranda ihracat artışı olmuştur. Mayıs ayında da %18,4 ile tekstil ihracat artışı devam etmiş, ancak Şubat ve Mart ayına kıyasla artış ivmesi hızını kaybetmiştir. Haziran ayında artış oranı %19,5 olurken, Temmuz ayında %13,9 a gerilemiş, Ağustos ayında ise %10,3 e inmiştir. Bununla beraber, sektör Eylül ayında %16 oranında artış kaydederek, artış ivmesini tekrar arttırmıştır. Ancak, Ekim ayında tekstil sektörü ihracat artış oranı %6,9 düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu artış oranı 2010 yılının ilk on aylık dönemindeki en düşük tekstil ihracat artış oranı olarak tespit edilmiştir. Buna karşın, tekstil sektörünün ihracat artışı Kasım da %10,5 e yükselirken, Aralık ayında %27,3 e ulaşmıştır. Ocak-Aralık 2010 döneminde tekstil ihracatının performansı genel ihracat ve sanayi ihracatı performansları ile karşılaştırıldığında, özellikle 2010 yılının ilk aylarında kaydedilen yüksek oranlı artışlar sonucunda, sektörün ihracat performansının Türkiye genel ihracatından ve sanayi ihracatından oransal olarak daha yüksek olduğu görülmektedir. Aylar itibariyle tekstil ihracatının seyrini gösteren bir tablo ve grafik aşağıda verilmektedir. Birim: ABD $ AYLAR İTİBARİYLE TEKSTİL İHRACATI OCAK - ARALIK AYLAR DEĞİŞİM % 2010 DEĞİŞİM % OCAK , ,1 ŞUBAT , ,0 MART , ,5 NİSAN , ,9 MAYIS , ,4 HAZİRAN , ,5 TEMMUZ , ,9 AĞUSTOS , ,3 EYLÜL , ,0 EKİM , ,9 KASIM , ,5 ARALIK , ,3 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları. 21

22 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK. 22

23 En Fazla Tekstil Mamulü İhraç Edilen Ülkeler 2010 yılında Türkiye den en fazla tekstil ve hammaddeleri ihraç edilen ülkeler Rusya Federasyonu, İtalya, Almanya, Romanya, Polonya, İran, İngiltere, Mısır, Bulgaristan ve ABD olarak sıralanmaktadır. En fazla tekstil ihracatı yapılan ilk on ülkenin istisnasız hepsinde 2009 yılının aynı dönemine kıyasla %1,1 ile %44,2 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur. En yüksek oranlı tekstil ihracat artışının görüldüğü pazar %44,2 artış oranı ile Rusya olurken, en düşük ihracat artışı %1,1 ile Polonya da kaydedilmiştir yılında Türkiye nin en büyük tekstil pazarı Rusya Federasyonu olmuştur. Türkiye den Rusya Federasyonu na 825,2 milyon dolarlık tekstil ürünü ihraç edilmiş, ihracat 2009 yılında kıyasla %44,2 oranında artmıştır. Bu yüksek oranlı artış neticesinde Rusya Federasyonu nun Türkiye toplam tekstil ihracatından aldığı pay %10,4 den %12,6 ya yükselmiştir. Aynı dönemde Türkiye nin ikinci en büyük tekstil ihracat pazarı olan İtalya ya tekstil ihracatı %16,7 oranında artışla 628,3 milyon dolara yükselmiştir. İtalya nın Türkiye toplam tekstil ihracatında payı %9,6 seviyesindedir. İtalya uzun bir dönem Türkiye nin en büyük tekstil pazarı olmuş, ancak yerini son yıllarda Rusya Federasyonu na bırakmıştır. Almanya tekstil ihracatında üçüncü büyük pazar olup, bu ülkeye yönelik tekstil ihracatı %15,3 oranında artarak 390 milyon dolara ulaşmıştır. Almanya nın Türkiye toplam tekstil ihracatında payı %6 olarak hesaplanmaktadır. Dördüncü büyük pazar Romanya ya Ocak ayında %6,2 oranında performans kaybeden tekstil ihracatı, Şubat ayından itibaren artışa geçmiştir. Bu ülkeye 2010 yılında %9,2 oranında artışla 278,6 milyon dolar değerinde tekstil ürünü ihraç edilmiştir. Romanya nın tekstil ihracatından aldığı pay %4,3 olarak hesaplanmaktadır. Polonya beşinci büyük pazar olup, bu ülkeye 2010 yılında %1,1 oranında artışla 239,8 milyon dolar ihracat gerçekleştirilmiştir. Bu ülkeye yönelik ihracatta kaydedilen bu küçük oranlı artış sonucunda da Polonya nın toplam tekstil ihracatında aldığı pay %4,3 den %3,7 ye gerilemiştir li yılların başlarında yüksek ihracat artışları kaydedilen bu pazarda 2009 yılı sonunda %22,5 ihracat kaybı görülmüştür yılının ilk aylarında ihracat artışı kaydedilen Polonya pazarında son aylarda tekrar ihracat artışları kaydedilmiş ve bu pazarda 2010 yılı genelinde %1,1 lik bir artış elde edilmiştir. İlk beş ülkenin ardından %4,6 oranında artış ve 238 milyon dolar ihracat değeri ile İran altıncı büyük tekstil ihracat pazarıdır.. 23

24 %28,5 artış ve 233,9 milyon dolar ihracat değeri ile İngiltere, %34,6 artış ve 221,3 milyon dolar ihracat değeri ile Mısır, %6,5 oranında artış ve 220,7 milyon dolar ihracat değeri ile Bulgaristan ve %37,9 oranında artış ve 215,5 milyon dolar ihracat değeri ile ABD diğer önde gelen ihracat pazarlarındandır. Türkiye nin en fazla tekstil ve hammaddeleri ihracatı yaptığı ilk on ülkeden altısı AB üyesidir. Bu bağlamda AB ülkeleri Türk tekstil sektörü için önemli Pazar olmaya devam etmektedir yılında en fazla tekstil ve hammaddeleri ihracatı yapılan ülkeler aşağıdaki tablodan görülebilir. Birim: ABD $ TÜRKİYE TEKSTİL VE HAMMADDELERİ İHRACATI EN FAZLA İHRACAT YAPILAN ÜLKELER / $ SIRALI 2009 OCAK - ARALIK OCAK - ARALIK 2010 TOPLAM TEKS.'DE PAY % 2010 OCAK - ARALIK TOPLAM TEKS.'DE PAY % DEĞİŞİM % RUSYA FEDERASYONU , ,6 44,2 İTALYA , ,6 16,7 ALMANYA , ,0 15,3 ROMANYA , ,3 9,2 POLONYA , ,7 1,1 İRAN , ,6 4,6 İNGİLTERE , ,6 28,5 MISIR , ,4 34,6 BULGARİSTAN , ,4 6,5 ABD , ,3 37,9 İLK 10 ÜLKE TOPLAMI , ,5 21,3 TOPLAM TEKSTİL İHRACATI ,4 KAYNAK: İhracatçi Birlikleri Kayıt Rakamları AB Ülkeleri AB Ülkelerinin İhracat Artışı %11,2 Türkiye den AB ülkelerine yapılan tekstil ihracatı, 2010 yılında 2009 yılının aynı dönemine kıyasla %11,2 oranında artmıştır. Bununla beraber, bu oran (%11,2) genel tekstil ihracatı artış oranının (%18,4) gerisinde kaldığı için, ülke grubunun Türkiye tekstil ihracatındaki payı %49,4 den %46,4 e gerilemiştir.. 24

25 2007 yılında Türkiye nin tekstil ihracatının %53,4 ü, 2008 yılında %49,5 i, 2009 yılında %49,4 ü ve 2010 yılında ise %46,4 ü AB ülkelerine yapıldığı gözönüne alındığında, Türkiye nin AB pazarı dışında alternatif pazarlarda daha fazla performans gösterdiği şeklinde yorumlanabilir. Ancak, Almanya, İtalya, İngiltere, Fransa gibi dünyanın önde gelen ülkelerinin yer aldığı AB27 ülke grubu halen Türkiye nin en büyük tekstil ihracat pazarıdır ve ilerleyen dönemde de önemini koruyacaktır yılında AB ülkelerine yapılan tekstil ihracatı, 3 milyar dolara ulaşmıştır. Bu rakamın yaklaşık %70 lik kısmı (2,1 milyar dolar) eski AB ülkelerine (AB 15), %30 luk kısmı (924,3 milyon dolar) ise Bulgaristan ve Romanya nın da aralarında olduğu 12 yeni AB ülkesine yapılan ihracattan kaynaklanmaktadır. İtalya, Almanya, Romanya, Polonya, İngiltere, Bulgaristan, İspanya, Fransa, Hollanda ve Yunanistan en fazla tekstil ihraç edilen AB ülkeleri olarak sıralanmaktadır yılında AB ülke grubunda en çok ihracat gerçekleştirilen ülkeler olan İtalya, Almanya, Romanya, Polonya, İngiltere ve Bulgaristan aynı zamanda dünya genelinde de Türkiye nin en çok tekstil ihracatı gerçekleştirdiği ilk 10 ülke arasında yer almaktadır. AB (15) Ülke Grubu İhracat Performansı, Genel İhracat Performansının Biraz Altında 2010 yılında AB(15) ülkelerine 2009 yılının eş dönemine kıyasla %12,7 artışla 2,1 milyar dolar değerinde tekstil ihracatı gerçekleştirilmiştir. Bu oran Türkiye geneli tekstil ihracat artış oranından (%18,4) daha düşük olduğu için 15 AB ülkesinin Türkiye toplam tekstil ihracatından aldığı pay %33,8 den %32,2 ye gerilemiştir. AB(15) grubundaki ülkelere yönelik tekstil ihracatında İrlanda ve Yunanistan dışında diğer 13 ülkenin tamamında %4,6 ile %81,8 arasında değişen oranlarda artış görülmüştür. AB(15) ülkeleri içerisinde en fazla tekstil ihracatı yapılan ülkeler İtalya, Almanya, İngiltere, İspanya, Fransa, Hollanda, Yunanistan, Belçika ve Portekiz olarak sıralanmaktadır. AB(15) ülke grubunda en büyük pazar İtalya dır. Bu ülke halen Türkiye den en fazla tekstil ihraç edilen AB ülkesi olma özelliğini korumaktadır ve 2010 yılında da İtalya ya tekstil ihracatı %16,7 oranında artarak 628,3 milyon dolar değerine erişmiştir. Ülkenin Türkiye tekstil ihracatından aldığı pay %9,6 olarak hesaplanmaktadır.. 25

26 AB 15 ülkeleri içerisinde en büyük ikinci pazar ülke %6 pay ve 390 milyon dolar değer ile Almanya dır. Bu ülkeye yönelik ihracatın artış oranı %15,3 olarak kaydedilmiştir. Bu ülke grubunda en çok tekstil ihracat gerçekleştirilen diğer ülkeler %28,5 artış ve 233,9 milyon dolar değerindeki ihracatla İngiltere, %25,2 artış ve 177,1 milyon dolar ihracat değeriyle İspanya, %5,8 artış ve 152,8 milyon dolar ihracat değeriyle Fransa, %15,5 artış ve 125,6 milyon dolar ihracat değeriyle Hollanda olarak sıralanmaktadır döneminde İngiltere ye yapılan tekstil ihracatının Türkiye toplam tekstil ihracatı içerisindeki payı %3,6, İspanya nın payı %2,7, Fransa nın payı %2,3 ve Hollanda nın payı %1,9 olarak hesaplanmaktadır. 15 eski AB ülkesi içerisinde sadece Yunanistan ve İrlanda ya yönelik tekstil ihracatında sırasıyla %17 ve %81,5 oranlarında düşüş görülmektedir. Bu düşüşlerle Yunanistan a yapılan ihracat 144,4 milyon dolardan 119,8 milyon dolara gerilerken ve İrlanda ya yönelik ihracat ise 28,8 milyon dolardan 5,3 milyon dolara inmiştir. AB(15) ülke grubunda en yüksek ihracat artışı %81,8 ile Lüksemburg a yönelik ihracatta olmuştur. Bu yüksek oranlı artış neticesinde bu ülkeye yönelik ihracat 1,2 milyon dolardan 2,1 milyon dolara çıkmıştır. Finlandiya bir diğer yüksek artış kaydedilen ülke olarak dikkat çekmektedir. Bu ülkeye yönelik ihracat %69,7 oranında artartak 8,1 milyon dolardan 13,8 milyon dolara çıkmıştır. Belçika, Portekiz, Avusturya, Danimarka ve İsveç e geçekleştirilen tekstil ihracatları ise %4,6 ile %14,9 arasında değişen oranlarda artmıştır. Yeni AB Ülkeleri İhracat Performansı, AB(15) Ülkeleri İhracat Performansının Biraz Altında Kaldı: %7, yılında 12 yeni AB ülkesine Türkiye den yapılan tekstil ihracatı, %7,9 artışla 856,2 milyon dolardan 924,3 milyon dolara yükselmiştir. Bunun yanında, yeni AB ülkelerine gerçekleştirilen tekstil ihracatında görülen artışın (%7,9) genel tekstil ihracatında görülen artıştan (%18,4) bir miktar daha az olması nedeniyle bu ülkelerin, toplam tekstil ihracatındaki payı %15,5 den %14,2 e gerilemiştir. Bu grupta yer alan tüm ülkelere yönelik ihracat %1,1 ile %52,9 arasında değişen oranlarda artmıştır. Bu ülke grubunda en çok tekstil ihracatı %9,2 artış ve 278,6 milyon dolar ile Romanya ya gerçekleştirilmiştir. Romanya son yıllarda Türkiye nin en önemli pazarlarından biri haline gelmiştir. Bu ülkeye yapılan ihracat toplam tekstil ihracatından %4,3 pay almaktadır.. 26