BİLEŞİK ISI GÜÇ SİSTEMLERİNDE SCADA UYGULAMALARI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BİLEŞİK ISI GÜÇ SİSTEMLERİNDE SCADA UYGULAMALARI"

Transkript

1 BİLEŞİK ISI GÜÇ SİSTEMLERİNDE SCADA UYGULAMALARI Akın Burak ETEMOĞLU, İrfan KARAGÖZ, Muhiddin CAN ' Bileşik ısı-güç üretim santrallerinde kontrol ancak gözetleyıcı denetim ve veri edinme (SCADA) sistemi uygulaması ile sağlanabilmektedir. Bu çalışmada, SCADA uygulamasının en üst seviyede uygulandığı bir doğalgaz kombine çevnm santralinde, gaz türbini ve ana soğutma sistemindeki otomasyon geniş ölçüde incelenmiştir. Bu sistemdeki kontrolün hangi parametrelerle ve nasıl uygulandığı göstenlmıştir. Anahtar sözcükler : SCADA, bileşik ısı güç sıstemlen, otomatik kontrol, teknik analiz The co-generation systems can only be controlled by the SCADA systems In this study, SCADA application on the gas turbine and main cooling systems of a natural gas combined cycle power plant is explained in detail. The parameters which effect the process and controlling of the systems are analysed Keywords: SCADA, combined cycle power system, ^automatic control, technical analysis Uludağ Üniversitesi, Muh-Mım Fak, Makına Muh Bol GİRİŞ S CADA, Supervisory Control and Data Acquisition kelimelerinin ilk harflerinden oluşturulmuş bir kısaltma olup, süreçler için gözetleyici denetim ve veri toplama işlemlerini yapan sistemler için kullanılmaktadır. SCADA sistemleri, fabrikadaki süreçlerin (hammadde, üretim ve mamul madde takibi vb.) denetiminde kullanılan çeşitli araçlarla (RTU, PLC vb.) birlikte fabrikanın ürerim kontrolü ve takibine yönelik bir alt yapı oluştururlar. Bu alt yapının imkan verdiği ölçüde üretim kaynakları planlaması (MRPII) ve işletme kaynakları planlama (ERP) sistemleriyle gerekli bağlaşımlar kurularak ideal bir yapıya erişilebilir. Amaç en düşük maliyetle, daha kaliteli ve daha çok üretmek için gerekli yapıyı kurmaktır. İşletmedeki tesislerden en yüksek verimlilikle yararlanmak, yöneticilerin işletmeye ve üretim bilgilerine tam olarak hakim olmasıyla sağlanabilir. SCADA yazılım paketleri endüstriyel tesislerde alt yapı yazılım görevini üsdenmeli ve fabrika içi ile dışındaki ağlara bağlanarak şirketin bütün katmanlarının uyum içerisinde çalışmasına imkan vermelidir. SCADA işletme genelinde herkese, her zaman erişebilecekleri, gerçek zamanlı ve ayrıntılı bilgiyi sağlamalıdır. SCADA sistemi, hidroelektrik, nükleer güç üretimi, doğalgaz üretim ve işleme tesislerinde, gaz, yağ, kimyasal madde ve su boru hadarında pompaların, valflerin ve akış ölçüm ekipmanlarının işletilmesinde, kilometrelerce uzunluktaki elektrik aktarım hadarındaki açma kapama düğmelerinin kontrolü ve hatlardaki ani yük değişimlerinin dengelenmesi gibi çok farklı alanlarda kullanılabilmektedir. Sensaphone SCADA 300 küçük ve orta boy işletmelerde (KOBİ) hesaplı bir kontrol imkanı sağlamaktadır. Beta tesderinde ortaya çıkan talepler üzerine, sistem klavyesi ve gösterimi menusunun yönlendirilmesi kolaylaştırıldı. Bu değişiklikler ve gelişmeler sayesinde; tesisler, prosesler ve ekipmanlar üzerinde daha etkin bir izleme ve kontrol imkanı sağlanmaktadır [1]. Birincil yakıt rezervlerinin azaldığı ve rekabetin hızla artığı günümüz şartlarında enerji girdilerinde süreklilik, kalite ve asgari maliyetin sağlanması, muhtemel bir enerji krizini ortadan kaldıracak yatırımların yapılması kaçınılmaz bir zorunluluktur. Bu nedenle kojenerasyon (Bileşik ısı güç üretimi) günümüz çağdaş enerji yönetim teknikleri içinde ön sıralarda yerini almaktadır. Bu amaçla kurulan ve kompleks bir yapıya sahip olan söz konusu tesislerin kontrolü de ancak SCADA gibi yüksek bir kontrol felsefesine sahip sistemler ile sağlanabilecektir. Mühendis ve Makına - Cilt 43 Sayı

2 İzmit'te 1999 Ağustos'unda yaşanan depremde SCADA sayesinde doğalgaz şebekesinde herhangi bir problem görülmemiştir. SCADA kontrol odasından şebekedeki ana çelik vanalar hemen otomatik kapatılmış, 27 adet bölge regülatörü de eşzamanlı olarak durdurulmuş ve vana odaları görevlilerince kapatma işlemlerinin kontrolü de yapılarak tüm sistemin gaz akışı kesilmiştir. IZGAZ (İzmit Doğalgaz Dağıtım Şirketi)'ın kullandığı SCADA sisteminin ülkemiz şehir doğalgaz dağıtım şebekelerinde uygulanabilen otomatik, uzaktan kumanda ile vanaların kapatılabildıği tek sistem olduğu tespit edilmiştir [2]. SCADA sistemi ile bir kombine çevrim santralinin, gaz türbini, buhar türbini, atık ısı kazanı, santralin su kaynakları, ana dağıtım sistemi ve depolar gibi tesis elemanlarının durumlarını sürekli izleme, bilgi toplama ve uzaktan kumanda işlevlerini yerine getirme mümkün olmaktadır. Bu çalışmada bir kombine çevrim santralinde gaz türbini ve ana soğutma suyu sistemleri için SCADA uygulaması incelenmiştir. SCADA SİSTEMİNİN TANIMI Kapsamlı ve entegre bir veri tabanlı kontrol ve gözetleme sistemi olan SCADA kontrol sistemi sayesinde, bir tesise veya işletmeye ait tüm ekipmanların kontrolünden üretim planlamasına, çevre kontrol ünitelerinden yardımcı işletmelere kadar tüm birimlerin otomatik kontrolü ve gözedemesi sağlanabilir. SCADA kontrol sistemleri değişik işletmelerin tüm kontrol ihtiyaçlarının kademeli (katmanlı) olarak gerçekleştirilmesine imkan tanır [3]. Şekil l'de entegre SCADA katmanları görülmektedir. işletme Kontrol Katmanı Süreç Denetim Katmanı Şekil 1. Entegre SCADA Katmanları İşletme Yönetimi Katmanı İşletme Kaynak Yönetimi Katmanı Kaynak Yönetim Katmanı İşletmenin üretim için gerekli kaynakların planladığı bu katmanda üretim ve hizmet politikalarını destekleyecek kararlar alınır ve uygulanır. Hizmet ve üretim yönetimi departmanları ile diğer departmanlar arasındaki işbirliği gerçekleştirilir. Bu katman organizasyon piramidinin zirvesini oluşturur. Burada 'İşletme Kaynaklan Planlaması' yazılımları bu düzeydeki yönetim fonksiyonlarını desteklemek amacıyla kullanılırlar. Entegre bir SCADA kontrol sisteminin bu katmanında en alt katmandan gelen veriler değerlendirilerek işletmelerin stratejileri geliştirilir, politikalar saptanır ve işletme ile ilgili önemli kararlar alınır. İşletme Yönetim Katmanı İşletmelerde veya tesislerde bulunan bölümler arası işbirliği bu düzeyde sağlanır. İşletme yönetim katmanında bir önceki seviyede saptanmış ve stratejilere uygun kararlar oluşturulur ve işler sırası ile yürütülür. Bu katman daha çok bir işletme müdürlüğü işlevini üsdenir. Süreç Denetim Katmanı Süreç denetim katmanında ise izleme ve veri toplama fonksiyonlarının gerçekleştirilmesiyle tesisler ve makinalar arası eşzamanlılık sağlanması amaçlanır. Bu katman, genellikle merkezi kontrol odası bünyesinde kontrol cihazları ve SCADA yazılımlarını içerir. İşletme Kontrol Katmanı Otomasyon piramidinin sonuncu katmanı, işletmelerin fiziksel kontrollerinin yapıldığı katman olarak tanımlanabilir. Burada, mekanik ve elektronik aygıdar arabirimlerle bağlanarak işletme fonksiyonlarını yürütürler. Denetim komutları bu düzeyde tesisin çalışmasını sağlayan elektriksel sinyallere ve makina hareketlerine dönüşür, bu dönüşümler elektronik algılayıcılar aracılığıyla toplanır. Toplanan bu veriler elektrik işarederine çevrilerek SCADA sistemine aktarılır. Aktüatörler, tahrik motorları, vanalar, lambalar, hız ölçü cihazları, yaklaşım detektörleri, sıcaklık, kuvvet ve moment elektronik algılayıcıları burada bulunur. SCADA sisteminden verilen komudar, bu katmanda, elektrik işaretlerine çevrilerek, gerçek dünyada istenen harekederin oluşması sağlanır. SİSTEMİN YAPISI Modern bir kontrol sistemi, hem fonksiyonel hem de yapısal entegrasyona imkan verecek şekilde modüler, esnek ve dağıtılmış bir kontrol şeklini sağlamalıdır. Fonksiyonel entegrasyon; sistemin kontrol edeceği işletmeye ait lojik ve denedeme işlevlerini kapsamaktadır. Bu entegrasyon komple bir tesisin ardışık veya sürekli işleyişini uyumlu bir şekilde sağlama yeteneğine sahip olacaktır. Mühendis ve Makina - Cilt 43 Sayı

3 Yapısal entegrasyon ise, işletmenin en küçük kontrol birimlerinden merkezi kontrol odalarının ileri operatör istasyonlarına ve çevre gözetleme birimlerine kadar genişletilebilen ve entegre edilebilen bir sistem olma özelliğini taşır. Modern kontrol sistemlerinin yapısı artık çok güçlü bir SCADA yazılım paketi çerçevesinde kullanılmaktadır. Birçok bilgisayar veya iş istasyonuna yüklenen bu paket vasıtasıyla kontrol edilecek tesisin komple işletimi, tesiste dağıtılmış bulunan saha cihazları, enstrüman ve programlanabilir elektronik kontrol ünitelerinde sürekli olarak biriken veriler elde edilerek denetim yapmak mümkün olmaktadır. SCADA sistemi operatörler için ileri düzeyde kontrol ve gözetleme özellikleri sağlamalıdır. Genel olarak SCADA sistemi, uygulamada şu imkanları sağlayabilir. Kullanıcı tarafından tanımlanmış işletmeye ait parametreler (seviye, sıcaklık, basınç, dijital sinyaller, vana ve motor durumları, sistem durumu vb.) vasıtasıyla işletmenin takibi Reçete ekranları vasıtasıyla, üretim reçetelerinin girilmesi ve ışleyerj reçeteler hakkında operatörün bilgilendirilmesi Parametre ekranları vasıtasıyla, sistem için gerekli olan limit değerlerin (set-point, alt ve üst alarm değerleri) girilmesi P, I, D parametrelerinin girilebilmesi ve gözetlenmesi İşletme değerlerinin tarihsel ve gerçek zamanlı trendlerinin tutulması Anlık ve periyodik raporların (üretim, reçete, stok vb.) alınması Otomatik çalışan sisteme, SCADA ekranlarından manuel müdahale imkanı Alarm ve durumların gösterilmesi ve yazıcıya ve/veya veri tabanına kayıt edilmesi İleri düzeyde kalite kontrol (örneğin istatistiksel proses kontrol) desteği Merkezi Kontrol Odası Entegre bir SCADA sisteminde merkezi kontrol odası; bilgisayar ağı, bilgisayar destekli paket uygulamaları, insan-makina iletişimi için bilgisayarlar, işletme fonksiyonlarını yerine getirecek yazılımlar, yazıcılar ve destek donanımlarından oluşur. Haberleşme Sistemi Bu sistem programlanabilir elektronik kontrol üniteleri seviyesinden kontrol odası seviyesine, çeşitli yardımcı işletmelerin kontrol ünitelerinden işletme ve yönetim seviyesine kadar tüm veri ve bilgileri iletecek bir yapıdadır. PC tabanlı basit bir SCADA sisteminde haberleşme Şekil 2'de verilmiştir. Programlanabilir Elektronik Kontrol Üniteleri Kontrol alt birimlerine, işletme ünitelerine, çalışma sahasına ait saha cihaz ve enstrümanlarına bağlanarak gerekli veri alış-verişini sağlarlar. Bu üniteler (PLC veya RTU) aynı zamanda elektronik ve elektrik kilideme, koruma ve benzeri ekipmanlarla bağlanarak motor kontrol merkezine entegre edilmektedir. Programlanabilir kontrol üniteleri, biriken bilgi ve verileri, bir yandan SCADA sistemine iletirken bir yandan da, işletme fonksiyonlarını yerine getirmek için yazılım programı gereğince, lojik ve denetim kontrolünü sağlamaktadır. İşletmeye ait verilerin tamamı kontrol panolarına yerleştirilmiş programlanabilir kontrolörlerde işlenmektedir. Bu kontrol üniteleri, lojik ve denetimsel kontrol için bir bilgi işlem modülü olarak görev yapabildiğinden dolayı birer endüstriyel bilgisayar olarak ta kullanılmaktadırlar. Böylece kontrol panolarının her biri işletmenin bir bölümünün kontrolü ile ilgili tüm fonksiyonları yerine getirebilmektedir. Öte yandan, işletmenin otomatik kontrolü operatörler bilgisayarlarda veya iş istasyonlarında, bazı parametreleri değiştirebilecek veya sürekli taranan kontrol sisteminin olgu verileri listelerini işleyebileceklerdir. SCADA paketi, insan-makina iletişimini sağlarken, kontrol sisteminin ve işletmenin değişik durum ve hallerini, farklı ekran tipleri ile görebilme imkanı sağlar. Bu ekranlar, Genel Görünüm Ekranları, İşletme Ekranları, Obje veya Nesne Ekranları, Rapor Ekranları, Eğri ve Trend Ekranları, Reçete Ekranları, Arıza ve İhbar Ekranlarıdır. Saha cihaz ve noktalarından elde edilen gerçek zamanlı arızaların tespiti, arızanın işletmenin hangi bölgesinde olduğunun ve önem derecesi belirlenerek filtrelenebilmesi ve öncelik seviyesinin tespiti, arızanın giderilmesi ile ilgili yapılan çalışmaların operatör veya bakımcı tarafından not olarak belirtilebilmesi, arıza ve arıza ihbarlarının tarihsel özetinin ekrandan ve yazıcıdan alınabilmesi ve sabit disk veya sunucuya kaydedilebilmesi arıza ihbar işlemlerini yerine getiren bir kontrol ünitesinden beklenen özelliklerdir. Mühendis ve Makına Cilt 43 Sayı

4 SCADA SİSTEMİNİN TEMEL ELEMANLARI En basit haliyle SCADA sisteminde fiziksel bir büyüklüğün ölçülmesi, ölçülen büyüklüğe ait sinyalin taşınması, işlenmesi ve değerlendirilmesi aşamaları mevcuttur. PC tabanlı basit bir SCADA kontrol sistemi Şekil 2'de görüldüğü gibi fiziksel sistem, algılayıcı ve kontrol elemanları, sinyal işleme, veri toplama ve kontrol donanımı ve bilgisayar yazılımı kısımlardan oluşmaktadır. kaynaklanır. Veriler analog formdan ikili sisteme dönüştürülür. Şekil 3.a'da vana açık pozisyonda ve anahtar çıkış değeri 5 V'da sürekli rejim halinde görülmektedir. Şekil 3.b ise bir analog sinyalin vananın herhangi bir pozisyonunu nasıl belirlediği gösterilmektedir. Vana tam açık pozisyonda iken transmitterin çıkışı 5 V, vana tam kapalı iken transmitter çıkışı 0 V'tur. Şekil 3.b'de görüldüğü gibi gerilim çıkışı 0-5 V arasında değerler alabilir. PC Ölçüm Kullanıcı Veri Toplama ve Kontrol Donanımı Sinyal İşleme Algılayıcı Gerçek Dünya Yazılım Kontrol Şekil 2. PC Tabanlı Basit Bir SCADA Sistemi [4] Fiziksel Sistemler Bir SCADA sistemi, gerçek dünya üzerinde karşılaşılan olayları (sıcaklık, basınç, hız, seviye vb.) bilgisayara aktarır, burada oluşturulan sanal ortamda gerekli işlemleri yürüttükten sonra bu kez işlemle fiziksel sistemlere müdahale eder. Burada algılayıcılar fiziksel olayları, elektriksel bilgiye (analog) dönüştürür. Bu noktada SCADA donanımı analog voltajı D/A (dijital/ analog) çeviriciler yardımıyla dijital bilgiye dönüştürür ve bilgisayara aktarır. Fiziksel sistemlerdeki var-yok şeklindeki olaylar (belli bir noktada bir cismin olması veya olmaması) ise D/A gerekmeksizin kolayca bilgisayara aktarılabilirler. Bilgisayar benzer şekilde dijital ve analog çıkışlar üreterek fiziksel sistemleri kontrol eder. Algılayıcı ve Kontrol Elemanları Algılayıcılar, sıcaklık, basınç, hız, konum gibi fiziksel bilgileri voltaj, akım, frekans, puls gibi elektriksel sinyallere dönüştürür (Termokupl veya RTD elemanları vb.). Kontrol elemanları fiziksel sistemleri harekete geçiren elemanlar olup proses kontrolü sağlarlar. Şekil 3, böyle bir kontrol elemanında çıkış sinyali vana pozisyonu ilişkisini göstermektedir. Şekil 3.a ikili sistemdeki sinyalin verilere ait hareketlere nasıl dönüştüğünü ifade etmektedir. Burada, verilere ait hareketler açma-kapama anahtarının durumundan Sinyal İşleme Sinyal işleme elemanları, algılayıcı tarafından üretilen sinyallerin A/D'ye girmeden önce kalitelerini arttırmaya yarar. Sinyali ölçeklendirme, liqeerlestirme, filtreleme, yükseltme gibi işlemlerin hepsi bu amaca yöneliktir. PC tabanlı sistemlerde en yaygın olanı yükseltmedir (genliğini arttırma). Böylece filtreleme, lineerleştirme gibi işlemler yazılım ile kolayca çözülebilmektedir. Veri Toplama ve Kontrol Donanımı Kontrol donanımı genelde aşağıda sıralanan üniteleri bulunduran ve PC'nin taşıyıcı elemanlarına yerleştirilen kartlardır. Bu üniteler; CPU, işletim sistemi, analog giriş ve çıkış, sayıcı ve zamanlayıcı ünite, programlanabilir yükseltici, bellek ve tampon bellektir. SCADA sisteminde toplanan verilerin değerlendirilmesi, ekranda gösterilmesi veya diske kaydedilmesi için PC'ye aktarılması gereklidir. Bunun için çeşitli metodar vardır. Önemli olan bir kontrol karanda, kartın A/D'sinin her 1 ms'de bir çevrim yapacak şekilde programlandığını varsaydığımızda, kartın A/D'sinin çevrimi biter bitmez, yani alınan örnek hazır olur olmaz, bilgiyi hemen transfer edebilmesidir. Sistem, aynı zamanda istenen tepkileri ve cevapları tanımlanmış belli süreler içinde veren gerçek-zamanlı olmak zorundadır. Bu koşul yerine getirilemediğinde sistem başarısızlığa uğrar. 48 Mühendis ve Makına - Cilt 43 Sayı 514

5 (a) Aç-kapa tip vana kontrolü (b) Oransal vana kontrolü Şekil 3. Çıkış Sinyali Valf Pozisyonu ilişkisi [5]. Sayısal (Dijital) Sistemlerde PID Kontrol Regülelı sistemlerde sistemin çalışma noktasının belirleyen giriş, sistem çıkışının seviyesini belirler. Bu çıkış sıcaklık, basınç, pozisyon vb. olabilir. Bu tip kontrole açıkçevrim kontrol de denilmektedir. Ancak fiziksel sistemlerin çoğunda açık-sıstem kontrolle istenen çalışma sağlanamaz. Sistemden çıkışında çalışma noktasından sapma, girişe geç cevap verme veya osilasyonlu çalışma gözlenebilir. Bu durumda çıkıştan bir geri besleme alınarak ayn bir kontrole gidilir ve bu kontrol sistem çıkışını istenen seviyede tutmak için gereken en uygun şekilde sistemi sürer. Bir kontrol oluşturmada en yaygın kullanılan üç strateji oransal (P), integral (1) ve türev (D) kontroldür. Oransal kontrolde kontroller, istenen çalışma noktası ile gerçekteki sistem çıkışı arasındaki farkı alıp, belli bir oranla çarparak sisteme verir. Bu kontrol sistemin çalışabilmesi için bir hata olması gerekir. P,I,D kontroller genellikle üçü bir arada kullanıldığında ideal çözümü verirler. PI kontrolde, integral terimi hatanın integralini alır ve P kontrolünün doğal sonucu olan hatayı ortadan kaldırır. D terimi ise geçiş durumlarında ani cevapları bastırmak için kullanılır. Her terimin katsayısı onun ağırlığını belli eder ve bu katsayılar sistemin transfer fonksiyonuna ve istenen cevaba göre ayarlanır. PID kontroller, analog bir devre olabileceği gibi dijital bir sistemde de tanımlanabilir. Yazılım Uygulamaya göre doğru yazılım seçilmesi de donanımın doğru seçilmesi kadar önemli olup performansı etkileyen temel faktörlerden biridir. Doğru yazılımın seçimi kullanıcıya ve uygulamanın niteliğine bağlıdır. Kullanıcının yazılım hakkındaki bilgisi, öğrenebilme kapasitesi, diğer yandan uygulamaya göre; uygulamanın hız gereksinimi, özellikleri, programın esnekliği yazılım seçiminde önemli kriterlerdir. BURSA DOĞALGAZ KOMBİNE ÇEVRİM SANTRALİNDE SCADA UYGULAMASI İncelenmek üzere ele alınan ve artan elektrik enerjisi ihtiyacının karşılanması maksadıyla kurulmuş olan Bursa Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali'nde her biri MW gücünde iki kombine çevrim bulunmaktadır. Her kombine çevrim bloğu iki adet gaz türbini-jeneratör ünitesi ile bir buhar türbini-jeneratör ünitesinden meydana gelmektedir. Santralin sirkülasyon suyu, kapalı çevrimde, kuru tip, doğal çekişli, hiperbolik soğutma kuleleri vasıtasıyla soğutulmaktadır. Santralde gaz türbinlerine bağlı olarak dört adet ilave yanmasız atık ısı kazanı ile diğer yardımcı tesisler bulunmaktadır. Yakıt olarak doğalgaz kullanılan, gaz türbinlerinden elde edilecek elektrik enerjisinin yanı sıra türbin egzozundan Mühendis ve Makına - Cilt 43 Sayı

6 çıkan 558 C civarındaki atık ısının kazana verilmesiyle ilave bir yakıt kullanılmaksızın elde edilen buhar ile buhar türbinlerinden de ek' bir elektrik üretimi sağlanmaktadır [6]. Santral Kontrol Sistemi Santral kontrol sistemi; operatör istasyonu santral kontrol sistemi, veri kayıt sistemi, mühendis çalışma istasyonu ve yazıcı sistemden oluşmaktadır. Operatör istasyonunun, zaman içinde grafik çizimi, proses grafik ekranları ile santralin gözlenmesi ve kontrol ekranlarıyla santralın işletilmesi olmak üzere üç temel fonksiyonu vardır. Santral kontrol istasyonu yedeklemeli sistem konfigürasyonuna sahip olup, CPU (merkezi işlem ünitesi) prosesörü, kominikasyon sistemi ve enerji besleme ünitesi çifttir. Santralin otomasyonunu sağlayan sistem kontrolü, fonksiyon olarak, dağıtılmış ve hiyerarşik yapıda düzenlenmiştir. Hiyerarşi üçgeninin en tepesinde blok koordinasyon seviyesi kontrolü yer alır. Üretilen enerji miktarını talep edilen miktara uygun olarak ayarlayan yük kontrolü (otomatik yük ayan), santrale otomatik yol verme ve durdurmalan için fonksiyonel grupların sıralı harekete geçirilmeleri bu seviyede yapılır. Ardından yol verme ve durdurma ile ilgili fonksiyonel ünitelerin normal işletmesi için grup kontrollerinin yapıldığı aşama yer alır. Son olarak çalıştırma seviyesi kontrolleri operatör tarafından yapılır. Şekil 4'de santral otomasyon sistemi şematik olarak gösterilmektedir. Şekil 4. Santral Otomasyon Sistemi 50 Mühendis ve Makına - Cilt 43 Sayı 514

7 Santral Otomatik Yol Verme ve Durdurma Fonksiyonu (APS) Kombine çevrim santralinin işletmesinde belirlenen yüke çıkmak için yol verme, gaz türbini (GT) yükü, buhar türbinin soğuk, ılık veya sıcak durumlarına göre belirlenir. APS uygun zamanda, GT kontrolü, kazan kontrolü, yardımcı sistem kontrolü gibi her bir dağıtılmış seviye kontrolüne komut sinyalleri başlatan bir koordinasyon kontrolünden meydana gelmiştir. Yol verme ve durdurma prosesi, operatör teyidi gerektiren ve dönüm noktası tabir edilen muhtelif basamaklara bölünmüştür. Şekil 5'de APS akış diyagramı görülmektedir. kontrolü için ana işlemcidir. Diğeri ise proses için I/O kontrol kartadır. Giriş/Çıkış Kartı Hassasiyet ve güvenilirlik açısından optimize edilmiş, analog giriş/çıkış ve dijital giriş/çıkış olmak üzere dört proses giriş/çıkış kartı mevcuttur. Bu kardar sayesinde giriş ve çıkış kontrolleri ile özellikle sıcaklık, basınç, seviye gibi ölçümü yapılan değerlerin istenilen limit değerler arasında tutulması sağlanmaktadır. Şekil 6 ve Şekil 7'de sırasıyla analog giriş kartı örneği ve dijital çıkış kartı örneği verilmiştir. Şekil 5. APS Akış Diyagramı Santral Kontrol Sistemi Donanımı Kart Termik santraller için CPU kardan iki fonksiyonel karttan meydana gelmektedir. Bunlardan bir tanesi proses Gaz Türbini SCADA Sistemi Gaz türbini kontrol sistemi çift ve yedekli mikro işlemciye dayalı dijital kontrolden meydana gelmiştir. Bu sistem, bütün kademelerde yol vermeden maksimum yük Mühendis ve Makına - Cilt 43 Sayı

8 Otomatik Yük Regülasyonu (ALR) ALR, işletme modunun (serbest veya yük kontrollü) seçimiyle birlikte santral kontrol sisteminden kumanda sinyalini alır. ALR, kumanda sinyali ile yük referansının aynı olmasını otomatik olarak sağlar. Şekil 6. Transmitter Analog Giriş Devresi Hız Kontrolü Hız kontrolü fonksiyonu gaz türbini gerçek hızı ile turbin regülatörü referansını kıyaslayarak istenen hız/ yük fonksiyonunu elde etmek için oransal kontrol hesabını yapar ve hız kontrol sinyal çıkışını verir. Kontrol hesaplaması giriş sinyali, gaz türbini gerçek hızı ile türbin regülatörü referansı arasındaki farktır. Şekil 9 hız yük ilişkisini vermektedir. Yükün azalması ile hız ve buna bağlı olarak üretilen akımın frekansı artacağından yakıt debisi azaltılarak istenen kontrol sağlanır. Şekil 7. Dijital Çıkış Kartı Devresi kapasitesine kadar gaz türbini jeneratörünün işletme fonksiyonları arızalansa bile sıçrama olmadan geçiş yapan merkezi hız, yük ve sıcaklık kontrolü yapan bir sistemdir. Şekil 8'de gaz türbini için saha ile kontrol odası arası akış şeması verilmektedir. Bu sistemdeki ana kontrol fonksiyonları aşağıda kısaca açıklanmıştır. Sıcaklık Kontrolü Maksimum yakıt akışını sınırlamak ve türbin giriş sıcaklığını emniyetli bir noktada tutmak için yol verme ve yükleme işlemlerinin her safhasında sıcaklık kontrolü yapılmaktadır. Modern türbinlerin giriş sıcaklıkları 1000 C'ın üzerinde olması nedeniyle sıcaklık kontrolü C aralığında olan türbin egzoz gazı çıkış sıcaklığı ölçülerek yapılır. Giriş sıcaklığı (1) numaralı denklem kullanılarak hesaplanılmakta ve sabit türbin giriş sıcaklığı eğrileri çizilmektedir. Şekil 8. Gaz Türbini Kontrol Konfigurasyonu Mühendis ve Makına - Cilt 43 Sayı

9 kanadarının çıkışındaki gaz sıcaklığı olup çok hızlı cevap vermektedir. Kanat yolu sıcaklığı ve egzoz gazı sıcaklığına ait referans değerler ile ölçülen değerler kıyaslanarak bulunan fark değer PI kontrol bloklarına verilir ve çıkış sinyali üretilir. Şekil 9. Hız Yuk ilişkisi (1) Burada, T türbin giriş sıcaklığını, T 2 türbin çıkış sıcaklığını, P türbin giriş basıncını, P 2 türbin çıkış basıncını ve n ise politropik üs katsayısını göstermektedir. Yol verme, baz yük ve tepe yük olmak üzere üç referans eğri oluşturulur. Bu eğriler işletme şardanna bağlı olarak otomatik olarak değiştirilir. Referans değeri, ölçülen egzoz gazı sıcaklığı ile karşılaştırılır. Yüksek güvenilirlik için kanat yolu sıcaklığı (20 termokupl ile) ve egzoz sıcaklığı (4 termokupl ile) olmak üzere iki noktada ölçüm yapılır. Kanat yolu sıcaklığı türbin son Yakıt Limit Kontrolü Bu kontrol mekanizması, maksimum yakıt akışının sınırlanması ve ivmelenmenin önceden ayarlanmış bir değere sabidenmesi görevini yürütür. Şekil 10'da yakıt limit kontrol diyagramı görülmektedir. Ana fonksiyon, fonksiyon jeneratörü FX-1 tarafından üretilir. Çıkış sinyali, yakıt limiti (FLMT) olup yol verme süresince hızın fonksiyonu olarak alınır ve gaz türbinine yakıt akışı bu fonksiyon jeneratörü ile temin edilir. Yakıt akışı ön ayar değerleri çok yüksek ise, hız sınırlayıcısı (R/LMT) tarafından karar verilen ayar değerinden ivme daha yüksektir. Bu durumda P kontrol çıkışı düşer. P kontrolü yakıt akışının üst sınırı görevini görür. Yakıt akışı hiçbir şekilde fonksiyon jeneratörü çıkış değerini (FLMT) geçemez.yükleme şardarında hız hemen hemen sabit olduğundan fonksiyon jeneratörü (FX-1) çıkışı da değişmez. Bu da gaz türbinine verilen yakıtın arttırılamaması anlamına gelir. Yük artarken yakıtın artmasını sağlamak için yakıcı basıncından (PB) ön besleme sinyali uygulanır. Yanma odası basıncı yükselirken yükte arttırılır. Durdurma şardarı için; FLCSO (-%5) dönmesi ve yakıt kısma valfinin sıkı bir şekilde kapanmasını sağlamak için anahtarlama uygulanır. Yakıcı Basıncı Şekil 10. Yakıt Limit Kontrol Diyagramı Mühendis ve Makına Lılt 4J bayı r ıl4 53

10 Minimum Seçme Kontrolü Bu kontrol mekanizmasıyla yük değişimleri sonrasında yakıcı alevinin sönmemesi için gerekli yakıt miktarını belirlenir. Söz konusu kontrol çıkışı, yüksüz hız için gerekli olan minimum değerle sınırlandırılmıştır. Yakıt Basınç Kontrolü Ana, üst ve pilot valfleri olmak üzere üç gaz yakıt kısma valfı bulunmaktadır. Her bir kısma valfı için gerekli gaz yakıt kontrol sinyali, yakıt dağıtım kontrolü tarafından hazırlanır ve gaz yakıt kısma valfı pozisyonları bu sinyaller ile ayarlanır. Şekil 11'de yakıt basınç kontrol fonksiyonu şematik olarak verilmiştir. Giriş Kılavuz Kanadı (IGV) Kontrolü Kombine çevrim gaz türbini kompresörü giriş kılavuz kanadı (IGV) kısmi yükte daha yüksek egzoz sıcaklığı ve daha yüksek verim elde etmek için kontrol edilir. Yük çalışması sırasında, yakıcı basıncının fonksiyonu olarak tanımlanan önceden tayin edilmiş egzoz sıcaklığı değerine göre kontrol edilir (Şekil 12). Yakıcı By-Pass Valf Kontrolü Yakıcı by-pass valfı alevin kararlı yanmasını devam ettirmek için yakıcıya hava akışını sağlar. Sonuç olarak yakıt/hava oranı bu valf tarafından kontrol edilir. Ana Soğutma Suyu Sistemi Kontrolü Ana soğutma suyu kontrol sistemi, operasyonun yol verme, normal işletme, durdurma ve müdahale proseslerini kontrol etmekte ve prosesin durumu hakkında bilgi transferini mümkün kılmaktadır. Proses parametreleri için ölçme, kontrol, uyarı ve koruma sinyallerinin üretilmesi, valf ve pompaların otomatik veya elle çalıştırılması kontrol sisteminin ana kısımlarını oluşturmaktadır. Ana soğutma suyu sisteminin genel görünüşü Şekil 13'te verilmiştir. Şekil 11. Yakıt Basınç Kontrolü Fonksiyonu 54 Mühendis ve Makına Cilt 43 Sayı 514

11 efa/12 Giriş Kılavuz Kanadı (IGV) Kontrolü Şekil 13 Santral Su Soğulma Sistemi Genel Gorunuşu Ölçme Sistemi Olcme sistemi, birbirinden ayrı uç kısımdan oluşmaktadır Bunlar, olçmeleı, kontroller, uyarı ve koıuma sinyalleridir Termoelemanlar ile ölçülen sıcaklık değerlen merkez kontrol odası göstergelerine iletilir Basınç olçumleıı 4 hat sistemli basınç transmıtterı ve göstergelerimle gerçekleştirilir Debi ölçümleri, boru hattı orıfîsı, 4 hat sistemli basınç farkı transmıtten ve kayıt edicimle}apılmaktadır Seviye ölçümleri ultrasonık seviye Mühendis ve Makına Cilt 43 Sayı 514 transmıtterı ve sıcaklık kompenzasyonlu ölçme yükseltici ile ve panjur konumu ise po2isyon transmıtterı kullanılarak yapılmaktadır Buradan alınan verilere dayanarak sistemde, su türbinleri için pompa emme ve basma arası basınç ka) bı kontrolü, minimum kondensat miktarı kontrolü, jeneratör soğutma suyu sıcaklık kontrolü ve panjur ko'ntrollerı yapılmaktadır Proses parametrelerinin izin verilen değerlerin üzerine çıkması durumunda, sıcaklık uyarısı sıcaklık algılayıcılar ile, basınç 55

12 uyarısı manometre ile, debi uyarısı plakalı akış duyar elemanı ile, seviye uyarısı limit algılayıcılar ile tespit edilerek sinyale çevrilmekte ve sistem korunmaktadır. Prosesin şekline göre, yukarıda bahsedilen aktiviteler PLC program ile yerine getirilir. Program proses ekipmanlarının pozisyonlarını, proses parametrelerinin normal değerlerini, aktüator durumlarını, ekipmanların pozisyon değişikliklerini, parametreler için limit değerleri kontrol etmekte ve zamanlama ile işlemlerini yerine getirmelerini sağlamaktadır [7]. SONUÇ, TARTIŞMA ve ÖNERİLER SCADA, kullanıcının bir veya birden fazla uzak birimden veri toplamasına, bu verileri işleyerek kontrol komudarı göndermesine imkan tanıyan bir teknolojidir. SCADA, uzak birimlerin normal çalışması esnasında bu birimlerde bir operatörün bulunmasını veya bu birimlerin yine operatör tarafından rutin olarak gezilmesini gerektirmeyen en önemli kontrol teknolojilerinden biridir. SCADA kontrol sisteminde, üretimin kalitesi, verimliliği, maliyeti ve bakım amaçlı bilgilerin yanı sıra operatör kontrolü, ürün kontrolü ve istatistiksel bilgilerin elde edilmesiyle; Üretimin verimini arttırmak mümkün olacaktır. Enerji harcamaları, duruş ve arıza sürelerinin ve proseste harcanan yan ürünlerin tespiti ile kesin maliyetler hesaplanabilecektir. Üretim kalitesi sürekli olarak gözlendiği ve kaydedildiği için ISO9000 için çok iyi bir temel oluşturacaktır. Üretim planlarının yapılması daha kolay hale gelecektir. Arızalara daha etkin olarak müdahale edilebilecek ve duruş süreleri kısaltılabilecektir. Koruyucu bakım daha kolay organize edilebilecektir. Bileşik ısı-güç sistemleri gerek yüksek verimleri gerekse kullanılan yakıdar açısından çevreye duyarlılığı nedeniyle enerji üretim tesisleri içinde en ideal yatırım olup, Türkiye'nin içine düşebileceği muhtemel bir enerji krizini ortadan kaldırabilecek yatırımların başında yer almaktadır. Deprem riski yüksek ülkemizde mutlaka SCADA sistemleri kullanılmalıdır. Oldukça yüksek maliyetler ve uzman kişilere ihtiyaç duyulması dezavantajlarına karşı SCADA sistemleri su, elektrik, doğalgaz vb. sistemlerde zorunlu hale geririlmelidir. Ülke çağında SCADA sistemleri teşvik edilmeli, üniversite, sanayi, belediyeler, BOTAŞ gibi ilgili kuruluşlar ortak çalışmalar yapmalıdırlar. ALR APS A/D BPCSO BPREF CPU CSO Di DO EXCSO EXREF FLCSO FLMT GT GVCSO LDCSO IGV PID RCSO R/LMT SEMBOLLER Otomatik yük regülasyonu fonksiyonu. Santral otomatik yol verme ve durdurma fonksiyonu. Analog/Dijital. Egzoz sıcaklığı kontrol sinyali. Egzoz sıcaklığı referans sinyali. Merkezi işlem ünitesi. Kontrol sinyali çıkışı. Dijital giriş. Dijital çıkış. Egzoz gaz sıcaklığı kontrol sinyali. Egzoz gaz sıcaklığı referans sinyali. Yakıt limit kontrol sinyali. Maksimum yakıt limit sinyali. Gaz türbini. Türbin regülatörü hız kontrol sinyali. Yük sınırlayıcı ayar noktası sinyali. Giriş kılavuz kanadı. Oransal, integral, türev kontrol. Reset limit kontrol sinyali. Hız sınırlayıcısı. KAYNAKÇA 1. Denizhan, Y., KOBİ'ler için Bir SCADA Sistemi, Endüstri ve Otomasyon Dergisi, 33, s.78-80, Anonim, İzmit Doğalgaz Projesi Alt Yapı ve Şebekesinin Deprem Sonrası Durumu, Tesisat Dergisi, 44, s.21-22, Avcı, O., Güvenilir Bir Entegre Kontrol Sistemi, Eksen Yayıncılık, 50 s Kazazoğlu, S. ve Ayav, T., Otomasyon Veri Toplama ve Kontrol Sistemleri, 5. Otomatik Kontrol Semineri Bildiriler Kitabı, 7-9 Mayıs 1997, Yorum Ofset, Tarsus Boyer, S.A., SCADA. Supervisory Control and Data Acquisition, 2nd Edition. Instrument Society of America, 215 p Anonim, Bursa Doğalgaz Kombine Çevrim Santralı Bilgi Notları, Bursa, Akın, H., Bileşik Isı Güç Sistemlerinin Analizi ve Örnek Bir Sisteme SCADA Uygulaması, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, YLisans Tezi, Bursa, Mühendis ve Makına - Cilt 43 Sayı

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

SCADA SISTEMLERI ILE PERFORMANS YÖNETIM SISTEMI UYGULAMALARı. Elma Yönetim ve Otomasyon Sistemleri

SCADA SISTEMLERI ILE PERFORMANS YÖNETIM SISTEMI UYGULAMALARı. Elma Yönetim ve Otomasyon Sistemleri SCADA SISTEMLERI ILE PERFORMANS YÖNETIM SISTEMI UYGULAMALARı Elma Yönetim ve Otomasyon Sistemleri SCADA NEDIR? Proses (İşlem), Endüstriyel ve Bina Otomasyonunda kullanılan Programlanabilir Kontrolörler

Detaylı

Bir bölgede başka bir bölgeye karşılıklı olarak, veri veya haberin gönderilmesini sağlayan.sistemlerdir.

Bir bölgede başka bir bölgeye karşılıklı olarak, veri veya haberin gönderilmesini sağlayan.sistemlerdir. 1.1.3. Scada Yazılımından Beklenenler Hızlı ve kolay uygulama tasarımı Dinamik grafik çizim araçları Çizim kütüphaneleri Alarm yönetimi Tarih bilgilerinin toplanması Rapor üretimi 1.1.4. Scada Sistemleri

Detaylı

1.3.4. Veri Toplama Üniteleri

1.3.4. Veri Toplama Üniteleri 1.3.4. Veri Toplama Üniteleri Kontrol üniteleri SCADA sistemlerinin diğer önemli birimini oluşturur. Kontrol üniteleri kontrol odası seviyesinden çeşitli yardımcı işletmelerin kontrol ünitelerinden işletme

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi Konu Başlıkları Enerjide değişim Enerji sistemleri mühendisliği Rüzgar enerjisi Rüzgar enerjisi eğitim müfredatı Eğitim

Detaylı

BİNA YÖNETİM SİSTEMLERİ

BİNA YÖNETİM SİSTEMLERİ BİNA YÖNETİM SİSTEMLERİ GİRİŞ : Bir binanın işletilmesinde her adımda çalışan insanlar var. Günümüzde bilgisayarlar insanların yaptıkları işlerin çoğunu üstlenmekte ve bunları kusursuz olarak gerçekleştirmektedirler.

Detaylı

KONTROL SİSTEMLERİNE GİRİŞ. Hazırlayan Dr.Birol Arifoğlu

KONTROL SİSTEMLERİNE GİRİŞ. Hazırlayan Dr.Birol Arifoğlu KONTROL SİSTEMLERİNE GİRİŞ Hazırlayan Dr.Birol Arifoğlu Temel Kavramlar ve Tanımlar Açık Çevrim Kontrol Sistemleri Kapalı Çevrim (Geri Beslemeli) Kontrol Sistemleri İleri Beslemeli Kontrol Sistemleri Otomatik

Detaylı

PROSES KONTROL DENEY FÖYÜ

PROSES KONTROL DENEY FÖYÜ T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNA TEORİSİ, SİSTEM DİNAMİĞİ VE KONTROL ANA BİLİM DALI LABORATUARI PROSES KONTROL DENEY FÖYÜ 2016 GÜZ 1 PROSES KONTROL SİSTEMİ

Detaylı

EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI

EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI SENSÖRLER VE DÖNÜŞTÜRÜCÜLER SÜREÇ KONTROL Süreç Kontrol Süreç kontrolle ilişkili işlemler her zaman doğada var olmuştur. Doğal süreç kontrolünü yaşayan bir

Detaylı

YAKMA YÖNETİM SİSTEMLERİ. www.selnikel.com

YAKMA YÖNETİM SİSTEMLERİ. www.selnikel.com Verim Artışı %3-5 Yakıt Tasarrufu Kazan/Brülör MM Kontrol Modülü DTI Bilgi Aktarım Ünitesi EGA Baca Gazı Analiz Cihazı Yardımcı Ekipmanlar YAKMA YÖNETİM SİSTEMLERİ Yüksek teknoloji ürünü Autoflame Yakma

Detaylı

1. SCADA SİSTEMLERİNİ TANIMAK

1. SCADA SİSTEMLERİNİ TANIMAK 1. SCADA SİSTEMLERİNİ TANIMAK 1.1. Scada Sistemlerinin Tanımı Proses (İşlem), Endüstriyel ve Bina Otomasyonunda kullanılan Programlanabilir Kontrolörler (PLC), Döngü Kontrolörleri, Dağıtık Kontrol Sistemleri

Detaylı

(Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 2) DENEYSEL KARIŞTIRMA İSTASYONUNUN PID İLE DEBİ KONTROLÜ. DENEY SORUMLUSU Arş.Gör.

(Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 2) DENEYSEL KARIŞTIRMA İSTASYONUNUN PID İLE DEBİ KONTROLÜ. DENEY SORUMLUSU Arş.Gör. T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1 (Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 2) DENEYSEL KARIŞTIRMA İSTASYONUNUN PID İLE DEBİ KONTROLÜ

Detaylı

(Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 3) HAVA KÜTLE AKIŞ SİSTEMLERİNDE PID İLE SICAKLIK KONTROLÜ. DENEY SORUMLUSU Arş.Gör.

(Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 3) HAVA KÜTLE AKIŞ SİSTEMLERİNDE PID İLE SICAKLIK KONTROLÜ. DENEY SORUMLUSU Arş.Gör. T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1 (Mekanik Sistemlerde PID Kontrol Uygulaması - 3) HAVA KÜTLE AKIŞ SİSTEMLERİNDE PID İLE SICAKLIK

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOKULU ELEKTRİK VE ENERJİ BÖLÜMÜ ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ ELEKTRİK ENERJİ SANTRALLERİ 2.

ANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOKULU ELEKTRİK VE ENERJİ BÖLÜMÜ ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ ELEKTRİK ENERJİ SANTRALLERİ 2. ANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOKULU ELEKTRİK VE ENERJİ BÖLÜMÜ ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ ELEKTRİK ENERJİ SANTRALLERİ 2. HAFTA 1 İçindekiler Gaz Türbinli Santraller Kuruluş Amacı Gaz

Detaylı

Sayılar, cebir, denklemler ve eşitsizlikler, fonksiyonlar, trigonometri, komplerks sayılar, logaritma

Sayılar, cebir, denklemler ve eşitsizlikler, fonksiyonlar, trigonometri, komplerks sayılar, logaritma KONTROL ve OTOMASYON TEKNOLOJİSİ DERS İÇERİKLERİ I. Yarıyıl Matematik - I Sayılar, cebir, denklemler ve eşitsizlikler, fonksiyonlar, trigonometri, komplerks sayılar, logaritma Bilgisayar - I Wındows işletim

Detaylı

OTOMASYON SİSTEMLERİ. Hazırlayan Yrd.Doç.Dr.Birol Arifoğlu

OTOMASYON SİSTEMLERİ. Hazırlayan Yrd.Doç.Dr.Birol Arifoğlu OTOMASYON SİSTEMLERİ Hazırlayan Yrd.Doç.Dr.Birol Arifoğlu Temel Kavramlar ve Tanımlar Açık Çevrim Kontrol Sistemleri Kapalı Çevrim (Geri Beslemeli) Kontrol Sistemleri İleri Beslemeli Kontrol Sistemleri

Detaylı

OTOMASYONDA ÇÖZÜM ORTAĞINIZ

OTOMASYONDA ÇÖZÜM ORTAĞINIZ OTOMASYONDA ÇÖZÜM ORTAĞINIZ NGT ENDÜSTRİYEL OTOMASYON PROJE VE TAAHHÜT NGT mühendislik olarak uzun yıllar otomasyon sektörüne hizmet eden deneyimli ve uzman kadromuzla, sahip olduğumuz bilgi birikim, uzmanlık

Detaylı

ENERJİ OTOMASYONU SCADA / UZAKTAN İZLEME JENERATÖR

ENERJİ OTOMASYONU SCADA / UZAKTAN İZLEME JENERATÖR SCADA / UZAKTAN İZLEME Aydınlatma Kontrol Otomasyonu SCADA Uzaktan İzleme Sistemi / RTU Enerji Otomasyonu Kojenerasyon Otomasyonu Yük Atma Ve Yük Alma Otomasyonu JENERATÖR Dizel Yakıtlı Jeneratör Senkronizasyonu

Detaylı

PROSES EMNİYETİ İÇİN VANA KONTROL UYGULAMALARI FATİH KUTLU ROTORK TURKEY MAYIS 2018

PROSES EMNİYETİ İÇİN VANA KONTROL UYGULAMALARI FATİH KUTLU ROTORK TURKEY MAYIS 2018 PROSES EMNİYETİ İÇİN VANA KONTROL UYGULAMALARI FATİH KUTLU ROTORK TURKEY 14-15 MAYIS 2018 PROSES EMNİYETİ BİLEŞENLERİ Dünya çapında çeşitli kazaların sonucu olarak, hükümet destekli kuruluşlar / ajanslar

Detaylı

Online teknik sayfa MCS300P HW PROSES ÇÖZÜMLERI

Online teknik sayfa MCS300P HW PROSES ÇÖZÜMLERI Online teknik sayfa MCS300P HW A B C D E F H I J K L M N O P Q R S T Sipariş bilgileri Tip MCS300P HW Stok no. Talep üzerine Uygulama yeri ve müşteri gereklilikleri doğrultusunda kullanılacak cihazın özellikleri

Detaylı

Isı İstasyonu Ürün Kataloğu

Isı İstasyonu Ürün Kataloğu Isı İstasyonu Ürün Kataloğu Nisan 2014 1 2 DAF Enerji 2007 yılında çıkan Enerji Verimliği Kanunu sonrasında, MASDAF Grup un yöneticileri tarafından yarım asırlık sektör tecrübesi ile 2009 yılından tamamen

Detaylı

AYTEK COOLING SYSTEMS SU SOĞUTMALI CHILLER + TCU

AYTEK COOLING SYSTEMS SU SOĞUTMALI CHILLER + TCU AYTEK COOLING SYSTEMS SU SOĞUTMALI CHILLER + TCU www.ayteksogutma.com CT SERİSİ SOĞUTMA CT serisi chiller cihazları sayesinde her enjeksiyon makinesinin kalıbında ayrı ayrı su sıcaklıkları ile çalışılabilir.

Detaylı

DCS DCS ENDÜSTRİYEL KONTROL SİSTEMLERİ & YAZILIM

DCS DCS ENDÜSTRİYEL KONTROL SİSTEMLERİ & YAZILIM DCS RF İLE UZAKTAN KONTROL SİSTEMLERİ UZAKTAN MOTOR KONTROL SİSTEMLERİ SU DEPOSU & KUYU OTOMASYONU VERİ AKTARIM ÜNİTELER ( DATA TRANSFER ) RF ISM 433 / 868 /915 Mhz Alıcı & Verici ünitesi ( Etki alanı

Detaylı

MEB YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI PROGRAM GELĐŞTĐRME PROJESĐ. 1. Endüstride kullanılan Otomatik Kontrolun temel kavramlarını açıklayabilme.

MEB YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI PROGRAM GELĐŞTĐRME PROJESĐ. 1. Endüstride kullanılan Otomatik Kontrolun temel kavramlarını açıklayabilme. PROGRAMIN ADI DERSĐN ADI DERSĐN ĐŞLENECEĞĐ YARIYIL HAFTALIK DERS SAATĐ DERSĐN SÜRESĐ ENDÜSTRĐYEL OTOMASYON SÜREÇ KONTROL 2. Yıl III. Yarıyıl 4 (Teori: 3, Uygulama: 1, Kredi:4) 56 Saat AMAÇLAR 1. Endüstride

Detaylı

RMS İSTASYONLARI NEDİR?

RMS İSTASYONLARI NEDİR? KERİM ÖZBEYAZ RMS İSTASYONLARI NEDİR? O Basınç düşürme ve ölçüm istasyonu bölgesel istasyonlardan orta basınçta gelen gazı müşterinin ihtiyaç duyduğu basınca düşürme ve faturalamaya baz alacak ölçümü yapmak

Detaylı

Veri toplama ve kontrolör sistemleri elektrik, elektronik, mekanik ve bilgisayar tabanlı tüm askeri,tıp,araştırma ve endüstriyel üretim sistemlerinin

Veri toplama ve kontrolör sistemleri elektrik, elektronik, mekanik ve bilgisayar tabanlı tüm askeri,tıp,araştırma ve endüstriyel üretim sistemlerinin Veri toplama ve kontrolör sistemleri elektrik, elektronik, mekanik ve bilgisayar tabanlı tüm askeri,tıp,araştırma ve endüstriyel üretim sistemlerinin ve hizmet sektörünün amaçlanan ve planlanan biçimde

Detaylı

BİRLEŞİK GÜÇ ve ISI SANTRALLERİ

BİRLEŞİK GÜÇ ve ISI SANTRALLERİ BİRLEŞİK GÜÇ ve ISI SANTRALLERİ ENERJİ GİDERLERİNİZİ AZALTMAYA, OPERASYON GELİRLERİNİZİ ARTTIRMAYA, KESİNTİSİZ,TEMİZ ve BAĞIMSIZ KENDİ ENERJİLERİNİZİ SAĞLAMAYA, GELECEĞE HAZIR MISINIZ?... Tres Enerji Üretim

Detaylı

EK 4 PRİMER FREKANS KONTROLÜ

EK 4 PRİMER FREKANS KONTROLÜ EK 4 PRİMER FREKANS KONTROLÜ E.4.1. Amaç Üretici, primer frekans kontrolü yükümlülüğü kapsamında, Elektrik Enerjisi üretim ve tüketimin birbirine eşit olmaması durumunda sapmaya uğrayan sistem frekansını,

Detaylı

3 Fazlı Motorların Güçlerinin PLC ile Kontrolü. Doç. Dr. Ramazan BAYINDIR

3 Fazlı Motorların Güçlerinin PLC ile Kontrolü. Doç. Dr. Ramazan BAYINDIR 3 Fazlı Motorların Güçlerinin PLC ile Kontrolü Doç. Dr. Ramazan BAYINDIR Endüstride çok yaygın olarak kullanılan asenkron motorların sürekli izlenmesi ve arızalarının en aza indirilmesi büyük önem kazanmıştır.

Detaylı

Mikrotek A.Ş. kendi üretimi olan DC motor sürücü panoları ile haddehane sektöründe PLC ve bilgisayar destekli otomasyon çözümleri üretmektedir.

Mikrotek A.Ş. kendi üretimi olan DC motor sürücü panoları ile haddehane sektöründe PLC ve bilgisayar destekli otomasyon çözümleri üretmektedir. Mikrotek Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. 2827 sokak No:28/3 1.Sanayi Sitesi 35110 İ Z M İR TÜRKİYE Tel:90-232-458 92 73 Fax:90-232-433 74 78 E-mail:info@mikrotek.com Internet:www.mikrotek.com GİRİŞ Mikrotek

Detaylı

OTG-130 BİLGİSAYAR KONTROLLÜ ISI DEĞİTİRİCİ EĞİTİM SETİ. www.ogendidactic.com

OTG-130 BİLGİSAYAR KONTROLLÜ ISI DEĞİTİRİCİ EĞİTİM SETİ. www.ogendidactic.com 2012 OTG-130 BİLGİSAYAR KONTROLLÜ ISI DEĞİTİRİCİ EĞİTİM SETİ www.ogendidactic.com GİRİŞ 2 Eşanjör ya da ısı değiştirici, değişik sıcaklıklardaki iki ya da daha çok akışkanın, ısılarını, birbirine karışmadan

Detaylı

EPLC-6 Kontrol Paneli

EPLC-6 Kontrol Paneli EPLC-6 Kontrol Paneli 1. Ürün Bilgisi EPLC-6, 4.3 TFT dokunmatik ekrana sahip özel tasarlanmış PLC ve röle modülünden oluşan bir pompa kontrol ünitesidir. Dokunmatik PLC ünitesi pano kapağına, röle modülü

Detaylı

KONELSIS Energy & Electric & Automation SCADA / DCS SİSTEMLERİ

KONELSIS Energy & Electric & Automation SCADA / DCS SİSTEMLERİ KONELSIS Energy & Electric & Automation SCADA / DCS SİSTEMLERİ 2 INDEX 1. KONELSIS 1.1 Hakkımızda 1.2 KONELSİS ve Enerji Sektörü 2. SCADA / DCS Sistemleri 2.1 KONELSIS ve SCADA / DCS Sistemleri 2.2 SCADA

Detaylı

BRÜLÖR KONTROL ÜNİTELERİ

BRÜLÖR KONTROL ÜNİTELERİ 153 BRÜLÖR KONTROL ÜNİTELERİ Karsten NOESKE ÖZET Endüstriyel fırınlarda tek yakıcılı ve çok yakıcılı yakma sistemlerinde kullanılan brülör kontrol üniteleri, örnek uygulamalar, brülör kontrol üniteleri

Detaylı

ATLAS ISI İSTASYONU ( IST )

ATLAS ISI İSTASYONU ( IST ) ATLAS ISI İSTASYONU ( IST ) MODELLER : - IST-30 ( 30 Kw ) - IST-45 ( 45 Kw ) - IST-60 ( 60 Kw ) - IST-80 ( 85 Kw ) Atlas Sayaç ve Ölçü Aletleri AŞ. 2012 yılında IST model numaralı kat istasyonları üretimine

Detaylı

Enerji Santrallarında Performans Ölçümü

Enerji Santrallarında Performans Ölçümü Enerji Santrallarında Performans Ölçümü Presented by Doç. Dr. Levent YAĞMUR TÜBİTAK - MAM Sunum Planı Performans Ölçümü ve İzleme Performans Parametreleri ve Kayıplar Performans Sistemi Elemanları Değerlendirmeler

Detaylı

The Power to Save Energy.

The Power to Save Energy. The Power to Save Energy. SU SOĞUTMALI CHILLER + TCU CT SERİSİ Soğutma CT serisi chiller cihazları sayesinde her enjeksiyon makinesinin kalıbında ayrı ayrı su sıcaklıkları ile çalışılabilir. Dolayısıyla

Detaylı

MEKSİS KAZAN KONTROL PANELLERİ

MEKSİS KAZAN KONTROL PANELLERİ MEKSİS KAZAN KONTROL PANELLERİ 1-ÇİFT TERMOSTATLI KAZAN PANELİ Brülör 1. ve 2. kademeye kumanda eder. Kazan suyu sıcaklığını gösterir. Kazan basıncını gösterir. Ayarlanan limit sıcaklıkta sistemi kitler.

Detaylı

Yüksek verimli ve ekonomik merkezi sistem çözümleri

Yüksek verimli ve ekonomik merkezi sistem çözümleri [ Hava ] Şema Sayfaları Başlık şablonu Folio Medium [ Su ] [ Toprak ] [ Buderus ] Yüksek verimli ve ekonomik merkezi sistem çözümleri Isıtma Bizim İşimiz Üflemeli Brülörlü Çelik Kazanlar Merkezi ısıtmada

Detaylı

90 kw kw YENİ SERİ EKO PLUS

90 kw kw YENİ SERİ EKO PLUS 90 kw - 315 kw YENİ SERİ EKO PLUS www.ekomak.com.tr _2 3_ 90-160 Üstün vida elementi maksimum serbest hava dağıtımı ve düşük enerji tüketiminin optimum kombinasyonunu sağlamaktadır. En son teknolojiye

Detaylı

BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE LABORATUVAR DERSİ. Yakıt Püskürtme Sistemleri Deneyi

BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE LABORATUVAR DERSİ. Yakıt Püskürtme Sistemleri Deneyi BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE LABORATUVAR DERSİ Yakıt Püskürtme Sistemleri Deneyi Laboratuvar Tarihi: Laboratuvarı Yöneten: Laboratuvar Yeri: Laboratuvar Adı: Öğrencinin Adı-Soyadı

Detaylı

SCADA VE RAPORLAMA SĠSTEMLERĠ

SCADA VE RAPORLAMA SĠSTEMLERĠ SCADA VE RAPORLAMA SĠSTEMLERĠ SCADA (Supervisory Control And Data Your Acquisition Slide ) Title RAPORLAMA SİSTEMİ Kapsamlı ve entegre bir Veri Tabanlı Kontrol ve Gözetleme Sistemi (SCADA) sayesinde, bir

Detaylı

SANAEM RFQ (SPP) HIZLANDIRICISI GÜÇ KAYNAKLARI VE ÖLÇME KUTUSU KONTROL SİSTEMİ. Aydın ÖZBEY İstanbul Üniversitesi

SANAEM RFQ (SPP) HIZLANDIRICISI GÜÇ KAYNAKLARI VE ÖLÇME KUTUSU KONTROL SİSTEMİ. Aydın ÖZBEY İstanbul Üniversitesi SANAEM RFQ (SPP) HIZLANDIRICISI GÜÇ KAYNAKLARI VE ÖLÇME KUTUSU KONTROL SİSTEMİ Aydın ÖZBEY İstanbul Üniversitesi Proton hızlandırıcısı kontrol sistemi Neler üzerinde duracağız? Kontrol edilecek parametreler

Detaylı

Synergi Gas. Gelişmiş Hidrolik Modelleme. Doğalgaz dağıtım şebekeleri için optimizasyon ve simülasyon yazılımı ARCUMSOFT

Synergi Gas. Gelişmiş Hidrolik Modelleme. Doğalgaz dağıtım şebekeleri için optimizasyon ve simülasyon yazılımı ARCUMSOFT Synergi Gas Gelişmiş Hidrolik Modelleme Doğalgaz dağıtım şebekeleri için optimizasyon ve simülasyon yazılımı ARCUMSOFT 1 Giriş Doğalgaz dağıtım ve iletim şebekelerinde günlük ve uzun dönemli işletme ihtiyaçlarının

Detaylı

DERSİN ADI DENEY ADI DENEYİN SORUMLUSU DENEYİN YAPILDIĞI LABORATUAR

DERSİN ADI DENEY ADI DENEYİN SORUMLUSU DENEYİN YAPILDIĞI LABORATUAR ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERSİN ADI MAK 4119- MAKİNE TASARIM LABORATUARI DENEY ADI BİR SÜREÇ DENETİM SİSTEMİNİN İNCELENMESİ DENEYİN SORUMLUSU ÖĞR. GÖR.

Detaylı

24/30-28/35-32/40 kw Premix Sistemli Yoğuşmalı Kombiler

24/30-28/35-32/40 kw Premix Sistemli Yoğuşmalı Kombiler 24/30-28/35-32/40 kw Premix Sistemli Yoğuşmalı Kombiler Yoğuşmalı Premix Sistem Kombiler 24/30-28/35-32/40 kw Parametre ayarları Priwa Beyaz dijitli koyu mavi aydınlatmalı LCD ekran Basma butonlu MODE

Detaylı

HAZIRLAYAN. KAMİL GÜRSEL / Fizik Mühendisi ELİMKO LTD. ŞTİ.

HAZIRLAYAN. KAMİL GÜRSEL / Fizik Mühendisi ELİMKO LTD. ŞTİ. HAZIRLAYAN ISO 9001 KAMİL GÜRSEL / Fizik Mühendisi ELİMKO LTD. ŞTİ. OTOMATİK KONTROLDA GÜVENİLİR İSİM... 1 KALİTE SİSTEMLERİ Günümüzde tüm işletme ve firmalarda belli bir kalite anlayışı ile buna bağlı

Detaylı

FRENIC MULTİ ÖZET KULLANIM KLAVUZU

FRENIC MULTİ ÖZET KULLANIM KLAVUZU FRENIC MULTİ ÖZET KULLANIM KLAVUZU GENEL BİLGİLER SÜRÜCÜ KONTROL BAĞLANTILARI PLC 24 VDC CM DİJİTAL GİRİŞ COM UCU FWD REV X1 X5 EN DİJİTAL GİRİŞLER ( PNP / NPN SEÇİLEBİLİR ) ENABLE GİRİŞİ SW1 Y1 Y2 DİJİTAL

Detaylı

KONTROL. Ethernet tabanlı entegre kontrol sistemleri. CONTROLnet

KONTROL. Ethernet tabanlı entegre kontrol sistemleri. CONTROLnet KONTROL Ethernet tabanlı entegre kontrol sistemleri CONTROLnet KONTROL LUXORnet LUXOR A kurutucu serisi için gelişmiş kontrol teknolojisi LUXORnet özellikleri: Bir kurutucu kontrol ünitesi, 16 kurutma

Detaylı

Kullanma Kılavuzu. FM443 Güneş enerjisi modülü. Fonksiyon Modülü. Kullanıcı için. Kullanmadan önce dikkatle okuyunuz 6 720 615 874-03/2008 TR

Kullanma Kılavuzu. FM443 Güneş enerjisi modülü. Fonksiyon Modülü. Kullanıcı için. Kullanmadan önce dikkatle okuyunuz 6 720 615 874-03/2008 TR Kullanma Kılavuzu Fonksiyon Modülü FM443 Güneş enerjisi modülü Kullanıcı için Kullanmadan önce dikkatle okuyunuz 6 720 615 874-03/2008 TR Içindekiler 1 Emniyet....................................... 3

Detaylı

DENEY 3 HAVALI KONUM KONTROL SİSTEMİ DENEY FÖYÜ

DENEY 3 HAVALI KONUM KONTROL SİSTEMİ DENEY FÖYÜ DENEY 3 HAVALI KONUM KONTROL SİSTEMİ DENEY FÖYÜ 1. Deneyin Amacı Bu deneyde, bir fiziksel sistem verildiğinde, bu sistemi kontrol etmek için temelde hangi adımların izlenmesi gerektiğinin kavranması amaçlanmaktadır.

Detaylı

SIEMENS MICROMASTER 430 ve FAN UYGULAMA ÖRNEKLERİ

SIEMENS MICROMASTER 430 ve FAN UYGULAMA ÖRNEKLERİ SIEMENS MICROMASTER 430 ve FAN UYGULAMA ÖRNEKLERİ Fan yükleri, uygulama ihtiyaçları ve bu uygulamayı motor hız kontrol cihazları ile çözerken, uygulamanın özel ihtiyaçlarının neler olabileceğine daha yakından

Detaylı

Security Geçiş Sistemleri. Döner Kapılar. Hastane Kapıları. 90 Derece. Kayar Kapılar. Kapılar METAXDOOR MS30. Otomatik Yana Açılır

Security Geçiş Sistemleri. Döner Kapılar. Hastane Kapıları. 90 Derece. Kayar Kapılar. Kapılar METAXDOOR MS30. Otomatik Yana Açılır Döner Kapılar Kayar Kapılar Hastane Kapıları 90 Derece Kapılar Security Geçiş Sistemleri METAXDOOR MS30 Otomatik Yana Açılır Kayar Kapılar METAXDOOR MS30 Otomatİk Kayar Kapılar MS30/SLD Otomatik Kayar

Detaylı

OTOMASYON PROJELERİ VE UYGULAMALARI

OTOMASYON PROJELERİ VE UYGULAMALARI OTOMASYON PROJELERİ VE UYGULAMALARI Otomasyon Nedir? Otomasyon u kısaca, bir işin insan ile makine arasında paylaşılması şeklinde tanımlayabiliriz. Bir otomasyon sisteminde toplam işin paylaşım yüzdesi

Detaylı

Endüstriyel Sensörler ve Uygulama Alanları Kalite kontrol amaçlı ölçme sistemleri, üretim ve montaj hatlarında imalat sürecinin en önemli aşamalarındandır. Günümüz teknolojisi mükemmelliği ve üretimdeki

Detaylı

ATIK ISIDAN ELEKTRİK ÜRETİMİ

ATIK ISIDAN ELEKTRİK ÜRETİMİ ATIK ISIDAN ELEKTRİK ÜRETİMİ ORGANIC RANKINE CYCLE (ORC) TEKNOLOJİSİ www.durr.com ATIK ISINIZI EN İYİ ŞEKİLDE DEĞERLENDIRIN DEĞERLENDİRİN Organic Rankine Cycle (ORC), desantral ısı kaynaklarından elektrik

Detaylı

FRANCİS TÜRBİNİ DENEY SİMÜLASYONU

FRANCİS TÜRBİNİ DENEY SİMÜLASYONU 1 COK-0430T 2 COK-0430T FRANCİS TÜRBİN DENEYİ DENEYİN AMACI: Francis türbinin çalışma prensibini uygulamalı olarak öğrenmek ve performans karakteristiklerinin deneysel olarak ölçülmesi ile performans karakteristik

Detaylı

UYGULAMALI MEKATRONİK PLC EĞİTİM SÜRECİ VE İÇERİĞİ

UYGULAMALI MEKATRONİK PLC EĞİTİM SÜRECİ VE İÇERİĞİ Verilen eğitimin amacı; UYGULAMALI MEKATRONİK PLC EĞİTİM SÜRECİ VE İÇERİĞİ Tekstil makineleri, Gıda makineleri, Paketleme makineleri, Soğutma sistemleri ve birçok prosesin otomasyon sistemlerinde kullanılan

Detaylı

BİKOPS SMS Kontrollü Pano Sistemi

BİKOPS SMS Kontrollü Pano Sistemi BİKOPS SMS Kontrollü Pano Sistemi Genel bakış BİKOPS, mevcut sisteminizin kısa mesaj (sms) yoluyla kontrol edilmesini sağlayan bir sistemdir. BİKOPS sayesinde cep telefonu kullanarak sisteminizi uzaktan

Detaylı

L300P GÜÇ BAĞLANTISI BAĞLANTI TERMİNALLERİ

L300P GÜÇ BAĞLANTISI BAĞLANTI TERMİNALLERİ L3P HITACHI HIZ KONTROL ÜNİTESİ KULLANIM KILAVUZU L3P GÜÇ BAĞLANTISI KONTROL DEVRESİ TERMİNAL BAĞLANTISI BAĞLANTI TERMİNALLERİ Terminal Tanımı Açıklama Sembolü L1 L2 L3 Giriş fazları Şebeke gerilimi bağlanacak

Detaylı

GSM/GPRS ağı artık ülkelerin çoğunda standardize olmuş ve mevcut hale gelmiştir. Bu durum sınırlar arası bir dizi yeni iş alanları açmıştır.

GSM/GPRS ağı artık ülkelerin çoğunda standardize olmuş ve mevcut hale gelmiştir. Bu durum sınırlar arası bir dizi yeni iş alanları açmıştır. Giriş Telemetri piyasası hızla büyüyen bir endüstri haline gelmiştir. Gelişen teknoloji, her sektörde makina ve prosesleri izleme ve kontrol etme konusunda yeni imkanlar getirmektedir. Signalix yaklaşık

Detaylı

Enerjinin varlığını cisimler üzerine olan etkileri ile algılayabiliriz. Isınan suyun sıcaklığının artması, Gerilen bir yayın şekil değiştirmesi gibi,

Enerjinin varlığını cisimler üzerine olan etkileri ile algılayabiliriz. Isınan suyun sıcaklığının artması, Gerilen bir yayın şekil değiştirmesi gibi, ENERJİ SANTRALLERİ Enerji Enerji soyut bir kavramdır. Doğrudan ölçülemeyen bir değer olup fiziksel bir sistemin durumunu değiştirmek için yapılması gereken iş yoluyla bulunabilir. Enerjinin varlığını cisimler

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU Prof. Dr. Cemal OKUYAN 25-27 MAYIS 2012 ÇANKIRI

Yrd. Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU Prof. Dr. Cemal OKUYAN 25-27 MAYIS 2012 ÇANKIRI Yrd. Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU Prof. Dr. Cemal OKUYAN 25-27 MAYIS 2012 ÇANKIRI 1 1. Ev tipi soğutma 2. Ticari tip soğutma 3. Endüstriyel soğutma 2 1. Bireysel iklimlendirme (Split, paket, vb.) 2. Ticari

Detaylı

Kontrol ve Otomasyon Endüstrisi. 18.03.2004 Prof. Dr. Tamer KUTMAN 1

Kontrol ve Otomasyon Endüstrisi. 18.03.2004 Prof. Dr. Tamer KUTMAN 1 Kontrol ve Otomasyon Endüstrisi 18.03.2004 Prof. Dr. Tamer KUTMAN 1 Kontrol Endüstrisinin Kapsamı Kontrol endüstrisi, endüstri sektörlerindeki üretim makinaları ve sistemlerinin kontrolu için kullanılan

Detaylı

Online teknik sayfa S710 E S700 EKSTRAKTIF GAZ ANALIZ CIHAZLARI

Online teknik sayfa S710 E S700 EKSTRAKTIF GAZ ANALIZ CIHAZLARI Online teknik sayfa S71 E 1217512 S7 A B C D E F C US Ayrıntılı teknik bilgiler Teknik bilgiler Açıklama Sipariş bilgileri Tip Stok no. S71 E 1217512 1217512 Diğer cihaz modelleri ve aksesuar www.sick.com/s7

Detaylı

Hidrolik devre sembolleri Hidrolik Devre Kontrol ve Ekipman Sembolleri

Hidrolik devre sembolleri Hidrolik Devre Kontrol ve Ekipman Sembolleri Hidrolik devre sembolleri Hidrolik Devre Kontrol ve Ekipman Sembolleri Çizgi Temel Semboller Sürekli Çizgi - Akış hattını gösterir Daire - Yarımdaire Kare - Dikdörtgen Dörtgen Çeşitli Semboller Üçgen Pompa

Detaylı

Hidrolik Devre Kontrol ve Ekipman Sembolleri Çizgi Temel Semboller Sürekli Çizgi - Akış hattını gösterir Kesik Çizgi - Pilot veya drenaj hattını gösterir Daire - Yarımdaire Bir ünitedeki iki veya daha

Detaylı

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 3

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 3 Enerji Kaynakları MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 3 Enerji kaynakları Yakıtlar Doğa kuvvetleri Özel doğa kuvvetleri Yrd. Doç. Dr. Yüksel HACIOĞLU Katı Sıvı Gaz Odun Petrol Doğal Gaz Hidrolik Güneş Rüzgar

Detaylı

WAT Endüstriyel Sürücüler

WAT Endüstriyel Sürücüler WAT Endüstriyel Sürücüler WAT Endüstriyel Sürücüler İçindekiler Yüksek verimli WAT motorlarla entegre sistem çözümleri 4-5 WF 80 in özellikleri 6-7 WF 80 in pompa uygulamalarına özel fonksiyonları 8-9

Detaylı

Teknik bilgi 2003. Münferit mahal sıcaklık kontrol elemanları. Bağlantı şeması

Teknik bilgi 2003. Münferit mahal sıcaklık kontrol elemanları. Bağlantı şeması Teknik bilgi 2003 Münferit mahal sıcaklık kontrol elemanları İşlevi: Oventrop oda termostatları ile, Oventrop elektro-termik servo tahrikler ve Oventrop radyatör vanaları kullanarak, münferit mahal sıcaklık

Detaylı

TIEFENBACH. Başarımızın Sırrı Yüksek Kalite. Yeni altyapımızla geleceğe hazırız

TIEFENBACH. Başarımızın Sırrı Yüksek Kalite. Yeni altyapımızla geleceğe hazırız TIEFENBACH Başarımızın Sırrı Yüksek Kalite Tiefenbach Control Systems firması 1950 yılında DR. H Tiefenbach adıyla kurulmuştur. Bugün 90 uzman personeli ile özellikle üstün yeraltı elektrohidrolik sistemleri

Detaylı

BÜTÜNLEŞİK İMALAT SİSTEMLERİ

BÜTÜNLEŞİK İMALAT SİSTEMLERİ BÜTÜNLEŞİK İMALAT SİSTEMLERİ Doç.Dr. Semih ÖNÜT İçerik Bütünleşik imalat sistemlerine giriş Yapısal açıdan bütünleşik imalat sistemlerinin incelenmesi Yapısal açıdan bütünleşik imalat sistemlerinin incelenmesi

Detaylı

BESLEME KARTI RF ALICI KARTI

BESLEME KARTI RF ALICI KARTI BESLEME KARTI Araç üzerinde bulunan ve tüm kartları besleyen ünitedir.doğrudan Lipo batarya ile beslendikten sonra motor kartına 11.1 V diğer kartlara 5 V dağıtır. Özellikleri; Ters gerilim korumalı Isınmaya

Detaylı

Online teknik sayfa MCS100E HW-C SEOS ÇÖZÜMLERI

Online teknik sayfa MCS100E HW-C SEOS ÇÖZÜMLERI Online teknik sayfa A B C D E F Ayrıntılı teknik bilgiler Sistem Sipariş bilgileri Tip Stok no. Talep üzerine Uygulama yeri ve müşteri gereklilikleri doğrultusunda kullanılacak cihazın özellikleri ve spesifikasyonları

Detaylı

İzolasyon Yalıtım Direnç Ölçer Marka/Model METREL/ 3201

İzolasyon Yalıtım Direnç Ölçer Marka/Model METREL/ 3201 İzolasyon Yalıtım Direnç Ölçer Marka/Model METREL/ 3201 250V-5kV arası 25V luk adımlarla ayarlanabilir test gerilimi 5mA güçlü kısa devre akımı 10 T Ohm a kadar direnç ölçebilme Doğruluk-İzolasyon: 5 %

Detaylı

PI System ile Santral İçeriğinde Arıza Tespiti, Kestirimci Bakım ve Operasyon Raporlamaları.

PI System ile Santral İçeriğinde Arıza Tespiti, Kestirimci Bakım ve Operasyon Raporlamaları. PI System ile Santral İçeriğinde Arıza Tespiti, Kestirimci Bakım ve Operasyon Raporlamaları. Presented by Mehmet Erenlerçayı UNI-MAR Enerji PI System ile Santral İçeriğinde Arıza Tespiti, Kestirimci Bakım

Detaylı

Synergi Boru Hattı Simülatörü

Synergi Boru Hattı Simülatörü Synergi Boru Hattı Simülatörü Boru hattı tasarımını ve performansını analiz etme Boru hattı tasarımı, online sızıntı tespiti ve boru hattı optimizasyonu için hidrolik modelleme ARCUMSOFT 1 Giriş Synergi

Detaylı

Oransal Kontrol Cihazı RWF 40

Oransal Kontrol Cihazı RWF 40 Oransal Kontrol Cihazı RWF 40 Güç artımı AÇ/2. kademe Güç azaltma KAPAT/1ci kademe Brülör devrede Değer azaltma 2ci kademe çalışma Gerçek değer görünümü (kırmızı) Ayar noktası görünümü (yeşil) El kontrol

Detaylı

OTOMATİK KONTROL 18.10.2015

OTOMATİK KONTROL 18.10.2015 18.10.2015 OTOMATİK KONTROL Giriş, Motivasyon, Tarihi gelişim - Tanım ve kavramlar, Lineer Sistemler, Geri Besleme Kavramı, Sistem Modellenmesi, Transfer Fonksiyonları - Durum Değişkenleri Modelleri Elektriksel

Detaylı

H1 - Otomatik Kontrol Kavramı ve Örnek Devreler. Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gören

H1 - Otomatik Kontrol Kavramı ve Örnek Devreler. Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gören H1 - Otomatik Kontrol Kavramı ve Örnek Devreler MAK 3026 - Ders Kapsamı H01 İçerik ve Otomatik kontrol kavramı H02 Otomatik kontrol kavramı ve devreler H03 Kontrol devrelerinde geri beslemenin önemi H04

Detaylı

TEKNİK ARIZA TABLOSU

TEKNİK ARIZA TABLOSU TEKNİK ARIZA TABLOSU Kombi Durumu Arıza Muhtemel nedeni Çözüm Brülör ateşlenmiyor Gaz bezlemesi arızası Gaz basıncını kontrol Gaz besleme ventilini veya gaz şebekesi emniyet valfi müdahalesini kontrol

Detaylı

NİTRON CONDENSE Yoğuşmalı Kombi

NİTRON CONDENSE Yoğuşmalı Kombi DemirDöküm NİTRON CONDENSE Yoğuşmalı Kombi Şık ve Fonksiyonel Tasarım DemirDöküm Nitron Condense Tabii ki! Üstün Özellikler Tasarruf Farklı Kapasite Seçenekleri 24 ve 28 kw kapasite seçenekleri ile hem

Detaylı

1_ Dingil Sayım Sistemi l

1_ Dingil Sayım Sistemi l 1_ Dingil Sayım Sistemi l Manyetik algılama prensibine dayalı dingil sayımı ile hat üzerinde herhangi bir izolasyon ve kesme işlemi gerektirmeden algılama gerçekleştirilir. Böylelikle, raylar üzerinden

Detaylı

EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI

EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI SENSÖRLER VE DÖNÜŞTÜRÜCÜLER SEVİYENİN ÖLÇÜLMESİ Seviye Algılayıcılar Şamandıra Seviye Anahtarları Şamandıralar sıvı seviyesi ile yukarı ve aşağı doğru hareket

Detaylı

eko10000 SERİSİ HİDROLİK KONTROL VANALARI

eko10000 SERİSİ HİDROLİK KONTROL VANALARI eko10000 SERİSİ HİDROLİK KONTROL VANALARI eko10001 MANUEL HİDROLİK Manuel hidrolik kontrol vanaları, hat basıncı ile çalışan, 3 yollu bir selektör vana ile açma-kapama sağlayan hidrolik kontrol vanalarıdır.

Detaylı

TAMGA ENDÜSTRİYEL KONTROL SİSTEMLERİ LTD.ŞTİ., ENERJİ YÖNETİMİNDE SINIRSIZ ÇÖZÜMLER SUNAR. HOŞGELDİNİZ

TAMGA ENDÜSTRİYEL KONTROL SİSTEMLERİ LTD.ŞTİ., ENERJİ YÖNETİMİNDE SINIRSIZ ÇÖZÜMLER SUNAR. HOŞGELDİNİZ TAMGA ENDÜSTRİYEL KONTROL SİSTEMLERİ LTD.ŞTİ., ENERJİ YÖNETİMİNDE SINIRSIZ ÇÖZÜMLER SUNAR. HOŞGELDİNİZ TAMGA TRİO YANMA VERİMİ Yakma ekipmanları tarafından yakıtın içerdiği enerjinin, ısı enerjisine dönüştürülme

Detaylı

1. Ürün Bilgisi. Şekil 1: AVS Pano Dış Görünümü. EPC-6 Kontrol Paneli. Manuel / Otomatik / Kapalı / Seçici / Çalıştırma Butonu

1. Ürün Bilgisi. Şekil 1: AVS Pano Dış Görünümü. EPC-6 Kontrol Paneli. Manuel / Otomatik / Kapalı / Seçici / Çalıştırma Butonu AVS Kontrol Panosu 1. Ürün Bilgisi AVS; değişken hızlı kontrol sayesinde yüksek enerji tasarrufu sağlayan, 4.3 TFT dokunmatik ekrana sahip özel tasarlanmış PLC ve röle modülünden oluşan, bir pompa kontrol

Detaylı

GENEL MOTOR DURUM DEĞERLENDİRME RAPORU

GENEL MOTOR DURUM DEĞERLENDİRME RAPORU simplifies predictive maintenance 25 Şubat 2010 GENEL MOTOR DURUM DEĞERLENDİRME RAPORU ARTESİS A.Ş. GOSB Üretim Tesisleri HAZIRLAYAN: Simge ÇAKIR ONAYLAYAN: Dr. İzzet Yılmaz ÖNEL The Institution of Engineering,

Detaylı

L3 Otomasyon Laboratuvarı

L3 Otomasyon Laboratuvarı L3 Laboratuvarı Otomasyon laboratuvarı olarak kullanılmaktadır. Bu laboratuvarda ders alan öğrencilerimiz; Elektrik makinelerinin yapısı, bakımı, kontrolü ve endüstriyel uygulama alanlarını öğrenir. Enerji

Detaylı

Online teknik sayfa S710 E S700 EKSTRAKTIF GAZ ANALIZ CIHAZLARI

Online teknik sayfa S710 E S700 EKSTRAKTIF GAZ ANALIZ CIHAZLARI Online teknik sayfa S71 E 1217513 S7 A B C D E F C US Ayrıntılı teknik bilgiler Teknik bilgiler Açıklama Sipariş bilgileri Tip Stok no. S71 E 1217513 1217513 Diğer cihaz modelleri ve aksesuar www.sick.com/s7

Detaylı

Online teknik sayfa. FLOWSIC150 Carflow HACIMSEL DEBI ÖLÇÜM CIHAZLARI

Online teknik sayfa. FLOWSIC150 Carflow HACIMSEL DEBI ÖLÇÜM CIHAZLARI Online teknik sayfa FLOWSIC150 Carflow A B C D E F H I J K L M N O P Q R S T Sipariş bilgileri Tip FLOWSIC150 Carflow Stok no. Talep üzerine Uygulama yeri ve müşteri gereklilikleri doğrultusunda kullanılacak

Detaylı

FRENIC MEGA ÖZET KULLANIM KLAVUZU

FRENIC MEGA ÖZET KULLANIM KLAVUZU FRENIC MEGA ÖZET KULLANIM KLAVUZU GENEL BİLGİLER SÜRÜCÜ KONTROL BAĞLANTILARI PLC 24 VDC CM DİJİTAL GİRİŞ COM UCU FWD REV DİJİTAL GİRİŞLER ( PNP / NPN SEÇİLEBİLİR ) SW1 X1 - X7 EN ENABLE GİRİŞİ Y1 - Y4

Detaylı

Cihazlar yalnızca soğutma modunda çalışmaktadır.

Cihazlar yalnızca soğutma modunda çalışmaktadır. Cihazlar yalnızca soğutma modunda çalışmaktadır. Standart ürünlerde çevre dostu R407c soğutucu akışkan kullanılmaktadır. Su sıcaklık rejimine veya isteğe göre farklı soğutucu akışkan ile sistem oluşturulabilmektedir.

Detaylı

Döner Kapılar. Hastane Kapıları. Dairesel Kayar Kapılar. 90 Derece METAXDOOR MS30. Kapılar. Kayar Kapılar. Otomatik Yana Açılır

Döner Kapılar. Hastane Kapıları. Dairesel Kayar Kapılar. 90 Derece METAXDOOR MS30. Kapılar. Kayar Kapılar. Otomatik Yana Açılır Döner Kapılar Kayar Kapılar Hastane Kapıları 90 Derece Kapılar Dairesel Kayar Kapılar METAXDOOR MS30 Otomatik Yana Açılır Kayar Kapılar METAXDOOR MS30 Otomatİk Kayar Kapılar MS30/SLD Otomatik Kayar Kapı

Detaylı

Temel Semboller. Sürekli Çizgi - Akış hattını gösterir. Kesik Çizgi - Pilot veya drenaj hattını gösterir

Temel Semboller. Sürekli Çizgi - Akış hattını gösterir. Kesik Çizgi - Pilot veya drenaj hattını gösterir Çizgi Temel Semboller Sürekli Çizgi - Akış hattını gösterir Kesik Çizgi - Pilot veya drenaj hattını gösterir Bir ünitedeki iki veya daha fazla fonksiyonu gösterir Daire - Yarımdaire Daire - Enerji çevrim

Detaylı

SonoMeter 31 Isıtma ve soğutma uygulamaları için ultrasonik kalorimetre

SonoMeter 31 Isıtma ve soğutma uygulamaları için ultrasonik kalorimetre Montaj ve Kullanma Kılavuzu SonoMeter 31 Isıtma ve soğutma uygulamaları için ultrasonik kalorimetre www.danfoss.com 2 Danfoss DHS-SRMT / PL 2017.02 VI.SH.O1.42 1. Montaj 1.1. Hazırlama Kalorimetre montajı,

Detaylı

Su endüstrisinde yaşam döngüsü

Su endüstrisinde yaşam döngüsü Su endüstrisinde yaşam döngüsü GWP Günü / Türkiye 2-3 Kasım 2017 COPYRIGHT 2017 MITSUBISHI ELECTRIC EUROPE B.V. ALL RIGHTS RESERVED Su endüstrisindeki güçlükler Su endüstrisini geleceğe hazırlamak için:

Detaylı

Basınç farkı=çalışma basıncı (PA,B)-Şarj basıncı (PSp)+Güvenlik payı Ayar Diyagramı

Basınç farkı=çalışma basıncı (PA,B)-Şarj basıncı (PSp)+Güvenlik payı Ayar Diyagramı 1 Pistonlu pompa ve motorlarla sağlanacak hidrostatik tahrik aracın sürüşünde birçok avantaj getirmektedir. İyi bir sürüş konforu ve yüksek çalışma hızı yönündeki talepler hidrostatik tahrikle çalışan

Detaylı

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR LABORATUVARI BUHAR TÜRBİNİ DENEYİ FÖYÜ

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR LABORATUVARI BUHAR TÜRBİNİ DENEYİ FÖYÜ T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR LABORATUVARI BUHAR TÜRBİNİ DENEYİ FÖYÜ 1. GENEL BİLGİLER Buhar türbini, genel olarak yatay ekseni etrafında dönebilen bir rotor,

Detaylı

MIDEA TRİ-THERMAL ISI POMPASI TEKNİK KILAVUZ- 2014

MIDEA TRİ-THERMAL ISI POMPASI TEKNİK KILAVUZ- 2014 MIDEA TRİ-THERMAL ISI POMPASI TEKNİK KILAVUZ- 2014 Modern Klima Isı Pompası Teknik Yayınlar 2014/5 MCAC-RTSM-2014-1 Tri-Thermal İçindekiler 1. Bölüm Genel Bilgiler... 1 2. Bölüm Teknik Özellikler ve Performans...

Detaylı

1969 yılında, klasik (Elektrik) kumandanın. Elektronik karşılığı olan ilk PLC yapıldı yılında ise dört yıllık bir çalımanın ürünü

1969 yılında, klasik (Elektrik) kumandanın. Elektronik karşılığı olan ilk PLC yapıldı yılında ise dört yıllık bir çalımanın ürünü 1. PLC`nin Tarihcesi 1960 yılında yüksek verimlilik, güvenilirlik ve yeni devreler gibi üstünlükleri ile birlikte bilgisayarlar kullanılmaya başlandı. Buda beraberinde endüstriyel üretimde otomasyonu ortaya

Detaylı