GAZİPAŞA (ANTALYA) KÖYLERİ AĞZI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "GAZİPAŞA (ANTALYA) KÖYLERİ AĞZI"

Transkript

1 SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANA BİLİM DALI TÜRK DİLİ BİLİM DALI GAZİPAŞA (ANTALYA) KÖYLERİ AĞZI FATİH NUMAN KÜÇÜKBALLI YÜKSEK LİSANS TEZİ Danışman DOÇ. DR. ORHAN YAVUZ Bu çalışma SÜ Bilimsel Araştırma Projeleri tarafından nolu YL/Doktora tez projesi olarak desteklenmiştir. Konya-2013

2 ii T.C. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü BİLİMSEL ETİK SAYFASI Bu tezin proje safhasından sonuçlanmasına kadarki bütün süreçlerde bilimsel etiğe ve akademik kurallara özenle riayet edildiğini, tez içindeki bütün bilgilerin etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edilerek sunulduğunu, ayrıca tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalışmada başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel kurallara uygun olarak atıf yapıldığını bildiririm. Fatih Numan KÜÇÜKBALLI

3 iii

4 iv SÖZ BAŞI Gazipaşa, Antalya nın 180 km doğusunda Akdeniz kıyısında yer alan bir ilçedir. Geçmişi MÖ 2000 lere kadar uzanmaktadır. Bilinen 4000 yıllık tarihi boyunca Gazipaşa topraklarında Luviler, Roma, Bizans, Kilikya Ermeni Krallığı, Anadolu Selçuklu Devleti ve Osmanlı Devleti hüküm sürmüştür. İlçede çeşitli medeniyetlerin hüküm sürmesine bağlı olarak ilçe tarihte Selene, Sallune, Selinus, Selinti ve Selendi isimlerini kullanmıştır. Osmanlı kaynaklarında genelde Selendi ismiyle anılmıştır de Gazipaşa adını almıştır. Gazipaşa nüfusunu Yörük ve Türkmenler oluşturmaktadır. İlçe halkının genelde Yörük olması hasebiyle ilçenin geçmişte en temel geçim kaynağı hayvancılıkmış. Fakat günümüzde hayvancılık yerine tarım ön plandadır. Son zamanlarda teknolojik gelişmelerle birlikte modern tarıma geçilmiştir. Geleneksel tarım yöntemleri iyice azalmıştır. Hem hayvancılığın gerilemesi hem de geleneksel tarımdan modern tarıma geçişe bağlı olarak Gazipaşa, kültürel açıdan geçiş dönemi yaşamaktadır. Hayvancılığın azalması ve geleneksel tarım yöntemlerinin terk edilmesiyle birçok kelime dedelerimizin, ninelerimizin hafızalarında zamana karşı direnmektedir. Ayrıca Yörük ve Türkmenlerin oluşturduğu Gazipaşa da okumayazma oranının yüksek olması, televizyon gibi iletişim araçlarının artık her evde bulunması ağız özelliklerinin kaybolmasına neden olmaktadır. Çoğumuzun bilmediği kültürel ögeleri, ağız özelliklerini ve söz varlığını muhafaza eden son neslin genelde altmış yaşın üzerinde olduğunu üzülerek söylemek gerekir. Bu durum, hem folklor hem de ağız incelemeleri için derleme faaliyetlerinde ne kadar acele edilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Biz de bu aciliyet sebebiyle kendi doğup büyüdüğümüz ilçe Gazipaşa yı inceleme alanı belirleyip dil incelemesi yönünden özgün olduğunu düşündüğümüz beş köy (Zeytinada, Kırahmetler, Göçük, Gürçam ve Doğanca)den derlemeler yaptık. Çalışmamız; Giriş, İnceleme, Metinler ve Sözlük bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde çalışmada kullandığımız yöntemden bahsettik, Gazipaşa ilçesi ve ağzını incelediğimiz köyler hakkında bilgiler verdik. İnceleme kısmını ses bilgisi ve şekil bilgisi olarak iki bölüme ayırdık. Metinler bölümünde beş köyden 23 farklı

5 v kişiden derlediğimiz 24 metin yer almaktadır. Sözlük bölümünde ise metinlerde geçen, standart Türkçeden farklılaşmış kelimeleri varyantlarıyla birlikte sözlüğe aldık. Çalışmamız genel ağız incelemelerine göre dar bölge ağız incelemesi özelliği taşımaktadır. Sadece Gazipaşa ilçesini inceleyen lisansüstü ilk çalışmadır. İlçe, daha önce bir akademik çalışmada (Erdem ve Bölük, 2011) Antalya ağızlarının geneli içinde incelenmiş, birkaç çalışmada da lisans tezi olarak incelenmiştir. Çalışmamızın, Gazipaşa yla ilgili var olan dil incelemelerine az da olsa katkı sağlamasını temenni ediyoruz. Bu vesileyle çalışmamızın hazırlık aşamasında yardımlarını esirgemeyen hocam Prof. Dr. Nurettin DEMİR e, kaynakların temininde kütüphanesini çekinmeden kullanmamıza izin veren, her türlü konuda özellikle de incelediğimiz bölge ağzına hâkim olması hususunda engin bilgilerinden istifade ettiğimiz danışman hocam Doç. Dr. Orhan Yavuz a en derin şükranlarımı sunarım. Ayrıca bana kapılarını açan, kendi evlatları gibi görüp en samimi sohbetleriyle çalışmanın malzemesini oluşturan kaynak şahıslarımın tümüne ayrı ayrı teşekkür ederim. Konya, 2013

6 Öğrencinin vi T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü Adı Soyadı Fatih Numan KÜÇÜKBALLI Numarası: Ana Bilim / Bilim Dalı Türk Dili ve Edebiyatı/Türk Dili Danışmanı Doç. Dr. Orhan YAVUZ Tezin Adı Gazipaşa (Antalya) Köyleri Ağzı ÖZET Bu çalışmada Gazipaşa (Antalya) ilçesinin doğusundan seçilen beş köyden metinler derlenmiştir. Seçilen köylerin Gazipaşa nın genel ağız özellikleri içerisinde az da olsa farklılık arz etmesine, birbirine komşu olmalarına ve yükselti basamaklarına dikkat edilmiştir. Deniz kıyısından başlayıp Torosların eteklerine değin metreye kadar yükselen Zeytinada, Kırahmetler, Göçük, Gürçam ve Doğanca köylerinden toplam yirmi üç kişiden yirmi dört metin derlenmiştir. Derlenen metinler ses bilgisi ve şekil bilgisi açısından tarihî karşılaştırma yapılmadan, eş zamanlı yöntemle incelenmiştir. Ses bilgisi kısmında bütün ses değişiklikleri gösterilmiştir. Şekil bilgisi kısmında ise standart Türkçeden farklı olan yapılar incelenmeye alınmıştır. Sözlük bölümünde standart Türkçeden farklılaşmış ya da sadece yörede yaşayan kelimeler bütün varyantlarıyla yer almaktadır. Anahtar Kelimeler: Gazipaşa (Antalya) Ağzı, Zeytinada, Kırahmetler, Göçük, Gürçam, Doğanca, Ağız Çalışması, Ağız Derlemesi.

7 Öğrencinin vii T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü Adı Soyadı Fatih Numan KÜÇÜKBALLI Numarası: Ana Bilim / Bilim Dalı Türk Dili ve Edebiyatı/Türk Dili Danışmanı Tezin İngilizce Adı Doç. Dr. Orhan YAVUZ The Dialect of Villages of Gazipaşa (Antalya) SUMMARY In this study, texts from five different villages in the east of Gazipaşa County in Antalya have been compiled. The fact that these villages differ from each other leastwise in terms of dialect within the general dialectal characteristics of Gazipaşa, their being neighbours to each other and their altitude levels have been taken into consideration. Twenty-four texts were gathered from twenty-three people in total from Zeytinada, Kırahmetler, Göçük, Gürçam and Doğanca villages rising to meters. Gathered texts were analysed in a synchronic method in terms of phonology and morphology. All phonological changes were presented in the part of phonological analysis. As for the morphological part, structures different from standard Turkish were analysed. In vocabulary part, words which are different from standard Turkish usage or the ones alive in the district are given with their all variants. Key Words: Dialect of Gazipaşa (Antalya), Zeytinada, Kırahmetler, Göçük, Gürçam, Doğanca, Study of Dialect, Compilation of Dialect.

8 viii İÇİNDEKİLER Bilimsel Etik Sayfası...ii Yüksek Lisans Tezi Kabul Formu...iii Söz Başı...iv Özet......vi Summary......vii Çeviri Yazı İşaretleri xviii Kısaltmalar ve İşaretler... xx 1. GİRİŞ Araştırmanın Amacı Kapsam Yöntem Araştırma Alanının Belirlenmesi Kaynak Kişilerin Belirlenmesi Derleme Derlenen Metinlerin Yazıya Aktarılması İnceleme Sözlük Gazipaşa nın Tarihi Gazipaşa nın Coğrafi ve Beşerî Özellikleri Gazipaşa da Âdetler Doğum Âdetleri Sünnet Âdetleri Asker Uğurlama Evlenme Âdetleri İncelenen Köyler Hakkında Zeytinada Köyü Göçük Köyü Kırahmetler Köyü...14

9 ix Gürçam Köyü Doğanca Köyü İNCELEME Ses Bilgisi Ünlüler Ünlü Çeşitleri /a/ Ünlüsü ve Çeşitleri /e/ Ünlüsü ve Çeşitleri /ı/ Ünlüsü ve Çeşitleri /i/ Ünlüsü ve Çeşitleri /o/ Ünlüsü ve Çeşitleri /ö/ Ünlüsü ve Çeşitleri /u/ Ünlüsü ve Çeşitleri Uzunluk-Kısalıklarına Göre Ünlüler Kısa Ünlüler Kısa /a/ ve /e/ Ünlüleri Kısa /ı/ve /i/ Ünlüleri Kısa /o/ Ünlüsü Kısa /u/ve /ü/ Ünlüleri Uzun Ünlüler Ünsüz Erimesi veya Düşmesi Sonucu Oluşan Uzun Ünlüler Sözcük Kök Ve Tabanlarında Eklerde Hece Kaynaşmaları Sonucu Oluşan Uzun Ünlüler Sözcük Kök ve Tabanlarındaki Hece Kaynaşmalarıyla Oluşan Uzun Ünlüler Eklerde Görülen Hece Kaynaşmalarıyla Oluşan Uzun Ünlüler. 41

10 x Kök-Ek ve Ek-Ek Birleşmelerinde Görülen Hece Kaynaşmaları Sebebiyle Oluşan Uzun Ünlüler Ekleşme Durumunda Ortaya Çıkan Uzunluklar Sözcük Birleşmeleri Yoluyla Oluşan Uzun Ünlüler İki Sözcüğün Birleşmesinde Yan Yana Gelen İki Ünlünün Kaynaşmasıyla Oluşan Uzun Ünlüler İki Sözcüğün Birleşmesinde Ünsüz Erimesiyle Oluşan Uzun Ünlüler Vurgu ve Tondan Kaynaklanan Uzun Ünlüler Alıntı Sözcüklerde Uzun Ünlüler Asli Uzun Ünlüler İkincil Uzun Ünlüler İkiz Ünlüler Yükselen İkiz Ünlüler Eşit İkiz Ünlüler Alçalan İkiz Ünlüler Ünlü Uyumları Önlük-Artlık Uyumu (Damak Uyumu, Büyük Ünlü Uyumu) Önlük-Artlık Uyumunun Bozulma Sebepleri Alıntı Kelimelerde Önlük-Artlık Uyumu Uyuma Giren Alıntı Kelimeler Uyuma Girmekte Olan Alıntı Kelimeler Uyuma Girmeyen Alıntı Kelimeler Düzlük- Yuvarlaklık Uyumu (Dudak Uyumu, Küçük Ünlü Uyumu) Uyum Değişikliği. 66

11 xi Ünlülerle İlgili Ses Olayları Ön Ünlülerin Artlılaşması Ön Seste Karakteristik Artlılaşmalar İç Seste Karakteristik Artlılaşmalar İç Seste Karakteristik Olmayan Artlılaşmalar Son Seste Karakteristik Artlılaşmalar Art Ünlülerin Önlüleşmesi Ön Seste Karakteristik Önlüleşmeler İç Seste Karakteristik Önlüleşmeler İç Seste Karakteristik Olmayan Önlüleşmeler Son Seste Karakteristik Önlüleşmeler Son Seste Karakteristik Olmayan Önlüleşmeler Düz Ünlülerin Yuvarlaklaşması Ön Seste Karakteristik Yuvarlaklaşmalar Ön Seste Karakteristik Olmayan Yuvarlaklaşmalar İç Seste Karakteristik Yuvarlaklaşmalar İç Seste Karakteristik Olmayan Yuvarlaklaşmalar Son Seste Karakteristik Yuvarlaklaşmalar Yuvarlak Ünlülerin Düzleşmesi Ön Seste Karakteristik Düzleşmeler Ön Seste Karakteristik Olmayan Düzleşmeler İç Seste Karakteristik Düzleşmeler İç Seste Karakteristik Olmayan Düzleşme Son Seste Karakteristik Olmayan Düzleşmeler Geniş Ünlülerin Daralması Ön Seste Karakteristik Daralmalar Ön Seste Karakteristik Olmayan Daralmalar İç Seste Karakteristik Daralmalar İç Seste Karakteristik Olmayan Daralmalar Dar Ünlülerin Genişlemesi Ön Seste Karakteristik Genişlemeler....86

12 xii Ön Seste Karakteristik Olmayan Genişlemeler İç Seste Karakteristik Genişlemeler İç Seste Karakteristik Olmayan Genişlemeler Son Seste Karakteristik Olmayan Genişlemeler Ünlülerin Genizsileşmesi Normal Uzunluktaki Ünlülerin Uzaması Ünlü Türemesi Ön Seste Ünlü Türemeleri İç Seste Ünlü Türemeleri Son Seste Ünlü Türemeleri Ünlü Düşmeleri Ön Seste Ünlü Düşmeleri İç Seste Ünlü Düşmeleri İki Kelime Arasında Ünlü Karşılaşmasından Kaynaklanan Ünlü Düşmeleri Ünlülerde Göçüşme Ünsüzler Ünsüz Çeşitleri Ünsüzlerle İlgili Ses Olayları Ötümsüzleşme Ön Seste Karakteristik Ötümsüzleşmeler Ön Seste Karakteristik Olmayan Ötümsüzleşmeler İç Seste Karakteristik Ötümsüzleşmeler Son Seste Karakteristik Ötümsüzleşmeler Son Seste Karakteristik Olmayan Ötümsüzleşmeler Ötümlüleşme Ön Seste Karakteristik Ötümlüleşmeler Ön Seste Karakteristik Olmayan Ötümlüleşmeler İç Seste Karakteristik Ötümlüleşmeler

13 xiii İç Seste Karakteristik Olmayan Ötümlüleşmeler Son Seste Ötümlüleşmeler Sızıcılaşma Ön Seste Karakteristik Sızıcılaşmalar Ön Seste Karakteristik Olmayan Sızıcılaşmalar İç Seste Karakteristik Sızıcılaşmalar İç Seste Karakteristik Olmayan Sızıcılaşmalar Son Seste Karakteristik Sızıcılaşmalar Son Seste Karakteristik Olmayan Sızıcılaşmalar Damak Ünsüzleri Arasında Nöbetleşmeler Ünsüzlerde Artlılaşmalar Ön Seste Karakteristik Artlılaşmalar İç Seste Karakteristik Artlılaşmalar Son Seste Karakteristik Artlılaşmalar Ünsüz Benzeşmeleri İç Seste Ünsüz Benzeşmeleri İç Seste Karakteristik Gerileyici Ünsüz Benzeşmeleri İç Seste Karakteristik Olmayan Gerileyici Ünsüz Benzeşmeleri İç Seste Karakteristik İlerleyici Ünsüz Benzeşmeleri İç Seste Karakteristik Olmayan İlerleyici Ünsüz Benzeşmeleri İki Kelime Arasında Ünsüz Benzeşmeleri İki Kelime Arasında Karakteristik Gerileyici Ünsüz Benzeşmeleri İki Kelime Arasında Karakteristik Olmayan Gerileyici Ünsüz Benzeşmeleri İki Kelime Arasında Karakteristik İlerleyici Ünsüz Benzeşmeleri

14 xiv Uzak Benzeşmeler Karakteristik Gerileyici Uzak Benzeşmeler Karakteristik Olmayan Gerileyici Uzak Benzeşmeler Karakteristik Olmayan İlerleyici Uzak Benzeşmeler Ünsüz Türemeleri Ön Seste Karakteristik Ünsüz Türemeleri Ön Seste Karakteristik Olmayan Ünsüz Türemeleri İç Seste Karakteristik Ünsüz Türemeleri İç Seste Karakteristik Olmayan Ünsüz Türemeleri Son Seste Karakteristik Ünsüz Türemeleri Son Seste Karakteristik Olmayan Ünsüz Türemeleri Ünsüz Düşmeleri Ön Seste Ünsüz Düşmeleri İç Seste Ünsüz Düşmeleri Kök ve Tabanlarda Gerçekleşen Ünsüz Düşmeleri Ekleşme Sırasında Gerçekleşen Ünsüz Düşmeleri İki Kelime Arasında Ünsüz Düşmeleri Son Seste Karakteristik Ünsüz Düşmeleri Son Seste Karakteristik Olmayan Ünsüz Düşmesi Sürekli Ünsüzler Arasında Nöbetleşmeler Sürekli Ünsüzler Arasında Ön Seste Karakteristik Nöbetleşmeler..131

15 xv Sürekli Ünsüzler Arasında Ön Seste Karakteristik Olmayan Nöbetleşmeler Sürekli Ünsüzler Arasında İç Seste Karakteristik Nöbetleşmeler Sürekli Ünsüzler Arasında İç Seste Karakteristik Olmayan Nöbetleşmeler Sürekli Ünsüzler Arasında Son Seste Karakteristik Nöbetleşmeler Sürekli Ünsüzler Arasında Son Seste Karakteristik Olmayan Nöbetleşmeler Yörede Rastlanan ve Karakteristik Olmayan Diğer Nöbetleşmeler Göçüşme Yakın Göçüşme Uzak Göçüşme Benzeşmezlik Hece Yutulması Karakteristik Olmayan Hece Yutulmaları Ünsüz İkizleşmeleri Kelime İçinde Ünsüz Tekleşmesi Hece Türemesi Şekil Bilgisi İsim Çekimi Çokluk Eki Aitlik Eki İyelik Ekleri Hâl Ekleri Yalın Hâl İlgi Hâli Belirtme Hâli Yönelme Hâli

16 xvi Bulunma Hâli Ayrılma Hâli Vasıta Hâli Eşitlik Hâli Yön Gösterme Hâli Soru Edatı Fiil Çekimi Şahıs Ekleri Zamir Kaynaklı Şahıs Ekleri İyelik Kaynaklı Şahıs Ekleri Emir Ekleri Fiillerin Basit Zaman Çekimleri Bildirme Kipleri Görülen Geçmiş Zaman Öğrenilen Geçmiş Zaman Şimdiki Zaman Geniş Zaman Gelecek Zaman Tasarlama Kipleri Emir Kipi Dilek-Şart Kipi Gereklilik Kipi İstek Kipi Fiillerin Birleşik Zaman Çekimleri Hikâye Şimdiki Zamanın Hikâyesi Görülen Geçmiş Zamanın Hikâyesi Gelecek Zamanın Hikâyesi Geniş Zamanın Hikâyesi İstek Kipinin Hikâyesi Rivayet Öğrenilen Geçmiş Zamanın Rivayeti 190

17 xvii Geniş Zamanın Rivayeti Gelecek Zamanın Rivayeti Şart Geniş Zamanın Şartı Görülen Geçmiş Zamanın Şartı Cevher Fiili Şimdiki Zaman/Geniş Zaman Görülen Geçmiş Zaman Öğrenilen Geçmiş Zaman Şart Türetme Ekleri İsimden İsim Yapan Ekler İsimden Fiil Yapan Ekler Fiilden İsim Yapan Ekler Zarf-Fiil Yapıları Birleşik Fiiller Edatlar Zamir ve Sıfatlar Zarflar Sonuç METİNLER SÖZLÜK KAYNAKÇA.411

18 xviii Çeviri Yazı İşaretleri [á] [ȧ] [å] [ã] [ä] [ė] : /a/ ile /e/ arası düz, geniş, /a/ ünlüsüne yakın orta damak ünlüsü : /a/ ile /ı/ arası düz, art, yarı geniş ünlü : /a/ ile /o/ arası art, geniş, yarı yuvarlak ünlü : damaksıl /a/ : /a/ ile /e/ arası düz, geniş, /e/ ye yakın ünlü : /e/ ile /i/ arası düz, ön, yarı geniş ünlü [ ] : /e/ ile /ö/ arası ön, geniş, yarı yuvarlak ünlü [í] : /ı/ ile /i/ arası dar, düz, yarı art ünlü [ ] : /ı/ ile /u/ arası dar, art, yarı yuvarlak ünlü [ĩ] [Î] [ó] [ȯ] [ù] [ú] [ḇ] [æ] [Ç] [F] [ġ] : damaksıl /ı/ : /i/ ile /ü/ arası ön, dar, yarı yuvarlak ünlü : /o/ ile /ö/ arası geniş, yuvarlak, yarı art ünlü : /o/ ile /u/ arası yuvarlak, art, yarı geniş ünlü : /ö/ ile /ü/ arası, yuvarlak, ön, yarı geniş ünlü : /u/ ile /ü/ arası dar, yuvarlak, yarı art ünlü : /b/ ile /v/ arası ötümlü çift dudak ünsüzü : /c/ ile /j/ arası ötümlü yarı sızıcı ünsüz : /c/ ile /ç/ arası patlayıcı, yarı ötümlü diş eti ünsüzü : /f/ ile /v/ arası sızıcı, yarı ötümlü, diş-dudak ünsüzü : Patlayıcı, ötümlü art damak ünsüzü

19 xix [ ] : Yarı art ünlülerle hece kuran, patlayıcı, ötümlü orta damak ünsüzü [ẖ] [ḱ] [ḳ] [K] [Ḳ] [ķ] [ḷ] [ñ] [P] : Sızıcı, ötümsüz, art damak ünsüzü : Patlayıcı, ötümsüz orta damak ünsüzü : Art veya yarı art ünlülerle hece kuran, patlayıcı, ötümsüz, art damak ünsüzü : /g/ ile /k / arasında patlayıcı, yarı ötümlü ünsüz : Art ünlülerle hece kuran patlayıcı, yarı ötümlü [ġ] ile [ḳ] arası ünsüz : /ḳ/ ile /ẖ/ arasında yarı sızıcı, art damak ünsüzü : Art veya yarı art ünlülerle hece kuran akıcı, sızıcı, ötümlü art damak ünsüzü : Art veya ön ünlülerle hece kuran akıcı, patlayıcı, ötümlü genizsi /n/ ünsüzü : /b/ ile / p/ arası patlayıcı, yarı ötümlü bir dudak ünsüzü [ ] : Düşmek üzere olan /r/ ünsüzü [S] [Ş] [T] [Ð] : /s/ ile /z/ arası sızıcı, yarı ötümlü bir diş ünsüzü : /s/ ile /ş/ arası sızıcı, ötümsüz diş-diş eti ünsüzü : /d/ ile /t/ arası patlayıcı, yarı ötümlü diş ünsüzü : Yarı sızıcı, ötümlü çift dudak /v/ ünsüzü [ ] : Gırtlak kapanma ünsüzü / : Arapça kelimelerde ayn (ع) ünsüzü : Ünlüler üzerinde uzunluk işareti : Akıcı ve sızıcı ünsüzler üzerinde süreklilik işareti : Ünlüler üzerinde kısalık işareti : İki ünlü altında ikili ünlü işareti

20 xx : Ulama işareti : Ünsüzler altında ünsüzlerin düşmek üzere olduğunu gösteren işaret Kısaltmalar ve İşaretler a.b.i. : Ayrıntılı bilgi için Ar. : Arapça AÜ : Ankara Üniversitesi AYA: Antalya ve Yöresi Ağızları bk. : Bakınız DA : Dil Araştırmaları Dergisi Far. : Farsça Fr. : Fransızca GKA: Gazipaşa Köyleri Ağzı MÖ: Milattan Önce MS: Milattan Sonra Rum. : Rumca s. : sayfa S.: sayı SÜ : Selçuk Üniversitesi T. :Türkçe TDAY: Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten TDK : Türk Dil Kurumu TD: Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi

21 xxi Yay. : Yayınları, Yayınevi A : /a/, /e/ I : /ı/, /i/ X: /ı/, /i/, /u/, /ü/ / / : Fonem işareti [ ] : Alt fonem işareti / : Yükselen ton \ : Alçalan ton ~ : Varyasyon işareti < : Değişimin yönünü gösteren işaret

22

23 1 1. GİRİŞ 1.1. Araştırmanın Amacı Antalya nın en doğusunda yer alan Gazipaşa; Mersin ve Karaman a sınırı olan bir ilçedir. İlçenin Cumhuriyet devrine kadar tamamen Mersin e bağlı bir kaza olması, yaylacılık faaliyeti olarak hâlâ Karaman ın Sarıveliler ve Mersin in Anamur ilçeleriyle aynı yaylaları kullanıyor olması ve yakın zamana kadar hayvancılığın etkin olduğu dönemlerde Gazipaşa halkının bu yaylalarda altı aya yakın kaldığı düşünülürse üç farklı yöreye ait halkın benzer yönler taşıması kaçınılmazdır. Ayrıca 1572 yılına ait arşiv belgelerine göre Gazipaşa dan Kıbrıs a 49 hane gönderilmesi (Gökçe, 1998:4) ve Hasan Eren in Kıbrıs ağzıyla ilgili yazısında (Eren, 1983) verdiği kelimelerin büyük çoğunluğunun Gazipaşa ağzında yaşıyor olması Gazipaşa ağzının Kıbrıs ağzıyla da ilişkili olduğunı göstermektedir. Çalışmamızın amacı, konumu itibariyle Toroslarla Akdeniz arasında köprü vazifesi gören, Toros Yörüklerinin birçoğunun yaylalardan inip yerleşik hayata geçtiği Gazipaşa köyleri ağızlarının fonetik ve morfolojik özelliklerini incelemek, Anadolu ağızları içindeki yerini belirlemek ve söz varlığını ortaya çıkarmaktır. 1.2.Kapsam Araştırmamıza deniz kıyısından başlayıp Torosların eteklerinde 700 m ye kadar çıkan ve birbiriyle komşu olan beş köy dâhil edilmiştir. Derleme yaptığımız köyler ve kaynak kişilerle ilgili bilgiler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

24 2 1.Tablo: Köylere Göre Kaynak Kişilerin Dağılımını Gösteren Tablo KÖYLER KAYNAK KİŞİLER KADIN yaş ERKEK yaş TOPLAM Zeytinada Göçük Kırahmetler Gürçam Doğanca Kırahmetler Yörüklerinin bir kısmı komşu köy Muzkent te de ikamet ettiği için 13 numaralı metin Muzkent köyünden derlenmiştir. Muzkent ten derlenen bu metin Kırahmetler in ağzını yansıtmaktadır. Muzkent köyünün ağız özelliği inceleme kapsamımızın dışındadır. Mehmet Dursun Erdem ve Ramazan Bölük ün yaptığı Antalya ve Yöresi Ağızları adlı çalışmada Gazipaşa ilçesini temsilen Akoluk, Aydıncık, Çamlıca, Çığlık, Çile, Güneyköy, İnal, Karaçukur, Karalar, Macar, Şahinler, Yakacık köyleri ve merkez Bakılar mahallesinden birer metin örneği alınmıştır. Bizim çalışmamızla birlikte Gazipaşa nın yarısına yakın bir bölgesinden metin derlenmiştir. Derleme yapacağımız köyleri seçerken komşu olmalarına, yükselti basamaklarına ve Gazipaşa nın genel ağız özelliği içinde farklılık arz etmelerine dikkat ettik. Antalya ve Yöresi Ağızları nda Gazipaşa nın deniz seviyesinden en yüksek köyü olan Akoluk köyünden metin derlenmesiyle kıyıdan başlayıp ilçenin en yüksekteki köyüne (yaklaşık 1000 m) kadar birbirine komşu olan köylerden derleme yapılmış oldu.

25 3 1.3.Yöntem Araştırma Alanının Belirlenmesi Gazipaşa ilçesiyle ilgili ağız çalışması yapmaya karar verdikten sonra zamanımızın sınırlı olması nedeniyle ve daha ayrıntılı inceleme yapabilmek için ilçe içinde yeniden alan sınırlandırması yoluna gidip köyler üzerine inceleme yapmayı uygun bulduk. Gazipaşa Halk Eğitim Merkezi ve Gazipaşa ilçe kaymakamlığından köylerin tarihî özellikleri, göç alıp almama durumu ve okuma yazma oranlarıyla ilgili bilgiler aldık. Özellikle tarihî ve sosyolojik boyutları göz önünde bulundurup ağız özelliği olarak farklılık arz eden köyleri ön çalışmalarla tespit etmeye çalıştık. Araştırma alanı kendi yaşadığımız bölge olması dolayısıyla konuşma özellikleri bakımından farklılık arz eden köyleri zaten daha önceden biliyorduk. Buna rağmen köylere bizzat giderek ön araştırma yaptık. Yaptığımız araştırmalar neticesinde ilçenin doğu tarafından birbirine komşu olan beş köy seçtik Kaynak Kişilerin Belirlenmesi Kaynak kişilerin belirlenmesinde Nurettin Demir in kaynak kişilerle ilgili yazısındaki (Demir, 1998) belirlediği kriterleri göz önünde bulundurduk. Tahsil durumuna göre okuryazar olmayan ya da okuryazarlık seviyesi en düşük şahıslardan metin derlenmiştir. Çalışmamıza aldığımız kaynak şahıslar içinde bayanlardan sadece biri ilkokul mezunu olup diğerleri okuma yazma bilmemektedir. Erkeklerin hepsi okuma yazma bilmektedir. Yaşları büyük olduğu için genelde iki üç yıl okula gitmişler, sadece biri beş yıl okumuştur. Bayanlar bölgeyi hiç terk etmemiş, erkekler ise genelde askerlik vesilesiyle bölgeden ayrılmışlar onun dışında hep bölgede yaşamışlardır. Kimlerle görüşme yapabileceğimize dair ön araştırma yaparken her köyde ısrarla önerilen şahıslar vardı. Bu şahıslar bölgeyle ilgili birçok konuya hâkim, ağzı laf yapan donanımlı kişilerdi. Fakat bu kişilerin görüşmelerimizde ağız özelliklerinden uzaklaşıp standart Türkçeye yakın konuşmaya çalıştıklarını fark ettik ve bu kişilerden derlediğimiz metinleri ağız özelliklerini iyi yansıtmadığı için çalışmamıza almadık. Genelde yaşlıları tercih ettik.

26 Derleme İncelenecek malzemenin toplanması aşaması olan derleme, ağız araştırmalarında titizlikle çalışılması gereken bir aşamadır. Yöreyi en iyi şekilde örnekleyecek ağız özelliklerini yansıtan, yörenin söz varlığını büyük ölçüde ortaya koyan çeşitli konularda derlemeler yapmaya gayret ettik. Derlemelerde; stereo kayıt yapan, 4 GB dâhili hafızası olan ve pil ömrü uzun ses kayıt cihazı kullandık. Kullandığımız cihazın hafızasının yüksek olması ve pillerinin uzun süre dayanması, kaynak kişilerle görüşmelerimizde çok kolaylık sağladı. Bazen doğrudan kayda başlayıp hemen istediğimiz sonuca ulaşmamıza rağmen bazen kaynak kişiyi havaya sokup işimize yarayacak malzemeyi alabilmek için saatlerce kayıt yaptık. Çünkü kaynak kişilerle görüşmelerimizi Kim razı olursa deyip gönüllülük esasına dayandırmadık. Yaptığımız uzun süreli kayıtlarda gürültüleri ve işimize yaramayacak kısımları bilgisayarda kestik. Yörenin ağız özelliğini çok iyi yansıtan, söz varlığını büyük oranda ortaya koyabilecek, kayda değer malzeme alabileceğimiz ve fakat çekinen ya da nazlanan bazı kaynak kişileri konuşturabilmek için birden fazla ziyaret gerçekleştirdik. Derleme yapacağımız konuları köylere göre önceden belirledik. Fakat çoğu zaman planımız haricinde sohbetimizin akışına göre çok farklı konularda malzeme kaydettik. Hemen hemen her konuda malzeme toplayıp söz varlığını ortaya çıkarmaya çalıştık. Konuşmacıların anlatım yeteneklerini ortaya çıkarması ve araştırma alanının dağınık yerleşim özelliğine sahip olması nedeniyle masal, hikâye ve efsane benzeri edebî türler derlenememiştir. Yörede doğup büyümemiz ve derlemelerde yöre ağzıyla konuşmamız kaynak kişilerle çok iyi iletişim kurmamızı sağladı. Uzak köylerde derleme yaparken babamı da yanımda götürmem, onlarla çok rahat iletişim kurmamızı sağladı. Yöreyi bilen bir araştırmacı olarak, gördüğümüz büyük kolaylıkların yanında bu özelliğimiz derlemelerimizi olumsuz yönlerden de etkiledi. Çünkü bilgi almak istediğimiz bazı konularda kendimizin de bilgisi olduğunu düşündükleri için sorduğumuz sorulara Sen bizden daha iyi bilirsin bu konuları. şeklinde hiç de arzu etmediğimiz cevaplar

27 5 aldık. Hatta bazen onları alaya aldığımızı bile düşündüler. Derleme çalışmalarımızda sadece Gürçam köyünde büyük iletişim sorunu yaşadık. Bu sorunun kaynağı da Gürçam köyünün konuşmasını farklı kılan /s/ ve /ş/ ünsüzlerini birbirlerinin yerine kullanmaları ve bu özelliklerini gizlemeye çalışmalarıdır. Konuşmaya ikna ettiklerimizin de kontrollü konuşup bu ağız farklılığını yansıtmamaya çalışması yaşadığımız başka bir sorundur. Bu sebeple Gürçam köyüne üç defa gidilmiştir. Fakat yine de /s/ ve /ş/ ünsüzlerinin nöbetleşe kullanılması özelliğini istediğimiz gibi kayda alamadık. Bazı kaynak kişilerin çekingenliği ya da konuşmayı kaydeceğimizi öğrenince ağız özelliğini bozup standart Türkçeye yaklaştırması nedeniyle bazen gizli kayda başvurduk. Gizli kayıtlarda daha net ses kaydı almak için anlatıcının görmeyeceği şekilde yaka mikrofonu kullandık. Gizli kayıt yöntemi ses tonundaki bozukluklar, gürültüler, konuşma aralarının uzunluğu gibi nedenlerle kaliteli malzeme almamızı zorlaştırdı Bir bölge ağzı üzerinde yapılacak çalışmalar bütün mevsimlerde ele alınmadığı takdirde her mevsimin kendine has söz varlığı olması sebebiyle derlemelerin eksik kalacağını (K. Yavuz, 1979:453) düşünerek bu eksikliği bir nebze olsun gidermek amacıyla yöreden farklı zamanlarda derlemeler yaptık Derlenen Metinlerin Yazıya Aktarılması Bu safha, ağız araştırmalarının en yorucu kısmıdır, diyebiliriz. Hem çeviri yazı işaretlerinin çokluğu hem de seslerin tespitinde yeri geldiğinde onlarca defa dinleme işi çok yorucu olmuştur. Çeviri yazıda Ahmet B. Ercilasun un önerdiği çeviri yazı işaretlerini (Ercilasun, 1999) kullandık. Metin oluştururken sadece kaynak kişinin sözlerini yazıya aktardık. Yöre ağzını konuşan başka bir konuşmacının dâhil olduğu kısımlar kayda değer farklılık arz ettiği zaman yazıya aktardık ve kaydın kime ait olduğunu dipnotlarla gösterdik. Metinlerde cümlelerin tamamlanmasına bakmadan rastgele her satıra parantez içinde numara verdik. Özel isimleri eğik (italik) yazdık. Cümle başlarında ve özel isimlerde büyük harf kullanmadık. Çünkü bazı büyük harfleri çeviri yazı işareti olarak kullandık. Konuşmanın akışından farklı

28 6 ara sözleri iki tire (-) arasında gösterdik. Noktalama işareti olarak nokta, virgül, iki nokta, ünlem ve soru işareti kullandık. Çeviri yazı işaretlerinin çokluğu sebebiyle karmaşık görünen metinleri daha karmaşık hâle getirmemek için diğer noktalama işaretlerini kullanmadık İnceleme İncelememizde eş zamanlı inceleme yöntemini uyguladık. Eş zamanlı dil incelemelerinde eldeki veriler, tarih içinde geçirdiği süreçlere göre değil belli bir zaman dilimindeki durumuna göre incelenir, eski biçimle yenisi arasında bir karşılaştırılma yapılmaz. Eş zamanlı inceleme sayesinde Nurettin Demir ve Gürer Gülsevin in yöntem sorunu olarak yazılarında bahsettiği ses değişiminin yönü sorunu (Demir, 2012:1-8; Gülsevin, 2010: 33-60) ve art zamanlı karşılaştırmalardaki karmaşıklık önlenmiş oldu. Bu yöntem sayesinde Gazipaşa köyleri ağzından topladığımız verileri kendi standardı içinde değerlendirdik ve standart Türkçeyle herhangi bir karşılaştırma yapmadık. Örneğin; standart Türkçedeki piş- fiili GKA da karakteristik olarak biş- şeklinde kullanılmaktadır. Ancak standart Türkçenin etkisiyle bazı metinlerde piş- şeklini tespit ettik. Bu sebeple incelememize bu kelimenin iki varyantını ön seste ötümsüzleşme başlığı altında b-~p- şeklinde aldık. Görüldüğü gibi GKA daki bir kullanımın varyantı standart Türkçeyle aynı olsa bile asıl şekil olarak GKA daki kullanımı kabul ettik. Bazı örneklerde ses değişiklikleriyle bir hayli farklılaşmış varyantların daha iyi anlaşılması için değişim yönü göstermeden standart Türkçedeki şekli verdik. Buradaki amacımız sadece varyantın standart Türkçedeki karşılığını vermektir. Yöreye özgü ses değişiklikleriyle kişiden kişiye değişen ses değişikliklerini karakteristik/ karakteristik olmayan (Uşak İli Ağızları ile Antalya Yöresi ve Ağızları adlı çalışmalarda kullanılan bir yöntem) şeklinde ayırma yoluna gittik.

29 7 Ağız araştırmalarının başka bir sorunu olan çok örnek az inceleme sorununa (Demir, 2012:3) çalışmamızda dikkat ettik. Örnek sayısını az tutup açıklamalara fazla yer vermeye çalıştık. İncelememizin şekil bilgisi kısmında ses bilgisindeki kadar ayrıntıya girmedik. Standart Türkçeye göre farklılık arz eden durumları ve korunan arkaik yapıları ele aldık. Fakat isim ve fiil çekim eklerini, yörenin ağız özelliklerini ortaya koymak için bütünüyle incelemeye aldık Sözlük Çalışmamızda hazırlanan sözlük, eş zamanlı dar bölge ağzı sözlüğüdür. Sözlük bölümünde kelimelerin etimolojileri hakkında herhangi bir bilgi vermeyip alıntı kelimelerin hangi dilden alındığını göstermedik. Yöre ağzındaki varyantlar standart Türkçede sık kullanılan, herkesin bildiği kelimeler ise bu varyantların açıklamasına standart Türkçedeki karşılıklarını vermekle yetindik. Ancak ses olayları sebebiyle standart Türkçedeki kullanımdan bambaşka bir hâlde olan varyantların geçirdiği ses değişim aşamalarını nāḷ (T. + Ar. ~nahıl<ne hâl): nasıl, ne şekilde 1/53 şeklinde gösterdik. Aynı şekilde ses değişiklikleriyle iyice farklılaşan alıntı kelimelerin alındığı dili ve orijinal hâlini parantez içinde ( ellēlem (< Ar. Allâhü a lem): herhalde 5/100) gösterdik. Bazı kelimelerin kök ya da gövdeleriyle aldıkları çekim ekleri çeşitli ses olaylarıyla kaynaştığı için çekim ekli hâllerini de madde başı yaptık. Eş sesli kelimeleri madde başının yanına parantez içinde Roma rakamlarıyla numara vererek birbirinden ayırdık. Böylece varyantlarda madde başına gönderme yaparken eş sesli madde başlarının karışması engellendi. Bir madde başının yan anlamlarını normal numara vermek suretiyle ayırdık. Varyantlarda ise hangi anlamı içeriyorsa gönderme yaptığımız madde başının yanına içerdiği yan anlamın numarasını yazdık.

30 8 Metinlerde geçen kelimelerin dil sürçmeleri de dâhil standart Türkçeden farklı bütün varyantlarını sözlüğe almaya çalıştık En yaygın kullanılan varyantı madde başı yaptık. Madde başı sıralamasında yazı dilindeki alfabeyi esas alarak madde başlarını alfabetik sırayla verdik ve yazı dilinde bulunmayan sesleri telaffuz noktası bakımından en yakın olan sese dâhil ettik. 1.4.Gazipaşa nın Tarihi Gazipaşa, tarihte Selene, Sallune, Selinus, Selinti ve Selendi isimlerini kullanmıştır (Yıldız, 2009:25). Gazipaşa nın tarihi MÖ 2000 lere kadar dayanmaktadır ve ilçenin yaklaşık 4000 yıllık tarihî serüveninde bölgenin bilinen ilk meskunlarının Hititlerin bir kolu olan Luviler olduğu düşünülmektedir. MÖ 628 yılında Kilikya bölgesinde bugünkü Gazipaşa kalesinin olduğu yerde Selinus adıyla bir kentin varlığı bilinmektedir. MÖ 197 de bu kent Roma egemenliğine girmiştir. Roma İmparatorluğunun bölgedeki egemenliği MS 6. yüzyıla kadar devam etmiştir. MS 6. yüzyıldan 12. yüzyıla kadar güney Akdeniz e Bizans İmparatorluğu hâkim olmuştur. 12. yüzyılın ikinci yarısında bölge Kilikya Ermeni Krallığına bağlanmıştır (a.b.i. bk yılında Selçuklu sultanı Alaeddin Keykubat önce Alanya yı, ardından da dört beş yıl içinde Alanya nın doğusunda yer alan Gazipaşa nın da dâhil olduğu 40 kaleyi fethetmiştir. Bu tarihlerde Gazipaşa nın Selinus adı yerini Selinti ye bırakmıştır te Selçukluların Kösedağ Savaşında İlhanlılara yenilmesiyle Ermeniler bu bölgeye yeniden hâkim olmuş; fakat 1275 te Karamanoğullarına bırakmak zorunda kalmışlardır yılına kadar Karamanoğulları beyliği hâkimiyetinde olan Selinti (Gazipaşa), o tarihte Fatih Sultan Mehmet döneminin önemli kumandanlarından Gedik Ahmet Paşa tarafından Anamur ve Silifke yle birlikte Osmanlı İmparatorluğuna katılmıştır (Yıldız, 2010: ). Gazipaşa nın Osmanlı kayıtlarında İçel e bağlı olduğu bilinmektedir.

31 9 Millî Mücadele döneminde yöre halkı Kuvayımilliyeye karşı çıkan Delibaş isyanına katılmamış; aksine Kuvayımilliye tarafında yer almış ve Millî Mücadelede büyük fayda göstermiştir yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Selendi/Selinti ismi Gazipaşa ismiyle değiştirilerek yöre halkı bu vatanseverliği dolayısıyla Atatürk ün unvanını taşımak suretiyle onurlandırılmıştır ( O tarihe kadar Mersin e bağlı olan Gazipaşa nın 1926 da nüfus azlığı nedeniyle ilçelik statüsü iptal edilmiş, bugünkü ilçe merkezine yakın yerden geçen Hacımusa çayının doğusu (Bu bölgeler çalışmamızın derleme sahasını kapsamaktadır.) Şanşa nahiyesi olarak Anamur a, batısı Pazarcı Gazipaşa olarak Alanya ya bağlanmıştır de bugünkü sınırlarıyla yeniden ilçe olmuş ve tamamen Antalya ya bağlanmıştır ( 1.5.Gazipaşa nın Coğrafi ve Beşerî Özellikleri Gazipaşa, Antalya nın 180 km doğusunda Akdeniz kıyısında Gazipaşa Ovası üzerine kurulmuş bir tarım şehridir. Doğusunda Mersin in Anamur, batısında Alanya ve kuzeyinde Karaman ın Sarıveliler ilçesiyle komşudur. Yükseltisi 0 dan 2253 metreye kadar çıkmaktadır (Güngör, 2010:26). Yüksek platolarında yaylacılık faaliyeti hâkimdir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık olan Akdeniz ikliminin etkisindedir. Fakat bu iklim özellikleri yükseklere çıktıkça yerini karasal iklime bırakmaktadır. İlçenin dağ köyleri ılıman iklimden karasal iklime geçiş özelliği gösterirken m arasında değişen yüksek platolar (Güngör, 2010:26) üzerinde kurulan yaylalarında tamamen karasal iklim etkindir. İlçede geçmiş yıllarda hayvancılık ve tarım beraber yapılırken 1970 lerden sonra ılıman iklim sayesinde narenciye, muz ve seracılık gibi tarım faaliyetleri etkin olmuş, hayvancılık yavaş yavaş bırakılmaya başlanmıştır. Özellikle kıyı kesimlerde muz ve çilek yetiştiriciliğiyle, seracılığın iyice artması hayvancılığı neredeyse bitme noktasına getirmiştir. İlçenin okuma-yazma oranı çok yüksektir. Şenay Güngör Gazipaşa nın coğrafi etüdüyle ilgili yaptığı çalışmasında ilçenin okuma-yazma oranlarını şu şekilde belirlemiştir: Gazipaşa da, 2008 yılında 6 ve daha yukarı yaştaki nüfus

32 10 kişidir. Okuma-yazma bilmeyenlerin oranı % 6,2 dir. Okuma-yazma bilmeyenlerin % 22,1 ini erkekler, % 77,9 unu da kadınlar oluşturmaktadır. Okuma-yazma bilenler, nüfusun % 89,5 ini oluşturur. Okuma-yazma bilenlerin % 52,8 ini erkekler, % 47,2 sini kadınlar oluşturmaktadır (Güngör, 2010:125). 1.6.Gazipaşa da Âdetler Doğum Âdetleri Anne karnında çocuğun cinsiyetinin belirlenmesinde eski zamanlarda çeşitli yöntemler kullanılmaktaymış; fakat yakın zamanlarda teknolojik yöntemlerle cinsiyet belirlendiği için bu yöntemler unutulmuş. Hamile kadın büyüklerinin rehberliğinde geçirdiği hamileliğin ardından çocuk doğunca ailenin ileri geleni çocuğun adını koyar. Konulan ismin Kur an da geçmesine çok dikkat edilir. Doğumdan sonra komşular ziyarete gelir ve gelen komşulara lokum, bisküvi, çikolata, şeker vb. ikram edilir ve bu dağıtılanlar yörede göbedelik olarak adlandırılır. Çocuk doğduktan bir hafta sonra çocuğun ilerde çeşitli cilt hastalıklarına yakalanmaması ve vücudunun kokmaması amacıyla komşular davet edilerek ailenin kadın büyükleri tarafından bebek tuzlaması yapılır (Uysal, 2009:211). Bebeğin ilk dişi çıktığında bakla, nohut, buğday ve mısır karıştırılarak pişirilen ve dişleme adı verilen yemek pişirilip komşulara dağıtılır Sünnet Âdetleri Yörede çocuklar 5-10 yaş arasında sünnet ettirilir. Sünnet yapılırken komşulara yemek verilir. Yakın zamana kadar çocukları göçebe hayatı yaşayan Abdallara ilkel yöntemlerle sünnet ettirmek gelenek hâlindeyken son zamanlarda modern yöntemlerle sünnetler yapılmaktadır (Uysal, 2009:213).

33 Asker Uğurlama Askerlik yörede çok önemsenmektedir. Çünkü askerlik, hem peygamber ocağı sayılmakta hem de askere gidip gelen gence toplumda kabul görme adına önemli bir statü kazandırmaktadır. Ailelerin durumu iyi olsun kötü olsun mutlaka askere gidecek oğlu için düğün yapmaya çalışmaktadır. Askere gidecek genç gitmeye yakın hısım ve akrabalarını helallik istemek için ziyaret eder, onlar da gence yolluk adıyla harçlık verir Evlenme Âdetleri Geçmiş yıllarda görücü usulüyle evlilik yaygınken son zamanlarda değişen toplum yapısıyla birlikte gençlerin görüşüp anlaşmasıyla yapılan evlilikler yaygınlaşmıştır. Görüşüp anlaşan gençler ailelerine haber verirler. Erkek tarafı kız eviyle görüşerek uygun bir zamanda kızı istemeye gider ve bu durum yörede düğürcü gitme/ düğürcü gelme olarak adlandırılır. Daha sonra söz kesilir ve genelde aile arasında kız evinde nişan yüzükleri takılır. Yine son zamanlarda nişan töreni için de düğündeki gibi büyük törenler yapılmaktadır. Düğünden bir hafta önce kurban kesilerek dualar eşliğinde oğlan evine köyün gençleri tarafından bayrak dikilir. Düğüne üç dört gün kala, genelde perşembe günleri, kız evine gidilir ve kıza takılacak olan takılar, giyecek elbiseler, düğünde kullanılacak malzeme götürülür ve dönüşte kızın çeyizi getirilir, bu olaya keseneye gitme denmektedir (Uysal, 2009:215). Düğünden önceki akşam, genelde cumartesi akşamları, kına töreni yapılır ve bu tören kız evinde olur. Ertesi gün öğleye doğru düğün başlar. Davetliler çeşitli hediyelerle gelir. Öğleyin konuklara yemek verilir. Kız evinin uzaklığına göre ikindi vaktine yakın gelin almaya gidilir. Eskiden gelin almaya yayan ya da binek hayvanla gidilip ve gelin atla getirilirmiş. Fakat son zamanlarda motorlu taşıtlarla gelin almaya gidilmektedir. Konvoyun başını bayrakçı çekmektedir. Bayrak genelde motorsikletli gençlere verilir. Bayrakçı genç, kız evine varınca bayrağa iyi sahip olmak zorundadır. Çünkü kız evinde, damada satmak üzere bayrağı çalmaya çalışırlar. Gelin almaya gelenler de kız evinden mutfak eşyası vb. şeyler çalmaya çalışır. Bunda

34 12 da amaç damada satmaktır. Gelin baba evinden dualarla çıkarılır. Dönüşte gelin arabasının önü kesilip bahşiş istenir, buna kütük düşme denir. Eve gelince gelin arabadan inmeden önce indirtmelik adıyla konuklardan para toplanır. Düğünden birkaç gün sonra gelin ve damat el öpmek için aile büyüklerini ziyaret eder. Son zamanlarda bu tür düğün âdetlerinin birçoğu terkedilip düğün salonlarında balo tarzı düğünler yapılmaktadır. 1.7.İncelenen Köyler Hakkında Zeytinada Köyü Gazipaşa ilçe merkezinin 25 km doğusunda 370 haneli ve yaklaşık 1000 nüfuslu bir köydür ( Eski adı Seyfe olan sahil köyü Zeytinada da muz tarımı çok yaygındır. Hayvancılığın iyice azaldığı bu köyde arıcılık faaliyetleri de yapılmaktadır. Yöre halkı yayla olarak Antalya, Mersin ve Karaman il sınırlarının kesiştiği yaklaşık 1850 m yükseklikteki Yunt Yaylasına çıkmaktadır. Köy; Sazak, Çeçek, Çatalçivlik, Karamuğar (Karapınar) ve Orta Seyfe mahallelerinden oluşur. Biz çalışmamızı konuşma özellikleri bakımından Gazipaşa yöresinde büyük farklılık arz eden Orta Seyfe mahallesi üzerinde yoğunlaştırdık. Çünkü yörede Şañşa olarak bilinen bu mahallede GKA nın karakteristik ünsüzü olan nazal /n/ (ñ) ünsüzü tamamen yerini normal /n/ ünsüzüne bırakmıştır. Bu konuşma özelliği daha çok erkeklerde görülmektedir. Bayanların büyük çoğunluğu dışardan gelin geldiği için mahallenin konuşma özelliğini yansıtmadığını düşünmekteyiz. Derleme yaptığımız iki erkek, iki bayan dört kişiden, erkek olanlarda sözü edilen bu özellik görülürken bayanlarda tespit edilememiştir. Mesela 1 numaralı metindeki bayan konuşmacı Orta Seyfe mahallesinde doğmuş; fakat komşu köyde büyümüş ve tekrar gelin olarak mahalleye dönmüştür. 4 numaralı metindeki bayan konuşmacı ise Zeytinada köyünden olup başka bir mahalleden Orta Seyfe mahallesine gelin olarak gelmiştir.

35 13 Ali Rıza Yalman, Kozan dağı yakınlarında Şanşa adıyla bir Yörük köyünden bahseder (Yalman, 1977:171). Orta Seyfe mahallesinin ileri gelenleri dedelerinin göçmen olduğunu ifade etmişlerdir ve araştırmacı yazar Ali Yıldız arşiv belgelerine dayanarak yaptığı araştırmada bu mahallenin Sekit Yörükleri tarafından kurulduğunu belirtmektedir (Yıldız, 2009:91). Ayrıca Mersin in Mut ilçesine bağlı Gökçetaş köyünün eski adı Şañşa olup köyün II. Bayezid döneminde Sekitler adıyla kayıtlı olduğu da elde ettiğimiz bilgiler arasındadır ( Bu bilgiler ışığında bu mahallenin Yörükler tarafından kurulduğu kuvvetle muhtemeldir Göçük Köyü Gazipaşa ilçe merkezinin 24 km doğusunda, 134 haneli yaklaşık 750 nüfuslu bir köydür ( Merkez, Alan, Çakallar (Eğrikorum), Örtübükü, Teknecik, Sazak ve Sümbüller mahallelerinden oluşan köy, deniz kıyısından biraz içeridedir. Rakımı 389 m dir. Akdeniz iklimi etkisindeki köyün geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Köyün biraz içeride olması sebebiyle seracılık faaliyetleri çok dar bir bölgede yapılabilmektedir. Köy halkı, Antalya ve Mersin il sınırlarının kesiştiği yerde yüksek platolar üzerine kurulmuş Balca yaylasına çıkmaktadır lü yılların başlarında İkizlü/İkizce Yörük cemaatinin Göçük köyünün olduğu coğrafyada yaşadığı bilinmektedir (Hüseyniklioğlu, 2008:188). Ayrıca 1572 de Kıbrıs a sürgün gönderilenlerle ilgili belgelerde Cemaat-i Küçük (Gökçe, 1998:29) şeklinde Göçük köyüyle ilgili kayıtlara rastlarız. Araştırmacı yazar Ali Yıldız ın ifadelerine göre 1800 lü yılların ortalarında çıkan bir salgın yüzünden Göçük köyünden bir grup Mersin in Tarsus ilçesine (muhtemelen daha önce geldikleri yer) göç etmişler ve burada aynı adla Göçük köyünü kurmuşlardır. Yazar, Tarsus Göçüklülerinin Karahacılar Yörük cemaatine mensup olup Bozdoğanlar aşiretiyle ilgili olduklarını da belirtmektedir (Yıldız, 2009: ). Bu bilgilere göre inceleme yaptığımız Göçük köyü 600 yıl kadar önce kurulan bir Yörük köyüdür. Yaylacılık özelliğiyle yarı göçebe sayılır.

36 14 Bu köyün ağız özelliği fonetik ve morfolojik olarak yörenin diğer ağızlarıyla hemen hemen aynıdır. Fakat cümlelerin son heceleri köy genelinde uzatılmaktadır. Ton ve ezgi farklılığıyla diğer köy ağızlarından rahatlıkla ayırt edilebilmektedir Kırahmetler Köyü Gazipaşa nın 13 km doğusunda 55 haneli 230 nüfuslu bir köydür ( Kırahmetler, Göçük köyünün bir mahallesiyken 20 yıl kadar önce köy olmuştur. Deniz kıyısına çok yakın olduğu için seracılık yaygındır. Bu köy halkı Gazipaşa da yerleşik hayata geçen son Yörüklerdir lerden sonra şimdiki yaşadıkları toprakları satın alarak Kırahmetler mahallesini kurmuşlardır. Son zamanlarda temel geçim kaynakları hayvancılıktan tarıma geçmiş durumdadır. Hayvancılıkla birkaç aile uğraşmaktadır. Yayla olarak Antalya, Mersin ve Karaman il sınırlarının kesiştiği yerde bulunan Yunt yaylasına çıkarlar. Kırahmetler köyünü kuranlar Mersin in Anamur ilçesinden gelme olup Güney Bahşiş Yörüklerine mensup Kır Ahmetler aşiretidir (Roux, 1999:457). Bu aşiret Yörüklük kültürünü büyük oranda devam ettirmektedir. Aşiretin bazı haneleri Kırahmetler köyünden başka Muzkent ve Beyrebucak köylerinde ikamet etmektedir. Aynı aşirete mensup olması ve Kırahmetler köyüyle komşu olması hasebiyle derlemelerimize Muzkent köyünde yaşayan Yörükler de dâhil edilmiştir. Kırahmetler aşireti ağzı; fonetik ve morfolojik özellikler ile söz varlığı açısından arkaik özellikleri koruduğu için Gazipaşa köyleri ağızları içinde ayrı bir öneme sahiptir. Gerek başka bir bölgeden gelmesi gerekse geç yerleşik hayata geçen bir topluluk olması bu aşiret ağzını bazı yönlerden Gazipaşa nın genel ağız özelliğinden ayırmaktadır Gürçam Köyü Gazipaşa ilçe merkezine 30 km uzaklıkta olan Gürçam köyü, 118 haneli ve yaklaşık 300 nüfusludur. Merkez, Alibağ, Güründü (Dere) mahallelerinden

37 15 oluşmaktadır. Deniz kıyısından bir hayli içeride ve yüksekliği 669 m olup Akdeniz iklimiyle karasal iklim arasında geçiş özelliğine sahiptir. Köyde ekonomik faaliyet olarak tarım, hayvancılık ve mangal kömürcülüğü yapılmaktadır. İlçede okumayazma oranının (%74) en düşük olduğu köydür (Güngör, 2010:127). Köyün eski adı Osmanlı kaynaklarında Bilhos olarak geçer fakat yörede Bilos olarak söylenmektedir. Gürçam köyünün Alibağ mahallesinde seyitlik hücceti olan bir sülale yaşamaktadır. Osmanlı döneminde bu sülalenin vergi muafiyetiyle ilgili fermanı olması, seyitliğin gerçekliğini kanıtlamakta ve köyde Türk ten başka unsurların da yaşadığını göstermektedir. Gürçam köyü yörede fıkralarıyla meşhurdur. Konuşma özelliği olarak Gazipaşa nın genel ağzını yansıtmaktadır. Fakat köyün en karakteristik özelliği /s/ ve /ş/ ünsüzlerini birbirlerinin yerine kullanmalarıdır. Ön incelemelerde özellikle bayanlarda hâkim olduğunu öğrendiğimiz bu özelliğin derlemelerimiz neticesinde yok olmak üzere olduğu ortaya çıkmıştır. Fakat köye başka bir köyden gelip yerleşen kaynak kişinin (15 numaralı metin) köyle ilgili fıkra anlatırken köyün hâlâ /s/ ve /ş/ ünsüzlerini nöbetleşe kullandığını belirtmektedir. Doğanca Köyü Eski adı Direvli olan köy, ilçe merkezine 35 km uzaklıkta olup 236 hane ve yaklaşık nüfusu 420 dir ( Yüksekliği 600 m dir. İklimi, Akdeniz iklimiyle karasal iklim arasındadır. Ekonomik faaliyet olarak tarım ve hayvancılık yapılmaktadır. Köy genelinde bahçe bitkileri tarımı hâkimken çok az miktarda seracılık yapılmaktadır. Köye hem Doğancı hem de Beyrelü Yörükleri yerleştirilmiştir (Güngör, 2010:168). Ayrıca 1500 lerde, Uçarı ve Timurlu Yörük cemaatlerinin Direvli (Doğanca) köyünde yaşadığı bilinmektedir (Hüseyniklioğlu, 2008: ). Konargöçer Yörük kültürünün yaylacılık faaliyeti haricinde fazla bir kalıntısı yoktur. Doğanca köyü Gazipaşa nın genel ağız özelliğini yansıtır.

38 16 2. İNCELEME 2.1.Ses Bilgisi Ünlüler Ünlü Çeşitleri /a/ Ünlüsü ve Çeşitleri [á] : Anlam ayırıcı özelliği bulunmayan bu ses yöre ağzında yaygındır. /a/ ve /e/ arasında orta damakta boğumlanmaktadır. [á] sesi; çevresinde bulunan ünlülerin önlüleştirici veya artlılaştırıcı etkisiyle gerileyici yarım ve ilerleyici yarım benzeşmelerin yanında ünsüzlerin önlüleştirici veya artlılaştırıcı etkisiyle de /a/, /e/, /ı/ ve /i/ seslerinden oluşmaktadır. Karakteristik olarak /a/ ve /e/ seslerinden; nadiren - ası+(y)a (sıfat-fiil+yönelme hâli eki) yapısında /ı/ ve standart Türkçedeki değil olumsuzluk edatının yöredeki bir varyantında (d l) /i/ sesinden oluşmaktadır. /a/ ~[á] : antelḷáda Antalya da 1/3, ásgerē askeriye 5/26, yāláya yaylaya 1/13, záman 4/9. /e/~[á] : ná ycmşaması? ne yumuşaması 1/18, záḱ amıcanın Zeki Amca nın 3/57. /ı/ ~ [á] : buḷasáya ġȧdar bulasıya kadar 10/89. /i/~ [á] : yėrinde d l yerinde değil 4/49. Ayrıca [á] sesinin boğumlanmasında /c/, /ç/, /d/, /f/, /l/, /n/, /ş/, /y/, /z/ ünsüzlerinin önlüleştirici; /ğ/, /ñ/ ünsüzlerinin artlılaştırıcı etkisi vardır. Metinlerde,

Karamanlıca Resimli Bir Çocuk Dergisi: Angeliaforos Çocuklar İçün (1872)

Karamanlıca Resimli Bir Çocuk Dergisi: Angeliaforos Çocuklar İçün (1872) Karamanlıca Resimli Bir Çocuk Dergisi: Angeliaforos Çocuklar İçün (1872) Yazar Hayrullah Kahya ISBN: 978-605-9247-66-5 Ağustos, 2017 / Ankara 100 Adet Yayınları Yayın No: 238 Web: grafikeryayin.com Kapak,

Detaylı

HOCA NAZAR HÜVEYDĀ RAHĀT-I DİL [İnceleme-Metin-Dizin]

HOCA NAZAR HÜVEYDĀ RAHĀT-I DİL [İnceleme-Metin-Dizin] HOCA NAZAR HÜVEYDĀ RAHĀT-I DİL [İnceleme-Metin-Dizin] Yazar Prof. Dr. Funda Toprak ISBN: 978-605-9247-65-8 1. Baskı Ağustos, 2017 /Ankara 500 Adet Yayınları Yayın No: 237 Web: grafikeryayin.com Kapak ve

Detaylı

KAYACIK KÖYÜ HAKKINDA GENEL BİLGİLER. Kayacık Köyü nün isminin kaynağı hakkında iki rivayet bulunmaktadır. Bunlar şöyle açıklanabilir.

KAYACIK KÖYÜ HAKKINDA GENEL BİLGİLER. Kayacık Köyü nün isminin kaynağı hakkında iki rivayet bulunmaktadır. Bunlar şöyle açıklanabilir. Araştırmanın Yapıldığı Kayacık Köyü Hakkında Genel Bilgiler KAYACIK KÖYÜ HAKKINDA GENEL BİLGİLER KAYACIK İSMİNİN KAYNAĞI Kayacık Köyü nün isminin kaynağı hakkında iki rivayet bulunmaktadır. Bunlar şöyle

Detaylı

ÖZET ON MORPHOLOGIC STRUCTURE KAŞ DIALECT ABSTRACT

ÖZET ON MORPHOLOGIC STRUCTURE KAŞ DIALECT ABSTRACT YAZ SUMMER 2011 SAYI NUMBER 2 SAYFA PAGE 29-40 KAŞ (ANTALYA) AĞZI ŞEKİL ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE Mehmet Dursun ERDEM * Ramazan BÖLÜK ÖZET Türk dilinin ses yapısını anlamak, sadece yazı dilini incelemekle mümkün

Detaylı

Tezkire-i Şeyh Safî (İnceleme-Metin-Dizin) Cilt I

Tezkire-i Şeyh Safî (İnceleme-Metin-Dizin) Cilt I Tezkire-i Şeyh Safî (İnceleme-Metin-Dizin) Cilt I Yazar Feyza Tokat ISBN: Takım Numarası: 978-605-9247-50-4 (Tk) Cilt I: 978-605-9247-51-1 (1.c) 1. Baskı Nisan, 2017 / Ankara 100 Adet Yayınları Yayın No:

Detaylı

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 BÖLÜM 2

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 ÖNSÖZ DİL NEDİR? / İsmet EMRE 1.Dil Nedir?... 1 2.Dilin Özellikleri.... 4 3.Günlük Dil ile Edebî Dil Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar... 5 3.1. Benzerlikler... 5 3.2. Farklılıklar...

Detaylı

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. Orta Asya Tarihine Giriş

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. Orta Asya Tarihine Giriş ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders Dr. İsmail BAYTAK Orta Asya Tarihine Giriş Türk Adının Anlamı: Türklerin Tarih Sahnesine Çıkışı Türk adından ilk olarak Çin Yıllıklarında bahsedilmektedir. Çin kaynaklarında

Detaylı

Ders Adı : TÜRK DİLİ I: SES VE YAPI BİLGİSİ Ders No : Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 3. Ders Bilgileri.

Ders Adı : TÜRK DİLİ I: SES VE YAPI BİLGİSİ Ders No : Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 3. Ders Bilgileri. Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : TÜRK DİLİ I: SES VE YAPI BİLGİSİ Ders No : 03040004 Teorik : Pratik : 0 Kredi : ECTS : 3 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim

Detaylı

1: İLETİŞİM, DİLVE KÜLTÜR

1: İLETİŞİM, DİLVE KÜLTÜR ÖNSÖZ İÇİNDEKİLER III Bölüm 1: İLETİŞİM, DİLVE KÜLTÜR 15 1.1. Dilin Tanımı 16 1.1.1. Dil Tabii Bir Vasıtadır 17 1.1.2. Dil, Kendi Kanunları Olan Canlı Bir Varlıktır 17 1.1.3. Dil, Temeli Bilinmeyen Zamanlarda

Detaylı

Türkiye nin Nüfus Özellikleri ve Dağılışı

Türkiye nin Nüfus Özellikleri ve Dağılışı Türkiye nin Nüfus Özellikleri ve Dağılışı 1 Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Nüfus miktarı kadar önem taşıyan bir başka kriter de nüfusun yaş yapısıdır. Çünkü, yaş grupları nüfusun genel yapısı ve

Detaylı

Yrd. Doç. Dr., Gaziantep Üniversitesi Kilis Eğitim Fakültesi.

Yrd. Doç. Dr., Gaziantep Üniversitesi Kilis Eğitim Fakültesi. DEMİR, Necati. Trabzon Ve Yöresi Ağızları, Cilt I (Tarih- Etnik Yapı-Dil İncelemesi) - Cilt II (Metinler) - Cilt III (Sözlük), Gazi Kitabevi, Ankara, 2006, 1263 s. Ahmet DEMİRTAŞ Ağızlar, milletlerin binlerce

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 6. SINIF TÜRKÇE DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 6. SINIF TÜRKÇE DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ KASIM EKİM 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 6. SINIF TÜRKÇE DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ Ay Hafta Ders Saati Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı BİÇİM BİLGİSİ (Kök, Ek ve

Detaylı

» Ben işlerimi zamanında yaparım. cümlesinde yapmak sözcüğü, bir yargı taşıdığı için yüklemdir.

» Ben işlerimi zamanında yaparım. cümlesinde yapmak sözcüğü, bir yargı taşıdığı için yüklemdir. CÜMLENİN ÖĞELERİ TEMEL ÖĞELER Yüklem (Fiil, Eylem) Cümledeki işi, hareketi, yargıyı bildiren çekimli unsura yüklem denir. Yükleme, cümlede yargı bildiren çekimli öge de diyebiliriz. Yüklem, yukarıda belirttiğimiz

Detaylı

CJ MTP11 AYRINTILAR. 5. Sınıf Türkçe. Konu Tarama Adı. 01 Sözcük ve Söz Gruplarında Anlam - I. 02 Sözcük ve Söz Gruplarında Anlam - II

CJ MTP11 AYRINTILAR. 5. Sınıf Türkçe. Konu Tarama Adı. 01 Sözcük ve Söz Gruplarında Anlam - I. 02 Sözcük ve Söz Gruplarında Anlam - II 5. Sınıf Adı Öğrenme Alanı 01 Sözcük ve Söz Gruplarında Anlam - I 02 Sözcük ve Söz Gruplarında Anlam - II 03 Sözcük ve Söz Gruplarında Anlam - III (Sözcükte Anlam) 04 Sözcük ve Söz Gruplarında Anlam -

Detaylı

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI:

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: Bu formun ç kt s n al p ço altarak ö rencilerinizin ücretsiz Morpa Kampüs yarıyıl tatili üyeli inden yararlanmalar n sa layabilirsiniz.! ISBN NUMARASI: 65482464 ISBN NUMARASI: 65482464! ISBN NUMARASI:

Detaylı

Güner, Galip, Kıpçak Türkçesi Grameri, Kesit Yayınları, İstanbul, 2013, 371 S.

Güner, Galip, Kıpçak Türkçesi Grameri, Kesit Yayınları, İstanbul, 2013, 371 S. Dil Araştırmaları Sayı: 12 Bahar 2013, 297-301 ss. Güner, Galip, Kıpçak Türkçesi Grameri, Kesit Yayınları, İstanbul, 2013, 371 S. Melike Uçar * 1 Kıpçak Türkçesi, XIX. yüzyıldan bu yana bilim adamları

Detaylı

6. SINIF TÜRKÇE DERS BİLGİLERİ

6. SINIF TÜRKÇE DERS BİLGİLERİ 6. SINIF TÜRKÇE DERS BİLGİLERİ OKUMA KÜLTÜRÜ (5 EYLÜL - 21 EKİM) - Konuşmacının sözünü kesmeden sabır ve saygıyla dinler. - Başkalarını rahatsız etmeden dinler/izler. - Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini

Detaylı

Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası:

Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası: Başkale nin Tarihçesi: Başkale Urartular zamanında Adamma olarak adlandırılan bir yerleşme yeriydi. Ermeniler buraya Adamakert ismini vermişlerdir. Sonraları Romalılar ve Partlar arasında sınır bölgesi

Detaylı

Samaruksayı Seyir olarak bilinen köyün eski adı, Cumhuriyetin ilk yıllarında,

Samaruksayı Seyir olarak bilinen köyün eski adı, Cumhuriyetin ilk yıllarında, İKİSU KÖYÜ YERİ VE NÜFUSU İkisu Köyü, bağlı olduğu Yomra İlçesi nin güneybatısında yer alır. Yomra İlçesi ne 4 km., Trabzon İli ne 16 km. uzaklıktadır. Bu uzaklıklar köyün giriş uzaklığıdır. Köyün girişindeki

Detaylı

6. SINIF TÜRKÇE DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ

6. SINIF TÜRKÇE DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ EKİM 6. SINIF TÜRKÇE İ KURS I VE LERİ AY 1 Biçim Bilgisi Biçim Bilgisi Biçim Bilgisi 4 5 Çok anlamlılık (temel, yan, mecaz ve terim anlam) Çok anlamlılık (temel, yan, mecaz ve terim anlam) Kök ve eki kavrar.

Detaylı

TÜRKÇENĐN ÖĞRETĐMĐNDE ÜNSÜZLERĐN SINIFLANDIRILMASI ÖZET ABSTRACT

TÜRKÇENĐN ÖĞRETĐMĐNDE ÜNSÜZLERĐN SINIFLANDIRILMASI ÖZET ABSTRACT Muğla Üniversitesi SBE Dergisi Bahar 2002 Sayı 8 TÜRKÇENĐN ÖĞRETĐMĐNDE ÜNSÜZLERĐN SINIFLANDIRILMASI ÖZET M. Volkan COŞKUN ** Makalede, tonlu ve tonsuz ünsüzlerin oluşum safhaları anlatılmış olup, ünsüzlerin

Detaylı

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA CEVAP 1: (TOPLAM 10 PUAN) 1.1: 165 150 = 15 meridyen fark vardır. (1 puan) 15 x 4 = 60 dakika = 1 saat fark vardır. (1 puan) 12 + 1 = 13 saat 13:00 olur. (1 puan) 1.2:

Detaylı

YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEK OKULU

YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEK OKULU YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEK OKULU Dersin Kodu : AFYA 101 Dersin Adı : Yabancılar için Türk Dili ve Kültürü I Okutman : E-posta : Telefon : 0.216.578 00 00 (Dahili: 2178) Ders Amacı Yabancılar

Detaylı

Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi AUAd

Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi AUAd Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi AUAd auad.anadolu.edu.tr Başlarken AUAd Yazım Kuralları sayfasından size uygun olan şablonu seçiniz. Microsoft Word 2010 ortamı ya da üstü sürümü kullanınız.

Detaylı

XV. BÖLÜM - SONUÇ VE ÖNERİLER 15. SONUÇ

XV. BÖLÜM - SONUÇ VE ÖNERİLER 15. SONUÇ XV. BÖLÜM - SONUÇ VE ÖNERİLER 15. SONUÇ Bu çalışma İstanbul Üniversitesi Antropoloji Bölümü Kültür Haritası Projesi kapsamında Sinop köylerinin sosyo-kültürel demografik ve ekonomik özelliklerinin araştırılması

Detaylı

Zeus tarafından yazıldı. Cumartesi, 09 Şubat :20 - Son Güncelleme Pazartesi, 15 Şubat :23

Zeus tarafından yazıldı. Cumartesi, 09 Şubat :20 - Son Güncelleme Pazartesi, 15 Şubat :23 Yazı İçerik Nedir Ünlü Daralması Kaynaştırma Harfleri Ulama Ses Düşmesi Ünlü Düşmesi Ünsüz Düşmesi Ses Türemesi Ünsüz Benzeşmesi Ünsüz Yumuşaması ÜNLÜ DARALMASI Sözcüklerin sonlarında bulunan geniş ünlüler

Detaylı

Türk Dili I El Kitabı

Türk Dili I El Kitabı Türk Dili I El Kitabı Editörler Osman Gündüz Osman Mert Yazarlar Sıddık Bakır Yasin Mahmut Yakar Osman Mert Kürşad Çağrı Bozkırlı Erhan Durukan Nurşat Biçer Oğuzhan Yılmaz M. Abdullah Arslan Osman Gündüz

Detaylı

Büyük Ünlü Uyumu (Kalınlık-İncelik Uyumu)

Büyük Ünlü Uyumu (Kalınlık-İncelik Uyumu) Büyük Ünlü Uyumu (Kalınlık-İncelik Uyumu) Türkçede 8 tane ünlü harfin 4 tanesi kalın, 4 tanesi ince ünlüdür. Büyük ünlü uyumu bir kelimedeki ünlü harflerin ince veya kalın olmasıyla ilgilidir. Kalın Ünlüler:

Detaylı

7. SINIF TÜRKÇE DERS BİLGİLERİ

7. SINIF TÜRKÇE DERS BİLGİLERİ 7. SINIF TÜRKÇE DERS BİLGİLERİ ATATÜRKÇÜLÜK (5 EYLÜL-27 EKİM) - Konuşmacının sözünü kesmeden sabır ve saygıyla dinler. - Başkalarını rahatsız etmeden dinler/izler. - Dinlenenle ilgili soru sormak, görüş

Detaylı

SESBİLİM ÇALIŞMALARI. Prof. Dr. İclâl ERGENÇ

SESBİLİM ÇALIŞMALARI. Prof. Dr. İclâl ERGENÇ SESBİLİM ÇALIŞMALARI Prof. Dr. İclâl ERGENÇ SESBİLİM ve SESBİLGİSİ ALANINDAKİ ÖNCÜ ÇALIŞMALAR Prof. Dr. NECİP ÜÇOK Seslerin fizyolojik açıdan çıkış biçimleri ve ses dizgesindeki konumlanışlarını betimlenmesi»

Detaylı

Makedonya Cumhuriyeti ; 1991 yılında Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti nin iç savaşlara girdiği dönemde bağımsızlığını ilan etmiştir.

Makedonya Cumhuriyeti ; 1991 yılında Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti nin iç savaşlara girdiği dönemde bağımsızlığını ilan etmiştir. Makedonya Cumhuriyeti ; 1991 yılında Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti nin iç savaşlara girdiği dönemde bağımsızlığını ilan etmiştir. Kuzeyde Sırbistan ve Kosova batıda Arnavutluk, güneyde Yunanistan,

Detaylı

ÜNLÜLER BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU. Türkçe bir sözcükte kalın ünlülerden sonra kalın, ince ünlülerden sonra ince ünlülerin gelmesine büyük ünlü uyumu denir.

ÜNLÜLER BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU. Türkçe bir sözcükte kalın ünlülerden sonra kalın, ince ünlülerden sonra ince ünlülerin gelmesine büyük ünlü uyumu denir. ÜNLÜLER 1 Türkçe de sekiz ünlü harf vardır: A, E, I, Í, O, Ö, U, Ü DÜZ GENÍŞ Geniş dar geniş dar KALIN A I O U ÍNCE E Í Ö Ü BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU Türkçe bir sözcükte kalın ünlülerden sonra kalın, ince ünlülerden

Detaylı

SARAY Saray İlçesinin Tarihçesi:

SARAY Saray İlçesinin Tarihçesi: Saray İlçesinin Tarihçesi: Saray İlçesinin ne zaman ve kimler tarafından hangi tarihte kurulduğu kesin bilinmemekle beraber, bölgedeki yerleşimin Van Bölgesinde olduğu gibi tarih öncesi dönemlere uzandığı

Detaylı

Zirve 9. Sınıf Dil ve Anlatım

Zirve 9. Sınıf Dil ve Anlatım Zirve 9. Sınıf Dil ve Anlatım İLETİŞİM, DİL VE KÜLTÜR 1. İletişim 2. İnsan, İletişim ve Dil 3. Dil Kültür İlişkisi DİLLERİN SINIFLANDIRILMASI VE TÜRKÇENİN DÜNYA DİLLERİ ARASINDAKİ YERİ 1. Dillerin Sınıflandırılması

Detaylı

PENTRU DISCIPLINA LIMBA ŞI LITERATURA TURCĂ MATERNĂ

PENTRU DISCIPLINA LIMBA ŞI LITERATURA TURCĂ MATERNĂ C E N T R U L NAŢIONAL DE EVALUARE ŞI E X A M I N A R E PROGRAMA DE EXAMEN PENTRU DISCIPLINA LIMBA ŞI LITERATURA TURCĂ MATERNĂ BACALAUREAT 2011 TIP PROGRAMĂ: PROFIL TEOLOGIC ŞI PEDAGOGIC Pagina 1 din 5

Detaylı

2016 Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası:

2016 Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası: Başkale nin Tarihçesi: Başkale Urartular zamanında Adamma olarak adlandırılan bir yerleşme yeriydi. Ermeniler buraya Adamakert ismini vermişlerdir. Sonraları Romalılar ve Partlar arasında sınır bölgesi

Detaylı

O zaman gördü ki, küçük çocuk, memleketlisi, minimini yavru ağlıyor. Sessizce, titreye titreye ağlıyor.

O zaman gördü ki, küçük çocuk, memleketlisi, minimini yavru ağlıyor. Sessizce, titreye titreye ağlıyor. - Satır sonunda, yer kalmadığı için yarım kalan kelimelerin bölünmüş olduğunu, yani devamının altta olduğunu göstermek için satır sonunda kullanılır. Bu görevde kullanılınca birleştirme çizgisi denir.:

Detaylı

İÇİNDEKİLER SÖZEL BÖLÜM

İÇİNDEKİLER SÖZEL BÖLÜM İÇİNDEKİLER SÖZEL BÖLÜM 1. SÖZCÜKTE ANLAM... 3 A. Sözcükte Anlam Özellikleri... 3 B. Sözcükler Arası Anlam İlişkileri... 5 C. Sözcüklerde Anlam Olayları... 12 D. Kalıplaşmış Söz Grupları... 14 2. CÜMLENİN

Detaylı

ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ ARAŞTIRMA PROJELERİ YARIŞMASI ŞENKAYA İLÇE MERKEZİNİN MEKAN OLARAK DEĞİŞTİRİLMESİ PROJESİ ONUR PARLAK TUĞÇE YAĞIZ

ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ ARAŞTIRMA PROJELERİ YARIŞMASI ŞENKAYA İLÇE MERKEZİNİN MEKAN OLARAK DEĞİŞTİRİLMESİ PROJESİ ONUR PARLAK TUĞÇE YAĞIZ ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ ARAŞTIRMA PROJELERİ YARIŞMASI ŞENKAYA İLÇE MERKEZİNİN MEKAN OLARAK DEĞİŞTİRİLMESİ PROJESİ ONUR PARLAK TUĞÇE YAĞIZ Erzurum, 2015 Proje adı Şenkaya ilçe merkezinin mekan olarak değiştirilmesi

Detaylı

ÜNİTE TÜRK DİLİ - I İÇİNDEKİLER HEDEFLER TÜRKÇENİN KİMLİK BİLGİLERİ

ÜNİTE TÜRK DİLİ - I İÇİNDEKİLER HEDEFLER TÜRKÇENİN KİMLİK BİLGİLERİ HEDEFLER İÇİNDEKİLER TÜRKÇENİN KİMLİK BİLGİLERİ Türk Dilinin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri Türk Dilinin Gelişmesi ve Tarihî Devreleri TÜRK DİLİ - I Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Türk dilinin dünya dilleri

Detaylı

Çaldıran daha önceleri Muradiye İlçesinin bir kazası konumundayken 1987 yılında çıkarılan kanunla ilçe statüsüne yükselmiştir.

Çaldıran daha önceleri Muradiye İlçesinin bir kazası konumundayken 1987 yılında çıkarılan kanunla ilçe statüsüne yükselmiştir. Çaldıran Tarihçesi: İlçe birçok tarihi medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Medler, Bizanslılar, Urartular, İranlılar ve son olarak Osmanlı devleti bu ilçede hâkimiyet sürmüşlerdir. İlçenin tarih içerisindeki

Detaylı

-İÇİNDEKİLER- 1.1.ANTALYA... 2. Tarihi... 2. Nüfus... 3 4.PLANLAMA ALAN TANIMI... 6 5.PLAN KARARLARI... 7

-İÇİNDEKİLER- 1.1.ANTALYA... 2. Tarihi... 2. Nüfus... 3 4.PLANLAMA ALAN TANIMI... 6 5.PLAN KARARLARI... 7 -İÇİNDEKİLER- 1.KENTİN GENEL TANIMI... 2 1.1.ANTALYA... 2 Tarihi... 2 Coğrafi Yapı... 2 İklim ve Bitki Örtüsü... 3 Nüfus... 3 Ulaşım... 3 2.JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜT RAPORU... 4 3.ÇED BELGESİ... 5 4.PLANLAMA

Detaylı

ÜNİTE 14 ŞEKİL BİLGİSİ-II YAPIM EKLERİ. TÜRK DİLİ Okt. Aslıhan AYTAÇ İÇİNDEKİLER HEDEFLER. Çekim Ekleri İsim Çekim Ekleri Fiil Çekim Ekleri

ÜNİTE 14 ŞEKİL BİLGİSİ-II YAPIM EKLERİ. TÜRK DİLİ Okt. Aslıhan AYTAÇ İÇİNDEKİLER HEDEFLER. Çekim Ekleri İsim Çekim Ekleri Fiil Çekim Ekleri ŞEKİL BİLGİSİ-II YAPIM EKLERİ İÇİNDEKİLER BAYBURT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM MERKEZİ Çekim Ekleri İsim Çekim Ekleri Fiil Çekim Ekleri HEDEFLER TÜRK DİLİ Okt. Aslıhan AYTAÇ Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

Detaylı

5. SINIF TÜRKÇE NOKTALAMA İŞARETLERİ TESTİ

5. SINIF TÜRKÇE NOKTALAMA İŞARETLERİ TESTİ 1- Bir gün Nasreddin Hoca şehre gelip bir arkadaşıyla birlikte handa kalmış ( ) Gece yarısı arkadaşı sormuş ( ) ( ) Hocam ( ) uyudunuz mu ( ) ( ) Buyurun bir şey mi var ( ) ( ) Biraz borç para isteyecektim

Detaylı

MANİSA İLİ SARUHANLI İLÇESİ

MANİSA İLİ SARUHANLI İLÇESİ MANİSA İLİ SARUHANLI İLÇESİ UYGULAMA İMAR PLANI DEĞİŞİKLİĞİ PLAN AÇIKLAMA RAPORU ÖLÇEK:1/1000 Pafta No: K19-d-01-b-3b / K19-d-02-a-4a PİM PLANLAMA BÜROSU Yılmaz Şevket KOCATUĞ / Şehir Plancısı Yarhasanlar

Detaylı

I. Metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız. ÖNEMLİ BİR DERS

I. Metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız. ÖNEMLİ BİR DERS I. Metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız. ÖNEMİ BİR DERS Genç adam evlendiğinden beri evinde kalan babası yüzünden eşiyle sürekli tartışıyordu. Eşi babasını istemiyordu. Tartışmalar bazen inanılmaz boyutlara

Detaylı

MANİSA İLİ SARUHANLI İLÇESİ

MANİSA İLİ SARUHANLI İLÇESİ MANİSA İLİ SARUHANLI İLÇESİ UYGULAMA İMAR PLANI DEĞİŞİKLİĞİ PLAN AÇIKLAMA RAPORU ÖLÇEK:1/1000 Pafta No: K19-d-02-a-3a / K19-d-02-a-4b PİM PLANLAMA BÜROSU Yılmaz Şevket KOCATUĞ / Şehir Plancısı Yarhasanlar

Detaylı

COĞRAFİ KONUM ÖZEL KONUM TÜRKİYE'NİN ÖZEL KONUMU VE SONUÇLARI

COĞRAFİ KONUM ÖZEL KONUM TÜRKİYE'NİN ÖZEL KONUMU VE SONUÇLARI COĞRAFİ KONUM Herhangi bir noktanın dünya üzerinde kapladığı alana coğrafi konum denir. Özel ve matematik konum diye ikiye ayrılır. Bir ülkenin coğrafi konumu, o ülkenin tabii, beşeri ve ekonomik özelliklerini

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 7. SINIF TÜRKÇE DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 7. SINIF TÜRKÇE DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ KASIM EKİM 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 7. SINIF TÜRKÇE DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ Ay Hafta Ders Saati Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı FİİLLER (Anlam-Kip-Kişi- Anlam

Detaylı

Ölülerinizi onların iyilikleri ile yâd edin (anın). Onların kötülüklerini anlatmayın. Hadis-i şerif.

Ölülerinizi onların iyilikleri ile yâd edin (anın). Onların kötülüklerini anlatmayın. Hadis-i şerif. AHMETLER KÖYÜ SOY AĞACI Hazırlayan: Ali Varol GİRİŞ Ölülerinizi onların iyilikleri ile yâd edin (anın). Onların kötülüklerini anlatmayın. Hadis-i şerif. Peygamberimizin bu sözünü düşününce ne gelir aklımıza?

Detaylı

T.C. AMASYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BİLİM DALI XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXX

T.C. AMASYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BİLİM DALI XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXX EK [1] Dış Kapak Örneği Arial, 14 punto,ortalı,tek satır aralığı, büyük harf, bold. T.C. AMASYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ANA BİLİM DALI BİLİM DALI 1,5 satır aralıklı 7 boşluk Tez Başlığı, ortalı,

Detaylı

COĞRAFİ YAPISI VE İKLİMİ:

COĞRAFİ YAPISI VE İKLİMİ: TARİHİ : Batı Toroslar ın zirvesinde 1288 yılında kurulan Akseki İlçesi nin tarihi, Roma İmparatorluğu dönemlerine kadar uzanmaktadır. O devirlerde Marla ( Marulya) gibi isimlerle adlandırılan İlçe, 1872

Detaylı

COĞRAFYA ARAZİ KULLANIMI VE ETKİLERİ ASLIHAN TORUK 11/F-1701

COĞRAFYA ARAZİ KULLANIMI VE ETKİLERİ ASLIHAN TORUK 11/F-1701 COĞRAFYA ARAZİ KULLANIMI VE ETKİLERİ ASLIHAN TORUK 11/F-1701 Türkiye de Arazi Kullanımı Türkiye yüzey şekilleri bakımından çok farklı özelliklere sahiptir. Ülkemizde oluşum özellikleri birbirinden farklı

Detaylı

(22 Aralık 2012, Cumartesi) GRUP A. 2012-2013 Türkçe Ortak Sınavı Lise Hazırlık Sınıfı

(22 Aralık 2012, Cumartesi) GRUP A. 2012-2013 Türkçe Ortak Sınavı Lise Hazırlık Sınıfı 2012-2013 Türkçe Ortak Sınavı Lise Hazırlık Sınıfı AÇIKLAMALAR 1. Soruların cevaplarını kitapçıkla birlikte verilecek optik forma işaretleyiniz. 2. Cevaplarınızı koyu siyah ve yumuşak bir kurşun kalemle

Detaylı

Baleybelen Müfredatı

Baleybelen Müfredatı Baleybelen Müfredatı Dil veya Lisan, İnsanlar arasında anlaşmayı sağlayan doğal veya yapay bir araç, kendisine özgü kuralları olan ve ancak bu kurallar içerisinde gelişen canlı bir varlık, temeli tarihin

Detaylı

B-) Aşağıda verilen sözcüklerden uygun olanları ilgili cümlelere uygun biçimde yerleştiriniz.

B-) Aşağıda verilen sözcüklerden uygun olanları ilgili cümlelere uygun biçimde yerleştiriniz. A-) Aşağıdaki bilgilerden doğru olanın yanına (D), yanlış olanın yanına (Y) yazınız. 1-( ) Ege Bölgesi nde dağlar kıyıya paralel uzanır. 2-( ) Çarşamba ve Bafra Karadeniz kıyısındaki delta ovalarımızdır.

Detaylı

Türkiye Nüfusunun Yapısal Özellikleri Nüfus; 1- Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Genç (Çocuk) Nüfus ( 0-14 yaş )

Türkiye Nüfusunun Yapısal Özellikleri Nüfus; 1- Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Genç (Çocuk) Nüfus ( 0-14 yaş ) Türkiye Nüfusunun Yapısal Özellikleri Nüfus; ülkelerin kalkınmasında, ülkenin dünyadaki etki alanını genişletmesinde potansiyel bir güç olarak önemli bir faktördür. Nüfusun potansiyel gücü, nüfus miktarı

Detaylı

Dil Gelişimi. temel dil gelişimi imi bilgileri

Dil Gelişimi. temel dil gelişimi imi bilgileri Dil Gelişimi Yaş gruplarına göre g temel dil gelişimi imi bilgileri Çocuklarda Dil ve İletişim im Doğumdan umdan itibaren çocukların çevresiyle iletişim im kurma çabaları hem sözel s hem de sözel olmayan

Detaylı

SES (HARF) BİLGİSİ. Türkçe alfabemizde (abecemizde) 29 harf vardır. Alfabetik sırası şöyledir.

SES (HARF) BİLGİSİ. Türkçe alfabemizde (abecemizde) 29 harf vardır. Alfabetik sırası şöyledir. İSMET ÖZCAN SES (HARF) BİLGİSİ Dili oluşturan sesleri göstermeye yarayan işaretlere (sembollere) harf denir. Türkçe alfabemizde (abecemizde) 29 harf vardır. Alfabetik sırası şöyledir. a, b, c, ç, d, e,

Detaylı

MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri

MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri Türkiye de Sıcaklık Türkiye de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı Türkiye haritası incelendiğinde Yükseltiye bağlı olarak

Detaylı

ÖSYM. Diğer sayfaya geçiniz KPSS / GYGK-CS

ÖSYM. Diğer sayfaya geçiniz KPSS / GYGK-CS 31. 32. Televizyonda hava durumunu aktaran sunucu, Türkiye kıyılarında rüzgârın karayel ve poyrazdan saatte 50-60 kilometre hızla estiğini söylemiştir. Buna göre, haritada numaralanmış rüzgârlardan hangisinin

Detaylı

1- Çevresine göre alçakta kalmış ve vadilerle derin yarılmamış düzlüklere ne denir?

1- Çevresine göre alçakta kalmış ve vadilerle derin yarılmamış düzlüklere ne denir? 1- Çevresine göre alçakta kalmış ve vadilerle derin yarılmamış düzlüklere ne denir? a. Ova b. Vadi c. Plato d. Delta 2- Coğrafi bölgelerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? a. Coğrafi özellikleri

Detaylı

ŞANLIURFA YI GEZELİM

ŞANLIURFA YI GEZELİM ŞANLIURFA YI GEZELİM 3. Gün: URFA NIN KALBİNDEN GÜNEŞİN BATIŞINA GEZİ TÜRKİYE NİN GURURU ATATÜRK BARAJI Türkiye de ki elektrik üretimini artırmak ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi ndeki 9 ili kapsayan tarım

Detaylı

COĞRAFYA BÖLÜMÜ NDEN EDREMİT KÖRFEZİ KUZEY KIYILARINA ARAZİ ÇALIŞMASI

COĞRAFYA BÖLÜMÜ NDEN EDREMİT KÖRFEZİ KUZEY KIYILARINA ARAZİ ÇALIŞMASI COĞRAFYA BÖLÜMÜ NDEN EDREMİT KÖRFEZİ KUZEY KIYILARINA ARAZİ ÇALIŞMASI Fen Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü 4. Sınıf öğrencilerine yönelik olarak Arazi Uygulamaları VII dersi kapsamında Yrd. Doç. Dr.

Detaylı

KKTC de ilkokulda zihin engelli öğrencilere okuma öğretiminde uygulanan yöntem cümle çözümleme yöntemidir. Bu yöntem Türkiye deki Eğitim Uygulama

KKTC de ilkokulda zihin engelli öğrencilere okuma öğretiminde uygulanan yöntem cümle çözümleme yöntemidir. Bu yöntem Türkiye deki Eğitim Uygulama CÜMLE YÖNTEMİ KKTC de ilkokulda zihin engelli öğrencilere okuma öğretiminde uygulanan yöntem cümle çözümleme yöntemidir. Bu yöntem Türkiye deki Eğitim Uygulama Okulları için de kullanılmaktadır. Bu yöntemde

Detaylı

İdari Durum. İklim ve Bitki Örtüsü. Ulaşım

İdari Durum. İklim ve Bitki Örtüsü. Ulaşım . İdari Durum İlçemizde belediye teşkilatı 1884 yılında kurulmuştur. İlçeye bağlı 16 mahalle muhtarlığı bulunmaktadır. Mezra ve oba mevcut değildir. İklim ve Bitki Örtüsü İnönü Marmara, Ege ve İç Anadolu

Detaylı

B A S I N Ç ve RÜZGARLAR

B A S I N Ç ve RÜZGARLAR B A S I N Ç ve RÜZGARLAR B A S I N Ç ve RÜZGARLAR Havadaki su buharı ve gazların, cisimler üzerine uyguladığı ağırlığa basınç denir. Basıncı ölçen alet barometredir. Normal hava basıncı 1013 milibardır.

Detaylı

İktisat Tarihi I Ekim II. Hafta

İktisat Tarihi I Ekim II. Hafta İktisat Tarihi I 13-14 Ekim II. Hafta Osmanlı Kurumlarının Kökenleri 19. yy da Osmanlı ve Bizans hakkındaki araştırmalar ilerledikçe benzerlikler dikkat çekmeye başladı. Gibbons a göre Osm. Hukuk sahasında

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : TÜRKİYE TÜRKÇESİ I Ders No : 0020000 Teorik : 3 Pratik : 0 Kredi : 3 ECTS : 4 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim Dili Öğretim

Detaylı

HALFETİ İLÇEMİZ. Halfeti

HALFETİ İLÇEMİZ. Halfeti HALFETİ İLÇEMİZ Halfeti Şanlıurfa merkez ilçesine 112 km mesafede olan ilçenin yüzölçümü 646 km² dir. İlçe; 3 belediye, 1 bucak, 36 köy ve 23 mezradan oluşmaktadır. Batısında Gaziantep iline bağlı Araban,

Detaylı

İÇİNDEKİLER SÖZEL BÖLÜM... 1

İÇİNDEKİLER SÖZEL BÖLÜM... 1 İÇİNDEKİLER SÖZEL BÖLÜM... 1 TÜRKÇE Test 1 Sözcükte Anlam... 3 Test 2 Sözcükler Arası Anlam İlişkileri ve Mecaza Dayalı Söz Sanatları... 6 Test 3 Deyimler Atasözleri İkilemeler... 9 Test 4 Söz ve Sözcük

Detaylı

6. SINIF TATİL PROGRAMI

6. SINIF TATİL PROGRAMI 23 Ocak 2017 - Pazartesi SEVGİ / Deney / Sözcükte Anlam SEVGİ / Türkiye / Noktalama İşaretleri - Nokta KİŞİSEL GELİŞİM / Engellerimiz / Zamir (Adıl) KİŞİSEL GELİŞİM / Engellerimiz / Sözcük Hâlindeki Zamirler

Detaylı

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA 6.3.2.4. Akdeniz Bölgesinde Tarımsal Ormancılık Uygulamaları ve Potansiyeli Bölgenin Genel Özellikleri: Akdeniz kıyıları boyunca uzanan Toros

Detaylı

ÖZET ON MORPHOLOGIC STRUCTURE KAŞ DIALECT ABSTRACT

ÖZET ON MORPHOLOGIC STRUCTURE KAŞ DIALECT ABSTRACT YAZ SUMMER 2011 SAYI NUMBER 2 SAYFA PAGE 29-40 KAŞ (ANTALYA) AĞZI ŞEKİL ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE Mehmet Dursun ERDEM * Ramazan BÖLÜK ÖZET Türk dilinin ses yapısını anlamak, sadece yazı dilini incelemekle mümkün

Detaylı

6. SINIF YARIYIL TATİLİ ÇALIŞMA PROGRAMI

6. SINIF YARIYIL TATİLİ ÇALIŞMA PROGRAMI 26 Ocak 2015 - Pazartesi SEVGİ / Deney / Sözcükte Anlam SEVGİ / Türkiye / Noktalama İşaretleri - Nokta SEVGİ / Türkiye / Sözcükte Yapı - Kök 1. ÜNİTE / DOĞAL SAYILARLA İŞLEMLER / Üslü Nicelikler / İşlem

Detaylı

BÖLÜMLERİ: - 1. Adana Bölümü - 2. Antalya Bölümü YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ: AKDENİZ BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: Akdeniz Bölgesi

BÖLÜMLERİ: - 1. Adana Bölümü - 2. Antalya Bölümü YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ: AKDENİZ BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: Akdeniz Bölgesi AKDENİZ BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: Bölge yurdumuzun güneyinde, Akdeniz boyunca bir şerit halinde uzanır. Komşuları Ege, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu Bölgeleri, Suriye, Kıbrıs

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI ÇUKUROVA ANONİM HALK EDEBİYATI VE ÂŞIK EDEBİYATINDA SÖZLÜ TARİH Esra ÖZKAYA YÜKSEK LİSANS TEZİ ADANA

Detaylı

MARSEILLES GEZİ MASSALIA MARSİLYA HAZİRAN 2011

MARSEILLES GEZİ MASSALIA MARSİLYA HAZİRAN 2011 MARSEILLES GEZİ MASSALIA MARSİLYA HAZİRAN 2011 Fransa nın PARİS ten sonra gördüğüm ikinci kenti. Akdeniz kıyısında. 4 gün kaldık. REMEE Projesinin davetlisi idik. Büyük bir kent Marsiya. Tarihi sorgulayan

Detaylı

KÖY GERÇEĞİ İÇİNDEKİLER... ÖNSÖZ... TEŞEKKÜR...

KÖY GERÇEĞİ İÇİNDEKİLER... ÖNSÖZ... TEŞEKKÜR... KÖY GERÇEĞİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... TEŞEKKÜR... SUNU... KISALTMALAR... FOTOĞRAFLARIN LİSTESİ... TABLOLARIN LİSTESİ... ÖZEL AMAÇLI VE YAZI İÇERİSİNDE GEÇEN TABLOLARIN LİSTESİ... GRAFİKLERİN LİSTESİ... HARİTA

Detaylı

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2010 Yılı Gençlerin İşsizlik ve İstihdam İstatistikleri İstatistik Kurumu (TÜİK) Hanehalkı İşgücü İstatistikleri veri tabanı 2010 yılı sonuçlarına göre ülkemizde gençlerin

Detaylı

2. Sınıf Kazanım Değerlendirme Testi -2

2. Sınıf Kazanım Değerlendirme Testi -2 by Mehmet- omeruslu06 1 Göktürk Alfabemizde 8 tane ünlü harf vardır. 3. 1. Yukarıdaki tekerleme verilen gör_ sellerden hangisi için yazılmıştır? A. bal B. üzüm armut 2. Eğri büğrü dalı var, Şeker şerbet

Detaylı

TÜRKÇEDE BAGLAYICI (YARDIMCI) SES KONUSU ÜZERİNE

TÜRKÇEDE BAGLAYICI (YARDIMCI) SES KONUSU ÜZERİNE TÜRKÇEDE BAGLAYICI (YARDIMCI) SES KONUSU ÜZERİNE Prof. Dr. Efrasiyap GEMALMAZ * Bilindigi gibi Türkçe sondan eklemeli bir dildir. Yani bu dildeki görev ögeleri dizim (syntaxe) içerisinde görevlerini belirleyecekleri

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 9. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ PLANI

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 9. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ PLANI KASIM EKİM 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 9. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ PLANI Ay Hafta Ders Saati Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı 1 2

Detaylı

ATAÇAĞ KOLEJİ 2018 BURSLULUK SINAVI

ATAÇAĞ KOLEJİ 2018 BURSLULUK SINAVI ATAÇAĞ KOLEJİ 2018 BURSLULUK SINAVI SINAVDA YER ALACAK DERSLER VE KONU İÇERİKLERİ 4.SINIF KONULARI 1. Mecaz,gerçek,terim anlam 2. Eş anlam, zıt anlam, sesteş 3. Sebep sonuç ilişkisi 4. Amaç sonuç ilişkisi

Detaylı

SEVGİ USTA VELAYET HUKUKU

SEVGİ USTA VELAYET HUKUKU SEVGİ USTA VELAYET HUKUKU İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR...XXI VELAYET HUKUKU 1. Giriş...1 I. Konunun Tanıtımı...1 II. Kavramlarda Birlik Meselesi...14 III. Çalışmanın İnceleme Planı...18

Detaylı

Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000)

Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000) Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000) 14.08.2014 SIRA SIKLIK SÖZCÜK TÜR AÇIKLAMA 1 1209785 bir DT Belirleyici 2 1004455 ve CJ Bağlaç 3 625335 bu PN Adıl 4 361061 da AV Belirteç 5 352249 de

Detaylı

Fiziki Özellikleri. Coğrafi Konumu Yer Şekilleri İklimi

Fiziki Özellikleri. Coğrafi Konumu Yer Şekilleri İklimi KİMLİK KARTI Başkent: Roma Yüz Ölçümü: 301.225 km 2 Nüfusu: 60.300.000 (2010) Resmi Dili: İtalyanca Dini: Hristiyanlık Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 29.500 $ Şehir Nüfus Oranı: %79 Ekonomik Faal Nüfus

Detaylı

Yeryüzünde Çocuklar. Sınıfa girmeden önce çocuk fotoğraflarını yerküre üzerinde farklı yerlere yerleştiriniz.

Yeryüzünde Çocuklar. Sınıfa girmeden önce çocuk fotoğraflarını yerküre üzerinde farklı yerlere yerleştiriniz. UYGULAMA REHBERI Yeryüzünde Çocuklar Okul Öncesi ve İlkokul 1. Sınıf Malzemeler Yerküre, çocuk fotoğrafları Zihinsel Hazırlık Sınıfa girmeden önce çocuk fotoğraflarını yerküre üzerinde farklı yerlere yerleştiriniz.

Detaylı

3. SINIFLAR BU AY NELER ÖĞRENECEĞİZ? OCAK

3. SINIFLAR BU AY NELER ÖĞRENECEĞİZ? OCAK 3. SINIFLAR BU AY NELER ÖĞRENECEĞİZ? 04 22 OCAK TÜRKÇE ÖĞRENME ALANI: DİNLEME 1. Dinleme Kurallarını Uygulama 1. Dinlemeye hazırlık yapar. 2. Dinleme amacını belirler. 3. Dinleme amacına uygun yöntem belirler.

Detaylı

Dr. Öğr. Üyesi Emine ATMACA, ANTALYA İLİ KORKUTELİ İLÇESİ VE YÖRESİ AĞIZLARI, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2017, 378 s. ISBN:

Dr. Öğr. Üyesi Emine ATMACA, ANTALYA İLİ KORKUTELİ İLÇESİ VE YÖRESİ AĞIZLARI, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2017, 378 s. ISBN: TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 2018, Yıl:6, Sayı:13 Geliş Tarihi: 27.03.2018 Kabul Tarihi: 05.05.2018 Sayfa:506-510 ISSN: 2147-8872 Dr. Öğr. Üyesi Emine ATMACA, ANTALYA

Detaylı

8. SINIF 20. YY BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ MUSTAFA KEMAL OKULDA GENÇLİK DÖNEMİNDE ATATÜRK Ü ETKİLEYEN ÖNEMLİ KİŞİLER VE OLAYLAR.

8. SINIF 20. YY BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ MUSTAFA KEMAL OKULDA GENÇLİK DÖNEMİNDE ATATÜRK Ü ETKİLEYEN ÖNEMLİ KİŞİLER VE OLAYLAR. FEN BİLİMLERİ 5. SINIF 1.ÜNİTE: GÜNEŞ, DÜNYA VE AY 2.ÜNİTE: CANLILAR DÜNYASI 3.ÜNİTE: KUVVETİN ÖLÇÜLMESİ VE SÜRTÜNME 4.ÜNİTE: MADDE VE DEĞİŞİM ÜNİTESİNİN MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİNE KADAR SORUMLUDURLAR.

Detaylı

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI SORGULAMA PROGRAMI

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI SORGULAMA PROGRAMI 3-4 Aile bireyleri birbirlerine yardımcı olurlar. Anahtar kavramlar: şekil, işlev, roller, haklar, Aileyi aile yapan unsurlar Aileler arasındaki benzerlikler ve farklılıklar Aile üyelerinin farklı rolleri

Detaylı

TARSUS DA BİR GÜN...BELKİ DE İKİ... Adanalılar...Mersinliler...Gaziantep, Hatay ve Osmaniyeliler...Türkiye nin gezmeyi sever insanları...

TARSUS DA BİR GÜN...BELKİ DE İKİ... Adanalılar...Mersinliler...Gaziantep, Hatay ve Osmaniyeliler...Türkiye nin gezmeyi sever insanları... TARSUS DA BİR GÜN...BELKİ DE İKİ... Adanalılar...Mersinliler...Gaziantep, Hatay ve Osmaniyeliler...Türkiye nin gezmeyi sever insanları... Hatta Tarsuslular. Dünyanın öbür ucundan gelen Japonlar,Koreliler,Almanlar

Detaylı

BİÇİMBİRİMLER. Türetim ve İşletim Ardıllarının Sözlü Dildeki Kullanım Sıklığı. İslam YILDIZ Funda Uzdu YILDIZ V. Doğan GÜNAY

BİÇİMBİRİMLER. Türetim ve İşletim Ardıllarının Sözlü Dildeki Kullanım Sıklığı. İslam YILDIZ Funda Uzdu YILDIZ V. Doğan GÜNAY BİÇİMBİRİMLER Türetim ve İşletim Ardıllarının Sözlü Dildeki Kullanım Sıklığı İslam YILDIZ Funda Uzdu YILDIZ V. Doğan GÜNAY BİÇİMBİRİMLER Türetim ve İşletim Ardıllarının Sözlü Dildeki Kullanım Sıklığı

Detaylı

Yeryüzünde Çocuklar. Sınıfa girmeden önce çocuk fotoğraflarını yerküre üzerinde farklı yerlere yerleştiriniz.

Yeryüzünde Çocuklar. Sınıfa girmeden önce çocuk fotoğraflarını yerküre üzerinde farklı yerlere yerleştiriniz. UYGULAMA REHBERI Yeryüzünde Çocuklar Okul Öncesi ve İlkokul 1. Sınıf Malzemeler Yerküre, çocuk fotoğrafları Zihinsel Hazırlık Sınıfa girmeden önce çocuk fotoğraflarını yerküre üzerinde farklı yerlere yerleştiriniz.

Detaylı

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır.

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. PLATO: Çevresine göre yüksekte kalmış, akarsular tarafından derince yarılmış geniş düzlüklerdir. ADA: Dört tarafı karayla

Detaylı

10.SINIF TÜRK EDEBİYATI DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ

10.SINIF TÜRK EDEBİYATI DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ EKİM AY HAFTA DERS SAATİ KONU ADI KAZANIMLAR TEST NO TEST ADI 1 EDEBİYAT TARİHİ / TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERE AYRILMASINDAKİ ÖLÇÜTLER 1.Edebiyat tarihinin uygarlık tarihi içindeki yerini.edebiyat tarihinin

Detaylı

Danışman: Prof. Dr. H.Ömer KARPUZ

Danışman: Prof. Dr. H.Ömer KARPUZ ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Ahmet AKÇATAŞ Doğum Tarihi: 22 Şubat 1970 Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Türk Dili ve Edeb. Öğr. Selçuk Üniversitesi 1992 Y.

Detaylı